10

Mount Otzi project, Noord-Oeganda

In het Noorden van Oeganda tegen de grens met Soedan ligt de Mt. Otzi Central Forest Reserve. Mt. Otzi CFR vormt de habitat voor belangrijke en vaak zeldzame flora en fauna soorten waaronder een kleine populatie bedreigde Oostelijke chimpansees. De totale oppervlakte van de Forest Reserve bedraagt 188 km2.

Het gebied rondom Mt. Otzi heeft sterk te lijden gehad van meer dan 20 jaar oorlog door de rebellen van de Lord Resistance Armee (LRA) van Kony in en vanuit de naburige districten. De sociale banden en handel met deze gebieden, waar men voor de oorlog afhankelijk van was, waren niet meer mogelijk. Door het ontbreken van productieve landbouwgronden en van alternatieve bronnen om in hun eigen levensonderhoud te voorzien werd men steeds afhankelijker van wat de bossen te bieden hadden: houtskool productie, het illegaal oogsten van bamboe en wilde honing, verkoop van brandhout.

Mount Otzi (1667 meter hoog) in Noord-Oeganda met op de voorgrond de Nijl

De bedreiging van de bossen van Mt. Otzi werd verder in de hand geholpen doordat het Oegandese Staats-bosbeheer (NFA) al die jaren het bos niet adequaat kon beheren.

Met het definitieve vertrek van de LRA naar Soedan en de Democratische Republiek Congo in 2006 was het vanaf 2007 weer mogelijk om relatief veilig in Noord-Oeganda te werken. Door de Wildlife Conservation Society (WCS) werd een meerjarig WILD (Wildlife, Landscapes and Conservation for Development) project geïnitieerd om de bedreigingen van de biodiversiteit in Noord-Oeganda te verminderen en kritische ecosytemen, waaronder het gebied rondom Mt. Otzi te behouden. Het deelproject rondom Mt. Otzi wordt door JGI Oeganda in nauwe samenwerking met Tree Talk, Wildlife clubs of Uganda, WCS en de

autoriteiten in de bosgebieden, National Forest Authority (NFA) and Uganda Wildlife Authority (UWA) uitgevoerd.

Een kritisch onderdeel van het project vormt de verbetering van het levensonderhoud van de plaatselijke bevolking. Een bevolking in armoede blijft namelijk sterk afhankelijk van de natuurlijke hulpbronnen zoals de

Verbetering Levensonderhoud

11

bossen. Het project richt zich op 1500 huishoudens in de dorpen naast de bossen. De doelen van het project zijn als volgt:

1. JGI faciliteert bij het opzetten van een structureel samenwerkingsverband tussen NFA en de dorpen waarbij de dorpen de beschikking krijgen over 5% van de bossen. Daarbij wordt ingezet op duurzame extractie van de natuurlijke hulpbronnen door de dorpen en verbeterde bescherming van Mt. Otzi CFR door deze samenwerking

2. Community-groepen worden door JGI opgezet en getraind in het gebruik van duurzame landbouw- en bosbouwtechnieken en in het opzetten van alternatieven om in het levensonderhoud te voorzien. Daarbij is eerst onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor een plaatselijke afzetmarkt voor deze alternatieven.

3. Milieueducatie en het informeren over plaatselijke verordeningen en het beleid van de NFA moeten leiden tot een beter inzicht en begrip op het gebied van duurzaam management van de bossen.

JGI Nederland heeft in 2010 € 9.250,- aan dit project bijgedragen. Met deze bijdrage hebben JGI Oeganda en het Nakasongola Apiculture Centre diverse bijeenkomsten gehouden en trainingen kunnen geven. Hieronder een overzicht.

Participatie van en acceptatie door de bevolking is essentieel bij JGI projecten. Er wordt dan ook veel tijd geïnvesteerd in interactieve bijeenkomsten om de bevolking te informeren over de plannen; de vrees voor bemoeienis door de overheid en het wegjagen van het land weg te nemen en klachten en suggesties van de bevolking serieus mee te nemen. Belangrijk is ook dat de bevolking JGI’s concept voor collectief duurzaam bosbeheer begrijpt en omarmt. De lokale gemeenschap of opgerichte gebruikersgroepen hebben samen met de eindverantwoordelijke NFA hun eigen rol, bevoegdheden en, niet onbelangrijk, hun eigen voordelen bij de samenwerking.

Mobilisatie bevolking

Na deze mobilisatie en bewustzijns bijeenkomsten werden er trainingen verzorgd voor het opzetten van boomkwekerijen. Hiervoor hadden zich vier groepen met in totaal 169 leden aangemeld, waarvan 79 mannen en 90 vrouwen. In vier dagen tijd werd er per groep ingegaan op de theorie en de praktijk van het opzetten en onderhoud van een boomkwekerij. Aan de hand van een

werkplan werden de deelnemers stap voor stap meegenomen bij de aanleg van een eerste boomkwekerij: van het vergaren van zaaigoed, prepareren van de grond, zaaien, aanleg van zonwering, verzorgen van de kweekbedden, prepareren van de zaailingen voor drogere plekken tot het daadwerkelijke planten. Daarnaast werd er aandacht besteed aan groepsdynamiek, basic management en boekhouden.

Theorie

en praktijk

12

Het houden van bijenHet houden van bijen is zowel een traditioneel als één van de nieuwe middelen van bestaan. Er worden op zeer kleine schaal wel bijen gehouden maar de bestaande imkers hebben vaak slechts enkele traditionele korven die weinig honing van een matige kwaliteit produceren. De trainingen moeten ervoor zorgen dat het bijenhouden een serieuze bron van inkomsten kan worden voor de boeren. Daarnaast zijn de bijen zeer bevorderlijk voor de groei van de gewassen, en daar zijn de boeren erg enthousiast over.

De Nakasongola Apiculture Centre uit Kampala werd door JGI ingeschakeld om de trainingen te verzorgen in bijenhouden en het maken en onderhouden van bijenkorven. Vier potentiële imker-groepen met in totaal 226 leden gingen aan de slag tijdens een driedaagse training.

Een aantal uitdagingen bleef ook na de trainingen bestaan. De belangrijkste is de oprichting van inzamelcentra. Deze moeten ervoor zorgen dat voldoende honing en was kan worden ingekocht van de boeren en worden verkocht aan handelaren. Van de opbrengst kunnen reparaties en verbeteringen worden bekostigd en trainingen worden gegeven.

Er blijven na de bijeenkomsten en trainingen nog genoeg uitdagingen en problemen bestaan die zo goed als mogelijk moeten worden aangepakt. Zo heeft de nieuwe boomaanplant veel last van ongecontroleerde bosbranden en komt NFA slechts langzaam haar verplichtingen na, vooral als het gaat om het beschikbaar stellen van land voor de nieuwe aanplant. De groepen hebben echter ook geleerd wat hun rechten zijn en via de dorpsraad kunnen zij lobbyen voor lokale verordeningen om het in brand steken van bos tegen te gaan en met het contract in de hand kunnen zij NFA met hulp van JGI aan hun afspraken houden. JGI blijft ook na afloop van het project beschikbaar voor technisch advies.

Mount Otzi gezien vanaf een van de dorpen in Metu sub-country

Uitleg over de moderne bijenkorf Hoe maak je de traditionele bijenkorf?

Eerst een demonstratie Daarna zelf aan de slag

JGI leverde 60 moderne bijenkorven Hoe maak je kaarsen van bijenwas?