Magazine C&C 2015

C& C 3Maa

rt 2

015

Cursus & Contract Magazine

Een terugblik op

25 jaar Cursus & Contract

Stadslandbouw is

meer dan het verbouwen van voedsel

Interview Held van de Smaak

In 6 stappen naar een

groene gezonde kantine

VMBO-groenMBOCursus & Contract Wij inspireren en leren mensen om met passie en vakmanschap te werken aan een duurzame, mooie wereld.

Leeuwarden, Buitenpost, Heerenveen en Sneek

Cursus & Contract Magazine 3

Voorwoord

aast het aanbieden van groen VMBO en MBO onderwijs ontplooit Nordwin College ook

allerlei activiteiten onder de vlag van ‘C&C’ (Cursus & Contract). Dit magazine staat vol

met creatieve, inspirerende en ondernemende projecten en trajecten die door het

C&C-team worden uitgevoerd. Als opleidingsinstituut met een groene identiteit zetten we

onze expertise graag in voor bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties en voor

een toekomst van ‘groene groei’. Die toekomst kan niet zonder vakmanschap, duurzaamheid

en innovatief vermogen en dat is precies de toegevoegde waarde die C&C levert.

Maar het werkt ook omgekeerd. De (praktijk)kennis zit immers per definitie meer buiten dan

binnen de muren van onze schoolgebouwen. Wie de ontwikkelingen wil blijven volgen of er

zelfs in voorop wil lopen, moet een leven lang blijven leren. Daarvoor moet je geregeld bui-

ten de deur kijken en dat geldt zeker voor ons, als schoolorganisatie. Het (mee)ontwikkelen,

overdragen, verspreiden en toepassen van kennis vereist een intensieve samenwerking en

uitwisseling met onze omgeving. In dat verband zijn we zeer gebaat bij een goede wissel-

werking tussen ondernemers, overheid, onderzoek en onderwijs. Voortdurende ontwikkeling

is een ‘must’ die we onszelf graag opleggen.

De uitbreiding en verdieping van onze externe netwerken is een hoog goed bij de afdeling

C&C. Het is zelfs haar bestaansreden. Door uitwisseling met de praktijk blijft de kennis van

onze docenten en adviseurs up-to-date. Dat is heel goed voor onze leerlingen en studenten.

Want die hebben recht op fris, fruitig en kwalitatief goed onderwijs.

Ton Stierhout

Voorzitter College van Bestuur Nordwin College

Voortdurende ontwikkeling is een ‘must’De afdeling Cursus & Contract

brengt de driehoek bedrijfs-

leven, overheid en onderwijs

bij elkaar om samen te leren,

te ontwikkelen en te innoveren.

Cursus & Contract is een

onder deel van Nordwin College.

Nordwin College is een

opleidingscentrum voor

VMBO-groen & MBO onderwijs.

Cursus & Contract voert

projecten uit, geeft trainingen

en cursussen, organiseert

evenementen, geeft adviezen

op maat enz.

N


InhoudInhoudsopgave

06 25 jaar Cursus & Contract Een terugblik

08 Stadslandbouw Meer dan het verbouwen van voedsel

11 Interview met Roelof Beek Beheerder Stichting ‘Op Toutenburg’

12 Regioleren Leren in de praktijk is motiverend

13 Kenniswerkplaats Actief in de regio

14 Prikbord Korte nieuwsberichten

16 Het Groene Team Meeting: The Green Team

19 Flora & Fauna De nieuwe Natuurwet

8Stadslandbouw

16Het Groene Team

25 jaar Cursus & Contract6

12 Regioleren in de praktijk

Cursus & Contract Magazine 5Inhoudsopgave

20 Profiel @LinkedIn van Afke Zandvliet

21 Entreeopleidingen in het MBO

22 Streekproducten Interview met de Held van de Smaak

25 Zuivelopleidingen Toekomst in technologie

27 ECO bouwproject Samen wonen & bouwen

28 Eco-Schools Nordwin College eerste met Eco-Schoolsvlag

30 Inspiratie

31 Info Contactgegevens & Colofon

StreekproductenEen kant-en-klare

maaltijd met wâldbeantsjes

22

27ECO bouwproject

ECO zelfmaak ideetjes

29

Cursus & Contract Magazine 6 25 jaar C&C een terugblik

Bakens steeds verzettenOok toen al volgde een bezuinigingsronde bij het ministerie, cursisten moesten meer zelf

bijdragen. Dat betekende een moeilijke periode voor onze hobby-cursussen. Het was ook het

moment om meer op elkaar af te stemmen, we waren uiteindelijk één instituut, dus het kon

niet meer zo zijn dat de cursus in Heerenveen een andere prijs had als die in Buitenpost.

We kregen een centraal model: voor elke sector kwam er een coördinator op het Centrale

kantoor, de coördinator voor de hovenierssector bleef op de locatie in Leeuwarden en het-

zelfde gold voor de coördinator voedingsmiddelenindustrie.

Een aantal jaren later besloot het ministerie helemaal af te zien van subsidies op cursussen

voor volwassenen. We moesten opnieuw de bakens verzetten. Plattelandsvernieuwing

werd een nieuwe loot aan onze afdeling, we bleven cursussen verzorgen maar de afdeling

Plattelandsvernieuwing groeide sterk. We werden sterk in activiteiten op het gebied van

recreatie (bijvoorbeeld kamperen bij de boer, cursussen voor plattelandsondernemers, streek-

producten, burgerparticipatie, etc.). Er kwam personeel bij zonder een onderwijsachtergrond.

Kunst en biologisch boerenIn die tijd kwam er ook vraag naar het organiseren van evenementen, dus werd een evene-

mentenorganisator aangenomen. We zijn actief geweest met De Wyldemerk, Alde Maaie en

tal van kleinere dorpsevenementen. Maar we bleven sterk in cursussen: de groencursussen

en de cursussen voor de levensmiddelenindustrie bleven een belangrijk onderdeel van ons

totale aanbod. De cursussen voor de primaire sector bleven klein in aantal.

En dan bezinnen we ons opnieuw op onze toekomst. We willen meer aansluiting bij het

reguliere onderwijs: projecten uitvoeren met studenten, voornamelijk uit het MBO. Het

ministerie van LNV, later EZ ondersteunt scholen bij het werken met de regio. We voeren

een groot aantal projecten uit die direct invloed hebben op onze studenten maar vooral

op onze omgeving (ondernemers, bewoners, overheden). Bekende projecten zijn:

Boer&Haven, Cultureel ZwErfgoed, het IPO-congres en Kunst bij de Boer. Studenten van

Cursus & Contract 25 jaar!Nordwin College en haar voorganger AOC Friesland viert dit jaar haar 25-jarig bestaan. Dat betekent dat ook Cursus & Contract 25 jaar bestaat!

Vanaf het begin heeft Nordwin College een afdeling die zich toelegt op onderwijs aan

volwassenen. Maar er is wel wat veranderd in die 25 jaar. Bij de start in 1990 verzorgde

elke locatie van Nordwin College haar eigen aanbod aan cursussen voor volwassenen. Het

MBO in Sneek richtte zich op de veehouderij (vooral met cursussen EVTO=Economische

Vorming Toekomstige Ondernemers), de locatie Leeuwarden was sterk in cursussen

groenvoorziening (motorkettingzagen, bos maaiers) en een aantal locaties verzorgde ook

cursussen voor hobbyisten (bloemschikken, tuinaanleg). Alle cursussen werden in de

beginperiode gesubsidieerd door het ministerie van Landbouw. Voor cursisten betekende

dit dat ze voor een aantrekkelijke prijs een cursus konden volgen.

Eten bij de boer

Eten bij de boer

Cursus & Contract Magazine 725 jaar C&C een terugblik

zowel Nordwin College als van collega-instellingen zijn betrokken. Nieuw lesmateriaal wordt

ontwikkeld en docenten worden bijgeschoold.

Ameland, Culturele Hoofdstad en ChinaDat leidt tot de idee dat we in het onderwijs meer van buiten naar binnen moeten denken.

We starten met regio-leren en we richten onze eerste kenniswerkplaats op in NO Fryslân.

Samen met de regio (op basis van de streekagenda) wordt een kennisagenda opgesteld en

studenten kunnen vanuit deze kennisagenda projecten uitvoeren. Op het streekhuis in

Burgum komt onze eerste kennismakelaar te zitten. Zij legt de verbindingen met het onder-

wijs. Nu zijn we bezig met een nieuwe kenniswerkplaats: de Waddencampus op Ameland. En

we willen graag kenniswerkplaatsen in ons hele werkgebied.

Maar we blijven sterk in het aanbieden van cursussen: groenvoorziening (meer dan 1.500

cursisten op jaarbasis), voedingsmiddelenindustrie (nationaal en internationaal), gewas-

bescherming en knaagdierbestrijding (in 2015 meer dan 2.000 cursisten). Ook blijven we

ontwikkelen: de kenniscarrousel voor de melkveehouderij, ondersteunen van melkveehouders

in China, kringloopwijzer voor de Noardelike Fryske Wâlden en Culturele Hoofdstad 2018.

25 Jaar Cursus & Contract, wat een bedrijf! Op naar de volgende 25 jaar met inspirerende

collega’s, prachtige vraagstukken en uitdagende opdrachten.

Pieter van der Werff

Directeur Cursus & Contract

Eten bij de boer

Internationale trainingen

Cultuurhistorisch festijn Wyldemerk

Kunst bij de boer

Cursus brandpreventie

Cursus motorzaag


StadslandbouwStadslandbouw

Stadslandbouw is hotIedereen lijkt het verbouwen van groenten te omarmen. Tomaten op het balkon, Indische kers in plaats van

stoeptegels en leerlingen die groenten op het schoolplein telen. Nordwin College verbindt en adviseert en

maakt bovendien ook de eigen kantines groen en gezond.

