7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 1/20

 Een rondje Noord-Nederland 

27.8.2013 – Wognum, Zaanse Schans

Vanuit Eindhoven reizen wij naar ons eerste bed & breakfast in de Wijngaard Saalhof te Wognum,waar wij tussen de wijnranken ook een voortreffelijk restaurant aantreffen. Er is nog voldoende tijd

over om diezelfde dag nog wat te bezichtigen en wij kiezen voor de Zaanse schans.

In Wognum is ook het kantoor van DSB Bank in Wognum gevestigd, die 2009 failliet is verklaard,

maar dat horen wij pas later van vrienden1.

De Zaanse schans

De  Zaanse schans  is de locatie, waar de eerste industriële fase der gemechaniseerde industrie

ontstond. Het is de kiemcel van de opbloei, die door de stoommachine werd gestopt. De molen op

de voorgrond werd niets eens afgebouwd, omdat de fase der windenergie al had verloren tegen de

stoomkracht.

Diverse toepassingen zoals het zagen en het malen van verfsoorten en mosterd illustreren de

ambachten, die de windkracht toepasten. Een kruidenierswinkel vormt een replica van de eerste

winkel van Albert Heijn.

1 DSB Bank N.V. in Faillissement  

 Fig. 1: De Zaanse schans

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 2/20

28.8.2013 – Enkhuizen, Zuiderzeemuseum

In Enkhuizen lees ik bij het stadhuis van Enkhuizen de geschiedenis van het sprekende kanon  Het 

 Roode Paert in een fraai omlijst gedicht van Joost van den Vondel2:

HET ROODE PAERT SPREEKT:

Ik holp op zee Duinkerken oorelogen;

Maer Volkaert leerde ons Hollandtsch schutmuzijk 

Mijn meester quam ten Hemel opgevlogen,

Toen koos ik 't schip des vijandts tot een wijk.

Laet Grieken met Pegazen elk verguizen;

Het Roode Paert, dat heldendichters teelt,

Verwekt een bron in 't wijdt befaemde Enkhuisen;

Daer bloeit Parnas: oudt Grieken sit misdeeldt.

J. v. Vondel.

In het Zuiderzeemuseum3 bestellen wij een museumkaart. Met een bootje worden wij naar de

landingssteiger bij de kalkovens gebracht.

De afsluitdijk sloot een belangrijke periode van welvaart af. Om die redenen kan men deze dam ook 

treffend afsluitdijk noemen. Vele beroepen, welvarende gemeenschappen en steden hebben zich

daarna op andere inkomsten moeten concentreren.

In een schooltje herken ik de inktpotten, waarin wij op de lagere school rond 1953 de

kroontjespennen doopten om

“aap, noot, mies, wim, zus, jet, teun, vuur, gijs, lam kees, bok, weide, does, hok, duif, schapen”4

netjes tussen de lijntjes leerden schrijven.

2 Kanon het Roode Paert in Enkhuizen - Westfries Genootschap

3  Zuiderzeemuseum Enkhuizen 4 Hoogeveen leesplank 

 Fig.2: “Hoogeveen leesplank” in het Zuiderzeemuseum

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 3/20

Ook vind ik er de oude stopcontacten en draaischakelaars uit het verre verleden. Vele

gebruiksvoorwerpen zoals petroleumlampen en oude landkaarten zijn herkenbare

 jeugdherinneringen. In een wasserij worden de de oude wasmolens nog door een stoommachine

aangedreven.

 Fig. 3: oude stopcontacten en draaischakelaars uit het verre verleden

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 4/20

Pruimtabak 

In de kerken bevinden zich zwarte plavuizen met merkwaardige hiëroglyfen. Interessant is ook de

tafel:

“Ieder wordt vriendelijk verzocht in de kerk niet te morsen met pruimtabak.”

 Fig. 4: “Ieder wordt vriendelijk verzocht in de kerk niet te morsen met pruimtabak.”

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 5/20

29.8.2013 – Julianadorp aan Zee, Leeuwarden

Julianadorp aan Zee

Al rond 1800 beschreef de Engelse Admiraal Knight twee kapen vlakbij de locatie waar nu

Julianadorp ligt. De kaap was ooit bedacht als een stellage, een bouwwerk op het land met eenherkenbare vorm, waardoor zeelieden wisten op welke kust men voer. Bij de vuurtoren “Groote

Kaap5” ligt een groot parkeerterrein, vanwaaruit wij een strandwandeling starten. In het naseizoen

zijn er maar weinig vakantiegangers onderweg. De terugweg loopt langs een duinenpad langs

vervaarlijk uitziende koeien met enorme, zeer spitse horens, die ons onverschillig, maar toch

oplettend nastaren.

