effectiviteit en het nieuwe jeugdbeleid

Erik Jan de Wilde

2

Inhoud van deze presentatie

Een blik op effectiviteitTransitie / transformatieIndicatoren

3

Traditioneel effectonderzoek

• Vanuit medisch / farmacologisch model

• Controlegroep: – niets / gebruikelijke zorg / andere

interventie

• Voor- en nameting• Random toewijzing• Protocol

absence of evidence is not evidence for absence

4

Vragen hierbij:

• Hoe representatief is de uitvoering?• Wat is gebruikelijke zorg?• Is het uitvoerbaar?• Is het nodig?

5

Wat weten we uit effectonderzoek in de jeugdzorg?• 95% wordt niet onderzocht • Wat onderzocht wordt, wordt zelden

toegepast• Wat onderzocht wordt en toegepast,

heeft hooguit een matig effect.

6

aangetoond door middel van:

want:

5 niveaus van werkzaamheid:

?

potentieel

veelbelovend

doeltreffend

werkzaam

onbeschreven

beschreven

+ theorie

+ doelen bereikt

+bewijs

?

Interviews / descriptief / Observationeel / documentanalyse

Literatuur / meta-analyse / kennisontlokkend

Cliënttevredenheid / doelrealisatie / verandering

Normgerelateerd / veranderings-theoretisch / quasi-experimenteel

niveau

N=1 / experimenteel

7

praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorgpraktijk: Yorneo

8

BJZ Drenthe Jeugdzorg Drenthe

Formulieren Doel-realisatie Effect Formulieren Doel-Realisatie

Effect Tevreden-heid

1 Aanmelding

2 Analyseren Einddoelen Tussendoelen

CBCLYSRNOSI

3. Beoordelen STEP

4 Vaststellen:Indicatiebesluit

5 Afspreken: zorgcontract/ behandelovereenkomst

6 (specifiek) HVP Werkdoelen

7 Evaluatie HVP Werkdoelen CBCLYSRNOSI

8 Tussenevaluatie Inidcatiebesluit

EinddoelenTussendoelen

STEP

9 Eindevaluatie HVP Werkdoelen CBCLYSRNOSI

C toets JZD

10 Evaluatie Indicatiebesluit

11 Nieuw indicatiebesluit

Einddoelen Tussendoelen

STEP

Bron: Roosma, 2007

9

Trend Effectgroottes IOG 1999-2006

0,44

0,74 0,74

0,97 0,930,89

1

0,74

0,51

0,680,62

0,82 0,81 0,79

1,21

0,92

-0,1

0,2

0,5

0,8

1,1

1,4

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Probleemgedrag Opvoedingsbelasting

0.80 : Groot effect 0.20-0.49: Klein effect

0.50-0.79: Middelgroot effect < 0.20 : Verwaarloosbaar effect

Bron: Roosma, 2007

Prestatie-indicatoren in 2013

Sector Status

Jeugd–GGZ Vastgesteld

Jeugd & Opvoedhulp Vastgesteld

Jeugdzorg-Plus Vastgesteld

CJG In ontwikkeling (NJI)

Jeugd-LVB In ontwikkeling (diverse)

Passend Onderwijs In ontwikkeling (ECPO)

Bron: dossier prestatie-indicatoren website NJi

10

2. Het wordt dus anders!

Samengevat: het huidige stelsel:

• Accent op problemen• Weinig aandacht voor het gewone

opvoeden en opgroeien• Versnipperd en verkokerd stelsel en

aanbod• Doorschuifmechanisme domineert

ACCENT OP PROBLEMEN

13

Wat gebeurter?

15

Basis: gewone en ongewone problemenLeef-tijd

Belangrijke milieus

Normaal gedrag (‘normale problemen) en opvoedvragen

0-2 jaar

Gezin;Opvang

Voedingsproblemen; slaapproblemen; scheidingsangst; angst voor vreemden, donkerte en geluiden

2-4 jaar

Gezin;Opvang;(Voor)School

Angst voor vreemden, donkerte, geluiden; koppigheid; driftbuien; agressie; ongehoorzaamheid; druk/overactiviteit; angst i.s.m. sekserol en identiteit; niet zindelijk

5-12 jaar

Gezin; School,opvang;Vriendenkring;Verenigingen; Internet

Ruzies en regelovertreding; concentratieproble-men; laag prestatieniveau; school-weigering; kattenkwaad; druk gedrag; pesten; stelen of vandalisme als incident; ritualistisch gedrag

12-16 jaar

Gezin; School; Vrienden;Verenigingen; Internet;Werkkring; Diverse gemeenschappen

Gebruik psychoactieve stoffen (alcohol, drugs); twijfels over identiteit en/of toekomst; problemen met uiterlijk; problemen met autoriteiten; incidenteel spijbelen

Bron: Yperen, T.A. van (2009). Betere ketens. In: Graas e.a. (Red.). De Wet Jeugdzorg in de dagelijkse praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