Stadslandbouw is meer dan het verbouwen van voedsel

Sociale cohesie, meer natuur in de stad, aandacht voor de leefomgeving zijn net zulke belang-

rijke drijfveren om alleen of met buren voedsel te gaan verbouwen.

Wereldwijd ontstaan veel stadslandbouwactiviteiten. De diversiteit aan activiteiten die onder de

term ‘stadslandbouw’ vallen is groot:

• Buurtmoestuinen

• Balkontuintjes of groente in de achtertuin

• Stadsboerderijen

• Plukparken/routes

• Voedselteeltcoöperaties van burgers op grond van boeren

• Verbouwen van groenten op braakliggend terrein

Leren uit de praktijk

Het ondersteunen van basisscholen bij het bedenken en aanleggen van een groen schoolplein,

voorlichting geven aan bewoners bij het aanleggen van een buurttuin, kookworkshops organi-

seren voor buurtbewoners met een moestuin. Dit is een greep uit mogelijke praktijkopdrachten

voor onze studenten. Maar ook meedenken bij de totstandkoming van gemeentebeleid over een

‘eetbare stad’ en regionale voedselvoorziening. Voor studenten is juist de interactie met bewo-

ners, scholieren en bedrijven leerzaam. Het werken met echte opdrachtgevers doet aanspraak

op je vaardigheden en kennis. Dit zijn dé projecten om studenten te laten schitteren.

Stadslandbouwonderwijs

Omdat je bij stadslandbouw snel denkt aan

agrarisch onderwijs lijkt het een kleine stap

naar stadslandbouwonderwijs. Nordwin

College staat voor een duurzame economie en

een gezonde, leefbare wereld. Stadslandbouw

kan hierin een middel zijn. Door bijvoor-

beeld groente te verbouwen in onze eigen

kassen en deze te gebruiken voor gezonde en

duurzame maaltijden in de schoolkantine en

levering aan de voedselbank. Goed voor onze

eigen studenten maar ook voor de betrokken-

heid van de school bij de wereld om

haar heen.

Cursus & Contract Magazine 9Stadslandbouw

Advies over goede voeding

Nordwin College wil leerlingen, studenten, medewerkers en de schoolomgeving graag ideeën

meegeven voor een duurzame toekomst. Dat doen we letterlijk als ‘school die je voedt’. Een

school waar we in de kantine gezonde producten gebruiken uit onze eigen schooltuinen, kassen

en dierverblijven. Een groene, gezellige en educatieve schoolomgeving waar, met herkenbare

ingrediënten, gezonde en duurzame producten worden gemaakt, gegeten en verkocht.

Bij deze schoolomgeving betrekken we ouders, buurtbewoners andere instellingen en werken

we samen met overheden en duurzaam innovatief bedrijfsleven. En produceren we vooral heel

veel gezond vers voedsel.

Groene, gezonde kantineIn zes stappen van ideeën naar actie:

Stap 1Droom je groene, gezonde kantine: duurzaam, gezond,

veilig, vrolijk, informatief en groen.

Stap 2Benoem drie acties om je droom te verwezenlijken.

Schrijf op wie wanneer wat gaat doen.

Stap 3Vertel en laat zien wat je wilt gaan doen en waarom aan

alle betrokkenen.

Stap 4Evalueer regelmatig of de voorgenomen acties zijn

uitgevoerd of dat ze moeten worden bijgesteld.

Stap 5Vier je successen - herhaal geslaagde acties. Zorg dat je

verhaal terug komt in nieuwsbrieven, locatieplannen,

ouderavonden, open dagen, website in woord en beeld

en met smakelijke proeverijen.

Stap 6Check aan het eind van het schooljaar met een zo breed

mogelijke groep of jullie groene, gezonde kantine

dichterbij is gekomen. Poets je droom op, stel ‘m bij,

maak ‘m mooier en realistischer. Benoem nieuwe acties.

Neem voor meer informatie contact op met

Menno Stienstra

[email protected]

Veilig werken

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Monique van der Schuit | T 058 284 65 00 | [email protected]

Een veilige werkplek werkt voor iedereen. Voor degene die aan het werk is, maar ook voor de personen die zich in en rondom de werkplek bevinden. De overheid heeft onder meer certificaten en/of licenties omtrent veiligheid verplicht gesteld op verschillende werkterreinen. Nordwin College biedt een uitgebreid aanbod aan trainingen om deze licenties en/of certificaten te behalen. Naast de trainingen die voortvloeien uit de verplichtingen zijn er nog de trainingen die meer gericht zijn op professioneel, efficiënt en gezond werken.

Het aanbod van veiligheidsopleidingen en trainingen omvat:

1. Basisveiligheid (VCA)

2. Veiligheid voor Leidinggevenden (VOL VCA)

3. Bedrijfshulpverlening (BHV)

4. EHBO en Brandbestrijding, Ontruiming en Communicatie (BOC)

5. AED en Reanimatie

6. Veilig werken langs de weg (CROW)

7. Boomveiligheidscontroleur (VTA)

8. Werken met de hoogwerker

9. Hijsbewijs (TCVT)

10. Licenties gewasbescherming

11. Mollen- en woelrattenbestrijding (klemmen)

12. Knaagdierbestrijding (KAB)

13. Hygiënecode (HACCP)

14. Operationeel Medewerker Bodemsaneringen (OPM)

www.nordwincollege.nl

Vraag onze Veilig Werken cursusgids aan voor meer informatie.

Zit de juiste training er niet bij? Neem contact met ons op en we maken een training voor u op maat.


InterviewInterview

“Sinds twaalf jaar ben ik hier in dienst als tuinbaas. De zorg voor al het buitenwerk in het

park is mijn verantwoordelijkheid met daarbij de aansturing van ons team. Ik heb één vaste

fulltime medewerker en daarnaast werken via project ‘De Noorderbrug’ nog 27 mensen met

een arbeidsbeperking mee, plus twee zorgbegeleiders. Ieder komt op een vast dagdeel en

geschikt arbeidsaanbod vergt wel coördinatie en vóórwerk, maar het kan prima. Onderhoud

aan onze driearmige brug bijvoorbeeld: eerst doen wij het zware en het machinale werk en

daarna doen zij de schilderklus.

Verder begeleid ik al ruim 20 jaar leerling-hoveniers in de praktijk. Dat begon bij vorige

werkgevers, maar het past hier ook geweldig. Natuurlijk ben ik in de eerste plaats gewoon

vakbekwaam hovenier en het groenwerk moet gebeuren, maar het opleiden van gemo-

tiveerde jongeren werkt voor mij inspirerend en is goed voor het vakgebied. Samen met

Nordwin College streef ik naar een winwin-situatie en een gestructureerde opbouw van leer-

opdrachten. Gemiddeld heb ik één leerling-hovenier (MBO/BOL 2) voor de jaarstage, en een

wisselend aantal voor korte trajecten, zoals maatschappelijke stage of projectopdrachten.

Onlangs nog was hier een leerling bezig met een opdracht van Watermanagement op niveau

MBO-3. Een MBO-2 groep deed de aanplant van ons nieuwe fruitbos, in de planning aange-

stuurd door MBO-3 studenten.

Gelukkig heb ik bij Nordwin College een vast aanspreekpunt en dat werkt prettig. Ik ben

inmiddels wel wat gewend en loop niet weg voor de uitdaging van een leerling met een

rugzakje. Ik probeer dit gewoon een warme werkplek te laten zijn, met zorg en aandacht.

Maar… ze moeten wel iets willen leren. Een plek als deze levert unieke praktijkervaring

op. Momenteel denk ik na over het inkuilen van een oude taxushaag, om te behouden voor

herplanting. Die haag moet verhuizen vanwege onze grote verbouwing.

Grondaankoop verdubbelde ons park in oppervlakte. Nieuw groen wordt ingericht naast

respectvolle restauratie van het oude, voor oplevering in 2015. Ik geniet van alle plan-

vorming, samen met internationale kunstenaars en landschapsarchitecten. Ja, ik kan goed

de bril van de zomer opzetten. Door de winterblubber heenkijken naar de thema’s, weten

van de kleuren die komen. Ik ben een echte bomenman, maar de combinatie hier maakt alles

extra boeiend. In het unieke van mens en landschap komt veel op je af, maar de uitdaging is

altijd het zoeken naar de harmonie. En voor bomen en mensen geldt hetzelfde. Je wilt alles

en iedereen de goede plek laten vinden.”

Kijk voor meer informatie ook op www.vijversburg.nl.

“ Ik kan de bril van de zomer opzetten”

Vijversburg is onder Friezen beter bekend als ‘Het bos van Ypey’, wat verwijst naar

de grote bomenrijkdom van het landgoed. Daarom is dit ook één van onze praktijk locaties

voor groencursussen zoals Motorkettingzaag.

Bron: www.vijversburg.nl

Roelof Beek beheert voor Stichting ‘Op Toutenburg’ de groene pracht van landgoed Vijversburg. Zijn tweede passie is het begeleiden van mensen. Dus komen onze student-hoveniers graag bij hem op praktijkstage en werd hij finalist in de landelijke verkiezing tot Leerbedrijf van het Jaar.


Richt Turkstra

[email protected]

Interview door Ytje Hoekstra

[email protected]

Cursus & Contract Magazine 12 Regioleren

Regioleren in de praktijk

Aansluiting op de arbeidsmarktHet doel van regioleren is tweeledig. De

leerling leert in een praktijksituatie en krijgt

tegelijkertijd mee wat er speelt in de regio.

De school levert een bijdrage aan de ontwik-

keling van de omgeving. Het doel is om

een betere aansluiting van afgestudeerde

leerlingen op de arbeidsmarkt te krijgen.

