OD. No. · van het pamflet, gericht aan de "BURGERS VAN AMStEERDAW en het pamflet, getiteld...

OD. No.

iam .i...t e. V.V....e..s...t...e..r.. JLJQ.

ook:

UitDatum

&»Jl Si

fy f - ,l/ v "

* / t~">

r

Aan

S4\tB

/f)s/ /Ay (s(

InDatum

,W<//io

///v c

UitDatum

,H

AanIn

DatumUit

Datum Aan

•

InDatum

UitDatum Aan

InDatum

Datum

^'r'/ /

ty/f n

$ti&

?^**> *>

s/r'fi11 SEP. 1977

UitAan

£.T>

Q.

-r/O/E-

Paraaf

—

»^-

.ih*1

In

Datum

//

^/|D

'4

lU'"^

Datum

UitAan Paraaf

In.Datum Datum

UitAan Paraaf

In

Datum

MINUTENBLADDOSSIER No. CfBLj.737. NAAM: ACTJK.£Qm!EE.JO!STJïeLIÏÏG..

1.

C'

Aangelegdöop 25 October 1950 in opdracht van C XIACD 4 C.

5067 - '48 j

Oopie voor 00.93^25.

_,..,.......-- -. 26 September 50

l r-r ,-p .. "i ^N "' . .;S. J. . .U.I.. -L J .

h©b ée e©r '0-s?e JSxeelleirfcie hlewievpas aaii te blectea een. bo-Icaopt verslag, ^an e@n op ïoensdas 20 September j. l, door het :llctia'Comité -.-70 sterling" te Aatsterdaia balende openbare vo reader iaig»

ïer bekorting atoge naar cis inliOtid daïsr^an verwesaa worde».

il VUT HOOFü VAN ÜAVoor d© se,

.».ft-*de 'linl-ater i*» de

/i» iu.de ';-.'ijaiste3? v. Justitie,/J*È*de ;itnist@ï»- v.üaiasaicoa ea (

lïijksdelea,te•a-a a 4 f * il H * a

B A F P O I I

Terslag van een openbare bl$o-*mi$wt ia het $0110*3te Amsterdam op Woensdagavond 20 Sépt*a$é3? 1950» ÏNJIèga"Aetie«Coaité* Westerling1** , ,

• Voor de aanvang der vergadering ward bij 4e heofdligecolporteerd met vtassesillenit ff«wöWT**1 "van "De Vlam" van 2 8ra$Mtb** 3$pö| **& . -sisoh* Jongeren «m Studenten van tfedeirland*

f ers van Amsterdam'% e*n pamfletadörlanders en Wei?aldburg»ra, zijnde een

den örooten Ttarck**» fltén. y^fX^ van lTrotw", af d. Amsterdam, aankondigend*in 8"o0vt** Ontsmecüs een 6asMEt9w van diide oproep van Stockholm om handtekeningen te-glm, 141de atoombom «nz4 te plaatsen.

deongeveea? 15

portage van het orgaan "Deden Spoot®» fwök" ea "8o»gta*6

Toen de bijeenkomst met «endoor de gewezen hoofdeoinmisaaris van

, bevonden zich ongeveer 800 beaoelcers'kennelijk gerepatrle'erden -uit

aantal zsn. Indische Hederlanders*

de zaal,onder wie

De kern van De Lang* s betoog kwam hierop neer, dat h44'ievenals de andere Indische Nederlander»* atet begrijp1jrf dWfeJIndische Nederlander g«en plaats kan Joi^f^a in 3emaatschappij, hoewel deze toch ook met üanffe vanNederlandse zaak heeft gediend.

Vervolgens verzocht hij Mevrouw ÉteSi&^§ op he%~ , *»* — _ ^ _ _ ^ f • •••••ÉlÉMtMMIMMtriMHAHtMlMfiMflBlBHKHlIMiilÉWIlÉMMIk ** A j

te komen. In gebrekkighun komst. Interrupties als "Laat dieblijven" klonken aanstonds naar aanl«i44^f van haa#zij verlangde haar echtgenoot hier sp0e^Sif| fcerugterrupties veroorzaakten daarop een handgemeen tuawmtegenstanders van Westerling*

Voornoemde De Lang kendigde toen aan, dat hij verdtff ,voorlezen, wat Mevrouw Westerling had willen zeggen* Ook dtóverde moeilijkheden op» J.IHIgEliBff kwam vervolgens op hetgestoelte en maande aan tot; 'kaittté*

Nadat de rust in de zaal enigszins was Dreergekeerd,J/THIBgSBg zijn toespraak aan,, Hij liet hierbij uitkomen,in de zaai niet gezien wilde worden als een v$onr»eh$t#terling. Hij wilde zuiver uit een oogpunt vanling als mens schilderen en alle verdichtöels en

!$é<»

ting» welke rond de figuur Westerling da laatste tijdstaan, rechtzetten. Of men voor *t tegen Westerling iafïhiessen zeide, niet ter zake; als mens verdient festerli&g'reehtvaardige beoordeling»

Gedurende ^H^ESS3BH*s toespraak klonkenrupties als "Bandung", W2!uid-Celebes", "Öe Hoor ta jCÈ- vanmensen". Deze interrupties lokten comiaentaar uit va& deders van Westerling als "Moscoti-alaaf" en **§©ol di»ten er uit".

- 2 -

- 2 -»

Het e.e.a. gaf aanleiding tot een z*er onrustige sfeer»ontstond weer een handgemeen*

Hadat de rust weer enigezins was hersteld, ging ÏHIS3SEImet zijn betoog verder. Het geheime rapport aangaande weereen}optreden in ZSuid-Gelebes^ datê naar &tj zeide. zowel bij do ..._landse als bij de Indonesische legering bertLjeif was bij de behaa-»deling van de aaak Westerling te Singapore door de IndonesischeRegering niet overgelegd als bewijsstuk van de Westerling aange*wreven gruweldaden.

ïfctiessen noemde Westerling een bamneling, wat aanleidinggaf tot stormachtige bewijzen van bijval van de aljde der IndischeHederlanders, die aich ook wel banaelingen ndeie»»*

Spreker haalde in zijn betoog o.m. nog aan, dat Westerling,op 31 Augustus geboren, niet anders dan koningsgeaind kon zijn»Voorts ging hij zijn levensloop na, zijn opvo»iiltiigt afkomst* Il ander schap en zijn dienstneming in de geallieerde legers bijuitbreken van de oorlog van 19AO. Verde*^ r«pt» a±| Vèm d» «fqnwijze waarop de Engelsen, an Belgen Westerling hebban behandeld*aanzoeken van Engelse en Amerikaans* zijde om in hun krljgsdi<te treden, zijn deel als "gedropte" paraohntiöt bij da b^vrijdii^van Nederland, zijn hulp voor de bevrijding van Indonesië, enz,.

Onder dit betoog namen de spanninen er ontstond opnieuw een handgei«en»tie de vergadering ge sloten*

n in d« zaal wederoart hierna heeft d*

Ho.5241-'50.

dJDERWSKP : Openbare vergadering»

DISNSTGEIEIM.

OP KAART

,,. JjEgSjLAG van j een openbare bijeenkomst in het Concertgebouw te Amsterdam•r^j^-n woensdagavond 30 September 1950, belegd door hefAotie-Comité1 WESTER-

XI

fikondiging voor deze bijeenkomst was gedaan in de dagbladpers; de toe»gangsprijs per persoon bedroeg f» 0,90.

Vóór aanvang van deze vergadering werd in de onmiddel! jke omgeving vande hoofdingang aan de Van Baerlestraat gecolporteerd raet verschillendegeschriften, o*a« met de editie van het orgaan "De Vlam" van 2 september1950, 6e jaargang, No»34 (prijs 20 cent), -welke de bezoekers gratis werdaangeboden, een gestencild pamflet, gericht tot de "Burgers van Amsterdam",gedateerd 20-9-1950» uitgaande van de "Indonesische jongeren en Studentenvan Nederland", een pamflet, eveneens gestencild, gericht tot de Araster-dammers, Nederlanders en Wereldburgers, behelzende een satyrische "LOFZAMfOP DEN GROOTEN TUBCE?, een gedrukt pamflet, uitgaande van de Sticht ingDOflR DE EEUWEN TRODWw,afd. Amsterdam**, aankondigende een vergadering,getiteld "Arabon in nood* op 3 October 1950 in de grote zaal van Krasnapols-ky (sprekers Lt.Adm» G»E»L. Helfrich de de Heer N«K.Vigeleyn-Nikijuluw,)alsmede een gedrukt pamflet» uitgaande van de Nederlandse Vredesraad",weergevende de oproep van Stockholm, handtekeningen tegen het gebruik vande atoombom enz» te plaateen» Met uitzondering van de zogenaamde "Oproepvan Stockholm" worden exemplaren der verspreide geschriften bijgevoegd*

VÓÓr , eet» in de onmiddelijke nabijheid van de hoofdingang, bevond zicheen groepje van ongeveer 15 IndonesiSrs, dat zich bezighield met de colpor-tage van het orgaan "De Vlam" en de pamfletten "LOFZANG OP DE &R002BNTÖHCK» en "BURGERS VAN A1BTEHDAM".Onder deze IndonesiSrs bevonden zich de dezerzijds bekende:

lo* Slaroat Sukot Jo (in Uw administratie bekend)So. Bnoeh Aflatum (personalia dezerzijds nog niet vastgesteld)

De beide laatste IndonesiSrs mogen worden gezien als de initiatiefnemersvan het pamflet, gericht aan de "BURGERS VAN AMStEERDAW en het pamflet,getiteld "LOFZANG OP DM GROOIEK TÜHCK",

In de zaal was tegen de achtergrond van het podium een spandoek opgehangen,waarop op witte ondergrond in blauwe letters de leuze prijkte :

"VOOR ELK PfiOBIEEM IS SEN OPLOSSING»«DE MOEILLJKEEIB IS NIET HET ZQÏÏKSN NAAR DB OPLOSSING,"Ï&AR HST BEGRIJPEN VAN HET PROBLEEM" (WESTERL3NG)

terwijl vóór de hoofdingang aan de Van Baerlestraat een spandoek aanwezigwas, waarop te lezen de leuze : "NEG MET DE FASCIST WESTERLING", De laatsteleuze op spandoek dient ook afkomstig te worden geacht van eerderbedoeldeIndonesische initiatiefnemers*

Toen de bijeenkomst te omstreeks 80*15 uur met een korte inleiding werdgeopend door de gewezen hoofdcommissaris van politie in Indonesië*, G»deLang, bevonden zich ongeveer 800 bezoekers, hoofdzakelijk vermoedelijkgerepatrleerden uit IndonesiS, onder wie een groot aantal Indische Neder-

landers

V

landers, in de zaal. Podium en baloons waren onbezet; de totale capaciteitvan het Concertgebouw - grote zaal - is ongeveer 2300 zitplaatsen*

De kern van de Lange* s betoog kwam hierop neer» dat hij, evenals de andereIndische Nederlanders, niet begrijpt, dat een Indische Nederlander geenplaats kan krijgen in de Nederlandse maatschappij, hoewel deze toch ook metinzet van leven en goed de Nederlandse zaak heeft gediend*

Vervolgens verzocht hij Mevrouw in de zaal aanwezig* op hetpodium, waaraan deze gevolg gaf en in gebrekkig Nederlands haar dank uit-sprak Voor de opkomst in deze vergadering* Al onmiddellijk bij de woordenvan Mevrouw Westerling klonken interrupties vanuit de zaal, zoals "Iaatdie massa-moordenaar hier wegblijven" als antwoord op het door MevrouwWesterling geuite verlangen, haar echtgenoot Mer spoedig terug te zien.Deze interrupties veroorzaakten handgemeen tussen voer** en tegenstandersvan WESTERLING,

Voornoemde De Langl kondigde na of onder het ontstane tumult in de zaalaan, dat hij verdey zou voorlezen* wat Mevrouw Westerling had willen zeggen*Toen ook dit moeilijkheden opleverde, verscheen op het spreekgestoelte de_spreker, John THDS3SER» die tot kalmte aanmaande*

Nadat de rust in de zaal enigszins was weergekeerd, ving J* TED5SSEN zijntoespraak aan* Bij liet hierbij uitkomen» dat hij in deze zaal niet gezienwilde worden als een voorvechter van WESTERLING, doch zuiver uit een oog-punt van vriendschap WESTERLING als mens wilde schilderen en alle ver-dichtsels en valse voorlichting, welke rond de figuur WESTERLING de laatstetijd zijn ontstaan, wilde rechtzetten* Of men voor of tegen WESTERLING is,deed» Maar TEUKSSEN zeide, niet ter zake, doch als mens verdient WESTERLINGeen rechtvaardige beoordeling*

Gedurende bepaalde passages van THIESSEN's toespraak klonken herhaaldelijkinterrupties, hoofdzakelijk vanuit het rechtervoorvak en het achtergedeeltevan de zaal, als "BANHUNG", «ZUID-GEEEBSS", "HE MOORDENAAR VAN 34,000MENSEN". Deze interrupties lokten commentaar uit van de voorstanders vanWESTiÜRLINa als "MQSCOJ-SLA&F" en ««OOI DIE HOT COMMUNISTEN IR UIT"» Voortsgaven deze interrupties aanleiding tot een zeer onrustige sfeer onder debezoekers en kwamen hierMB vóór- en tegenstanders achter in de zaal enigekeren tot handgemeen*

Nadat de rust weer enigszins was hersteld, ging THIESSEN met zijn betoogvoort*Hierin haalde hij o*m* aan, dat het geheime rapport aangaande WESTERLING «soptreden in Zuid-Celebes, hetwelk, n^ar hij zeide, zowel bij de Nederlandseals de Indonesische Regering berust, tijdens de behandeling van de zaakWESTERLING voor het Supreme Court te Singapore door de Indonesische Regeringniet werd overgelegd als bewijsstuk van de hem - WESTERLING w aangewrevengruweldaden*Voorts verstond J» THIESSEN uitstekend de kunst, oa bepaalde grieven,welkeonder de Indische Nederlanders hier te lande heersen (zie hierboven), uitte buiten en door zijn vriend WESTERLING te schilderen als een banneling,op het sentiment van de Indische Nederlanders te werken, die zich hier telande immers ook min of meer als banneling beschouwen*Dit en andere punten in het betoog van THIBSSEN, zonder gebruik van kracht-termen, op zeer handige wijze opgediend, verwekten van de zijde van be-doelde, zich verongelijkt voelende Indische Nederlanders, stormachtigebewijzen van bijval, hier en daar triomfantelijk geuit in de richting vanhen. die tevoren geïnterrumpeerd hadden*

'ïBHSSEN haalde in zijn betoog o»m* aan, dat WESTERLING, op 31 Augustusgeboren» niet anders dan koningsgezind kon zijn; voorts ging hij zijnlevenaamLoop na, zijn opvoeding» afkomst» Nederlanderschap» dienstnemingin de geallieerde legers bij het uitbreken van de oorlog van 1940, decorrecte wijze waarop de Engelsen en Belgen WESTEBUNGr hebben behandeld»aanzoeken van Engelse en Amerikaanse zijde» om in hun krijgsdienst tetreden, zijn deel als "gedropte11 parachutist aan de bevrijding van Neder»land» zijn hulp voor de bevrijding van Indonesië*, enz*

Onder dit betoog van ongeveer £ uur namen tengevolge van vorengeschetsteomstandigheden de spanningen onder een deel van de bezoekers toe, waaruittenslotte tegen omstreeks 21 uur een handgemeen tussen bezoekers achterin de zaal ontstond*

Nadat door TEEESSEN eerst, kort vóór ontbinding der vergadering door depolitie» nog was medegedeeld» van de zijde van de politie bericht tehebben gekregen, dat, indien de toestand in deze vergadering niet zouveranderen» tot ontbinding zou moeten worden overgegaan, MÉÉBBM werdde vergadering, naar aanleiding van laatstbedoeld handgemeen, door depolitie te omstreeks 21 uur gesloten en de bezoekers aangemaand» de zaalte verlaten»Hieraan werd, zij het met teleurstelling over de genomen politiemaatregel,

\d voldaan»

THIRSfTOJ deelde nog mede, dat deze vergadering vervolgd zou worden in eenbesloten bijeenkomst»

Bij afloop werd de communiste Eva TAS (7-8-1915) opgemerkt, die zich eenogenblik schaarde tussen een aantal bezoekers, die zich rond TKCBSSEN ophet podium ophielden* Vervolgens ontmoette zij in een der corridors van

Xf het Concertgebouw de communist gebald Justinus EUTggRS (25»1-1879), diein gezelschap van een paar onbekende vrouwen was, en onderhield zich evenmet hem» Gezamenlijk verlieten zij daarop,gelijk met de andere bezoekers,het gebouw»

Na afloop werd een groep van ongeveer 50 personen» verzameld in de VanBaerlestraat nabij de Wouwenaanstraat, te Amsterdam, opgemerkt» die metelkaar debatteerden» Door per auto van de Radio-Auto-Diens t ten toneleverschenen geüniformeerd politiepersoneel werd deze groep tot uiteengaanaangemaand» waaraan gevolg werd gegeven»

Incidenten van andere aard werden niet opgemerkt»

E—7.Tevens in afschrift verzonden aan : B»M»-Asd»H»C.-Asd*

/t;.

