Lokaal jeugdbeleid

Een schets van cijfers en tendensen

Het decreet houdende de subsidiëring van gemeentebesturen en de Vlaamse

Gemeenschapscommissie inzake het voeren van een jeugdwerkbeleid van 9 juni 1993.

1993 was het jaar van …

• Deel 1 De oorsprong van de gegevens en de onderzoeksaanpak

• Deel 2 Cijfers, cijfers en nog eens cijfers

• Deel 3 Een terugblik op 20 jaar lokaal jeugdbeleid

• Deel 4 Hoe werk je een evidence based voorstel uit?

Overzicht

Deel 1: de bronnen

“de fond”

8 cijferboeken

“Situering”

Desk research vanKronieken; Handboek lokaal jeugdbeleid; Beleidsnota’s /

decretale kader; Wetenschappelijke en vak-literatuur over jeugdbeleid;

documenten van VVJ

“de kers”

Interviews met:

jeugddienstmedewerkers

jeugd(beleids)experts

Evolutie in 20 jaar lokaal jeugdbeleid

Wat zeggen experts?Ervaringen en visie van een selectie van 10 jeugd(beleids)experten:Johan Van Gaens, Guy Redig, Kaï Van Nieuwenhove, Els Van Effelterre, Ben Verstreyden, Jan Deduytsche, Tom Willox, Andy Demeulenaere, An Van Damme, BieVanCraeynest

We kijken door de bril van…

Wat zeggen individuele medewerkers?

Ervaringen en visie van selectie van 12 jeugddienstmedewerkers

Ervaren oude rotten in het vak & enkele prillegeesten

Wat zeggen gemeenten?

Enquête bij gemeentenVia de eerste 5 edities in de boekenVia de elektronische edities van 2007 en 2010 (vernieuwde vragenlijst)Via de laatste nieuwe bevraging voor het 8ste

cijferboek

Wat zeggen wetenschap, beleid,

koepels & adviserende

instanties?Zo veel mogelijk documenten van

20 jaar doorgenomen, geen steekproef

• Lange traditie van hoge respons

• Vlaams gewest: 91% vulde in

• Brussels Hoofdstedelijk gewest: 68% vulde in (is sterke stijging!)

• Totaal: 294 gemeenten vulden in, 283 vulden (bijna) volledig in = 89,9% vulde in

Respons cijferboek 2014

4,7%

9,2%

4,3%

15,4%

11,4%

31,6%

Overzicht non-respons per provincie & Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Het lokaal jeugdbeleid becijferd

Interactief bestuur

Jeugdwerk-beleid

JeugdruimteInformatie en communicatie

Samenwerking met andere domeinen

Bestuurlijke organisatie

Het lokaal jeugdbeleid becijferd

Interactief bestuur

Jeugdwerk-beleid

JeugdruimteInformatie en communicatie

Samenwerking met andere domeinen

Bestuurlijke organisatie

Interactief bestuur

De jeugdraad = de kern van het interactief bestuur Iedereen* heeft een jeugdraad maar …

Jeugdraad

+

Geen andere initiatieven 60%

Wel andere initiatieven 40%

Kinder-gemeenteraad

53%

Ad hoc initiatieven 60%

*in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dit nooit verbonden geweest aan subsidies en zijn er weinig (VGC heeft er wel een!)

T.O.V. 2007West-Vlaanderen stijgt(34% naar 50%)Limburg was koploper en daalt sterk (60% naar 46%) en Vlaams-Brabant daalt ook (45 naar 34%)

Interactief bestuur

De jeugdraad is kleiner, gelijker in geslachtsverhouding én iets actiever

92,6% organiseert zelf activiteiten, het dagelijks bestuur komt

gemiddeld 9 keer samen (beide lichte stijging)

0 5 10 15 20 25 30

2004

2007

2010

2014

mannen

vrouwen

Grafiek: gemiddeld aantal stemgerechtigde leden jeugdraad Vlaams Gewest 2004-2014 naar geslacht

Jeugdwerkbeleid

Een redelijk stabiele jeugdwerkindex van 1998 tot nu

Grafiek: evolutie van de jeugdwerkindex Vlaams gewest 1998-2014

Jeugdwerkbeleid

Particuliere en gemeentelijke initiatieven verschuiven* Daling van aandeel particuliere jongeren- en jeugdbewegingen én jeugdhuizen in

stedelijke kernen (ook Brussels Hoofdstedelijk gewest) = TREND

* Kleuters worden een nieuwe doelgroep

* Gemeenten organiseren zelf zeer vaak speelpleinwerkingen buitenspeeldagen (is vooral ook ‘haalbaar’ in kleine gemeenten)

* SWAP en Grabbelpas raken ‘out’

En de centen en ondersteuning …* Meerdere subsidievormen dalen sinds 2007 (o.m. subsidies om toegankelijkheid te

verhogen en projectmatige subsidies), forfaitaire werkingssubsidies dalen het sterkst (56% naar 31%)

