Rondje IJmond Veelzijdig

Fietsen langs historische buitenplaatsen, burchten & forten (Fietsroute 40 kilometer, startpunt IJmuiden of elders langs de route)

‘Holland op z’n smalst’: zo heette vroeger de strook tussen Beverwijk en de zee - vóór de

inpoldering van het IJ en de Wijkermeer en de aanleg van het Noordzeekanaal in de jaren

1860/70. Sinds de middeleeuwen bezet met burchten die deze smalle landcorridor tussen

het noorden en zuiden van het graafschap Holland moesten beheersen. In de Gouden Eeuw

zeilden rijke kooplieden uit Amsterdam naar hun buitenplaatsen op de westoever van het

Wijkermeer. Later nestelden zich hier de welgestelden in villawijken aan de binnenduinrand.

Op deze fietstocht laat IJmond zich van zijn meest veelzijdige kant zien.

Lengte: ± 40 km

Startpunt: deze rondtocht kan uiteraard op meerdere plaatsen begonnen worden. In deze

aflevering starten we bij de Velserpont in IJmuiden om noordwaarts met de klok mee te

fietsen, terug naar af.

OV: Zie www.9292.nl

Markering: witgroene bordjes met nummers van de knooppunten (hierna afgekort als KNP).

Af en toe ongemarkeerde maar hieronder beschreven heen-en-weertjes naar

bezienswaardigheden.

Horeca: Beverwijk: restaurant Westerhout. Heemskerk: Château Marquette (restaurant,

terras op binnenplein kasteel), restaurant Villa Zomerdijk bij KNP 95 in recreatiegebied

Spaarnwoude, snackbars bij Kanaalponten.

Legenda: LA = linksaf, RA = rechtsaf, RD = rechtdoor, KNP = knooppunt

A. Startpunt: aanlegsteiger Velserpont, IJmuidense kant. Met de pont over naar resp. KNP 2

en 1. Op KNP1 RA richting KNP 42 voor heen-en-weertje buitenplaatsen Scheybeeck en

Akerendam bij station Beverwijk: vóór verkeerslichten LA, na ± 40 m schuin LA oprit

Scheybeek, rechts aanhouden, terrein af en oversteken naar fietspad, daar LA. 200 m na

kruising LA oversteken naar ingang Akerendam. Terug naar KNP 1 en daar RD naar KNP 42.

B. ± 1 km nà KNP 42: voor de lunetten (zie kijkpunt 3) RD op de Blankenlaan blijven fietsen

en NIET af slaan richting KNP 35. Dan 1e LA Creutzberglaan: tegenover zijweg De Lunetten de

eerste lunet, met gedenknaald uit 1800; 200 m rechts de tweede. Aan het eind LA, bij eerste

zijweg van rechts pikt u de knooppuntroute weer op, richting KNP 35.

C. Op KNP 35 RA voor een heen-en-weertje kasteel Marquette. Na De Patatoloog schuin LA

Kerkweg, 1e LA Marquettelaan, op viersprong LA oprijlaan Marquette. Terug via Oosterweg

(na oprijlaan scherp RA), aan het eind RA Rijksstraatweg naar KNP 23 en 36.

D. Op KNP 36 RA richting KNP 41 voor heen-en-weertje Slot Assumburg. Tip: stap bij witte

kasteelhoeve af om te voet de kasteeltuinen in te lopen. Terug naar KNP 36 en dan RA naar

resp. KNP 37-40-39-8-7-10-11-98-95-3 en startpunt. Vlak voor Velsen-Zuid nog heen-en-

weertje mogelijk naar landgoed Beeckestijn: op Parkweg (N202) schuin LA parallelweg

Rijksweg, na 800 m RA oprit. Tekst: Vladimir Mars (Bureau Lopende Zaken).

