1

Kringreis 2014: een rondje Zuid-Nederland Door Walter Kanning

De kringreizen van de KAE hebben altijd iets bijzonders. Dat was ook deze keer het geval. Politiek bewust als de leden zijn had iedereen voor vertrek op donderdag 22 mei al zijn stem uitgebracht op een kandidaat van het Europese Parlement. Kennelijk niet op de PVV die een Europese verkiezings-nederlaag moest incasseren. Zelf had ik gestemd op iemand met wie ik dagelijks de hond uitlaat.

In tegenstelling tot wat in de mode is: namelijk Nederland als dienstenland, lag bij deze tweedaagse reis de nadruk op de ‘maakindustrie’. De ‘maakindustrieën’ die wij bezochten behoren in tegenstelling tot het algemene beeld tot een ‘booming’ sector. Hun specialisaties dragen positief bij tot het BBP (Bruto Binnenlands Product) van Nederland. Klaas Klein is zo vriendelijk geweest om zijn relatiekring te benaderen waardoor voor ons deuren werden geopend die voor anderen gesloten zouden zijn gebleven.

Tijdens de reis reden we onder meer tijdenlang langs de ‘Betuwelijn’ en tot onze verwondering reden er zo nu en dan ook goederentreinen. Maar aan die treinen zie je niet de subsidie hangen die zij krijgen als zij over die lijn rijden.

Space Expo in Noordwijk Vanuit de Zuidas vertrok het gezelschap naar Noordwijk naar de Space Expo. Daar hingen de vlaggen halfstok vanwege het overlijden van Wubbo Ockels. Het internationale ruimtestation is een onderzoekslaboratorium in de ruimte, de Columbus. Het Europese ruimte agentschap (ESA) werd in 1975 opgericht en vertegenwoordigt ruimteorganisaties uit 15 Europese landen waaronder Nederland. Aangezien de ruimte aan boord van het International Space Station (ISS) beperkt is, moet alles dat aan boord gaat zo klein en compact mogelijk worden gemaakt . Wij zijn in zo’n ruimtestation geweest en hoewel het station voor mijn lengte (175 cm) niet klein is moet je er toch niet aan denken langere tijd met meerdere mensen op elkaars lip te zitten in gewichtsloze toestand. Hoewel alle 15 nationaliteiten samenwerken bepaalt ‘de grond’ voor welke dienstverlening aan elkaar moet worden betaald. Als een Nederlandse astronaut gebruik wil maken van het toilet van een Rus moet daarvoor betaald worden. Het ISS draait in een baan om de aarde op een afstand van 400km. Universiteiten uit heel Europa doen mee met het onderzoek in de ISS en de experimenten die er worden uitgevoerd, zoals: − de Europese Robotarm; − de Cupola, dit is een observatieonderdeel van het ISS en zorgt ervoor dat men verschillende

werkzaamheden aan de buitenkant van het ISS kan zien en controleren; − de Nodes, dit zijn de verbindingsstukken; − het Data Management Systeem.

Het ruimteonderzoek draagt bij tot de ontwikkeling van nieuwe technologieën, niet onbelangrijk voor een kennisland als Nederland maar toch dreigt de subsidie te verminderen wat kan leiden tot vertrek van de ESA uit Nederland en tot minder werkgelegenheid voor mensen die in Delft studeren.

Lunch bij Van Eek en daarna Vanderlande ’s Middag toog het gezelschap na een geweldige lunch op het terrein van Piet Hein van Eek naar VanderLande in Veghel. Daar werden we ontvangen door CFO Herman Molenaar, die in Tilburg had gestudeerd. De vraag naar de producten van deze onderneming is zo groot dat de onderneming dat bijna niet kan bijhouden. Bijna niemand kent de naam VanderLande maar iedereen kent hun producten. Beroemd is de bagageafvoer op Schiphol en vele andere vliegvelden (Alicante, Eindhoven, Singapore zijn een paar voorbeelden) in de wereld. Het gaat om geautomatiseerde logistieke systemen voor warenhuizen en distributiecentra. Hun systemen zijn in nauw overleg met de klant ontwikkeld en worden permanent verbeterd. De onderneming is ook betrokken bij een nieuw te bouwen vliegveld in Djedda de grootste havenstad aan de Rode Zee. Ook de apparatuur van de afwikkeling van pakketten bij Amazon in Duitsland is door deze onderneming ontwikkeld. Ook Albert Heijn en DHL maken gebruik

2 Kringreis 2014: een rondje Zuid-Nederland

van de apparatuur van VanderLande. De heer Molenaar benadrukt vooral het wederzijds vertrouwen dat mensen in de onderneming in elkaar moeten hebben. Er is een effectieve afspraak met de fiscus over hoe met de belastingen om te gaan. Van 2010 tot 2013 is de order intake gestegen van 611 miljoen euro naar 747 miljoen euro. Een stijging van 22% en dat tijdens de economische crisis! Bij zulke cijfers denk je: het gaat goed met Nederland. Het bezoek was leerzaam, onderhoudend en werd met een borrel prettig afgesloten.

Goed toeven bij Van der Valk in Eindhoven De avond werd doorgebracht in het van der Valk hotel in Eindhoven. Vroeger hadden de van der Valken wat met de fiscus. Wel vervelend maar ze hadden er hard voor gewerkt. Tegenwoordig is het best aangenaam toeven in zo’n hotel en naarmate de avond vorderde werden de gesprekken luider en interessanter.