* Materiële ondersteuning neemt af sinds 1998 (minder kampmateriaal, vervoer, audiovisueel, drukwerk, didactisch materiaal); wel meer ‘feest- en evenementenondersteuning’

Informatie en communicatie

Gemeenten informeren digitaal én niet-digitaalKleinere gemeenten maken inhaalbeweging

* 84% van de gemeenten heeft een website voor jeugd

* De websites voor jeugd als onderdeel van de gemeentelijke website stijgt sinds 2010 (einde beleidsprioriteit): van 60% naar 90%

* Facebook kent een sterke stijging sinds 2010 (54% naar 77%)

En niet digitaal: 77% heeft een gedrukt tijdschrift/nieuwsbrief, steeg bij kleinere gemeentes, grote dalen

Samenwerking met andere domeinen

Samenwerkingen nemen toeJeugddiensten werken nu samen met …

83

76

62

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

cultuurbeleid sportbeleid sociaal beleid en welzijn

En geven in grote mate aan meer te

zullen samenwerken vanaf de BBC

Grafiek: % jeugddiensten dat samenwerkt met andere beleidsdomeinen in 2014

20 jaar lokaal jeugdbeleid

Chronologisch

1. Lokale autonomie

2. Dubbele focus op jeugdwerk en jeugdbeleid

3. Rol van de jeugddienst(medewerker)

4. Inspraak van kinderen en jongeren

5. Jeugdruimte

6. Jeugdbeleid t.a.v. maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren

7. Jeugdinformatie

Thematisch

20 jaar geleden…

Meer lokale autonomie om beter in te spelen op noden en behoeften van kinderen en jongeren.

Jeugdwerkbeleidsplan

‘Er is ook wel stap voor stap een beetje een kentering gekomen. In het begin werd het [jeugdwerkbeleidsplan] enkel als een last gezien, maar we hebben de voordelen kunnen zien. Je werkt planmatiger, doelgerichter, wat toch wel voor de jeugddiensten zelf ook een stuk houvast heeft kunnen brengen in de manier van werken. Ook ter verantwoording naar andere diensten en de hogere regionen in de stad.’

(jeugdambtenaar 1, meer dan 20 jaar ervaring, centrumstad)

Prioriteiten

Jeugdwerk met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren

Categoriaal jeugdbeleid

Het jeugdbeleid krijgt vorm vanuit de belangen van kinderen en jongeren, als categorie in de samenleving.

Naar een dubbele focus op jeugdwerk en jeugdbeleid

Lokaal jeugdbeleid ondersteunt een veel diverser jeugdwerk.

‘25 à 30 jaar geleden waren het aantal traditionele jeugdverenigingen met 30 in onze stad. Ik denk dat we nu nog ternauwernood aan 20 komen, maar het aantal jeugdwerkinitiatieven blijft wel constant. Alleen zie je daar vernieuwing in. Jeugdwerkvormen die vroeger geen erkenning zouden krijgen, ik denk aan skaters, aan mannen die met kunst of cultuur bezig zijn, war gamers, … Daar zit veel meer diversiteit op en op zich is dat leuk. We hebben dat ook altijd proberen te herkennen en te subsidiëren binnen jeugdwerk.’

(jeugdambtenaar 4, meer dan 20 jaar ervaring, centrumstad)

Rol van de jeugddienstmedewerker

‘Die evolutie van jeugdwerkbeleid naar jeugdbeleid, waarbij we proberen een belangenbehartiging, een vertegenwoordiging van jongeren in alle andere beleidssectoren vanuit de vrijetijdssector te zijn, maar ook vanuit welzijn, ruimtelijke ordening, dat maakt dat mijn job helemaal gewijzigd is en dat ik meer en meer daarop inzet.’

(jeugdambtenaar 3, meer dan 20 jaar ervaring, stad)

Steeds meer geïnstitutionaliseerde inspraak van kinderen en jongeren

Jeugd(werk)raad

Jeugddienst als “antenne”

…naar een waaier aan formele en informele inspraak van een diverse groep.

‘Vroeger ging de inspraak via een enquête. Nu gaat het meer om informatie die we informeel binnenkrijgen vanop ‘straat’. Via de contacten met de jongeren vang je zaken op en kan je op termijn informatie verzamelen. Dat is wat nu inspraak betekent. Dat is een continue proces nu.’

(jeugdambtenaar 10, tussen 10 en 20 jaar ervaring, gemeente)

‘Die evolutie binnen participatie vind ik heel fijn om te zien. Vroeger was het de luidst sprekende, de hoogopgeleide en diegene die al veel wist over het jeugdwerkbeleid, die het voor het zeggen had. Nu merk

je wel dat je door verschillende initiatieven ook heel veel andere jongeren een stem kunt laten geven. Dat vind ik heel belangrijk.’

(jeugdambtenaar 11, minder dan 10 jaar ervaring)

Van jeugdeilanden naar een kindvriendelijke inrichting van de publieke ruimte

De stad als een spinnenweb!

