NOORDNIEUWS

> Bernard Wientjes: “Geniale mensen zullen ons telkens opnieuW een crisis BezorGen”

> Friese voedinGsindustrie heeFt van crisis WeiniG te duchten

> met de kop in de Wind: lokaal Bestuur en de internationale crisis

> lamBert zWiers: “ik krijG de kans me te verdiepen in zaken die ik noG helemaal niet kende”

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 14 NUMMER 1 > 2009

Noord-NederlaNd eN de wereldwijde crisis

Nieuw:

STROOM(Strategisch Onderzoek Online Marketing)Gun je website eenSTROOM-versnellingVroeger. Toen was de website nog een soort

digitale folder. Waar je lang niet naar om

hoefde te kijken. In elkaar gebakken in een

onbegrijpelijk taaltje door onnavolgbare

techneuten. Ach, dat waren nog eens tijden....

En nu? Nu is de website een kritische succes-

factor. Een teken des onderscheids. In de

communicatie, de marketing en de organisatie.

Een uitermate slim medium. Dat weliswaar de

nodige investeringen vergt, maar dan ook

behoorlijk wat oplevert. Bezoekers en bekend-

heid natuurlijk, maar vooral ook besparingen.

En uiteindelijk de nodige omzet.

En straks? In de toekomst wordt de website

een strategisch instrument, een management

tool. Waarin de huisstijl tot uitdrukking komt.

De visie en de missie zijn ondergebracht. De

doelstellingen zijn vertaald. En de producten

of diensten een prominente plek krijgen.

Alleen dan gaat een website ook echt werken.

Een goede website begint met een goed plan.

Een grondige analyse, omgezet in een gerichte

aanpak. Voorzien van de juiste uitstraling.

En - ook niet onbelangrijk - technisch vertaald

in de eisen die Google voorschrijft.

Voor de strategische aanpak van uwwebsite hebben wij een speciaalproduct samengesteld:

Strategisch Onderzoek Online Marketingmet daarin- een Commercieel Communicatieplan- een Online Marketingplan- een Trefwoorden Onderzoek- een Trefwoord Benchmark

NU van € 3.125,-

voor € 2.500,- www.wijakoers.nl

Zet je website onder STROOM!

Advertising

Zoekmachinemarketing

E-mailmarketing

Internetapplicaties

Persbureau Noord Nederland

Rijksweg 236

9423 PH Hoogersmilde

T 0592 - 45 93 80

F 0592 - 45 82 66

E info@wijakoers.nl

I www.wijakoers.nl

Onderdelen STROOM

in het Strategisch Online MarketingOnderzoek zijn o.a. de volgende onderwerpen opgenomen:

- Commercieel CommunicatieplanWaarbij o.a. de bedrijfsgegevens,kerncijfers en omstandigheden kritisch worden onderzocht, de missie, de visie en de doelen worden geformuleerd, de huisstijlwordt vertaald, identiteit en imagoworden benoemd en de doel-groepen gesegmenteerd en ondersteunende media worden bekeken.

- Online MarketingplanWaarbij o.a. de concurrentie uitgebreid in kaart wordt gebracht,de SWOT en het producten/diensten-pakket worden geanaly-seerd, onderscheidende elemen-ten worden benoemd, de PMC’sworden vastgesteld en de werk-gebieden worden bepaald

- Trefwoorden OnderzoekWaarbij bovenstaande uitkomstenworden vertaald naar bedrijfs-kritische kernbegrippen.

- Trefwoord BenchmarkWaarbij de eigen kernbegrippen endie van de concurrentie uitgebreidworden getest en geanalyseerd

Is uw website al ge-STROOM-lijnd?

adv stroom 2:Layout 4 28-10-2008 14:26 Pagina 1

Opinie 2 Bernard Wientjes: ‘Geniale mensen zullen steeds opnieuw een crisis bezorgen’ 19 Jouke van Dijk: de klappen vallen elders 22 Wadden Werelderfgoed: goed voor ondernemers

Actualiteit 14 Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk 16 Met de kop in de wind: Lokaal bestuur en de internationale crisis

Vereniging 5 DGA´s cruciaal voor economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland 10 Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland 12 Haagse bronnen: kennismaking met staatssecretaris Heemskerk 28 Recruiting Noord: Carrières maken

Praktijk 8 Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten 13 Het optimale DGA salaris 20 Nieuwe balans: verschuivende verantwoordelijkheid 21 Seaports Experience Center: Ervaar het havengebied

Vaste rubrieken 6 Bedrijfsnieuws 7 Column 24 Hoe is het een jaar later met… 26 Actualiteiten 27 VNO-NCW Noord in actie 30 Personalia 31 Welkom nieuwe leden

1

2

14

8

21

10

22

Inh

ou

d n

oo

rd

nIe

uw

s 1

> 2

009

2 NoordNieuws februari 2009 Tekst: Annemarie van OorschotFoto’s: ©michelporro.com

‘Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen’VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes over de kredietcrisis

De kredietcrisis kwam ook voor Wientjes

als een complete verrassing. ‘In het begin

begreep ik helemaal niet wat er aan de

hand was. Niemand begreep het. Som-

mige Nederlandse bankiers hebben later

toegegeven dat ze niet wisten in welke

extreem risicovolle producten ze zaten. ’

Wientjes belde zijn zoon in de Verenigde

Staten. ‘Ik vroeg hem naar het subprime-

verhaal. Ik wist het echt niet. ’ (Vanaf

2002 kregen mensen zelfs met een verle-

den als wanbetaler een hypotheek. Deze

categorie huiseigenaren werd aangeduid

als subprime, minder dan eerste klas –

red.)

Het werd Wientjes direct duidelijk dat

de Amerikaanse kredietcrisis de Ne-

derlandse economie hard zou treffen.

‘Mensen realiseren zich niet hoe groot

De financiële crisis zit in haar laatste fase, de recessie is moge-

lijk al in de tweede helft van dit jaar over het dieptepunt heen.

Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW en oud-ondernemer, is

optimistisch over de toekomst. Hij praat dagelijks met kabinet,

bankiers, branches, ondernemers en bonden om maatregelen

te nemen die de economie stimuleren.

ons bankwezen is, ’ legt hij uit. ‘Het staat

op de zevende plaats in de financiële

wereld. Ter vergelijking: met ons bruto

nationaal product nemen we wereldwijd

de zestiende plaats in en met de omvang

van ons land de 136-ste plaats. De meeste

Nederlandse banken zijn zó internatio-

naal vertakt. Dat maakt ze kwetsbaar,

maar is tegelijkertijd de kracht van onze

economie.’

Voor Wientjes braken drukke tijden aan.

Gezonde, exporterende bedrijven kregen

te maken met een extreme vraaguitval

door de afnemende wereldhandel. Die

moesten geholpen worden. Wientjes

zorgde samen met het MKB en de vak-

bonden ervoor dat minister Donner de

regeling voor de werktijdverkorting (wtv-

regeling) invoerde. Bedrijven waarvan

de omzet met minimaal dertig procent

is afgenomen, kunnen er een beroep

op doen. Rond de jaarwisseling lobbyde

hij voor verlenging van deze regeling.

‘Wij vechten ook voor de allerkleinste

ondernemers. Neem de toeleveranciers

van staalgigant Corus, bedrijven die

bijvoorbeeld de machines van Corus

onderhouden. Die krijgen nu pas te ma-

ken met een grote omzetdaling. Ook zij

moeten gebruik kunnen maken van de

wtv-regeling.’

Daarnaast startte Wientjes overleg met

de top van grote Nederlandse banken.

Omdat zij onvoldoende dekking hebben

voor hun uitstaande leningen, worden

ze gedwongen hun kredietverlening te

verminderen.

Via de website www.meldpuntkrediet-

crisis.nl komen vooral klachten binnen

van ondernemers die stellen dat banken

risicomijdend zijn en verantwoorde

financieringen uit de weg gaan. Herkent

u dit?

‘Dat de kredietverlening moeizaam

verloopt, herken ik. Daarom dring ik zo

aan op daadwerkelijk gebruik van de ga-

rantieregeling van 200 miljard euro. Die

3o

pIn

Ie

‘Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen’

regeling is door minister Bos ingesteld

om het geldverkeer tussen financiële

instellingen weer op gang te brengen. Ik

voer hierover dagelijks overleg en heb er

alle vertrouwen in dat bijvoorbeeld insti-

tutionele beleggers, pensioenfondsen en

verzekeringsmaatschappijen weer geld

aan banken in beheer geven. De banken

maken nu hun balansen op, hopelijk val-

len er geen nieuwe lijken uit de kast. We

zitten in de laatste fase van de financiële

crisis. Het dieptepunt lag in oktober, no-

vember 2008; in het voorjaar is hopelijk

de stabiliteit terug in het Nederlandse

bankwezen. Tenzij er rare dingen uit

de hoed komen, zoals die vijftig miljard

beleggingsfraude van Bernard Madoff,

maar die kans is klein. Als alles goed

gaat, is in het eerste kwartaal van 2009

de kredietverlening genormaliseerd. Wel

op een lager niveau, want door de reces-

sie zal de geldvraag teruglopen.’

Hadden we de kredietcrisis kunnen voor-

komen?

‘Nee. Inherent aan een vrije markteco-

nomie is een afwisseling van perioden

waarin de bomen tot in de hemel groei-

en en die waarin we nauwelijks groei

hebben. In de zeventiende eeuw hadden

we de Tulpenmania, tien jaar geleden

hadden we de ICT-bubble en over twintig

jaar zal er weer een recessie zijn. Geniale

mensen zullen ons telkens opnieuw een

crisis bezorgen. Zij bedenken producten,

zoals de nieuwe hypotheekvormen in de

Verenigde Staten, waaraan grote risico’s

kleven. Dit is een nadeel van het kapita-

lisme, maar een beter systeem is er niet.

En vergeet niet dat de financiële creativi-

teit ook leidde tot economische groei. De

derde wereld, China, India hebben zich

ongekend snel ontwikkeld.’

Is supranationaal toezicht op banken

nodig?

‘Ja, liefst op mondiale schaal, minimaal

op Europese schaal, want het toezicht

van de nationale banken heeft niet

gewerkt. We moeten het net zo organi-

seren als bij geneesmiddelen. Onafhan-

kelijke deskundigen moeten voortaan

nieuwe producten controleren en testen

voordat ze de markt op mogen. Tegelij-

kertijd mag de regeldruk niet toenemen.

Nieuwe regels moeten in de plaats van

oude komen.’

Hoe lang zal de recessie duren?

‘Weet je het winnende nummer van de

staatsloterij? Ik verwacht een diepe, maar

korte recessie. Waarschijnlijk treedt in de

tweede helft van dit jaar al verbetering

op, omdat een aantal sectoren relatief

goed draaien, zoals ICT, scheepsbouw,

wegenbouw en bedrijven in de voed-

selketen. Van een recessie gaat een

reinigende werking uit. Er

zullen bedrijven door pech

sneuvelen. Die hebben kort

voordat de crisis uitbrak

een investering tot aan hun

grens gedaan. Die hebben

geen reserves meer. Dat deed ik vroeger

als ondernemer ook wel eens. Het is na-

tuurlijk diep tragisch als deze bedrijven

failliet gaan. Toch zullen het vooral de

zwakke, slecht geleide ondernemingen

zijn die sneuvelen. Bedrijven met grote

schulden, die het eigen vermogen aan de

aandeelhouders hebben weggegeven.

Sommige ondernemers vroegen zelf aan

mij: ‘Bernard, laat de economische winter

maar even doorgaan. Die concurrent en

die concurrent – ik noem natuurlijk geen

namen – hebben de markt bedorven.

Laat die het maar héél moeilijk hebben.’

Wat raadt u ondernemers tijdens een

recessie aan?

‘Haal de broekriem aan. Kijk waar je

kosten omlaag kunnen. Tweede advies:

blijf innoveren. Mijn toenmalige bedrijf

maakte sanitair voor de luxe markt. Bij

een recessie introduceerden

we goedkoper sanitair voor

de bouwmarkten. En, drie,

zorg dat je je liquiditeit op

peil houdt. Bouw voorra-

den af, zet die om in geld.

Bewaak je debiteuren. Je hebt bovendien

harde afspraken met banken nodig. Bij

een acuut tekort aan liquiditeit moeten

die bijspringen. Tijdens een recessie is

wat doen Vno-nCw en MKB voor ondernemers sinds het uitbreken van de

kredietcrisis?

1. Werktijdverkorting ingevoerd en lobby voor verlenging van deze regeling.

2. Vervroegde afschrijving van investeringen door bedrijven geregeld. Er wordt

nu gelobbyd voor verlenging van de termijn carry-back voor bv’s .

3. Lobby voor uitbreiding borgstellingregeling. Dit is een garantieregeling,

waardoor ondernemers sneller risicokapitaal en kredieten kunnen krijgen van

financiële instellingen.

4. Lobby voor verruiming loonkostensubsidie op hoogwaardig onderzoek

(WBSO).

5. Lobby voor het naar voren halen van publieke investeringen in infrastructuur

en bedrijventerreinen.

6. Vervroegde behandeling van de Spoedwet in de Tweede Kamer geregeld,

waardoor de overheid al in 2009 met de uitvoering van dertig grote projecten

kan beginnen, zoals de verbreding van snelwegen.

7. Lobby voor verhoging van de Nationale Hypotheekgarantie.

8. Lobby voor een pakket aan stimulerende maatregelen voor woningonder-

houd, zoals verlaging van de BTW.

‘Zorg dat je liquiditeit op

peil is’

4 NoordNieuws februari 2009

cash koning. De laatste jaren was schuld

koning, want geld lenen kostte niets.’

Wat gaat VNO-NCW de komende maan-

den doen voor het bedrijfsleven?

‘Samen met MKB en vakbeweging zullen

we gericht om overheidsmaatregelen

vragen. Hierin verschillen we van Frank-

rijk en Engeland die algemene belasting-

verlagingen doorvoeren. Daarbij weet je

namelijk niet zeker of ze tot economische

groei leiden. Wij hebben bijvoorbeeld ge-

regeld dat je machines in twee jaar mag

afschrijven in plaats van de gebruikelijke

zes à zeven jaar. Ook streven we naar

uitbreiding van het borgstellingkrediet.’

(Voor een overzicht van de maatregelen,

zie kader op pagina 3)

Mogen staatsschuld en begrotingstekort

oplopen?

‘De staatsschuld mag volgens de Euro-

pese norm 60 procent zijn. Nederland zat

voor de crisis op nog geen 40 procent van

het Nationaal Inkomen. Ter vergelijking:

Duitsland zit boven de norm en Italië

zelfs boven de 100 procent. Natuurlijk

moeten we proberen de staatsschuld zo

laag mogelijk te houden, maar die mag

nu best oplopen. Willen we op de 60

procent uitkomen dan mogen we 120

miljard euro extra uitgeven. We hebben

zoveel reserves. Ik maak me absoluut

geen zorgen. Ook met het begrotingste-

kort zitten we onder de norm: nog onder

de 2 procent, terwijl het 3 procent mag

zijn.’

Uw voorganger Cees van Lede viel

onlangs in de NRC het gedrag van de

huidige CEO’s aan. Ze jagen hun eigen

belang na. Ligt hebzucht aan de basis

van de huidige crisis?

‘Hebzucht is van alle tijden. Iedere crisis

komt van hebzucht. Maar de CEO’s

die hierdoor worden verblind, vormen

misschien één promille van alle onder-

nemers. Hebzucht komt van hebben en

zucht. “Hebben” is niet

erg. Ieder mens wil meer

hebben; meer geld, een

mooier huis, meer kennis,

een mooiere vrouw, een

mooiere man... weet ik

het. Daardoor creëren

ondernemers dingen.

“Hebben” stimuleert de mens. Pas in

combinatie met “zucht” gaat het fout. Ik

kan me voorstellen dat mensen extreme

optieregelingen en golden parachutes

niet meer pikken. VNO-NCW bemoeit

zich niet met de hoogte van de belonin-

gen. De markt reguleert zichzelf. Je ziet

nu al dat elke raad van commissarissen

de beloningstructuur

in het bedrijf onder de

loep neemt en kijkt of

de focus niet te veel

wordt gericht op de

aandeelhoudersbelan-

gen.’

Begin januari is de Duitse miljardair

Adolf Merckle voor de trein gaan liggen.

Verwacht u meer zelfmoorden door de

kredietcrisis?

‘Nee, bij Merckle zal ook wel meer aan

de hand zijn geweest dan zijn hoge

schulden. Een ondernemer ziet trouwens

altijd een gat in de lucht, al is deze nog

zo zwart. Hij pakt met zijn nagels het

randje, trekt zich op en vecht terug.

Ondernemen vind ik het mooiste vak dat

er is. Ondernemers plegen geen zelf-

moord.’<

Zie ook:

www.vno-ncw.nl dossier kredietcrisis

‘Nederland heeft zoveel reserves. Ik maak me absoluut

geen zorgen’

5V

eren

IGIn

GLambert Zwiersl.zwiers@vno-ncwnoord.nl

Familiebedrijven en zelfstandige ondernemers zijn cruciaal voor

economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland. Zeker in

economisch zwaar weer is de overlevingsdrang van de DGA

onontbeerlijk. Toch wordt het de DGA niet altijd gemakkelijk

gemaakt om het hoofd boven water te houden.