Een belangrijk aspect van regioleren is dat

de studenten zelf mogen kiezen waar ze mee

aan de slag gaan. Opdrachtgevers moeten

hun opdracht ook goed kunnen verkopen om

de juiste student binnen te halen. Studenten

kiezen op grond van vakexpertise maar ook

vanuit interesse, leerdoelen die ze willen

behalen of competenties waar ze aan willen

werken. Dit geeft studenten de kans om

over de grens van hun eigen vakrichting te

kijken.

Biodiversiteit: insectenhotelsDe gemeente Leeuwarden heeft initiatieven

ontwikkeld om de leefomgeving van (wilde) bijen

te verbeteren, biodiversiteit in de gemeente te

vergroten en samenhangend beleid op te stellen.

Dit project wordt gecoördineerd door het Ken-

niscentrum Burgers en Biodiversiteit van Van Hall

Larenstein. Een van de onderdelen is een project

gericht op het ontwikkelen van een bijenlint. De gemeente stimuleert het plaatsen van

bijenkasten. Studenten zijn enthousiast aan de slag gegaan met het maken van

honderd insectenhotels die overal in de stad zijn opgehangen.

Zwerfhonden uit RoemeniëEen project dat vier studenten van MBO-dierverzorging zelf hebben ingebracht. Zwerf honden

hebben in Roemenië een moeilijk bestaan. Door contact te zoeken met een organisatie

kreeg dit project een opdrachtgever en kon er een plan van aanpak worden geschreven. De

studenten hebben zelf geld ingezameld om hun plan uit te voeren. Dit is gelukt door de

verkoop van spullen op rommelmarkten, giften van familie en bekenden en het zoeken van

sponsoren. Facebook hebben ze ingezet voor hun campagne. Het mooiste resultaat was dat

een aantal honden naar Nederland kon worden gehaald. Deze honden zijn geplaatst in

gezinnen.

Actief in de Buitenschoolse opvang: Dieren bij de kinderopvangOoit een slang vastgehouden? Bang voor een hond? Twee groepen studenten hebben kinde-

ren van de Buitenschoolse opvang kennis laten maken met diverse dieren. In het ene geval

kwamen de kinderen naar het dierenverblijf bij Nordwin College. Daar stonden vooral de

reptielen centraal. Daarnaast hebben de studenten een rustige hond uitgezocht waarmee ze

het gebouw van de buitenschoolse opvang hebben bezocht. Erg leerzaam omdat de studen-

ten zich vooraf hadden afgevraagd wat ze zouden gaan doen als er een onverwachte situatie

zou ontstaan. Alles is prima verlopen en zowel de kinderen, hun begeleiders en de studenten

hebben een prachtige ochtend gehad.

Leren in de praktijk is erg motiverend voor studenten. Naast stages kunnen

studenten ook veel leren van opdrachten die bij bedrijven worden uitgevoerd.

Bij regioleren werken studenten pro-

jectmatig aan een opdracht van een

externe opdrachtgever in de regio. Niet

alle vraagstukken zijn direct geschikt om

binnen het MBO op te pakken. Regioleren

kan juist de manier zijn om complexe

vraagstukken te ontrafelen in deelvragen

op zowel academisch, HBO, MBO als VMBO

niveau. De aangewezen regiomakelaar en

regiocoaches maken de opdracht concreet

en kijken op welk niveau de opdracht het

beste weggezet kan worden. Regioleren is

geen concurrent van het bedrijfsleven en

Nordwin College neemt ook geen commer-

ciële opdrachten aan.

Kaya onderweg Kaya met nieuw baasje JildouVita en Kaya gevonden in

Roemenië in het bos


Dirk Osinga

[email protected]

Cursus & Contract Magazine 13Kenniswerkplaats

Kenniswerkplaats en studenten Nordwin College actief in de regio

Duurzame kringlooplandbouwVoor het tweede jaar op rij werkt de

Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân samen

met Nordwin College, Hogeschool Van Hall

Larenstein en Noardlike Fryske Wâlden

aan een project over duurzame kringloop-

landbouw.

Afgelopen september zijn 54 studenten

melkveehouderij van Hogeschool Van

Hall Larenstein begonnen aan de module

Duurzame Landbouwsystemen. Ze hebben

een duurzaamheidsscan gemaakt van dertig

melkveebedrijven op het gebied van milieu,

koe, burger en boer, onder andere aan de

hand van de Kringloopwijzer. Op 6 november

hebben de studenten de uitkomsten van

deze scan aan de boeren gepresenteerd, en

het stokje overgedragen aan een veertigtal

studenten van het Nordwin College. Deze

derdejaars studenten melkveehouderij,

loonwerk en plantenteelt gaan de komende

maanden aan de slag met het maken van

een concrete vertaalslag van deze advie-

zen op bedrijfsniveau. Hierbij worden zij

ondersteund door tien experts. In april 2015

ronden de Nordwin-studenten dit project af

in de vorm van een debat met leerlingen,

ondernemers en experts begeleid door de

debat-academie.

Better Wetter Zeven Design-studenten van Nordwin College

zijn in november 2014 aan de slag gegaan

met een opdracht van de Kenniswerkplaats

Noordoost Fryslân. De Kenniswerkplaats

is opdrachtgever namens het programma

Better Wetter. Dit programma is ontwikkeld

samen met ecologisch adviesbureau

Altenburg & Wymenga. Het gaat over

toekomstig waterbeheer in Noordoost

Fryslân, omdat de grenzen aan ons huidige

waterbeheer in zicht zijn gekomen. In dit

programma worden samen met ondernemers,

onderwijs en omgeving nieuwe ecologische

en economische dragers ontwikkeld voor

waterrijke gebieden.

Eén van de onderdelen van Better Wetter

is het neerzetten van een fysieke werkplaats

in het Bûtenfjild, een natuurgebied ten

noordwesten van Veenwouden.

Brûsplak wordt een ontmoetingsplaats,

werkplek, inspiratiehuis en proeflocatie voor

bewoners, organisaties, studenten, docenten

en ondernemers rondom Better Wetter-

projecten.

Design-studenten van Nordwin College heb-

ben als opdracht gekregen om de inrichting

van het Brûsplak te ontwerpen. De studen-

ten hebben diverse afstudeerrichtingen:

grafische vormgeving, decor & standbouw,

interieur & styling en productontwikkeling.

Zodoende komen er gevarieerde ontwerpen

van de entree, het interieur, een logo, een

idee voor een educatief stop-motion filmpje

en mogelijke decoratie. In de ontwerpen

komt de omgeving terug in de inrichting.

Zo kijken de studenten onder meer naar de

mogelijkheid om lisdodde te vlechten tot

manden of lisdodde tot plaatmateriaal te

verwerken. Dit plaatmateriaal kan bijvoor-

beeld worden gebruikt als laminaat, wandbe-

kleding of tafels. De studenten presenteren

begin maart hun ontwerpen.


Rianne Vos

[email protected]

Voor meer informatie over projecten van de Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân:

www.kenniswerkplaatsnoordoostfryslan.nl


Afsluitende proeverij Eten bij de BoerOp woensdag 28 mei hebben zo’n 100 gasten genoten van een hemelse proeverij. De proeverij was de afsluitende activiteit van het project Eten bij de Boer. Studenten Middelbare Hotelschool Friesland College kregen de opdracht om van het vlees van eigen dieren een proeverij te organiseren. Studenten van MBO-design Nordwin College presenteerden deze avond de maquettes die zij ontworpen hebben voor de inrichting van ontvangstruimtes bij boeren. De handleiding ‘Hoe organiseer ik eten bij de boer’ is te downloaden op www.nordwincollege.nl Coördinatie van project, studenten, docenten en samenwerkingsverbanden lag bij Cursus & Contract

Prikbord

LandbouwbeursIn december heeft Cursus & Contract zich

gepresenteerd op de Landbouwbeurs op het

belevingsplein van Nordwin College. Met zestien

stands op het belevingsplein konden de bezoekers

kennismaken met allerlei toepassingen op het

gebied van landbouw en voedselbereiding.

Coördinatie van studenten, docenten en inrichting

stand lag bij Cursus & Contract i.s.m. afdeling

Marketing & Communicatie

Duurzame boerIn opdracht van de provincie Fryslân organiseren Nordwin College en Agrarische Jongeren Friesland (AJF) de verkiezing ‘Meest duurzame jonge agrarische ondernemer van Fryslân’.

Met een tweejaarlijkse prijs voor de meest duurzame jonge agrarisch ondernemer in Frys-lân wil de provincie verduurza-ming van de sector stimuleren. De provincie wil zo ook haar waardering laten blijken voor jonge mensen die het aandurven om een agrarisch bedrijf over te nemen of te starten. Deze verkiezing wordt in 2015 en 2017 gehouden.

www.duurzameboer.nl

Neem voor meer informatie contact op met Jenneke van der Heide [email protected]

Werkblad van de ToekomstMedewerkers Cursus & Contract hebben een training gevolgd over het

Werkblad van de Toekomst. Met deze methodiek willen we ondernemers

en studenten begeleiden bij het ontwikkelen van hun bedrijf en/of

toekomstplan. De eerste training is aangeboden aan Boer&Haven-

ondernemers.

Met het ‘Werkblad van de Toekomst’ werkt de ondernemer systematisch

aan een stap richting zijn bedrijf van de toekomst. Ondernemers leggen

een droombeeld vast voor hun bedrijf, tien jaar in de toekomst. Daarna

gaan ze in een aantal stappen aan de slag om creatieve en innovatieve

ideeën te combineren in een stap richting het bedrijf van de toekomst.

Het werkblad is ontwikkeld vanuit sessies met multifunctionele land-

bouwondernemers, maar is bruikbaar voor elke ondernemer die een dag

wil werken aan de toekomst van zijn of haar bedrijf.