(Tolitieman zit inl Westerling-comité

(Van onze correspondent.)UTRECHT. — De heer D. B. S a 1-

Terda, administratief ambtenaar Tande Rijkspolitie te Utrecht, deelde onsmede, dat hij gisterochtend met „vier

.,vrienden uit de illegalitej^ een comitéheeft gevormd om ex-kajnfi^jn RaymondW e s t e r l i n g te hè:Nederlands Persbur'e&i vèVsfcreiddegisteren het beric|m-*»Adit*cflftnité een„massale actie-" wn ontke\cn«ft om Wes-,terling te ,/be0-iiden" alsVfl wordt ge-arresteerd,'

De initidat dit Aworden om,reacties uitde heer Salvitekeningen

rekenden er op.gisteravond zoun wilden dan dewachten. Volgenshet comité hand-

elen voor een aan deegering te overhandigen verzoekschrift.

Toen wij hem vroegen, hóe hij aan diehandtekeningen wilde komen, zei deheer Salverda, dat dat nog niet precieswas geregeld. Hu stelde zich voor for-mulieren te laten maken en die dan viakennissen en relaties te verspreiden. Ditzou niet per post geschieden.

Het comité is voorlopig alleen voorUtrecht. De heer Salverda verwachtechter, dat samenwerking tot stand kankomen met comité's, die in andere plaat,sen zouden worden opgericht.

UIT DS "lELSUVi/E COURiW YM 21 ffi 1950.

COMMUNISTISCHE REL OMWESTERLING

Politie sluit vergaderingGisteravond werd in de grote zaal van

het Concertgebouw te Amsterdam eendoor ongeveer duizend personen bezochtvergadering gehouden, welke een merkwaardig verloop heeft gehad. De ordewerd verstoord door een aantal personen. Inplaats dat de politie "tegen henoptrad, gelastte zij — volgens het verslag in de „Telegraaf" — de voorzitterde vergadering te sluiten.

De vergadering werd bezocht dooimensen uit vele delen van ons landonder wie oud-militairen, oud-ille^en vele vroegere bewoners van deIndische Archipel, zij werd ingeleid doorde heer G, de Lang, oud-politie-officierin Indonesië, die o.a. betoogde, dat hè'comité, dat deze vergadering had belegdzich ten doel stelt, het Westerling moge-lijk te inaken naar Nederland terug tekeren.

Mevrouw WesterlingMevrouw Westerling sprak woorden

van dank voor de belangstelling die inNederland is getoond voor de zaak vanWesterling. „Er zijn velen, die het op-treden van mijn man geheel verkeerdhebben begrepen...." en „wij doen allemogelijke moeite om de kinderen hier-heen te krijgen "

Pal daarop ontstond rechts in de zaaleen tumult, waar enkele bezoekers slaagsraakten met een paar jongelieden, dieluidkeels tijdens de korte rede vanmevrouw Westerling interrumpeerden.De politie in burger, die in voldoendengetale in de zaal aanwezig was, achttezich toen niet geroepen om in te grijcen.

De heer Thiessen, die de gehele avondniet eenmaal met felle woorden ingingop de commentaar uit de zaal, nam daar-op het woord en bracht allereerst huldeaan de Belgische regering, die Westerlingtoestaat te ^blijven, mits hij zich houdtaan zijn erewoord.

Over de gebeurtenissen op Zuid-Celebes, waarbij herhaaldelijk felle uit-roepen uit de zaal klonken, zei JohnThiessen: „Westerling was de man, diemen in Indonesië de vuiltjes liet opknap-pen. Maar wanneer men hem met allegeweld in de schoenen wil schuiven, dathij in twee maanden tijds de dood van45.000 mensen op zijn geweten heeft, danleert een simpel rekensommetje, dat ditwartaal is. Waarom is het rapport vande Indonesische regering over Zuid-Celebes niet bij het Hooggerechtshof teSingapore gedeponeerd? Zestig dagenhebben wij daarop gewacht. Het is nietgekomen " (De spreker had er nogbij kunnen voegen, dat de Regering dit

gelaten, is niet naar Singapore gevlucht,maar, met medeweten van Hatta en desultan van Djocja, naar Singapore ge-bracht, aldus de heer Thiessen.

„Ik wil," vervolgde de heer Thiessen,„Westerling niet als nationale held zien,maar ook niet als rebel. Zijn aanhang inIndonesië is niet te onderschatten, zijnaanhang in Nederland evenmin".

„Ik betreur het — en velen betreurenhet met mij — dat Westerling de be-scherming heeft moeten aanvaarden vaneen vreemde mogendheid. Maar helproces-Westerling is nog niet afgelopen.'

Politie spreekt van „teer punt"/Even daarna achtte hoofdinspecteur

Bonarius het noodzakelijk in te grijpenen de heer Thiessen te gelasten, dé "ver-gadering te sluiten. Er werd 'nog eenzwakke poging door enkelen gedaan omhet Wilhelmus te zingen, maar hetrumoer van de verontwaardigde bezoe-kers, die nog minutenlang in de zaalsamenkluitten, maakte hieraan een eind.Zowel bij het uiteengaan van de verga-dering als buiten het gebouw deden zichgeen incidenten voor.

Hoofdinspecteur Bonarius, aan wiegdeverslagg-ever van de Tel. later in Meavond de vraag stelde, waarom hij nietde ordeverstoorders uit de zaal verwij-derd had, maar in plaats daarvan devergadering sloot, gaf te kennen, dat diteen „teer punt was, waarover hij zichniet kon uitlaten".

De heer Thiessen zei, dat de inter-rupties uit de zaal, waarvan hij eigenlijkweinig last had ondervonden, voor depolitie een welkome aanleiding zijn ge-veest, om de vergadering te doen sluiten.

Des avonds laat nog heeft hij de minister-president een telegram gezonden,

rapport nietRed. N. Crt.)

heeft willen publiceren.

Westerling, die volkomen bereid wasde besluiten der R.T.C, te eerbiedigen,maar die inzag dat de federale gedachte

Communistische relHet wordt duidelijk, wie de orde-

verstoorders waren als men weet, dat inIe gisteren gehouden vergadering van

de Amsterdamse gemeenteraad een motien discussie kwam van de communisti-che fractie. In deze motie ,werd de raadlitgenodigd, „scherpe afkeuring uit tepreken over het houden van een open-

bare vergadering, waarin een vertegen-woordiger van Westerling het programan deze zal bekendmaken," omdat hethoogst ongewenst moet worden'geacht,lat dergelijke neo-fascistische elementen

de gelegenheid tot organisatie en mobili-atie wordt gegeven". iBurgemeester • d'Ailly wees er op, dati

men ten onrechte meent,' dat men ver-!gaderingen kan verbieden, waarvoor!langs de voorgeschreven weg vergunning:is gevraagd. Alleen wanneer de openbare'orde wordt verstoord, moet hij ingrijpen.„Maar verder gaat mijn .taak niet."

De motie werd ten slotte na levendige'discussie verworpen, met alleen de stem-

al direct door de Republiek werd los-men der communisten vóór.

AMSTERDAMMERS

NEDERLANDERS, '

WERELDBURGERS

JOOST in de GROENE s

LOFZANG OP DEN GROOTEN TURCK.

Die in.'.t Cleyn Gasteelt je in Brussel,, tot.

Ballingschap gedwongen, de Haegsche Heeren

N - niet in Verleeghenheyd wil brenghen*'

Vraagt menwaqroni WE^STERLINGH

Onverhoeds naar Brussel gingh? .

't Is on al die Haegsche Heeren •

Niet onnoodigh te beschmeeren

Met het Indonesisch, Vuyl

Uyt den etterende Buyl,.

Waerin niemand durft te snyden

Om d'e -viese Stanclc te myderi, ,

Zoo zal de^e•Capytein

Andermaal dex Redder zijn

Van ons onhevleckt Geweeten,

Dat. de Schande, wil /ergeeten

• En van ginds c hè Massaraoordt

Liever nimmer .meer iets hoort.

Groote Turck, uw flincke Daeden

Hebhen ons- met" Roeci belaeden,

Ging het hier. en daar w.at rauw,

Soedah, wy vergeeten gauw,

En 'de Do oden zullen Kwygen

Als ghy 't Srelint zult kryghen.

Dan zeght ieder? Deeze Turclc '

Was. een HELDT. en nooyt' een SCHURK!

STICHTING

DOOR DE EEUWEN TROUWAFD. AMSTERDAM

Vergadering

lJllllOII III \00ll

op Dinsdag 3 Oct. 1950 in degrote zaal van Krasriapolsky

Toegang vrij Aanvang 8 uur

Sprekers:Lt. adm. G. E. L Helfrich en deHeerN.K.Vigeleyn-Nikijuiuw

Muzikale medewerking wordt verleenddoor een Ambonnees Hawaiian Orkest.

i m li o uuw hulp

Komt op dezevergadering*!!

Red. Bar. Rabag

BURGERS VAH AMSTERDAM ]

Stadsgenoten f•« •_, t u .-«.,. JTTif ...-r-IWUK. r- ,_»"-,_ .n'. ./

In onze stad zal vanavond de fascistische kliek van'WESTERLING- haar propaganda voeren om hem, de massa-moor-denaar van * t'.Indonesische volk sqhoon te wassen? om teproberen hem in Nederland binnen te'halen, om een weg tebanen voor zijn komst hier te lande.

Stadsgenoten, - deze A'ES T ER LI F G- is geen onbekendevoor Ü, wanneer U zich maar even herinnert aan de bloed-'baden in Zuid-Celebes» hetgeen op zijn bevel is geschied.

•Deze massa-moordenaar heeft na dit bloedbad in Auid-CGlebes, nog- een afschuwelijke terreur gepleegd rondomBekasi, nabij Djskarta, en rondom Sukabumi. Tenslotte heefthij ook niet nagelaten 't volk van Bandung te- terroriseren.

De regering heeft reeds erkend? dat deze man bijge--naamd "DE TURK" een misdadiger is en heeft ook een beveltot inhechtenis-neming uitgevaardigd. En toch wordt aandé handlangers van deze misdadiger toegestaan in zijn naamzijn verderflijke 2-deeën te spuien. Dit druist tegen elkrechtsgevoel in, indien we hierbij-b-edenken, dat de voleSchoonhoven-jongens5 die voor vrede en vrijheid hebben ge-streden nog steeds in de gevangenis zitten,

'Het Indonesische volk heeft dan ook terecht de dood-straf tegen deze misdadiger geëist. Hot behoeft geen be-toog, dat in'een geordende maatschappij geen massa-aoor-denaar kan. worden geduld. _ ',:

In naam van het Indonesische volk eisen wij, dat $££--TERLINGr voor zijn daden terecht zal staan.

In naam van het Indonesische volk eisen wij, dathandlangers verboden wordt propaganda te maken.

WEG MET WESTERLING' ! WEG MET DE TURK !

I;:1D01ÏES1SCHE JONGEREN EK STUDENTEN VAN NEDERLAND.-

Amsterdam, 20 September 1950,-

socialistisch

2 september 19506e jaargang nö. 34prijs 20 cent

vriflieicl encultuur

Voortzetting van tut Illegale orgaan ,J)e Vonk" 11140—IMS).Redactie: HenrWtte Roltmd Holst, Wel Bakker. Frttt 'Klef, Jet Last, P. J. Meertent, Torn Rot,Lien van Weezel, redacteur In Inametia: Barsóno, Redactie en aaminütratie: Singel 13S, Amiter-aam, tel 37KO. Vttaave: SticbHns J>e Vonk". OHro 134712. Directeur: D. Schap.

openbaarheid gewenstIn de archieven van regering en parlement ligteen rapport, te aestoffen. Het rapport, dat wijtengeneraal Spoor over net optreden van Wester-ling en zijn speciale troepen heeft uitgebracht.Dit rapport Is nooit aan de ooenb&arheid prijs-gegeven, hoewel het Nederlandse volk er rechtop heeft, de Inhoud er van te kennen. Nietalleen het formele, -doch ook het morele enpolitieke recht.TCant, zoals «11 elders In dit nummer betogen,Westerling Is «en gevaaV, misschien niet opkorte termijn, doch op dé lange duur. Omdatom deze moordenaar een aureool wordt gespon-nen, dat hij niet verdient. Omdat de niet ver-kropte nederlaag die het kolonialisme tegen d«Indonesische vrijheidsbeweging heeft geleden,zich In bepaalde omstandigheden m neo-fascis-tisehe organisaties kan gaan uitdrukken.Belangrijker dan een eventuele arrestatie en vei>volging van de oorlogsmisdadiger Westerling —een vervolging, die voor de eehabilltatie vanNederland stellig noodzakelijk zou zijn — is deverstoring van het aureool. Welnu. Indien wijgoed zijn ingelicht, dan is de inhoud zelfs vanhet door generaal Spoor gekuiste rapport vandien aard, dat elk fatsoenlijk mens zich volafschuw van Westerling en zijn rotgezellen zalafwenden.Het. Nederlandse parlement heeft verdienstelijkwerk verricht door de publicatie van de rappor-ten der parlementaire enquêtecommissie. Depublicatie van het rapport-Westerling zou eendienst zijn aan de Nederlandse geestelijke volks-gezondheid, en daarmede aan de democratie,

uit de inhoud:

WESTERLING, symbool vaij hellï •» rfttntienn* barbarisme. :

STALIN, Sara de Wolff vervolgtzijn geschreven portret,

ROME EN HET SOCIALISME,een discussie-bijdrage vutP. J. Hfeerten».

pandit nehruIn „Tijd en Taak" heeft ds Buskes zich in enigeartikelen gedistantieerd van het geschrijf in„Het Vrije Volk" ten opzichte van de voorstellenvan Pandit Nehru om het Koreaanse conflictbij te leggen. Wie in De Groene Amsterdammer— het enige blad, dat hier te lande tot publi-catie over is gegaan — de,uitermate belangwek-kende parlementsredevoerlng van de Indiasestaatsman heeft gelezen, kan zich alleen maarmet verbazing afwenden van de,- in wezen kolo-niaal rassisUsche hoogmoed, die uit de kwalifi-caties in ,,Het Vrije Volk" blijktPandit Nehni — het is goed, hier nog eens opte wijzen — heelt ter regeling van het Koreaan-se conflict de volgende voorstellen gedaan: a.terugkeer van Rusland in de Veiligheidsraad;b. opname van het China van Mao Tse ToengIn de Veiligheidsraad; c. besprekingen met In-schakeling zowel van Noord- als van ZuidKorea. DAUde voorstellen dus, die wij in DeVlam van l Juli LI. geformuleerd hebben.Wie het commentaar In „Het Vrije Volk" leestzou de Indruk kunnen krÜKen, dat de afwijzing 'van Nehru's voorstellen Tiet alpha en omegavan de Europese sociaal-democratische wijsheidis. In werkelijkheid denken Europese socialisten.Duitse en Oostenrijkse vooral, daar geheelanders over. Maar deze stemmen worden in hetpartij-weekblad van de P. v. d. A. „Paraat" nietgeciteerd Daarom laten wij ze hier volgen.

Uit Trotzdem

India en Korea.De Amerikaanse en de Russische propagandazijn in één kwestie van dezelfde mening; zijverlangen, dat, staten, partijen en personen inhet conflict om Korea eentijdit zullen beslissen,ledere poging om tot een noch- noch- te Xomenwordt door de beide propaganda-apparaten alslaf én belachelijk voorgesteld. De Russen ver-langen dat men het sprookje van de Zuid-koreaanse aanval op Noord-Korea dat met ledermilitair verstand, met ledere logische overwe-ging In tegenspraak Is, eenvoudig gelooft. £nde Amerikanen willen ons diets maken, dat zijin Zuld-Korea de vrijheid verdedigen, de demo-cratie beschermen. Het Is tekenend voor de ver-warde toestand, waarin de wereld van 1950 zichbevindt, dat de belde propaganda-leugens eenniet te onderschatten succes hebben. De waan,dat men hetzij voor de Russen, hetzij voor deAmerikanen kiezen moet is verontrustend ververbreid.

Noch KösslKh, noch Amerikaans!In deze situatie doet de verstandige en voor-name houding van Pandit Nehru, de minister-president van het nieuwe India, weldadig aan.De grote Indische staatsman, die tot de besflkenners van Aziatische vraagstukken behoort,heeft vanaf het begin geweigerd, een eenzijdigepositie te kiezen. Vooreerst heeft hij het onbe-twistbare feit vastgesteld, dat het communisti-sche Noord-Korea de aanvaller fc. Maar Nehruheeft, in tegenstelling tot anderen niét de con-clusie getrokken, dat de Amerikanen in Koreaalleen strijden om d« aanvaller terug te slaan,om het recht < te^ tterste^n. HIJ weet, wat-aüe

i en-vrezen: dat het winst-kapitalisme op het

vasteland rijn eigen doeleinden na-• met de grondbeginselen van vrijheid

lïiteer weinig van doen hebben.Bij de opening van het Indische parlement hieldhij een grote redevoering, die in het teken vande leuze: „Noch Russisch, noch Amerikaans"

stond. Hij veroordeelde de Noordkoreaanw aan-val, voegde er echter een treffende, aan hetadres van de Amerikanen gerichte opmerkingaan toe;

„Indig is beter In staat Aziatische kwestieste beoordelen dan vele landen van het Wes-ten, wier methoden de fijnheid ontberen,Het ontbreekt hen in buitengewone mateaan al datgene, dat de geest en het hartmeesleept en daarom hebben zij geen suc-ces. Oudergewoonte beslissen leidende Wes-telijke staatslieden betrof van de Aziatischelanden, zonder weel rekening te houden metde volkeren, die het 't meeste aangaat."

