1

De invloed van institutionele elementen op de

loonverschillen tussen mannen en vrouwen

Caroline Vermandere, Sem Vandekerckhove, Tom Vandenbrande (HIVA)

Jeroen Delmotte, Luc Sels (KUL - FEB)

2

Sociaal overleg in België

– Interprofessioneel niveau• Loonnorm• Algemeen geldende CAO’s over arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht

– Sectoraal niveau: paritaire comités• Minstens voldoen aan interprofessionele akkoorden• Aanvullend: sectorale CAO’s

– Ondernemingsniveau• Minstens voldoen aan interprofessionele en sectorale akkoorden• Aanvullend: sectorale CAO’s

3

Sociaal overleg in België

Centrale versus decentrale onderhandelingen

• PC 305 (gezondheidsdiensten): vooral intersectoraal• PC 116/207 (chemie): zowel sector- als ondernemingsniveau• PC 310 (banken): vooral ondernemingsniveau

Hypothese :

Laag onderhandelingsniveau

=> meer ruimte voor individuele onderhandelingen

=> meer kans op hoge loonkloof

4

Sociaal overleg in België

Onderhandelingsniveau en genderloonkloof Bron: RSZ, BOSS, PASO (voorlopige data)

Genderloonkloof [(M-V)/M]

0% 5% 10% 15% 20% 25%

bedrijf

sector+bedrijf

sector

intersectoraal

5

Functieclassificatie

Aantal functieklassen en genderloonkloof Bron: RSZ, BOSS, sectorale CAO’s (voorlopige data)

Genderloonkloof [(M-V)/M]

0% 5% 10% 15% 20% 25%

geen

beperkt

gemiddeld

zeer veel

6

Functieclassificatie

Functieclassificatie

- groepering van functies per klasse

- extra barema’s obv ervaring/anciënniteit/(leeftijd)

Hypothese

meer klassen => meer nuanceverschillen

=> meer objectief

=> minder loonkloof

7

Functieclassificatie

Barema’s naar anciënniteit/leeftijd en genderloonkloofBron: RSZ, BOSS (voorlopige data)

Genderloonkloof [(M-V)/M]

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

leeftijd

anciënniteit

beperkt

geen

8

Functieclassificatie

Functieclassificatie: sectorniveau- sectoraal CAO

- vooral kleinere bedrijven- onderbouw voor bedrijfsspecifieke nuanceringen

- gevaar voor beperking tot sleutelfuncties- gevaar voor vage, veelomvattende functiebeschrijving

vb. ‘administratief medewerker’

Functieclassificatie: ondernemingsniveau- meer bij grote bedrijven- op maat van het specificieke bedrijf

9

Functieclassificatie

Functieclassificatie: vergelijkend systeem- vergelijking van functies

- vergelijking van taken

- klassenomschrijving o.b.v. criteria

Functieclassificatie: analytisch systeem - functies gesplitst tot gedetailleerde kenmerken

- puntenwaardering per kenmerk

- functiewaardering = som van alle kenmerkpunten

Hypothese

analytisch = meer objectief => minder genderloonkloof

10

Functieclassificatie

Eerste verkenning obv voorlopige, onvolledige data: - RSZ-data met looninformatie binnen PC- Sectorale CAO’s- Eerdere onderzoeksbevragingen (BOSS, PASO)

=> interesse is gewekt

Aanvullende data:

- Bevraging van deskundigen per paritair comité

- RSZ-gegevens op ondernemingsniveau

11

Bevraging per PC

1. Onderhandelingsniveau basisloon

2. Belang van- (Leeftijd)- Anciënniteit- Ervaring

3. Functieclassificatie voor- Arbeiders- Bedienden- Kader

12

Bevraging per PC

4. Type functieclassificatiesysteem- sectoraal systeem

- bedrijfseigen systeem

- sectoraal systeem + bedrijfseigen aanvullingen

- algemeen verspreid systeem (ATC, ORBA, Hay, Berenschot, …)

5. Methode binnen het sectoraal systeem- Vergelijkend (klassenomschrijving)

- Vergelijkend (opsomming van functies)

- Vergelijkend (opsomming van taken)

- Analytisch

- Andere

13

Bevraging per PC

6. Sectoraal systeem

- Aantal functieklassen/trappen/barema’s

- Mate van belang/impact

- Jaar van eerste implementatie

- Jaar van actualisatie

- Sectorale classificatiecommissie

- Expliciete aandacht voor genderneutraliteit

14

RSZ-gegevensaanvraag

Steekproef ondernemingen binnen de bestudeerde PC

Kenmerken

- ondernemingsgrootte

- sector

- verdeling arbeiders/bedienden/kader

- verdeling mannen/vrouwen

- verdeling VT/DT

- leeftijdsstructuur

- …