anno

WERFWACHTERS | DIGITAAL DOSSIER | DOSSIER LEVANTO SPEELT | TEVREDEN WERKGEVERS

12annogratis magazine

over sociaal ondernemen

i.s.m. de studenten Plantijn Hogeschool

ZORGSECTORtijd voor verandering

LEVANTO groeit

editie 2013 - 2014

Levanto is op zoek naar

• die op zoek zijn naar opgeleide werknemers in knelpuntberoepen. Levanto zorgt voor opgeleide bouwvakkers, logistiek medewerkers, schoonmakers, groenwerkers of logistiek assistenten die bij uw onderneming passen.

• die logistieke, bouw-, renovatie- en schoonmaak-opdrachten kunnen uitbesteden aan onze leerwerkplaatsen.• die loopbaanbegeleiding aan hun medewerkers willen aanbieden.

Levanto begeleidt jaarlijks gemiddeld 1970 werkzoekenden in hun traject naar duurzaam werk. We bieden elk jaar 250 mensen de kans werkervaring op te bouwen in Antwerpen en Mechelen en leiden 220 werkzoekenden op. We zijn ervan overtuigd onze missie beter te kunnen realiseren door bruggen te bouwen naar bedrijven in de reguliere economie.

---> Kijk op www.levanto.be onder ‘ik zoek een werknemer’.Aarzel niet ons te contacteren!

bedrijven

Levanto | Clara Snellingsstraat 27 | 2100 Deurne | T 03 270 34 00 | philip.kesteloot@levanto.be

Levanto-Mechelen | Hangar S | Douaneplein 10 | 2800 Mechelen | T 015 55 52 43 | isabel.verhaert@levanto.be

3anno 12

Timon

Nana

Anine

Nick

MichaelNik

TimIsabelle

studenten journalistiek

Plantijn hogeschoolcolofon

Enkele weken geleden worstelde ik hevig met een ambitieloze instelling. Het was de eerste keer in

vier jaar dat de journalistiek me geen barst meer kon schelen. De kinderdroom om ooit in de zorg- of

educatiesector te gaan werken flakkerde opnieuw op, waardoor ik overwoog mijn bachelor op te

geven. Zoals altijd was het gras groener aan de overkant.

Tijdens die periode kregen wij, acht studenten journalistiek aan de Plantijn Hogeschool, de opdracht

om de ‘Anno 12’, het jaarmagazine van de sociale onderneming Levanto, in elkaar te knutselen. Per-

soonlijk had ik daar nog nooit van gehoord. Het concept sprak me aan, dus ik stemde toe. Dat was

de beste keuze die ik in lange tijd heb gemaakt; een verrijking voor lichaam en geest.

De organisatie is namelijk de bouwsteen van de arbeidsmarkt, de bakermat van een sociaal-econo-

mische toekomst. Dat inzicht groeide gedurende de aanmaak van dit magazine dagelijks; een onge-

ziene werklust nam de bovenhand. Ik vergelijk een samenwerking met Levanto met een win-win-win-

situatie, omdat de drie betrokken partijen er tal van voordelen uit halen.

Het biedt de werknemers een hartverwarmend alternatief in de strijd tegen armoede, terwijl de

personen in opleiding de kans krijgen op een beter leven, waarna de werkgevers -die beroep doen

op de ervaring en expertise van Levanto door de aanwerving van nieuwe arbeidskrachten- er een

absolute meerwaarde op de werkvloer bij krijgen. Een wonderbaarlijk initiatief, vindt u niet?

Tot slot zou ik de hele organisatie willen bedanken voor de kansen die ze creëert, de rechtvaardige

aanpak die ze hanteert en de empathie die er primeert. Het was een eer om over zo’n leerrijke,

ambitieuze en menswaardige omgeving te mogen schrijven.

Nick Lodewyckx

Hoofdredacteur

i.s.m. de derdejaarsstudenten journalistiek van de Plantijn

Hogeschool Antwerpen

Anno is een uitgave van Levanto vzwClara Snellingsstraat 27, 2100 Deurne

T 03 270 34 00 - F 03 270 34 01

www.levanto.be

Verantwoordelijke uitgeverAn-Rose Vandewinckele

HoofdredactieNick Lodewyckx

Redactie & fotografieAnine Van de Ryck

Isabelle Bergs

Michaël Roothans

Nana Van de Poel

Nick Lodewyckx

Nik Van hoogten

Tim Valkiers

Timon Van Mechelen

DocentenWouter Frateur

FotografieIdem redactie

Koen Broos

Toon Coussement

Levanto-archief

CoördinatieGeert Cortebeeck (Levanto)

VormgevingJessie Geypen (Levanto)

DrukBema Graphics

Foto coverToon Coussement

4anno 12

De dienst Patrimoniumzorg is momenteel druk bezig met de restauratie van ‘De Herder’ van Paul Landowski. Dat standbeeld staat op de begraafplaats Schoonselhof vlakbij de strooi-weide. De Pools-Franse beeldhouwer ontwierp ook de Christo Redentor, het Jezusbeeld dat over de Braziliaanse hoofdstad Brasilia waakt. Dankzij de opknapbeurt die ‘De Herder’ on-dergaat, wordt er weer een Antwerps pareltje gered.