Leeuwarden

Veel standbeelden, zoals  Us Heit   (Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg) en de koe  Us Mem 

sieren de stad6.

In Leeuwarden worden de kunstenaars ook op straat in grote plavuizen vereeuwigd. Direct voor het

 borstbeeld van  Piet Paaltjes lees ik diens fraaie gedicht, dat naar de buurman (van beroep een

doodbidder ) verwijst:

 Als ik een bidder zie loopen,

 Dan slaat mij 't hart zoo blij,

 Dan denk ik, hoe hij weldra

Uit bidden zal gaan voor mij. 

Opmerkelijk zijn ook de woorden van Ed Hoornik, die schreef:

 Niet in mijn dorpen en mijn elf steden,

niet in mijn meren en mijn heerlijkhedenben ik het meest mijzelf,

maar in mijn taal,

het instrument waarin ik ademhaal.

Op de grote markt wordt een vlooienmarkt gehouden met allerlei prullaria. Er staat ook een friettent

met porties, die 2,50€ kosten. Zo'n portie kostte rond 1960 hooguit een kwartje, waaruit men de

inflatie goed kan afleiden.

De grote kerktoren op de markt staat nogal uit het lood, maar dat is fototechnisch onbewijsbaar. De

waag is goed herkenbaar aan de enorme weegbalk, die uit het gebouw naar voren steekt. Vlakbij de

waag ontdek ik het woonhuis, waar Troelstra heeft geleefd.

5 Oneindig Noord-Holland / Vuurtoren Groote Kaap Julianadorp 6 Lijst van beelden in Leeuwarden 

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 6/20

30.8.2013 – Pieterburen, Borger, Westerbork 

Wij logeren in de Hotel de Stripe in Wijnjewoude. De naam Stripe duidt op een smalle strook land,

resp. bos. Het laatste stuk weg vormt een zeer smalle laan tussen stevige bomen. De engte vereist

een absolute stuurcontrole.

Voor het hotel parkeren meer dan een dozijn prachtige oldtimers. Een Cadillac werkt zelfs met bestuurbare schijnwerpers, die – gesynchroniseerd met de voorwielen - de rijrichting verlichten.

 Fig. 5: Cadillac

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 7/20

Pieterburen

Ons eerste uitstapje voert ons naar Pieterburen, waar zich een Petruskerk, een Zeehondencrèche, het

 begin van het  Pieterpad  en een theehuis met de opschrift Godsdienstonderwijs  bevinden, met

daarnaast de Domies Toen (de tuin van de dominee).In de  Zeehondencrèche  is de hygiëne voorbeeldig, maar ook afvalintensief. Voor ieder onderzoek 

van de geïnfecteerde patiënten moeten kleren, handschoenen, etc. uitgewisseld worden. Achteraf 

 bevindt zich een enorme hoop vissersnetten, waaruit verstrikte zeehonden gered moesten worden.

Het Pieterpad voert van Pieterburen in Noord Groningen naar de Sint-Pietersberg in Zuid Limburg.

Pieterburen is het einde van de wereld, het Nederlandse Finis Terrae, de Compostela (van

Santiago) zogezegd, waar men de gestorvenen te ruste legt. De weg is echter slecht aangegeven en

ik vind het begin niet. Uiteindelijk is het echter ook een eindpunt.

 Fig. 6: Pieterborden

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 8/20

Borger

Interessant is het hunebedmuseum te Borger, waarin wij ontdekken, dat de hunebedden

oorspronkelijk gesloten en overdekte kamers hebben bevat7. De gaten tussen de grote stenen waren

destijds nog door kleinere keien opgevuld.

7 gedetailleerde reconstructie van het hunebed D26

 Fig. 7: Hunebedmuseum te Borger 

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 9/20

Westerbork 

De oudste draaibare 25 meter radiotelescoop van de wereld (1956) staat in Lhee bij Dwingeloo en is

1998 gesloten. Deze radiotelescoop is echter onderhevig aan roest. Onderhoud is nodig om de

dragende constructie te redden en daarmee het totale instortingsgevaar te voorkomen 8.