Wij hopen, dat India zijn onafhankelijke hou-ding bewaart, dat het och noch onder de Rus-si fiche, noch onder de Amerikaanse grote mo-gendheid schikt.

(Trotzdem, 13 tot 25 Augustus 1950)

Uit „Sopade", maandschrift S.P.D.In het prijzenswaardige streven het Korea-con-fllot te locaüseren heeft de Indische eersteminister Nehru een beroep gedaan op de SowjetTTnie en de Verenigde Staten, hen aan hun ver-plichtingen als leden van de UNO herinnerd enzijn bemiddeling aangeboden. Het voorstel vanNebru is ten onrechte als een actie a la Mün-chen beoordeeld Men ziet daarbij een tweetalfeiten over het hoofd: ten eerste, dat India zich

onmiddellijk achter de besluiten van de Veilig-heidsraad heeft geplaatst, dus het zich terug-trekken van de aanvaller achter de 38ste breed-tegraad als voorwaarde voor vredesonderhande-lingen beschouwt en ten tweede, dat de Indischeregering .reeds op 30 December van het vorigeJaar de communistische regering van Pekingerkend heeft en sindsdien herhaaldelijk voor devervanging van de Tsjlang Kai-sjefc-delegatiedoor een vertegenwoordiging van het nieuweChina In de Veiligheidsraad is opgekomen. InNew Delhi behoefde men dus niet eerst hetKorea-conflict af te wachten en beschouwt mendus het aanbod van Nehru niet als een aan-wakkerende premie voor de aanvaller.Het feit, dat het Kremlln in elk geval, zij. hetook op zijn eigen wijze, op de bemiddeling^,actie van Nehru is Ingegaan en nu ook In deVeiligheidsraad teruggekeerd is, wijst er toch op,dat de Sc-wjetregering er nog altijd prijs opstelt, het contact met dg Westelijke mogend-heden in stand te houden. Buitendien laat haarhouding in het Korea-confllct haar te allen tijdede mogelijkheid open, zich zonder al te veelkleerscheuren tegenover het eigen volk uit deaffaire terug te trekken, als de -ontwikkeling een

' ander dan door haar verwacht verloop mochthebben.Het is dus van belang, dat men de internatio-'nale situatie met bezinning en zonder nervosi-teit beschouwt. De situatie is aanzienlijk ver-scherpt, maar zij is nog steeds niet zonder pers-pectief voor vredesmogelijkheden.

(Sopade, Augustus 1950)

Het lijkt ons overbodig, hieraan nog iets toe tevoegen. Tenzij de opmerking, dat hier wel eenduidelijk onderscheid met de Nederlandse

kan worden vastgesteld.

ƒl"l

resolutie O.V.B.De havenarbeiders van Rotterdam, leden van deBedrijfsorganisatie „Verkeer" van het OVB. Invergadering bijeen op Zondag 27 Augustus 1950in „Odeon" te Rotterdam;geboord de besprekingen over de staking In deRotterdamse haven van 14 tot 23 Augustus "50;stellen vast, dat door het OVB gedurende dezestaking een Juiste en verantwoorde gedragslijnis gevolgd.ZIJ wijzen de lasterlijke aanvallen, welke vóór,tijdens en na de staking op hun organisatie ende bestuurders daarvan van verschillende kantenzijn gedaan, met beslistheid van de hand ennemen met voldoening kennis van het feit, datde Rotterdamse havenarbeiders tegenover dezelaster het juiste inzicht hebben getoond en in deafgelopen weken met honderden het OVB doorhun toetreding als lid hebben versterkt.Zij blijven van oordeel, dat de door het OVBgepropageerde middelen van verzet tegen desteeds verdergaande aantasting van het levens-peil de£ arbeidersklasse, in de huidige omstandig-hede&Mie meest juiste zijn en dat de Bestuurs-raad vafl de Bedrijfsorganisatie „Verkeer" vol-gens de opdracht van vroegere ledenvergaderin-gen, op* de'jujst* vrtjie eB het geschikte momentgepoogd heeft' deze middelen In toepassing tedoen brengejl, maar hierin* door onverantwoor-delijke en onkundige elementen in de- Rotter-

vrienden reYlamfróep DCB .HwjÖSKîîSfénd 2-3 Sept

op SollevetyVrnet sprefl^m^Kief, gaat doorOpening Zaterda^mîöajlp?^* uur. Bijzonder-heden : zie Vlam van 27 Auff. Brood mee! Evt*.laatste .inl. bij Anneke v. d. Noordaa, AnnaPaulownfestraat 113, Den Haag. Teler. 112504.

•damse haven, tot schade van de havenarbeiders,ernstig bemoeilijkt werd.Zij spreken opnieuw hun vertrouwen uit In üe,uit en door de havenarbeiders zelf gekozen,Bestuursraad van het OVB-,,Verkeer" en gevendeze Bestuursraad opdracht in dezelfde geestals tot nu toe, verder te werken aan de organi-satie van de strijd voor verbetering van hetlevenspeil der arbeiders.Zij begroeten met vreugde de honderden kame-raden uit de Rotterdamse haven, die als nieuweleden tot het OVB toetraden en roepen allearbeiders op dit voorbeeld te volgen en mét hetOVB de strijdbare eenheid der havenarbeiders teversterken en uit te bouwen.Zij roepen voorts de arbeiders op tot de grootstmogelijke waakzaamheid en tegenstand tegen hetdrijven vao regering, werkgevers en Unie-Bonden, dat er op gericht is om. gebruik mafcen-

, de van de toenemende weerzin tegen de avon-turlerspolitiek van de EVC-CPN, onder het momvan de strijd tegen de „vijfde colonne", aan dearbeidersklasse het stakingsrecht te ontroven.Zij zien in de uitstoting uit de bedrijven vanAmsterdamse en Rotterdamse arbeiders, dieactief optraden in de laatste stakingen, een be-vestiging van dit drijven en protesteren metklem tegen deze nee-fascistische praktijken.

VERKLARINGDe redactie betreurt dat het art. „Illegaal Sta-linisme" In het no van 27 Augustus buiten haarvoorkennis Is opgenomen.Hoewel zij enkele vertegenwoordigers van aeBOIW en de schrijver van het artikel gehoordheeft, is d,e ter sprake gebrachte aangelegen-heid voor haar niet geheel duidelijk geworden.Zij heeft daarom Frits Klef in overweging ge-geven, een ere-raad aan te vragen die hieroveruitspraak zal doen. Uiteraard sïal deze uit-spraak te zijner tijd in ons blad gepubliceerd

ElisatMeulc

Voor:deze ;werddat?)tuursommmet ceen rgeringlairetaald.ralreNadatEngeliets hgevolgbeianiwerkbrulkmaaklverba;hetzeldraadverhairen, dzou zizorgwordesfeer'

"niet tverho'een cook ninog rmaarkregeiimmeiWe wargelcom dmaak'verfijicreëerkornetóp endu? lïteling

' hoofdde drifiguretelinghoofdwen cvormgenendeze ilezenoorlofgeeftscherimensiher-welkaai

' abno^woon)houd|

. Blaatzegt;

WESTERLINGsymbool van onze tijd

In „Mllitia Chrtstr troffen wij onlangs de volgende opstelling van slacht-offers van de tweede wereldoorlog: Meer dan 20 mtllioen jonge mannenverloren bun leven op de slagvelden. In de concentratiekampen werden28 mlllioen mensen vermoord. Meer dan 10 muHoenenJ&ensen zijn vermist.Meer dan 30 mlllioen mensen zijn verminkt. Door de bombardementenverloren 21 mlllioen mensen hun huls, haard en bezit. 45 mlllioen mensenzijn geëvacueerd; gedeporteerd of op een andere wijze van hun haard*steden weggevoerd. Ongeveer l mllloen kinderen hebben geen ouders. Detweede wereldoorlog kostte 375 mllllard dollar, de eerste „slechta" 100mullard.Met zulke astronomische cijfers moet men werken, wïtméri de verwoestin-gen van de tweede wereldoorlog „statistisch" samenvatten. Statistisch.-Meer niet. Want geen mens vermag bij benadering te pellen welk eenleed, welk een ellende achter deze nuchtere getallen schuil gaan. Wat zegt,In verhouding hiertoe een vliegtuigramp, waarbij enkele tientallen hetleven verliezen? Of wat zegt een auto-ongeluk waarbij het aantal slacht-offers aan de vingers van één hand te tellen Is? En weuce indruk kan zelfseen aardbevingsramp In India maken, waarbij „maar" 5 mUUoen mensendakloos worden? " t

In de eerste wereldoorlog zong A. van Colletn zijn Opstandig Lied„Hst slagveld!'. Hij kende toen nog niet getallen van doden en ter doodgebrachten zoals wij. Voor hem was het aantal dergenen, die hun levenlieten door de moloch militarisme „ruim veel, de wijn uit déze kan".Voor hem was het grote sterven nog een Inspiratie voor de opstand tegenhet barbarisme.

„Grijpt uw geweren in de dode handen,Werpt uit den. zadel hem die u bevalDat uwe makkers waren uw vijandenVerbroedert TT, soldaten, overal!Blaast een signaal, gestorven mensenmondenDat aarde beve en doodvreze komOver de heersers die u hadden uitgezonden.

. . . • Voor Vaderland, Bezit en Christendom,sterve die leuze en'de mensheid leve,En alle Heerschappij* •ga"'Br'hiet; —Vertelt wie U den dood heeft ingedreven.Rijst op, soldaten, zingt uw Dodenlied."

* • "• ' • • • .WU zijn sindsdien aan de astronomische getallen van de tweede wereld-oorlog geweria geraakt Warscnauw. Rotterdam, coventry en Belgrado zijnevenals Lidlce en Putten voor ons begrippen geworden. Wat zeggen ons nogZuld-Celebes, Bondowoso, Pakisadjt, Krawang en TJlkalongan? Zij zeggenon» 'minder', dan Guernica. Wat neggen .ons ben, twintig; dertig duizenddoden op Zuld-Celebes. Wat zeggen ons enkele tientallen gestikte TNI-soI-daten in Bondowoso? Ja, wat zegt ons uiteindelijk de dood van enkelehonderdduizenden Indonesiërs bij twee „politionele acties"?Wij zijn wat afgestompt Wij zijn barmhartig jegens de oorlogsmisdadigersuit de tweede wereldoorlog. Wij aanvaarden bun vrijlating als Iet» vanzelf'sprekends. Wij winden ons niet meer op over Lidic- en Putten. Waaromzouden wij dan opstandig worden bij Zuid-Celebei, Bondowoso enTJlkalongan?Zuld-Celebes? Schattingen van twintig of veertig duizend doden? Waaromtoch die verontwaardiging? Het was Immers alleen maar het begeleidendeverschijnsel van zuiveringen en politionele acties? En waarom zouden wijde bestraffing van een moordenaar van het slag Westerling verlangen^ alswe ter nauwernood er toe kunnen komen vrede te hebben met de ver-volging, van de commandanten van Auschwitz, soblbor, Buchenwald ofDachau? In het veen kijkt men niet op een turf en in een oorlog, eenzuivering of een politionele actie niét op een dode minder of meer. Mensen'levens zijn goedkoop geworden, spotgoedkoop. Daarom bereiden wij onsliever en zonder sentimentaliteit voor op de nieuwe ronde. Want mensen-levens zijn goedkoop en de dood betaalt een hoog dividend.

* • ':.. . . . : - . .

Westerling? tocht per vliegtuig van Singapore was zoiets als een triomf-tocht. Is bij niet bereid, deze landsknecht, in het verband van de VerenigdeNaties te strijden — In Korea, of waar ook elders, ^»enals,llultse,J|andi»:,knechten en ss.-ers In Vlet Nam — voor de handhaviag/ei&'de.y'erdedfgjiiB;van democratie, menselijkheid en RECHT? En Is hij niet het symbool vande moderne steentijdmens, die niet met knots en slinger, gehuld in eendierenhuid, doch met atoombom, tank en superfort.bereid,is, een-roem-rijke traditie voort te aetten? , • . • " • ' ,ftjaiy BlankersMCoen, Wlm SUjkhuls, Irma Schumacher .en ons polp-eévental hebben het niet verder gebracht dan de sportpaulno. Zij verdron-gen slechts Het nieuws omtrent de prestaties van Max Euwe naar,het

tweede of derde plan. Westerling evenwel was dagenlang „frontpagina^nteuws",: De AVRO — de omroep van de „betere standen" met het bitter-tafelpraatje „Even afrekenen, heren" op Zondag — heeft zelfs gepoogd een

• radio-interview'met deze held van Zuid-Celebes, Tjikalongan en Bandungte'krijgen. .Westerling, symbool van onze tijd. Symbool Immers van het gemechani-seerde gewéld, symbool? vanyde keiharde, onsentimentele geweldenarij, diesinds Hitlër en Muss.oUpl In'';dè.mode is, waarnaar de burgerman hunkert,waaraan de burgerjuffer zich oezat en in extase geraaktNiettemin, Is Westerling de scriuldige? Of Is hij nel symbool van eensysteem, dat de menselijkheid, de democratie en het recht met de lippenbelijdt om vrij baan te hebben voor ongebreidelde winstmakerij en uit-buiting?Westerling is schuldig aan massa-moor* op Zuid<:elebes,Mjiar schuldiger•dan hij staat een regering,'dlê-hem de.beschikking gar over soldaten enwapens, die hem bevel gaf'i,de orde" te' herstellen. En schuldig staat eenvolksvertegenwoordiging, die' In'- dé :riaam van de democratie, het zelfbe-schikkingsrecht en de menselijkheid hein en si]h regering geen halt gebood,tpetfihet moorden begon. . , ' " ' . ' -Bêhüldlg staat niet minder ;het Nederlandse,volk,; dat noch zijn .regering,noch zijn volksvertegenwoordiging, noch zijn partijen tot de orde riep,toen het moorden begon. Schuldig staat het volk, dat honend de Duitsersbespotte, die op Hitlers misdaden reageerden met het woord „dat was onsonbekend". «

*Westerling heeft op. Zuld-Celebes beestachtig huls gehouden. Deze man,die in Brussel verklaarde, dat „hij nooit tegen vrouwen en kinderen ge-streden heeft", heeft op Znid-Celebes Indonesiërs voor de ogen van hunvroüwert en kinderen neergeschoten of laten neerschieten. Maar 'deregering, die het rapport kent, waarmee generaal Spoor zich van de zaafcbeeft afgemaakt, die toegestaan heeft, dat hij na .de verrichting van zijneuveldaden gedecoreerd werd — en daarmede deze euveldaden voor haarVerantwoordelijkheid nam — Is schuldiger dan hij.

* .-Westerling is uit de militaire dienst ontslagen zonder dat een krijgsraadbern ter verantwoording heeft geroepen. Eervol ontslagen, terwijl de sol-daten van Faklsadji werden veroordeeld. Eervol ontslagen, terwijl de sol-daten, die weigerden moordenaars te worden, in Schoonhoven gevangen

. werden gehouden en tot jarenlange kerkerstraffen werden veroordeeld.Daarom is Westerling een symbool voor deze, onze tijd. In hem is hetstreven belichaamt van een heersende klasse, die slechts noodgedrongenafstand heeft gedaan vanrhaBj-kol)niaJe,Hesrsqb^pll^^fdiBîlaaômf«eVwlOettl atMO, Je«BMwer een-ieder,'die „cte vijand" — dat Is de RepubliekIndoncsla —afbreuk doet en schade berokkent

* " - • • • , . • . ' . ' ' 'Westerling is eëtt gevaar. Een gevaar voor de democratie, de menselijkheiden hetTeeht Want hij Is een van die „krachtfiguren" waaraan een teleur"

' gesteld|aburgèfa6irf: sich optrekt; • waaromheen een nieuwe fascistische;beweglng Zteh'tan" scharen.Boden, Hitlër en Müisolini stamden uit de „frontgeneratie". Uit de ont-'worteiden en doeïlozeti, die niet „aan bod" konden komen en die daaromhunkeren nasirWdag; dat zij liet geweld kunöen richten tegen het eigen

'volk, tégen'de;èigèn"Éirbeidersklasse. tegen de eigen krachten, die strevennaar'socialisme en democratie. Naar recht en bestaan voor allen en leder. -••westerling is als een liéld Ingehaald. Zeker, vooralsnog vertoeft hij nog Inden vreemde, in1 Belfüél In datzelfde België, dat slechts door het optredenvan de arbetder5inas«a> aan de vestiging van een clericaaMascistischedictatuur voorlcpig: üôiltkomeö. Voorlopig zijn het slechts narren van hetslag Thiessen, 'oie openlijk 'zijn partij kiezen. Maar de krachten, die vanhein een nationale''held1, een kfachtfigmir pogen te maken zijn er. Zij gaanschuil onder dé'gêdémobulseerdeh. ZIJ vinden hun spreekbuis in bladenals Elseviers Weëfiblïd'en i» partijen eri groepen als die van Welter en hetvroegere comité Kljkseenhëtd.' 'Daarom staan' régerinè en'- volksvertegenwoordiging niet alleen schuldigaah het niefr-bestraffen van-deze oorlogsmisdadiger, aan het aanvaardenVan dé verantwoordelijkheid' voor zijn handelingen. Neen, daarom staanbeiden even sotiüldig a"an aï datgene, dat komende is en dat steeds meerdreigt, naarmate de borlogshystériè de geesten beheerst, de blik voor defeiten vertroebelt

.*.,.'. . ' . - . . ' V . ' - ^ . 'W,e5terlüig is hef,.s^mt»pl van deze-tljd en.(laarom,een uitdaging,aan hetsocialisme. Hij M het beeld^dat ons voorgehouden wprdt en dat In al.zijnafschuwélljkheld- iet, enige„difffsBeotie£ -is. van wat een, stervende burger-8jk«..W!reld,:n<s?fc.bieden heeft. ,., : . .,.; ... . . , . . . . . . .