DE HERDER

5anno 12

inhoud6 Levanto telt

7 5 vragen aan An-Rose Vandewinckele trotse directeur van Levanto

8 Over een toekomst in de bouwsector de waarde van gemotiveerde mannen

11 Nieuwe vestiging Clara 47 streven naar compactheid

12 Werfwachters meer dan een werf proper houden

14 Levanto leidt jongeren op tot schrijnwerker over stemhokjes en wormenbakken

16 Matrozenopleiding ‘werken hoeft geen ‘pain the ass’ te zijn’

21 Verhuis Clara 47 verhuizen met groeipijnen

22 Samenwerking met logistiek bedrijf Damco is succes leren op de werkvloer

24 Groendienst werkt aan hechte teams eenheid in diversiteit

27 Dossier Levanto groeit 28 een nieuwe salesmanager, een nieuwe modus vivendi 29 groeifiche helpt bij sollicitaties 30 salesforce: offertes in de cloud 31 business angels: coaching voor sociale ondernemingen 32 projecten zonder grenzen

editie 2013 - 2014

33 Levanto zorgt

34 Innovatie maakt van Fietshaven een toprenner

38 Arbeidszorg coacht mensen door het leven

40 De zorgsector: tijd voor verandering beteken iets zonder diploma

44 ‘Panamarenko moet echt een excentriek figuur zijn’

47 Digitaal dossier 48 verven met de iPad 48 qr-codes zijn de toekomst 49 Yammer verbindt ‘Levantezen’ 50 5 tips voor digitale communicatie met kansengroepen

52 Taalbeleid bij Levanto

54 Fred geeft autorijlessen op vrijwillige basis ‘niets voor mij om stil te zitten’

56 Tendering - Randstad & Levanto combineren hun krachten ‘vroeger waren we concurrenten, nu werken we samen’

58 Dank u Levanto! medewerkers getuigen

61 Dossier Levanto speelt 62 spelen op het werk 64 kruiswoordraadsel

66 Cijfers

inhoud

Betekenis WEP-plus medewerker: medewerker in een werkervaringsproject

This magazine hasinteractive print

Download the freeLayar App

Find and scan pages with the Layar logo

Discoverinteractive content

6anno 11

levanto telt...›

Elke week produceert Arbeidszorg 5 vierkante meter tegels.

De werknemers bij Arbeidszorg verdienen 1 euro per uur bovenop hun leefloon.

Je betaalt 1 euro

voor een verse kom soep

72 v e r s c h i l l e n d e

nationaliteiten.

Binnen Levanto huizen er

Levanto begeleidt jaarlijks 1970 arbeidskrachten binnen de sociale economie.

1050 bij Umicore

Alle 48 instructeurs zullen deelnemen aan extra

opleidingen tijdens .

Er is een uitstroom van 80% op

de Merdok, het opleidingsschip

van Levanto.

Ze worden continu onderhouden door de mensen van Levanto-fietshaven.

De Fietshaven heeft al een heel patrimonium van fietsen opgebouwd in het Antwerpse:

400 bij

de politie

72 bij

Gezinszorg Villers

300 bij Levanto... 75 bij Stad Antwerpen

7anno 12

› levanto

Welke groeipijnen ervaar je om naar een volwaardige onderneming te gaan?Er komt nu meer druk op omzet en efficiëntie. We zullen de zaken dus anders moeten aanpak-ken, zoveel is zeker. Dat kan door te innoveren en door de diensten die wij aanbieden com-merciëler in de markt te plaatsen. Dat zal in het begin ongetwijfeld een spanningsveld opleveren tussen het sociale en het economische. Maar ik bezie het veeleer als een uitdaging.

Zijn er organisaties die in de voetsporen van Levanto willen treden?Er zijn ondernemingen die ons als voortrekker aanzien, dat wel. Al vind ik het belangrijk dat ook wij bij Levanto naar andere organisaties blijven kijken. Wij hebben heus niet als enige alle know-how in huis. We moeten gewoon van elkaar blijven leren om zo innovatie te blij-ven garanderen.

Zijn er dan andere projecten in de socia-le economie waar u naar opkijkt?Passwerk, een bedrijf dat mensen met autis-me opleidt tot softwaretester, bewonder ik enorm. Ze kijken verder dan het autisme en

Levanto groeit! En dat mag je letterlijk nemen: Levanto evolueert namelijk stapsgewijs naar een volwaardige onderne-ming. Sociale economie is ook economie en ondernemen. Een drijvende kracht achter Levanto is nog steeds An-Rose

Vandewinckele. Wij hadden haar dan ook heel wat te vragen.

focussen op talent. Want dat hebben mensen met autisme in overvloed. Zulk nieuws maakt mij blij, want we leven in een wereld waarin nog te veel talent verloren gaat.

Zijn er projecten binnen Levanto zelf die u fier maken?Zeer zeker. Ons project met de Werfwachters (pagina 12) maakt mij erg trots. Het is onze bedoeling om in te spelen op maatschappelijke tendensen om zo tewerkstelling te creëren. De Werfwachters zijn daar een perfect voorbeeld van. In de toe-komst zou ik ook graag wat met de opkomende vergrijzing doen. Ook daar zit erg veel nood en potentieel in.

Over toekomst gesproken: hoe ziet u de toekomst van Levanto?Die zie ik positief tegemoet. Ik geloof erg in nieuwe digitale en sociale media. Die zouden we nog beter moeten kunnen inte-

(pagina 12) maakt mij erg trots. Het

An-Rose Vandewinckele, directeur Levanto

greren in onze organisatie. Voorlopig zitten we nog in de inspiratiefase en gebeurt alles met de gekende tools. Daarom zou ik graag wat games en digitalisering willen introduceren in de toekomst. Onze nagel nieuwe smartboards (digitaal lesborden) bewijzen alvast dat we op de goede weg zijn.