Vooral regels en beperkingen die door de

politiek opgelegd worden, frustreren de

dagelijkse bedrijfsvoering behoorlijk. Ten-

einde de frustraties die ondernemers op

dit vlak met zich mee dragen boven tafel

te krijgen, organiseerde VNO-NCW Noord

op 4 februari i.s.m. het DGA Netwerk van

Hennie van der Most een speciale ledenbij-

eenkomst voor DGA’s.

De ruim 60 aanwezige DGA´s werden door

Hennie van der Most en VNO-NCW voor-

zitter Bernard Wientjes uitgedaagd om

punten aan te dragen die op de politieke

agenda gezet moeten worden. Hierbij

moesten onorthodoxe ideeën niet uit de

weg gegaan worden. Zo lanceerde Hennie

van der Most het plan om de bouwsector

in Nederland een flinke impuls te geven.

Zijn voorstel aan het kabinet is om bezit-

ters van slooprijpe huizen een subsidie te

geven ter grootte van 50% van de WOZ-

waarde, op voorwaarde dat deze subsidie

wordt aangewend om een nieuw huis te

bouwen. Per saldo hoeft deze subsidie de

staat niets te kosten omdat het geld wordt

terugverdiend door extra BTW-opbreng-

sten als gevolg van toegenomen bouw-

activiteit en hogere WOZ-waarde na de

nieuwbouw. Het plan heeft enige gelijke-

nis met de slooppremie van €  2.500,- voor

oude auto’s, die in Duitsland is ingevoerd

en dat de verkoop van nieuwe auto’s

een stevige impuls lijkt te geven. Het zijn

ideeën die het verdienen om op hun meri-

tes onderzocht te worden.

Samen met punten die tijdens vergelijk-

bare DGA-bijeenkomsten in andere delen

van het land zijn ingebracht, leidde de

discussie met de aanwezige DGA’s tot een

prioriteitenlijst voor de lobby richting

overheid en politiek. De voorlopige DGA-

prioriteitenlijst ziet er als volgt uit (resulta-

ten tot nu toe staan tussen haakjes):

1. Versoepeling ontslagrecht (ondanks

verwoede pogingen van VNO-NCW

is dit onderwerp vastgelopen in het

huidige kabinet. Bij het aantreden van

een nieuw kabinet zal de draad weer

opgepakt worden);

2. Verlaging en verbetering successierech-

ten (deels gerealiseerd);

3. Concurrente schuldeisersrol van de

fiscus in geval van faillissement (ver-

beteringen in de positie van gewone

schuldeisers zijn inmiddels aange-

bracht);

4. Flexibilisering Wet op de Onderne-

mersraden;

5. Vermindering regeldruk (eerste dags-

melding is inmiddels afgeschaft);

6. Invoering risque social (werknemers

zijn zelf verantwoordelijk als er iets

gebeurt in de privé-sfeer);

7. Vermindering kosten reprorecht

(kosten zijn inmiddels beteugeld, maar

moeten verder omlaag);

8. Vakmanschap op technische scholen

moet worden verbeterd (dit on-

derwerp is opgepakt en de eerste

resultaten worden zichtbaar, zoals het

ontstaan van Technasia);

9. Grotere rol MKB bij aanbestedingen (er

komt een nieuwe aanbestedingswet);

10. Geen opbouw vakantiedagen tijdens

langdurige ziekte of verlof.

Deze lijst is in beweging en er kunnen nog

punten bijkomen en gaan er ook weer af

als de lobby succesvol is geweest.

Tijdens de levendige discussie na de pauze,

kwamen diverse zaken ter sprake, die de

DGA-leden graag door VNO-NCW zien

opgepakt. Aandacht werd bijvoorbeeld

gevraagd voor de volgende zaken:

1. Evenwichtige verdeling van kosten

tussen jongere en oudere werknemers

(oudere werknemers zijn relatief duur,

vooral door pensioenlasten);

2. Herinvoering van de WIR;

3. Hardere aanpak en meer aandacht

voor malafide ondernemers;

4. Aanpak oneerlijke concurrentie als

gevolg van geheel of gedeeltelijke

BTW-vrijstellingen;

5. Voorkoming oneerlijke concurrentie

door kennisvoucheurs;

6. Vereenvoudiging administratieve

rompslomp rond subsidieaanvragen

(SNN);

7. Verruiming minimisbepaling rond

subsidies;

8. Meer ondernemers in de politiek.

Al deze punten worden meegenomen

naar het landelijk DGA-platform van VNO-

NCW dat onder leiding staat van Bernard

Wientjes. Hennie van der Most maakt hier

ook deel vanuit, evenals Louwe Dijkema

die VNO-NCW Noord vertegenwoordigt.

Regelmatig zal VNO-NCW Noord aan de

DGA-leden terugkoppelen welke voor-

uitgang op de diverse dossiers wordt ge-

boekt, welke zaken van de prioriteitenlijst

af kunnen en welke nieuwe eraan worden

toegevoegd. <

dGA sVp

6 NoordNieuws februari 2009B

edr

IjfsnIeu

ws

> Bossers & Cnossen groep B.V. uit Groningen heeft Wip &

Broos Mediatechniek overgenomen. Met de overname haalt

deze ICT-leverancier specialistische kennis op het gebied van

audiotechniek, beeldprojectie en narrowcasting in huis, wat

geïntegreerd kan worden binnen complexe ICT-omgevingen.

Wip & Broos Mediatechniek B.V. werd in 1992 opgericht en telt

11 medewerkers.

> De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is gestart

met de booractiviteiten ter voorbereiding op de herontwikke-

ling van het olieveld Schoonebeek. De komende twee jaar gaat

de NAM 73 high tech putten boren op 18 winlocaties. Als alles

volgens planning verloopt, wint de NAM vanaf medio 2010

de eerste vaten Schoonebeeker olie. Het totale project wordt

gerekend tot de meest moderne olieproducties in Europa.

> PRIMA personeel in Groningen heeft onlangs een belang van

75 procent verkregen in Kennis Partner Personeelsdiensten.

Deze stad-Groningse uitzendorganisatie gaat zich specialiseren

op het gebied van medisch - en administratief personeel en zal

voortaan door het leven als PRIMA Kennis Partner.

> Cvites heeft het Landschapsbeheer Drenthe geholpen met het

behoud van de jeneverbes in de Mepperdennen. Het loop-

baanbedrijf verbond het nuttige met het aangename door een

personeelsdag te combineren met vrijwilligerswerk. Hiermee

werd zowel gewerkt aan teambuilding als aan het behoud van

het Drents natuurschoon.

> MerkMakers uit Leeuwarden gaat de provinciale LED-cam-

pagne vormgeven. Het doel van de campagne is dat elke Friese

huishouding ten minste één energiezuinige LED-lamp in huis

krijgt. Afzender van de LED-campagne is BETTER LED AS NET:

een samenwerking tussen de Provincie Fryslân, energiebedrijf

E-ON, supermarktketen Poiesz, de Leeuwarder Courant en

Omrop Fryslân onder regie van de Friese Milieu Federatie. In

totaal moeten 250.000 lampen tegen sterk gereduceerd tarief

over de toonbank gaan. De LED-campagne is multi-mediaal: in-

ternet, tv, radio, dagbladen en de winkelvloer worden ingezet.

> Essent Netwerk is sinds 1 januari jl zelfstandig verder gegaan

onder de naam ENEXIS. De verzelfstandiging van het netwerk-

bedrijf is een gevolg van de Wet Onafhankelijk Netbeheer dat

bepaalt dat energieproductie-, handels- en leveringsbedrijven

niet meer tot dezelfde groep mogen behoren als netwerk-

bedrijven. Enexis is de onafhankelijke netbeheerder in de

provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland (Noordoost

Polder), Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Zij verzorgt hier

de aanleg, het onderhoud en het beheer van de transport- en

distributieleidingen voor gas en elektriciteit. Het bedrijf telt

ruim 4400 medewerkers.

> Ingenieursbureau Civielbouw en ingenieursbureau Van de Lune & Rienksma gaan verder onder de naam Ingeni-

eursbureau voor bouwtechniek Goudstikker - De Vries Sneek

BV. Beide bureau’s uit respectievelijk Leeuwarden en Sneek

maakten sinds oktober 2008 al deel uit van de Goudstikker - De

Vries organisatie. De integratie van beide bureau’s is met de

naamswijziging voltooid.

> Thuiszorg Oosterlengte gaat een nieuw hoofdkantoor

bouwen in op industrieterrein Reiderland 1 in Winschoten. Het

kantoor biedt plek aan 80 werknemers. De huidige vestigingen

in Oude Pekela, Scheemda en Winschoten worden in verband

met de komst van het nieuwe hoofdkantoor gesloten. Het

gebouw moet eind 2010 gereed zijn.

> ECOstyle uit Appelscha, actief in de ontwikkeling en de pro-

ductie van ecologische tuinproducten, heeft haar Oostenrijkse

branchegenoot Florissa overgenomen. Florissa is de grootste

Oostenrijkse producent van potgrond en meststoffen met

marktaandeel in Duitsland en Oost-Europa. Door de overname

is de ECOstyle-groep actief in tien Europese landen.

> Vorm Martini uit Groningen is winnaar geworden van de

Noordelijke Creativiteitsprijs 2009. De prijs is ingesteld door

de Kamer van Koophandel Noord-Nederland en is bestemd

voor een ondernemer die op bijzondere wijze werkt aan een

sterkere band met de creatieve sector. Vorm Martini kreeg de

prijs omdat het zich heeft getransformeerd van een interieur-

bouwer naar een internationaal georiënteerde toonaange-

vende onderneming

op het gebied van

intern winkeldesign.

Volgens de jury

presenteert zij zich

door middel van de

vormgeving van haar

interieurs en produc-

ten niet alleen als

een sterk merk voor

haar zelf, maar ook

voor klanten.

– Geef uw bedrijfsnieuws door via noordnieuws@vno-ncwnoord.nl –

Op 13 maart 2009 vindt het symposium Geothermie Noord

Nederland plaats op de Hogeschool Van Hall Larenstein te

Leeuwarden. Het symposium wordt georganiseerd door De

Verkley Groep die betrokken is bij verschillende geothermi-

sche projecten. Geothermische energie is een van de duur-

zame energie bronnen die bij kan dragen aan de reductie van

de uitstoot van broeikasgassen. Gedurende de middag zullen

specialisten op de verschillende gebieden dieper ingaan op

vragen als: Wat zijn de voordelen van geothermie en waar

kan het worden toegepast? Hoeveel energie kunnen geo-

thermische putten leveren? Wat zijn de kosten en wat zijn de

risico’s? Het programma duurt van 13.00 tot 20.00 uur.

Ga voor nadere informatie en aanmelding naar

www.geothermienoordnederland.nl

Op 25 februari 2009 organiseert MKB Emmen de bijeenkomst:

“Kredietmogelijkheden voor het MKB in crisistijd”

Tijdens de bijeenkomst geeft Loek Hermans, voorzitter van

MKB Nederland, zijn visie op de huidige kredietcrisis en de

gevolgen voor het midden- en klein bedrijf. Ook een drietal

grote landelijke banken (ING/ABN AMRO en de RABOBANK)

vertellen over de (on)mogelijkheden van het verkrijgen van

een krediet in deze crisistijd. Tijdens een paneldiscussie zullen

de sprekers vragen van de ondernemers uit de zaal beant-

woorden. De zaal is open om 19.00 uur, het programma duurt

van 19.30 uur tot 21.45 uur. Aanmelden kan via

info@mkbemmen.nl

7

Ontwikkeling is van alle tijden. Ontwikkeling is niet automatisch

een kwestie van meer-meer-meer, maar meestal een poging tot

beter, of in ieder geval anders, om jezelf aan nieuwe situaties

aan te passen. Daarom zou ruimtelijke ordening beter ruim-

telijke ontwikkeling kunnen heten. Dan geeft je aan waar het

feitelijk om gaat. Laat de mensen de ruimte ontwikkelen en

laat de ruimte de natuur ontwikkelen. En echte spanning hoeft

er tussen ecologie en economie niet te zijn. Want in Drenthe

is er natuur dankzij en ondanks menselijk ingrijpen. Dat is zo

ontstaan toen er nog geen ruimtelijke ordening of provinciaal

omgevingsbeleid was.

Alfred Welink,

voorzitter VNO-NCW Drenthe

Ruimte is een betrekkelijk begrip. Voor Nederlandse begrip-

pen is er in Drenthe nog ruimte genoeg, terwijl een Canadees

het hier propvol zou vinden. Feit is dat we in Nederland de

ruimtelijke ordening tot een hogere kunst hebben verheven. Of

geformuleerd in provinciaal jargon: “Omgevingsbeleid; centraal

wat moet, decentraal wat kan”.

Over ongeveer een jaar moet er in Drenthe een nieuwe omge-

vingsbeleid worden vastgesteld. Hierin staat dan wat wel en niet

mag, en als het wel mag waar dan precies en in welke vorm.

Uiteindelijk wordt van elke millimeter in Drenthe de status en de

mogelijkheden beschreven, als het niet het Rijk of de provincie

wordt gedaan dan wel door de gemeente. Dit suggereert een

bepaalde mate van voorspelbaarheid van dynamiek, zowel op

ecologisch als economisch vlak. Dit terwijl juist de overeenkomst

tussen ecologie en economie is dat het een dynamiek heeft die

beperkt voorspelbaar is.

Een belangrijke onderstroom in Drenthe is sterk gericht op

behoud. Men wil het liefst de huidige status quo conserveren.

Gelukkig dacht men daar vroeger anders over, anders hadden

we nu nog in plaggenhutten gewoond. Het huidige Drenthe

is vooral gevormd in de eerste helft van de twintigste eeuw,

maar ook de naoorlogse industriële ontwikkeling heeft Drenthe

gemaakt tot wat het nu is. Drenthe van 250 jaar geleden is op

de sporen van de turfwinning na nauwelijks herkenbaar. Laat

staan dat de hunebedbouwers, feitelijk de eerste bewoners van

Drenthe, dit gebied zouden herkennen.

Co

luM

n

Geneuzel in de drentse ruimte

Drenthe kiest

DRE052-02_BRO_Drenthe_kiest_4-0_A4_v40_CG.indd 1 12/8/08 11:32:11 AM

8 NoordNieuws februari 2009

Het is één van de wetmatigheid in de

voedingindustrie: december is een top-

maand. En dat was - crisis of niet - ook

afgelopen december het geval. In elk

geval bij Van de Leur Banketspecialitei-

ten BV. Algemeen directeur Robert van

de Leur: ‘In de periode van september

tot en met december leveren we altijd

veel voor de feestdagen. Dat was in

2008 niet anders. Afgelopen januari was

het koopgedrag, met name in Neder-

land en België, wat terughoudender.

Of dat door de crisis komt? Dat kan ik

moeilijk zeggen. Januari is altijd al een

lastige maand omdat mensen dan aan

de lijn gaan.’

Van de Leur ontwikkelt, produceert en

verkoopt kwalitatief hoogwaardige

banketspecialiteiten waaronder vlaaibo-

dems, vlaaien, petits fours en quiches.

Deze producten worden verkocht aan

voornamelijk professionele afnemers

zoals bakkerijen en horecaondernemers

in binnen- en buitenland. Het bedrijf telt

negentig werknemers en is gevestigd in

Bolsward. Daarnaast is er een verkoop-

kantoor in Aken.

Volgens de algemeen directeur heeft niet

alleen zijn eigen bedrijf weinig last van

de crisis, ook andere ondernemingen in

de voedingsindustrie draaien gewoon

door. ‘Ik heb veel contact met collega’s.

In het algemeen gaan de zaken goed.’

Paul Visschedijk, algemeen directeur CSK

Food Enrichment, is één van die andere

ondernemingen in de voeding. Zijn be-

drijf, dat ingrediënten zoals stremsel en

kleurstoffen aan met name zuivelbedrij-

ven levert, merkt nauwelijks effecten van

de crisis. Ook Minne Dijkstra, algemeen

directeur Koopmans Koninklijke Meelfa-

brieken BV, is positief. ‘We leveren aan

bakkerijen en meelverwerkende indus-

trie. Dat gaat gewoon door. Normaal

heeft een basisindustrie als de onze niet

als eerste te duchten van een crisis. Men-

sen blijven brood eten.’

Wél verwacht Dijkstra dat de vraag zal

verschuiven. ‘Ik denk dat alleen bedrijven

in het luxere voedingssegment iets van

de crisis kunnen merken omdat mensen

misschien voor iets eenvoudigers kiezen.

Niet elke dag een gebakje.’ Visschedijk

van CSK Food Enrichment: ‘We leveren

onder andere aan de sector waar kaas

gemaakt wordt. Daar is nu minder vraag

naar ingrediënten voor duurdere kaas.

Maar de vraag naar ingrediënten voor

goedkopere kaas is juist gestegen. Want

als mensen het idee hebben dat ze niet

zoveel geld aan voeding moeten uitge-

ven, dan stappen ze van luxe broodbeleg

als worst over op kaas.’