C'JtosaÎliUêmSil^Kl-lïö^ft het eens aïdus geformuleerd: Wij staan voor de'keuze? tóssto *oeV"socialisme en de ondergang m het barbarisme. Welnu,de astronomische- getallen uit de aanhef van dit stuk,, namen als .Hitlër,Musaolini, Sfetfln»; maar ook-pamen als Westerling, vertellen ons.van. .de

.-inhoud, van d»t .barbarisme»waarUl Vlj • meer .levea.dan wij „weUicht ver-,•, moe<jen,,Wij,ûIlen,flt In onder gaan. Tenzij wij de andere weg, de andere„mogelijkheid vaj>..doze .ÜJd .kiezen: het sociaUsme. Tenzij wij in.de strijdtegen het barbar.isin0. het socialisme weten te reaUseren.

en depubliekrechtelijke

bedrijfsorganisatieDe Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie is nade discussie in de Kamers in een periode vanrust gekomen. Allerlei nieuwe problemen hebbende aandacht afgeleid. Laat ons hopen; dat deopgewondenheid vóór en gedurende de behande-ling in de Kamers en de verzinking In een soortvergetelheid nu, niet moet worden opgevat alseen bewijs dat dit onderwerp alleen maar be-tekenis heeft zolang het object is van politieksteekspel, en dat de Interesse. tot het nulpuntdaalt, wanneer de politieke opwinding verflauwt.Het gaat toch immers om het overdragen vanbevoegdheden en verantwoordelijkheden van deoverheid op de Publiekrechtelijke Bedrijfsorga-nisaties. Het gaat om de maté en diepte vandie overdracht Het gaat om de invloed daarvanop het maatschappelijk leven. Het gaat daarbijover de veiligheid van overheid en gemeenschap.

' Het gaat om de nuttigheidsfactor, die er inbehoort te zitten.' Het gaat om de' af bakeningvan de plaats van de overheid en van het' be-

•ditptevCT- hierin. • BriNwt•on» de bedoelingendie partijen 'er bij nébbén':én-'deaelitergrorfdéridié wellicht een grot* Jol spelen. 'Kortom wat willen overheid en • bedrijfslevenhiermede bereiken en wat zullen ze er meemogen bereiken? WU men er de overheid meesteunen en versterken óf het bedrijfsleven ófbeiden?Zo gesteld, maakt de behandeling in pers enKamers de indruk, niet vrij te zijn geblevenvan spraakverwarring. Soms leek het wel,. oftnén doelbewust wat mist liet hangen over prin-cipiële punten om toch beter een zeker eind-punt te kunnen bereiken.Op die doelstelling komt het In hoge mate aan enmen dient het dan ook daarover vooraf grondigeens te zijn. Een goede opbouw is zonder datniet mogelijk en probeert men dit toch, dankrijgen we weer een van die beslissingen zoalswe ze helaas te veel kennen, waaraan alle con-creetheid ontbreekt en die dientengevolge voor-bestemd zijn een slëpetfd, waardeloos bestaante leiden en alleen maar bruikbaar zijn om meerond te sollen al naar wensen en compromissendit nodig maken. Het zal een grote organisatieworden met allerlei financiële consequenties:het geeft gedrang buiten en binnen tte organi-satie enz. Het resultaat moet al deze dingenkunnen rechtvaardigen. Dit kan alleen verwachtworden, wanneer wij wéten wat'we willen enopset en afbakening deugdelijk zijn en geen re-sultaat van een optelsom van compromissen.D(Ln liever „neen" tegen het gehele plan.

Het is gewenst, eerst n» te gaan, wat aan beidezijden voor het Instellen kan pleiten, om in eenvolgend artikel de •andere zijde te bezien eri eenen ander over de opbouw te zeggen. Roe-liggen-de kaarten c* tafel! • . . . . . . ' . . ' : . . . . ' . .De taak van de overheid U grondig veranderdna de twee wereldoorlogen. Van het-rurtir be-

handelen van wetsontwerpen, die in een lang-zat&m tempo tot wet moesten worden, is deregeertaak heden een :„zakendoen'' geworden ennog wel een zakendoen óp nationaal en Inter-nationaal terrein. Of men voor- of tegenstandervan regeringsbemoeiingen' Is, men zal ditmoeten inzien. Het is te mal, om over voor- entegenstanders van regeringsbemoellngen te spre-ken; men kan alleen over graduele verschillenin deze praten.'Kan de overheid deze taak volledig aan? Ookhier staan vaak het neen en het Ja heel scherptegenover elkaar. De een zegt! daar brengt deovefheld" niets van terecht en zij 'loopt er hetbedrijfsleven aldoor -mee voor de voeten. Mengaat hiermede* soms zelfs zo ver, dat men alleongemakken .die net bedrijfsleven heden onder- '•vindt en .moet onderviriden ten gevolge van een'ontreddering en verarming na zo'n oorlog, oprekenlftg'-'daarVari stelt. Men vraagt, met rust*geuten -te worden'. Niet helemaal echt trouwens,want fctj opgejnakken voor bedrijf of groep laatWe** overheid'fMlëfminst met rust!De andet zegt: dat ka» de overheid best*. Maarook daar. is' .overschatten van het kunnen enonderschatten ypn de moeilijkheden te consta-teren. Verontrustend Is het soms, te zien en tehoren, hoe: broekjes In de wereld van het „zakendoen" omspringen 'met -de vraagstukken in zicht-bare ondeskundigheid. Het-is een vak, waarvoorbekwaamheid nodig Is. Mensen, voor een heelandere .én. veel bescheidener taak in de departe-mentale sfeer, getrokken, vielen door gebrek- aangewicht frél -.eens wonderbaar snel .naar boven.Hier -ligt — het dient met nadruk • gezegd • te

.•worden, 'Wil niet veel Van de- nieuwe plannenfout gaan — nog een zeer, belangrijk terreinbraak. Wil de overheid sterk staan dan zullenkrachten hiervoor moeten worden aangetrokken:Maar ook deze: prima krachten zullen het ge-hele terrein onmogelijk kunnen bestrijken nieteen onvoldoende mate van deskundigheid. Zijhebben-adviseurs nodig, die vanzelfsprekend uitde kringen' van het bedrijfsleven zullen moetenkomen. Zullen deze 'steeds hun privé*1 • engroepsbelangen; voldoende kunnen terug-drukkenom objectief' te adviseren? Wij weten beter, alzijn er. figuren, die op dit punt goed werk

•door dé overheid niet de onwezenlijke'«Is gesteldhebben verricht. Aan het bedrijfsleven moetworden;om' roet'Voorbijgaan van eigen belangen,-uitsluitend 'het" overheidsbelang te" ,dtënen. Hetbedrijfsleven móet iich niet "aandienen'als -ad-viseur «attrte overheid met tériijdestelling <'vatieigen belangen. Dit alles, klopt niet met déwerkelijkheid, <]e realiteit. Die realiteit' is, dat meert kapitalistisch- ingestelde- maatschappij «netHet spel «er *rtj* krachten als maatschappelijk%ysfêéiH!'liét,'':bearl]««ieven niét volledig:- alttu'IsUsch ïén rijn:. Dft'tou-dé'maatscnappeltjkeohdergutc «iet bijna- wlstandlge. «tkertïeld In-lK>«ö«m.-. In-»'n -wereld is -hét- benutten' van

Er moet dus samengewerkt worden tussen over-heid en bedrijfsleven, terwijl de -Wlarrgen nietsteeds in één vlak liggen. Hierin 'kan -een goedopgezette bedrijfsorganisatie een zekere oplos-sing brengen, wanneer de overheid een deelvan Baar 'taal) onder deugdelijke controle kanoverdragen aan een verticaal opgebouwde be-drijfsorganisatie waardoor de stroom van vaaktegenstrijdige adviezen uit het bedrijfsleven ge-leld jyordt van onderop langs het verticale or-gaan, waarin werkgever en werknemer, groot, enklernbedrijf, handel en industrie bijeen' zljri in"'dé leiding'én met elkaar de problemen bespre-ken en — wat zo uiterst belangrijk IB — dezevaak opgeschroefde eigenbelangen in deze pro-blemen deerlijk hebben teruggebracht tot eenrealiteit, waarbij er ook ruimte blijft voor debelangen van anderen, dan kin dit voor deoverheid belangrijk zijn. Zij krijgt dan des-kundige adviezen met een belangrijke verzwak-king van het element van het eigenbelang, ver-zwakt in de wrijving der belangen in het ad-viesorgaan zelve.Het is duidelijk, dat, zo gezien, de regerlngs-invloed belangrijk moet zijn. Hier moet menzelfs zo principieel zijn door het zo te stellen:

. met overheidsinvloed, in de geëigende gevallen„ja*-, zonder of met onvoldoende regerings-invloed „neen". Van het laatste .komen grQteongelukken.En hoe staat het met het pro van het bedrijfs-leven? Dit kan er alleen zijn, wanneer men denoodzaak van- regeringsbemoeling erkent; even-eens de. noodzaak, dat de overheid hierbij ad-viezen nodig heeft; ten.slotte, wanneer men vanmening is. dat het bedrijfsleven soms behoefteheeft aan een orgaan, waardoor het de ge-legenheid krijgt, door het vrije bedrijfslevenwenselijk gevonden maatregelen tot stand tebrengen, die echter alleen door,, een wettelijkebevoegdheid mogelijk zijn.In het algemeen verlangt .hét bedrijfsleven vrij-heid: De praktijk leert, dat dit altijd min ofmeer ^betrekkelijk kan .zijn, Eenï„ander -deel isonverschillig'..;: en,:-.neemt . amper; de moeite

'.ziclj-yan, een en -ander.een .idee te vormen. Alteveel aandacht behoeft deze groep van Hosan-,na .en Kruisig hem 1. in één adem, niet. En dan het

. .deel, dat er wel wat voor voelt. Daaronder zijn.er, die.! in tde .maatschappelijke strijd om hétbestaan , niet sterk,«taan en langs deze wegsteun .menen te yUiden tegen te grote concur-rentie. Hieronder zijn «r met rechtvaardige enverdedigbare verlangens; .ook echter wier positieeconomisch gezien, meer Of minder parasitairkan worden genoemd.., Rn ten slotte is er hetverlangen naar meer macht, die een bepaald.deel in de bedrijfsorganisatie meent te zien,welke een niet onbelangrijke rol speelt. Hier-over .vooral zal in het volgende artikel wordengesproken. . .Heeft het bedrijfsleven, verdeeld als het- Is,globaal gezien 'geen. of weinig belang? Zo is hetzeker' niet. wannéér het zo gesteld wordt, datde overheid op allerlei wijze zaken moet doen

. en daarbij de deskundigheid van. het bedrijf s •leven wil gebruiken, dan; heeft hier,het bedrijfs-leven de mogelijkheid, deze maatregelen Juist

". doe* hun deskundigheid roede in zo'n vorm tegieten, dat zowel het. effect voor de overheid, alsOok de rechtvaardigheid voor de diverse groepenbetrokkenen zo groot mogelijk is en de hindervan-bindingen zo'klein mogelijk blijft. Dit magwerkelijk: niet gezien worden als aileen-.negatiefbelang- De behangen. zulleD dan niet liggen intiet vlak van st, Nicolaasachtig ronddelen overkleine of grote voordeeltjes ~ meest ten kostevan : anderen —..maar in het behulpzaam zijn

: door deskUBdigheld, de te nemen .maatregelen- doeltreffend, op te zetten en uit te voeren. II-, lusjes en. verKaderlngpropagandakost , van de,. .soort: ^meedoen, want o»n. hebben,we;het ze\

-..,-*«,. zeggen;1 -dienen .naar, de xarite^tenkamer te'-vert.ul»n,:V v- ',, '"«••;-., ' ':•

olCJelUdltlridlUP-1hB

romeen het

50018

p. /. meertens

115.716Op, de vooravop4. y*n Kerstmis heeft, te Romede Inwijding plaats 'Bevonden van het heiligeJaar. dat in 1B50 wordt gevierd, de oude tra-ditie getrouw die elk vijftigste jaar tot eenlubeljaar stempelt. Bij tienduizenden trekkendl pelgrims naar de Heilige Stadt waar heilig-en zaligverklaringen dit jaar in groter aantaldan. anders worden uitgesproken en telkensaanleiding geven tot massale bijeenkomstenen betogingen van trouw aan de R.K. Kerken . de Paus, Christus' stedehouder op aarde.Paus Plus Xn heeft de gelovigen van de ge*hele wereld opgeroepen om lp .dit jubeljuarmeer. dan ooit aandacht te besteden aan de«eesteüjke dingen, en het aldus in waarheidte heiligen. Deze oproep kan niet verhinderen,dat er momenteel .In Rome rondom dit Jubel-Jnar veel onheilig vertoon plaats vindt, da,tvooral de nuchtere en Ingetogen Calvinistenuit noordelijker, landen, niet zelden met erger-nis vervult. In Rome liggen het geestelijke enhet wereldse, het verhevene en het profanenu eenmaal dichter bij elkaar dan elders. Enn'tt allee,n.,in, .Rflme,. maar ook in de kerkdie, zijn naam draagt . ' . . _ •In 4947 trok onze Anton van. Duinkerken haarde stad, aan de .Tlber, voor de eerste maai in,zijn leven. Hij heeft zijn indrukken over Rome.neergelegd In , eeti boek, dat, .hij B e g r i pvan Rome' 1) noemde. Het .1»- tamicjdela al

,, qufl, ...

een. ^die. zich. met. Ropne bezig .houdt, met de ,stad. ep met de ikerk, aanraden om dit boekmet . aandacht té. ; lézen. omdat het .ons inder^daad geert wat de titel aanduidt: een begripvarj. Rome, zonder, welk begrip ~tn rjet metRome jiopit sullen klaren. ... ' 'Hot Is van Duinkerken gegaan als -Montes-quleu, die indertijd ,(ln zijn „Voyage en Hol- •lande'>') . schreef dat hij gevoelde, meer dantevoren:, verbonden te zijn aan zijn geloof,sinds hij Rome gezien had en de meesterwer-ken der ,kunst, die zich in zijn kerken be-vinden, • . . . . . . . . . . . , , . - . . . ,,..:

Bos dichter bij Rome, hoe .slechter christen,. aagt „de volkswijsheid, . en ,zij zal. ook hierin

wel- gelijk hebben. Niettemin is ook Van Duin-kerken,., al» .Montesqulpu, alleen maar .bevestigdIn zijn geloof doon het bezoek dat hij. aan destad der zeven heuvelen . bracht, .niet zozeerdoor de mensen, die hij er ontmoette — alspreekt bij met gróte verering, over de Paus- - als w*l door , de monumenten die hij er zag.Vun dat geloof : is zijn boek .een .waarlijk In-drukwekkend. getuigenis. Het .heeft de oeko-rtng niet. alleen, yan de literair verzorgde vorm,6\e trouwens., ai het werk van. deze auteurkenmerkt, maar tegelijk ook , van , -die vrijmoe-digheid, die , hem, .meer dan enig .ander B. K.auteur Donder .onze, landgenoten eigen is. Wan.nsBCjljRWl aïs.v.aqi Duinkerken critlek uit-oefent op .zijn geloofsgenoten maakt ,zjjij«woord 4», meer Indruk, omdat deze critlek vancm K K komt, aan wiens rechtzinnigheid Inbet/ geloof bij, mijn weten. nog. nooi$ iemandgetwijfeld, heeft.: ik las althans nooit een.treffender aanval op de zedelljkheldsmaniak-kerij 7an sommige R.K. (en ook protestantse!).geestelijken ,<jaj):, die... welke Van Duinkerken«te terloopa in dit boek Inlast na v een op-merking van een .goed, R.K. Amerikaanse

vriend over de praktijk van onze filmkeuring.„Oébeurfenissen zijn zondiger bij ons", schrijfthij in dit verband", naarmate ze in clericalekringen zeldzamer voorkomen, maar ba Ame-rika zijn ze zondiger; naarmate zij een moe-der meer bedroeven. Tyrannie Is er een groterkwaad dan hier, wreedheid ook, maar voor-dat men ontucht gewaar, wordt, moet er be-slist "iets gebeurd zijn en niet iets aangeduidof iets verondersteld of iets gefantaseerd. Deveel grotere vrijmoedigheid in de omgang metbet lichamelijke, die zelfs mogelijk maakt,dat kloosterlingen in openbare badhuizenzwemmen, geldt er niet als onzedelijk, maardut een arbeider, nadat hij om vijf uur défabrlekspoort heeft verlaten, nog door zijndirecteur zou worden aangesproken als eenondergeschikte, Is beslist immoreel".

