HomegradeHuisvesting - Advies en begeleiding voor de particulier

Homegrade – Huisvesting - Advies en begeleiding voor de particulier

Homegrade, een vzw voor de particulier...

• advies-en begeleidingscentrum voor huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• richt zich tot alle gezinnen, huurders en eigenaars die de kwaliteit van hun woning wensen te verbeteren

• al zijn diensten zijn volledig gratis en niet-commercieel

• Inlichtingen, begeleiding, huisbezoek

NBN B 61-001NBN B 61-002

Homegrade – Huisvesting - Advies en begeleiding voor de particulier

Onderwerpen

NBN B 61-001NBN B 61-002

Stedenbouw

Renovatie

Erfgoed

Huisvesting

Ecoconstructie, duurzame gebouwen

Energie

Akoestiek

ContactLoket / Infopunt Telefoon

voormalig observatoriumQueteletplein 7 - 1210 Brussel

• van dinsdag tot vrijdag van 10u tot 17u

• zaterdag van 14u tot 17u (behalveschoolvakanties)

1810

van dinsdag tot vrijdag van 10u tot 12u, en van 14u tot 16u

Homegrade – Huisvesting - Advies en begeleiding voor de particulier

E-mail

info@homegrade.brussels

Homegrade – Huisvesting - Advies en begeleiding voor de particulier

Documentatie

NBN B 61-001NBN B 61-002

Fijne lezing!

Asbest in mijn woning

Bureau d’Audits & de Conseil

12 /09/2019

Inhoudstafel

8

1) De oorsprong van asbest

2) De gezondheidsrisico’s

3) De belangrijkste toepassingen

4) De wetgeving

5) De persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

6) De werkwijzen

7) Werkwijze bij eenvoudige demontage

Wordt sinds 1950 op grote schaal gebruikt in België, eerst in de industrie en later in vele gebouwen.

1978 verbod op de productie, het gebruik en de verkoop van bepaald producten!

1998 totaal productieverbod en uitvoering in België Asbestose is een ziekte die sinds 1955 erkend is door het Fonds van

Beroepsziekten.

Gebruik wereldwijd:1890 10.000 t/jaar1950 1.000.000 t/jaar1977 > 5.000.000 t/jaar2005 … ?

9

1. Algemeen

10

In Azië, Latijns-Amerika, Afrika, Rusland en enkele nieuwe lidstaten van de Europese Unie,… wordt nog steeds intensief gebruik gemaakt van asbest.

2.De gezondheidsrisico’s

Wat is een vezel?

Definitie van een vezel Langwerpig deeltje met een lengte die ten minste 3 keer

groter is dan de diameter Met een diameter < 3,5 micron Kan worden ingeademd en afgezet in de diepe longen.

Ingangskanalen Voornamelijk via de ademhalingswegen, ze gaan niet door

de huid. Hoe dunner en langer de vezels zijn, hoe gevaarlijker De vezels kunnen ook naar andere organen migreren

11

Toxiciteit:

Chemische samenstelling: Invloed op het oplossen van vezels in lichaamsvloeistoffen en op de productie van toxischederivaten

Biologische persistentie: Retentietijd in de long

Oplossing: Afbraak van vezels door de biologische omgeving

Toxische derivaten: Het organisme reageert op de aanwezigheid van vezels door derivaten te maken die zelf gevaarlijk kunnen zijn

Vorm: een vezelig deeltje is gevaarlijker dan een niet-vezelig (bolvormig) deeltje

Afmetingen: Onder de 1,5 micron in diameter kunnen de vezels de longblaasjes in grotere aantallen bereiken. En als ze meer dan 8 micron lang zijn, zijn ze nog schadelijker

Migratie : De vezels kunnen door de weefsels gaan, in lichaamsvloeistoffen worden vervoerd en andere organen bereiken

13

Asbest

Asbestvezels zijn bijzonder fijn (400 tot 2.000 x fijner dan een mensenhaar!)

Producten die asbest bevatten, breken in de loop van de tijd af en laten vezels vrij die in de atmosfeer aanwezig zijn en door de mens kunnen worden ingeademd.

Hun vermogen om letsel te veroorzaken zal afhangen van het type vezel, de soort en de grootte ervan, de concentratie en de duur van de blootstelling.

14

De gezondheidsrisico’s

Niet-kankerachtige ziekte• Asbestose (fibrose als gevolg van asbest)

• Gemiddelde duur vóór het optreden: 40 jaar

Kankerachtige ziekten• Longkanker

• Mesothelioom

• Minimumperiode voordat ze optreden: 20 jaar

Andere gezondheidsrisico’s

Op dit moment is er geen verband bekend tussen kanker van het spijsverteringsstelsel en asbestinname.