Maar ook al blijven mensen kaas en

brood eten, toch heeft de crisis wel één

duidelijk negatief effect: debiteuren la-

ten facturen langer liggen. ‘Het gebeurt

hier en daar dat klanten later betalen.

Alex van Schooteninfo@de-walvis.nl

De voedingsindustrie is van oudsher sterk vertegenwoordigd in

de provincie Fryslân. In hoeverre heeft deze sector last van de

economische crisis? Mensen blijven immers eten en drinken.

‘niet elke dag een gebakje’Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten

9pr

AK

tIjK

Daarom zitten we er nu meer bovenop.

Dat helpt,’ zegt Minne Dijkstra van Koop-

mans, een familiebedrijf met zo’n 120

medewerkers.

‘In Nederland betalen afnemers later. De

betalingstermijnen zijn de laatste maan-

den ongeveer verdubbeld,’ bevestigt

Visschedijk van CSK Food Enrichment.

De onderneming, met hoofdkantoor in

Leeuwarden, telt 130 werknemers. ‘Om-

dat het voor bedrijven steeds moeilijker

wordt om geld te lenen, probeert men

meer geld uit de leveranciers te halen.

We proberen de rentekosten daarvan

zoveel mogelijk in de prijzen door te

berekenen. Ook is er nu een scherper

debiteurenbeheer.’

Bij de export is er volgens Visschedijk nog

een extra probleem: de inflatie van de

plaatselijke munt. CSK Food Enrichment

exporteert naar onder andere Honga-

rije, Oekraïne en Polen en daar is de

munteenheid behoorlijk gedevalueerd.

Zo is de Hryvnia in de Oekraïne in twee

maanden 40 procent in waarde gedaald.

Gevolg is dat de omzet van CSK Food

Enrichment in deze landen sterk is terug-

gelopen.

En dan is er nog een effect, legt Vissche-

dijk uit. ‘Het is het voor de afnemers in

deze landen moeilijk geworden om geld

te lenen bij de bank. Omdat ze behoefte

hebben aan cashflow proberen ze je

later te betalen. En naarmate ze je later

betalen, krijg je nog meer problemen

met inflatie.’ Gelukkig is het probleem

inmiddels opgelost. ‘We leveren nu

pas nadat betaald is. Ook eisen we dat

afnemers een deel van hun oude schuld

betalen, voordat we leveren. Dat heeft

effect. Ik merk dat men nu bereid is snel-

ler te betalen.’

De directeur van CSK Food Enrichment

ziet de toekomst dan ook redelijk zon-

nig in. Hoewel het niet te voorspellen

is hoe de economie zich de komende

tijd ontwikkelt, verwacht hij geen grote

effecten voor zijn eigen bedrijf. ‘Wij

hebben veel afnemers in het midden- en

kleinbedrijf en dat past zich vaak snel

aan een nieuwe situatie aan. Dat bleek

ook wel tijdens een recente bijeenkomst

van de Friese exportclub, waar ik voorzit-

ter van ben. Er heerste daar een groot

optimisme. Als mensen als gevolg van de

crisis hun consumptiepatroon verande-

ren, hebben multinationals moeite om

daarop in te spelen. Maar het mkb weet

de nieuwe kansen te benutten door

bijvoorbeeld nieuwe producten op de

markt zetten.’

Minne Dijkstra van Koopmans is iets

voorzichtiger. Wanneer de crisis door-

zet, zo geeft hij aan, zal dit uiteindelijk

ten koste gaan van de koopkracht van

consumenten. ‘Er zou nog wel eens forse

tik kunnen komen. Grotere supermark-

ten kunnen er dan voor kiezen de prijzen

te verlagen om zo klanten binnen te

houden. Dit kan dan ten koste gaan van

de winst van de bedrijven in de voedings-

industrie. Of dat kan leiden tot ontslagen

bij Koopmans? Ik sluit niks uit, maar ik

verwacht dat we ons personeel meer

dan nodig hebben als de volumes op peil

blijven.’

En hoe zit het bij Van de Leur Banketspe-

cialiteiten? Kan de directeur ontslagen of

andere ernstige gevolgen van de econo-

mische crisis uitsluiten? Van de Leur: ‘We

zijn niet zo bezorgd. Want in het verle-

den is gebleken dat de gevolgen van een

economische crisis op de voedingssector

veel kleiner zijn dan bijvoorbeeld op de

bouw of de transportsector. In bouw en

transport valt de vraag met 40 procent

terug, maar mensen gaat echt niet 40

procent minder eten. Bovendien valt de

vraag bij ons niet uit maar verschuift: in

plaats van luxe gebakjes koopt men nu

lekkere en betaalbare vlaaien. Bij Van de

Leur blijven we vlaaiend enthousiast in

het leven staan.’ <

10 NoordNieuws februari 2009 Daan Bultjed.bultje@vno-ncwnoord.nl

Hoewel Lambert Zwiers de afgelopen

dertig jaar in Limburg doorbracht, bevin-

den zijn roots zich in Noord-Nederland.

Hij werd in 1953 geboren in het Drentse

Borger en ging, na het doorlopen van

de HBS in Emmen, sociale geografie stu-

deren in Groningen. ‘Ik heb nog college

gehad van Willem Frederik Hermans, die

destijds verbonden was aan de faculteit.

Waar de fysische geografie zich vooral

bezighoudt met de kennis van onze

aarde, de fysieke delen daarvan, draait

het bij de sociale geografie om de mens

en zijn handelen. Je bestudeert verschil-

len tussen regio’s met een sociaal-eco-

nomische invalshoek. Waarom gaat het

in de ene regio economisch zoveel beter

dan in de andere regio? Als je de verschil-

len tussen de regio´s kent, kun je daar

ook beleid op maken.’

Na het afronden van zijn studie ver-

trok Zwiers naar Limburg. Het was een

verhuizing uit praktische overwegingen:

de arbeidsmarkt bood op dat moment

weinig kansen. In Limburg kon hij aan de

slag bij de Kamer van Koophandel. ‘Daar

waar het werk is, daar ga je naartoe. Het

had ook de Randstad of

Zeeland kunnen zijn. Ik

kende Limburg totaal

niet, maar het leek mij

juist wel leuk om naar

een gebied te gaan waar

je bij nul kunt beginnen. Ik ging er toen

nog vanuit dat ik na een paar jaar weer

naar een ander deel van het land zou

verhuizen, maar het beviel ons zo goed

dat het er heel lang niet van is gekomen.

Al met al heeft het bijna dertig jaar

geduurd.´

Lambert Zwiers werkte vijf jaar bij de

Kamer van Koophandel, maar maakte de

overstap naar de Limburgse Werkgevers

Vereniging (LWV) vanuit de behoefte

dichter bij de praktijk van de onderne-

mer te staan en meer concrete invloed

uit te oefenen op de regionale econo-

mie. ´Ik heb altijd geprobeerd om zoveel

mogelijk met resultaten bezig te zijn. Je

probeert je inbreng te leveren op basis

van gewenste output. Waar willen we

staan? Op welke delen willen we het ver-

schil maken? In overheidskringen vervalt

men vaak in abstracte formuleringen. De

doelen die daar worden geformuleerd

zijn vaak zo globaal dat je jaren vooruit

kunt zonder dat je erop afgerekend kunt

worden.´

Je werkte bijna 25 jaar voor LWV, waar-

van de laatste veertien jaar als algemeen

secretaris. Wat zijn de belangrijkste resul-

taten die je daar geboekt hebt?

´Wat er met kop en schouders bovenuit

steekt is onze lobby voor de Noord-Zuid

verbinding, de zogenaamde ruggen-

graat voor Limburg, de A73. Je moet

bij dit werk altijd uitkijken dat je niet

de successen naar je toe

trekt, want alles gebeurt

in samenwerking met

anderen. Maar bij de

A73 hebben we een heel

actieve rol vervuld. Zo

zijn we met een colonne vrachtauto’s

naar het gebouw van de Tweede Kamer

getrokken en hebben we geld opgehaald

bij onze eigen leden om duidelijk te

maken dat we er niet alleen over wilden

praten, maar dat we er ook zelf wat voor

over hadden. Ik ben ervan overtuigd dat

dit uiteindelijk ook het verschil heeft

gemaakt.’

De onderwerpen waar Zwiers zich in

Limburg mee bezig hield, kennen sterke

raakvlakken met actuele thema’s in

Noord-Nederland, zoals de kwaliteit van

bedrijventerreinen en de arbeidsmarkt.

‘In Limburg hebben we hebben een

aparte organisatie opgetuigd, met als

doel om de kwaliteit van bedrijventerrei-

nen in Limburg te verhogen. De parkma-

nagers die bij deze BV werken, zetten

in dialoog met de bedrijven projecten

op die tot kwaliteitsverbetering van de

terreinen moeten leiden. Het kan daarbij

gaan om allerlei collectieve zaken: de be-

veiliging van een terrein, de groenvoor-

ziening, de ontsluiting, de aanwezigheid

van glasvezel. Met dergelijke concrete

activiteiten kun je als organisatie een

heel directe vorm van belangenbeharti-

ging organiseren, die tot een duidelijke

meerwaarde leidt. Ik ben ook trots op

Banenrijk Limburg, een project dat als

doel heeft om goed opgeleide mensen

te interesseren voor de kansen die er in

Limburg zijn. Vaak hebben mensen het

beeld dat het in Limburg goed vakantie

of carnaval vieren is, maar voor werk

moet je er niet zijn. Die kansen zijn er

echter wel degelijk, alleen de arbeids-

markt is niet transparant, dus mensen

zien ze niet. Mensen trekken weg terwijl

dat lang niet altijd nodig is. Daarnaast

wil je graag mensen van buiten je regio

halen, of mensen terughalen die weg-

gegaan zijn. Die kun je laten zien dat er

niet alleen mooie banen zijn, maar ook

prachtige mogelijkheden om te wonen

en te leven. Hier hebben we een aparte

Ver

enIG

InG

Sinds 1 januari 2009 is Lambert Zwiers algemeen secretaris van

VNO-NCW Noord. Na 15 jaar het gezicht te zijn geweest van

de Limburgse Werkgevers Vereniging bevindt hij zich nu in een

heel ander deel van Nederland. Maar ondanks de afstand zijn

er genoeg raakvlakken.

Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland

“Ik krijg de kans me te verdiepen in zaken

‘Daar waar het werk is, daar ga je

naartoe’

1111

joint venture voor opgezet en die loopt

hartstikke goed.’

De problematiek in het zuiden lijkt niet

heel veel te verschillen van het noorden.

Ben je van plan je manier van werken

ook bij VNO-NCW Noord toe te passen?

‘Ja. Ik heb hele goede ervaringen met het

samenwerken met de marksector zelf.

Kijken naar de problemen die er spelen,

welke initiatieven kunnen we nemen

en welke marktpartijen zijn geïnteres-

seerd om hier een rol bij te spelen. Met

beperkte middelen kun je dan heel snel

hele goede dingen tot stand brengen.

Dat zou ik hier ook graag willen bevor-

deren. Als je naar de arbeidsmarkt kijkt,

is het opleiden van mensen een kwali-

teit van Noord-Nederland. Veel mensen

verlaten na hun opleiding de regio weer.

De uitdaging is de mensen te verleiden

om hier te blijven. Daarom moeten we

goed laten zien welke kansen er zijn.

Recruiting Noord is wat dat betreft een

initiatief dat verder uitgebouwd kan

worden. Studenten moeten zo vroeg mo-

gelijk een link krijgen met de Noordelijke

bedrijven.´

Welke doelstellingen heb je voor ogen?

´Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een

uitstekende reputatie geniet. Dat is

natuurlijk bijzonder plezierig: waar ik

ook kom wordt met grote sympathie en

respect over de organisatie gesproken.

Het is een organisatie waar men graag

mee samenwerkt. Op

dit moment doen we als

VNO-NCW Noord heel veel

zelf. Het is fantastisch wat

hier allemaal door relatief

weinig mensen wordt

opgezet, maar het brengt

wel bepaalde risico’s met

zich mee. Ik wil graag wat meer focus

aanbrengen in onze activiteiten, zowel in

bijeenkomsten als in onze belangenbe-

hartiging. Daarnaast stel ik mij voor dat

we wat meer kleinschalige activiteiten

zouden kunnen doen, zodat er meer

mogelijkheden komen voor individuele

leden om zelf inbreng te leveren: zelf

meedenken, zaken inbrengen en verdie-

pen en daar in kleinschalige setting met

collega’s over praten. Onze succesvolle

ontbijtbijeenkomsten duiden er op dat

daar behoefte aan is, en ik denk dat we

dat nog wel verder kunnen uitbouwen.’

die ik nog helemaal niet kende”

Na 30 jaar Limburg terug naar Noord-

Nederland. Voelt dat vertrouwd, of als

een hele nieuwe ervaring?

‘Qua mentaliteit is het hier vertrouwd.

Nieuw is wat hier economisch allemaal

speelt. Ik was mij niet voldoende bewust

van het belang van de pieken op het

gebied van energie,

watertechnologie en

sensortechnologie, waar

we hier trots op kun-

nen zijn. Dat is meteen

een uitdaging voor het

noorden, om de rest van

Nederland en ook West-

Europa te doordringen van wat er hier

allemaal gebeurt. Voor mij is het fantas-

tisch om hier kennis van te nemen maar

natuurlijk ook proberen een bijdrage te

leveren om dat verder te brengen. Ook

dossiers als de Waddenzee of de havens

blijken een hele boeiende problematiek

met zich mee te brengen. Ik krijg nu de

kans om mij te verdiepen in zaken die ik

nog helemaal niet kende.’ <

‘Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een uitstekende reputatie geniet’

12 NoordNieuws februari 2009 Lambert Zwiersl.zwiers@vno-ncwnoord.nl

Het TOP-project zorgt al

jarenlang voor een directe

link tussen VNO-NCW Noord

en de noordelijke Tweede-

Kamerleden. Dankzij deze

goede Haagse contacten kon

op 4 februari kennis gemaakt

worden met Frank Heems-

kerk, staatssecretaris van

Economische Zaken.

VNO-NCW Noord kent al vele jaren het

TOP-project waarbij (bestuurs)leden

van de vereniging gekoppeld worden

aan noordelijke Kamerleden. Zo vormt

Bert van der Haar een koppel met PvdA

Tweede-Kamerlid Agnes Wolbert. Zij

regelde voor de kersverse voorzitter

van VNO-NCW Noord en de nieuwe

algemeen secretaris Lambert Zwiers een

kennismakingsbezoek met staatssecreta-

ris Frank Heemskerk. De delegatie werd

gecompleteerd door bestuurslid Eelco

Koehoorn en Henk Postma, public affairs

officer van het Samenwerkingsverband

Noord-Nederland.

Het kennismakingsgesprek werd benut

om een aantal actuele onderwerpen aan

te snijden. Zo is nadrukkelijk stilgestaan

bij de gevolgen van de kredietcrisis en

de klachten die ondernemers via het

meldpuntkredietcrisis.nl naar voren

hebben gebracht. Ook is gesproken

over de noodzaak om de grote energie-

projecten in Noord-Nederland veilig te

stellen. Hoewel energie primair in de

portefeuille van minister Van der Hoeven

van Economische Zaken zit, toonde de

staatssecretaris zich zeer geïnteresseerd.

Vooral de voortgang van de vergun-

ningsprocedures voor de respectievelijke

nieuwe NUON en RWE-centrale worden

op de voet gevolgd.

Een ander geuit punt van zorg is de

voortdurende onzekerheid over open-

stelling van het Waddenfonds voor

economische projecten. De Tweede

Kamer heeft zich via een motie van Joop

Atsma uitdrukkelijk uitgesproken voor

openstelling van de 3de tenderroute in

juni voor bedrijven. Maar er is nog steeds

geen zekerheid dat er ook daadwerke-

lijke projecten door bedrijven kunnen

worden ingediend. Met Frank Heemskerk

is afgesproken dat op ambtelijk niveau

het overleg met het primair verantwoor-

delijk ministerie van VROM zal worden

geïntensiveerd. VNO-NCW Noord zal

waar nodig haar contacten benutten

om ook via de Tweede Kamer de zaak

opnieuw onder de aandacht te brengen

van de minister van VROM en de Euro-

pese Unie. Brussel ziet toe op ongeoor-

loofde staatssteun en moet uiteindelijk

groen licht geven voor openstelling van

het Waddenfonds voor projecten uit de

marktsector.

Tenslotte werd kort stil gestaan bij het

nieuwe instrument dat ondernemers ter

beschikking staat om vernieuwingspro-

jecten in de binnenstad of op bedrij-

venterreinen mogelijk te maken. De BIZ

(Business Investment Zone) stelt een on-

dernemerscollectiviteit in de gelegenheid

om bij voldoende draagvlak onder de

eigen leden collectieve financiering voor

vernieuwingsprojecten op te leggen.