Rome en het sociale vraantuk.Tot de intenties voor dit jubeljaar, die dePaus, eigenhandig heeft omschreven, 'behoortook de verwerkelijking van de sociale recht-vaardigheid en van de'caritas (de.liefdei tengunste van de minderbedeelden :en-,de behoef-Hgen. De R.K, mlnlsterrpresldénV yan Italië,de Gasperl legt de» Intentie ..aldus uit, datde Italiaanse boeren, die m, Aouiië,'• Lucanlëen .Calabrlë in opstand zijn. gekomen tegen degrondbezitters, het rechtaan hun „zijde neb-ben,. Een,, 'daar hein. ..on%j>rpeni;1jê|]ai;enplan,

hectaren braakliggende frrond'li^fl^fcïr dol-,zenden gezinnen van arme, boeren, in hunonderhoud zullen kunnen, .voorzien.Aldus Beeft ItalUj, lange tijd net bolwerk vanhet meest antidemocratische stelsel, oat, menzich denken kan, het voorbeeld van een •maat*regel .die de Instemming zal hebben van aUendie zich socialist noemen. De man aan j^êns.sociaal besef deze maatregel te danken^js, Iseen R.K. staatsman.Ook ui. het boek van Anton' vanneemt r het sociale element eenIn. Terwijl hij zich een roes drinloude zowel als aan de nieuwe sch<de eeuwige stad, ontgaan hem deten In de schaduw van het Vatilminst. „Heeft het zin", vraagt hijons. „dat deze mensen arm zijn? Igoed voor? Is het nodig? D(t zijnvragen, dit zijn moraal-theologlsche >ragen.Wanneer deze mensen niets aan poezie.^,heb^tien. verwijt men het de dichters, zeggend»dat zij zich van het volk verwijderen. Dochwanneer deze mensen God en godsdienst derug toekeren, verwijt men het bun zelf,gende. dat zij het belang, niet inzien v&n,ncthogere. Zij zien een ander belanggewoonlijk niet waait? turen. Zij zien hHel: merendeel vanIn kranten, diewordt met klemverkeerd Is,Evangelie staat niet:Er staat , Wee uzijn'zij. die hivaardigheid" Ikniet zeggen, nader te : worden'iweerder tegen de

held. Maar deze dingen hebben het. nadeel,daUze waqr zijn."Ik. heb alt wat ultvoerJge citaat, zoals trou-wens bok het vorige, met een bepaalde bedoe-ling aangehaald: IK zou n!, wensen dat heteen lokmiddel werd om dit boek te lezen, voordiegenen die het R.K. geloof vereenzelvigenmet conservatisme en, erger nog, met clerlca-lisnié) Dit boek Is nl. een arsenaal van wauens

' tégen deze richting, die '.Van Duinkerken metniet minder felheid bestrijdt don 'dé heftigsteantl-clerlcale Dageraadiman .het 2nu kunnendoen.Van Duinkerken Is .natuurlijk niet dé eerste.die. )s\, Dejsop^bswiM (Jat^ men .te^lijlf :

één -troüW asmfBSi '':pr Mwderkérk en antt.cMrlcaftl ' kari zijiï ijaar is het ons. niet-fci-tHolïet'en, nJet'te' vefgëv.en '<tat wij R'ooms-Kathollclsme en clerlcallsnie zo dikwijls aisIdéritiek zien?" He,t ' 'dndemocratisiihe stelsel.wajirop d* R.K. Kerk ./berust, zou .hét cleyica-Usme onmogelijk kunnen maken, Indien' Op dehoogste posten der kerk altijd mannen zaten,die niet alleen !r< vroomheid, maar OOK Insociaal-politiek' Inzicht uitmuntten. Op grondvah de ervaring der 'geschiedenis zou menkunnen komen tot de mening, dat hét clerl*callsmé een ' onvermijdelijk begeleidingsver-'schijrifjel Is van de R.K. Kerk. In onze tijd '1svooral Oostenrijk het land geweest waarreactiónnaire R.K: politici als Selpel, Dolifnsen SohusChnlgg met hun clericale politiekstaat en k'erk belde onnoemelijk veel kwaadhebben berokkend. De Jongste geschiedenisvan Italië, van 'Sriahjè, van Portugal is ülniéehet bewijs, dat van de !in deze landen opper-rnachttge kerk in politiek -opzicht 6f geen, ofeen verkeerde Invloed uitgaat.

' Rtfme en het soclallsine.Iii .de leer der R.K. Kerk' Ist.niets,.dit In bot-suig behoeft 'te .kom$n, . met het ' sopiallsmê,w«nnea: men daaronder era, maatschappij vofm.'•«atttti 'imî 'ÏSf.feaWsftBmi*1^^ . ba|e .van. de^gesieenjjcljBp komen, én, d? particullet*eigendom wordt „opgjslièyeri. Wel' erkent Tnój..'mas van Aqulno .Ijpf' recht op elgeridQïril.mtaar"htl .schrijft het _.rüet 'voor, De R.K^Kerk hMft;.In." haar traditie en ha.ar geschiedenis .zo heteen..eii- anilef, -':dat In' soclallsilsclie richting•Mt::..'tli''.voert!'UHii|.'>, oorsprong .terug op décommunistische gelicKSfsgemeenschap van Chris-tus' jongeren In JeriKfHem^zJJ heeft de eeuwendoor In de kloostergemeenschap het chrlste-lyk-sociallstlsche Ideaal van de gemeenschapvan goeïteren hoog gehouden, zij kende In de

e waarin zijk Se, alleenheerschappij bezatgeest der1 mensen, het renteverbod

Rome- ook mi(ê verwijten niet datapttlJtoé^ «O* hebben uitgevonden.

Dat fulst dez« •ï3t in ffipjt sterker mate dande kerken van {let Prütej&ftitisme een vijan-dige, in het beste fgeval een ônverschillige hou-ding' heeft aangenomen fen* opzichte van hetsocialisme, Jêeft "haaf zelf en het Socialismeontjertfcp'hrjirê sdlajle jtierokkendN(($6ètnni duïfcen er telkens weer bewegingenop, die katholieken ioclallstisch zijn In Duits-land die van,jV6us 'Hèfler en Heinrich Mer-teris, di n» 4e oortóg die merkwaardige groep

' uit "Beteren, die het maandblad.(fan»" opiècntten, dat de dubbele

„staat en Serk helaas niet he«ftólhoaden. la OOstenim was Ode" grote fcgeijftj&er Vtaf Sélpfet'lij het he'* - - ' ' de

het soclSUsKsche stelsel een uitwegl uit dï'c'hsbs' waarin onze sarnen-inêHteél êfid«***ij' waren 'Weinigen*~ ' JebleVfe. il Tbezlt hun grofep

Lôtaö . "

Het probleem waarom Stalin de overwin-ning op Trotzky en alle belangrijke figu-ren in de Russische revolutie behaalde ishet probleem van de Russische revolutiezeil. . / - ; j . ' " ' " :.'

Velen achten het .een. duidelijk bewijs Van. deonjuistheid der marxistische geserdedbeschpuwing,dat In het achterlijkste land van Europa .de socia-listische revolutie geslaagd zou zija Immers, w>redeneren zij, , volgens de opvattingen van Marxbeeft het socialisme tot noodzakelijke voorwaardede hoogste ontwikkeling der productiekrachten..Ergo had het socialisme, zijn eerste Intrede in deVerenigde State.n van Amerika moeten doen. Ennu kan ieder,,, ïo ;bewer?4.1&} verder,, als. h'ij defeiten maar onfler, ogen wil zien. constateren datwaar de voortbrengingskrachten het sterkst oni-plooid zijn, geen spoor van socialisme te zien is,terwijl in een land waar die ontwikkeling zelfsbij West-Eurbpa vergeleken achteraan komt, helsocialisme over de gehele linie heeft gezegevierd.Indien dit juist ware dan zouden wij .dit moetenaccepteren. Nog altijd huldigt schrijver dezes destelregel dat hij, als hij feiten tegenkomt, zijnhoed afneemt. Maar is hét beweerde werkelijkheid?Dat Rusland een achterlijk land was en nog is,wat de ontwikkeling der tecïïniek betreft, kangeen werkelijk socioloog ontkennen. En in de jarenonmiddellijk aan de revolutie van 1917 vooraf-,gaande was het volksinfcomeh per hoofd in Rus-land tien maal kleiner dan dat der VerenigdeStaten. Vier vijfde van de werkende bevolking vanRusland was toen nog in de landbouw werkzaam,terwijl in de Verenigde Staten van Amerika deverdeling van de arbeidskrachten aldus was:Dertig procent in de landbouw tegen zeventigprocent In de Industrie. In Rusland kwam toenper vierkante kilometer uog geen halve km spoor-baan voor, terwtyl in Duitsland per vierkantekilometer bijna twaalf km spoorbaan was aange-legd. Wat Rusland- bij het uitbreken van de eerstewereldoorlog aan grootindustrie bezat was voor hetallergrootste deel buitenlands geïmporteerd enéoor het buitenland' beheerd kapitaal. In die doorhet boltenlaTids' kapittel Geheerste trootinaustrie

sam de wolff

ii

werkten, absoluut gesproken, mltlioenen. maar re-latief beschouwd wat dit slechts zo'n klein deelvan de totale bevolking. In die bedrijven werd hetproletariaat veel sterker uitgebuit dan in Amerikaof WestBuropa. Sociale wetgeving bestond nage-noeg niet. En buitenlands kapitaal kent nog veelminder egards tegenover zijn loonarbeiders danhet binnenlandse. Dit had psychologisch ten ge-volge dat de klasseohaat van het Russische groot-industriële proletariaat vergeleken bij de klasse-insteiiing der Europese proletariërs aanmerkelijkgroter was.In onze Amerlka-artikelen wezen wij eiop 'dat voorkort de economische verhoudingen 'van dit groterijk elk socialistisch bewustzijn tegenwerkten. InRusland werd bet door zijn speciale economischestructuur een socialistisch bewustzijn als in eenbroeikas tot ontwikkeling gebracht. Dit samen-vattend kunnen wl] concluderen dat de uitbuitingdoor het buitenlandse kapitaal aan de Russischegroot-üxiustrte haar typische kenmerk gaf. Rus-•land. moest derhalve^ in haar Industriële stedenzodra-de'massa1» In beweging kwamen de felsteklaseenwofSelfBg''te ti*nschw*en • gevefi. Daar

lenln

stalin

itt. geschichteder „.rtiss» révolution

de tegenstellibeginnen zich

moest derhalve — sterker dan waar ook — diestrijd het meest radicale aanschijn vertonen, inde landbouw overheerste nog volkomen het klein-bedrijf. Nauwelijks was de kleine Russische boer,de „moesjik", van. d? feodale horigheid bevrijd.De Russische landbouwers hadden hoe ook som-mige Russische socialisten van het tegendeel over-tuigd waren, geen socialistische verlangens, maarzij hunkerden naar het ogenblik dat de bodemaan de grootgrondbezitters zou worden ontnomenen onder de boeren verdeeld. Geen gemeenschap-pelijk bezit van de grond door d« gemeenschapverlangden zij, maar alleen: het land aan de boer.Als dus het tsarendom zou vallen, dan zoudentwee massabewegingen optreden, die der grootin-dustrie-arbeiders tot onteigening van het buiten-lands Kap l Umi. en die van de boeien die hum' geeuwhonger naar eigen land verzadigd wildenzien. Hoe stond nu de Russische socialistischebeweging tegenover deze problemen? Behalve deopvatting die reeds sinds 1860 4oor,>,de „Narodniki"— volkssocialisten ^ werd gepropageerd, die toWerkelijkheid de: •ideologie'.der- boeren.-in socialis-tisch uê^weâêrM^w*^^ érr sinds het begtti-van deze eeuw In het rijk vaü de tsaar twee ver-schillende socialistisch richtingen, beide zich ba-serend op de theorieën van Marx. Eens 'waren zijhet tot aan 1924 over dit punt, dat Rusland opzich zelf alleen geen socialisme-kon brengen. Eenaardig bewijs hiervoor l« hetgeen Lenin in 1905verklaarde: „De gedachte dat de redding derarbeidersklasse in iets anders zou zijn te zoekendan in de verdere ontwikkeling van het kapita-lisme is reaotionnair. In landen als Rusland lijdtde arbeidersklasse niet zozeer door het kapitalismeals wel door de gebrekkige onwikkeling van hetkapitalisme. De arbeidersklasse is derhalve geïn-teresseerd bij de meest vrije, meest snelle ontwttc-

• keling van het kapitalisme op de breedste basis."Dit was de mening in Rusland van alle sociaal-democraten van nagenoeg alle richtingen. Waarinverschilden deze twee richtingen nu, de richtingendie- historisch bekend staan onder de namenBolsjewikl en Mensjewikl?De Mensjewikl wier theoretische leider Plechanow.was, de grote verbfeider van het marxistisch dentenonder de Russische socialisten) waren westers ge-oriënteerd. Zij meenden dat als het tsarlsme geval-

' len zou zijn de heerschappij der bourgeoisie inp Rusland zou optreden, zoals de geschiedenis van

Engeland en Frankrijk geleerd had. De arbeiders-klasse zou dan tegenover de Russische bourgeoisie,zoals ook In West-Europa^de-'vsooiaiistenvtegenover

? hun; burgert) dederii de oppositie moeten vormen»De revolutie, d.w.z. de omverwerping van het tsa-risme zou de bourgeoisie aan de macht brengen,en de arbeidersklasse had de bourgeoisie totdathet tsarisme vernietigd was te steunen.Daartegenover 'verkondigden de Bolsjéwlki, ondtirleiding van Lenln, dat de Russische bourgeoisieuit vrees voor het, proletariaat niet tot revohi*tionnair.pptreden m staat was en dat derhalve dieburgerlijke revolutie door arbeiders en boeren tot

ngen tussen de leidersaf te tekenen

jstand gebracht moest worden, door een democra-tische dictatuur. Trotzky omschreef in zijn ge-schiedenis van de Russische revolutie Leninsstandpunt aldus: „Geen dictatuur van het prole-tariaat, want het doe] was niet vestiging van desocialistische maatschappij, ook niet totstandbren-ging van de overgangsvormen tot deze, maarradicale zuivering van de augiasstal van de

,: middeleeuwen."In een woord uitgdrukt: „De democratische repu-bliek".Of, zoals Stalln schreef in een socialistisch bladIn de aanvang van dé twintigste eeuw: „Als het

••„tsarisme" door het volk is overwonnen, waarbij.liet Russische volk door de proletarische socialisten>zal worden geleld, dan zal het resultaat zijn -eendemocratische constitutie op brede basis. Gelijke

1 rechten verzekerend aan de arbeider, de onder-drukte boer en de kapitalist.":De Bolsjewiki geloofden derhalve niet' aan een•Burgerlijke legering»a dé revolutie, maar. welhier-tnan, dat - de:'democratie van .arbeiders. en-boeren•een democratisch bargwH#fe»gtaat>tot<ontiwikkeUngaou brengen. Dit verschil tussen Mensjewlki' en'Bolsjewiki was das .niet van overwegend belang.••Het werkelijk verschil tussen hen was .hoe de«Tevolutie tot stand zou komen.Voor de Mensjewild was de socialistische partijen proletariaat een eenheid, terwijl de Bolsjewiki

.sneenden.dat het proletariaat uit zichzelf niet tot•die revolutionnaire daad komen kon, maar dat-zij•daarvoor nodig had een sterke disciplinair' ge-schoolde partij die een elite diende te vormen.In de menlngsstrtjd tussen Mensjewlkl en Boteje-

• wlki waarbij Tróteky zoals ook Rosa LuxemburgIn d« aanvang saai de kant der Mensjewlkl stond,verweet Trotzky de Bolsjewiki in 1903, dat zij

*de Jacobijnen der revolutie wensten te zijn. ToenLentn dit verwijt .volkomen, aanvaardde en ditniet als een belediging wilde laten gelden, ant>>woordde Trotzky dat' de geschiedenis der Jaco-tiljnen niet eindigde met de voortdurende stijgingvan de revolutionnaire geest, maar dat de epiloogder Jscobljnse beweging was de wederzijdse af-

• ' slachting der Jacobijnse leiders. Trotzky gaat danaldus voort: „De Jacobijnen sloegen de koppen•der massa af. Wl} wensen de geesten door het

:. socialisme te verlichten. Het Jacobijnse Bolsjewis-.'me zal als het aan de macht komt eindigen la'•een acte van beschuldiging voor een revolution-naire rechtbank tegen'bet gehele internationale

• proletariaat, dat het beschuldigen zal van racht-• "aardigheid. Dev4eeuwenkop'< van Marx zou de

eerste zijn om onder het mes Van de güllfottnr tevallen."

