CultuureducatieBELEIDdag 2012 13

Cultuurnetwerk Nederland Ganzenmarkt 6 _ Postbus 61 _ 3500 AB Utrecht T 030 2361200 _ F 030 2361290E info@cultuurnetwerk.nl _ www.cultuurnetwerk.nl

CultuureducatieBELEIDdag | 10 mei 2012

De kwaliteit van cultuureducatie10 JAAR STER K

10 JAAR STER K

10 JAAR STER K

M E E R DA N

MEER DAN

MEER DAN

CultuureducatieBELEIDdag 2012 3

De kwaliteit van cultuureducatiedonderdag 10 mei 2012, 10.30 – 15.45 uur Stadscafé de Observant, Amersfoort

C U LTU U R E D U C AT I E B E L E I D DAG 2 0 1 2

Het landelijke cultuureducatiebeleid zet in op het bevorderen van de kwaliteit van

cultuureducatie. Wat betekent dit voor gemeenten en provincies? Hoe kunnen zij

hun beleid hierop afstemmen? En hoe kunnen zij zelf bijdragen aan de kwaliteit

van cultuureducatie?

Deze vragen staan centraal op de vijfde CultuureducatieBELEIDdag, hét moment

om beleidsmedewerkers cultuur(educatie) van gemeenten en provincies te ont-

moeten.

De CultuureducatieBELEIDdag wordt georganiseerd door Cultuurnetwerk NederlandCultuurnetwerk Nederland, expertisecentrum cultuureducatie, biedt informatie, diensten en producten voor iedereen die professioneel betrokken is bij cultuureducatie. Voor beleidsmedewerkers bij overheden: de CultuureducatieBELEIDdag, beleidsnieuwsbrief Cultuureducatie Actua, themadossiers, literatuurselecties én advies of begeleiding.Blijf op de hoogte en meld u aan voor de Nieuwsbrief Cultuurnetwerk_nl

CultuureducatieBELEIDdag 2012 5

P R O G R A M M A

Ontvangst met koffie en thee

Welkom door dagvoorzitter Piet Hagenaars (directeur Cultuurnetwerk Nederland)

Keynote 1 Een kwestie van onderwijskwaliteit, Teunis IJdens (Cultuurnetwerk Nederland)

Ochtendsessies

Lunch

Keynote 2 SWOT-analyse cultuureducatie Vlaanderen, Lode Vermeersch (HIVA, Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven)

Middagsessies

Landelijke ontwikkelingen Cultuureducatie met kwaliteitVooruitblik door Piet Hagenaars, Joost Kuggeleijn (ministerie van OCW) en Jan Jaap Knol (Fonds voor Cultuurparticipatie)

Borrel met van 15.45 -16.30 spreekuur

9.45 - 10.30

10.30 - 10.35

10.35 - 11.15

11.15 - 12.30

12.30 - 13.15

13.15 - 14.00

14.00 - 15.15

15.15 - 15.45

Het rijk zet de komende tijd in op cultuureducatie met kwaliteit in het primair onderwijs. Wat gaan het ministerie van OCW en het Fonds voor Cultuurparticipatie daar aan doen? En wat is de rol van gemeenten en provincies? Reikt de invloed van overheidsbeleid tot in de klas? Volgens Teunis IJdens, senior projectleider bij Cultuurnetwerk Nederland, moet het uitgangspunt zijn dat cultuureducatie met kwaliteit een kwestie is van onderwijskwaliteit en van de kwaliteit van scholen. Wat heb-ben leerkrachten en schoolleiding nodig om hun werk goed te kunnen doen, óók voor het leergebied kunstzinnige oriëntatie? En hoe kunnen gemeenten en provincies hieraan bijdragen?