“We leven in een wereld waarin nog te veel talent verloren gaat”

5 vragen aan An-Rose Vandewinckele, trotse directeur van Levanto

8anno 12

bouw›

Marc Maebe (50) werkte zeven jaar als bouwinstructeur bij Levanto toen hij besliste zijn eigen onderneming op te richten. Tien jaar later neemt hij nog steeds met plezier mensen aan die een opleiding geno-ten bij Levanto. “Zij zijn de werkkrachten die ik nodig heb. Als ze voor hun opleiding slagen en goed in de groep liggen, kunnen ze meteen bij mij aan de slag.”

De waarde van gemotiveerde mannen

Een woelige carrière ging van start toen Marc met de auto door Kontich reed. Hij zag enkele mannen die op stellingen aan een huis werkten en besefte dat ook zijn toekomst in die bran-che lag. Na een sollicitatiegesprek werd hij aangenomen als stukadoor, maar vier jaar later werd de sleur hem te veel. Hij zocht naar een andere job en kwam terecht bij Levanto, waar hij als instructeur mocht beginnen.

Op eigen benen“Ik heb er veel mensen leren kennen”, be-nadrukt hij. “Er kwamen vaak Marokkaanse

“De impact die de organisatie heeft op de toekomst van kortgeschoolden is ongelooflijk”

Over een toekomst in de bouwsector

mannen over de vloer die hun hele leven in serres hadden doorgebracht, een laag loon kregen en nog geen ervaring in de bouwsector hadden. Het was prachtig om te zien hoe ze zich inzetten om hun leven weer op de rails te krijgen door bijvoorbeeld Nederlands te leren. Enthousiasme en motivatie ontbraken zeker niet!”

u Twaalf van de vijftien medewerkers komen van Levanto

Marc Maebe

Tevreden

werkgever

10anno 12

Autonomie en vertouwenDat gevoel van wederzijds vertrouwen levert voor alle partijen voordelen op. Marc geeft zijn arbeidskrachten veel vrijheid en kansen, en aan doorgroeimogelijkheden is er geen gebrek. Zo komen de drie ploegbazen van Blue Infinity allemaal rechtstreeks van Levanto. “Ik weet dat ze allemaal enthousiast en gemotiveerd zijn om hier te werken”, zegt Marc trots. “De mannen kunnen goed met elkaar overweg en doen hun werk uitstekend. Daarom laat ik hen ook autonoom werken. Natuurlijk ga ik soms wel eens een kijkje nemen om te zien of alles nog snor zit.”

Toch moest er een bepaalde structuur inge-voerd worden om alles vlot te laten verlopen. De taalbarrière tussen de werknemers leidde vaak tot inefficiënte communicatie en frustra-tie. Daarom zorgt Marc er sindsdien voor dat zulke problemen niet meer voorkomen. “Ons team bestaat nu uit twee Marokkaanse en een Russische ploeg. Om de communicatie te be-vorderen, zorg ik ervoor dat zij niet op dezelf-de werf tewerkgesteld worden. Op die manier bewaren we de goede vrede.”

Weggewerkte vooroordelenAls werkgever is Marc erg tevreden, en ook de klanten kunnen zijn manier van werken smaken. “Soms zijn er wel vooroordelen”, benadrukt hij, “maar die worden meteen weggewerkt als ze het eindresultaat zien. Daarom hoop ik dat ik Levanto kan blijven betrekken in het groeipro-ces van de onderneming. Er is altijd een goede samenwerking geweest en ik hoop dat dat ook in de toekomst zo zal blijven.”

Bruggen slaan naar een beter leven

Murad Istapayev (32) vluchtte op zijn vierentwintigste uit Tsjetsjenië. Hij beheerste de taal niet en vroeg zich af hoe hij aan werk kon geraken. Een vriend raadde hem aan eens een kijk-je te gaan nemen bij Levanto. Murad was onder de indruk en koos voor een opleiding in de bouwsector. Een basiscursus Nederlands en acht jaar ervaring later treffen we hem aan als werfleider bij Blue Infinity.

Murad straalt op de werf in Vremde, waar hij momenteel werkt aan de iso-latie van een huis. “De opleiding bij Le-vanto heeft zeker deuren voor me ge-opend”, zegt hij enthousiast. “Ik weet niet of Marc me had aangenomen zon-der de opleiding die ik er genoten heb. Het is een brug die mijn professionele leven vergemakkelijkt heeft, want er-varing is tegenwoordig alles!”

Als moslim heeft Murad geen pro-bleem om zijn geloof te kunnen uit-oefenen. Om de drie weken krijgt hij een vrijdagvoormiddag vrijaf om te bidden. “We krijgen hier veel vrij-heid”, benadrukt hij, “maar we moe-ten die natuurlijk ook verdienen. Ik werk graag voor Marc, maar in het begin was het soms wel moeilijk. We moesten aandachtig naar zijn werk-wijze kijken om nieuwe dingen te kunnen leren. Na een tijdje lukte dat en daarom ben ik nu ploegbaas. Een grote stap in de goede richting.”