Heeft u belangstelling voor deze training, neem dan contact op met

Ytje Hoekstra

[email protected]


Groen CaféDonderdag 12 juni organiseerde de gemeente Leeuwarden het Groen Café in de personeels-kamer van Nordwin College. Zo’n 50 mensen waren aanwezig en wisselden kennis en ervaringen uit over de onderwerpen: Eetbare

stad, educatie, de waarde van eetbaar groen en verbinding/rechtsvorm.www.eetbaarleeuwarden.nlOndersteuning organisatie gemeente lag bij Cursus & Contract

Prikbord

Bezoek Saoedi ArabiëEen groep ambtenaren van het Saoedische Ministerie van Landbouw zijn voor een korte kennismaking met het agrarisch onderwijs bij ons geweest op 4 november 2014. Ze wilden weten hoe we onze doelgroep bereiken en hoe ze een training kunnen opzetten.

Neem voor meer informatie contact op met Rinze Fokkema [email protected]

Leerlingen zaaien samen tarwe met bakker

VMBO-groen leerlingen van Nordwin College uit Leeuwarden hebben samen met

bakker Braaksma uit Oentsjerk tarwe gezaaid op donderdag 20 maart. De school wil

leerlingen het proces van korrel tot boterham mee laten maken.

Het graan wordt gebruikt voor het bakken van brood. Als de tarwe rijp is

(september) wordt deze geoogst en vervolgens gemalen in de molen van Burdaard.

Nordwin College wil leerlingen laten zien wat er bij komt kijken om brood te

maken. Door alle stappen in beeld te brengen hopen we hen mee te geven wat de

waarde van voedsel is. Ook de kwaliteit van het zaadgoed wordt onder de aandacht

gebracht.

Dit project is geïnspireerd op het Europese project Toekomst Zaaien.

www.toekomstzaaien.nl


Miriam Velter

[email protected]

Grienskip

‘Grienskip’ (samenvoeging van de Friese woorden

‘Grien’ en ‘Mienskip’. ‘Groen’ en ‘de kracht van

de samenleving’) is een tuin van stadsboer

Sander Veenstra die hier kruiden en fruit teelt.

Hij doet dit in houten bakken in de MBO kas in

Leeuwarden en op het stukje grond op het school-

terrein aan de Potmarge.

Sander werkt samen met onze MBO en VMBO-groen

opleidingen. Plantjes die leerlingen tijdens hun les

zaaien worden door Sander verder opgekweekt zodat

ze gebruikt kunnen worden tijdens een kookles of

in de kantine. Hier komen de leerlingen hun ‘eigen’

plantjes weer tegen op een broodje of in de soep. In

het voorjaar worden basisscholen uitgenodigd om

in de kas te kijken, te koken en krijgen zij eetbare

plantjes mee voor de schooltuin of voor thuis in de

vensterbank.


Menno Stienstra

[email protected]


The Green TeamMeeting:

Het Groene Team

Door de bomen het bos kunnen zien is belangrijk. Daarom laten we u deze keer kennismaken met het

team achter onze veelgevraagde cursussen rondom groenvoorziening en veilig werken. Ontmoet onze

mensen van vóór de klas én daarachter, samen aan hun teamtafel.

Jan Bebelaar “Ik verzorg trainingen op gebied van tuinen parktechniek en veiligheid. Ik hou van de

wisselwerking tussen cursisten en hun gedrevenheid geeft mij dagelijks plezier en voldoening.

De verschillende trainingen ‘Motorkettingzaag’ zijn nu weer actueel. Deelnemers komen uit verschillende

sectoren: hoveniers, groen medewerkers van de gemeenten, SW-bedrijven, kantonniers provincie Fryslân, BOL en BBL

leerlingen Nordwin College en cursisten vanuit BEZINN (Boer en Zorg in Noord-Nederland). Ook It Fryske Gea en Natuur-

monumenten leveren ons jaarlijks klanten. Behalve beroepskrachten moeten ook vrijwilligers die met risicovolle machines

werken aantoonbaar geïnstrueerd zijn. Om veilig en ergonomisch te werken met machines is kennis en vaardigheid een

vereiste. Wij beschikken over goed en veilig materiaal, dankzij samenwerking met diverse importeurs en lokale

leveranciers van tuinen parkmachines. Voor het goed slagen van de trainingen hebben we in de

regio goede praktijk locaties. Veilig werken in het groen!”

Richt Turkstra “Ik werk 25 jaar in de groene wereld en ben nog altijd enthousiast over dit vak.

Het blijft inspirerend. Als bakkersdochter leek vaders beroep me ook prachtig en

dankbaar, maar ik keek teveel naar buiten om op ovens te kunnen letten. Zo werd het

de Middelbare Tuinbouwschool Frederiksoord en de wereld van het groen. Die bleek

veelzijdig en altijd in beweging. Een cursustitel uit de 90-er jaren, ‘Veranderende

inzichten in het groen’ blijft actueel. Onze jaarlijkse ‘GroenMiddag’ speelt hier nu op

in. Mijn drive is mensen bij elkaar brengen en kennis delen. Ik organiseer, coördineer

en motiveer bij de opzet van cursussen voor hoveniers en groenvoorzieners. Uiteraard

niet alleen, maar met ons hele groenteam. Elke dag leer ik weer. Het onderwijs is al-

tijd in beweging en het motto ‘een leven lang leren’ past mij persoonlijk. Ik ga graag

het werkveld in om Nordwin College in beeld brengen, zodat iedereen weet hoe veel-

zijdig wij zijn. Van ‘Motorkettingzaag’ tot ‘Hoe houd je functioneringsgesprekken?’

Hoe dan ook: Groen beweegt!”

Haaije Pieter van der Wal “Ik werk fulltime als projectleider bij Cursus & Contract. Vanuit mijn studie Veehouderij aan Van Hall Larenstein neem ik deel aan projecten

rondom Veeteelt en (multifunctionele) Landbouw. Als houder van een jachtakte en gepassioneerd wildbeheerder ben ik daarnaast ook een

man van het veld. Voor het team Groen verzorg ik daarom de cursussen: Mollenvangen en Flora & Faunawet. Door de nieuwe wetgeving

inzake gebruik van rodenticiden ben ik nu druk met (her-)certificeringen in de cursus Knaagdierbeheersing. Verder geef ik ook trainingen

voor het Bosmaaiercertificaat, zowel voor onze studenten als het bedrijfsleven. Ik vind het heerlijk om maatwerk te kunnen bieden. Zo

konden we dit jaar voor Wetterskip Fryslân invulling geven aan een kennisvergrotingstraject rondom invasieve exoten, zowel waterplanten

als waterdieren. Plant en dier, voor mij samen groen!”


The Green TeamMeeting:

Het Groene Team

Monique van der Schuit “Mijn allereerste baan was in Flevoland, maar ik miste het groene,

waterrijke Friesland en de lammetjes in het voorjaar, dus verhuisde

ik na 8 maanden weer terug. In 1993 kwam ik in dienst bij het toen-

malige AOC Friesland in Leeuwarden. Tot twee jaar geleden verzorgde

ik de allround administratie voor diverse opleidingen en cursussen.

Nu volledig werkzaam voor Cursus & Contract ben ik binnen team

groen de duizendpoot op het kantoor. Dit kantoor op de locatie

MBO 3&4 is zeer waardevol. Middenin de school waar alles gebeurt

en in contact met de studenten. Zo kunnen we anticiperen op de

vraag van de jeugd die we later weer tegenkomen in het bedrijfs-

leven. Wij groeien in het groen!”

Jenno de Boer“Tijdens vakantiewerkzaamheden bij een hoveniersbedrijf ben ik mij gaan interesseren in groen. Ik ben opgegroeid op

een melkveehouderij en hou er van om in de buitenlucht te zijn. Boer worden was niet mijn toekomstplan, mijn affiniteit

ligt meer bij beplanting en het ontwerpen van tuinen en openbare ruimtes. De opleiding Tuin- en Landschapsinrichting

aan Van Hall Larenstein te Velp was daarom een logische keuze. Gedurende vier jaar in Arnhem te hebben gewoond van-

wege de studie, was ik verheugd weer op het Friese platteland te mogen wonen.

Na het afstuderen ben ik gaan werken bij Nordwin College. Een iets andere richting dan ik als net afgestudeerde tuin-

en landschapsontwerper voor ogen had. Sinds het begin van dit jaar geef ik lessen Groene Ruimte op VMBO-groen in

Sneek en MBO niveau 2 in Leeuwarden. De variatie in lesstof en leerlingen vind ik interessant. Ik haal er ontzettend veel

voldoening uit als ik zie dat ik de leerlingen wat geleerd heb tijdens de lessen. In de korte tijd dat ik werkzaam ben bij

Nordwin College denk ik dat ik mijn plek hier wel heb gevonden. Ik vind het prettig om met mensen te werken, maar blijf

het ontwerpen van tuinen en de openbare ruimte boeiend vinden.”

Diana Hofman “In 1999 kwam ik, na 17 jaar werken bij het Fries

Rundvee Syndicaat, terecht op de leerling-administratie

van (toen nog) AOC Friesland. Onderdeel van mijn takenpakket

was destijds al de administratieve ondersteuning van cursus- en

contractactiviteiten. Sinds een paar jaar werk ik helemaal voor

Cursus & Contract en ondersteun ik Richt en Monique in alle

voorkomende kantoorwerkzaamheden. Ons gevarieerde en

wisselende aanbod van vele verschillende cursussen

bezorgt me steeds weer nieuwe uitdagingen om alles

administratief in goede banen te leiden.

Groene banen!”

Egbert Blom “Naast het les geven op het MBO 3&4 Tuin, Park en

Landschap BOL/BBL werk ik ook bij Cursus & Contract.

