Naar een Vlaams e-boek

platform

Informatie aan zee, 11 september 2009

Hier staat de titel

Bibliotheken en e-boeken?

-> De openbare bibliotheek heeft als basisfunctie de democratische toegang tot cultuur en informatie te verzekeren.

-> Steeds meer mensen participeren aan cultuur, kennis en sociale netwerken in een digitale omgeving.

Kennis en Cultuur

digitaal

Hier staat de titel

Onderwijs

Hier staat de titel

Informatie

Hier staat de titel

Ontspanning

Digitale leeservaring

verbetert

Hier staat de titel

Intuitief gebruiksgemak

Hier staat de titel

Kleur

Hier staat de titel

Digitale tijdschriften

• www.flashpageflip.com

Hier staat de titel

Playlane’s levende boeken

Hier staat de titel

Multimediaal lezen

• "It's not about the page versus the screen in a technological grudge match. It's about the screen doing a dozen things the page can't do.” (Print Is Dead: Books in Our Digital Age; Gomez, Jeff; 2007).

• “ The vook” (Bradley Inman):

a multimedia hybrid

digital amalgam

Hier staat de titel

En wat dan met onze bibliotheken?

Hier staat de titel

En wat dan met onze boekhandels?

Hier staat de titel

SMIT/IBBT studie

Hier staat de titel

Onderzoeksvragen

• Kunnen we de huidige rol en functie van

de bibliotheken handhaven in het

nieuwe (digitale) landschap:

• Kunnen bibliotheken gidsen blijven, o.a. door

geïntegreerde ontsluiting ?

• Zelf beslissen over collecties ?

• Gratis basisdienstverlening realiseren ?

• Toegang garanderen op langere termijn ?

Hier staat de titel1) Piraterij

2) Aggregators: nieuwe, internationale spelers

1) Google books

2) Apple Itunes

3) Amazon

4) NetLibrary (OCLC) E-portal : uitleen alsof

fysiek

5) eLib (Zweden) : ebooks for PC

3) Bibliotheek / depot initiatieven

1) KB Den Haag: louter depot

2) DBNL: louter publieke domein

3) NBFr–Gallica–Numilog : met exploitatie

Bestaande, zich ontwikkelendemodellen

Hier staat de titel• Jonge generatie gebruikers vertrekt in haar

gedrag vanuit dit model

• Downloaden gebeurt decentraal en bestaat uit

het uitwisselen van stukken van bestanden

tussen alle gebruikers die op dat moment

meedoen aan het up- en downloaden

• Voornamelijk muziek, film en software, maar

steeds meer digitale boeken (Vnl. non-fictie,

handboeken)

• Lage kwaliteitsgarantie (gebruikersgedreven)

• Alleen bekende titels/bestsellers, vooral

Angelsaksisch (geen „long tail‟ effect)

Piraterijscenario: Bittorrent

Hier staat de titel• Een webdienst van Google om de tekst van

gedigitaliseerde (gescande) boeken te

doorzoeken op bepaalde woorden

• Indien geen auteursrecht (publiek domein):

in het geheel inzien of downloaden in pdf-

formaat

• Indien wel auteursrecht: Europa: slechts een klein deel, een snippet, van de

boektekst, meestal een paar regels rondom het

zoekwoord

VS: wel deal met uitgevers, ook voor niet meer

gepubliceerde werken

• Advertentiemodel & inkomsten delen met

webwinkels

Aggregatorscenario I: Google Books

Hier staat de titel• Online mediadienst van hardwarefabrikant

Apple

• Verkoopsmodel (€0,79/boek)

• Apple producten voorzien van content (iPod,

iPhone):

• Audiobooks (MP3‟s)

• Boeken als Apps (toepassingen)

• Enkel voor gebruikers van Appletoestellen

• Nieuwe marktspeler in de “leesecologie”;

maakt uitgevers nerveus (prijssetting?)

• Gelijkaardige cases: Sony, Amazon

• Opnieuw geen „long tail‟

Aggregatorscenario 2: iTunes Store

Hier staat de titel• Digitale uitleendienst via NBD/Biblion

• Eerste versie in OB Almere

• Content komt van NetLibrary (OCLC) :

Controle metadata?

• De bibliotheek koopt licentie voor uitleendienst

per werk

• „Strenge‟ DRM:

• Alleen leesbaar met speciale software

• Enkel langzaam bladeren. Scrollen onmogelijk

• Afdrukken beperkt

• Niet op alle readers te gebruiken

Aggregatorscenario 3: E-Portal

Hier staat de titel Pro

Online, legale toegang tot boeken (altijd en overal)

Digitale uitleenservice (ePortal)

Contra

Angelsaksisch overwicht

Potentieel monopolievorming / “consumer lock-in”

Geen divers aanbod, geen lokale presentaties

Zwak / geen collectiebeleid

Zwakke garanties op duurzame bewaring

Emuleren van oude fysieke bibliotheek (ePortal)

Veel beperkingen door DRM (ePortal en iTunes)

Geen reclamevrije omgeving (Google Books)

Aggregatorscenario: Voor- en nadelen

Hier staat de titel

De waardeketen verandert

Hier staat de titel• Nationale Bibliotheek Frankrijk + boekhandel

vereniging

• Input Europeana

• Ook actuele werken opgenomen (onder

auteursrecht)

• Commerciële partner Numilog: online

boekhandel

• Afhankelijk van overeenkomst uitgever zijn

werken online doorbladerbaar, interface vglb

met Google Books

• Centrale aanpak: schaalvoordeel

• Dirigistisch: 1 rol = 1 partner

Publiek/privaatscenario: Gallica

Waarom publiek privaat

samenwerken?