“Het is een brug die mijn professionele leven vergemakkelijkt heeft”

“Vooroordelen worden weggewerkt bij het zien van het eindresultaat”

Murad

Toch zag Marc zich niet oud worden met die job. “De impact die de organisatie heeft op de toekomst van kortgeschoolden is ongelooflijk. Ik ben trots dat ik daartoe heb kunnen bij-dragen, maar ik voelde de nood om op eigen benen te staan en zelfstandige te worden.” Met de oprichting van Blue Infinity – zijn eigen bouwbedrijf – gooide Marc zijn professionele leven over een andere boeg. Spijt heeft hij er echter niet van, want zijn baan als instructeur vergde veel van hem. “Ik was gewoonweg op”, vertelt hij. “Omdat de opleiding van nieuwe-lingen slechts vijf maanden duurde, moest ik daarna telkens opnieuw van nul beginnen met anderen. Dat vroeg veel energie. Ik besefte dat ik mijn persoonlijke grenzen beter moest bewaken.”

GroepsgevoelTien jaar later telt zijn onderneming vijftien werknemers, waarvan er twaalf opgeleid zijn door Levanto. “Ik heb in die hele perio-de slechts drie mensen afgewezen, omdat ze niet voldeden aan de verwachtingen”, vertelt Marc. “Zij waren te zwak, te dominant of la-gen niet goed in de groep. Vooral dat laatste is een doorslaggevende factor. Ik laat mijn ploegen op die momenten mee beslissen of iemand een meerwaarde biedt voor het be-drijf.” Toch twijfelt hij niet aan de capaciteiten en de vaardigheden van de personen die nog maar net op de arbeidsmarkt terechtkomen. “Ik ben heel tevreden met de manier waarop ze –nadat ze afstuderen- meteen in het veld kunnen starten. De instructeur die nu bij Le-vanto werkt, heb ik lang geleden zelf nog op-geleid”, lacht hij.

Marc Maebe

11anno 12

verhuis clara 47›

Streven naar compactheidNieuwe vestiging Clara 47Met de aankoop van het gebouw in de Clara Snellingsstraat 47 te Deurne, zette het bestuur van Levanto zijn zinnen op een compactere toekomst. Over enkele jaren zouden de meeste afdelingen er gehuisvest moeten zijn. Het bleek een hele klus om zo’n grote ruimte tijdig te renoveren. “Er was veel druk”, vertelt bouwinstructeur Peter Bouchard (47), “maar we hebben de deadline gehaald.”

Enkele jaren geleden was het gebouw nog een meubelfabriek, nu is het een gloednieu-we werkruimte waarin verschillende clusters hun praktische opleidingen kunnen organi-seren. Vooral de cluster Bouw kon daar de vruchten van plukken, want onder leiding van instructeur Peter werd het hele gebouw ge-renoveerd. “Dat liep niet altijd van een leien dakje”, benadrukt hij. “Iedereen moest serieus uit zijn pijp komen.”

DeadlineDe renovatie van grote ruimtes vormde niet echt een probleem, maar de opbouw van het onthaal was andere koek. “Eigenlijk konden

onze mensen dat niet aan”, benadrukt Peter. “De afwerking was vaak zo gedetailleerd dat het meer op meubelmakerij ging lijken. Daar worden onze jongens niet voor opgeleid, wat het voor hen extra moeilijk maakte. De dead-line kroop ook elk uur een stukje dichterbij, waardoor ze veel druk op hun schouders voel-den. Ik geloofde in hun kunnen en dat liet ik ook zien, wat de stress op hun gelaat zichtbaar verminderde.”

VoldoeningGelukkig kon Peter zich beroepen op een ge-motiveerd team dat vol werklust aan de slag ging. “De beste werkers met de meeste er-

varing mochten zichzelf bewijzen. Zij zaten meestal al een half jaar in opleiding, maar ook enkele nieuwelingen konden het eens probe-ren. We selecteerden hen immers op basis van hun vaardigheden.”

Na lang zwoegen kwam de eindmeet eindelijk in zicht en in maart was het onthaal volledig afgewerkt. “Het gaf iedereen veel voldoening. De reacties van de collega’s waren positief, dus de bouwvakkers mogen best tevreden zijn. Er zijn wel enkele dingen die beter konden, zoals de plaatsing van de voordeur. Die klemt nog een beetje. Maar over het algemeen ben ik en-thousiast over het resultaat.”

Peter Bouchard, instructeur afdeling Bouw

“Iedereen moest serieus uit zijn pijp komen”Peter Bouchard

SCAN WITH

SCAN WITH

SCAN WITH

of ga naar http://bit.ly/YT6naB

12anno 12

werfwachters›

Werfwachters meer dan een werf proper houden

Win-winverhaal“Afval is een handelsproduct. Goed beheer er-van voorkomt verspilling van grondstoffen en zo kan er op een eenvoudige manier geld uit-gespaard worden”, legt instructeur Lieven Van Houtven uit. “Vroeger moest de bouwheer zelf sorteren. Dat ging al eens gepaard met nonchalance of tijdgebrek, waardoor al het af-val vaak op een hoop werd gegooid. Met de komst van de Werfwachters is dat probleem van de baan en kan de aannemer zich concen-treren op zijn hoofdtaak.”

Een win-winverhaal dus. Kansengroepen kun-nen werkervaring opdoen als Werfwachter en de bouwheer ziet zijn werf er veiliger en ordelijker op worden. Bovendien bewijzen de cijfers het gelijk van de dienstverlening. Bij Levanto hebben ze op grote werven reeds aangetoond dat het winstgevend is om in de Werfwachters te investeren. De Werfwachters zien er dus op toe dat de werf er ordelijk en veilig bijligt. “Klopt, en het is het meer dan met een borstel rondlopen”, verdedigt Lieven zijn manschappen. “De jon-

gens kunnen proeven hoe het er werkelijk aan toe gaat op een werf. Voor sommigen valt dat mee, anderen hebben snel door dat het toch niets voor hen is.”