K EY N OT E 1 10.35 - 11.15 uur

Een kwestie van onderwijskwaliteitTeunis IJdens

K EY N OT E 213.15 – 14.00 uur SWOT-analyse cultuureducatie in VlaanderenLode Vermeersch

Welke sterktes en zwaktes, kansen en bedreigingen bepalen de positie van cultuureducatie in de vrije tijd in Vlaanderen? Lode Vermeersch, senior onderzoeker bij HIVA, Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven, onderzocht deze en andere vragen over het cultuureducatieve veld in Vlaanderen. Dit deed hij in opdracht van het departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media van de Vlaamse overheid. In zijn keynote zal Vermeersch ingaan op dit onderzoek en op de ook voor Nederland bruikbare beleidsaanbevelingen die hij formuleerde.

15.45 - 17.00

CultuureducatieBELEIDdag 2012 7

O C H T E N D S E S S I E S11.15 - 12.30 uur

Als beleid verankerd is, is er dan (automatisch) sprake van kwalitatief goed beleid? In hoeverre heeft de verankering van beleid invloed op de kwaliteit van cultuureducatie op school? In het onderzoek dat EDU-ART en Kunst & Cultuur Overijssel (KCO) gezamenlijk deden naar veranke-ring van gemeentelijk beleid voor cultuureducatie kwamen deze en andere dilemma’s boven tafel. Titia Lefers (EDU-ART) en Annelot Tijs (KCO) nemen de deelnemers mee op hun ontdekkingstocht naar indi-catoren voor de verankering van beleid.

Hoe stel je als overheid deugdelijke doelen vast voor cultuureducatie-beleid? Wat zijn vervolgens zinvolle indicatoren om te bepalen of beleid inderdaad succesvol is? Welke kennis en inzichten heb je daar-voor nodig? Cijfermatige verantwoording en metingen leiden te vaak niet tot inzichten, want welk verhaal vertellen de cijfers eigenlijk?Claartje Bunnik, zelfstandig adviseur en coauteur van de Boekman- publicatie Niet tellen maar wegen: Over de zin en onzin van prestatie-afspraken in de culturele sector leidt deze sessie over het maken van goede prestatieafspraken. Zij gaat in op de mogelijkheden die subsidië-rende overheden hebben om in onderling gesprek met culturele instel-lingen hun afspraken over resultaten te verbeteren.

De nieuwe accenten in het landelijk beleid kunnen voor gemeenten en provincies aanleiding zijn om hun huidige cultuureducatiebeleid tegen het licht te houden. Vragen die zij zich kunnen stellen zijn: Wat wilden we ermee bereiken? Wat hebben we eraan gedaan? Wat heeft het opgeleverd? Hoe gaan we ermee verder? In de workshop over het monitoren en evalueren van beleid gaat het om dit soort vragen. Na een korte inleiding van Teunis IJdens, senior projectleider bij Cultuurnetwerk Nederland, stellen deelnemers aandachtspunten op voor een fictief advies aan hun wethouder of gedeputeerde om het gevoerde beleid te evalueren. De verschillende fasen in een evaluatie-traject worden hierbij doorlopen.

Nu de kwaliteit van cultuureducatie hoog op de agenda van het rijk staat, zijn veel gemeenten en provincies bezig met het opnieuw bepa-len van hun rol en ambitie op het gebied van cultuureducatie. In deze sessie verkennen de deelnemers onder leiding van Verolique Jacobse, programmamanager innovatie bij Kunstgebouw, wat cultuureducatie met kwaliteit in het primair onderwijs is en welke rol gemeenten en provincies daarin spelen. Ten slotte gaan deelnemers zelf een beleids-visie formuleren die cultuureducatie met kwaliteit stimuleert. Ter inspiratie hiervoor presenteert Ellen Snoep van Cultuurcompagnie Noord-Holland/Plein C de ‘Cultuurnavigator’, een digitaal instrument waarmee gemeenten hun beleidsvisie kunnen bepalen.

Al enige jaren wordt gesproken over het realiseren van doorgaande leerlijnen in het onderwijs. Ook staatssecretaris Zijlstra hecht hier veel waarde aan. Maar wat is nu eigenlijk een doorgaande leerlijn? Als je als beleidsmaker de opdracht geeft een doorgaande leerlijn te ontwikke-len, wat vraag je dan eigenlijk van de uitvoerders? En bereik je dan ook de gewenste kwaliteit?Dorien Wijstma en Pleunie Terpstra, medewerkers educatie bij Landschap Erfgoed Utrecht, presenteren hun doorlopende leerlijn erf-goededucatie. Theo Beker, senior leerplanontwikkelaar bij SLO en als historicus betrokken bij het project Tussendoelen en Leerlijnen (TULE), zal hierop reflecteren. In de daaropvolgende discussie proberen de deelnemers antwoorden te formuleren op bovenstaande vragen.