Het bezoek kan zonder meer als geslaagd

worden betiteld omdat de voortgang van

belangrijke noordelijke projecten onder

de aandacht van de staatssecretaris is

gebracht. Bovendien is de weg geëffend

voor soepele toekomstige contacten. <

haagse bronnenKennismaking met staatssecretaris Heemskerk

vlnr: Henk Postma, Lambert Zwiers, Bert van der Haar, Frank Heemskerk, Agnes Wolbert en

Eelco Koehoorn

Ver

enIG

InG

13Henk Heek FFPH.Heek@stadenmiddengroningen.rabobank.nl

Voor de directeur groot

aandeelhouder (DGA) is het

gebruikelijk om maandelijks

een bepaald bedrag aan sa-

laris door zijn BV uit te laten

keren. De vraag die elke DGA

zich zou moeten stellen is: bij

welk salaris heb ik een opti-

male situatie.

In de praktijk komt het veelvuldig voor

dat het salaris van de DGA is vastgesteld

op een bedrag tussen de € 40.000,- en

€ 60.000,-. Maar de vraag dient altijd

gesteld te worden of de hoogte van

het salaris zorgvuldig is vastgesteld. Het

arbeidsvoorwaardenpakket van de DGA

wordt ingegeven door de financiële

ruimte bij de BV, de fiscale randvoor-

waarden en de wijze waarop men de

fiscale optimalisatie wil nastreven. Een

uitgangspunt voor het optimum kan zijn

dat over de top van het inkomen maxi-

maal 42% inkomstenbelasting is verschul-

digd. Daarmee wordt immers 10% aan

inkomstenbelasting op het toptarief van

52% bespaard.

Voor het bereiken van het optimum spe-

len pensioen, dividend, auto van de zaak,

levensloop en de privé uitgaven een rol.

Salarisaanpassingen dienen zakelijk te

zijn en de gebruikelijke loonregeling is

een factor. Dat wil zeggen dat het salaris

van een DGA in beginsel is vastgesteld op

€ 40.000,--

Het gevolg van een “laag” DGA loon is

dat de pensioenaanspraken op dat loon

zijn afgestemd. Bij een bruto jaarsalaris

van bijvoorbeeld € 50.000,- in combinatie

met eigen beheer, mag over een pensi-

oengrondslag van € 31.855,-- pensioen-

aanspraken worden opgebouwd. Door

te kiezen voor een eigen bijdrage voor

de reeds bestaande secundaire arbeids-

voorwaarden als de pensioenregeling, de

auto van de zaak en de levenslooprege-

ling, verplaatsen we de kosten van de BV

naar de salarisstrook van de DGA.

Als geschoven wordt in de financiering

van arbeidsvoorwaarden van de BV naar

privé is het uitgangspunt dat het netto-

loon onderaan de streep niet te veel mag

afwijken van de oorspronkelijke situatie.

Pensioen en levensloop bieden de moge-

lijkheid om belastingheffing voorlopig

uit te stellen. De uitkeringen zijn immers

belast.

Wanneer het salaris van de DGA in stap-

pen wordt aangepast naar € 73.000,-,

verlagen de eigen bijdragen voor deze

regelingen de heffingsgrondslag voor

de heffing inkomstenbelasting. Het

top tarief Inkomstenbelasting zal dan

42% bedragen. Door het hogere salaris

van de DGA doet zich nu de volgende

verbetering voor. Het bedrag waarover

pensioen mag worden opgebouwd stijgt

met 72% van € 31.855,- naar € 54.855,-.

De gevolgen voor de opbouw van het

Ouderdomspensioen en Partnerpensioen

zijn als volgt:

Een substantieel beter pensioen is het

logische gevolg van het gestegen bruto

jaarsalaris. Of dit betere pensioen in

eigen beheer moet worden gehouden of

dat verzekeren (het buiten de risicosfeer

van de onderneming brengen) de beste

oplossing is, betreft een andere discus-

sie. Het totaalbeeld geeft een voldaan

gevoel. Vanuit de zorgplicht dient de

financieel adviseur u hierover te informe-

ren. Het DGA salaris is maatwerk.

Aan de andere kant moeten we ook de

periode na pensionering in het oog hou-

den. Waarom het hoogste tarief inkom-

stenbelasting betalen als dat voorkomen

kan worden. Ook hier kan een optimum

nagestreefd worden. Voorkomen moet

worden dat het belastbaar inkomen in de

hoogste heffingsschijf van 52% terecht-

komt.

Inkomensaanvullingen na pensionering

kunnen beter gedaan worden door ont-

trekkingen uit vermogen (box 3). Dus

maximeer uw pensioenopbouw aan uw

persoonlijke situatie en heb oog voor uw

fiscale aftrekposten. De praktijk leert dat

in het persoonlijke advies winst te beha-

len is. Het DGA salaris heeft vaak niet de

volle aandacht van de betrokkenen. De

huidige marktomstandigheden geeft de

DGA voldoende stof tot nadenken of hij

het optimum zal bereiken. <

OUD NIEUW

Salaris € 50.000,-- € 73.000,--

Pensioengrondslag € 31.855,-- € 54.855,-- + 72%

Jaarlijkse opbouw Ouderdomspensioen € 637,10* € 1.097,10*1 + 72%

Aanspraak Partnerpensioen 70% € 445,97 € 767,97 + 72%

Op basis van 40 dienstjaren

Ouderdomspensioen € 25.484,-- € 43.884,--

Partnerpensioen € 17.838,80 € 30.718,80

Netto salaris € 2.550,-- € 2.600,--

1 Opbouw 2% van de pensioengrondslag

Het optimale DGA salaris!

stof tot nadenken

prA

KtI

jK

14 NoordNieuws februari 2009 Foto:Guggenheim Museum BilbaoAkke Groenewouda.groenewoud@vno-ncwnoord.nl

AC

tuA

lIte

It

De komst van het centrum voor duurzame

ontwikkelingen op de grens van IJssel-

meer en Waddenzee komt stapje voor

stapje dichterbij. Begin februari nodigde

de gelijknamige stichting architecten uit

de hele wereld uit om het World Sustai-

nability Centre (WSC) vorm te geven. Het

totale prijzengeld voor de uitwerking van

het schetsontwerp bedraagt 30.000 euro.

Dat het ambitieniveau hoog is, blijkt wel

uit de woorden van CvK John Jorritsma in

zijn nieuwsjaarrede: ‘Wij gaan voor een

Bilbao aan de Afsluitdijk.’ Hiermee trok

hij een vergelijking met het spraakmaken-

de Guggenheim Museum dat de Baskische

stad op de wereldkaart zette en zorgde

voor een forse economische impuls.

expositiesDie impuls kan ook uitgaan van het

duurzaamheidscentrum zoals de initiatief-

nemers dat voor ogen hebben. Hun WSC

wordt een eyecatcher en publiekstrekker

op een plek waar land en water, mens en

natuur elkaar ontmoeten. Maar vooral

ook een toonbeeld van hoe je duurzame

ontwikkeling stimuleert en een gezicht

geeft. ‘Het kennis en publiekscentrum

wordt een plek waar duurzame oplos-

singen voor water-, klimaat- en energie-

vraagstukken worden verzameld en voor

een breed publiek toegankelijk gemaakt.

We denken aan een combinatie van

een vaste en wisselende expositie. Een

vaste over onze strijd tegen het water,

onder meer verbeeld in de Afsluitdijk,

het unieke karakter van het wad en zijn

bewoners, maar bijvoorbeeld ook over

duurzame visserij en landbouwmetho-

den.’

‘Met de wisselende expositie gaan we in

op een actueel vraagstuk waar studenten

en promovendi gedurende de expositie

aan werken. Denk aan het vinden van

oplossingen voor de plastic soep in de

Stille Oceaan. Of dichter bij huis, het

doen van onderzoek naar de toepassing

van Blue Energy op de grens van Wad

en IJsselmeer. Zo zijn er tal van klimaat-,

milieu-, energievraagstukken die om in-

novatieve, duurzame oplossingen vragen.

Daar willen we ons op richten en laten

zien wat er mogelijk is.’

onderzoek op locatieHet is niet de bedoeling dat er op locatie

onderzoek wordt gedaan. ‘Nee, dat

gebeurt op de meest geëigende plekken.

Binnen de muren van universiteiten, ho-

gescholen, kennisinstellingen en bedrijf-

slabs waarmee we online in verbinding

staan. Je moet het centrum zien als een

fryske fiersichten

Dat de realisatie van het duurzaamheidscentrum voortvarend wordt opgepakt

en alle steun van de overheid krijgt, komt ook doordat het project uitstekend

past binnen het programma Fryske Fiersichten. Fryske Fiersichten staat voor tal

van in 2006, door de provincie Fryslân, georganiseerde brainstormsessies waarin

professionals en overige geïnteresseerden hun ideeën konden spuien over het

Fryslân van de toekomst. De meest aansprekende ideeën werden genoteerd en

gebundeld met de toezegging dat de provincie de projecten zal stimuleren en

waar mogelijk faciliteren. Een thema dat op veel bijval (40 projectvoorstellen)

kon rekenen was het beter benutten van de Afsluitdijk. De ontwikkeling van het

duurzaamheidscentrum valt hier onder. Voor meer informatie, zie

www.fryskefiersichten.nl.

Twijfels kent Henk Kroes niet. Als voorzitter van het stichtings-

bestuur Duurzaamheidscentrum ziet hij de contouren van

het duurzaamheidsicoon al voor zich. ‘Het wordt een spraak-

makend gebouw en attractie van internationale allure. Een

etalage van praktische oplossingen voor hedendaagse milieu-,

energie- en klimaatvraagstukken.’

henk Kroes: “nieuw centrum geeft duurzaamheid een gezicht”Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk

15

etalage waar vraagstukken samenkomen

en duurzame oplossingen een gezicht

krijgen.’

Om die functie wereldwijd op de kaart te

zetten, gaat het WSC ook internationale

conferenties, seminars en masterclasses

organiseren. ‘Het centrum wordt een

fysiek en virtueel ontmoetingspunt voor

iedereen die zich met genoemde thema’s

bezighoudt’, aldus Kroes die in het cen-

trum ook een restaurant en, als het even

kan, een hotel wil onderbrengen.

haalbaarAan de haalbaarheid van het initiatief

twijfelt de voormalige Elfstedenvoorzit-

ter niet. Althans, mits er aan een belang-

rijke voorwaarde wordt voldaan. ‘De

exploitatie van het centrum kunnen we,

met de te verwachten 250.000 bezoekers

en de interesse van een aantal gere-

nommeerde participanten, zeker rond

krijgen. Belangrijk is wel dat het gebouw

zelf niet op de exploitatie drukt.’

Daarvoor wordt een beroep gedaan op

Europese, landelijk en regionale fondsen,

het Rijk en de Provincie Fryslân. Aan laat-

ste zal het niet liggen, verwacht Kroes

die aangeeft dat het initiatief naadloos

aansluit bij de Friese ambities om hét

Nederlands centrum voor duurzame ont-

wikkeling te worden. ‘De provincie zet

sterk in op duurzaamheid. Voorbeelden

zijn het stimuleren van energiezuiniger

wonen en het gebruik van hernieuwbare

brandstoffen als zonne-, water- en wind-

energie. Doelstelling is ook dat al het

verkeer in 2020 op alternatieve brand-

stoffen rijdt. Verder profileert Friesland

zich, niet zonder succes, als een aantrek-

kelijke vestigingsplek voor bedrijven en

kennisinstellingen die zich met water,

energie en duurzame ontwikkeling

bezighouden. Een nichemarkt met veel

potentie.’

Deze bedrijven en kenniscentra kunnen

het duurzaamheidscentrum gebruiken

en ondersteunen, meent de voorzitter.

‘Bedrijven en instellingen hebben belang

bij de aanwezigheid en internationale

uitstraling van het expositie- en kennis-

centrum. Daar kunnen ze van profiteren

en, ook financieel, hun steentje aan

bijdragen.’

henk Kroes: “nieuw centrum geeft duurzaamheid een gezicht”Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk

ImpulsOver de werkgelegenheid die het project

oplevert kan en wil Kroes geen uitspraak

doen. ‘Daarvoor is het te vroeg, maar het

spreekt voor zich dat het zowel direct als

indirect werk oplevert en de mogelijk-

heid biedt om innovatieve bedrijven en

high potentials deze kant op te halen en

te binden.’ Kroes weet zich gesterkt door

de komst van Gorilla Media Group naar

Leeuwarden, de deelname van het Carte-

sius Instituut en de interesse en steun van

Wetsus, TU Delft en enkele innovatieve

bedrijven.

In het voordeel van het initiatief spreekt

ook dat de Afsluitdijk vanaf 2011 op

de schop gaat. De vier (overgebleven)

consortia die een projectplan bij Rijks-

waterstaat hebben ingediend, hebben

het duurzaamheidscentrum – in wat

voor vorm ook – in hun projectvoorstel

opgenomen. ‘Daar hoor je ons niet

over klagen,’ zegt Kroes die aanvult

dat er nog niet voor een vaste locatie is

gekozen. ‘Breezanddijk, op de kop van

de Afsluitdijk bij Zurich of daar ergens

tussen in? We laten dat, ook bij de uit-

geschreven prijsvraag, in het midden. Of

wellicht wordt het een drijvend centrum?

Kan ook nog.’

Alles overziend lijkt er geen geschikter

moment te komen om het Guggenheim

aan de Afsluitdijk van de grond te krij-

gen. De aandacht voor duurzaamheid,

energie en milieu is groot. De provincie

heeft de nodige ambities in die richting.

De afsluitdijk gaat op de schop. Kennisin-

stellingen en innovatieve bedrijven kun-

nen een herkenbaar expositie-, congres-

en ontmoetingscentrum met wereldwijde

uitstraling goed gebruiken. Bovendien

past het initiatief in de Noordelijke ont-

wikkeling van Energy Valley. <

projectvoorstellen Afsluitdijk

Door onder andere de klimaatveran-

dering en te verwachten zeespiegel-

stijging moet de Afsluitdijk worden

versterkt. Het ministerie van Verkeer

en Waterstaat wil de noodzakelijke

herinrichting aangrijpen om meer

met het de dijk te doen. Vier consor-

tia hebben hiervoor toekomstvisies

ingediend met de welklinkende

titels ‘Waddenwerken’, ‘Afsluitdijk

21ste eeuw’, ‘Monument in Balans’

en ‘Natuurlijk Afsluitdijk’. De uit-

werking van deze visies vindt u op

de website www.rws.nl/marktver-

kenningafsluitdijk. Opvallend is dat

het duurzaamheidscentrum in alle

visies een plek krijgt. Medio 2009

komt het kabinet met een stand-

punt over de herinrichting.

Henk Kroes

16 NoordNieuws februari 2009 Christel Slimc.slim@vno-ncwnoord.nl

AC

tuA

lIte

It

Hoewel de gemeente zelf financieel

gezien nog weinig merkt van de wereld-

wijde kredietcrisis, zijn de gevolgen voor

een aantal bedrijven binnen de gemeen-

te wel voelbaar. Al laten de economische

situatie en vooruitzichten in Groningen

een genuanceerd beeld zien. Vooral de

energiesector en kleine kennisintensieve

bedrijven, spin-offs van de Hanzehoge-

school en de RuG, doen het relatief goed.

Wel lijken de mogelijkheden voor finan-

ciering van de doorgroei een zorgpunt

nu de banken terughoudend zijn met de

kredietverstrekking. Volgens Jaap Dijk-

stra, die naast Economische Zaken ook

Binnenstadsontwikkeling, Internationale

Handelsrelaties en Cultuur in porte-

feuille heeft, is het van groot belang om

te blijven investeren in (consumenten)

vertrouwen. ‘We willen vasthouden aan

de uitgesproken ambities en de stroom

investeringen op peil houden. Projecten

die gepland staan voor de komende

jaren worden waar mogelijk naar voren

getrokken om de investeringstroom te

kunnen voortzetten. Juist nu moeten

de kansen die zich voordoen met beide

handen worden aangegrepen.´

De stad Groningen kent een grote be-

drijvigheid, waaronder een groot aantal

overheidsgerelateerde organisaties en

bedrijven. Deze zijn minder gevoelig

voor de directe gevolgen en hebben naar

verwachting een dempend effect op de

kredietcrisis. Vooral de toeleveranciers

van industriële bedrijven in de regio, een

andere belangrijke tak van bedrijvig-

heid, zullen in toenemende mate met de

gevolgen van de crisis te maken krijgen.

Dijkstra onderkent het belang van het

vroegtijdig opvangen van deze gevolgen.

‘Noord-Nederland heeft in het verleden

meer dan eens te maken gehad met ver-

gelijkbare crises. Uit de crisis van de jaren

tachtig kan de les worden getrokken dat

samenwerking van levensbelang is. Dat

hebben we toen als regio goed gedaan

waardoor we er momenteel economisch

gezien veel beter voor staan. Het is nu

zaak om samen met ondernemers te

kijken hoe de gevolgen het beste kunnen

worden bestreden.´

‘Kop d´r veur!’ en ‘Samen

harder trappen bij economi-

sche tegenwind’ zo luidt het

motto van Jaap Dijkstra, wet-

houder Economische Zaken in

de gemeente Groningen. Een

motto dat zeker in tijden van

crisis van toepassing is.