Ik geef o.a. Flora & Faunawet, Gewasbescherming, Knaagdierbestrijding,

VCA, Veilig werken aan de weg en cursustrajecten op maat. Sinds oktober

2014 hebben we binnen de Flora & Faunawet een nieuwe gedragscode:

Bestendig beheer Groenvoorzieningen. Deze gedragscode heeft lang op zich

laten wachten. Reden hiervoor was dat de Minister deze eerst niet specifiek

genoeg vond. Al met al zal het nog een hele uitdaging worden om de

gedragscode in te voeren binnen de groenvoorziening. De groenmannen

ervaren dit als weer méér regels en nog méér extra administratie.

Tijdens de cursus wil ik het naleven van de code concreet en

werkbaar maken. Groen moet je doen!”

Groen ProfessioneelBij ons kunt u terecht voor verschillende cursussen op het gebied van:

3 Veiligheid en gezondheid

3 Ontwikkelingen binnen de organisatie

3 Plantenkennis

3 Natuurlijk beheer groene ruimte

3 Tuintekenen

3 Snoeien

3 Boomverzorging

3 Hoogwerker

3 Werken met de motorkettingzaag

3 Werken met de bosmaaier

3 Vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming

3 Mollen- en woelrattenbestrijding (klemmen)

Vraag onze Groen Professioneel cursusgids aan voor meer informatie.

Maatwerk

Elk bedrijf en organisatie is anders. Daarom bieden wij u de mogelijkheid om samen met ons een opleidingsplan op te stellen. Welke vaardigheden bezitten uw werknemers al en waarin kunnen zij geschoold worden? Wij zijn hierin graag uw partner.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Richt Turkstra | T 058 284 65 00 | [email protected]


Vakbekwaamheidsbewijs Knaagdierbestrijding (KBA)

A. Met geldig vakbekwaamheidsbewijs

gewasbescherming

Agrariërs die in het bezit zijn van een geldig

vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming kunnen

het vakbekwaamheidsbewijs Knaagdierbestrijding

behalen door het volgen van een extra kennisbij-

eenkomst knaagdierbestrijding. Na het volgen van

de bijeenkomst ontvangt de deelnemer een nieuw

bewijs van vakbekwaamheid gewasbescherming

(pasje) met aantekening knaagdierbestrijding en

behoud van pasnummer. De aantekening knaag-

dierbestrijding heeft de geldigheidsduur van het

gewasbeschermingsbewijs.

B. Zonder geldig vakbekwaamheidsbewijs

gewasbescherming

Zonder geldig vakbekwaamheidsbewijs gewas-

bescherming moet een examen worden afgelegd.

Ter voorbereiding op het examen biedt Nordwin

College een cursus aan van 2 aparte dagdelen.

Deelnemers met beroepen in de hovenierswereld, loonwerk of gemeentelijke diensten komen niet voor de

ontheffing die KBA geeft in aanmerking. Vanzelfsprekend mag ieder zijn kennis verrijken. En ieder die aan

gestelde eisen heeft voldaan ontvangt het vakbekwaamheidsbewijs.

Maar niet ieder met het vakbekwaamheidsbewijs is vrijgesteld om te werken met rodenticiden. Dat zijn alleen

agrariërs op het eigen bedrijf.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Monique van der Schuit | T 058 284 65 36 | [email protected]

Agrarische bedrijven in Nederland hebben vanaf 1 september 2015 een bewijs van vakbekwaamheid nodig om chemische bestrijdingsmiddelen voor knaagdieren

(rodenticiden) te gebruiken. De vrijstelling voor agrariërs om de rodenticiden aan te schaffen en te gebruiken op het eigen bedrijf vervalt hiermee. Het ministerie

neemt deze maatregel ten gunste van de veiligheid van de sector en het milieu: knaagdieren worden in toenemende mate resistent tegen rodenticiden.


Voor het behalen van het vakbekwaamheidsbewijs KBA zijn twee hoofdroutes.


Dit jaar wordt de Flora- en faunawet vervangen door de nieuwe Natuurwet. De veranderingen die dit met zich meebrengt voor iedereen die dagelijks met deze wetgeving te maken heeft worden op dit moment langzaam duidelijk. De basis van de oude Flora- en faunawet blijft behouden. Wist u dat ook u regelmatig met de nieuwe natuurwetgeving te maken heeft?

Ter illustratie een aantal verboden uit de Natuurwet:

• Het is verboden beschermde planten te plukken, te verzamelen, af te snijden, uit te

steken, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op enigerlei andere wijze van hun

groeiplaats te verwijderen.

• Het is verboden beschermde dieren te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of

met het oog daarop op te sporen.

• Het is verboden beschermde dieren opzettelijk te verontrusten.

• Het is verboden nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen

van beschermde dieren te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te

verstoren.

• Het is verboden eieren van beschermde dieren te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen,

te beschadigen of te vernielen.

• Het is verboden dieren of eieren van dieren in de vrije natuur uit te zetten.

Snoeien en kappen

Het doel van de Natuurwet, die onze natuur beschermt, is de instandhouding van alle in het

wild levende planten diersoorten. Het uitgangspunt van de wet is ‘nee, tenzij’. Dit betekent

dat activiteiten met een schadelijk effect op dieren en planten in principe verboden zijn.

Bijvoorbeeld het snoeien van een haag waarin mogelijk een broedende vogel nestelt. Elke in

Europa voorkomende vogel geldt als een beschermde vogel. Ook het kappen van een boom

met een nest dat elk jaar opnieuw in gebruik genomen wordt door de gevederde eigenaar

is een voorbeeld waarbij de Natuurwet in beeld komt. Het maken van lawaai waarbij dieren

verontrust worden is een ander voorbeeld. Dit zijn voorbeelden van handelingen die we

onbewust toch als vrij normaal ervaren in ons dagelijks leven.

Zorgplicht

Een belangrijk artikel uit de huidige Flora- en faunawet is de zorgplicht. De zorgplicht geldt

altijd en overal voor alle planten en dieren in Nederland. Deze plicht zegt dat iedereen moet

zorgen voor alle in het wild levende dieren en planten en hun leefomgeving. Deze zorg houdt

in ieder geval in dat een ieder die weet of kan vermoeden dat door zijn handelen schade

Flora & Fauna


Haaije Pieter van der Wal

[email protected]

aan flora of fauna optreedt verplicht is deze

handelingen achterwege te laten of maat-

regelen te nemen die schade voorkomen of

beperken.

Kennis verspreiden

Kennis van al deze wetgeving is niet alleen

de zorg van iedere burger, maar ook zeker

van organisaties die werkzaamheden verrich-

ten in onze natuur. Denk hierbij bijvoorbeeld

aan gemeenten of hoveniers. Gelukkig zijn

hier gedragscodes voor ontwikkeld waarbij

dit soort werkzaamheden zonder aanvraag-

procedures voor vergunningen of onthef-

fingen, maar volgens vaste protocollen,

uitgevoerd worden. Toepassing van een ge-

dragscode borgt ook de benodigde kennis bij

de uitvoerende personen. Toch werken veel

instanties nog zonder gedragscode en is ook

de gewone burger vaak onvoldoende op de

hoogte van de gevolgen van zijn handelen

voor onze beschermde planten en dieren.

3 Boomverzorging

3 Hoogwerker

3 Werken met de motorkettingzaag

3 Werken met de bosmaaier

3 Vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming

3 Mollen- en woelrattenbestrijding (klemmen)

Flora & Fauna

Cursus & Contract Magazine 20 Profiel

Profiel

Afke ZandvlietProjectleider bij Nordwin College

Huidig Nordwin College

Opleiding Ahof Leeuwarden, Stoas Den Bosch

Connecties 124

Contact [email protected]

Ervaring

Projectleider Nordwin CollegeJanuari 2000 – Huidig (15 jaar)

Nordwin College Cursus & Contract is o.a. sterk in het organiseren, uitvoeren en begeleiden van evenementen, projecten & cursussen.

Docent Agrarische EconomieAOC Friesland1995 – 1999 (4 jaar)

Projecten

Organisatie van opleidingen voor verschillende doelgroepenBijvoorbeeld de organisatie van entree-opleidingen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en school. Project Boer zoekt (WA)jongere in samenwerkingen met UWV en LTO.

EVC-assessor en portfoliobegeleiderHet ervaringscertificaat (EVC) erkent en waardeert wat een werknemer heeft geleerd op school, thuis of op het werk. Via een EVC-procedure kunnen werknemers hun ervaring, kennis en vaardigheden helder in beeld brengen.

AuditorUitvoeren van interne audits bij verschillende onderwijsinstellingen.

AuteurOntwikkelen onderwijsmateriaal voor het agrarisch onderwijs.

Vaardigheden & deskundigheid

Rundveehouderij Gecertificeerd assessor ( EVC) Gecertificeerd auditor Ontwikkelen lesmateriaal Agrarische Economie

Opleiding(en)Stoas WageningenBachelor of Education 1995-1996

Ahof LeeuwardenAgrarische Bedrijfskunde, Financieel Economisch Management1991-1995

Achtergrond

Nordwin Special ExperienceOnze entreeopleidingen op maat


Afgelopen jaren is er bij Nordwin College een aantal exclusieve opleidingstrajecten georganiseerd voor jongeren en ouderen met afstand tot school en de arbeidsmarkt. De opleiding bij leerwerk boerderij It Wolwêzen in De Knipe is een voorbeeld van zo’n speciale entreeopleiding. Het bijzondere is dat de wekelijkse onderwijsdag tijdens deze BBL-opleiding niet op school wordt verzorgd maar op locatie. Twee vaste docenten staan elke week klaar waardoor het contact met, en de begeleiding van de deelnemers zo optimaal mogelijk is. Geen groot schoolgebouw met wisselende docenten, roosters en lokalen maar juist een kleinschalige manier van onderwijs die veel structuur en houvast biedt. De locatie biedt de mogelijkheid om theorie en praktijk af te wisselen. Immers, rekenen hoeft niet altijd in het schoollokaal maar kan ook in de praktijk. Berekenen hoeveel tegels je nodig hebt om een terras aan te leggen is een goede oefenmethode. Dat deze manier van lesgeven werkt, blijkt ook uit het relatief lage percentage voortijdig schoolverlaters en het hoge percentage deelnemers dat met een diploma op zak verder gaat leren of richting arbeidsmarkt gaat.

