“En we kunnen zoveel beter!”

Bas Baanders, tranchemanager

In voor zorg!

16 december 2013

Stelling

De grote veranderingen van de komende tijd kunnen we alleen realiseren als we de gedrevenheid van de professionals en de noodzaak van innovatie in elkaars verlengde weten te leggen.

Aanstaande veranderingen

• Herinrichting zorg en publieke domein

• Scheiden wonen/zorg: zelfstandig tenzij

• Vergrijzing, ontgroening

• Budgettaire beperkingen

• Van verzorging naar zelfstandigheid: “participatie”

• Verschillende transities tegelijkertijd

Veranderingen van buiten én binnen

• Grote veranderingen die van buiten komen? Maar ook: maatschappelijke wensen van zorgvragers, frustraties professionals

• Niet alleen “we moeten anders” maar ook: “we willen anders”.

• Verandering van buiten én van binnen

Leef- en systeemwereld

• Verandering van buiten: systeemwereld;

• verandering van binnen: leefwereld

• goede zorgverlening: “bedoeling”, wordt feitelijk gerealiseerd in de leefwereld

– Leestip: Wouter Hart en Marius Buiting: Verdraaide organisaties

Zorg in (slinger)beweging

• Zorg bevindt zich altijd in krachtenspel tussen leef- en systeemwereld

• Slingerbeweging professionals – organisatie / microkosmos-macrokosmos

Systeemwereld te dominant?

• Laatste decennia: via systeemwereld grip krijgen op gedrag professionals en organisaties

• Leidt tot niet altijd terechte kritiek: de zorg heeft er óók baat bij gehad; soms roept systeemwereld professionele kwaliteitsverbetering op

Systeemwereld ≠ leefwereld

• Systeemwereld doel op zich? Dan bedoeling uit zicht: cliënt en medewerker verdwijnen tegen de achtergrond van de organisatie

• Wantrouwen i.p.v. vertrouwen• Risicoreductie door meer regels en

procedures; leidt tot defensief en verkrampt gedrag

• Organische eenheden versplinteren; integrale kijk bemoeilijkt

Grenzen bereikt

• De wal keert het schip: “zo kunnen we niet doorgaan.”

Toekomstbestendige zorg…

• “Meer met minder”

• Maatwerk: integrale aanpak zorg- en begeleidingsbehoefte

• Zo veel en lang mogelijk zelfstandig

• Zorg en begeleiding uitstijgend boven domeinen, organisaties en financieringsstromen

… met oog voor professionals …

• Van wantrouwen naar vertrouwen

• Meer zelfsturing, meer regelruimte, meer ruimte voor gedrevenheid professionals leidt tot betere zorg, tevredener klanten, professionals terug bij bron

• Bovendien: bedrijfsmatig doelmatig

… leidt tot indrukwekkende resultaten

Medewerkers kunnen meer aan dan verwacht, en dat geldt ook voor veel klanten.

Kortom:

• De professional aan zet,

• met organisaties die kaders bieden om dat te faciliteren

Terug naar zorgvrager

• Terug naar zorgvrager = accent op eerste lijn met professionele regelruimte die eerste lijn kenmerkt: integrale zorg, welzijn, en preventie

Nieuwe constellaties

• Zvw, LIZ, WMO

• Nieuwe rollen zorgvragers, mantelzorgers, aanbieders, gemeenten en hun wijken, zorgverzekeraars (woningcorporaties, arbeid, enz. enz.)

Terug naar de basis

• Hoe geven we de integrale blik op mensen en hun zorgbehoeften concreet vorm? Hoe overstijgen we domeinen, vakgebieden, competenties als dat voor goede zorg en begeleiding nodig is?

• Maatwerk vergt integrale aanpak, regelruimte voor professionals, uitstijgend boven disciplines en instellingen

• Maatwerk in samenwerking binnen netwerken, waar de som meer dan de delen is.

Leef- en systeemwereld in balans:

• Integrale aanpak is alleen mogelijk bij voldoende professionele zelfsturing

• Incl.: mogelijkheid tot instellingsoverstijgende afspraken: gelegenheidscoalities, netwerkachtige samenwerking

• Kwalitatieve/maatschappelijke outcome-indicatoren en met mate: werkafspraken met regelruimte

• financiering en verantwoording (lump sum?)

Bestuurders en managers

• Bestuurder/directeur: “hitteschild”, meer dan alleen tegen boze buitenwereld

• hitteschild vrijwaring tegen onnodig storen primaire proces, zowel van buiten als van binnen

• maar ook: koestert de professionaliteit van de professionals, biedt ruimte en kadert energie in

Bestuurders en managers (2)

• Dienend tav de leefwereld,

• Assertief tav de systeemwereld.

• Systeemwereld faciliteert professionals die doen waarin ze écht goed zijn

Bestuurders en managers (3)

• Leiderschap en regelruimte van bestuurders

• Bijbehorende vorm van governance

• Over grenzen van instelling, disciplines en domeinen letten de maatschappelijke vraag

Bestuurders en managers (4)

• Slimme manieren zoeken om maatschappelijke verwachtingen in één lijn met de talenten en intrinsieke motivatie van de zorgprofessionals te leggen.

Opdat:

“We kunnen zoveel beter!”

Bespreking

• In hoeverre herkent u zich hierin?

• Hoe gaat u zelf om met de uitdagingen?

• Welke lering hebt u getrokken uit uw ervaringen en welke tips zou u uw collega’s willen meegeven?