Toch was Trotzky de enige, zowel bij de Bolsjewikials bij de Mensjewlkl, die reeds in 1905 profeteerdedat de val van het tsarisme geen democratische

•• republiek ten gevolge zou hebberi, maar de diets*tuur van het proletariaat. Hij, die het scherpsteInzag dat Rusland feitelijk geen bourgeoisie bezat— het kapitalisme wis voornamelijk buitenlands

leo trotzky

ül. uit: ' •<, •

gesch. van rusland Vj»;.ij,v» *,uitg, de bezige bij »&i,,"''f!iT'i^V

ggïj.» *" -5<X »f

-™begw>ep derhalve 4a.t er ook geenburgerlijke democratie .zou kunnen ootstoriB Hijformuleerde zijn standpunt in 1909 reeds aldus;„De Russische arbeidersklasse zal zonder directehulp van staatswege van de kant van het Euro-pese proletariaat (ft.w.z. dat de Russische revolutiehet signaal wordt voor dé "proletarische socialis-tische revolutie in West-Ëurbpa) niet aan' dffmacht kunnen blijven en niet zijn tijdelijke heer-schappij in een duurzame kunnen omzetten" '•Merkwaardig is het feit, dat zowel de revolutievan 1906 als die van 1917 geheel onvoorbereid zo»wel door de Mensjewlkl als door de Bolljèwikiuitbrak, hetgeen volkomen in strijd was met deopvatting van Lenlri dat de revolutie slecHtfe konworden gemaakt door een disciplinaire élitep&rti].Een paar weken voordat de revolutie van wtï inRusland uitbrak gaf Lenln voor jonge Zwitsersesocialisten een uiteenzetting over de-eerste: Rus-sische revolutie van 1905, welke redevoering met deverklaring eindigde, dat de jeugd zeker de revolu-tie zou zien triomferen, maar dat Lenin zélf engijn generatie ni«t meer zouden leven als détweede revolutie uitbrak, ' IB;

Alle richtingen in Rusland, Mensjewlkl, BolsJewlKien de boerenpartij der sociaal-revolutiohnalrenwerden door de revolutie verrast.De revolutie betekende voor Stalin de vrfjnetd uitzijn Siberische verbanning En a'U'filJ' na»Petersburg komt staat hfj neg steeds' op'' Betvroegere standpunt, dat daiï /êvMu'ttdhriaire' **-weging niet de Inzet tof* sdcialtBtlsch'e -jtfaat-schappij zal zijn. IwAis Lenin echter in AprU 19Ï7 uit ZwRusland terugkeert, Is deze door de bestuderingder feiten tot Trotzky's standpunt van l'ms be-keerd, zoafc ongekeerd Trotzky Inziet. daV-'tnanseen krachtige disciplinair georganiseerde rpartrjnodig zal zijn om de door hem r«"ds fn_MOS -Voor-spelde dictatuur van het proletariaat (e leÖenfDe overige leiders der Bsfejewikt' tOoA, "waar-»

onder, ook, SteJin.pegrHpen in. het begin niets vanLenins , Trotskistische afdwaling En als dan boelanger hoe meer blijkt, dat er in Rusland geenbourgeoisie is om . het land tot ontwikkeling tebrengen, en dat dus de theorie der MensjeWikldoor de werkelijkheid is gelogenstraft, dan beho«fthet proletariaat maar de nand uit te stelten omde macht te kuhrten grijpenToch zijn er ook onder Oe Bolsjewiki velen, dieaarzelen om dit te oöap, 'ondarücs het krachUgaansporen van Lenln daartoeStalin, wiens karaktersdjeft wij in het vorigeartikel gaven, de phlegrnatfóus"bij uitnemendheid.-vertoont nu de eenzijdigheid van zijn karakter,SUrk~Seiundair is hij, sterk actief, maar lijn .gemis aan emotionaliteit, dat uitloopt op het ont-breken: van elkï; Verbeeldingskracht, veroorzaaktdat hij zij moeilijk tot nieuwe opvattingen kankomen.BolsJ.ewlek Is hij, met hart en ziel aan de partijverknocrlt Voor tièrn is Lenins woord, als eenOpenbaring Maar als er In interne kring overbeslist moét worden of de "greep naar de machtmoet worden gedaan, dan aarzelt hij en de beidedagen dat om de macht Wordt gestreden eelipseertStalln, niet uit lafheid, maar uit onzekerheid inzichzelf., -Te zwaar' weegt bij hem, wegens' zijnuiterst /secundaire aard, welke niet door emotiona-liteit weidt getemperd hetïgewlcfct der opvattingdie hij vanaf 1900 ft)t aan Wii als de meest juisteprognose .had beschouwd... ' ' 'De historici van Rusland ftebben nadat Stalin totd° l)&&?^L'K)Écht was tekome^x, vergeefs ge&acht,dit fFWlé gescjIi^wMSSWe/aénrfSireB,, tezeker'echter staat riet vast?'dan dat wfe aan "ookin (ftf pogen KOU ÈürAen slagen.En toch overwint Stjilln Trotzky.Dit probleem wordt door hè** zoeven gememoreerdefeit SChtJntaar nog ondoorzichtigerIn"ons-derde artikel hojfen wlf hiervan, toch d«oplóssmtr'te geven.

andersrosihan anwar

dan de anderen (III)Ja, de algemeen zo veel besproken vraag derdemobilisatie houdt ook de mensen In hetofficierencorps bezig, WIJ erkennen, dat wif . t«laat zijn met het doorvoeren van de demobili-satie. Maai niet zonder reden.In theorie la het repatriëren van een 20.000 manuit het leger niet moeilijk, Volgens al onze be-rekeningen kunnen die 20.000 man gemakkelijkopgenomen worden door de dessa-gemeenschap.Maar In de praktijk zijn er grote psychologischemoeilijkheden aan dit terugzenden van oud-strijders naar de dessa verbonden, wanneer daarniet de nodige voorlichting aan voorafgaat.Men heeft van civiele zijde ook richtlijhen aanhet leger verstrekt, hoe deze óud-verzetsliedenopgevangen moeten worden. Maar deze richt-lijnen staan voorlopig alleen nog maar op pa-pier. Wanneer men zé nauwkeurig onderzoekt,blijkt, dat in menig opzicht de noodzakelijkevoorwaarden nog niet zijn verwezenlijkt. Zoweten we bijv. nog niet hoeveel mannen kunnenafvloeien naar de industrie of naar anderearbeidsgelegënheden dié hen op* kunnenvangen ent .Daarom zijn we van mening dat we niet over-haast te werk kunnen gaan.Wij 'voelen een 'verantwoordelijkheid tegenoverde jongens die vroeger samen met ons In degueriilas hebben gestreden. We kunnen hen nietzo maar hun ontslag geven. Maar dat betekentallerminst, dat wij niet ons best willen' doende demobilisatie zo spocdit mogelijk door te

' ' ~' uitvoering daarva'b opt

de ifcjntSuB^règering' getóoBtJ' Üaï ' ' én Ssiifbiriis dV regering, over otfs /ontevreden,De zaak yan'het ontslag onzer strijders, sprekende officieren' verder, is fiog lang niet geregeld.Zij moeten gesteund worden.' Hun verdere toe-komst, wanneer ze getle'móblïiseërd zijn, kanmaar niet zó op haar beloop gelaten worden. Wij*voelen dankbaarheid tegenover hen. '"Zoals wij'ook.' dankbaarheid vielen, "tegenover de dessa-bevólkih& die ons hielp fn de tijd van deguerllla.Wat tot nog toe 'gedaan wordt om de bevolWogen de gedeïnobUlaeérden te helpen is ons nietgenoeg? Wij zoeken allerlei wegen. Maar wiii-neer dé gewone weg niet het nodige resultaatgeeft; wat "Is 'er dan 'tegen 'dat wij eeri anderemanier zoeken, zoals bijv. de, oprichting yatidie roulette in Surabaja. Natuurlijk was de op-brengst daarvan bedoeld ten behoeve van "ttegedemobUiseèrdèn. Om 'onze pud-mèdèstrijderste helpen. Toch beschuldigt 'men óns daaromvan regeringszijde van corruptie. Goed, laat dieweg verkeerd zijn, maar laat men ons dan eenandere weg wijzen!

de burgerijVan burgerlijke zijde worden dikwijls dingenover ons gezegd, die niet helemaal gegrond zijn,en die de duidelijke tendeng hebbén onze naamte besmeuren. ( ^ {

Mosj liet léJp^iiTO.a^rgelyke ulMtJngénvan hen maar blijven verdragen? waaromneemt de burgerlijke overheid het gezag nietover in Oost-Java? pet i£ niet onze bedoelingdat die overdracht onmiddellijk moet plaatsvinden Maar Juist omdat het herstel van ordeen veiligheid nog_ nle,( volledig is, en ook niet10 snel verwacht kan worden, omdat In Oosfr-

8'

Java nog steeds het gevaar van de KNIL be-staat, menen 'wij dat er bij deze vraag niet over-haast gehandeld mag worden.Wij moeten allereerst alles zorgvuldig overwegen.Wanneer door overijling het hele ordeherstelwéér op losse schroeven komt te staan, wieanders mag dat dan straks opknappen dan wij,militairen?En vergeet niet, kameraad, dat het civiel be-stuur ook nog zijn eigen doeleinden heeft l Hetzoekt nu reeds naar middelen om zijn positiete versterken, om zichzelf belangrijk te maken.De feodale opvattingen zitten nog zeer vast inhun koppen l Wij weten met wie deze burger-lijken, en vooral die in Surabaja, hun verbin-dingen hebben. Ze spelen onder een hoedje metde jeugd. Ze-zoeken steun in de jeugdbeweging.En wat deze Jeugd aangaat, Is hét duidelijk datze door duistere en vreemde krachten wordtbeïnvloedt, die het niet om het belang van hetvolk te doen Is.

bit vrngstuk van het studenteneerLaat ons oog een voorbeeld gevent De TRIP,ook wel hét studentenleger genoemd, In Blitar.Wanneer zij zichzelf een leger noemen,, spreekthet vanzelf, dat ze ook onder het gezag vallenvan de militaire gouverneur van Oost-Java,Maar daartoe zijn ie niet bereid. Ze zeggen dan,dat ze .studenten (Peladjar) zijn.' Ze" willende rechten van, het, le,ger (TentaraJ ' ' '

,maar.jni«t:zynjy. * ' " ~'J" " '

Oost-Java leven, daardoor een Indruk kunnenkrijgen van' de denkwijze der grote meerderheidvan officieren der eerste divisie.Naar 'men zegt heeft de sultan yan Djokja on-middellijk de noodzakelijke maatregelen ge-nomen voor een schoonmaak in Oost-Java.Deze maatregelen zijn door de mensen daar metenthousiasme ontvangen.Desondanks mag men in de toekomst de op-vattingen niet onderschatten, die in de geestender eerste divisie bestaan. Hiermee rekening tehouden betekent begrip te tonen voor de bijzon-der, moeilijke fpestand lii'Oost-iava, totdat déjuiste maatregelen' Voor Verbetering bedachtzijn-Uit de uitlatingen van deze officieren blijktoverduidelijk, hoeveel afwijkende krachten nogin Ooat-Java werken, hoe verkeerd de meerder-heid der opvattingen nog is, en hoeveel verkeerdsentiment er nog heerst. Zo kan men bijv. dezemensen niet zo maar afdoen met hgt praatje:„Ach, het is duidelijk, dat die mijnheer Sung-kono zich nog veel te veel door sentimentenuit dé guerillastrijd laat beheersen". Dit allesmoet onder het oog gezien worden en ook hoede ene vraag steeds weer/met een verder afge-legen vraag verband houdt.Laat ons hopen, dat de centrale regering, tege-lijkertijd met het nemen der nodige maatrege-len, in het vervolg ook begrip toont voor de toe-standen in deze streek, opdat ook in de toe-komst ongewenste dingen voorkomen kunnenworden.

van hel

. **WW.T^f-l™*vtv W *WB^.Ti; WV>Wf,W*J v™W«H**?r

i men z^vaiijigrijplj als,.Jeger, zeggen zé daf ze .studentoi lijn, en wannéér' men ze behandeltals studenten^, schreeuwen ze dat ze een legerzijn. Ze.^willen een „jongensstad* stichten inBlitar. p,at ,doe) ia Inderdaad goed. Maar hoekunnen ,wll toestaan dat er verschillende, soortenvan, ielfs£an"4ige legers, zouden bestaan in' hetgebied waar,,de militaire' gouverneur van .Oost-Java met. ne,t handhaven van, de orde en rustbelast te? Of, om een andere vergelijking tegebruiken, .hoe kunnen wij een staat in de staattoestaan? . • ' . ' • . ' . .Wij,, weten dat .reeds thans zeer gevaarlijke in-vloeden' jn , deze, TRIP zijn doorgedrongen.Maar wat kunnen wij er aan doen? Zodra .wij eronze vingers gaar' uitsteken, komt de hele ge-meenschap, tegen,óns In opstand. Waarom? Om-dat zij het studentenleger zijn? Omdat zij kin-deren van gegoede ouders zijn, kinderen 'vanregenten? Onidftt hun moeders, tld zijn van denationale vrouwenvereniging, die altijd klaarstaat om een gróte mond op te zetten. Hebbenze hét recht'ons té beschuldigen, omdat ze eenoom of een neef hebben die, in de politiek zit,of die lid van het parlement of journalist is?Zeg zelf, kameraad, of dat recht is!Waaneer een van onze strijders sterft, is er nie-mand die er over spreekt Waarom? Omdat hijmaar Iemand uit het gewone volk is?Maar wanneer het een of ander lid van de TRIP f

ook masr < gewfind worflt,' ^chréeuwt Be" 'ifelemaauchapplj oifér die slechte Sungkono.Waarom? .„omdat $J Jeugd van gegoede families zijn,studenten?Dat zijn de inlichtingen die de voorgenoemdeofficieren gaven, Ze maken van hun hart geenmoordkuil. ( Met * opzet heb Ik hun woordenletterlijk freergègeven, opdat wij, die ver van

U dacht wellicht, dat de ..zedelijiüiejdsrege aüeen.'.'ten onzent' vporteïmt.,-®aa;,hebt u hetiiechtefmis. Ook', in Oostenrijk, waart het spook derzedelijkheid rond. én tot welke zotternijen menKan komen, blijkt uit het volgende verhaal:.In de, Lobau heeft. een. man van een tweetalbaders, terwijl deze in het water waren, kleren. .geld en. horloge gestolen. Hij liet een brief]/? .achter, waarin bij verklaarde, dat hij, de spul-len uit .protest,.in, beslag had genomen. Omdatzij zo n.d e r zwembroekje aan het. baden .,wareal Er moest.een voorbeeld gesteld worden,want naakt zwemmen. Is een. zwijnderij! .Of de ,morele verontwaardiging , werkelijk , de enigereden was, heeft de politie, tot nn toe niet kun- .nen vaststellen. Een.van de beklagenswaardigeslachtoffers begaf zich,.slechts Sedekt;door eenin de haast van , boombladeren vervaardigd .lendenschort en vergezeld door een, groot aan-.'tal kinderen naar het naastblj gelegen politie-posthuis, diende de aanklacht in .en haaldevoor zich en slachtoffer, nr 2. kleren.Velen. zulleiu,;zeggen; „Zie Je wel, daa£ hebJe 't. Zo krijgen, ze hun verdiende loon. De.on-zedelijkheid moet gestraft worden". Wij mer-ken daartegen, op, dat het ook al is voorge-komen, dat-mensen die ïn e t een, zwembroekje,aan gezwommen hebben, bestolen werden, (iunenige voordeel was in dat f eval, dat zij geenlendenschort uit boombladeren behoefden wvlechten en in hun zwembroekje fySftCjdK^olltj^kodden gaan, .Het zou belangwekkend' zfjn onzemorele dief. naaf Japan te brengen. Daar zijnnamelijk de mensen onder invloed van deEuropese en Japanse zedelljkheldsapostelen entextielfabrikanten aarzelend er toe over gegaan,badpakken te dragen, Echter alleen In hetwater l Als zij, er uit komen worden de, badcos-tuumg. qi^getrokkeA en bepaalt men zich tothet Adams- resp Eva s-costuurn Zou onze diui!daaj1 gappen o{ niet Wij geloven,..

commentaar buitenlands overzicht

Quod licet Jovi, non licet bovi!of te wel, les in „democratische" demagogieOp ia Mei 1949 brak te Berlijn de spoorweg-staking uit. De communistische pers ging zichte bulten aan scheldpartijen aan het adres vande .stakende arbeiders. Zij waren „verraders",w»nt zij staakten tegen een „socialistisch"regime. En dus was staken ongeoorloofd, speel-de staken ID de kaart van de reactie. Her-innert ge u nog? Het loont de moeite de PvdA-pers uit die dagen op te slaan en te lezen, wat