Ook de Westerbork Synthese Radio Telescoop is aan het roesten. Dat is ook van een afstand al goedte zien. Via een voetpad langs het hart van Drenthe kan men de telescoop bezichtigen. De veertien

antennes staan in oost-west richting opgesteld over een lengte van 2,7 kilometer. Door middel van

de radio-synthese techniek kan op deze manier een telescoop met een diameter van 2,7 kilometer 

nagebootst worden (apertuursynthese). Het principe van de straalverbindingen en straalbundeling

wordt in een akoestische keten gedemonstreerd.

In 2010 is een LOFAR telescope met 300km diameter opgebouwd, dat 2020 door een Square 

Kilometre Array (SKA) in Australië en Afrika (als het grootste radiotelescoopsysteem op aarde)

wordt afgelost9.

Het terrein waar de antennes opgesteld staan ligt naast het voormalige Kamp Westerbork , het

doorgangskamp van Nederland naar Auschwitz.

8 Een miljoen Euro? - camras9 ED, 7 september 2013 – “Roestbak luistert weer”. – en de website: Astron

 Fig. 8: Ook de Westerbork Synthese Radio Telescoop is aan het roesten

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 10/20

31.8.2013 – Giethoorn, Veenhuizen, Kampen

Giethoorn

 Na een bezichtiging van het romantische Giethoorn, het reservaat van de andersdenkenden (met

name doopsgezinden) rijden wij naar Veenhuizen, waar wij tijdens een rondleiding toevallig de

schrijfster Suzanna Jansen van het boek Het pauperparadijs  ontmoeten.

 Fig. 9: Giethoorn

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 11/20

Veenhuizen

In Veenhuizen probeerde men andersdenkenden eensgezind te maken, wat overigens in de regel

mislukt. Ook Giethoorn was oorspronkelijk een reservaat der andersdenkenden.

De maatschappij wenst gelovigen, die de dominee, de politicus, de arts en de bankier blind

vertrouwen. Als het geloof verloren gaat, probeert men de schade met een eed te herstellen. De bankierseed gaat vanaf 2015 ook gelden voor medewerkers van banken die de contacten met de

klanten onderhouden10. Men kan trouwens ook groenteboeren, slagers en bakkers een eed afnemen.

Waar wij twee andersdenkenden op twintig eensgezinde gelovigen tellen, is de andersdenkende de

exoot, die naar Veenhuizen wordt getransporteerd – soms alleen maar wegens bedelen.

Andersdenkenden accepteren slechts zelden de het eensgezind ingestelde, grote publiek 

geaccepteerde cargo-wetenschappen, zoals godsdienst, economie, geschiedenis, politiek, sociologie

en andragogie. Democratie is per definitie de besluitvorming door eensgezindheid, waarin de

andersdenkende naar Veenhuizen wordt verbannen. Ik schrijf dit alles in alle bondigheid, omdat

uitvoeriger uitleg tijdsverspilling is.

Een eensgezinde gelooft in fiatgeld, terwijl een andersdenkende goud voor zijn eieren kiest.

Sommige andersdenkenden profiteren van hun kennis en benutten het inzicht om de argeloze

gelovigen te ontroven. Andere andersdenkenden weigeren zich ook zonder eed het diepere inzicht te

gelde te maken en gedragen zich ethisch verantwoord.

Zolang het zo weinigen zijn, speelt het geen rol. Naarmate echter de twijfel over eensgezindheid

toeneemt, moeten er hardere maatregelen worden toegepast, die in Veenhuizen (en Guantanamo,...)

worden gepraktiseerd. Andersdenkenden kan men verbranden (zoals Giordano Bruno), verbannen

(Galileo Galilei), roosteren of vierendelen. De exemplarische apparatuur voor het eensgezind

maken is in Veenhuizen te bezichtigen. Sommigen worden al van het zien der martelwerktuigen

eensgezind.

10  Eed voor bankiers gaat ook gelden voor bankmedewerkers - Z24 

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 12/20

Kampen

In Kampen aan de monding van de Ijssel ontdek ik een anachronisme in de Theologische

Universiteit . Universitair onderzoek aan een geloof  is immers een contradictio in terminis. Een

geloof is namelijk een cargo-wetenschap.

De daarnaast gelegen grote Nikolaaskerk wordt kort geopend om enkele gelovigen naar buiten telaten. Onmiddellijk wordt de deur weer gesloten: “closed”.