Met de kop in de windLokaal bestuur en de internationale crisis

17

Acties waarmee de gemeente Groningen

de gevolgen van de kredietcrisis probeert

tegen te gaan zijn:

1. Naar voren halen van eigen op stapel

staande investeringen. Naast de eigen

investeringen wordt ook gekeken naar

de mogelijkheden om de investeringen

in de woningbouw te versnellen en

deelname van bedrijven aan duur-

zaamheidsprojecten te stimuleren;

2. Goede voorlichting en het transparan-

ter maken van subsidiemogelijkheden

voor het midden- en klein bedrijf.

Juist in deze periode moet een mkb-

ondernemer worden gemotiveerd om

gebruik te maken van verschillende

subsidieprogramma’s.

3. Het intensiveren van het overleg met

ondernemers o.a. via het bestaande

overleg met de verschillende be-

drijventerreinverenigingen. En het

instellen van een ondernemerspanel

om een scherper beeld te krijgen van

de problemen waar de ondernemers

tegenaan lopen;

4. Het monitoren van actuele ontwik-

kelingen in het regionale bedrijfsleven

samen met de provincie Groningen het

MKB Noord, VNO-NCW Noord, FNV,

CNV.

5. Het op elkaar afstemmen van de

dienstverlening aan individuele onder-

nemers in samenwerking met de Be-

lastingdienst, Kamer van Koophandel,

UWV/CWI en VNO-NCW Noord.

6. Het verbreden van de mogelijkheden

van micro-krediet voor het kleinbedrijf

in de stad Groningen.

7. Het terugbrengen van de betalingster-

mijn van de facturen van leveranciers

naar 21 dagen, met ingang van 1

maart (mede op verzoek van VNO-

NCW Noord).

De gemeente Groningen heeft een

aantal grote infrastructurele projecten

op stapel staan, zoals de Regiotram, het

Groninger Forum, Meerstad en de Zui-

delijke ringweg. Volgens Dijkstra wil het

stadsbestuur tempo gaan maken op deze

dossiers: ‘Uiteraard kunnen de wettelijke

procedures die voor deze projecten gel-

den niet opzij worden gezet.’

Het maken van langetermijnplannen

is lastig omdat onduidelijk is hoe lang

de crisis zal duren. Dit bemoeilijkt het

opstellen van het nieuwe Economisch

Business Plan (EBP) waarin de stad aan-

geeft waar zij zich de komende jaren in

economisch perspectief op zal richten.

Op korte termijn zal in elk geval de

planontwikkeling voor de binnenstad

naar voren worden gehaald. Hiermee

is voorlopig een investering gemoeid

van één miljoen euro. Daarnaast wordt

bedrijven de mogelijkheid geboden om

via collectieve inkoop van energie en

een energiescan inzichtelijk te krijgen

waar op de energierekening besparin-

gen kunnen worden gerealiseerd. Ook

gaat Dijkstra samen met Hans Gerritsen

(Gedeputeerde provincie Groningen) met

de directies van banken om tafel om een

‘normale’ kredietverstrekking te bevor-

deren.

Jaap Dijkstra benadrukt het belang van

intensief contact met ondernemersorga-

nisaties. ´We proberen in overleg met de

lokale ondernemersverenigingen te kij-

ken of door middel van collegiale in- en

uitleen van personeel, tijdelijke uitval te

voorkomen is. In Groningen zijn er naast

de bedrijven die worden getroffen door

de crisis ook bedrijven die groeien. Het is

goed mogelijk dat medewerkers tijdelijk

bij die groeiende bedrijven onderge-

bracht worden. Dit is een goed voorbeeld

van samenwerking van het bedrijfsleven

in de regio.´

Samen harder trappen bij economische

tegenwind, zodat de gevolgen van de cri-

sis beperkt blijven, vormen de rode draad

in het beleid. Dijkstra: ‘deze samenwer-

king moet breed worden opgevat, niet

alleen tussen de ondernemers onderling,

maar ook juist tussen ondernemer en

overheid. Door elkaar goed te informe-

ren kan adequaat op problemen worden

ingesprongen. De conclusie is dus dat wij

als nuchtere noordelingen ons de kop

niet gek moeten laten maken door de

rest van het land en de wereld, maar juist

met elkaar: de kop d’r veur!’

foto

graf

ie J

ack

Tillm

anns

Wethouder Jaap Dijkstra (links) ondertekende op 15 januari een intentieverklaring, met Uwe

Jens Neumann, hoofdbestuurder van Hamburg@Work van de gemeente Hamburg, waarin

beide Hanzesteden verklaren intensief met elkaar te gaan samenwerken.

18 NoordNieuws februari 2009

noordermatch 2009: ondernemerskansen in hamburgTijdens Eurosonic/Noorderslag onder-

tekende Jaap Dijkstra samen met zijn

ambtgenoot uit Hamburg een letter of

intent om intensiever samen te werken.

Een samenwerking die naadloos past bij

Noordermatch dat gelijktijdig plaatsvond

in de Oosterpoort in Groningen.

Groningen is tijdens EuroSonic Noorder-

slag het middelpunt van de Europese

muziekindustrie. 34 nationaliteiten,

meer dan 30 podia, duizenden bezoekers

en geen hotelkamer meer te krijgen.

Het zijn de ideale omstandigheden om

creativiteit te koppelen aan ondernemer-

schap. Niet voor niets vond de derde

editie van Noordermatch plaats tijdens

de Eurosonic/Noorderslag Conference.

‘Noordermatch heeft als doel om beslis-

sers uit het reguliere bedrijfsleven op

strategisch niveau in contact te brengen

met beslissers uit de creatieve industrie’,

legt Ron Overbeek uit. Vanuit com-

municatieadviesbureau Statement is hij

mede-organisator van het evenement.

‘Aangezien export en subsidies dit jaar

centraal stonden, waren ook NordCon-

nect, SNN, Syntens, de Kamer van Koop-

handel, VNO-NCW Noord en de provin-

cies Groningen en Fryslân betrokken. Zij

waren ook aanwezig om toe te lichten

waar ondernemers terecht kunnen voor

subsidie en voor informatie en advies op

het gebied van export. Het blijkt dat er

in Noord-Nederland veel meer regelin-

gen en faciliteiten beschikbaar zijn, dan

ondernemers denken en weten.’

holland house hamburgNa een reeks succesvolle Nederlandse

matches, werd de blik in de derde editie

van Noordermatch verlegd naar het

buitenland. Daar liggen absoluut kansen,

zo blijkt uit een onderzoek van Marije

Kruis. Zij onderzocht de exportmoge-

lijkheden van noordelijke creativiteit

en interviewde daarvoor sleutelfiguren

uit Groningen, Hamburg, Talinn en Los

Angeles. Initiatiefnemer van het onder-

zoek - Renger Koning van Soundbase -

zoekt naar exportmogelijkheden van zijn

composities, met behulp van een ruimte

en een agent in Hamburg. Zijn droom

is een ‘Holland House’ in Hamburg, van

waaruit diverse noordelijke bedrijven en

creatieven kunnen opereren.

Hamburg kent onder andere een sterke

gamingindustrie. Achim Quinke van

(het publiek-private) Gamecity Ham-

burg schetste kort de contouren van

een economische factor in opkomst. Zijn

stadsgenoot Finn Seliger van Periscope

demonstreerde nieuwe software waar-

mee gamemuziek de acties van spelers

actief kan volgen. Inmiddels vindt een

uitwisseling plaats tussen studenten van

de Hanzehogeschool in de richting Game

Design & Development en Gamecity. Met

de ondertekening van de intentieverkla-

ring tussen de Hanzesteden Hamburg en

Groningen moeten dergelijke vormen

van samenwerking vaker plaats gaan

vinden.

speedmatchingHet belangrijkste onderdeel van Noorder-

match was het Speedmatch programma

waarbij de deelnemers in achttallen in

gesprek gingen. Binnen een uur werden

tientallen nieuwe ideeën geboren, con-

tacten gelegd en kaartjes uitgewisseld.

‘Een uur bleek te kort om alle creatieve

ideeën op tafel te krijgen en iedereen te

laten matchen’, concludeert Overbeek.

‘Daarom hebben we onlangs op www.

kvknetwerk.nl de groep Noordermatch

geopend. Geïnteresseerde ondernemers

kunnen lid worden van deze groep, con-

tacten leggen en reageren op discussies

en oproepen. Zie voor meer achtergrond-

informatie: www.noordermatch.nl.’ <

Noordermatch is een initiatief

van Stichting Noorderslag, Buma

Cultuur, Statement communicatie-

adviesbureau, iMediate en

theFactor.e. Het evenement kwam

mede tot stand dankzij subsidies

van NordConnect, gemeente

Groningen, provincie Groningen,

provincie Fryslân en dankzij de on-

dersteuning van VNO-NCW Noord.

foto

graf

ie J

ack

Tillm

anns

Thijs Helfrich van theFactor.e (links) vertelt presentator Ron Overbeek de plannen voor Game-

ship Leeuwarden, een utramoderne gamestudio, die samen met diverse partijen in de Friese

hoofdstad gerealiseerd zal worden.

19o

pIn

IeAlex van Schooteninfo@de-walvis.nl

Goed nieuws in slechte tijden. Dat is de boodschap van Jouke

van Dijk. Volgens de hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft het Noorden relatief

weinig te duchten van de economische crisis.

‘Breek je een been, dan moet je direct

naar het ziekenhuis. Maar wil je een

nieuwe auto, dan kan je de aanschaf uit-

stellen.’ Dat zegt hoogleraar Jouke van

Dijk. Hij bedoelt ermee dat de zorgsector

redelijk conjunctuurongevoelig is. En

juist in het Noorden is deze sector sterk

vertegenwoordig. ‘Daarbij moet je niet

alleen denken aan bekende instellingen

zoals het UMCG. De meeste werkgele-

genheid zit in verpleeghuizen, thuiszorg

et cetera.’

Ook andere sectoren die in Noord-

Nederland voor veel werkgelegenheid

zorgen, hebben niet zoveel te duchten

van de crisis. Hij doelt daarbij met name

op het onderwijs. Maar ook de land- en

tuinbouw en de bedrijven die daarvan

afhankelijk zijn, zullen niet zo hard wor-

den getroffen door de malaise. ‘Mensen

blijven eten en drinken. Bij FrieslandCam-

pina zoeken ze zelfs mensen.’

De grootste klappen vallen in Nederland

in de industrie en bedrijven die luxegoe-

deren maken – sectoren die vooral in het

Zuiden vertegenwoordigd zijn. Als voor-

beeld noemt Van Dijk autofabrikanten

en hun toeleveranciers in Noord-Brabant.

‘Zoals ik al zei, kan je de aankoop van

een nieuwe auto uitstellen. Hetzelfde

geldt voor veel van de consumentenelek-

tronica die Philips produceert.’

Maar hoe zit het dan met de zakelijke

dienstverlening? In deze sector, die in

Leeuwarden en Groningen sterk aanwe-

zig is, vallen veel ontslagen. Zo maakte

bank-verzekeraar ING onlangs bekend

dat 2.700 banen worden geschrapt.

‘Ik denk dat ontslagen vooral vallen in

het hogere segment van de zakelijke

dienstverlening, zoals afdelingen die zich

bezighouden met bedrijfsfusies. Daar

houden de kantoren in het Noorden zich

nauwelijks mee bezig.’

Ook de gevolgen in de bouwsector zul-

len in het Noorden minder groot zijn

dan in de rest van het land, denkt Van

Dijk. Het feit dat Jorritsma Bouw Noord

het vertrek uit Groningen heeft aange-

kondigd en Heijmans in Assen en BAM

Woningbouw in Groningen tientallen

banen schrappen, wil nog niet zeggen

dat er sprake is van een massale crisis.

‘Jorritsma, Heijmans en BAM zijn vooral

gespecialiseerd in nieuwbouw. Tegelij-

kertijd is het nog steeds moeilijk om een

aannemer te vinden als je je badkamer

wilt laten verbouwen en kunnen over-

heden wegen versneld laten aanleggen.

Er zijn in het Noorden ook nog steeds

vacatures in de bouw.’

Dat laatste geldt zeker niet voor de

transportsector. Volgens een recent

artikel in het Dagblad van het Noorden

dreigt dit jaar een verlies van duizend

banen bij noordelijke transportbedrijven.

‘Transport is inderdaad heel conjunctuur-

gevoelig. Maar een verlies van duizend

banen valt wel mee als je het afzet tegen

de ongeveer 600.000 banen die er in

totaal zijn in Noord-Nederland.’

Kortom, de crisis valt hier mee. Van Dijk

ziet zelfs positieve kanten. ‘De meeste

crises duren zo’n twee jaar. Bedrijven

zouden daarom nu al moeten inspelen

op de periode erna. Want de arbeids-

markt wordt hier, net als in de rest van

het land, krap. En door de vergrijzing

zullen we over tien tot vijftien jaar alle

arbeidskrachten hard nodig hebben.

Daarom mijn advies: blijf mensen scholen

die ontslagen worden en voorkom voor-

tijdig schoolverlaten.’ <

de klappen vallen elders Economie Noord-Nederland draait gewoon door

20 NoordNieuws februari 2009 John Dollenkamp, dollenkamp@awvn.nl

Verdeling van verantwoorde-

lijkheid is een onderwerp dat

AWVN al enige jaren appre-

cieert en dat in goede aarde

viel in cao-seizoen 2008.

Concreet is deze gedachte

vaak vertaald in een emplo-

yabilitybudget voor de werk-

nemer, die daarmee aan zijn

eigen inzetbaarheid kan wer-

ken. Dit blijkt uit de evaluatie

van het cao-seizoen 2008.

In het algemeen zien we dat er in de

arbeidsverhoudingen langzamerhand iets

veranderd is, vooral in de dienstverle-

nende sector. De gemiddelde werknemer

verricht zijn taken zelfstandig, minder

meetbaar, minder volgens vaste patronen

en derhalve met minder sturing. Kan-

toorpersoneel werkt thuis en onderweg,

en is niet meer vanzelfsprekend elke dag

op de zaak. Die verschuiving heeft ook

het management in beweging gezet. De

leidinggevende fungeert nauwelijks meer

als controlerend instrument en medewer-

kers verwachten van hem of haar vooral

dat hun carrière wordt gefaciliteerd.

Deze veranderde relatie levert interes-

sante perspectieven op voor het arbeids-

voorwaardenoverleg. Dit kwam ook aan

de orde tijdens het onlangs gehouden

AWVN Arbeidsvoorwaardencongres ‘Aan

de wind zeilen’. Op dit congres bleek

dat we natuurlijk niet om de huidige

economische ontwikkelingen heen kun-

nen, maar het moet ons niet beletten om

daarnaast vooruit te kijken. De verschui-

vende verantwoordelijkheid kan namelijk

nog beter dan nu het geval is terugko-

men in de afspraken tussen partijen.

AWVN zoekt samen met werkgevers naar

een nieuw evenwicht in de arbeidsrela-

tie. Wij willen de ontwikkeling naar meer

eigen verantwoordelijkheid voor werk-

nemers in goede banen leiden en verder

nieuwe balans verschuivende verantwoordelijkheid

prA

KtI

jK

Werkgeversvereniging AWVN

verleent diensten rond onder meer

arbeidsvoorwaarden (cao’s), functie-

waardering, arbeidsrecht, belonings-

systemen, competentiemanagement

en sociale innovatie. AWVN werkt

nauw samen met VNO-NCW. Het

hoofdkantoor is gevestigd in Den

Haag. AWVN heeft vestigingen in

Haarlem, Barendrecht, Apeldoorn,

Roermond en Groningen. Meer

informatie: www.awvn.nl of neem

contact op met de AWVN-werk-

geverslijn, 070 850 86 05.

gestalte geven, onder het motto: weder-

kerig perspectiefmanagement. Dat is ook

de titel van een recente publicatie over

verschuiving in arbeidsverhoudingen.

Deze term benadrukt het gezamenlijk

belang dat beide partijen hebben. Aan

ons allen nu de schone taak om in 2009

vorm te geven aan een nieuwe balans. <

21Foto: Koos Boertjens (www.beeldsite.nl)

De Eemshaven en het Havengebied Delfzijl zijn sterk in ontwik-

keling. De gevestigde bedrijven en nog te vestigen bedrijven

kunnen ondanks de kredietcrisis moeilijk voldoende en ge-

kwalificeerd personeel vinden. Het Seaports Experience Center

moet hier verandering in brengen

Naar verwachting zal het vinden van

voldoende en geschikt personeel in de

toekomst steeds moeilijker worden in

de Eemshaven en Havengebied Delfzijl.

Leerlingen/studenten en werkzoekenden

zijn nog te vaak onbekend met het ge-

bied. De beeldvorming over het gebied

komt niet overeen met de werkelijkheid.

Het Seaports Experience Center (SEC)

gaat deze knelpunten aanpakken. Het

SEC krijgt op het terrein van Informatie,

Onderwijs en Arbeidsmarkt een coör-

dinerende rol voor het Havengebied

Delfzijl en de Eemshaven (Eemsdelta).

Het SEC heeft als doelstellingen:

> Het promoten van de Eemshaven en

Havengebied Delfzijl in de breedste

zin des woord – imago vergroten;

> Kennis vergroten en informatie ver-

strekken over de Eemshaven en het

Havengebied Delfzijl;

> Bevorderen van de instroom – onder-

steuning bij beroepskeuze – van leer-

lingen / studenten / werkzoekenden

naar beroepen in de Eemshaven en

het Havengebied Delfzijl – het betreft

zowel technisch als niet technisch

personeel.