Doelgroep van de entreetrajecten zijn

jongeren die gestopt zijn met een opleiding

zonder dat ze hiervoor een diploma hebben

behaald of praktijkonderwijs hebben

gevolgd. Jongeren worden tijdens de entree-

opleiding voorbereidt op de arbeidsmarkt of

op doorstroming naar een MBO-2-opleiding.

Met de entreeopleiding kunnen de deelne-

mers de belangrijkste werknemersvaardighe-

den ontwikkelen die zij nodig hebben voor

een baan of vervolg opleiding. De opleiding

duurt 1 jaar.

BOL/BBL

Er zijn twee vormen van entreeopleidingen:

• BOL (Beroepsopleidende leerweg):

60% school en 40% stage

• BBL (Beroepsbegeleidende leerweg):

20% school en 80% werken

Stage/werken

Tijdens de stage of het werk voeren de

deelnemers onder toezicht werkzaamheden

uit. Het werk is eenvoudig en veel van de

klussen komen vaak terug. In de meeste ge-

vallen zijn deze deelnemers graag praktisch

bezig en tijdens werk of stage hebben zij

een assisterende rol.

Richtingen

Bij Nordwin College kan er binnen de entree-

opleiding gekozen worden uit vier profielen.

• Groene detailhandel - Assistent verkoop/

retail

• Voeding - Assistent horeca, voeding of

voedingsindustrie

• Plant & teelt - Assistent plant of (groene)

leefomgeving

• Logistiek - Assistent logistiek

Toelatingseisen

Om een entreeopleiding te volgen moet

een deelnemer voldoen aan de volgende

voorwaarden:

De deelnemer voldoet niet aan de vooroplei-

dingseisen voor toelating tot een opleiding

MBO 2, MBO 3 of MBO 4 en de deelnemer is

op 1 augustus 16 jaar of ouder.

Na de entreeopleiding

Met een diploma van een entreeopleiding

kunnen deelnemers doorstromen naar een

MBO-opleiding op niveau 2. Ook kunnen

zij uitstromen naar de arbeidsmarkt.

Na uiterlijk 4 maanden maken we een

studieadvies op. Tegelijkertijd kijken we

of de deelnemer klaar is richting werk of

verder gaat leren op niveau 2. Samen met

de deelnemer wordt er gekeken naar dat wat

het beste bij hem of haar past.

Werken na de opleiding

Een gediplomeerde kan aan de slag als

assistent medewerker bij een:

• Tuincentrum, bloemenzaak of groothandel

• Melkveebedrijf / intensieve veehouderij

• Hoveniersbedrijf of gemeentelijke

plantsoendienst

• Boomkwekerij, tuinbouw-, akkerbouw-,

of loonwerkbedrijf

• Een bedrijf in de voedingsindustrie

Nordwin Special ExperienceOnze entreeopleidingen op maat

Entreeopleidingen


Afke Zandvliet

[email protected]


Een kant-en-klare maaltijd met wâldbeantsjes

Aardappelgroothandel Greydanus is groot in aardap-

pelen maar voert er nog een bijzondere tak naast:

streekproducten en in het bijzonder Friese bonen.

Het bedrijf is gevestigd in Heerenveen en verpakt en

vervoert zo’n 20 aardappelrassen.

Streekproduct in de supermarkt

Tjalke Stoelwinder, werkzaam bij aardap-

pelgroothandel Greydanus als verkoper en

promoter, heeft de handel in bijzondere

bonenrassen opgepakt. Het is een kleine

markt, maar Stoelwinder, die zelf een ach-

tergrond heeft als supermarktmanager, ziet

juist de supermarkt als plek voor producten

met een verhaal. “De consument wil niet

meer allerlei winkels af voor zijn wekelijkse

boodschappen en bovendien is de markt

voor producten met een verhaal groeiende.

We organiseren winkeldemo’s om mensen te

inspireren en kennis te laten maken met de

smaak van bijzondere bonenrassen en aard-

appelen. Juist producten als de Kollumer

Zoete Erwt en het Wâldgieltsje (aardappel)

spreken de Friese consument aan vanwege

hun culturele waarde.”

Tjalke is zelf ook een liefhebber. “Een

wâldbeantsje is smeuïger, boteriger en

heeft meer smaak dan bijvoorbeeld een

bruine boon uit een pot. Onze boontjes

groeien langzaam en krijgen de kans om af

te rijpen.”

Held van de Smaak

Tjalke is afgelopen jaar uitgeroepen tot

nationale Held van de Smaak. Het thema van

de Week van de Smaak 2014 was peulvruch-

ten en bonen. Een belangrijke reden voor de

verkiezing is de aanzet die hij heeft gegeven

tot een eigentijdse wijze van verwerken

van peulvruchten. Tjalke vertelt: “Vorig jaar

kwamen twee stromen bij elkaar. Een teler

van de Kollumer Zoete Erwt vroeg ons of we

iets zouden kunnen met een grote hoeveel-

heid erwten. De andere gebeurtenis was een

ontmoeting tijdens een beurs. Een bereider

van kant-en-klare maaltijden meldde zich

bij mij met het idee om kwalitatief goede

maaltijden te gaan maken mét streekproduc-

ten voor ouderen. Samen besloten we tot

een experiment: koelversmaaltijden met de

Kollumer Zoete Erwt. Het resultaat is dat er

nu 10 maaltijdvarianten verkrijgbaar zijn

bij verschillende supermarkten.”

Earlik ite

Tussen de aardappelen is kortgeleden een

splinternieuwe keuken geplaatst.

Hier verwerkt Jeroen Drenth van

Earlik Ite Greydanus groenten, peulvruchten

en vlees tot koelversmaaltijden. Jeroen ver-

telt enthousiast: “We produceren er nu 250

per week en willen toe naar 1.000.”

Streekproduct bij de mensen brengen

Het cirkeltje rondmaken, daar gaat het

volgens Tjalke om. Hij vindt dat de wijze

waarop topkoks het streekproduct verwer-

ken het product tekort doen. “In een kleine

hoeveelheid wâldgieltsjes verwerkt in een

gerecht proef ik weinig van deze unieke

aardappelsmaak terug. Ik geloof dat je men-

sen moet inspireren door de producten zo

klaar te maken dat mensen dit thuis nog een

keer doen.” Daarom werkte Greydanus mee

Streekproducten

Interview met de Held van de Smaak 2014

Aardappelgroothandel GreydanusKollumer Zoete Erwt

Prijsuitreiking Held van de Smaak 2014

Wâldbeantsjes

Cursus & Contract Magazine 23Streekproducten

Een kant-en-klare maaltijd met wâldbeantsjesaan de langste tafel in Sûnenz. Voor een

kleine bijdrage kon iedereen aanschuiven

voor een goed gevuld bord eten.

100% lokaal en biologisch

“Wij willen in 2015 de Erkend Streekproduct

Certificering krijgen voor onze koelversmaal-

tijden en zijn hier dan ook volop achter de

schermen mee bezig. Een streekproduct

volgens de normen van Streek Product

Nederland mag alleen streekproduct ge-

noemd worden als het geteeld of gepro-

duceerd wordt in de streek waar dat van

oudsher ook gedaan werd. Dit jaar willen we

een koelversmaaltijd op de markt brengen

die is samengesteld uit Friese ingrediënten

die ook biologisch zijn. Twee studenten

van de opleiding Life Sciences van Nordwin

College hebben al stage gelopen bij de

ontwikkeling van de streekmaaltijden. “We

willen jonge mensen meegeven dat niet elk

product het jaarrond verkrijgbaar is. Er is

nog veel te winnen op gebied van voeding

en onderwijs.”

De Week van de Smaak is een jaarlijks evenement.

In 2015 is Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak,

Greydanus is ook deelnemer.

Kijk voor meer info op www.lwdsmaakstad2015.nl

Swiet, Sâlt en Sân

Kokkels van het Wad Wichter

Prijsuitreiking Held van de Smaak 2014

De Waddengroep, Stichting Wrâldfrucht, Stichting de Marren en Nordwin College

hebben zich verenigd in het project Swiet, Sâlt en Sân.

Het doel is stimuleren van de ontwikkeling van de streekproductensector in Fryslân.

De Waddengroep breidt haar keurmerk nog verder uit, de Stichting

Wrâldfrucht zet haar merk Wâldpyk steviger in de markt en Stichting de Marren is

opgericht voor producenten in het Friese Merengebied.

Met ingang van 2015 mag stichting De Marren het keurmerk Erkend Streekproduct

uitreiken. Daarvoor is een overeenkomst gesloten met stichting Streekeigen

Producten Nederland. Met producenten in het gebied die al een gecertificeerd pro-

duct hebben, nemen zij op korte termijn contact op. Ook met andere geïnteresseerde

producenten en streekondernemers komen ze graag in contact, mail daarvoor naar

[email protected]. Nordwin College Cursus & Contract ondersteunt door met het

onderwijs in te zetten op innovatie en door de algemene organisatie van het project

op zich te nemen.

Een van de grootste uitdagingen van de sector is de afzet van de producten en de

distributie van producten. Op dit moment zijn producten en producenten versnipperd

op het internet te vinden.

Daarentegen ontwikkelen ICT mogelijkheden zich razendsnel. Trendwatchers voor-

spellen dat het verzamelen en analyseren van data een nieuwe revolutie met zich

meebrengt. Tijdens een inspiratieavond zijn ontwikkelingen met streekproducenten

gedeeld. In een vervolgavond willen we ondernemers die denken de oplossing voor

de afzet en distributie binnen handbereik te hebben, laten pitchen. Hieruit volgt een

gezamenlijk actieplan.