Prachtig is echter de schepenzaal in het Oude Raadhuis. In deze zaal werd door de schepenen recht

gesproken. Zij waren bevoegd tot het opleggen van zware straffen als openbare vernedering, brand-

merking, verbanning en verminking, en van doodstraffen als radbraken, onthoofden en hangen.

 Fig. 10: Theologische Universiteit (Kampen)

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 13/20

Rood en Blauw

De lantaarns zijn versierd met een grote rode kroon en een blauwe rijksappel.

Nunspeet

Het hotel in Nunspeet is moeilijk te vinden. Het navigatiesysteem leidt ons naar een camping in een

 bosrijke omgeving. Enige malen vragen voert ons dan naar een reserve parkeerplaats, die geslotenis. Nogmaals navragen wijst ons dan de weg naar de goede oprit.

Op de televisie verschijnt een programma, dat gewijd is aan Ramses Shaffy, geboren in 1933, ter ere

waarvan de Avro Shaffy Symfonia11 met allerlei oude en althans voor ons nog onbekend liedgoed

 presenteert:

• Ramses Shaffy in Concert 1967 - De Een Wil De Ander, Sammy, Shaffy Cantate

• Liesbeth List, Ramses Shaffy : Het gras is groener 

• Ramses Shaffy En Liesbeth List - Pastorale (Live At Nekka Nacht 1972)

• Ramses Shaffy - Laat me 1978

• Alderliefste, Ramses Shaffy , Liesbeth List - Laat Me / Vivre

11 Avro eert Ramses Shaffy met concert  

 Fig. 11: De lantaarns te Kampen met een grote rode

kroon en een blauwe rijksappel.

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 14/20

1.9.2013 – Zwolle

De dag daarop bezoeken wij Zwolle met oude stadstoren en enkele oude stadswallen, die echter op

het eerste gezicht minder indrukwekkend zijn dan Kampen.

Doepark Nooterhof 12

In het hart van het park staat het ondergrondse Earthship, het toonbeeld van duurzaam bouwen. Er 

zijn druk bezochte waterspeeltuinen. Er is ook een Tuin van de Vergeten Groenten en een vlinder-

en bijentuin Er vindt vandaag ook een markt plaats, waarop allerlei soorten wijn en bier worden

aangeboden.

Sterrenwacht

Op de website van de sterrenwacht vind ik een manuscript bij een aangekondigde lezing op 26

september: B1130_De Oerknal is Lariekoek , waarin de wet van Hubble wordt afgekraakt. Ook een

andere lezing lijkt mij interessant: Lezing: OLFAR (orbiting Low Frequenty Antennas for  

Radioastronomy) op 10 oktober. Helaas ben ik dan weer 700km van Zwolle verwijderd.

Museum de Fundatie

In het museum  Museum  de Fundatie met de enorme nieuwe koepel bezichtigen wij een

omvangrijke collectie met veel tekeningen, maar weinig hoogtepunten.

De boekhandel in de Broerenkerk te Zwolle

De Boekhandel Waanders in Broerenkerk Zwolle  vat het concept samen in het motto “Huis van het

Woord – huis voor het woord.” (1466).

12 Welkom bij Doepark Nooterhof  

 Fig. 12: motto “Huis van het Woord – huis voor het woord.”

(1466)

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 15/20

2.9.2013 – Het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem

 Na een stemmig ontbijt in het Victoriaanse hotel Pegasus13 te Apeldoorn rijden wij naar Arnhem.

Het bij wijze van uitzondering ook op maandag geopende Nederlands Openluchtmuseum  leidt mij

terug naar de dagen van mijn jeugd, die wellicht met de poeliepek of schuddrop begonnen is. En nu

 pas kan ik het recept aflezen van de fles:

“Vul de fles ¾ met water. Gedurende drie dagen iedere dag een keer flink doorschudden.

Verwijder hierna het stukje zoethout.”.

Ongetwijfeld was de voorbereidende fase in de praktijk veel korter. Drie keer goed doorschudden

was ruim voldoende, als de kleur maar bruinzwart geworden was. Ook de waarschuwing (“beperkt 

houdbaar, koel en donker bewaren”) is modern. Ouder dan 1 dag werd de poeliepek nooit.

Een originele tram (“Waarschuwing: Het is gevaarlijk eenig lichaamsdeel of voorwerp buiten het 

rijtuig te houden”) leidt ons door de jaren met de draadomroep14, de Solex, de geiser, de R4, de

 buizenradio, de Miele wastobbe...