Ochtendsessie 1 VERANKEREN = KWALITEIT ?!Discussie

Ochtendsessie 4 ONTWIKKELEN VAN EEN BELEIDSVISIEWorkshop

Ochtendsessie 2NIET TELLEN MAAR WEGEN: OVER PRESTATIEAFSPRAKEN Workshop Ochtendsessie 5

DOORLOPENDE LEERLIJN ERFGOEDEDUCATIE Presentatie en discussie

Ochtendsessie 3HANDREIKING MONITOREN EN EVALUEREN Workshop

CultuureducatieBELEIDdag 2012 9

Marktplaatsen Cultuureducatie zijn al jaren een begrip in de provincie Noord-Brabant. Zij zijn onderdeel van de infrastructuur voor cultuur-educatie die de provincie samen met gemeenten heeft opgezet ter ondersteuning van scholen en aanbieders. Nu de provinciale subsidie gaat verdwijnen, is Kunstbalie, expertisecentrum voor cultuureducatie en amateurkunst in Noord-Brabant, op zoek naar manieren om de infrastructuur te behouden. Daarvoor zijn gesprekken gevoerd met diverse partijen in het veld. In deze sessie presenteert Ad van Drunen, projectleider Marktplaatsen Cultuureducatie bij Kunstbalie, opbrengsten van die gesprekken en ideeën voor de toekomst. Met een aantal prikkelende stellingen wor-den deelnemers uitgedaagd oplossingen te bedenken voor de eigen lokale/regionale situatie.

Hoe stimuleer en ondersteun je als gemeente de kwaliteit van cultuur-educatie via de cultuurcoach? De cultuurcoach, gefinancierd vanuit de ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ en verantwoordelijk voor de inhoud van het cultuuronderwijs, is immers de aangewezen persoon om cultuureducatie met kwaliteit vorm te geven. Iedere gemeente geeft echter haar eigen invulling aan de functie. Bij de ene gemeente is de cultuurcoach meer in de school aanwezig en bij de andere heeft hij een meer coördinerende opdracht. Hoe kun je de cultuurcoach het beste inzetten? Hoe veranker je cultuureducatie structureel in het onderwijs via relaties met culturele instellingen? Onder leiding van Eeke Wervers (Cultuurnetwerk Nederland) gaan beleidsmakers, cultuurcoaches en Bert Holvast (Cultuurformatie) hierover met elkaar in gesprek.

De afgelopen jaren stond vraaggericht werken centraal. Cultureel aan-bod dat uitgaat van de vraag van de school en daardoor beter aansluit op het curriculum, zou de kwaliteit van cultuureducatie ten goede komen. Echter, er wordt beweerd dat vraag en aanbod nog steeds niet goed op elkaar aansluiten. Dit zou betekenen dat de kwaliteitsontwik-keling van cultuureducatie heeft stilgestaan. Is dat zo of ligt het com-plexer? En welke rol kunnen gemeenten en provincies spelen in het bevorderen van de kwaliteit van cultuureducatie? Joop Mols, adviseur overheid EDU-ART en projectleider icc, leidt de discussie.

Sinds 2009 kunnen scholen in de provincie Noord-Holland subsidie aanvragen voor projecten waarin ze samenwerken met één of meercultuuraanbieders en scholen. De projectaanvraag moet gaan over een nieuw te ontwikkelen activiteit. Met deze regeling wil de provincie stimuleren dat cultuureducatie meer ingebed raakt in het curriculum van de school. Een adviescommissie beoordeelt de aanvragen en let daarbij op artistieke kwaliteit, pedagogische kwaliteit en overdraagbaarheid. Ellen Koning, beleidsadviseur Cultuur & Cultuurhistorie provincie Noord-Holland, vertelt over de achterliggende ideeën van de regeling en de resultaten. In groepen worden drie voorbeeldprojecten waarin een door-gaande leerlijn tot stand is gebracht geanalyseerd. Ook worden succes-sen en knelpunten besproken met betrokkenen bij deze projecten.