De mogelijkheid van slokdarm-, maag- en darmkanker wordt niettemin onderzocht.

3. De toepassingen

Asbestcementproducten Isolatiematerialen Platen op asbestbasis Spuitasbest Dichtingen en pakkingen Textiel op asbestbasis Lijmen op asbestbasis Wrijvingsmaterialen, filtratiematerialen, Kitten, pleisters, plafonneersel…

17

3.1 AsbestcementproductenSamenstelling: asbest (chrysotiel tot max. 15%) dichtheid > 1400kg/m³ Cement en water

18

Platen in gebonden asbestcement

Platen in niet-gebonden asbestcement

Dakbedekkingen en gevelbekledingen (Golfplaten en dakpannen)

Tussenschotten, sandwichpanelen, sierpanelen Leidingen (drinkwater, muurdoorvoeringen,

schoorstenen, …) Ventilatiekanalen (HVAC,schoorstenen, …) Vensterbanken Bloembakken Schoolborden Legborden voor laboratoria Treden en tredeneuzen 19

Meest voorkomende materialen in asbestcement

20

3.2 Isolatiematerialen

21

Dit zijn voornamelijk materialen die worden gebruikt voor het isoleren van warme of koude leidingen, evenals apparatuur in gebouwen of de industrie.

Deze producten met een lage dichtheid moeten daarom als ongebonden worden beschouwd met de volgende samenstelling:

• asbest (de 3 soorten asbest worden vaak tot 80% van het totale volume van het product gemengd )

• ballast (bijv. calcium)

• bindmiddel

Leidingen en verzamelleidingen: soms in slechte staat en/of moeilijk

toegankelijk.

23

24

Isolatiematerialen in de verwarmingsketels en rond de boilers.

3.3 Platen op asbestbasis

Deze platen bevatten asbest maar zijn geen producten op basis van asbestcement.

We denken zowel aan gebonden als aanniet-gebonden materialen zoals:

Asbestkarton Plafondtegels Scheidingswanden Rf-platen

25

3.4 SpuitasbestSpuitasbest werd voornamelijk gebruikt als brandwerende en akoestische/vochtregulerende

isolatie.Dit is ongetwijfeld de gevaarlijkste toepassing omdat: Het mengsel grote hoeveelheden asbest (vaak amfibolen) bevat Na 20 tot 30 jaar het bindmiddel aanzienlijk is afgebroken, waardoor veel vezels in de

lucht vrijkomen.Er zijn 2 soorten spuitasbest: hard en licht.

26

3.5 Dichtingen en pakkingenEr zijn vele soorten dichtingen en pakkingen die min of meer significante hoeveelheden asbest bevatten. Het is daarom bijna onmogelijk om alle asbesthoudende toepassingen te inventariseren.Wij raden daarom aan om preventief te werken door nieuwe toepassingen die geen asbest meer bevatten, duidelijk te markeren. Alle andere toepassingen zijn dan verdacht.

Dichtingen en pakkingen zijn terug te vinden in: de verbinding tussen leidingen en toestellen

de aansluitingen

de uitzetvoegen

de ophangconstructies van

de leidingen

27

2.6 Textiel op asbestbasis

Geweven asbest om stoffen te produceren die bestand zijn tegen hitte, vuur, zuren en basen. Beschermkledij, handschoenen, dekens, gordijnen en brandwerende matrassen.

28

2.7 Lijmen op asbestbasisTot 20 jaar geleden was deze toepassing nog niet bekend. Momenteel wordt deze systematisch gecontroleerd. In gebouwen is deze toepassing vooral te vinden wanneer vloertegels, linoleum of isolatie op de vloer zijn gelijmd.

29

3.8 Wrijvingsmaterialen

30

We denken hierbij aan de remblokken van voertuigen maar ook aan de remschoenen van liften.

Asbest werd ook toegevoegd aan materialen die onderhevig kunnen zijn aan thermische spanningen (hoge temperatuur) als gevolg van wrijving.

3.9 Filtratiematerialen

Asbest werd in de industrie en laboratoria in verschillende vormen gebruikt. Filtratieweefsels in de voedingsindustrie (filtratie van wijn,

bier en sap) Draagplaten voor bunsen Binnenkant van afzuigkappen

32

De toepassingen in een particuliere

woning

4. De wetgeving over asbest

Actoren van de wetgeving?