Administratieve rompslompHelaas kent het project nog een aantal groei-pijnen. Zo zijn er momenteel nog te weinig Werfwachters, waardoor er geregeld mensen van de polyvalente ploeg zich in die rol moe-ten schikken. Hussaine (43) is zo iemand. Hij vond een half jaar geleden de weg naar Levan-

Sorteren van afval op werven om de veiligheid te garanderen en geen grondstoffen te verspillen. Dat is wat de Werfwachters doen. Hoewel het project veel succes oogst - cijfers tonen immers aan dat de Werfwachters hun geld meer dan terugbetalen -,

zijn er ook nog zaken die beter kunnen. “Elk beginnend project krijgt nu eenmaal af te rekenen met kinderziektes.”

13anno 12

to waar hij tewerkgesteld werd bij de schoon-maakploeg. Daar er te weinig Werfwachters waren, werd Hussaine gevraagd in te springen als Werfwachter. Hij was toch liever bij de schoonmaakploeg gebleven. “Dat werk ligt me, en ik doe het bovendien nog graag ook”, verduidelijkt hij. Lieven erkent de problematiek. “Voorlopig zijn we met drie Werfwachters. Dat zouden

“Ze namen het niet altijd even nauw met het aanvangsuur”Dirk Lauwers

Lieven Van Houtven

“De Werfwachters zijn echt gegroeid in hun job”

er eigenlijk zes moeten worden. Maar door de vele administratie die daarbij komt kijken, blijft dat plan voorlopig even liggen en moeten we het dus nog steeds met drie Werfwachters redden. Ach, elk beginnend project krijgt nu eenmaal af te rekenen met kinderziektes. Dat komt wel goed.”

VacatureEen ander struikelblok is de stiptheid. “Die vormde aanvankelijk een zeer groot pro-bleem”, zegt Dirk Lauwers, bedrijfsleider bij Levanto, eerlijk. “De Werfwachters namen het niet altijd even nauw met het aanvangs-uur. Veel van hen waren niet gewend om te werken volgens een vast dagstramien. Het ge-beurde wel eens dat ze te laat kwamen opda-gen. Gelukkig is dat nu verleden tijd. Op korte tijd hebben de Werfwachters veel vooruitgang

geboekt. We hebben ze meer verantwoorde-lijkheid gegeven en dat heeft gewerkt. Als ik ze nu vraag om om zeven uur ’s ochtends op de werf te staan, dan zijn ze er ook effectief om zeven uur. Hun motivatie is er echt fors op vooruitgegaan, wat hun werk ten goede komt. Ik ben echt fier om deze Werfwachters onder mijn hoede te mogen nemen.”Instructeur Lieven is het daar roerend mee eens. “Ik heb de jongens echt zien groeien in hun job als Werfwachter. Ik herinner me de dag dat ze voor het eerst op de werf kwa-men. Ze trokken stuk voor stuk grote ogen. Dat is nu wel even anders. De Werfwachters zijn echt gegroeid in hun job. Onlangs vroeg één van onze werknemers zelfs aan de aanne-mer of hij geen vacature had openstaan. Zoiets toont toch aan dat de motivatie bij die jongens echt wel snor zit.”

uWerfwachters zorgen ervoor dat een werf veilig en ordelijk blijft.

14anno 12

proeftuin bouw›

Over stemhokjes en wormenbakkenLevanto leidt jongeren op tot schrijnwerker

Voor jongeren is het niet altijd gemakkelijk om na de school meteen op de arbeidsmarkt te komen. In het project ‘Proeftuin bouw’ kunnen ze zich zowel op technisch als op menselijk vlak verder ontwikkelen. “We willen de jongeren

zoveel mogelijk bagage meegeven”, vertelt instructeur Mohamed Bouzambou.

In het atelier leert Mohamed de jongeren zo-veel mogelijk de kneepjes van de schrijnwerke-rij. Toch zijn technische vaardigheden niet zijn enige bekommernis. “Wie wil meedraaien in het reguliere circuit van de arbeidsmarkt moet ook als mens stevig in zijn schoenen staan. Zo leren we de jongens om op tijd te komen, beleefd te zijn en om te gaan met verschillende karakters en persoonlijkheden. We laten de jongeren daarom vaak afwisselend per twee

werken, zodat ze al werkend met elkaars per-soonlijkheid leren omgaan. Op die manier wil-len we ze tijdens hun jaarcontract klaarstomen voor het echte werk.”

Van dat echte werk kunnen de jongeren ook nu al af en toe proeven. “Soms krijgen we externe opdrachten binnen, wat de jongens een boost aan zelfvertrouwen geeft. Vanuit de stad Antwerpen kregen we bijvoorbeeld

“Externe opdrachten zijn goed voor het zelfvertrouwen”

15anno 12

“Ik ben blij dat ik deze kans heb gekre-gen”, vertelt Mahmoud Jafari (18), die uit het deeltijds onderwijs komt. “Ik leer graag bij en daarom is het goed dat ik hier een heel jaar een werker-varingsproject kan volgen (WEP), al volgde ik op school ook al houtbe-werking. Dat kan me in de toekomst alleen maar ten goede komen.”

Voor Robin Proost (18) is de stiel van schrijnwerker nieuw. “Ik heb op school al verschillende richtingen ge-daan, maar houtbewerking is nieuw voor mij. Ik ben hier uiteindelijk te-rechtgekomen op aanraden van mijn school. Het valt goed mee, want het zijn hier allemaal toffe mensen en de samenwerking verloopt goed. Om de groepsgeest te bevorderen wer-ken we soms niet op woensdag. Dan doen we een uitstap of iets derge-lijks. We zijn bijvoorbeeld al naar de kringloopwinkel en het EcoHuis ge-weest. Ondertussen leer ik elke dag wat bij. Later zie ik mezelf renovatie-technieken doen.”

