Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van...

25
Willem Eikelenboom Amersfoort 10 juni 2015 Motivatie als innovatiekracht Inzichten vanuit Self Determination Theorie

Transcript of Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van...

Page 1: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Willem Eikelenboom

Amersfoort

10 juni 2015

Motivatie als innovatiekracht Inzichten vanuit Self Determination Theorie

Page 2: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 2 | © Twynstra Gudde |

Sinds enkele jaren: debat over professionele ruimte

Zorg

Overheid

Onderwijs

Financiële

dienstverlening

Politie

2

Page 3: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 3 | © Twynstra Gudde |

De vier B’s waaraan de professional een hekel heeft…

Bazen

Beleid

Budget

Bureaucratie

3

Page 4: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 4 | © Twynstra Gudde |

Smalle en brede benadering van motivatie

Smal: Professionele ruimte

Kenmerken van professional:

‐ Hogere opleiding /

kennisintensief werk

‐ Werkt met professionele

normen

‐ Heeft zelfstandig contact

met de klant

‐ Beschikt over aanzienlijke

discretionaire ruimte.

Breed: Motivatie

Omdat het niet alleen om

professionals gaat en over

professionele ruimte

En omdat gemotiveerde mensen:

‐ Meer productief (zouden) zijn

‐ Meer pro-actief zijn

‐ Beter liggen bij klanten

‐ Problemen eerder zelf oplossen

‐ Problemen eerder voorkomen.

4

Page 5: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 5 | © Twynstra Gudde |

Deel 1. Motivatie in beeld, een analyse

5

Page 6: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 6 | © Twynstra Gudde |

Korte geschiedenis van het denken over motivatie

‐ Pre-industrieel: leven naar de

regels van je ‘stand’

‐ Industrieel: duidelijke instructies

i.v.m. arbeidsdeling. Motiveren via

straffen en belonen of

strafvermijding (Scientific

management van Taylor: de mens

als machine)

‐ Sinds 1975:belang van

intrinsieke motivatie en inzicht in

de effecten van ‘extrinsieke

incentives’ op motivatie

(o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards)

Deci (1999) “Uit analyse van 128

experimenten blijkt dat tastbare

beloning vaak een sigificant

negatief effect heeft op intrinsieke

motivatie”

London School of Economics

(2009) analyse van 51 studies

naar prestatiebeloning wijst uit dat

financiële incentives een negatieve

invloed kunnen hebben op

performance

Harvard (T.Amabile 1993):

extrinsieke beloning werkt

beperkend voor creativiteit

6

Page 7: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 7 | © Twynstra Gudde |

Basisbehoeften die bijdragen aan motivatie / welbevinden; 4 bouwstenen:

‐ Relatie

‐ Professionele ruimte

‐ Meesterschap

‐ Zingeving

7

Page 8: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 8 | © Twynstra Gudde |

1. Relatie

Het gevoel van

verbondenheid met

collega’s, cliënten en

je leidinggevende.

Van een thuisbasis

8

Page 9: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 9 | © Twynstra Gudde |

Twee wijzen van kijken naar team

Functioneel systeem

Sociaal systeem

9

Page 10: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 10 | © Twynstra Gudde |

2. Professionele ruimte

Het gevoel je eigen werk-

uitoefening te mogen bepalen

en daar de ruimte en middelen

voor te hebben.

(professionele ruimte)

1

0

Page 11: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 11 | © Twynstra Gudde |

Professionele ruimte

Regelruimte

(hoe)

Ruimte qua inhoud van je werk (wat)

Maar: hoe wordt

dit beleefd?

Afhankelijk van:

- Persoonlijkheid

- Opleidingsniveau

- Aard vh werk

?

1

1

Page 12: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 12 | © Twynstra Gudde |

3. Meesterschap

Vertrouwen in je eigen

capaciteiten. Het gevoel

dat je het kunt, dat de

klus een uitdaging is.