Uitgeester-meer

rVroon-

Zuider-

polder

Saendelft

Santpoort-Zuid

Assendelft

Krommenie

Uitgeest

WijkaanZee

Saendelft

Santpoort-Zuid

Assendelft

Krommenie

Uitgeest

WijkaanZee

AssAssAssAss

derderderpolderpolpolderderderpolderder

der--Zuider

pol

8

7

10

11

98

X

95

A9

H

H

H

1

3

4

5

6

2

H

H

H

H

AkerendamScheybeeck

Marquette

Lunetten

Assumburg

Beeckestijn

Fort Veldhuis

= horeca= knooppunt

4 km

Kijkpunten

1. Huize Scheybeeck: een 17e-eeuwse buitenplaats op de oever van de Wijkermeer.

Genoemd naar een grens- of scheidingsbeek die hier onder het landhuis door stroomde,

heel praktisch. Het beste te zien aan de westkant van het huis, waar ook de volière en het

romantisch verlandschappelijkte park liggen. Toevluchtsoord voor dichters als Vondel, Hooft

en Barlaeus, te gast bij de Amsterdamse koopman Laurens Joosten Baeck.

2. Huize Akerendam: een lusthof uit 1636 in formele Franse stijl: met strakke hagen, perken

en lanen. In het ‘Jaar van de Historische Buitenplaatsen 2012’ opengesteld tijdens de

expositie ‘Vijf eeuwen bloemperken’. Met in de oranjerie een theeschenkerij en in de

plantenkas een buitenplaatsen- en tuinboekenwinkel. Het theekoepeltje links op de hoek

dateert nog uit de tijd dat je van hier op het Wijkermeer uitkeek.

3. Lunetten in de Linie van Beverwijk: 48 halvemaan-vormige aarden schansen, aangelegd in

1800, een jaar na de Engels-Russische invasie. Ter bescherming van Holland op z’n Smalst en

het daarachter gelegen Amsterdam. En onderdeel van de Linie van Noord-Holland tussen

Monnickendam en Wijk aan Zee, een voorloper van de Stelling van Amsterdam (1880-1914).

Twee van de tien geheel of gedeeltelijk overgebleven lunetten (nrs. 13 en 14 van Landschap

Noord-Holland) vindt u aan de Creutzberglaan, onopvallend weggedoken in tuindersland.

4. Huis te Marquette: oorspronkelijk een ronde kasteeltoren van de Heren van Heemskerk

uit ±1250 waar later een vierkante burcht tegenaan gebouwd werd - Huis te Heemskerk

geheten. Hoog en droog gelegen op een oeverwal van het Oer-IJ. Pas in 1610 omgedoopt tot

Marquette door een nieuwe eigenaar, Daniel de Hertaing, Heer van Marquette in

Henegouwen. In 1717 komt het in handen van een rijke burgerman, Jochem Rendorp, een

Amsterdamse brouwer. Zijn familie heeft het kasteel ingrijpend verbouwd en alle

middeleeuwse elementen gesloopt, inclusief het rondeel.

5. Slot Assumburg: van de oorspronkelijk burcht Assumburg (gebouwd tussen 1250 en 1300)

is niets meer over. Wat u ziet is een 16e-17

e-eeuws ‘coulissenkasteel’, ontdaan van zijn

oorspronkelijk interieur, ingrijpend gerestaureerd en sinds 1933 in gebruik als jeugdherberg

(nu ‘Stayokay’). Recentelijk is de kasteeltuin in oude staat hersteld, d.w.z. als een baroktuin

in Franse stijl zoals die er rond 1700 uitgezien moet hebben.

6. Fort bij Veldhuis in de Stelling van Amsterdam: groen gecamoufleerd en gestroomlijnd, dit

Stellingfort uit 1890 - in sterk contrast met de voorgaande burchten! Pas aan de achter- of

keelzijde met zijn betonnen kanon- en mitrailleurkazematten en zijn gepantserde

geschutskoepels aan de zijfronten wordt duidelijk wat zijn vooroorlogse functie was.