Interessant is de rosmolen voor de productie van oliehoudende veekoeken, die oorspronkelijk in

 Zieuwent  (Nedersaksisch: 't Söwent) was opgebouwd.

Opvallend zijn de oude draaischakelaars op het marmeren schakelpaneel voor de elektrische

stroomvoorziening. Stoommachines en zelfs rosmolens worden gedemonstreerd.

13  Hotel Pegasus - Victoriaans overnachten 

14 Ja, ik herinner mij de  Draadomroep uit mijn schooltijd 1960-1966 met de vier standaardzenders (Hilversum 1 & 2,en een selectie uit twee buitenlandse zenders).

 Fig. 13: Waarschuwing in een oude tram

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 16/20

Montfoort

Ons nieuwe verblijf (in Het Bakhuis het Oude Klooster, Montfoort) adviseert:

“If you want breakfast in bed, you have to sleep in the kitchen.”

 Fig. 14: Montfoort, Bed & Breakfast 

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 17/20

3.9.2013 – Runen in Utrecht 

Openbaar vervoer

Om niet met de auto naar Utrecht te hoeven rijden, parkeren wij de auto in Nieuwegein en willen de

sneltram nemen. Bij het bestuderen van de borden op het station valt ons op, dat de trambestuurder geen kaartjes kan verkopen. Wij moeten maar zien, dat wij een opgeladen OV-kaart bezorgen of 

anders zwart rijden.

Een navraag bij de informatiebalie van het nabijgelegen St. Antoniusziekenhuis levert op, dat men

dit niet weet, maar wel iemand kent, die weet, waar men OV-kaarten kan kopen. De behulpzame

receptioniste begeleidt ons naar een bloemenwinkel, die voor 7,50€ een lege, anonieme OV-kaart

verkoopt. Die moeten wij aan een in de hal beschikbare automaat uitsluitend vanuit een

 Nederlandse bankkaart opladen. Voor buitenlanders is dit alles onbekend en bij gebrek aan een

 bruikbare bankkaart sowieso onmogelijk: er blijft dan alleen de optie over, een taxi te nemen of 

zwart met de sneltram te rijden. Voor het opladen is het minimumbedrag 5€, maar de ritten kosten

maar 1,80€,en de kaart is voldoende opgeladen voor een retourtje Utrecht.

Met de volgeladen kaart op het perron zie ik toevallig, dat er aan de andere kant een dame een kaart

tegen een paal houdt. Dan wordt ons door medereizigers verteld, hoe het in- en uitboeken werkt. In

de sneltram zelf bevinden zich geen stempelmachines. Het uitboeken moet men vooral niet

vergeten, omdat de kaart dan een maximaal bedrag afboekt. Voor de tram is dat 4€ en voor de trein

20€. Bij het instappen moet op de kaart minimaal 4€ staan, anders geldt het saldo als onvoldoende.

Met een voor 5€ opgeladen kaart kan men dus geen retourtje naar Utrecht afboeken. Bij de terugreis

meldt de kaart dan een onvoldoende saldo. Dit voor verbruikers hoogst onvriendelijke systeem

wordt ook door alle medereizigers als een wangedrocht beschreven.

De vrede van UtrechtIn 1713 ondertekenden diplomaten uit heel Europa in Utrecht een verdrag, waarmee een einde

kwam aan een reeks bloedige oorlogen, die Europa twee eeuwen lang had geteisterd: de Vrede van 

Utrecht.

In het centrum van Utrecht vind ik naast de ingang van de universiteit (“Sol Iustitiæ Illustra Nos”)

met de een afgietsel van de runensteen, die koning Harald rond 980AD in Jelling (Jutland) heeft

laten plaatsen.

Uit de spleten tussen stalen afdekplaten op het centrale plein walmt waterdamp omhoog. Deze

rechte lijn symboliseert kennelijk de grens van het Romeinse Rijk. Er staat warempel zelfs een

grenssteen.

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 18/20

In de grachten drijven spaarzaam bedekte nimfen en stoere reddingswachten op spierwitte

surfboards, waarvan een cameraploeg een film draait. Wordt dat een nieuwe speelfilm: het monster 

uit de Utrechter grachten?

Het ziet er alleraardigst uit. Het herinnert mij aan de happenings der zestiger jaren. Ja, dat zijn de

scenes, die tot de studentenstad behoren. Graaf Jan van Nassau ziet neer op zijn in het groengekleed gepeupel. Het zijn de aspirant-studenten, die nu ontgroend gaan worden. De crew gaat in

het blauw gekleed.