“Ik leer elke dag iets bij”

Mahmoud

Robin

al de vraag om stemhokjes, infopanelen, tuin-huisjes voor een school en wormenbakken te maken. Momenteel onderhandelen we met een school om bloembakken, tuinbanken en speelgoedbakken te maken. Hopelijk kunnen we die deal snel afronden.”

Gerecycleerd materiaalHet volgende project waaraan de jongens van Mohamed zullen werken verloopt in sa-menwerking met Jeugd & Stad. De begelei-ders zullen daarbij nauw samenwerken met architecte Evy Beulinckx. Haar specialiteit is

werken met gerecycleerd materiaal. “Heel interessante projecten voor ons”, glundert Bouzambou, “want op die manier worden onze jongeren zich bewust van het feit dat er veel bruikbaar materiaal onnodig wordt weggegooid. We brachten met de jongeren onlangs een bezoekje aan de kringloopwin-kel, en nu willen we graag zelf dingen ontwer-pen met gerecycleerd materiaal. We hopen daarbij op een goeie samenwerking met de kringloopwinkel, zodat onze spullen verkocht kunnen worden. Dat geeft het toch dat tikkel-tje extra glans.”

“In de toekomst willen we zelf ontwerpen met gerecycleerd materiaal”Mohamed Bouzambou

16anno 12

matroos›

Een van de meest opvallende projecten van Levanto is en blijft de matrozenopleiding. Die wordt gegeven op een steenworp van het MAS, waar het opleidingsschip Merdok aangemeerd ligt in het Verbindingsdok ter hoogte van

Kaai 13. Met een sportieve aanpak pompt instructeur Maxime Brondel motivatie en werklust in zijn WEP-plus medewerkers. Op die manier stoomt hij ze klaar voor de reguliere arbeidsmarkt.

Met een uitstroom van tachtig procent kan de Merdok goede cijfers voorleggen. Maar eer-lijk is eerlijk, een job op het water is niet voor iedereen weggelegd en de opgeleide mensen worden uiteindelijk niet allemaal matroos. Een opleiding als matroos mondt dus niet per defi-nitie uit in een job op het water. Is dat niet erg jammer?

Werken hoeft geen ‘pain in the ass’ te zijn

“We steken veel tijd in de opleiding tot ma-troos, maar het belangrijkste is dat de men-sen die we opleiden een nieuwe kans krijgen en uiteindelijk aan een vaste job geraken. De mensen die we opleiden, hebben om diverse redenen vaak een moeilijk verleden. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat ze dat verleden achter zich kunnen laten. Als tachtig procent

Maxime Brondel, instructeur nautische opleidingen

17anno 12

Werken hoeft geen ‘pain in the ass’ te zijn

“De mensen die we opleiden vinden een vaste job, dat is het

belangrijkste”Maxime Brondel

pDe Merdok, het opleidingsschip, is het decor van de matrozenopleiding en ligt op het Eilandje, vlakbij het MAS.

Een belangrijk werkpunt voor sommige WEP-plus medewerkers is de Nederlandse taal. Die zorgt er soms voor dat een job bij het Gemeentelijk Havenbedrijf niet is weggelegd voor iemand. “Op het dek is communicatie nu een-maal heel belangrijk”, zegt Filip, die zelf de matrozenopleiding achter de rug heeft en nu aan de slag is als matroos op een baggerschip van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Theo, werkzaam als matroos op een vlotkraan, treedt hem daarin bij. “Als

ik bovenop een vlotkraan sta en ik moet communiceren met de begane grond is communicatie sowieso al niet gemakkelijk. Als de taal dan niet meteen duidelijk is kan dat problemen opleveren. Op zich is dat jammer, want zo zijn er goeie matro-zen die soms niet kunnen ingezet worden.”

Eric Tas – werkorganisator kraanverhuur bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en baas van Theo – is dezelfde mening toegedaan. “Vooral naar de

veiligheid toe is goede communicatie erg noodzakelijk. Als iemand op het dek moet nadenken over wat een instructie betekent, kan het al te laat zijn. Vooral het mondelin-ge aspect van de taal is dus heel belangrijk, het schriftelijke is daar tegenover voor ons minder belangrijk.”

“Goede communicatie is in deze sector essentieel voor de veiligheid”Eric Tas

taalbarrière Eric Tas, werkorganisator kraanverhuur Gemeentelijk Havenbedrijf

Tevreden

werkgever

18anno 12

van de mensen die we opleiden achteraf aan een vaste job geraken, kunnen we dus niet anders dan tevreden zijn”, zegt Maxime.

Een gezonde geest in een gezond lichaamEen matroos moet fit en gezond zijn om zijn taken naar behoren te kunnen uitvoeren. Lichaamsbeweging is voor een matroos met andere woorden sowieso belangrijk. Maxime wil met zijn sportief programma echter nog andere dingen bereiken. “We hebben hier vaak mensen die werken bekijken als een doorn in het oog. Daar wil ik in de eerste plaats iets aan doen. Ze moeten inzien dat werken ook leuk kan zijn, en dat ze niet elke dag tegen hun zin naar hun job moeten vertrekken. Daarom ga ik o.a. veel sporten met de jongens. Een gezonde geest in een gezond li-chaam, dat is zo’n beetje de filosofie erachter. Zo blijven ze fit en gezond en leren ze toch ook wat afzien is. Dat is belangrijk, want de realiteit is ook niet altijd rozengeur en maneschijn. Bij sommigen is het nodig dat de mentaliteit een beetje bijgeschaafd wordt. We verlangen bijvoorbeeld dat ze hier elke dag op tijd zijn, net zoals ze later op hun werk ook altijd op tijd moeten zijn.”

