Motoriekstoornissen van slokdarm en maag
51
Motoriekstoornissen van slokdarm en maag
description
Motoriekstoornissen van slokdarm en maag. Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal …. ….maar een functionele aandoening of een functiestoornis. upper esophageal sphincter (UES). diafragma. - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of Motoriekstoornissen van slokdarm en maag
Motoriekstoornissen van slokdarm en maag
Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal ….
….maar een functionele aandoening of een functiestoornis
upper esophageal sphincter
(UES)
diafragma
Lower esophageal sphincter(LOS)
Z-lijn
circulaire spierlaag longitudinale spierlaag
• Submucosale plexus (Meissner)• Myenterische plexus (Auerbach)
Interstitiële cellen van Cajal
Maagdarmmotoriek wordt aangestuurd door zenuwen in de wand van het maagdarmkanaal…..…… en cellen van Cajal
… gereguleerd door het autonome zenuwstelsel
Sympathischzenuwstelsel
Parasympathischzenuwstelsel
De nervus vagus
UES
LES
pharynx
dwars-gestreeptspierweefsel
glad spierweefsel
• manometrie
Onderzoekstechnieken:
slokdarmmotoriek
• Röntgen (barium)
• endoscopie
UES
LES0
25
mmHg
seconden
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
pharynx
peristaltiek
relaxatie
slik
Achalasie
gevorderd stadium beginstadium
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
seconds
Achalasie
UES
LES
0
25
mmHg
seconden
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
pharynx
Normaal
ontbrekende peristaltiek
niet-relaxerende LES
Achalasie
Symptomen:
• Dysfagie (vast en vloeibaar)• Regurgitatie (niet-zuur)• Retrosternale pijn
• Relatief zeldzaam• Verworven• Alle leeftijden• Degeneratie van zenuwcellen in slokdarmwand en vagus
Behandelingsmogelijkheden bij achalasie
Gladde-spier-relaxantia• calciumkanaalblokkers
• nitroglycerine
Pneumodilatatie
Chirurgische myotomie (Heller)
Injectie met botuline-toxine (Botox), 4 x 25 IE
Slokdarm-spasmen
0
100
mmHg
0
100
mmHg
0
25
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
100
mmHg
seconds
pharynx
UOS
LOS
•
simultane contracties, krachtig en lang van duur
Slokdarm-spasmen
LOS
Fundus
Oes
Oes
Oes
Oes
150
mmHg
0
150
mmHg
0
150
mmHg
0150
mmHg
025
mmHg
0
25
mmHg
0
30 seconds
645 mmHg
Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie
Symptomen:• Retrosternale pijn• Dysfagie
Slokdarm-spasmen
Symptomen:• Retrosternale pijn• Dysfagie
Slokdarm-spasmen
Therapie:• Gladde spierrelaxantia• Botox (10 x 10 IE)• Lange myotomie
Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie
Notenkraker-slokdarm
0
100
mmHg
0
100
mmHg
0
25
mmHg
0
100
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
100
mmHg
seconds
pharynx
UES
LES
esophagus
esophagus
esophagus
esophagus
LOS
Fundus
Oes
Oes
Oes
100
mmHg
0
100
mmHg
0
100
mmHg
0
100
mmHg
0
100
mmHg
0
30 seconds
Notenkraker-slokdarm
Notenkraker-slokdarm is NIET radiologisch of endoscopisch te herkennen
‘ een notenkraker ! ’
Notenkraker Kurkentrekker
0
25
mmHg
seconden
UES
LES
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
pharynx
Ineffectieve slokdarmmotoriek
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
25
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
0
50
mmHg
seconden
pharynx
UES
LES
Symptomendysfagie
Oorzaken• idiopathisch• secundair
• sclerodermie• refluxziekte• diabetes
Therapiedieet-aanpassingprokinetica (weinig effectief)
Ineffectieve slokdarmmotoriek
ConventioneleManometrie
geperfundeerd ‘solid-state’
Hoge-resolutiemanometrie
36-kanalige HRM catheter36-kanalige HRM catheter36-kanalige HRM catheter36-kanalige HRM catheter
hoogtekaart
Pharynx-contractiePharynx-contractie
UESUES
LESLES
UES-relaxatieUES-relaxatie
peristaltiekperistaltiek
LES-relaxatieLES-relaxatie
‘‘transition zone’transition zone’
Maagmotoriek
proximale maag:
langzame (tonische) relaxaties en contracties
distale maag:peristaltische contracties
pacemakergebied
Diagnostiek bij maagmotoriekstoornissen
• Maagledigingsonderzoek - Scintigrafie - C13-ademtest
• Gastroscopie
Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie
Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie
0
20
40
60
80
100
0 30 60 90 120 150
tijd na maaltijd (min)
% a
ctivi
teit
in m
aag
vast
vloeibaar
13C-octaanzuur-ademtest
13C-octaanzuur 13CO2
13C-octaanzuur
alveoli
uitademingslucht
Oorzaken vertraagde maaglediging (gastroparese)
• Geneesmiddelen– Anticholinergica
– Morfinomimetica
• Diabetes mellitus
• Postoperatief
• Bij ernstige ziekte
• Na vagotomie
• Idiopathisch
Vagotomie truncaal selectief
Functionele dyspepsie
Gekenmerkt door:• Dyspeptische klachten
– Vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik
– Pijn in bovenbuik
– Misselijkheid, braken
• Chronisch, intermitterend
• Afwezigheid van organische pathologie
Mechanismen• Gestoorde maagmotoriek ~ 35%
– Verminderde relaxatie proximale maag
– Vertraagde maaglediging
• Verhoogde visceroperceptie ~ 50%
• Helicobacter pylori ~ 5%
Functionele dyspepsie
Oorzaken versnelde maaglediging (dumping)
• Vagotomie
• Distale maagresectie
Billroth IIend-to-side gastrojejunostomie
Billroth Iend-to-end gastroduodenostomie
Behandeling vertraagde maaglediging • Dieet (frequente kleine maaltijden, vetbeperkt)
• Prokinetica
– domperidon, metoclopramide
– erythromycine
• Voeding via dunne darm (sonde, PEJ)
• Partiële / subtotale / totale maagresectie
Behandeling versnelde maaglediging • Dieet (anti-dumping-dieet)
Dank voor Uw aandacht …
