De transitie naar een circulaire,

klimaatvriendelijke economie10 redenen voor optimisme, ook na Trump!

Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager SIM² KU Leuven & Voorzitter i-Cleantech Vlaanderen vzw)

25-3-2017, MECHELEN

Climate change, the mother of all problems

Eerst het slechte nieuws:

Over het Rockstromdiagram en het

klimaatprobleem

3/25/2017 TR/Jones 3

Planetaire

grenzen

worden

doorboord

Verdwijnen van habitat

Invasieve soorten

Opwarming aarde

…

Bron: WWF bewerking van J.

Rockström et al., Nature, 461, 2009

3/25/2017 TR/Jones 4

Toename CO2 concentratie in atmosfeer lijkt

te versnellen

3/25/2017 TR/Jones 5

Economist.com

3/25/2017 TR/Jones 6

Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met

3,7 tot zelfs 4,8°C toe tegen 2100

Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met

3,7 tot zelfs 4,8°C toe tegen 2100

Grens voor “gevaarlijke

klimaatveranderingen”

Climate change, the mother of all problems

Naar het goede nieuws:

De transitiepaden zijn gekend, realistisch en

worden vandaag volop bewandeld

3/25/2017 TR/Jones 9

10 redenen om optimistisch te zijn

1. CO2-emissies stabiliseren voor

het eerst wereldwijd.

2. China sluit haar

steenkoolcentrales en goes

cleantech.

3. De doorbraak in het mondiale

klimaatbeleid

4. De doorbraak van de

disinvestment-beweging

5. Fossiele energiebedrijven

boeren (snel) achteruit.

6. Hernieuwbare energie breekt

het ene record na het andere.

7. Elektrificatie wagenpark komt

op gang.

8. Peer-to-peereconomie doet zijn

intrede.

9. Circulaire economie is het

nieuwe Leitmotiv.

10. Zelfs stortplaatsen leveren

nieuwe grondstoffen.

3/25/2017 TR/Jones 10

1. (Energiegerelateerde) CO2 emissies stabiliseren

voor het eerst wereldwijd… (Data: IEA, 2016)1

3/25/2017 TR/Jones 11

1. (Energiegerelateerde) CO2 emissies stabiliseren

voor het eerst wereldwijd… (Data: IEA, 2016)1

3/25/2017 TR/Jones 12

3/25/2017 TR/Jones 13

Een van de hoofdredenen? Chinese

steenkoolconsumptie vermindert

3/25/2017 TR/Jones 14

2. Cleantech transitie in China gaat sneller

dan vooropgesteld in eigen doelstellingen2

3/25/2017 TR/Jones 15

2. Cleantech transitie in China gaat sneller

dan vooropgesteld in eigen doelstellingen

• Theorie:

o INDC China in Parijs 2015: Piek in CO2

emissies in 2030

• Realiteit (cijfers 2015):

o Steenkoolconsumptie: - 3,7%

o Zonne-energie: + 74%

o Windenergie: + 33%

o J. Legget: “It looks as though total CO2

emissions may have peaked in 2014,

fully 16 years ahead of the national

2030 target”

2

3/25/2017 TR/Jones 16

3/25/2017 TR/Jones 17

3. Klimaatbeleid dubbelsporig succes3

3/25/2017 TR/Jones 18

“…limit planetary warming to well below 2 °C, urging nations to pursue

an even stricter target, 1.5 °C”

Naar 2,7°C met huidige afspraken

van Parijs

Grens “gevaarlijke

klimaatveranderingen”

T-stijging indien

akkoord Parijs wordt

uitgevoerd

3

TR/Jones 19

Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 =

3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht3

3/25/2017 TR/Jones 20

Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 =

3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht3

Maar wat na de verkiezing van

klimaatclown Donald Trump?

3/25/2017 TR/Jones 21

3/25/2017 TR/Jones 22

Parijs gebaseerd op aanpak bottom-up

klimaatbeleid

UNFCCC Proces COP(1-21) (post-)Kyoto...

Bottom-up proces: gemeenten, steden,

provincies, bedrijven nemen het voortouw...

Klassieke top-

down aanpak was

heel moeilijk...