Studeren op het schipOm de titel matroos te behalen is er natuurlijk enige vakkennis vereist. Er moet dus ook gestudeerd worden. Op de Merdok kunnen de toe-komstige matrozen hun kennis ter plekke vergaren. “We geven onze

theoretische en praktische lessen hier op het schip zelf en we begeleiden de jongens bij het studeren. Een bewuste keuze, want voor veel van onze kandidaten is het niet zo gemakkelijk om ook thuis nog de nodige werkijver op te brengen. Wie langdurig werkloos is geweest zit niet me-teen in een ritme waar discipline vereist is, en laat dat nu net zo belang-rijk zijn bij het studeren”, klinkt het bij de instructeur.

“Aan boord van ons schip volgen de kandidaten een intensieve opleiding waar theorie, praktijk en sport hand in hand gaan. Tijdens verschillende sta-ges worden ze klaargestoomd voor het werk als matroos in de beroeps-vaart. De meesten gaan op stage aan boord van een sleepboot, baggerschip of vlotkraan, sommigen leggen zich toe op scheepsonderhoud en anderen gaan meehelpen aan boord van een zeilschip. Na hun traject dat één jaar duurt, hebben onze matrozen zes maanden reële werkervaring achter de rug. Dankzij de samenwerking met het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwer-pen, vzw Rupel, VDAB, SYNTRA en natuurlijk onze eigen schipper René Ost zijn we in staat om een uniek werkervaringsproject aan te bieden.”

Na een opleiding op de Merdok mag je jezelf dus matroos noemen. Daarbij horen ook een aantal certificaten. De kersverse matrozen be-halen onder meer het dienstboekje voor de scheepvaart, het marifoon-brevet, het klein vaarbewijs (om met een beroepsvaartuig tot 20 meter lang te varen) en een VCA-attest (veiligheidscertificaat).

uOp de vlotkraan van het Havenbedrijf kunnen de toekomstige matrozen hun kennis ter plekke vergaren.

qOp een intensieve, sportieve manier leren de toekomstige matrozen wat motivatie en stiptheid is.

“De jongens moeten ook leren wat afzien is”

Maxime Brondel

20anno 12

“Ik kijk naar mezelf en ik ga ervoor”

“Ik heb nog geen seconde spijt ge-had van mijn keuze”, vertelt Filip Van der Donck. “Ik werkte vroe-ger bij een industrieel isolatiebe-drijf en daar profiteerden ze van mij. Vandaag ben ik beter af. Door mijn omscholing tot matroos bij Levanto heb ik momenteel al een jaar waar ik vroeger naar op zoek was: werkzekerheid.” Filip werkt nu als matroos op een baggerschip in de Antwerpse haven.

Goed kunnen zwemmenOm de opleiding tot een goed ein-de te brengen moest Filip meerdere watertjes doorzwemmen, letterlijk dan. “Maxime hecht veel belang aan lichaamsbeweging en sport in het al-gemeen. Ik heb vroeger heel veel ge-sport, maar daarna heb ik jaren niets meer gedaan. Toen ik op de Merdok aankwam en ik moest tweemaal per week baantjes gaan trekken in het zwembad moest ik wel even slikken. Dat pikte toch een beetje, hoor! (lacht) Ach, uiteindelijk is het goed voor ons-zelf, mij hoor je dus niet klagen. Goed kunnen zwemmen is trouwens belang-rijk voor een matroos. Als ik hier in het water val, moet ik mezelf toch kunnen redden? Al hoop ik wel dat ze mij uit het water komen halen! (lacht)

Filip is ambitieus en laat dat ook graag blijken. “Ik doe dit allemaal voor me-zelf. Er zijn hier meerdere mogelijk-heden om je op te werken. Daarom probeer ik gewoon om naar mezelf te kijken en ervoor te gaan. Als ande-re mensen uit de opleiding dat er niet voor overhebben dan is dat hun keuze. Iedereen is daar uiteraard vrij in.”

Filip

“Tweemaal per week baantjes trekken in het zwembad, dat pikte in het begin wel eventjes!”

rijk. “Ik heb zeven jaar kustvaart gedaan, maar dan in de laagste rang. Uiteindelijk ben ik dus maar wat interimwerk gaan doen. Voor ik op de Merdok terecht-kwam, werkte ik in een carwash.”

Van auto’s wassen is inmiddels geen sprake meer, of het moest de wagen van Theo zelf zijn natuurlijk. “Ik werk nu op de Brabo, een vlotkraan. Mijn taak is vooral ‘uitwijzen’. Als we in een sluis gaan, moet er iemand bakboord en iemand stuur-boord gaan staan. We moeten dan zeggen hoeveel meter we van de kant zijn, tot op bijna 2 cm nauwkeurig. Het aanmeren en het afmeren is onze verantwoordelijkheid. We zijn ook de ogen van de kraanman. Het is de bedoeling dat hij door ons weet wat hij moet doen”, besluit Theo.

Op de Merdok komen niet alleen ‘land-rotten’ terecht. Zo had Theodorus Van Iersel, kortweg Theo, al een verleden op zee voor hij aan zijn opleiding op de Mer-dok begon.