Voor en door bedrijvenHet SEC gaat diensten leveren op het ge-

bied van een drietal functies: Informatie,

Onderwijs en Arbeid. Vraag en aanbod

worden bij elkaar gebracht.

Het SEC coördineert en voert uit. Hier-

voor zijn en worden diensten/producten

ontwikkeld. Bestaande diensten of nog

te ontwikkelen diensten van partners

worden ingezet om invulling te geven

aan de vraag. Het SEC is onder meer op

zoek naar bijvoorbeeld: excursiebedrijven

voor rondleidingen, leer-werkbedrijven,

stage- en afstudeerplaatsen, sponsors

voor de expositie en op te leiden leer-

meesters.

wordt u een partner van het seC?De Noordelijke Regieraad Bouw, VNO-

NCW Noord, MKB-Noord en de Kamer

van Koophandel nodigen u uit voor een

informatiebijeenkomst over het SEC. Tij-

dens deze bijeenkomst, wordt u geïnfor-

meerd over het SEC, de diensten die het

SEC gaat leveren en de mogelijkheden

voor u als bedrijf om partner te worden

van het SEC.

Samen met u willen wij invulling geven

aan de doelstellingen van het SEC en van

het SEC een succes maken!

De informatiebijeenkomst wordt gehou-

den op donderdag 5 maart vanaf 16.00

uur. Voor meer informatie en uw aanmel-

ding kunt u terecht op:

www.seaportsexperiencecenter.nl

Het SEC is een initiatief van: Groningen

Seaports, Noordelijke Regieraad Bouw,

Hanzehogeschool Groningen, ISD

Noordoost/Werkplein Eemsdelta en de

Provincie Groningen. <

seaports experience Center Ervaar en beleef het havengebied Delfzijl en de Eemshaven

prA

KtI

jK

Vraag en aanbod komen bij elkaar

22 NoordNieuws februari 2009 Jan-Willem Lobeek & Laurens van der Zeejw.lobeek@vno-ncwnoord.nl

opI

nIe

Werelderfgoed worden is een natio-

nale aangelegenheid. De Nederlandse

staat draagt in overleg met deskundige

organisaties een bijzonder gebied of

bouwwerk voor. Ook wordt het draag-

vlak onderzocht en zomogelijk versterkt.

Dat is een proces van jaren. De overheid

draagt die kosten. De plaatsing op de

lijst, in een toelatingsronde die jaarlijks

in juni of juli plaatsvindt, kost geen geld.

Nederland betaalt als “lidstaat”van de

UNESCO jaarlijks een contributie op basis

van ons Nationaal Product en die wordt

niet beïnvloed door het wel of niet

binnen de grenzen hebben van Werel-

derfgoedmonumenten. De Nederlandse

Werelderfgoedmonumenten zijn het

Woudagemaal bij Lemmer, het voormali-

ge eiland Schokland in de Noordoostpol-

der, het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht,

de Beemsterpolder, de Stelling van

Amsterdam en de Molens bij Kinderdijk.

In al deze gevallen is het de overheid die

het jarenlange proces van de voordracht

heeft geleid en betaald.

Beperkingen?Krijgen we er dan misschien op een an-

dere manier last van? Dit is een vraag die

over de hele wereld wordt gesteld. Ook

in de discussies over de Waddenzee was

de vraag jarenlang in allerlei varianten

te horen. Terecht hebben ondernemers

en plaatselijke overheden zich afge-

vraagd of de status van Werelderfgoed

een nieuw serie beperkingen met zich

mee brengt. Het antwoord is “nee”,

omdat UNESCO pas tot plaatsing op de

lijst overgaat als de bescherming van het

monument in de nationale wetgeving is

geregeld. UNESCO kan dus niets extra’s

opleggen.

Het is te begrijpen dat ondernemers zich

afvragen hoe een en ander in de praktijk

uitwerkt. Als je een rondgang over het

internet maakt naar de ervaringen elders

met de Werelderfgoedstatus stuit je soms

op een verschijnsel dat “kleuring” van

een Werelderfgoedsite is te noemen. Het

is een neiging, soms vanuit het gebied

maar soms vanuit de omgeving, om de

eigenschappen te versterken waarop

het gebied als Werelderfgoed bekend is

geworden. Dat kan een geleidelijk ont-

staan image zijn, maar het kan ook een

bewuste keuze zijn.

Anton pieckEen voorbeeld van dit laatste is Rauma,

een handelsstadje aan de kust van Fin-

land, met pittoreske houten huizen. Van-

wege zijn schoonheid was het in de eer-

ste helft van de vorige eeuw een geliefd

vakantieoord onder de Finnen. Maar

toen het in de jaren ‘80 op de Werelderf-

goedlijst kwam, begonnen toeristen uit

de hele wereld het te bezoeken, Duitsers,

Japanners, Amerikanen. Ondernemers

begonnen hierop in te spelen door hun

bezittingen nóg pitttoresker te maken:

sommigen maakten hun verbouwingen

uit de zestiger jaren ongedaan en vervin-

gen de grote glazen winkelpuien door de

kleinere traditionele ramen. Er kwamen

ook steeds meer giftshops en minder

gewone winkels. Ze maakten er, kortom,

hier en daar een Anton Pieck-landschap

van. ´Een historische falsificatie´, aldus

een onderzoekster. Je kunt je afvragen of

alle bewoners wel zo gelukkig met deze

“ontwikkeling” waren.

De kwestie van de mogelijke kleuring van

een Werelderfgoedmonument brengt

ons op een belangrijk punt. Om de status

van Werelderfgoed op lange termijn zo

goed mogelijk te benutten is het essenti-

eel dat zoveel mogelijk spelers zich in dit

Werelderfgoed herkennen en gezamen-

lijk naar buiten treden. Dat geldt voor

bewoners, opinieleiders, kleine en grote

ondernemers, plaatselijke en regionale

overheden, regionale media, etcetera.

Dat gaat niet vanzelf want een natuurge-

bied of een historisch stadscentrum heeft

meerder identiteiten tegelijk. Er spelen

verschillende, soms strijdige belangen.

In het Engelse taalgebied gebruikt men

hiervoor de fraaie term contested lands-

cape. Dit is gemakkelijk voor te stellen:

waar de een wil zeilen, wil de ander

vissen; waar iemand een ongerept woud

wil, wil iemand anders een snelweg. De

ene keer is dit gemakkelijker te hanteren

of te combineren dan de andere keer.

Voor de Waddenregio moet een geza-

menlijke visie haalbaar zijn, met respec-

tering van de diversiteit.

wat levert het op?Het levert op wat je er van maakt. UNES-

CO brengt geen zak met geld mee. De

overheden zullen wellicht een plaquette

aan de kust plaatsen met het Werelderf-

goedlogo en dat van UNESCO erop. Er

komen een paar VIPS uit Den Haag en

een van de UNESCO uit Parijs, een paar

toespraken, mogelijk een fanfare en een

tafel met wat drankjes, en dan is het stil.

En dan? Kort door de bocht is het ant-

woord: “Als je dan pas die vraag stelt

ben je nogal laat”. Want het gouden

moment om munt te slaan uit het publi-

citeitsoffensief dat UNESCO elk jaar bij

de nieuwe toelatingsronde ontketent, is

voorbij. Organisaties over de hele wereld

ontvangen de lijst van nieuwe toelatin-

gen. Zij geven dit naar eigen inzicht door

naar hun achterban en hun lezers. Dat

komt bij de media neer op: hoe dichter-

bij, hoe meer aandacht. De Nederlandse

en Duitse media zullen zich dus op de

Wadden storten. Maar ook in Japan

loopt men naar de computer om eens te

zien wat dat eigenlijk is, die “Wadden-

sea”, en wat je er kunt beleven. Wat voor

taal spreken ze daar eigenlijk, hoe ver is

het van Amsterdam, hoe duur is het om

er te komen en te verblijven, hoe com-

bineer ik het met ander Werelderfgoed,

wat voor zaken zijn daar te doen? De

verstokte Werelderfgoedreizigers die op

de fascinerende site www.worldheritage-

site.org tegen elkaar opbieden hoeveel

monumenten zij al hebben bezocht,

zullen onmiddellijk dit gebied op hun

wensenlijstje zetten.

Op dat moment moet er, idealiter, een

meertalige overkoepelende website over

de Wadden zijn die inhaakt op de te

verwachten vragen. Samenwerking is dus

geboden! Ook de websites van toeristi-

sche diensten, van horeca en andere on-

In juni van dit jaar valt het besluit of de Nederlandse en Duitse

Waddenzee wordt toegelaten tot de Werelderfgoedlijst. Wat

betekent dat voor de bewoners en vooral voor de onderne-

mers in het gebied. Of, om het in ondernemerstaal te zeggen:

Wat kost dat en wat levert het op?

wadden werelderfgoed: goed voor ondernemers

23

dernemers moeten voorbereid zijn: wie

dan naast in het Nederlands minimaal

in het Engels gebruiksvriendelijk op het

internet te vinden is, bijvoorbeeld met

bed-and–breakfast inclusief een boot-

tocht en een bezoek aan de overkant

zodat je de Wadden echt kunt beleven,

kan het druk krijgen.

Heel wat van die bezoekers en zakenrela-

ties, ook de relaties van bijvoorbeeld een

meubelfabrikant, willen een streek-eigen

presentje mee voor het thuisfront. Dus

voor streekgerechten, ambachtelijke

producten, muziekopnames en andere

cultuuruitingen neemt de markt toe.

wadden werelderfgoed: goed voor ondernemers

Een speciaal logo dat ook terugkomt in

bovengenoemde centrale website zou

het nog mooier maken (het officiële

Werelderfgoedlogo is voorbehouden

aan educatief en ceremonieel gebruik).

Het ligt er dus maar aan hoe je die status

“uitmelkt”, zoals een journalist eens zei

toen hij de succesvolle vermarkting van

het Mexicaanse historische stad Campe-

che beschreef nadat die Werelderfgoed

was geworden.

Merkwaardig genoeg zijn er over dit

proces van toenemende aandacht en

handelsmogelijkheden weinig harde

cijfers. Een nulmeting om de beginsitu-

atie vast te leggen, wat voor de hand

ligt voor wie een marketingcampagne

start, wordt zelden of nooit gedaan.

Het eerder genoemde Campeche in

Mexico is een uitzondering. Het werd in

1999 Werelderfgoed. Volgens nationale

statistieken is het aantal bezoeken aan

Campeche tussen 1999 en 2004 met 39 %

gestegen.

In Europa is het aantal bezoekers van

Werelderfgoedlocaties tussen 1970 en

1991 met 100 procent gestegen. In een

ander onderzoek is gesteld, dat monu-

menten die al bekend zijn aanvankelijk

geen stijging van het aantal bezoekers

kennen na verkrijging van de Werelderf-

goedstatus, maar dat dat voor minder

bekende monumenten en natuurgebie-

den wel het geval is.

BelevingIn alle gevallen neemt de bekendheid

toe en dat is niet alleen gunstig voor het

toerisme, maar ook voor het woon- en

leefklimaat in het gebied. Wat ook is

gesignaleerd, is dat Werelderfgoedtoe-

risten over het algemeen de wat rijkere

toeristen zijn, die iets langer willen

blijven en een gevarieerder pakket aan

“beleving” wensen. Het zijn mensen die

open staan voor verantwoord toerisme

of ecotoerisme, een groeiende trend dus

een groeiende markt. Werelderfgoed-

toerisme houdt bovendien alle seizoenen

aan.

Een grondig rapport van de Scottish Na-

tural Heritage zette het in 2007 nog eens

op een rijtje: Het vermogen om fondsen

aan te trekken voor een brede reeks

toepassingen neemt toe; het is een sti-

mulans voor bewustmaking en onderwijs;

het versterkt het toeristisch imago; het

vergroot de mogelijkheden voor lokale

producten en diensten. Kortom, de stel-

ling uit 2003 van de Britse onderzoeker

Martin Hollands is nog onverminderd van

kracht: veel Werelderfgoederen heb-

ben een nog onontgonnen economisch

potentieel. <

24 NoordNieuws februari 2009 Daan Bultjed.bultje@vno-ncwnoord.nl

Voordat Ferd Crone burgemeester werd

van Leeuwarden zat hij ruim dertien jaar

in de Tweede Kamer namens de PvdA.

Daar was hij onder andere financieel

woordvoerder en hield hij zich bezig

met energie en milieubeleid. Hoewel de

burgemeester geacht wordt boven de

partijen te staan, komt de opgedane er-

varing met het politieke handwerk goed

van pas: ‘Veel van mijn opgebouwde

kennis kan ik inhoudelijk gezien ook

kwijt in deze functie. Je positie is anders

maar het achterliggende mechanisme is

inhoudelijk gezien vaak hetzelfde. De rol

van burgemeester, als boegbeeld van de

stad, dat is wel anders want als Kamerlid

ben je onderdeel van een politiek spel.

Daar sta je nu bestuurlijk meer boven.

Maar dat vind ik wel een verrijking van

mijn werk.’

Maar gaat het niet kriebelen als u de huidige ontwikkelingen ziet op uw oude portefeuille, zoals de kredietcrisis en vervreemding essent aandelen? ‘Ik heb nog veel contacten in Den Haag

en hoor ook nog wel eens wat. Maar ik

heb de knop gewoon omgedraaid en het

burgemeesterschap kent dusdanig veel

nieuwe uitdagingen... Daar heb ik meer

dan genoeg aan. Zeker ook gezien de

vele raakvlakken met onderwerpen waar

ik me in het verleden mee bezig heb

gehouden.’

In welk opzicht? ‘Leeuwarden, maar ook Friesland als

geheel, heeft ten opzichte van 25 jaar

geleden een enorme modernisering

doorgemaakt. Er heeft een verschuiving

plaatsgevonden van een overwegend

agrarische economie, met daaraan ge-

Hoe is het een jaar later met... Ferd Crone?

een jA

Ar

lAter

“de achterstand van de randstad op friesland wordt steeds groter”

koppeld de voedingsmiddelenindustrie,

richting dienstverlening en industrie. Dat

zie je heel sterk in Leeuwarden waar je

alleen al 15.000 arbeidsplaatsen hebt

in financiële en commerciële dienstver-

lening. Maar ook de agri-foodindustrie

heeft zichzelf enorm gemoderniseerd.

Bedrijven als FrieslandFoods en Koop-

mans Meel zijn wereldwijde exporteurs.

was dat ook uw beeld van leeuwar-den toen u in beeld kwam voor het burgemeesterschap?‘Nee, de economie van Leeuwarden

is veel dynamischer en actiever dan ik

oorspronkelijk dacht. Zeker het complex

van economie, scholing en onderzoek. In

de afgelopen decennia is er een enorme

groei geweest in het Hoger beroeps-

onderwijs en het MBO. In Leeuwarden

Ferd Crone werd ruim een jaar gele-

den benoemd tot burgemeester van

Leeuwarden. De transitie van dos-

siertijger naar boegbeeld van de stad

is hem goed bevallen. Zeker gezien

de dynamische economische omge-

ving die Crone aantrof.

25

zitten 25.000 tot 30.000 studenten. Je

ziet ook dat de hogescholen op steeds

meer niveau’s met elkaar samenwerken.

Op dit moment schiet de campus uit de

grond, wat de nieuwe basis voor samen-

werking zal worden. Daar zitten we als

stadsbestuur ook bovenop, om straks de

schaalvoordelen van de samenwerking

tussen die instellingen te incasseren. En

op de combinatie van moderne bedrij-

vigheid en onderwijsinstellingen zetten

we nu een kop met bijvoorbeeld Wetsus

en Cartesius. Dat is de transitie waar we

nu voor staan en die ook hoort bij de

moderne economie: het verbinden van

wetenschap, hoger onderwijs en het be-

drijfsleven. Daar zie ik de komende tien,

twintig jaar een hoop werkgelegenheid

ontstaan. Wetsus is een mooi voorbeeld.

Het is een samenwerkingsverband met

de universiteiten van Wageningen, Delft

en Enschede. Daardoor zitten er nu 40

promovendi in Leeuwarden. Dat levert

compleet nieuwe bedrijvigheid op.’