Het project Swiet, Sâlt en Sân wordt uitgevoerd met medewerking van de provincie

Fryslân en is begin 2014 gestart.

Swiet staat voor het zoete water van de meren,

Sâlt voor het zoute van de Waddenzee en Sân

voor het woudengebied.

Reade Krobbe

Voor de juiste smaak teelt Broersma State zijn

Wâldgieltsjes speciaal in De Friese Wouden.


Jenneke van der Heide

[email protected]

Interview door Miriam Velter

[email protected]

FOOD

LABORATORIUM

MILIEU

PROCESTECHNIEK

WATER

WELKOM IN DE WERELDEN VAN

MBO LIFE SCIENCES IS EEN SAMENWERKING VAN

Cursus & Contract Magazine 25Zuivelopleidingen

FOOD

LABORATORIUM

MILIEU

PROCESTECHNIEK

WATER

WELKOM IN DE WERELDEN VAN

MBO LIFE SCIENCES IS EEN SAMENWERKING VAN

25 x Toekomst in Technologie bij MBO Life Sciences

In december 2014 startte MBO Life Sciences met een nieuw opleidingstraject voor de

sector proces- en voedingstechnologie. Door nauwe samenwerking met het LeerWerk-

Loket Fryslân (UWV), Gemeente Leeuwarden en Olympia Uitzendbureau krijgen 25

werkzoekenden onder de 35 jaar de kans op scholing, met direct uitzicht op een baan.

Tekort aan vakmensen verkleinen

Dit unieke project steunt op meerdere initiatieven vanuit de overheid, onderwijs en bedrijfs-

leven in Fryslân. Bovendien sluit het naadloos aan op het Landelijke Sectorplan Proces-

industrie. Het doel is om het tekort aan vakmensen in de proces- en voedingsindustrie te

verkleinen en de kansen van werkzoekenden op deze arbeidsmarkt te vergroten. Dit door

het aanbieden van twee verschillende opleidingstrajecten: Operator A en Voedingsoperator.

Beide trajecten diplomeren op MBO niveau 2 en duren (inclusief werving en plaatsing bij een

bedrijf) ongeveer één jaar.

Afronding binnen een jaar

De vakopleiding begint met 25 weken praktijk en theorie. Alle basiskennis en -vaardigheden

van het technologievak komen aan bod. Er wordt les gegeven in vaklokalen, laboratoria en

practicumlokalen. Daarnaast is er volgens het wettelijk vastgelegde kwalificatiedossier ook

aandacht voor algemene vorming: Nederlands, Rekenen en Loopbaan & Burgerschap zijn

verplichte onderdelen van de opleiding.

Werkervaring plus baan voor een jaar

Na afsluiting van dit theoretisch gedeelte volgt een periode van 15 weken waarin werk-

ervaring wordt opgedaan binnen een bedrijf. De deelnemers worden daarin begeleid door er-

kende praktijkopleiders. Intussen volgen ze ook hun leerprogramma, maar buiten de school.

Dit kan via het digitale leerplatform van MBO Life Sciences. Bij succesvolle afronding van de

opleiding komt de werkzoekende in bezit van een diploma Operator A (niveau 2)

of Voedingsoperator (niveau 2) en krijgt een betaalde baan aangeboden voor minimaal

één jaar.

Selectieproces

Voor dit traject werd de voorselectie van de jongeren uitgevoerd door het LeerWerkLoket

Fryslân en Olympia Uitzendbureau. MBO Life Sciences verzorgt de opleiding.

Olympia Uitzendbureau zorgt voor detachering van de jongeren bij de bedrijven.

Uniek actieplan schoolt jonge werkzoekenden met baanperspectief

Sectorplan Procesindustrie

Binnen de kaders van de kabinetsplannen

zijn de sociale partners in de procesindus-

trie overgegaan tot het opstellen van een

sectorplan. Speerpunt van dit plan is het

tegengaan van de te verwachte tekorten

aan goed geschoolde werknemers in de

procesindustrie.


Jans Helmers

[email protected]

MBO Life Sciences

is een samenwerkingsverband van twee MBO

opleiders: ROC Friesland College (Procestech-

niek en Laboratorium) en Nordwin College

(Water, Food en Milieu). Al decennialang

leiden wij onze leerlingen op voor banen

in de levensmiddelenindustrie. Door het

bundelen van de krachten binnen MBO Life

Sciences, drie jaar geleden, hebben we onze

procestechnologie-opleidingen onderling

verbonden en versterkt. Zo kunnen we

samen toonaangevend opereren binnen

de werelden van Water, Food/Proces,

Laboratorium en Milieu.

Martenawei 29056 PE KoarnjumTel. 058 - 257 21 90b.g.g. 06 - 127 434 36

[email protected]

“Ontwaken in een natuurlijke omgeving

met veel historie”

Túnmanswente is een leerbedrijf van Nordwin College & Friesland College

Bêd & Brochje - GroepsrestaurantStreekproductenWinkel - TheetuinToeristisch Informatiepunt Vergaderaccommodatie

Elke maand

TúndinerKijk op

de website!

Kenniscarrousel voor ondernemersVorig seizoen hebben (agrarische) vrouwen cursussen gevolgd om hun kennis van het reilen en

zeilen binnen het agrarische gezinsbedrijf te vergroten. Door de enthousiaste deelname aan de

cursussen hebben we besloten om dit seizoen het cursusaanbod uit te breiden en om ook enkele

cursussen voor jonge (agrarische) ondernemers en voor ervaren (agrarische) ondernemers te

organiseren.

De volgende cursussen worden gegeven:

Agrarische vrouwen

- Jongveeopfok door Weidse Blik

- Strategisch ondernemen door Rabobank

- Creatief boekhouden door Flynth

- Creatief boekhouden Flynth

- Veeverlossen

- Jongleren met tijd door Brisk Advies

- Cursus doe-het-zelf KI door CRV

- Melkproductieregistratie (MPR) door CRV

Kijk op www.nordwincollege.nl voor meer informatie of om je aan te melden! Of het laatste nieuws op www.facebook.com/kenniscarrousel


Jonge Agrarische ondernemers - Oriëntatie bedrijfsovername

door Flynth

Ervaren Agrarische ondernemers - Jongleren met tijd door

Brisk Advies

- Klauwverzorging door

Nordwin College

muren worden afgewerkt met een laag leem.

De helft van de huizen heeft een achterwand

van stro.

Energie

Doordat de Zuidgevel grotendeels uit glas

bestaat wordt optimaal gebruik gemaakt

van zonnewarmte. De huizen zijn - zoveel

mogelijk - zelfvoorzienend qua energie.

Zonnepanelen wekken elektriciteit op.

Zonnecollectoren zorgen voor warm water.

Een houtkachel of warmtepomp zorgt voor

bijverwarming. De warmtebehoefte is laag

door de optimale isolatie.

Geen riolering

De huizen zijn bedekt met een groen dak

(opvang hemelwater), grijs water wordt

Bijzonder

Het meest bijzondere vind ik zelf dat de

toekomstige en huidige bewoners de wijk

met z’n allen bouwen en zelf aannemer zijn.

Natuurlijk huren we vaklui in en worden we

geholpen door vrijwilligers. Ook studenten

van bouwopleidingen hielpen mee aan de

realisatie. We besteden veel aandacht aan

organisatie en besluitvorming. Ik vind het

een geweldige ervaring wat je met 40 leken

kunt bereiken.

Aardehuis

Aardehuizen zijn opgebouwd uit autobanden

opgevuld met aarde die samen de Noord-

muur van de huizen vormen. Ook de vloer

bestaat uit een flinke laag zand. Het dak

is bekleed met zakken compost die worden

ingezaaid met grassen en kruiden en de

gezuiverd door een helofytenfilter en er is

geen wc maar een composttoilet.

Supergroen

Onze wegen blijven halfverhard, onze daken

worden steeds groener. Ook gaan we een

hectare grond naast onze wijk beheren: er

komen fruitbomen, moestuinen en dieren.

Voor de 32 kinderen in de wijk wordt het een

groot speelparadijs!


Miriam Velter

[email protected]

www.aardehuis.nl

Samen wonen en bouwenIn Olst (bij Deventer) bouw ik, Miriam Velter werkzaam bij Cursus & Contract, samen met 39 anderen een

wijk van 23 aardehuizen. In 2011 kochten we ruim een hectare grond en begon de bouw. Iedereen bouwt

aan alle huizen mee. Op dit moment zijn 10 huizen bewoond. De verwachting is dat de rest van de aan-

staande bewoners (waaronder ikzelf met man en kinderen van 0 en 4 jaar) in 2015 verhuist naar zijn nieuwe,

prachtige aardehuis.

Cursus & Contract Magazine 27ECO bouwproject


Natuurlijk Nordwin!In dit dierenverblijf wordt geïnspireerd gewerkt aan recycling, besparing en upcycling

Oud voer van de vogels wordt strooivoer voor de kippen

Gestorven of zieke dieren kunnen voedsel zijn voor de reptielen of de piranha’s

De varkens worden na verloop van tijd geslacht en eten we op

Oud voer van de knaag-dieren wordt bewaard voor de biggen

Voer voor onze beesten komt van reststromen:- keukenafval van VMBO- bierborstel, appelpulp

enz. van de opleiding Voedingsmiddelen-technologie

- tostikorstjes van de

studentenvereniging van

het Van Hall Larenstein

- producten die over datum

zijn uit de kantine

- oud brood van de

plaatselijke bakker

Oud, maar nog schoon zaagsel van de dierenver-blijven is strooisel voor de varkens

Hergebruik van reclame-plaatmateriaal voor de bouw van

scho

tjes

en k

astj

es

Mest en restafval gaan mee in één vuilniswagen voor groen gas

Knuffelschema zodat het welzijn van de dieren niet wordt

gesc

haad

Dierenwelzijn en de vijf vrijheden van een dierScherp tempera

tuur

bele

id

Led-verlichting

Rec

yclin

g va

n pa

pier, m

est en glas

Verder zorgen we voor

Alles is van waarde, alles is verbonden

“Everything you see exists in a delicate balance. As king, you need to understand that balance, and respect all creatures, from the crawling ant to the leaping antelope.”