Van de schilderijen in het Centraal  Museum Utrecht    bevallen mij de werken van Joop Moesman15,

Jan van Scorel, Pyke Koch16,  Abraham Bloemaert en het poppenhuis van Petronella de la Court 

(1670 - 1690) nog het beste.

15 Ontmoeting, Zelfportret (1935)

16  Nonnenglijbaan (1947) , Last summer  (1972)

 Fig. 15: Stoom uit de aarde  Fig. 16: Nimfen en reddingswachten

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 19/20

4.9.2013 – De Hoge Veluwe en het Kröller-Müller museum

De 4 september begint met een 10km lange en 50 minuten durende fietstocht door de hoge Veluwe

naar het Kröller-Müller museum. Met die witte fietsen moet je wel even uitkijken, want er zit op

elke fiets een hoog kinderzitje en als je uit gewoonte met een ferme zwaai achterom af wil stappen,

gaat je fiets onderuit en lig je plotsklaps met een gapende hoofdwond op je rug.

In het museum bewonderen wij de enorme collectie van Gogh's, en daarnaast de werken van o.a.

Toorop, Snijders, Picasso en andere grote namen.

Een addertje onder het Veluwse gras17

Halverwege de terugtocht rond 14:00 uur ontdek ik dan tussen de uitgestrekte heidevelden in de

warme middagzon een adder, die aan de rand van het fietspad van de warmte van het zwarte asfalt

geniet. Door de fietsen laat het dier zich niet storen en ik ben ik staat enkele foto's van nabij te

maken. De adder beweegt de alleen de kop om zich te oriënteren, maar voelt geen behoefte on te

vluchten of aan te vallen.

Alhoewel de hoek van de pupil wat geneigd is lijken de details van de kop en uitvergroting van de

 pupil sterk op de afbeelding van de Vipera berus, respectievelijk  Viperaberus (pupil).jpg in

Wikipedia. De adder wordt ongeveer 50 tot 70 centimeter lang en is te herkennen aan de

koperbruine tot rode ogen met verticale pupil, de wat uitstekende schub boven het oog en het

zigzagpatroon op de rug18.

De populatie op de Veluwe is sterk achteruit gegaan door verdroging, verbossing en versnippering

van het leefgebied. Op een monitoringstraject op de Veluwe werden in 2008 voor het eerst drie

vrouwelijke exemplaren aangetroffen in de buurt van een ecoduct.

17 Een Addertje Onder Het Veluwse Gras18  Adder - Wikipedia 

 Fig. 17: addertje onder het Veluwse gras

7/29/2019 Een Rondje Noord-Nederland

http://slidepdf.com/reader/full/een-rondje-noord-nederland 20/20

Inhoud

27.8.2013 – Wognum, Zaanse Schans.............................................................................................1

De Zaanse schans........................................................................................................................1

28.8.2013 – Enkhuizen, Zuiderzeemuseum.....................................................................................2

Pruimtabak..................................................................................................................................4

29.8.2013 – Julianadorp aan Zee, Leeuwarden...............................................................................5

Julianadorp aan Zee.....................................................................................................................5

Leeuwarden.................................................................................................................................5

30.8.2013 – Pieterburen, Borger, Westerbork..................................................................................6

Pieterburen..................................................................................................................................7

Borger..........................................................................................................................................8

Westerbork..................................................................................................................................9

31.8.2013 – Giethoorn, Veenhuizen, Kampen...............................................................................10

Giethoorn..................................................................................................................................10

Veenhuizen................................................................................................................................11

Kampen.....................................................................................................................................12Rood en Blauw..........................................................................................................................13

 Nunspeet....................................................................................................................................13

1.9.2013 – Zwolle .........................................................................................................................14

Doepark Nooterhof...................................................................................................................14

Sterrenwacht..............................................................................................................................14

Museum de Fundatie.................................................................................................................14

De boekhandel in de Broerenkerk te Zwolle ............................................................................14

2.9.2013 – Het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem ..........................................................15

Montfoort..................................................................................................................................16

3.9.2013 – Runen in Utrecht..........................................................................................................17

Openbaar vervoer......................................................................................................................17De vrede van Utrecht................................................................................................................17

4.9.2013 – De Hoge Veluwe en het Kröller-Müller museum........................................................19

Een addertje onder het Veluwse gras........................................................................................19