Crone moet niets hebben van de ge-

dachte dat Friesland kampt met een

economische achterstand. ‘Je hebt hier

bedrijven waar de randstad van afhan-

kelijk is, alleen al als je het hebt over de

financiële dienstverlening. Ik was laatst

op bezoek bij ING-Postbank, dat inmid-

dels uitsluitend ING heet, daar heb je een

paar duizend arbeidsplaatsen die hele-

maal niet verplaatst kunnen worden naar

Amsterdam. Sterker nog, in Amsterdam

bouwen ze activiteiten af die ze ver-

plaatsen naar Leeuwarden. De randstad

loopt feitelijk steeds meer achterstand

op ten opzichte van Friesland. Want in de

randstad is de arbeidsmarkt te krap, de

filedruk is te groot en het woonklimaat

is sterk verslechterd. Dus Friesland is de

place to be’

Zo wordt er vanuit den haag in de regel niet naar noord-nederland gekeken.‘Daarom zeg ik het ook zo. We hebben

nu even een dipje door de recessie. Maar

je zag tot een half jaar geleden dat ze

in de randstad de boel niet meer voor

elkaar kregen. Vandaar dat je een aantal

bedrijven zoals ING activiteiten zag

verplaatsen naar het noorden. Die trend

zal zich bij het herstel uit de economische

crisis ook weer voortzetten. Daarom is

scholing en onderwijs ook zo belangrijk,

omdat die arbeidsmarkt kwalitiatief mee

moet blijven groeien. Met de combinatie

van een goede arbeidsmarkt, een goed

woonklimaat en betere bereikbaarheid is

Friesland als geheel een zeer aantrekke-

lijk gebied. De perceptie dat het noorden

zo ver weg is van de randstad, dat klopt

niet. Ik rij in een uur vanuit Leeuwarden

naar Amsterdam.’

de bereikbaarheid van leeuwarden binnen friesland is op dit moment toch niet optimaal te noemen? ‘Dat is inderdaad iets waar we de ko-

mende tijd mee aan de slag gaan. We

gaan voor anderhalf miljard aan investe-

ringsprojecten doen in Leeuwarden. Dan

gaat het in de eerste plaats om de Haak

om Leeuwarden en het aanpakken van

de invalswegen. Dus enerzijds wordt het

doorgaande verkeer om de stad geleid

en anderzijds wordt de bereikbaarheid

van Leeuwarden vergroot. Het geld ligt

klaar, de plannen zijn getekend, dus dat

gaat nu echt gebeuren.’

Het afgelopen half jaar zag het College

van B&W van Leeuwarden twee wet-

houders vertrekken. Yvonne Bleize werd

directeur van het Cartesius Instituut en

Marga Waanders is burgemeester ge-

worden van Dongeradeel. Toch voorziet

Ferd Crone geen continuïteitsproblemen

met betrekking tot de op stapel staande

projecten. ‘Eigenlijk heeft de wisseling

toevallig plaatsgevonden op het beste

moment: de projecten zijn helemaal door

de voorbereidingsfases heen, de contrac-

ten zijn getekend en wel. De uitvoering

is een hele andere fase. Dus precies

tijdens de breuk tussen voorbereiding en

uitvoering komen de nieuwe mensen.

Overigens wisselt de wethouder verkeer

en vervoer niet, Gerrit Krol blijft gewoon

op zijn post. De continuïteit is gegaran-

deerd.’ <

26 NoordNieuws februari 2009

“Schade recessie in noordelijk verband beperken”In reactie op de CPB-prognose dat de Nederlandse economie in

2009 zal krimpen met 3,5%, heeft VNO-NCW Noord bepleit dat

noordelijke overheden hun uitgaven van consumptieve aard

bevriezen en juist investeringsuitgaven naar voren halen. De

CPB-cijfers doen het ergste vrezen voor Noord-Nederland. Hoe-

wel de economische structuur van Noord-Nederland, met veelal

kleinere familiebedrijven, ervoor kan zorgen dat de effecten

van de recessie hier minder zullen zijn dan elders, moet gewaakt

worden voor onderschatting. De cijfers van het CPB werpen de

schaduw van groeiende werkloosheid en een toename van fail-

lissementen vooruit. VNO-NCW Noord wil dat de relevante par-

tijen in Noord-Nederland zo snel mogelijk om tafel gaan zitten

om noordelijke maatregelen in verband met de recessie af te

stemmen. In verband met de concurrentiepositie van bedrijven

zal op nationaal niveau zo snel mogelijk een akkoord gesloten

moeten worden over loonmatiging en een stimuleringspakket

voor het bedrijfsleven. Het gaat wat VNO-NCW Noord betreft

onder meer om verruiming van de exportkredietgaranties en

van mogelijkheden tot vervroegde afschrijvingen en impulsen

voor (wegen)bouw en innovatie. Dit pakket vormt geen blij-

vende belasting voor de overheidsfinanciën.

Elektronisch facturerenStaatssecretaris De Jager van Financiën gaat de fiscale regels

voor elektronisch factureren sterk vereenvoudigen. In Europees

verband werd al gewerkt aan een impuls voor elektronisch

factureren, en met deze maatregelen loopt Nederland voorop.

VNO-NCW en MKB-Nederland hebben in een reactie aange-

geven dat veel geld wordt bespaard wanneer de factuurgege-

vens door een codering rechtstreeks tussen de administratieve

systemen van de leverancier en de afnemer uitgewisseld kunnen

worden, waardoor een handmatige verwerking overbodig is.

Ook hoeft de ondernemer niet langer aan de belastinginspec-

teur te melden welke vorm hij of zij gebruikt. Essentieel is dat

voor de omzetbelasting de elektronische en de papieren factuur

gelijk worden behandeld. De ondernemingsorganisaties pleiten

ook voor het stimuleren van grensoverschrijdend elektronisch

factureren. Daarvoor is een wijziging van de Europese regels

nodig.

Marktoriëntatiereis Finland De Kamer van Koophandel organiseert van 24 tot en met 29 mei

een handelsreis voor alle ondernemers die zich willen oriënteren

op de markt in Finland. Het land, ruim acht keer zo groot als

Nederland met 5,3 miljoen inwoners, kende de afgelopen jaren

een stabiele economische ontwikkeling. Finland ligt midden in

de best presterende Europese regio qua economische groei en

innovatie. Door de centrale ligging in Noord-Europa, de histo-

rische banden met Rusland en de Baltische Staten, een goed

opgeleide beroepsbevolking en veel kennisintensieve bedrijvig-

heid liggen er voor ondernemers in Noord-Nederland goede

marktkansen in Finland. Tijdens de marktoriëntatiereis kunnen

contacten gelegd worden in een nieuwe markt of bestaande

contacten verstevigd worden. De reis wordt uitgevoerd in het

kader van het nieuwe exportproject WiN!, een samenwerking

tussen de Kamer van Koophandel Noord-Nederland, Syntens,

Business Development Friesland, Dagin en het World Trade Cen-

ter. Zie voor meer informatie: www.kvk.nl/finland.

Ondergrondse opslag CO2

Bedrijven, kennisinstellingen en overheden in Noord-Nederland

willen vanaf 2013 op grote schaal CO2 afvangen en opslaan in

deze regio. Dit plan presenteerde Max van den Berg, Commis-

saris der Koninging van de provincie Groningen op 5 februari

namens de Noord-Nederlandse delegatie aan minister Van der

Hoeven (EZ) en minister Cramer (VROM). De delegatie bestond

uit de drie noordelijke provincies en de bedrijven RWE, Nuon,

Gasunie, Akzo Nobel en de NAM. In de komende jaren ontstaat

er een extra energievoorziening van circa 7.000 MegaWatt

in Noord-Nederland. Dat is genoeg voor alle huishoudens in

Nederland. De partijen in Noord-Nederland willen dat die ener-

gieproductie gepaard gaat met de afvang en het hergebruik of

de opslag van de CO2 die daarbij wordt geproduceerd. Daarmee

wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het nationale kli-

maatbeleid. De Europese Unie heeft meer dan een miljard euro

beschikbaar gesteld voor een aantal proefprojecten voor op-

vang en opslag van CO2. Minister van der Hoeven (EZ) noemde

het een veelbelovende businesscase en prees het tempo. Ze

zegde toe dat het Kabinet zijn best zou doen voor Europese

financiering voor de projecten.

Bezem door middelenkastIn Drenthe is de inzameling van tenminste 6000 kilo aan overbo-

dige en ongewenste bestrijdingsmiddelen van start gegaan. Het

project ‘De bezem door de middelenkast’ is een initiatief van

WMD en de provincie Drenthe. Samen met de waterschappen

en Vitens willen zij de overbodige en verboden middelen in de

bestrijdingsmiddelenkasten terugdringen. In totaal hebben 370

bedrijven aangeven graag hun kast te willen laten controleren.

AC

tuA

lIteIten

(advertentie)

Al sinds 1871 een gastvrij huis in hartje Stad.Slapen op steenworpafstand van de Martinitoren.

Martini Hotel Groningen

27

Alarmbellen rinkelen Meldpunt Kredietcrisis

Via www.meldpuntkredietcrisis.nl brengt

VNO-NCW Noord in kaart wat de con-

crete gevolgen zijn van de kredietcrisis

voor ondernemers. Op basis van tiental-

len reacties zijn de eerste acties onder-

nomen.

Op 7 januari heeft VNO-NCW Noord de

website www.meldpuntkredietcrisis.nl

gelanceerd. Via deze website kunnen on-

dernemers aangeven op welke manieren

zij geraakt worden door de internationa-

le kredietcrisis. Achterliggende gedachte

van het meldpunt is dat in de publieke

opinie veelal wordt gesproken over de

gevolgen van de kredietcrisis op basis van

vermoedens en emoties, maar zelden op

basis van concrete gevallen. Via het meld-

punt kredietcrisis worden de problemen

geïnventariseerd aan de hand waarvan

onder andere overleg kan worden ge-

voerd met de diverse overheden.

Sinds de opening van het meldpunt zijn

een kleine vijftig reacties binnengeko-

men, waarvan driekwart uit Noord-Ne-

derland en een kwart uit overig Neder-

land. Dit aantal is exclusief de reacties

van ondernemers uit het werkgebied van

VNO-NCW Midden, die via het meldpunt

naar een aparte site geleid worden. Qua

sectoren waarin de ondernemers actief

zijn is de spreiding groot. Het varieert

van tussenhandel, woningmarkt, glas-

tuinbouw, industrie, bouw tot en met

detailhandel, zakelijke dienstverlening

en transport.

De meldingen die gedaan worden kun-

nen grofweg worden ingedeeld in twee

categorieën. Enerzijds wordt veelvuldig

aangegeven dat het moeilijker is ge-

worden om krediet verstrekt te krijgen.

Daarbij stellen de ondernemers onder an-

dere vast dat kredietverstrekkers geneigd

zijn risico’s te mijden en de voorwaarden

waaronder krediet verstrekt wordt veel

scherper zijn dan voorheen. Anderzijds

hebben veel bedrijven te kampen met

een terugval aan orders. Dit hangt onder

andere samen met het in de ijskast zet-

ten van projecten door andere partijen

in de keten en het uitstellen van grotere

uitgaven door consumenten. In een aan-

tal gevallen leidt de terugval van orders

tot tijdelijk overtallig personeel.

BetalingstermijnenNaar aanleiding van de meldingen dat

bedrijven problemen krijgen met hun

liquiditeit, heeft VNO-NCW Noord de

noordelijke gemeente- en provinciebe-

sturen opgeroepen hun betalingster-

mijnen te bekorten. Menig ondernemer

heeft te maken met overheidsorganen

die de wettelijke betalingstermijn van

30 dagen overschrijden. Daarom is een

oproep gedaan aan de noordelijke

overheden om te inventariseren welke

betalingstermijnen binnen hun organisa-

tie gangbaar zijn. Hierbij is de bestuur-

ders gevraagd deze termijnen zoveel

mogelijk te bekorten. Inmiddels hebben

Hoogezand-Sappemeer, Kollumerland,

Leeuwarden, Menadumadeel, Groningen

en Meppel toegezegd dat zij hun beta-

lingstermijn zullen bekorten. VNO-NCW

Noord heeft goede hoop dat op korte

termijn meer overheden zullen volgen.

VNO-NCW Noord zit regelmatig met

lokale en provinciale overheden om tafel,

waarbij telkens benadrukt wordt dat de

overheid als opdrachtgever blijft inves-

teren. Zo zal gekeken moeten worden

of projecten naar voren kunnen worden

gehaald.

Zoals op pagina 4 te lezen valt, wordt

landelijk door VNO-NCW hard gewerkt

voor maatregelen ter ondersteuning van

ondernemers. VNO-NCW Noord gebruikt

de signalen via www.meldpuntkrediet-

crisis.nl om de landelijke lobby te voeden

met (geanonimiseerde) voorbeelden uit

de praktijk.

Op basis van de binnengekomen mel-

dingen zal VNO-NCW Noord in april een

ledenbijeenkomst organiseren. Tijdens

deze bijeenkomst zullen onderwerpen als

kredietverlening en werktijdverkorting

aan bod komen. Ook zal een indruk wor-

den gegeven van de projecten die door

overheden naar voren worden gehaald

met het oog op de crisis. De bijeenkomst

zal tijdig worden aangekondigd via de

diverse kanalen van de vereniging. <

In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten van Vno-nCw noord.

Vn

o-n

Cw

no

or

d In

AC

tIe

28 NoordNieuws februari 2009 Christel Slimc.slim@vno-ncwnoord.nl

Ver

enIG

InG

Recruiting Noord wordt dit jaar voor de

derde keer op rij georganiseerd. Op 18

maart wordt tijdens dé carrièrebeurs van

het noorden in Martiniplaza een match

tot stand gebracht tussen hoog opgelei-

de jongeren en noordelijke werkgevers.

De arbeidsmarkt is volop in beweging.

Door de financiële crisis is de zorg over

krapte op de arbeidsmarkt vervangen

door vrees voor massaontslagen. Toch

blijft bij veel bedrijven de vraag naar

goed, gekwalificeerd personeel bestaan.

Recruiting Noord is oorspronkelijk in het

leven geroepen om studenten te stimu-

leren om te kiezen voor een noordelijke

werkgever. Voor het noordelijke bedrijfs-

leven is het dus juist nu van belang om

zich te presenteren op Recruiting Noord:

door succesvolle matches kan de zoge-

heten vlucht van hoogopgeleiden uit

Noord-Nederland worden tegengegaan.

In tegenstelling tot voorgaande edities

is Recruiting Noord 2009 gebundeld

tot één beursdag. Bovendien zijn dit

jaar naast HBO/WO studenten ook

MBO studenten vertegenwoordigd.

Hiermee wordt ingespeeld op de vraag

naar gekwalificeerd personeel van mkb

bedrijven in de noordelijke drie provin-

cies. Recruiting Noord biedt werkgevers

de mogelijkheid om op verschillende

manieren met de studenten in contact te

komen. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld

een stand huren en zich op die manier

presenteren. Ook kunnen bedrijven

workshops verzorgen om op die manier

in contact te komen met studenten.

Tijdens de beursdag zullen diverse work-

shops, sollicitatiegesprekken en speed-

netwerksessies plaatsvinden. Tijdens de

lunch en het diner wordt de deelnemen-

de bedrijven de mogelijkheid geboden

om studenten uit te nodigen.

ontmoetingspleinEen nieuw element van Recruiting

Noord is het International Internship and

Career Plaza (ICP) van de Rijksuniversiteit

Groningen. ICP is een interactief ontmoe-

tingsplein waar internationaal georiën-

teerde bedrijven stageplaatsen op een

laagdrempelige manier aan studenten

van de RUG en Hanzehogeschool kunnen

aanbieden. ‘Wisselwerking’ is het kern-

woord. Zo worden diverse workshops

georganiseerd en bestaat voor bedrijven

de mogelijkheid om te speeddaten. Bo-

vendien kunnen de aangeboden stage-

plaatsen of traineeships van tevoren via

een mailinglist verspreid worden onder

de studenten. Op het plein kan dan de

ontmoeting plaatsvinden. De voertaal op

het plein is Engels.

De Internship and Career Plaza past bin-

nen het streven van de RUG om inter-

Carrières maken18 maart 2009: Recruiting Noord

Ook in 2009 slaat Recruiting Noord de brug tussen studenten

die op het punt van afstuderen staan en bedrijven in Noord-

Nederland die carrièremogelijkheden te bieden hebben. Nieuw

dit jaar is dat de beurs ook MBO studenten verwelkomt.

29

nationaal stage lopen te stimuleren. De

huidige generatie studenten is meer en

meer internationaal georiënteerd. Neder-

landse studenten willen vaker een stage

in het buitenland lopen, terwijl in Neder-

land studerende buitenlandse studenten

graag met het Nederlandse bedrijfsleven

in contact komen. Tegelijkertijd zoeken

studenten die voor hun studie al in het

buitenland zijn geweest, juist stageplaat-

sen in Noord-Nederland. Op de ICP komt

u als ondernemer studenten van verschil-

lende nationaliteiten en van verschillen-

de faculteiten tegen. Zo zult u bedrijf-

kunde-, economie-, letteren, lifescience

en rechtenstudenten tegenkomen. Het

ICP is uniek omdat het niet alleen over

recruitment gaat, maar vooral over de rol

van studenten bij het internationaliseren

van een bedrijf (bijvoorbeeld als stage).

Een belangrijke doelstelling van het ICP

is zorgen voor een kennismaking van het

regionale bedrijfsleven met buitenlandse

studenten. Juist buitenlandse studenten

hebben belangstelling voor stages en

onderzoeksopdrachten in onze regio.

Zij zijn hier immers al in het buitenland

en beschikken ook niet altijd over de

financiële middelen om verder te reizen.

Aan de RUG studeren 2.300 buitenlandse

studenten. Vaak spreken ze vloeiend

Engels en soms ook Nederlands. Enkelen

doen daarvoor het staatsexamen.