-zij daarvan te vertellen hadden. Berlijn washet voorbeeld, zo betoogde men, van de onvrij-heid en de willekeur van de dictatuur, Rier zieje nu, was de quintessens van de PvdA-publi-caties, waartoe de dictatuur leidt. Vrije vakver-enigingen? -Stakingsrecht? Geen sprake van!Verboden op de voze argumentatie van het..socialistische" regime in Oost-Duitsland.Natuurlijk gold dit alles alleen maar voorBerlijn en was de PvdA-argumentatie welkomom het vuurtje in de „koude oorlog" — menvergeve ons deze contradictie — aan te wakke-ren. In Amsterdam en in Rotterdam geldenvoor Het Vrije Volk... dezelfde argumenten alsvoor Wilhelm Pleck en Grotewohl In Berlijn.De lonen ra ons land zijn aanzienlijk bij deprijsstijgingen ten achter gebleven. Dat dit zougeschieden hebben we in 194D, bij de totstand-koming van de regering-Drees reeds voorspeld.Het-was de consequentie van de opheffing vande prijsbeheersing en de opheffing van de sub-sidies op tal van levensbehoeften. De heer Vor-rmk wilde daar niet aan,: hij wilde :,het be-grotingsdebat" destijds afwachten. Maar Meprijsstijgingen k-wamen, : zij • snelden voort ende lonen strompelden er achter aan. «Totdatdan nu Jl. Zaterdag het partijbestuur van deP.v:tf.A.% -•- ••*»' wel, n» «e .stakingsgolfr — ditverschijnsel ook ondekt heeft en nu.<.,- herstel'van de prijsteheeralng verlangt. Dat wil zeg-gen, herstel van de prijsbeheersing, nadat hetapparaat, dat deze zou moeten. uitvoeren, - ver-nield is. Door de regering-Drees — de regeringdus met de PvdA minister-president — vernield lArbeidersgroepen • zijn in staking gegaan om-dat de algemene situatie ondraaglijk is gewor-den. Zij zijn in staking gegaan, in plaats vanhet voortreffelijke advies van het OVB — delangzaam-aan-actie — op te volgen en zij heb-ben de slag verloren. En nu zien we het een-heidsfront van ondernemers en Uniebondeneen methode in de praktijk brengen, waartegenieder . fatsoenlijk socialist zich' met hand eutand behoort t« verzetten: de uitsluiting vande raddraaiers" uit het bedrijf. Dat is in ge-woon Nederlands: de broodroof voor strijdbarearbeiders. Het geheel natuurlijk onder hetmotto: verdediging van de democratie.Boe de vlamredactle over de GW» en de EVOdenkt hoeft hier niet nog eens uiteen gezet tewordea Maar alle water van de zee wast hetfeit niet weg, dat de ataMngsgoU een feit konworden door de economische nood, niet doorde stalinistische agitatie En dit zelfde water'wast het feit niet weg. dat de heer Voskuil zichtot tok maakt van de ergerlijkste reactie, dieop strijdbare arbeiders, slechte een antwoordheeft: broodroof: •Het Vrije Volk toevlnijf'iicit'— als 'steeds —"mhet gezelschap van bladen, die vóór de socialist

• na eenmaal geen aanlokkelijk gezelschap zijn:De Nieuwe Eeuw, Het Algemeen Dagblad ennog een paar. De Nederlandse reactie stuurt opeen stakingsw«t aan, ^ln de zin van de Ameri-kaanse Tart-Hartlty-wetgevlue. ZaalafdrljvW,anti-staklngswétten, ' pérjibréldeirag, - kneVeung-van de vrijheid van organisatie, ziedaar de ont-wikkelrngstrappen in hét- fasclseriigiproce»,dat wij doormaken, . « „ . . ' .

rond de doos van pandorra„Er is niets, dat we zozeer te vrezen hebben alsde vrees zelf!" Dit was de kern der rede, waar-mee wijlen president Roosevelt thans meer danl' jaar geleden zijn ambt voor de, eerste maal _aanvaardde.Als remedie tegen een gescheurde slagader zijn -deze woorden ulttjd nog wel iets meer.wiard daneen Hansa-plaa$je. De mensheid van vandaagzou het zich voor gezegd moeten houden, Wantde betekenis kan niet anders dan deze zijn. dater méér te vrezen valt naarmate De Vrees tóe-neemt,Hoe het hiermee over de gehele wereld preciesgesteld li. laat zich vanuit een stoel on eenAmsterdams bovenhuis niet precies .beoordelen.Wat moeten wij bij voorbeeld denken van onzemedemensen In de Sowjet Unie? Is het. werkelijkvol blijmoedig vertrouwen in de onoverwinne-lijkheid van hun vredeswil. dat zij de „Actie vanStockholm" een ware triomftocht door hun on-metelijk land bereiden? En wat is de gemoeds-stemming van „achtenswaardige Vader en Moe-der Chinees" met hun kinderen ia stad en dorpen op het platteland, nu de vrijwel sinds men-senheugenis durende -toestand, van binnenlandse*oorlog eindelijk: heeft opgehouden te bestaan?Is de kans niet groot, dat zij zonder jen spoor:van vrees zich opstellen in het nationale gelid •om weerstand te bieden aan ledere bedreigingvan van bulten af? Dat gij. dus- inderdaad :Jietergste" niet te vrezen -zouden hebben};K het mogelijk, dat de mensen in Brazilië nogvrij van vrees de toekomst tegemoet. zien omdatzij gewoonweg zich de realiteit van „hun-land-in-oorlog" niet voor kunnen stellen? Óf zijnmisschien de stijgende kans*h-ó»^zetel te Rio voor de candldaat, die van .plan testeviger tegen:Argentinië te gaan aanleunen; «en -veeg teken aan de wand? - - - - - - • - . :Het Is allemaal best mogelijK. Met zekerhetd-laat zich alleen de toestand IR de naaste- om-geving opnemen, en die -laat geen twijfel aan?het feit, dat De Vrees hand over hand wassendeIs. Dit geldt voor de massa der mensen In ons'land en er bestaat geen grond voor de verwaclvtlng, dat. het er in de harten van hun mede-West-Europeanen veel anders uit zou zien,Vrees . . . voor oorlog.Men kan er eindeloos over discussiëren, of dievrees al of niet, vroeg of laat, dreigt bewaarheidte worden, zonder tot een resultaat te komendat, althans In de ogen van de gesprelcgenoot,-in waarde het niveau van voorspellingen uitkoffiedik overtreft.Maar geenszins voor discussie vatbaar, — om-dat het dagelijks vla radio en per»- onbeschaamden splemaakt in het voetlicht treedt, — Is hetfeit, dal de opwekking én de aanwakkering vanDe Vrees bewust wordt gehanteerd als middel,om de mensen en volkeren In het gelid tekrijgen voor de verdediging tégen een mogelijkeagressie, en dus voor de derde- Wereldoorlog..„Vreest, flpdat gij hlet behoeft te vrezen!" — dehuldiging van hét omgekeerde van Rooséveltsstelling.Dit is de tendens, welke uitging, van het drijvennaar het Atlantisch -Pact, om van lieverlee 'aaji-'zwellend door te klinken in Straatsburg, meiname maar niet alleen in Winston Churchinsalartnkreet en pleidooi voor de vorming van één„verenigd Europees" leger. Nu zou. gelijk de„New statesman and Natton" droog opmerkte.'zelfs dl wart Europa morgen aan de dag eenvoluit iVerenigdè Natte1', zutt een leger nog'niets, anders -kunnen zijn dan een; gecoordineér-de veelheid van legermachten onder een opper-1

bevel. ESi als er ooit iets nieuws onder de zonzou zijn, dan zeker dit niet: In feite, met Mont-gomery op zijn hoofdkwartier Pontalnebleau,bestaat het al. Churchills oproep had dan ookgeen andere bedoeling .dan door het opplakkenvan een nieuw etiket, de Europese legermachtaantrekkelijker te maken en zo de bereidheidaan te vuren om haar te versterken. Hij sprakvan een gevaarlijk gat, dat snel moet wordengestopt Waarmee? Met divisies. Zijn er inEuropa in voldoende getale — het is een reken-som! — te mobiliseren? Het moét... al zullenwe onze toevlucht hebben te riemen tot de Doosvan Pandorra.Adenauer, vrijheid verlangend voor de oprich-ting van een Westdultse legermacht. Er wordtvoorzichtig omheen gemanoeuvreerd met realis-tisch aandoende pro's In de Angelsaksische hoeken let of wat ^benepen klinkende contra's dichterbij de Duitse grenzen. Voorlopig schijnt het telullen uitdraaien op een „politiemacht". Dat „Istoch eigenlijk niet meer dan billijk — stel j«TOOT, een 'Ian4 — en -Duitsland nog wel! —«onder Polltel!" . - . . :

Maar laten we ons geen illusies 'maken: in wer-kelijkheid' staat die Doos van pandorra allangergens wagenwijd open em t.i.t. Spaanse enArgentijnse" troepen eruit te doen opmarche-ren ter aanvulling van het bestaande tekort aan .divisies 'VOor de dichting van ChurchUls ^at". • •Bondgenoten die, zo • «ij 41 niet kunnen helpende oorlog W: voorkomen,'wel zullen helpen hemt6 '„winnen'*. - ' • , - . . . . •De „New statesman -and Naüon", hierboven

1 reeds aangenaaid,' ontkent het ajtressiegevaar •irtét *ti •tóht-'ta-.'vert»wi'UaiimeT versterking-vanhet militaire apparaat der westelijke mogend-heden alleszins raadzaam. Bet blad stelt echterals fLV dat die paraatheid defensief M] moetenzijn Ingesteld; Jagers, 'verkenners, 'radar en der-gettjke' verdedigingswapenen mwr beveelt hetaan, in plaats vtei bommenwerpers, welke eenvoornaam "onderdeel der -westerse 'herbewape-ning-uitmaken. . •••'•'••'- ' 'Dit lijkt en Is In de grond ookv e«n heel redelijk 'verlangen, maar helaas heeft het de'duivelsewerkelijkheid tegen.' .' "

«De gebeurtenissen aan de andere kant van deaardbol, waar de Generaal Mac Arthur eri dé '•Président Truman elkaar met wisselend succesdé régie betwisten, zijn in dit verband leerzaam, •maar zeker niet geschikt om dé verlammend*spóokgestalte Vrees op de vlucht te jagen. Daarblijkt de Oorlog zich als realiteit reeds zo stevigte hebben genesteld1, dat hetgeen naar de .ondes-kundige menirfg van ondergetekende als een

'oude strategische-stelregel geldt; hét onderwerpgeworden is'van een vinnige strijd tussen vóór-eb tégenctandérs 'er van: „De sterkste verdedi-ging is altijd gelegen in de aanvall" .-M.i.w.: wie rich verdedigen wlV ;moet ervoorzorgen bijtijds te. kunnen aanvallen: wie hetAtlantisch Pact; tot en mét-de Duitse Politie-macht voorstaat-, meet Ijveren voor- een offen-sieve bewapening.Vandaar, in- elk' geval reeds thans ronkendeefikadeFs- bommenwerpers boven ons hoofd, tegen.de ,;Cupola" van' een zomerse hemel «p Zondag-morgen: :

•„Vreest:."..- opdat- gij niet behoeft te vrezen!"„Jawel., .-maar het vilt niet méé... l", eendCTEeUjke verzuchting lijkt niet ondenkbaar in-d* borst van menig klein ma» op «tra»t die wéét.waar hij tégen fe, ma*? geen zekerheid-beeftwaarvoor hij fltrat»-.^ >vehtueel»f mag hij als-nog- .denken -^ kal -worden „tegeaet".-- F.-.ïvVM;-

franse filmjan koomen

in. het

Belgische knokkeEr waren, behalve de reeds door mij in hetvorige nummer besproken films, nog enigeandere te zien.Een. in haar simpele eenvoud en preten-tieloosheid overtuigende film was Les Anciensde Saint Loup, door Oeorges Lampin gemaaktnaar de gelijknamige roman van Pierre Véry.Die film had, naar Véry en Lampin na afloopvan de voorstelling vertelden, geen andere be-doeling dan te ontroeren; zij wilde alleen maareen menselijke, boeiende geschiedend vertellen.Dat doet zij dan ook. Die geschiedenis, van eensamenkomst van oud-leerlingen in een verarm-de school, welker hoofd al zijn hoop heett ge-steld op de bankier onder hen— die echter opde rand van de ondergang leeft, heeft bovendienvrij sterke dramatische kwaliteiten en Lampinheeft daarvan treffend party getrokken. Met deknappe karakterspeler Pierre Larquey als hetschoolhoofd en uitstekende typen in de rollender oud-leerlingen, bleek deze film een degelijkstuk werk, typisch-Frans tn haar gevoelige men-selijkheid die geen moment sentimenteel wordt.Pernandel is de Franse fllm.komlet nr. ée*n,maar hij is Ineens In een ander genre dan deklucht gestapt: de te Knokke vertoonde filmMeurtres,^van Richard PotUec, toonde, hem IQeen. dramatische rot Uitgangspunt van die filmIs het verhaasten van de dood. van een hevigepijnen, lijdende, ongeneeslijk-zteke vrouw — hetprobleem dus van de euthanasie, dat kort gele-den In het middelpunt van -de belangstellingstond — maar dat Is slechts aanleiding voor heteigenlijke verhaal: de strijd van een eenvoudigeboer tegen zijn huichelachtige, zich voor hemgenerende familieleden, die uit vrees voor „d*schande" desnoods een onschuldige de gevan-genis in zouden laten gaan, .«,Oor Ruys zou u kunnen vertellen hoe moeilijkhet is voor een acteur, die veel komische rollenheeft gespeeld, het publiek te doen beseffen, dathet ernst is met een ernstige rol; omdat hetpubliek zo'n -acteur nu eenmaal onmiddellijkassocieert met de humor en dus geneigd is, alte gaan lachen zodra'het hem ziet. Fernandel.la erin geslaagd, zijn publiek bij aijn eerste dra-matische rol in spanning te'houden en tot ont-roering te brengen. De film is verder geenszinsbelangrijk, maar die1 rol-van Pernandel, die defilm beheerst; is groots.

Filmsterren.Juist omdat men in onze kringen, uit een ge-*zonde reactie op dé Amerikaanse <rsrt*rren"-recla-me, geneigd Is te menen, dat die fllmactiices en-acteurs niet veel meer zijn dan zwaar-opge-maakte onbetekenende mooie poppen, en zelf-ingenomen Jongens, wil Ik ten sloUe dok nogIets vertellen over de „sterren" die te Knokkemet tientallen vertegenwoordigd waren. Er zijnnatuurlijk ook onder de Franse filmberoemd-heden onuitstaanbare* individuen, maar Ik ge-loof, dat de overgrote meerderheid uit vrij nor-male mensen" bestaat. Ze wanen zich geen half-goden, wat met sommige Amerikanen — gevolgvan reclame en een overdaad; van publicatie»

io

over elk hunner handelingen, hun smaak, hunuitingen, hun privé-leven — wél het geval is.In Amerika moet er over een „ster" gesprokenworden anders is hij of zij geen moment meerzeker van volgende contracten en dus zoekenzij zelf de publiciteit In Frankrijk zijn-zij eer-der afkerig van de publiciteit, dat bleek mij indeze weken weer herhaaldelijk. Zij werden*s avonds-aan, het publiek voorgesteld, maar zeHeten in kleine kring wel merken, dat zij heteen torree vonden om naar het toneel geleidte worden en daar een toespraak aan te horen.Overdag hielden zij zich rustig en deden ze hunuiterste best, r niet op te vallen.Ik maakte, In de tuin van haar hotel, eenpraatje met Renèe Cosima, die de rol vanUtrlllo's moeder speeït in La vle dramattque deUtrillo en die bovendien optreedt in Cocteau'sLes Enfants Terribles. „Waarom Ik voor die rolvan de moeder van de schilder ben gekozen?",zei ze, „wel vermoedelijk omdat Ik een nogalbrede mond heb. De moeder van Utrillo was niétmoot weet u; rij was een beetje'een vreemdtype," Eii, enigszins yeflegen, voegde ze daar-aan toe: „Maar tk geloof, dat zij wél eeninteressante vrouw was".Ik meen, dat dit gesprekje typerend is voor dementaliteit van veel Franse filmactrices en-acteurs, vooral de jongeren.Zij zien ook niet op tegen de gouden bergenvan Hollywood, want zij weten, dat men daarstandaardtypen van de acteurs maakt en dathun persoonlijkheden er zozeer vervormd wor-den, dat rij artistiek veelal ten onder gaan —

zoal* verscheidene Europese beroemdheden ertrouwen? hebben ervaren. Mlchel A u elft ir, dl«Desgrieux speelde in dé fUni-'Manon, verteldemij, dat hij een aanbod uit Amerika heeft, omdaar zeven jaar lang te filmen. „Ik ga er niet opIn", zei hij, „ik zou wel'voor een paar filmsnaar Amerika willen, om er eens even rond tekunnen kijken, maar daarna zou ik gautf teruggaan naar Frankrijk, want een Frans acteuraardt niet in Amerika. En Serge peggianl, demoderne Romeo uit Les Amants de Verone ende jongs zwarte-handelaar uit Les Portes de JaNult, zei, toen ik hem vroeg naar zijn oordeelover deze kwestie: wlk zou alleen af en toe naarAmerika willen om er zo nu en dan één filmte maken, waarvan het onderwerp mij zou aan-staan en waarvan ik de regisseur zou kennen enwaarderen." Op zulke voorwaarden geeft Holly-wood geen contracten! Gelukkig maar, want nublijven deze artlsten voor Europa behouden endat zij hier artlstiek-belangrijk werk kunnendoen, heeft dit filmfeest opnieuw bewezen.

JAN &OOMEN,

VKftKLAfclNG

Mede door een nalatigheid mijnerzijds is mijpas na de verschijning van het nummer van 27Augustus de voorplaat onder ogen gekomen. Ikstel er prijs op te verklaren, dat Ik mij tegen deopneming van deze plaat zou hebben verzet, om-dat ze aanleiding kan geven tot de opvatting,dat De Vlam de R.K. priester ziet als de ver-tegenwoordiger van terrorisme; of clericaal-fasclsme, richtingen, die wij uiteraard altijd be-streden hebben en. zullen bestrijden. De objec-tieve lezer zal trouwens al begrepen hebben, datde bewuste plaat alleen betrekking heeft op deBelgische geestelijken, die misbruik gemaakthebben van hun ambt. Dat het in de Belgischekoningskwestie niet ging om het Rooms-Katho-lieke beginsel,, blijkt uit de verdeeldheid dje hier-over zowel in als bulten België hierover bestonden bestaat, en die wel het scherpst hierin ge-demonstreerd wordt, dat de Osservatore Roma-na een andere mening aanhing dan de overgrotemeerderheid der Belgische kerkelijke autoritei-ten. De belangstellende lener verwijs ik hiervoornaar „De les van België" van Geert Ruygers in„Te elfder ure" van 29 Augustus.