Op federaal niveau -> FOD Toezicht op het Welzijn op het Werk K.B. 16/03/2006 & 08/06/2007

Op regionaal niveau ->

Waals Gewest AGW 17/07/2003 + Milieuvergunning

Brussels Gewest BBHR 10/04/2008 + Milieuvergunning

Vlaams Gewest -> OVAM Geen specifieke verordeningen, geen vergunningen,

maar wetgeving voor afval. 33

4.1 Wat moeten we onthouden van de federale wetgeving? Deze wetgeving is bedoeld om de werknemers te beschermen. Ze omvat zowel eenvoudige demontagewerkzaamheden als

verwijderingswerkzaamheden van niet-gebonden asbest uitgevoerd door een erkend bedrijf.

Zelfstandigen en particulieren vallen niet onder deze federale wetgeving.

Als u echter een particulier, zelfstandige, beheerder of syndicus van een gebouw bent en u werkzaamheden verricht in uw woning of gebouw, bent u wettelijk verplicht om het bedrijf dat de werkzaamheden zal uitvoeren op de hoogte te stellen van de aanwezigheid van asbest in de zones waar dit bedrijf dient te werken.

34

Indien u niet over deze inventaris beschikt, heeft het bedrijf het recht om te weigeren de werkzaamheden uit te voeren en zal het bedrijf eisen dat u op eigen kosten een inventaris opstelt.

Dit geldt zowel voor eenvoudige demontagewerkzaamheden als voor de verwijderingswerkzaamheden van niet-gebonden asbest.

Als u in een gebouw met een bezoldigde conciërge heeft gewoond, moet u een inventaris hebben, want uw conciërge is een werknemer.

35

4.2 Wat moeten we weten over de Brusselse wetgeving?

De gewesten zijn bevoegd voor het milieu en het afval Deze bevoegdheid is van toepassing op natuurlijke personen en

bedrijven In het geval van werken zijn er dus 4 belangrijke verplichtingen:

1. Afhankelijk van het soort materiaal, de hoeveelheden en de toestand ervan moet bij Leefmilieu Brussel een milieuvergunning worden aangevraagd. Dit geldt zowel voor gebonden als niet-gebonden asbest. (Zie samenvattende tabel op het einde van de presentatie.)

36

2. Indien een milieuvergunning van toepassing is, zal een destructieve asbestinventaris moeten worden bijgevoegd, waarvan het kader is vastgelegd in het BBHR van 10/04/2008

3. De normen van het BBHR voor lucht- en wateremissies moeten worden nageleefd

4. Het afval zal worden verwijderd in overeenstemming met de eisen van datzelfde BBHR

37

Belangrijk om weten: Er is geen asbestverwerkingscentrum in het Brussels

Gewest. Brussel Net mag geen asbest inzamelen. De recyclageparken aanvaarden geen asbestafval.

Tot slot: opgelet, want bij niet-naleving van de wetgeving wordt automatisch een proces-verbaal opgemaakt. Leefmilieu Brussel vervolgt de overtreders altijd en de minimumboete bedraagt € 900 in het geval van een eerste overtreding, maar kan geleidelijk oplopen tot € 50.000 euro in het geval van recidive of ernstige feiten.

Pas ook op voor uw woonomgeving, want in geval van een klacht komt LB altijd ter plaatse.

38

5. De asbestinventaris in de praktijk (K.B. Art. 5 tot 11)

Verplicht voor alle werkgevers, niet voor particulieren. In alle gebouwen met inbegrip van de gemeenschappelijke

delen Onder normale toegankelijkheidsomstandigheden mag intact of

niet toegankelijk materiaal niet beschadigd worden. Niet van toepassing voor particulieren.

In het geval van werkzaamheden aan het gebouw vult de werkgever de eerste inventaris in, in welk geval zelfs intacte of ontoegankelijke materialen moeten worden geanalyseerd. Dit geldt ook voor particulieren.

Momenteel is er geen erkenning om inventarissen uit te voeren.

De analyse van de genomen monsters moet worden uitgevoerd door een bedrijf dat door de FOD Toezicht op het Welzijn op het Werk is erkend. 39

5.1 Inhoud van de inventaris

Een duidelijke identificatie: Van het gebouw, de verdieping en het lokaal Van het soort toepassing Van het soort asbest Van zijn toestand (Beoordeling) Van de werkzaamheden in het lokaal of in de zone die

aanleiding kunnen geven tot blootstelling aan asbest.

Met een goed uitgevoerde en volledige inventaris kunt u een betere prijs krijgen in geval van

werkzaamheden.