Het ICP is mede mogelijk gemaakt

dankzij het Akkoord van Groningen. De

plaza dient ertoe om netwerken tussen

studenten, staf en het internationaal

georiënteerde bedrijfsleven structureel

vorm te geven. Tijdens en na de dag

kunt u gebruik maken van een internet-

applicatie die geschikt is om dergelijke

netwerken te faciliteren.

AanmeldenRecruiting Noord wordt op 18 maart

2009 om 10.00 uur officieel geopend en

duurt tot 20.00 uur.

U kunt zich aanmelden via de website

www.recruitingnoord.nl. Hier kunt u ook

terecht voor aanvullende informatie en

het volledige programma. Kijk voor meer

informatie over het International Intern-

ship and Career Plaza op www.rug.nl/

internshipandcareerplaza2009 <

Oosteinde 4b Postbus 145 9300 AC Roden T 050 50 15 455 F 050 50 15 456www.schuurmans.nlE info@schuurmans-advocaten.nl

(advertentie)

30 NoordNieuws februari 2009per

son

AlIA

Jeroen Meulendijks vertrekt per 1

maart als directeur van Groningen

Airport Eelde. Hij vervulde deze func-

tie gedurende acht jaar. Meulendijks

wordt directeur van Vakopleiding

Transport en Logistiek in Alphen aan

den Rijn. De Raad van Commissaris-

sen van Groningen Airport Eelde zal

zich buigen over de invulling van de

directie-functie.

Eelco Koehoorn is per 1 januari 2009

benoemd tot directeur Corporate

Clients van Friesland Bank. Alvorens hij

deze overstap maakte was hij binnen

Friesland Bank werkzaam als Directeur

Algemene Bank Friesland.

Hans Feenstra is benoemd tot de

nieuwe voorzitter van de raad van

bestuur van het Martini Ziekenhuis in

Groningen. Hij is nu nog voorzitter van

de raad van bestuur van De Friesland

Zorgverzekeraar. Feenstra volgt per 1

april Jack Thiadens op die na tien jaar

vertrok. Op diezelfde datum vertrekt

Marianne Acampo als lid van de raad

van bestuur van het Martini Zieken-

huis Groningen. Ze wordt de nieuwe

bestuursvoorzitter van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk.

Acampo was sinds 2005 lid van de Raad van Bestuur.

Siebe van der Deen is sinds 12 janua-

ri 2009 de nieuwe Algemeen Directeur

van Ziengs Schoenen uit Assen. Van

der Deen was tot voor kort voorzitter

van de ING Bank Regio Noord/Oost

Nederland. In deze functie is hij in

de afgelopen jaren nauw betrokken

geweest bij de retailontwikkelingen

binnen het ING-concern en heeft hij

een belangrijke bijdrage geleverd aan

de integratie van de Postbank met de

ING-bank.

Henk Bleker is door de Raad van

Toezicht van RTV Noord benoemd tot

de nieuwe directeur van RTV Noord.

Bleker is sinds 1999 namens het CDA

lid van Gedeputeerde Staten in de

provincie Groningen, met als porte-

feuille Verkeer en Vervoer, Water en

Energie. Hij zal op 1 mei 2009 in zijn

nieuwe functie beginnen, waarbij hij

zal gaan samenwerken met een nog te

benoemen hoofdredacteur.

Sylvana Lemmers 25 jaar in dienst van VNO-NCW NoordOp 2 februari werd het heugelijke feit gevierd dat Sylvana Lem-

mers vijfentwintig jaar in dienst is van VNO-NCW Noord. Syl-

vana werd in 1979 als secretaresse aangenomen door toenmalig

NCW Noord-secretaris Jelmer Bolt. Haar eerste werkzaamheden

bestonden uit het handmatig uitzoeken van de postcodes van

alle persoonlijke leden. “Gelukkig was het aantal leden in die

tijd een vijfde van die van het huidige VNO-NCW Noord” aldus

de jubilaris. Na vier jaar uitgeleend te zijn aan het Nederlands

Centrum voor Ondernemingsplanning en Innovatie (NCOI),

keerde Sylvana weer terug bij NCW Noord en bleef daar ook na

de fusie tot VNO-NCW Noord. Haar werkzaamheden varieerden

van financiële- en ledenadministratie tot het voeren van het se-

cretariaat van respectievelijk Hans Haerkens en Lambert Zwiers.

multitooluw voor...

FSC, ISO9001 en ISO14001 gecertificeerd

Industrieweg 38, 9403 AB Assen | [t] 0592 37 95 55

[e] info@vangorcum.nl | [i] www.vangorcum.nl

(advertentie)

31

Welkom nieuwe ledenDe volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:

Drenthe

R.J. Auwema Hogeland bedrijfsadvies, Norg

Mw L.H. Beijering Beijering Consulting, Schoonloo

Brig-gen. C.J.M. van den Heuvel 43 Gemechaniseerde Brigade, Steenwijk

J.L. Kauffeld Stichting Evean Groep, Assen

A. Peerbolte PeoplePro, Assen

Mw A.J.M. Resink Resink Advisering & Management, Hoogeveen

C.R. van Santvoord Marketing Drenthe, Assen

A.M. van Triest CS Vincent van Gogh, Assen

Mw M. Vreugdenhil Yacht, Zwolle

Friesland

W. de Vreeze Caparis NV, Drachten

Mw A. van der Klip Inplacement, Leeuwarden

Krappel Stichting Talma Sionsberg, Dokkum

G. Westra Frisian Yacht Club, Marssum

drs. A.J. van der Meer RE RO Ernst & Young Accountants LLP, Apeldoorn

mr. H.C. Odijk Prins Dokkum BV, Dokkum

Ir. W.F. Schot MRE Van Wijnen Noord B.V., Gorredijk

J. Coombs Philips Consumer Lifestyle BV, Drachten

H. Sikkema Verhoeve Groep Noord, Grou

B. ter Elst AGC Oosterwolde BV, Oosterwolde

Groningen

K. van Twist Groninger Museum, Groningen

J.G. Wittmaekers Wittmaekers Beheer BV, Groningen

Mw M.A. ter Beek Bos & Bos Catering, Groningen

Mw G. van den Wijngaard-Hamer Deloitte, Groningen

J.B. Bos UWV, Groningen

J. Hofstee Unipartners Groningen, Groningen

Mw M. Koek VCD IT Groep, Groningen

B.H. Oberink Yspeert vwl Tax Management, Groningen

W. Zijlmans ING Bank N.V., Groningen

A. Reinsma BDO CampsObers, Groningen

K. Postema Feithhuis Exploitatie BV, Groningen

T. Cremers Britisch American Tobacco Niemeyer B.V, Groningen.

drs W.C.G.M. van Paridon Metsens, Assen

Mw R.T. Bos-Brunink Bos & Bos Catering, Groningen

J.B. Rekker PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs NV,

Groningen

J. Dollenkamp AWVN, Groningen

Mw C.M. uit de Weerd USG Capacity Beheer BV, Groningen

Mw C.I.W. Vooren USG Capacity Beheer BV, Groningen

drs.ing. C. Witvliet TechnologieCentrum Noord-Nederland, Groningen

nIe

uw

e le

den

Mw L.H. Beijering

Dinsdag 24 februariHet Noord-Nederlands industriedebat

Wat is de toekomst van de industrie in

Noord-Nederland? De industrie in Noord-

Nederland blijkt meer dan ooit van groot

belang voor de economie van Noord-

Nederland. Daarom organiseert VNO-NCW

Noord samen met Stichting Industriebeleid

en Communicatie (SIC) het Noord-Neder-

lands Industriedebat.

Sprekers: Prof. dr. Dany Jacobs, bijzon-

der hoogleraar UvA

Kees van der Sluijs, plant-

manager Draka Emmen

Jos Pâques, Pâques Balk

Eiso Alberda van Ekenstein,

CEO Teijin Aramid

Plaats: Gasunie-gebouw, Groningen

Ontvangst: 15.00 uur

Einde: 18.30 uur

Donderdag 26 februariBedrijfsbezoek De Vries Transport Group

De Vries Transport Group behoort tot

de grotere internationale, logistieke

dienstverleners in Noord-Nederland. De

onderneming heeft haar hoofdvestiging in

Veendam en nevenvestigingen in Coevor-

den, Leeuwarden en Rostock (D), Moers

(D) en Bor (CZ).

Plaats: De Vries Transport Group,

Veendam

Ontvangst: 15.00 uur

Einde: 17.30 uur

Dinsdag 3 maartHavezate bijeenkomst

Het podium wordt geboden aan Wim van

de Donk, voorzitter van de Wetenschappe-

lijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

Hij is de afgelopen jaren onder het mom

“Regeren is vooruitdenken” geregeld aan-

geschoven in het Torentje van premier Bal-

kenende om te praten over de toekomst

van de Nederlandse samenleving.

Plaats: De Havixhorst, De Schiphorst

Ontvangst: 17.00 uur

Einde: 20.30 uur

Donderdag 5 maartInternationaliseringscongres Noord-

Nederland

Go foreign, leap forward

Tijdens het inetrnationaliseringscongres

van AIESEC en VNO-NCW Noord staan

de kansen van internationalisering voor

noordelijke ondernemers centraal. Er zal

aandacht besteed worden aan de intercul-

Colofon

NoordNieuws, het magazine van

VNO-NCW Noord verschijnt zes

maal per jaar en wordt verspreid

onder leden in Drenthe, Friesland

en Groningen.

Jaargang 14 nummer 1

Februari 2009

Oplage

2.000 exemplaren

Redactie

Daan Bultje (hoofdredacteur)

Akke Groenewoud

Jan-Willem Lobeek

Christel Slim

Lambert Zwiers

noordnieuws@vno-ncwnoord.nl

Postbus 132

9700 AC Groningen

T 050 5343844

F 050 5346145

www.vno-ncwnoord.nl

Basisvormgeving

studio Tineke Wieringa bno,

Haren

Prepress, druk en distributie

Koninklijke Van Gorcum bv,

Assen

VNO-NCW Noord vertegenwoor-

digt in Groningen, Friesland

en Drenthe 12.000 bedrijven

waarbij ruim 1.400 persoonlijke

leden de harde kern van de

vereniging vormen. Genoemde

bedrijven representeren tachtig

procent van de werkgelegenheid

in de marktsector. Zestig procent

van het ledenbestand zijn mkb-

bedrijven.

AG

end

A

turele verschillen en overeenkomsten in de

internationale handel. Wat betekent dit

voor u als ondernemer betekent en welke

stappen kunt u nemen om uw kennis van

de verschillen en overeenkomsten zo opti-

maal mogelijk te gebruiken.

Sprekers: Max van den Berg,

Commissaris van de Koningin

Groningen

Bert Panman, Gasunie

Rob van der Ploeg,

Nederland-Rusland Centrum

Rikus Jager, CDA Tweede-

Kamerlid

Plaats: Gasunie, Groningen

Ontvangst: 12.00 uur

Einde: 18.30 uur

Donderdag 5 maartLunchbijeenkomst voor vrouwelijke leden

Vrouwen zijn te bescheiden, ze steken hun

vinger niet op. Dat is hét bekende argu-

ment voor het ontbreken van vrouwen in

de top. We kunnen het niet meer aanho-

ren. Hoezo onzichtbaar? Het m/v-debat

verdient blijvend aandacht. Daarom deelt

Anja Kanters als sprekend voorbeeld haar

persoonlijke ervaringen.

Spreker: Anja Kanters, directeur van

Donker BV

Plaats: De Paalkoepel, Haren

Ontvangst: 11.30 uur

Einde: 14.15 uur

Dinsdag 10 maartNet wakker, netwerken

De ontbijttafel wordt gedekt voor 15

ondernemers die allemaal de mogelijk-

heid krijgen zich in drie minuten aan hun

tafelgenoten te presenteren.

Plaats: Infrahuis, Groningen

Ontvangst: 07.45

Einde: 09.00

beperkte deelname

Donderdag 12 maartBedrijfsbezoek VDL Stud

‘Passie voor paarden groeit uit tot visie

binnen de paardenfokkerij’

Spreker: Wiepke van de Lageweg,

directeur-eigenaar VDL Stud

Plaats: VDL Stud, Bears

Ontvangst: 14.00 uur

NOORDNIEUWS

> InvesterIngen In provIncIale en lokale Infrastructuur blIjven achter> ZuIderZeewerkers uIt stadskanaal> snn moet meerwaarde bewIjZen In tIjd van crIsIs > emmen, volwaardIge plek langs de noordelIjke ontwIkkelIngsas

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5 > 2008

NOORDNIEUWS

> Regiospecifiek pakket: Nog geeN ceNtimeteR iNfRastRuctuuR aaNgelegd> “Het Jsf-pRogRamma is Nu al eeN gRoot succes vooR NedeRlaNd”> BaaNveRleNgiNg eelde: kNaRseNde RadeReN vaN staat> oNdeRNemeRsgala 2008: vaN BacH tot BliNg

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4 > 2008

Vlammend noord-nederland Het noorden als energiepoort

leden van vno-ncW noord krijgen het magazine noordnieuws gratis thuis gestuurd. maar het is voor niet-leden nu ook mogelijk om via een los jaarabonnement op de hoogte te blijven van: > de wapenfeiten en standpunten van vno-ncW noord> de achtergronden bij actuele onderwerpen> de verhalen uit de praktijk van ondernemers

een jaar, 5 nummers, 37,50

ook zeer geschikt om collega-ondernemers kennis te laten maken met vno-ncW noord

✂

✂

Ja,

Ja,

ik neem tot wederopzegging een jaarabonnement op NoordNieuws (5 nrs) voor 37,50

Mijn gegevens zijn:

Naam

Bedrijf

adres

Postcode Plaats

Telefoonnummer e-mailadres

Handtekening datum

❑ Graag ontvang ik ook vrijblijvend een informatiepakket van VNo-Ncw Noord

stuur deze antwoordkaart (zonder postzegel) naar: VNo-Ncw Noord, antwoordnummer 326, 9700 VB Groningen

ik geef een jaarabonnement op NoordNieuws (5 nrs) cadeau voor 37,50

Mijn gegevens zijn:

Naam

Bedrijf

adres

Postcode Plaats

Telefoonnummer e-mailadres

Het cadeau abonnement is bestemd voor:

Naam

Bedrijf

adres

Postcode Plaats

Telefoonnummer e-mailadres

Handtekening datum

❑ stuur deze persoon tevens vrijblijvend een informatiepakket van VNo-Ncw Noord

stuur deze antwoordkaart (zonder postzegel) naar: VNo-Ncw Noord, antwoordnummer 326, 9700 VB Groningen

NOORDMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5

NOORDNIEUWS

> Waddenfonds lijkt Wel een kansspel> foppe de Haan: Het benutten van jong talent> Meer onderneMers nodig in politiek> frisHeid brussel verrast

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 3 > 2008

HigH Voltage! Noordelijk bedrijfsleVeN Vol eNergie

NIEUWSMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4

NIEUWS

Waddenfonds lijkt foppe de Haan: Meer ondernefrisHeid b

NOORDNIEUWS

> Randstad is geen eiland Langetermijnvisie beïnvLoedt noord-nederLand> gRoningen moet van spooR wisselen beoogde tramLijn geen verbetering> BReekijzeR Wouter van dieren: aan de sLag met ambities> Regel matig aanpak LokaLe regeLdruk hot issue

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 2 > 2008

noordeLijk bedrijfsLeven heLpt derde WereLd

NOORDMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 2

een los jaarabonnement op de hoogte te blijven van: > Randstad is geen eilandLangetermijnvisie beïnv> gRoningen moet van spoo

NOORDNIEUWS

> groen licht voor vogeltrek nam redt trekvogels met nieuwe techniek> eenSgeZinD over geMeenteliJke herinDeling ondernemers laten hun stem horen> ZiJ trokken De liJn the making of hier trekken we de lijn> ZonDerneMerS te weinig studenten willen ondernemen

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 1 > 2008

cultuur als kracht

H Voltage! Noordelijk bedrijfsleVeNol eNergie

HigHNoordelijk bedrijfsleVol e

oordeLijk bedrijfsLeven

pt derde WereLd

oordebedrijfsheLpt derde 5x noordnieuws voor 37,50

de gevolgen van de internationale kredietcrisis worden steeds duidelijker zichtbaar.

Zeker ook in het bedrijfsleven. Zowel de regionale verenigingen als VNo-Ncw treden

in overleg met de diverse overheden over maatregelen om de economie en bedrijven te

stimuleren.

Voor een effectief overleg is het essentieel om voorbeelden uit de praktijk te hebben.

Zo kan zichtbaar gemaakt worden waar ondernemers behoefte aan hebben en op welke

manieren zij geraakt worden door de kredietcrisis. Het kan gaan om problemen rond

kredietverlening, personeelszaken, etcetera. daarom stellen wij ondernemers via deze

site in de gelegenheid melding te maken van knelpunten die het gevolg zijn van de

kredietcrisis.

Ga naar www.meldpuntkredietcrisis.nl en selecteer daar de provincie waarin uw

onderneming gevestigd is. Vervolgens kunt u aangeven tegen welke problemen u aan

loopt als gevolg van de kredietcrisis.

Meldpuntkredietcrisis.nl is een initiatief van VNo-Ncw Noord

Meldpunt Kredietcrisis

www.meldpuntkredietcrisis.nl