Én

én Hoopgevend… Lokale

overheden sneller pro-actief

3

3/25/2017 TR/Jones 23

Stedelijke klimaatcoalities fuseren tot Global

Covenant of Mayors for climate and energy

EU Covenant of Mayors

• 6,635 Burgemeesters &

211 miljoen inwoners

(status 21-4-2016)

• CO2 reducties:

o > 20% reductie (tegen 2020)

o 40% reductie (tegen 2030

3

3/25/2017 TR/Jones 24

4. Disinvestment-beweging wint heel snel aan

invloed4

3/25/2017 TR/Jones 25

> 500 organisaties 3,400 miljard dollar

“divested” (cijfers medio 2016)4

3/25/2017 TR/Jones 26

Update: eind 2016

3/25/2017 TR/Jones 27

5. Fossiele bedrijven boeren slecht…

• Steenkoolbedrijven :

o Peabody Energy, Arch Coal, …

5

3/25/2017 TR/Jones 28

5. Fossiele bedrijven boeren slecht…

• Oliebedrijven in crisis (maar ook in transformatie):

o Lage olieprijzen & dure ontginning

o Klimaatbeleid & Afbouw subsidies

5

3/25/2017 TR/Jones 29

6. Hernieuwbare energie breekt helemaal

door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie)6

3/25/2017 TR/Jones 30

Kostprijs cleantech daalt immens snel - cf.

cijfers Amerikaanse Department of Energy

3/25/2017 TR/Jones 31

The Economist: klare taal…

3/25/2017 TR/Jones 32

7. Elektrificatie transport niet meer tegen te

houden7

• Financial Times: “Europe’s focus on diesel may have

driven its car industry up a technological dead end”

• Verkoop van EVs steeg (wereldwijd) met 60% in 2015 (cf.

verkoop PV-installaties in zelfde jaar steeg met 50%)

3/25/2017 TR/Jones 33

7. E-cars: toekomstscenario’s7

3/25/2017 TR/Jones 35

Deze doorbraak vereist moedig beleid!

3/25/2017 TR/Jones 36

Deze doorbraak vereist moedig beleid!

3/25/2017 TR/Jones 37

Elektrificatie mobiliteit gaat verder dan EVs !

• Elektrische bussen:

o 2015: 170,000 in totaal

(hoofdzakelijk in China)

o Sommige in Nederland,

Japan, Zweden en Japan

• E-scooters (projectie voor

2030: 400 miljoen!) –

China op kop!

• E-fietsen:

o Verkoop in EU in 2014: 1,35

miljoen = 14 * verkoop 2006

o 50% geïmporteerd (vooral

China – met Li-ion batterij)

• Sharing schemes (e-

bikes/cars)

3/25/2017 TR/Jones 38

10 redenen om optimistisch te zijn

1. CO2-emissies stabiliseren voor

het eerst wereldwijd.

2. China sluit haar

steenkoolcentrales en goes

cleantech.

3. De doorbraak in het mondiale

klimaatbeleid

4. De doorbraak van de

disinvestment-beweging

5. Fossiele energiebedrijven

boeren (snel) achteruit.

6. Hernieuwbare energie breekt

het ene record na het andere.

7. Elektrificatie wagenpark komt

op gang.

8. Peer-to-peereconomie doet zijn

intrede.

9. Circulaire economie is het

nieuwe Leitmotiv.

10. Zelfs stortplaatsen leveren

nieuwe grondstoffen.

3/25/2017 TR/Jones 39

Conclusies

3/25/2017 TR/Jones 40

Dank voor de aandacht!

Alle recensies en interviews:http://epo.be/uitgeverij/boekinfo_pers-reacties.php?isbn=9789462670822

3/25/2017 TR/Jones 41

Extra

Jobs in de energiesector: cleantech versus

fossiel kans op herindustrialisering

[Bron:McKinsey 2012]

3/25/2017 TR/Jones 43

Systeemtechnologische innovatie en nieuwe

business modellen

Energietransitie – Low-

carbon

• Energie-efficiëntie

• Hernieuwbare energie

• (Super)Smart Grids

Materialentransitie -

Circular

• Slim sluiten

• EcoDesign (LCA)

• Verbruikers gebruikers

10 redenen om

optimistisch te zijn

3/25/2017 TR/Jones 44

De secundarie voordelen van een

transitiebeleid

• Resilience!

o Nieuwe jobs

o Daling energiefactuur

o Energie-, materialen- en voedselautonomie

o Leefbare steden – minder gezondheidskosten

• (Pittel en Rubbelke, 2008)

o Kenniseconomie cleantech & aantrekken investeringen

• Hier en nu, geen vrijbuiters!

• Economisch-ecologische win-win !!

3/25/2017 TR/Jones 45

Jeremy Leggett

3/25/2017 TR/Jones 46

De Vlaamse zonnekaart:

http://www.energiesparen.be/zonnekaart

3/25/2017 TR/Jones 47

De Vlaamse zonnekaart:

http://www.energiesparen.be/zonnekaart

3/25/2017 TR/Jones 48