40

5.2 Bijwerking van de inventaris

A/ Interne verplichtingen voor werkgevers

De inventaris wordt naar de preventieadviseur en de arbeidsgeneeskunde gestuurd, die een schriftelijk advies geven over de inventaris

De inventaris en de eventuele opmerkingen worden voorgelegd aan het comité

De inventaris wordt ter beschikking gehouden van ambtenaren van de FOD die met het toezicht belast zijn. Hij moet niet worden overgemaakt

Moet vermeld worden in het jaarlijkse veiligheidsrapport De inventaris moet up-to-date worden gehouden

41

B/ Verplichtingen voor particulieren

Wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd door een bedrijf van buitenaf en er een risico van blootstelling aan asbest bestaat, moet de inventaris aan dat bedrijf worden overgemaakt

De overhandiging van deze inventaris vindt plaats tegen ontvangstbewijs.

Het externe bedrijf zal pas met de werkzaamheden kunnen beginnen als de inventaris hem ter beschikking is gesteld.

42

6. Afbraak en verwijdering van asbest

Eenvoudige demontagewerkzaamheden

Elk bedrijf met opgeleid personeel voor dit soort werkzaamheden mag deze werken uitvoeren, maar moet wel eerst de procedures van het KB van 16/03/2006 - Art 28 tot 39 uitvoeren.

Deze regel is niet van toepassing op particulieren die deze werkzaamheden zelf uitvoeren.

43

De werken met couveusezakken, Alleen een bedrijf erkend door de FOD Werkgelegenheid en

Arbeid.Opgenomen in het BBHR

De werken in de hermetisch afgesloten zone Alleen een bedrijf erkend door de FOD Werkgelegenheid en

Arbeid.Opgenomen in het BBHR

Naleving van deze regels ontslaat niet van de uitvoering van de regionale milieuvergunning, zelfs voor eenvoudige demontagewerkzaamheden. 44

6.1 PBM (Persoonlijke Beschermingsmiddelen)

Ademhalingsbescherming

afhankelijk van de aard van de werkzaamheden = beschermingsfactor

Wegwerp stofmasker type P3 Halfmasker met filter P3 Volgelaatsmasker met filter P3 Masker met gedwongen luchtcirculatie:

Powerpack, Phantom45

PBM

Beschermkledij: Onderkledij

In katoen Wegwerp

Overkleding (hermetisch) Wegwerp Waterdicht (herbruikbaar)

Handschoenen Hermetisch en wegwerp

46

PBM

6.3 De verschillende werkwijzen

6.3.1 Hermetisch afgesloten zone (Chronologie van de werken)

- Montage van een hermetische zone met behulp van een dubbele laag PE van elkaar gescheiden.- Installatie van een personeelssas en

materiaalsas. - Installatie van de extractoren- Controle van de onderdruk (-10 tot -40Pa) - Rooktest- Verwijdering van de asbest- Verfijnde reiniging- Visuele inspectie- Fixatie (indien nodig) - Meting voor vrijgave van de lucht (< 0,01 f/ml)

48

Schematische weergave van een hermetisch afgesloten zone

Personeelssas

Materiaalsas

Extractie

Zuivere lucht

Vuile zoneDouche

Propere zone

49

Voorbeelden

50

Kantoorgebouw In de industrie

Personeelssas

51

Mobiel personeelssas

Modulair personeelssas

Meetapparaat van onderdruk dat 24u/24u

registreert

Eenheid van waterfiltratie

Materiaalsas

52

Groot materiaalsas met watergordijn voor het direct laden in een

zeecontainer.

Klein materiaalsas met watergordijn.

Fumigatiemiddel

Luchtafzuiginstallaties (Eenheden voor onderdruk)

53

HEPA-filter

(High Efficiency Particle Air)

• Verschillende modellen.

• Debiet varieert van 600m³u tot 100.000m³/u

• Samenstelling: primaire filter/ voorfilter /HEPA-filter / ventilator / motor

Voorfilters

HEPA-filterVentilator

6.3.2 Werkwijze met couveusezak

Voorwaarden: Alleen voor de isolatie van leidingen. T° van de leidingen max. 30°C Gemakkelijk toegankelijke leidingen. Diam. van de leidingen max. 60 cm inclusief isolatie. De isolatie moet in goede staat zijn en niet bedekt

zijn met een harde behuizing. Deze werkwijze kan alleen worden toegepast in

open lucht of als de hermetische zone meer risico’svoor de werknemers met zich meebrengt dan de couveusezakken.

54

6.3.3 Eenvoudige handelingen

Fixatie en ontmanteling Pe ; voegen in klingeriet Stofverwijdering Pe ; vrij stof Asbestcement

Maar: verplichte metingen <0,01 f/cm³afbakening, preventiemaatregelen(zie K.B. 16/03/2006 - Bijlage II)

55

6.3.4 Inkapseling

Goedkoper alternatief Maar asbest is altijd maar meer aanwezig, een correcte

uitvoering vertegenwoordigt tot 40% van het budget voor de verwijdering, afhankelijk van de situatie.