‘(…) wat zijn de plekken binnen de publieke ruimte die belangrijk zijn voor kinderen en jongeren? Het gaat niet alleen over die formele speel- en ontmoetingsplekken. Het gaat ook bijvoorbeeld over een bib en de directe omgeving van die bib. Het gaat ook over scholen en de directe omgeving daarvan. Het gaat over een plekje waar enkel een bankje staat en de verbinding tussen al die plekken waarbij letterlijk bruggen gebouwd werden die de mogelijkheid bieden om op een leuke, aangename en veilige manier van de ene naar de andere plek te gaan.’

(jeugdambtenaar 1, meer dan 20 jaar ervaring, centrumstad)

Speel- en verbindingsweefsel

Veiligheidsdenken

‘Ik vind zelf het veiligheidsdenken nog wel een moeilijke vanuit de jeugddienst. Heel het GAS-verhaal kan ik daar ook nog ergens aan koppelen. Die slinger slaat naar mijn gevoel wat ver door op dit moment. Je merkt dat ook in je lokaal bestuur, je kan voor niets nog centen krijgen maar als je een argument kan vinden dat het voor de veiligheid plots nuttig zou zijn, dan is uw eitje gebakken, dan heb je de volgende dag geld, of toch volk om het uit te voeren. Dan gaat het vanzelf. Ik vind dat een ongezonde situatie. Maar die slinger zal ook wel eens terugkomen zeker?’

(jeugdambtenaar 5, tussen 10 en 20 jaar ervaring, gemeente)

Jeugdbeleid t.a.v. maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren

Van doorstromingsdiscours naar tweesporenbeleid

Meer inclusie in het jeugdwerk, een verhaal van drempels en inzet.

Digitalisering van jeugdinformatie

Jongereninformatiepunten (JIP’s)

‘Er is wel een evolutie hoe we er hier lokaal mee omgingen. Vroeger hadden we het idee dat we samen met het ganse jeugdcentrum jongeren naar het JIP moesten halen, fysiek. Maar dat hebben we losgelaten. Omdat we merkten dat jongeren meer en meer op andere manieren aan informatie komen. Vooral via internet.’ (jeugdambtenaar 3, meer dan 20 jaar ervaring, stad)

Terugblik

Wat is volgens jou de belangrijkste verwezenlijking van het jeugdbeleid de

afgelopen 20 jaar?

Wat is volgens jou de belangrijkste uitdaging dat het jeugdbeleid te wachten

staat in de toekomst?

1. Lokale autonomie

2. Dubbele focus op jeugdwerk en jeugdbeleid

3. Rol van de jeugddienst(medewerker)

4. Inspraak van kinderen en jongeren

5. Jeugdruimte

6. Jeugdbeleid t.a.v. maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren

7. Jeugdinformatie

Thematisch

Aan de slag!

Waar begin ik? Waar vind ik tijd? Hoe doe ik dat?

Hoe moet ik dat interpreteren? Heb ik wel de nodige expertise?

Evidence based jeugdbeleid

Een op kennis gebaseerd beleid

• Finaliteit: zo goed mogelijk beleid voeren

• Kennis: geheel van data, onderzoek, praktijken en ervaring

• Leerproces

Met heel wat mogelijke voordelen

o Tijd en geld: efficiëntie

o Kwaliteitsverhoging

o Lange termijnperspectief

o Helpt prioriteiten stellen

o Leerdimensie

o Agenda setting

o Innovatie

Maar ook heel wat risico’s

o Tijd en geld – ten koste van wat? o Moeilijk te verstaan – te communiceren

o Link met realiteit? o Data-driven beleid - enkel meetbare fenomenen krijgen aandacht

o Democratische gehalte?o Policy by numbers - cijfers halen enige wat telt – ‘cherry picking’

o Mee met de tijd?o Innovatie onmogelijk

CONCLUSIE

Kennis kan je ondersteunen om goede en doordachte beleidskeuzes te maken,

het maakt zelf geen beleidskeuzes

Aan de slag

OPDRACHT

Als jeugdconsulent de behoeften of het belang om in bepaalde zaken te blijven investerenaankaarten bij het gemeentebestuurdoor een evidence based voorstel uit te werken

Tip: neem een concreet voorbeeld en ga na hoe je dit kan onderbouwen met cijfers (via het cijferboek of andere cijfergegevens) en via resultaten uit de onderzoeken.

Aan de slag

o Interpreteero Wat zegt het materiaal ons en wat niet? Hoe

betrouwbaar is de bron? Wat valt op? Wat ligt in de lijn van de verwachtingen?

o Contextualiseero Ben ik het gemiddelde? Hoe lezen mensen uit de

praktijk dit? Zijn er andere bronnen die ons hetzelfde of iets anders kiezen

o Actieo Wat wil ik bereiken? Wil je het gemiddelde zijn? Hoe

wil je de actie opvolgen?

www.jeugdbeleid.be

8/03/2016 │47