Mufasa

Mufasa

Simba

“Yes, Simba, but let me explain. When we die, our bodies become the grass, and the antelope eats the grass. And so we are all connected in the great Circle of Life.”

Mufasa en Simba, in The Lion King

“But, Dad, don’t we eat the antelope?”

Nordwin College eerste MBO met Eco-SchoolsvlagOp 25 november 2014 heeft Nordwin College tijdens

een feestelijke bijeenkomst de Groene Vlag van

Eco-Schools in ontvangst mogen nemen voor haar

MBO-locaties en de Centrale Diensten.

De Groene Vlag en het bijbehorende bordje zijn uitgereikt door de directeur van Eco-

Schools de heer Hak van Nispen tot Pannerden. Daarmee is Nordwin College de eerste in

Nederland waar een MBO instelling gecertificeerd is.

Twee jaar geleden begon Nordwin College met het programma van Eco-Schools. Eco-Schools

is het internationale keurmerk voor duurzame scholen. Wereldwijd zijn er 15.000 Groene

Vlaggen uitgereikt op meer dan 43.000 deelnemende scholen in 58 landen. In Nederland

richt het keurmerk zich op scholen uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en MBO.

Iedere school doorloopt het zevenstappenplan om gecertificeerd te kunnen worden. Na het

behalen van het Bronzen en het Zilveren certificaat volgt als laatste stap de audit. Tijdens de

audit staan ‘Communicatie, Participatie en Educatie’ centraal.

Communicatie

Met de visie “Wij inspireren en leren mensen om met passie en vakmanschap te werken aan

een duurzame, mooie wereld” laat Nordwin College zien dat duurzaamheid een van de grond-

beginselen van de organisatie is.

Participatie

Medewerkers en studenten worden op een natuurlijke wijze betrokken bij het project van

Eco-Schools. Zo werken studenten aan duurzame projecten en worden medewerkers bijvoor-

beeld gestimuleerd om een elektrische fiets aan te schaffen.

Educatie

Op de scholen is er aandacht voor duurzaamheid, diversiteit, internationalisering en werk-

gelegenheid. In het contractonderwijs wordt gewerkt aan bijvoorbeeld projecten over stads-

landbouw, gezonde voeding en streekeigen

gewassen.

Wordt de audit voldoende beoordeeld dan

is de school Groene Vlag waardig. Het is

heel bijzonder dat het gelukt is om alle zes

locaties gecertificeerd te krijgen. Nordwin

College draagt duurzaamheid breed in de

organisatie en laat dat in het gebouw, de

lessen, de mentaliteit en naar de omgeving

duidelijk zien. Nordwin College geeft de stu-

denten een voorsprong in de maatschappij,

door ze duurzaamheid mee te geven!

The circle of life

Wat zeker niet onvermeld mag blijven is

de werkwijze van het dierenverblijf in

Leeuwarden. De beheerders zagen direct de

koppeling tussen duurzaamheid en het die-

renverblijf. Concrete acties zijn opgenomen

in ‘the circle of life’. Van licht, warmte en

afval tot voedsel, mest en dierenwelzijn alles

heeft zijn plaats gekregen in de poster. Een

bron van inspiratie voor alle dierenverblijven

en kinderboerderijen.

ECO

Cursus & Contract Magazine 29ECO

Eco zelfmaak ideetjes

Oude (verf)blikken kun je heel goed een

tweede leven geven.

• Voorzie ze van behang met behangplaksel

• Verf het blik en doe er een plantje in of je

voorraad pennen

• Maak er gaatjes in, waxinelichtje erin en

je hebt een nieuwe kandelaar

In de hal van de locatie Centrale Diensten Nordwin College hangen Ecokunstwerken van

studenten van de opleiding Design.

De opdracht was: het geluiddempend maken van de hal door gebruik te maken van bestaand

materiaal passend bij de huisstijl van Nordwin College.

Een gemiddeld gezin verbruikt per dag één

melkpak. Behalve weggooien kun je er ook

spullen van maken:

• Je eigen kruidentuintje

• Een portemonnee

Hergebruik

Vaak kun je voor een prikje of gratis pallets

ophalen. Hier kun je verrassend veel van

maken, bijvoorbeeld:

• Een salontafel met wieltjes eronder

• Plantenbak voor buiten

• Zithoek creëren

• Magazine opbergsysteem

Je kamer verwarmen voor een prikkie?

Wat heb je nodig:

• 4 waxinelichtjes

• een cakevorm

• 2 bloempotten met een gat in de bodem,

beide potten verschillend van grootte

• een stukje aluminiumfolie

• lucifers

• een plankje of onderzetter om alles op

te zetten

Werkwijze

Op het plankje of onderzetter zet je de

cakevorm. Daarin plaats je 4 waxinelichtjes

die je aansteekt. Daarover heen plaats je een

bloempot. Over het gat van de bloempot leg

je wat aluminiumfolie. Over de pot plaats je

een iets grotere pot. De onderste pot wordt

gloeiend heet, de bovenste pot iets minder en

geleidt de warme lucht naar boven door het

gat maar straalt via de wand ook hitte uit.

Blik

Ecokunst

Bloempotkacheltje

Melkpakken

Pallets

Heb je zelf leuke tips?

Laat het ons weten!

Cursus & Contract Magazine 30 Inspiratie

Melkveehouderij

BurgerOmdenker

ToekomstZaaier

Weldenker

DuurzamelaarStichtingen

Verenigingen

Liefhebber

Levensgenieter

WereldVerkenner

Zingever

Belangenbeharigers

JuweeltelerLogischDoener

Nordwinnaar

GroendoenerDierverzorger

VerdienerInnovaTorretje

VerMeerderaarVerZiener

NatuurorganisatiesTuinbouw

Recreatie

Bloem

Akkerbouw

Zorgboeren

Professionals

Hobbyisten

Design

Gemeenten

Alumni

provincies

Boer

Laatbloeier

LofProf

Designer

VerZinner

Studenten

Onderwijs

Leefomgeving

Passie

Vakmanschap

Voedsel

Duurzaamheid

Gezondheid

Leerklimaat

Groen InnovatieBewustwording

Groei

Buitenleven

Vergroening

Talentontwikkeling

Kennis

Deskundigheid

Dier

BinnensteBuitelaar

Bijhouder

Leerlingen

Voeding

Docenten

Welzijn

Loonwerk

Natuur

Cursus & Contract Magazine 31informatie

Colofon

Redactie

Nynke de Graaf, Jenneke van der Heide,

Saskia Hein, Jans Helmers, Ytje Hoekstra,

Dirk Osinga, Menno Stienstra, Ton Stierhout,

Richt Turkstra, Miriam Velter, Marjo Vonderman,

Haaije Pieter van der Wal, Pieter van der Werff,

Afke Zandvliet

Samenstelling

Marjo Vonderman

Fotografie

Nordwin College

Grafische verzorging

Lautenbag Reclame, Leeuwarden

Druk

Rekladruk, Giekerk

Oplage

3.000 exemplaren

Verspreiding en bestellen

Dit magazine is in maart 2015 verspreid onder

relaties en belanghebbenden.

Wilt u een exemplaar bestellen? Mail dan naar

[email protected] en we sturen u graag

een magazine toe. U kunt het magazine ook op

onze website lezen: www.nordwincollege.nl

Contact

Nordwin College

Afd. Cursus & Contract

Gardeniersweg 2, 8933 AA Leeuwarden

Postadres: Postbus 675, 8901 BL Leeuwarden

T 058 253 40 00

E [email protected]


© Overname van teksten is toegestaan onder bron-

vermelding en met toestemming van de eindredactie.

FSC staat voor Forest Stewardschip Council, dat wil

zeggen dat voor deze uitgave papier

is gebruikt uit verantwoord beheerde

bossen. Bovendien zijn bij het

drukproces chemieloze platen en eco-

inkten gebruikt en is gewerkt op basis

van een milieuvriendelijk drukprocedé.

Contactgegevens Mocht u geïnspireerd zijn geraakt, neem dan contact op met één van ons:

Directeur Cursus & Contract

Pieter van der Werff

Projectleiders

Frans Bos, Peter Busscher, Angela van Eijden, Rinze Fokkema, Nynke de Graaf, Jenneke van der

Heide, Saskia Hein, Gonny Hendriks, Ytje Hoekstra, Douwe Koopmans, Dirk Osinga, Menno Stienstra,

Richt Turkstra, Miriam Velter, Marjo Vonderman, Rianne Vos, Haaije Pieter van der Wal, Anke Zijlstra

Instructeurs/docenten

Johannes Arendz, Paulina Fransooijs, Jan Bebelaar, Egbert Blom, Jenno de Boer

Life Sciences

Wijnand Verschuur

Acquisiteurs

Jans Helmers

T 058 253 40 00

M 06 12 74 33 65

E [email protected]

Richt Turkstra

T 058 258 65 00

M 06 13 32 42 45

E [email protected]

Afke Zandvliet

T 058 253 40 00

M 06 20 89 81 14

E [email protected]

Ondersteuning

Monique van der Schuit, Carolina Hoeksma, Diana Hofman, Jan Oosterhaven


Cursus & Contract

Investeren in passie en vakmanschap!

3 Trainingen & Cursussen

3 Projecten & Evenementen

3 Groen Professioneel

3 Advies op maat

3 EVC / BBL

Magazine C&C 2015

Documents

Transcript of Magazine C&C 2015