Tot slot verdoezelen we het probleem, wat later tot verrassingen kan leiden.

Dit soort werk kan door de particulier in zijn woning worden uitgevoerd

7. Eenvoudige demontagewerken

1. Beschermingsmiddelen en gereedschap2. Werkwijze3. Afvalverwerking

57

7.1 Beschermingsmiddelen en gereedschap

Volledige wegwerp-outfit met kapje Handschoenen Halfmasker in papier P3 (minimum)

of halfmasker met cartouche P3 (veel beter)

Afbakening (Verplicht indien werken aan straatkant of toegankelijk voor het publiek)

Fixeerapparaat Stofzuiger uitgerust met een absolute filter (Vooral geen

huishoudelijke stofzuiger).

58

7.2 Werkwijze

Afbakening van de werkzone met pictogrammen en toegangsverboden.

Ook aanbevolen voor particulieren om te voorkomen dat zein besmette kleding door het huis lopen en vezels door het hele huis verspreiden

Installatie van toegangsmiddelen. (Indien nodig) Het gedemonteerde materiaal fixeren (Fixeermiddel in

een sproeier van het type Gardena). Demonteren zonder af te breken. In het geval van daken is het gebruik van een valgoot

verboden.59

Werkwijze (vervolg) Afhankelijk van de situatie;

Verpakken in zakken van PE metʺasbest ʺlogo

Direct in de afvalcontainer plaatsen De ondergrond stofvrij maken of reinigen. Opvolgingsmetingen uitvoeren door een erkend

laboratorium, indien gevraagd door het BIM. De ʺasbestʺwerf reinigen. Een visuele inspectie uitvoeren. De afbakeningen verwijderen.

60

7.3 Verpakking van het afval

Losgebonden asbest Dubbele ondoorlaatbare zakken met asbestlogo Big bags met dubbele wanden met asbestlogo Vervoerder of inzamelaar erkend door het Brussels

Hoofdstedelijk Gewest Toelatingsvoorwaarde specifiek voor elk gewest. Indien grote hoeveelheden en/of indien de werf

onderworpen is aan een vergunning, houd dan een geactualiseerd afvalstoffenregister bij en bewaar dit gedurende minstens 5 jaar (ook voor particulieren).

Verpakking van het afval

Hechtgebonden asbest (gebonden) Het afval in een dubbele ondoorlaatbare zak met logo ʺGevaar asbestʺ deponeren.

Golfplaten en buizen kunnen worden verpakt met een dubbele laag PE die het logo ʺGevaar asbestʺ moet dragen.

De platen en leien moeten zo worden gestapeld dat ze intact blijven

Het afval niet in stukken breken De dubbelwandige big bags met asbestlogo

vergemakkelijken het verpakken

Geef bij grote hoeveelheden de voorkeur aan het gebruik van opslagcontainers.

Let op de toelatingsvoorwaarden die specifiek zijn voor elk gewest.

Indien grote hoeveelheid en/of indien de werf onderworpen is aan een vergunning, houd dan een geactualiseerd afvalstoffenregister bij en bewaar dit gedurende minstens 5 jaar (ook voor particulieren)

Verpakking van het afval

7.4 Inzameling en verwijdering van het afval

Afval van losgebonden asbest Vluchtig en dus zeer gevaarlijk Niet aangenomen in de containerparken Neem contact op met een erkend inzamelcentrum in het

Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in een aangrenzend gewest.

Doe beroep op een inzamelaar van gevaarlijk afval die erkend is door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Afval van hechtgebondne asbest (Gebonden) Is minder riskant Niet aangenomen in de containerparken Neem contact op met een erkend inzamelcentrum in het

Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in een aangrenzend gewest.

Tableau de synthèse Bruxelles-Environnement

Interessante websites om te raadplegen

Website van Leefmilieu Brussel – BIM (Wetgeving en normen, praktisch advies)

Website van het WTCB (Technische informatie, goede beschrijving van medische risico’s)

Website VAB / ABD Vereniging Asbestverwijderende Bedrijven (Algemene informatie)

70

Onze contactgegevens

o B.A.C.Bureau d’Audit & de ConseilRue de Hodeige 124300 Lantremange – Waremme

o ContactXavier Hella Philippe Hella0473/87 98 77 0475/58.10.11xavier.hella@b-a-c.be philippe.hella@b-a-c.be