Een SWOT-analyse is een middel om de toekomstmogelijkheden van een organisatie of een product in de markt te analyseren door sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen op een rij te zetten. Dit analyse-instrument wordt steeds vaker ingezet om de gemeentelijke dan wel provinciale culturele infrastructuur voor cultuureducatie in kaart te brengen en op basis daarvan beleidsbeslissingen te nemen. Maar hoe maak je nu eigenlijk een goede SWOT-analyse? Waar moet je op let-ten? In deze workshop maken de deelnemers onder begeleiding van Lode Vermeersch, senior onderzoeker bij HIVA, onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven, een SWOT-analyse en verkennen zij de do’s en dont’s.

M I D DAG S E S S I E S14.00 - 15.15 uur

Middagsessie 1 VERANKERING MARKTPLAATSEN CULTUUREDUCATIE Presentatie en discussie

Middagsessie 3 VAN VRAAG STIMULEREN NAAR KWALITEIT STUREN Discussie

Middagsessie 4 SAMENWERKINGSREGELING VOOR SCHOLEN EN CULTUURAANBIEDERSPresentatie en analyse

Middagsessie 5 SWOT-ANALYSE: HOE EN WAAROM? Workshop

Middagsessie 2KWALITEIT VIA DE CULTUURCOACHDiscussie

CultuureducatieBELEIDdag 2012 11

STA D S C A F É D E O B S E RVA N T

S P R E E K U U R15.45 - 16.30 uurVan 15.45 tot 16.30 uur vindt er een spreekuur plaats. U kunt aan één van onderstaande sprekers een vooraf ingestuurde vraag voorleggen. U krijgt 15 minuten spreektijd. Vooraf krijgt u bericht bij wie en hoe laat u bent ingedeeld.

Piet Hagenaars, directeur Cultuurnetwerk Nederland (aandachtsgebied: landelijke ontwikkelingen cultuureducatie met kwaliteit)

Claartje Bunnik, directeur Bunnik Beleid en Advies (aandachtsgebied: prestatieafspraken)

Theo Beker, senior leerplanontwikkelaar SLO, Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling (aandachtsgebied: doorgaande leerlijnen)

Ad van Drunen, projectleider Marktplaatsen Cultuureducatie Kunstbalie (aandachtsgebied: verankeren)

Bert Holvast, directeur Federatie van Kunstenaarsverenigingen en coördinator Cultuurformatie (aandachtsgebied: cultuurcoaches)

1

2

3

4

5

Ellen Snoep, adviseur cultuureducatie Plein C/Cultuurcompagnie Noord-Holland (aandachts-gebied: de Cultuurnavigator, instrument voor pro-cesbegeleiding voor gemeenten en cultuurbeleid)

Lode Vermeersch, senior onderzoeker HIVA Leuven (aandachtsgebied: SWOT-analyse)

Lydia Jongmans, beleidsmedewerker cultuur Vereniging van Nederlandse Gemeenten (aan-dachtsgebied: algemeen beleid cultuureduca-tie)

Joost Kuggeleijn, coördinerend beleids- medewerker ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (aandachtsgebied: landelijk beleid Cultuureducatie met kwaliteit)

Jan Jaap Knol, directeur Fonds voor Cultuurparticipatie (aandachtsgebied: Regeling Cultuureducatie met kwaliteit)

6

7

8

9

10

A F S LU I T I N G15.15 - 15.45 uur

Landelijke ontwikkelingen Cultuureducatie met kwaliteitVooruitblik door Piet Hagenaars, Joost Kuggeleijn (ministerie van OCW) en Jan Jaap Knol (Fonds voor Cultuurparticipatie)

Contactgegevens locatieStadhuisplein 7Amersfoort033 4451654stadscafe@observant.nl

Link naar routebeschrijving en plattegrond