De jeugd van Mtmtmartrt in dé /ilm „Pas dé vacances pour Ie Don Dteiï'

hei boekIn dewereld

Ellsabeth. Bowen: De hitte del daafi. J. MMeulenhoff, Amsterdam, 1960. 267 blz. ƒ7,90.

Voor zover wij weten is dit de eerste roman vandeze schrijfster, die In een Hollandse vertalingwerd uitgegeven, hoewel (of misschien Juist om-dat?) haar werk in de moderne Engelse litera-tuur zeer hoog staat aangeschreven en doorsommige critici zeïfs in één adem wordt genoemdmet dat van vlrglnla Woolf. Dit zou natuurlijkeen reden kunnen zijn voor haar betrekkelijkgeringe bekendheid elders, daar Immers de popu-laire schrijvers meestal het eerst worden ver-taald. Zoals bekend, gaan populariteit en litte-raire waarde echter lang niet altijd samen.Nadat, deze roman, haar eerste sinds 10 Jaar, In"Engeland" een soort "bèst-seller was gewordSi én,iets later in Amerika eveneens, waaHct'Jogfacnpgevolg, dat hij ook vertaald werd/Nu'is éér?'der1"belangrijkste elementen van Elisabeth Bbwenswerk1 de kwaliteit van haar proza Bet tealgs-.bruik is meesterlijk, uiterst fijn van nuance? enmaakt een wezenlijk bestanddeel'vanhetveneldjsverhaal .uit Evenmin als men van grof touwhetzelfde sieraad kan mak«n als' van duo goud-draad, kan men In slordig gekozen woorden eenverhaal van Bowen navertellen. Zonder te bewe.ren, dat een gelijkwaardige vertaling onmogelijkzóu'zHn. staat wel vast dat deze met de uiterste

worden, bat de droom- of Kis' u'tfflt'nachtnlerrlp-_j«fservin net ontme« in-tte-HOiiarMsè oewerkinij

niet. benaderd lsr maar er in ongeveer dezelfdeverhouding :toe staat als een ijle herfstnWeï'toteen ondoordringbare 'Londensc mist, valt danook niet te verwonderen. Het behoeft de vertalernog niet eens aan talent te beben ontbroken,maar hij zal er er vrij zeker de tijd niet voor ge-kregen of genomen hebben. Met succesromans IBImmers altijd haast....•We wijden hier wat langer over uit, omdat deargeloze lezer zich misschien zal afvragen, waar-om dit boek nu juist zoveel opgang heeft ge-maakt En waar een zo belangrijk element, hetverfijnde proza, dat voor een groot deel de sfeercreëert, is vervallen, moet men wel tot die vraagkpmen. Want het verhaal zelf drijft weer geheelóp en In die sfeer. De roman bestaat — kort endus ietwat ruw geschetst — uit een aaneenscha-keling van de gedachten der twee vrouwelijkehoofdpersonen, en uit de gesprekken, die zij metde drie mannelijke hoofdpersonen en enkele bij-figuren hebben; zijn sfeer is, ook daarom, beur-telings Irreëel en reëel De mannen lerer wUhoofdzakelijk kennen uit de gedachten der vrou-wen over hen. Dit geef t .een zeer merkwaardige

- -vorm aan de roman en maakt hem; voor die-genen die daar belang Jn^stellen. alleen ai omA _ < . _ , - „ - .» ,££

tijdens

geeft een ondanks al" zijn quasl-vaairtieid haar-scherpe' -analyse van de verhoudingen, waarinmensen alleen In een oorlog — met zijn absoluteher-waardering van alles wat lééft - tegenover

' elkaar kunnen staan, in,een tijd dus, dat alle

evengoed op een stuiversroman zou kunnenslaan. Het komt op de uitwerking aan, en die Isbewonderenswaardig. Maar, zoals gezegd, hetboek heeft meer dan gewoonlijk het geval te,onder de vertaling geleden. Waarbij echter moetworden vermeld dat dé dialogen, de gedeeltendus die in directe spreektaal zijn geschreven,daarentegen weer uitstekend voldoen.„De hitte des daags^ls geen oorlogsroman, weleen roman over de oorlog, dat wil in dit gevalzeggen: de reactie van een kunstenaar, een fijn-besnaard, intelligent meris, op de oorlog alsabstractie én als realiteit. Het ia eigenlijkvreemd, dat een EO volsrekt on-tiensatloneel boekeen bestseller- Is geworden. s.- B.

Inleiding tot de ontwUduUnrspsyclulorte doordr A. J. Westerman Bohtljn. Erven J. Bljleveld.Utrecht, 1950. Geb. ƒ 6,90.

De ontwikkelingspsychologie is de psychologie,die erkent, dat in de menselijke psyche te. allentijde vroegere psychische ontwikkelingsstadia-

pmeefunctioneren, zowel manifest , en bewusttussen of naast de latere, hoger gelocaliseerdestadia, als onbewust en tegelijk daarmee. Inovereenstemming met deze definitie deeltdrjWestermmjBolstifeïïill^pSÏCh^fell^rt'e'jgnJ,,wikkellngssCadia van de mens in vijf phasen,"J-^-ïnenÜ reeds In het foetale stadium. De

Jver, wiens boeken „Grondbegrip der-analyse" en „Leven en dood" hem reedskennen als iemand, die de psycho-analyse,

grondtrekken en ontwikkelingen, vaak zeerpersoonlijk benadert, geeft In dit boek ookmeningen weer, die afwijken van gangbarepsycho-analytische opvattingen. Zo delen. tallozeauteurs de ontwikkelingspsychologie wel geheelanders In, dan de auteur van dit boek.-Als (subjectieve) studie over de ontwikkelingvan het bewuste bèKvén~"ls 91£ boek foor depsjcjiologisch „geschoolde lezer wel belangwekkriMl — * -'- - f f B

ii f

Sexuele mtadadicheld, door prof. dr e.Carp. Ultg. Mij A, }. G. Strèngbolt1950. Geb. f 9.50.

In de Nederlandse strafinrichtingen, zoaH*^ deHuizen van Bewaring, vertoeven wetsovertredersvan diverse karakters. Hoe betreurenswaardig,maar bovenal bok, hoe onjuist het is, mensen,die de eigendomswetten hebben overtreden, etc.op te sluiten met mensen, die met de rechterIn aanraking-komen, omdat zij in sexueel op-zicht „misdadig" geworden zijn,, .blijkt wel uitdit boek. Immers, in deie studie* van prof.Carp en een aantal van zijn Medewerkers,wordt verslag gedaan van ervaringen uit depsychiatrische praktijk met m&isen, die wegenssexuele misdadigheid in de gtfcanj^nis zijn ge-komen. Qeestesgestoordheld ugif hieraan tengrondslag, d.w.z. een sociaal-psychologisch pro-bleem, dat zeker alet alleen met juridische nor-men te behandelen is. Als zodanig vormt ditboek, ongewild min of meer, een. pleidooi *yjQOr>,een ander recht voor sexuele mlsdrljven/1 • • < ? «-

J. Z, B.

Rirrjd 'Undset: Lente, Uitg. J. M. Meulenhofl.n, 5e dr. 1950.

: w«on en verdacht k-uiuSen .wordenl Decltorte' In-f boud, die'wtf zoals bij op Het ornïla'g1 Vermeld'i staat, in twee Kegejta zoudeni**unneli >ove$?n.em«nïf,»gt niets, omdat precies dezelfde korte Inhoud

jdsvérloop van een tien of twintigtal1arep, tussen de eerste en laatólboekj^ kan in onze waarderingdoeij veranderen. Velen onzer zal het nu m!fichien * onwaarschijnlijk voorkomen, dat PearlBuck, fiingrld Undset en Hemik Fontoppldanooitf '

jteiwijl ...jsc«jnlijk de namen van verner von Heiden-l cnWa

toch ook eenmaal tot de gelukkige winnaarsbehoorden. Zo zou het moeilijk vallen om thanshet oordeel van dr J H. Gunning Hzn., (alstoonaangevend, pp de omslag van „Lente" afge-drukt) nog te onderschrijven, namelijk: „Dit isnu eens ware kunst". Het komt ons veeleer voor.dat het een tamelijk middelmatige roman Is.Misschien in bijzonder fraai proza geschreven,maar daar kunnen wij in de vertaling niet vanmee-genieten. Die is over 't geheel stijf engekunsteld. Wij troffen er echter een merkwaar-dige verrijking van onze taalin aan, het woord„voetwandèling". N. E

Psychotechniek aU kompas voor het beroep doordr D. J. van Lenoep. Uitg, MIJ W. de HaanN.V. Utrecht, 1950.

Een aantal medewerkers van de „Ned. Stich-ting voor Psychotechniek" hebben een bundelopstellen gepubliceerd, die de lezer enig inzichtwil bijbrengen over bet dagelijkse werk van depsychotechnicus. Vaak hoort men dat iemandvoor enige functie psycho-technisch onderzochtwordt, bij school- en studiekeuze wórdt depsycho-techniek eveneens toegepast.Over de waarde van hef psycho-technisch oh-

igen nogal uiteen, en on-

zoek als alleen beslissende factor of als over-heersende factor te beschouwen bij de beroeps-

•.izóïider iie psycho-techniek? in haarïnr deze o'l. ai te* grote -Vaarde toe

te kennen, moet erkend worden, dat baar werk-wijzen en haar resultaten van grote, betekeniskunnen zijn. Vooral van doelstelling «n metho-diek der psycho-techniek geeft dit boek een ge-slaagd beeld, : J. Z. B.

*'• "'• - - t 1 ' " , ,. '•: ..-i, :. .

Van spierkracht tot atoomkracht door prof. drO. H. Wttter. Uit». MIJ. H. P. Leopold, DenHaai, 1950. G«*. ƒ 6,90.

De energie waarover de mens thans de beschik-king heeft, varieert van zijn spierkracht, via deenergie ontleend aan steenkool, aardolie etc. totaan de kracht die vrijkomt bij de atoomsplit-sing. De atoomsplitskiB wordt duidelijk uiteen-gezet, ook de mogelijkheden die d« atoom-energie bevat ten goede en ten kwade.Voor het lezen van dit boek is enige kennis vannatuur- en scheikunde • onontbeerlijk. Maar deenigszins op dit gebied ontwikkelde leek zal, zijhet soms na enig diep nadenken over vraag-stukken van ketting- en kernreacties, met be-langstelling dit boek lézen. J. Z. B

J, Roumain: Dauwdruppels op Haiti. Uitg.Pegasu», Amsterdam, 1950. 330 blz.. geb. /2,35.

.; De vrijgeworden nakomelingen van Negers, diein vroeger tijd als slaven uit Gulnea zijn weg-gevoerd, wonen op een hoogvlakte van het eiland

~ Haïti. Het zijn boeren en landbouwers, die aan-vankelijk een welvarende dorpsgemeenschap

|f*vcj$ndén,-maar ^pp, het, tijdstip dat het boek be-gint, al Jarenlang*1 onder ellendige omstandig-heden leven.. Want zij hebben in hun onweteDd-

^ëid' *ï^jË(eiaj(èlf onibo'stf;«n daardoor de aardedoen verschroeien.' De bronnen zijn opgedroogd

laag stof Zij zullenóf het land

moeten verlaten. Boe het komt, dat ten slolte:h bet één noch het ander gebeurt, wordt; In

roman verteld. De inhoud is boeiend en hetik werd door Tilly Visser uitstekend vertaald

Wie lust heeft om eens een heel andere, vóórons Westerlingen vreemde Wereld.te betredeivzal

het doelViir-ftomg85)ï ""te worden onttrokken, *en er zo mogelijk < _

~ B.

11

rome en het socialisme(Vervolg, can fag. 5)

Als Rome. eens....

Er is- enig voörstelIlngsvenAogen voor nodig,zich m 'te denken dut de R K Kei* haart-genstirod tegen het socialisme enkele tien-tallen 3&ren gelftdeu ilfld Idtdn varen Een no&grotene," rvrbeetdingslgractij; Jjt vereist voor > 4egedachte, dat de denkbeelden van LamennalftIn brede Ertegen in; de UK1 wereld Ingangzouden tnbben gevonden Ah home ÖBIH- oe4KOP h»d. getoond yojr bet socialisme, als hetacn" een? niet .telkens Veer, Jioals trouwens (tllokerken, aan de zijde van de reactie' had ge-.steld, als bet eens had ingezien dat het kapi-talistische systeem een oneindig groter be-dreiging van (iet geloof vormt dan het socia-listische ooit. kan- zijn.... De wereldgenie-

denifi zou . zeker een ander verloop hebben Be-had en -'men. -.vraagt zich '»f, of fascisme en.rïationaaUsociallsme Ih dat geval een kans•hadden .gektegen.Want. «Si*- W dwa?/,ec dan — wat ook in anti-kuthoHeX* Kringen «aar al te. dlkwtju— «e-Deurt *> Ac macht vSö Boine te onderschattentttet d"* B.K. Kert.i.üi afzienbare tijd .zoveelterrein zou verliezen, dat haar medewerkingof tegenwerking zeen gewicht in de schaal

" Jeg%en bij de verweMcelijting " van netdwiras om er over "te spreken

Maar zo goed als^Etotestantse geestelijken«benlljk voor hun socialistische overtuigingKunnen uitkomen, kunnen katholieken dat EnEO goed als katholieke geestelijken voor andereeconomische stelsels en politieke partijen pro-paganda hebben gemaakt, kunnen zij dat voor

het socialisme en de P. v. d. A. doen. Waaromzuuden we de moed opgeven, al malen .Rome'smolens nog langzamer dan die van' het Pro-testantisme? 't>e voorposten van het katholieke leger, dateenmaal aarhen met ons aal optrekken; zijner al ZIJ bevinden zich, en laten we dat nietvergeten, in dezelfde moeilijke positie .waarinenKele tientallen Jaren geleden de eerste pro-.testantse christen-socialisten zich bevonden.Ook zij hebben een strijd op twee fronten tevoeren: aan de ene kant tegen huil geloofs-genoten, die hun een onjuiste interpretatie vanhun geloof . verwijten,: aan de andere Santtegen hun partijen strljdgenoten, die hen inhun Katholicisme toch met, wantrowfcn be-kijken. Dit laatste kunnen, wij hun' althansbesparen. Aan het-andere front hebben ze dantrouwens de handen meer dan jol

P. J. M.1) Anton van Duinkerken, Begrip van Rome.

Bussum, Uitgeverij Paul Brand, 1948. (113bl/„ geb. /.5,90>.

3) Men verwarre deze religieus-socialist nietmet de bekende Austro-marxiSt OttO Bauer.

staat bet reedsinuw boekenkast

5j/tar '

Indonesiamerdeka

5jaar

devlam

s*»/-

een overzicht in beeld en woordw de gebeurtenissen sedert17 augustus 4945, samengesteld door

fritskief

temitm tfqrJ&it w f 11.75 jp pDstgjrtf m712 ïsn ,

R. 81NNKMA,L*r*ttr M,ü- Botkhoud^n,

Mond. oplfildlTiB. M l dd.d LP l-PrakilJkdlpl. Boekhouden enM.B.A.. 3JPJ3. — Jekeratr. 38,Amstérdwïi-Z.. T«let<xm 37583.

WINS IS TROEFOecelnohap Alex Wlna

Voor eabaretavandenen kindertéestenRMtnwt il, A'dRtn-ZTfllflfoOD .21898

WERKSTUDENTESoc. Paedagogie

37 jaarzoekt ongemeubileerde

kanjer en werkIn studiérlcntine te A'dam.

Amenfoort, Osvr. IS Oct. ofeerder ib gezin met 7 schools-kind.

een assistenteder huisvrouw

AIB huisgenote. M«er hulpaanw. Oeaellis tebuis.- Br. uo.60 Boekb. VeenenflRBl, Amera-foort.

V E R E N l q l N CVOOR CREMATIE« • V • V » L

WAARBORGTh&&r l*deQ do uit-voering VA» hunlutste wil:

40.. crematie uit elkeptinifWTu Ml-mT-"land:

O N T H E F THe nfcbeataandenTOD *Jïe. konten enbemoeiingen.

Tegen hra, via <J*** *^T.als drukwerk «ah Hoofd-böstuUr, e*rt>hitiattaftt 41.A'd»m.(C.), KTKtla toec. van

proanectua.

populairwetenschappelijkevoordrachten

• atoom-energie• radar• tennessee vallei• radium etc.

f rits kiefBlectro-tfichnisch Ingenieurt-uijelaweg 133F amotcrdam-O.telefoon &TB72

HÉT KOREANUMMERvan „«redesactie". MwfiüliV'iili' dé

o, berat e$n uitvoerige documentatie orer• dit conflict.

+ Óók de kamende nununere houden T7op de hoogte.

•«> Voor 50 cU (In posiMAela ot op .giro44B1») «n,«M AtóinËtrWae ANVATAmm«itol »na»n wil w ti«t Kore«-oo.«O de S OVerti» nq»,«M». «50, -. •

Abonnement f t,— pet ja»r, tent* n«* tt et».

OD. No. · van het pamflet, gericht aan de "BURGERS VAN AMStEERDAW en het pamflet, getiteld...

Documents

Transcript of OD. No. · van het pamflet, gericht aan de "BURGERS VAN AMStEERDAW en het pamflet, getiteld...