De Top 10 en Top 6De 10 vragen en problemen bij kinderen en jeugdigen

• van dwars gedrag tot gedragsstoornis

• van druk kind tot ADHD• van bang tot angststoornis• van gewone dip tot depressie• van plagen tot pesten• van geen zin hebben in school

tot schooluitval• van experimenteren met tot

misbruik van middelen• van ongezonde levensstijl tot

obesitas• van sociaal onhandig tot

autisme• van moeilijk lerend tot LVB 16

De 6 vragen en problemen in de opvoeding

• van hakken over de sloot naar onderwijsachterstand

• van pedagogische tik tot kindermishandeling

• van opvoedingsonzekerheid tot OTS

• van enkelvoudig opvoedingsprobleem tot multi-probleemsituaties

• van mediagebruik tot mediaverslaafd

• van gekibbel tot (v)echtscheiding

17

Stepped care

normale ontwikkeling problemen stoornissen

interventies

instrumenten

voorzieningen

instrumenten

voorzieningen

interventies

instrumenten

voorzieningen

interventies

CAP-J

WEINIG AANDACHT VOOR GEWONE OPGROEIEN EN OPVOEDEN 19

Fred en Ria over Opvoeden

www.youtube.com/watch?v=pZzjtMt_rZ8

Hoeveel ouders hebben behoefte aan ondersteuning of hulp bij opvoeden

SCP 2012: 50% vindt het ouderschap lastiger dan gedacht

40% maakte zich afgelopen jaar zorgen over opvoeding, gedrag, ontwikkeling van kind

20% heeft het gevoel het opvoeden nietin de hand te hebben

15% heeft vaak het gevoel de opvoeding niet aan te kunnen 21

Risicofactoren: langdurige aandoening bij kind of ouder, armoede, werkloosheid, alleenstaand ouderschap, lage opleiding enz.

> 3 risicofactoren = kwetsbare gezinnen(RMO 2012)

Wat maakt dat ouders behoefte hebben aan steun bij opvoeden en opgroeien van hun kind?

VERSNIPPERING EN DOORVERWIJZING

23

SYSTEEM VAN DOORVERWIJZEN

24

Hoe anders is Nederland?

• Universele voorzieningen en family support op lokaal niveau – Kinderbescherming en jeugdzorg op provinciaal niveau

• Voor ieder ‘probleem’ een andere aansturing, wet en voorzieningen

• Focus of risico – volgens model van Gilbert niet correct

• School en kinderopvang niet automatisch onderdeel van ons stelsel

25Vink & Berg, 2012

Het hele stelsel gaat op de schop!1. Stelselherziening Jeugdzorg2. Passend Onderwijs3. Wet werken naar vermogen4. Decentralisatie begeleiding (AWBZ)5. BDU CJG wordt DU CJG6. Welzijn Nieuwe Stijl

26

Gemeenten moeten zich volgens concept-Jeugdwet richten op:

• Eigen kracht• Demedicaliseren, ontzorgen en

normaliseren• Preventie en vroege signalering;• Tijdig de juiste jeugdhulp op

maat• Eén gezin, één plan, één

regisseur

Tsjah… voor het jeugdbeleid:

28

29

Kansen in Rotterdam

• (Veel winst te behalen)

• Uitgebreide monitortraditie & expertise

• Integraler jeugdbeleid

30

31

vragenlijstleerlingen

individueleactie

individueleanalyse

jeugd-vpk'er

analyse

JGZ anonieme

database

terugkoppelingschool

terugkoppelinggemeente

terugkoppelingdeelgemeente

terugkoppelingouders/kind

collectieveactie

Jeu

gdb

ele

id

Leren van jezelf?

3232

vragenlijstleerlingen

individueleactie

individueleanalyse

jeugd-vpk'er

analyse

JGZ anonieme

database

terugkoppelingschool

terugkoppelinggemeente

terugkoppelingdeelgemeente

terugkoppelingouders/kind

collectieveactie

Jeug

db

ele

id

monitor op PI

nodig:zicht op actie:•uitvoering•bereik

Basisopzet Prestatie-indicatoren CJG

Missie en ambities jeugdbeleid:

jeugdigen groeien gezond en veilig op

Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.:•Meer participatie vereniging•Minder problemen•Minder zorggebruik

Realisatie via diensten van o.a.

• Algemene jeugdvoorzieningen

• Centrum Jeugd en Gezin

• Voorzieningen voor intensieve zorg

Kwaliteit programma’s en uitvoeders

Kwaliteit resultaten

•Bereik•Tevredenheid•Uitval•Afname problemen

Meten en verbeteren

van Yperen & Bartelink, 2012

Kansen:

• Van ziektebestrijding naar gezondheidsbevordering?

• Van risico-scanners naar talententrekkers

• Ontwikkel indicatoren! Naast middelengebruik en overgewicht ook burgerschap, sociale sterkte, tolerantie, talent, schoolbeleving, ondernemerszin, life skills, probleemoplossingsstrategieën, veerkracht, buurtbeleving, opvoedstrategieën, …?

34

35

aangetoond door middel van:

want:

5 niveaus van werkzaamheid:

?

potentieel

veelbelovend

doeltreffend

werkzaam

onbeschreven

beschreven

+ theorie

+ doelen bereikt

+bewijs

?

Interviews / descriptief / Observationeel / documentanalyse

Literatuur / meta-analyse / kennisontlokkend

Cliënttevredenheid / doelrealisatie / verandering

Normgerelateerd / veranderings-theoretisch / quasi-experimenteel

niveau

N=1 / experimenteel

Conclusie

• We gaan naar een nieuw jeugdbeleid• Dat beleid vraagt om meer positieve

invulling, met aandacht voor gewone opvoeden en opgroeien

• We hebben monitoring en PI nodig om iets over de doelmatigheid van dat beleid te zeggen

• Rotterdam kan dat.

36