Hier staat de titel• Korte termijn

• andere (commerciële en wellicht

buitenlandse) spelers leggen hun

voorwaarden op aan de bibliotheken,

uitgevers en boekhandelaren.

• Moeilijk om “digileen” afspraken te maken

• Grote Vlaamse uitgevers nemen

fragmentaire initiatieven

• Kleine uitgevers en boekhandels missen de

boot

=> Vlaams cultureel ecosysteem

verschraald

Wat als niet…

Hier staat de titel

Wat als niet…

• Lange termijn• Boekhandel op niche van fysieke boek

• Digitaal aanbod voor internationale concerns

• internationale spelers bepalen (digitale) informatie- en cultuurconsumptie

• Bibliotheek rol in het digitale marginaal; uitdovend

• De overheid/overheden buiten spel

=> Vlaanderen is digitaal en op vlak van boekproductie geen levende cultuur

Een Vlaams Model

Hier staat de titel

Samenwerking Overheid en boekenvak

Openbare bibliotheken

Uitgevers, boekdistributie

Vlaams e-boek platform

Facilitering

NeutraliteitContent

Diversiteit

Digitale toegang Digitale verkoop

Bibnet Boek.be

Wat kost het? Wat brengt het op ?

Hier staat de titelHet Vlaams e-boekplatform centraliseert opslag

en faciliteert de exploitatie van de digitale

boekproductie

Nieuwe waardeketen

Meerwaarde voor de

bibliotheek

Hier staat de titel

(1) Metadata digitaal

• Titel

• Auteur

• Uitgever

• ISBN

• NUR-code

• Bladzijden

• Taal

• Samenvatting

• “Bij de rand van het bos ligt een vogeltje.'Kijk,' zegt Kikker, 'kapot.

Hij doet het niet meer.''Hij slaapt,' zegt varkentje.Maar Haas zegt: 'Hij is dood.''Dood?' vraagt Kikker. 'Wat is dat?’” Bekroond met de Gouden Griffel en een Zilveren Penseel 1992

Hier staat de titel

(2a) Bladeren

Hier staat de titel

(2b) Bladeren

Google booksDBNL.org

Hier staat de titel

(3) Full text indexering

Verhandeling over de zuivering des verstandsNadat de ervaring mij geleerd had, dat al wat zoo in het gewone leven voorkomt ijdel en nietig is, en ik inzag dat alles waarvoor en wat ik vreesde niets goeds noch kwaads bevatte, tenzij alleenvoor zoover mijn gemoed er door bewogen werd, besloot ik eindelijk te onderzoeken of er ook iets bestond dat een waarachtig goed was, dat men deelachtig zou kunnen worden en waardoor alleen, met verwerping van al het overige, de ziel kon worden vervuld; kortom, of er iets bestond waardoor ik, wanneer ik het gevonden en bereikt had, een gestadige en hoogste blijheid eeuwiglijk zou genieten.

Hier staat de titel

(4) Digitaal lezen

Hier staat de titel

(5) Digitale aanwezigheid

Hier staat de titel

(5) Aansluiting digitale leefwereld

Hier staat de titel

(6) Archivering voorbereiden (=extern realiseren)

Het V.E.P. project

Hier staat de titel

Het VEP project

• In een publiek-private samenwerking,een digitaal platform ontwikkelen,voor de blijvende en beveiligde opslagvan digitale uitgavenin functie van de pluriforme exploitatie door de verschillende actoren in het boekenvak:– uitgevers,

– handelaars,

– Bibliotheken,

– content aggregatoren,

– En… lezers

Hier staat de titel

Doelen

1) De aanwezigheid van Vlaamse boeken op het internet; een Vlaamse digitale realiteit inzake boek, e-boek en de verdere digitale ontwikkeling van het medium

2) Kostenbesparing door schaalvergroting

3) Stroomlijnen van distributieproces

4) Full Text Search

5) Digitale bewaring

6) Innovatie: technologie, integratie, business modellen

Hier staat de titel

Aanpak

• Projectvoorstel van het Agentschap voor Sociaal-Cultureel Werk, met de steun van IWT

• Coördinatie in handen van Bibnet en Boek.be

• Timing:– 2009 partners zoeken

– 2010 prototype bouwen

– Definitief aanbesteden

• Aanpak – Werkpakketten en gespecialiseerde partners

– Prototype bouwen en vragen oplossen

– Heldere vereisten voor definitieve aanbesteding

Lange termijn opslag

(extern)

E-boek formats

Normalisatie

Beveiligde opslag

Transcodatie

API’sFull Text

Indexering

Pu

blic

atie

do

or

inte

grat

ie in

agg

rega

tor

pla

tfo

rmen

Inp

ut

uit

geve

rs

Rechten

Metadata

WP3 WP2

WP5

WP4

WP1

Hier staat de titel• Rechten, toegangsmodaliteiten; geldstromen

• Vb.: Numilog:

Veilige toegang tot content?

Hier staat de titel

Veilige opslag?

• ePub lijkt beste generieke eboek formaat?

• Datastructuur XML opslag?

• Multimedia?

Hier staat de titel

Processen aan uitgeverskant?

Hier staat de titel

Integratie full text zoeken?

• Hoe moet full text zoeken functioneren met zoekacties en bladeren ?

Hier staat de titel

Integratie van webtoepassing?

Beslissing IWT midden

september 2009