1

2

Page 13: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 13 | © Twynstra Gudde |

Flow (Mihaly Csikszentmihalyi, 1999)

Moeilijkheid

van de

beroepstaken

Niveau van kennis en vaardigheden

apathie

verveling

routine

spanning

angst

stress

zorg

1

3

Page 14: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 14 | © Twynstra Gudde |

4. Zinvol werk

De beleving dat je werk nut

heeft, dat het er toe doet

(purpose)

Het gevoel dat het werk bij je

past (identity match)

1

4

Page 15: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 15 | © Twynstra Gudde |

Zinvol werk

Ik vind het leuk

en zinvol

(van binnen uit)

Anderen vinden wat ik doe zinvol (waardering van buiten)

Maar: hoe wordt

dit beleefd?

Afhankelijk van:

- Persoonlijkheid

- Opleidingsniveau

- Aard vh werk

?

1

5

Page 16: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 16 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebouwstenen, de ideale situatie

Meesterschap

Relatie Professionele

ruimte

Zingeving

Ik ervaar veel

professionele ruimte

Ik ervaar mijn werk

als zeer nuttig

Ik ervaar een grote

mate van

verbondenheid met

collega’s

Ik ervaar ruim

voldoende uitdaging

in mijn werk

1

6

Page 17: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 17 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebouwstenen, geoperationaliseerd

Meesterschap: Ik ben goed geschoold voor mijn werk

Ik voel me uitgedaagd door wat ik doe

Ik ervaar geen stress of verveling

Ik ervaar veel ruimte voor ontwikkeling

Mijn mening wordt op prijs gesteld

Relatie: Ik ervaar een goede sfeer in het team

In mijn team wordt goed samengewerkt

Wij geven elkaar veel positieve feedback

Ik heb een goede relatie

met mijn leidinggevende

En een goede relatie met mijn klant

Professionele ruimte: Ik heb veel zeggenschap

over mijn agenda

Ik heb veel zeggenschap

over wat ik doe

Ik bepaal hoe ik mijn werk aanpak

Ik bepaal wanneer ik iets doe

Ik ervaar voldoende ruimte voor eigen initiatief

Zingeving: Mijn werk ervaar ik als zinvol

Anderen vinden mijn werk zinvol

Dit werk past bij mij

Mijn doelen zijn haalbaar

Hier komen mijn idealen tot hun recht

Deze 20 vragen vormen een scan met per vraag maximaal 5 punten, in totaal 100 punten

1

7

Page 18: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 18 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebalans in een trainingsbureau

Meesterschap

Relatie

Professioneel ruimte

Zingeving

1

8

Page 19: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 19 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebalans op een bank

Meesterschap

Relatie

Pr ruimte

Zingeving

1

9

Page 20: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 20 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebalans op een school

Meester-

schap

Relatie Professionele

ruimte

Zingeving

2

0

Page 21: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 21 | © Twynstra Gudde |

Motivatie: interveniëren in gedrag en beleving

Extern Ten dele

extern

Ten dele

intern

Intrinsieke

motivatie

lage motivatie hoge motivatie

Belonen

straffen

Waar-

dering

Identi-

ficatie

Van binnen

uit

Geen

motivatie

Extrinsieke motivatie

(beïnvloedbaar)

2

1

Page 22: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 22 | © Twynstra Gudde |

Interveniëren op motivatie (is per definitie extrinsiek):

Ma

te v

an

du

urz

aam

heid

Mate van complexiteit van de interventie

belonen

straffen

waarderen

Identificatie aanpakken van:

belemmerende

overtuigingen,

beroepsbeeld,

interactiepatronen

quick wins

is zeer afhankelijk

van de persoon

2

2

Page 23: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 23 | © Twynstra Gudde |

De Motivatiebouwstenen, en interventies

Meesterschap

Relatie Professionele

ruimte

Zingeving

Hoe investeer in

vergroting van de

professionele

ruimte?

Hoe zorg je ervoor

het het werk als

zinvol wordt

ervaren?

Hoe verbeter je de

sfeer in je team?

Hoe zorg je voor

meer uitdaging in

het werk?

2

3

Page 24: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Motivatie als innovatiekracht 10 juni 2015 24 | © Twynstra Gudde |

Afsluitend: meer weten?

2

4

Page 25: Motivatie als innovatiekracht - VO-HOintrinsieke motivatie en inzicht in de effecten van ‘extrinsieke incentives’ op motivatie (o.a. Kohn (1993) Punished By Rewards) Deci (1999)

Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie

berusten bij Twynstra Gudde.

Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt

zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Willem Eikelenboom

[email protected]