VandeMarel De volgende ochtend gingen we vroeg op pad naar VandeMarel Foodprocessors. Dit voormalige onderdeel van Stork is opgekocht door de IJslandse onderneming Marel Fish processing. Beide ondernemingen vullen elkaar aan. Stork is en was goed in het verwerken van kippenvlees en andere vleessoorten. Wij werden door directeur Global Manufacturing Fred Vijverstra ontvangen in het ‘Storkmuseum’. Het productaanbod is het meest complete en meest uitgebreide in de hele sector. Het bedrijf biedt oplossingen voor de aanvoer van levend pluimvee, de primaire verwerking, koelen, opdelen, ontbenen en snijden op hoge snelheid, verdelen in batches (met vast gewicht), in-lijn marineren en het oogsten van vlees. Het bedrijf houdt zich ook bezig met verdere verwerking, zoals portioneren, paneren, bakken, garen en de productie van worst. Daarnaast biedt de onderneming oplossingen die aan het einde van de productielijn kunnen worden geïntegreerd. Ook zijn er oplossingen voor software en productiebeheersing, en onderhouds- en trainingsprogramma’s.

Op een filmpje werd getoond hoe kippen worden geslacht. Sommigen moesten daarbij huiveren. Maar mijn indruk was dat het heel zorgvuldig gebeurt. Daarna mochten we zien hoe de precisie apparatuur hiertoe wordt ontwikkeld. Bijzonder vond ik het precisie frezen van een as met een computer, het 3D-lasersnijden en laserlassen. Het bedrijf is door heel Europa werkzaam. De meeste locaties bevinden zich in Denemarken, IJsland, Nederland. De onderneming is ook actief in de VS, Canada, en Brazilië. Marel is ook actief in lokale productiefaciliteiten in belangrijke opkomende economieën, zoals Brazilië en China. Marel is de marktleider in een aantrekkelijke en snelgroeiende industrie. De verwachtingen zijn hoog gespannen. De eiwittenmarkt groeit gestaag met een gemiddeld, jaarlijks percentage van 5-6 procent over de laatste twee decennia en de verwachting is dat deze markt in dit tempo zal blijven groeien. Deze groei is het resultaat van een aantal factoren. De eiwittenconsumptie is de laatste 50 jaar gestegen en maakt een steeds groter deel uit van het dagelijks voedsel. In de Westerse landen is de verandering in de gewoontes van consumenten een van de belangrijkste factoren, waar de tijd die elke dag aan koken wordt besteed, de laatste paar decennia drastisch is gedaald. In sommige landen is deze tijd zelfs van uren naar minuten gegaan. De populariteit van kant-en-klare maaltijden is sterk gestegen. Al het verpakte vlees dat wij kopen in de supermarkten is bereid met apparatuur van Marel. Ook de verstedelijking is een drijvende kracht achter de verhoogde consumptie van eiwitten in opkomende economieën. De verwachting is dat wereldwijd ongeveer 1 miljard mensen van het platteland naar de stad zal verhuizen in het volgende decennium, waardoor het gemiddelde gezinsinkomen zal stijgen. Zodra mensen meer geld hebben om uit te geven, stijgt hun eiwittenconsumptie ten koste van hun consumptie van graanproducten. Ondanks deze goede vooruitzichten waren de opbrengsten in 2013 ten opzichte van 2012 gedaald met 7% naar € 662 miljoen. Verder bedroeg in 2013 bedroeg de EBIT € 43 miljoen, het orderboek noteerde € 132 miljoen en de free cash flow bedroeg € 46. Bij Marel werken bijna 3.900 werknemers. Het aandeel Marel is op de Nasdaq genoteerd.

Op en rond de Rotterdamse Haven Van Boxmeer ging het in vliegende vaart (nou ja vliegend) naar de Rotterdamse haven. Op de rond-vaartboot werden we ons weer bewust van de enorme omvang van de Rotterdamse haven. En alsof dat nog niet genoeg was hebben we onder begeleiding van de deskundige gids, Piet Verschure, die ook op de hoogte bleek te zijn van het kweken van cactussen, een rondleiding gekregen over de tweede

3 Kringreis 2014: een rondje Zuid-Nederland

Maasvlakte. De naam vlakte is misleidend omdat er al een enorme economische activiteit plaatsvindt. Het bezoek aan EMO toonde ons een bizar steenkolenlandschap. Kolenbergen opgespoten met cellulose teneinde verstuiving tegen te gaan. Het maakte een lugubere indruk.

EMO is de grootste overslag terminal voor kolen en ijzererts in West Europa en heeft een marktleiderspositie in de droge bulk markt. De ligging op de tweede Maasvlakte is hierbij van strategisch belang.

De rondreis werd afgerond met een gezellig diner in Hotel New York.

Speciale dank…… Speciale dank gaat uit naar Ada Vermeer en Erik Dirksen die ook deze reis weer geweldig hebben voorbereid.

Deelnemers aan deze studiereis

Jessica Bartels, Erik Dirksen, Walter Kanning (verslag), Klaas Klein, Marko van Leeuwen, Gijsbert van Liemt, Jos Otten, Gerard Pott, Hettie Pott, Arnaud Schulte Fischedick, Frank van der Tempel, Ada Vermeer.

Space Expo Noordwijk Space Expo Noordwijk Piet Hein Eek, Eindhoven

Piet Hein Eek, Eindhoven Vanderlande Industries, Veghel Vanderlande Industries, Veghel

Vanderlande Industries, Veghel Van der Valk, Eindhoven Van der Valk, Eindhoven

4 Kringreis 2014: een rondje Zuid-Nederland

Marel Industries, Boxmeer Marel Industries, Boxmeer 3D printer, Marel Industries, Boxmeer

De SS-Rotterdam Rondvaart Spido Rotterdam Rotterdamse Haven

Rotterdamse Haven Tweede Maasvlakte Kolenoverslag Tweede Maasvlakte

Tweede Maasvlakte, bezoekerscentrum Hotel New York, Rotterdam De OAD bus

Hotel New York, Rotterdam Hotel New York, Rotterdam