“We waren met drie deelnemers die al ervaring hadden in de sector, maar niet de benodigde papieren die tegenwoordig vereist zijn. Op de Merdok kreeg ik de kans om de nodige certificaten te behalen. Na-dien solliciteerde ik bij het Gemeentelijk Havenbedrijf waar ik ondertussen al meer dan een jaar aan de slag ben als matroos op een vlotkraan.”

Wij zijn de ogen van de kraanOndanks zijn ervaring was de periode op de Merdok voor Theo toch erg belang-

“Ik werk nu op een vlotkraan, de Brabo” Theodorus

Filip Van der Donck, Eric Tas en Theodorus Van Iersel

21anno 12

verbetering wil aanbrengen of een oplossing voor een bepaald probleem heeft, zal daar al-tijd naar geluisterd worden. Alleen weten de andere arbeiders dan niet wat er gaat veran-deren en wat er juist besproken is. Een soort samenlevingsmanager die vlot met de mensen communiceert, zou kunnen helpen.”

Hans Van Hoeydonck, adjunct-directeur van Levanto, sluit zich hier deels bij aan: “Het klopt, we hebben te kampen gehad met groei-pijnen en elk project was aangewezen op zijn eigen mensen en creativiteit om hierbij naar oplossingen te zoeken. Sinds begin 2013 kon ook het onthaal in gebruik genomen worden, waardoor er naast een kwalitatieve ontvangst van bezoekers ook een centraal aanspreek-punt is voor de dagdagelijkse beslommeringen

De verhuis naar de Clara Snellingsstraat 47 betekent ook een omwenteling voor de verschillende clusters die in Deurne gevestigd zijn. Tot vorig jaar hadden zij elk een eigen gebouw ter beschikking om hun taken in uit de voeren. Nu iedereen zich onder hetzelfde dak bevindt, leidt dat wel eens tot spanningen. “Iedereen is gewend aan zijn eigen huisstijl”, legt werflei-der Tikke Van de Weyer (55) uit. “De groep vormt nog geen eenheid.”

die samenleven in een nieuw gebouw met zich kunnen meebrengen.”

Een nieuw beginTikke denkt ook aan de positieve aspecten van de verandering. Hij vindt dat de verhuis een aanzet gaf tot een nieuw begin. “De irri-taties zijn niet zo groot, omdat iedereen zich probeert aan te passen. Over enkele jaren zullen al die kleinigheden wel opgelost zijn. Tegenwoordig is het overigens veel eenvoudi-ger om contacten te leggen met mensen waar je voorheen nooit mee sprak vanwege de te grote afstand -letterlijk en figuurlijk. Ook de scherpe kantjes zullen er na verloop van tijd op natuurlijke wijze afgroeien. Het is een kwestie van geven en nemen, maar dat zie ik allemaal dik in orde komen.”

na regen komt zonneschijn

Tikke Van de Weyer, werfleider

‘Het leven met groeipijnen’. Zo omschrijft Tik-ke Van de Weyer de situatie waarin de ver-schillende afdelingen zich momenteel bevin-den. De oorzaak? Een grote aanpassing voor de arbeiders. “Het is heel moeilijk om voor alle afdelingen dezelfde lijnen te trekken”, zegt hij kritisch. “Zo moet iedereen bijvoorbeeld pauzeren tussen twaalf uur en half één, ter-wijl dat in de vorige omgevingen anders was. We kunnen ons nog geen geheel noemen. Het enige dat we momenteel gemeenschappelijk hebben, is het bedrijf waarvoor we werken.”

SamenlevingscoachDe moeilijkheden zijn volgens hem ook te wij-ten aan een gebrek aan communicatie. “De werknemers krijgen hier veel ruimte voor initiatief”, verduidelijkt hij. “Als iemand een

verhuizen met groeipijnen

“Het is nu eenvoudiger om contacten te leggen”Tikke Van de Weyer

verhuis clara 47›

22anno 12

logistiek›

Leren op de werkvloerHoe hebben jullie de samenwerking ge-concretiseerd?DE HAES: Na het eerste contact zijn we gaan kijken welke arbeiders Levanto ons kon aanbie-den. We keken waar en wanneer we ze kon-den inzetten en het bleek dat de piekperiodes het meest opportuun waren. De gesprekken zijn gestart en we vonden alleen maar voor-delen bij een samenwerking. De verplaatsing van Levanto naar Damco was trouwens geen probleem omdat ze al een project hadden lo-pen in Willebroek. We wilden de mensen de kans geven om de logistiek te leren kennen, want het concept van Levanto kon zowel mij als onze warehouse manager erg bekoren.

Hoe was het om vreemde mensen op te nemen in jullie workforce?DE HAES: De eerste weken was dat niet evi-dent, maar de mensen van Levanto waren wel heel open en ze werkten heel hard mee om alles in lijn te krijgen. Onze teamleaders hebben ook hun beste beentje voorgezet om de integratie beter te laten verlopen. De Le-vanto-werknemers zijn na verloop van tijd ge-woon opgenomen in de werkgroep en hebben contacten gelegd die ze nog steeds onderhou-den. Het geeft hen vertrouwen dat ze ergens deel van uitmaken.

Wat kon er beter?KELLER: We proberen ons programma zo dicht mogelijk af te stemmen op de realiteit,

De Willebroekse tak van Logistiek bedrijf Damco doet beroep op stagiairs van Levanto. De werknemers van Levanto krijgen de kans om ervaring op te doen en worden zo klaargestoomd voor een overgang naar de reguliere arbeidsmarkt. HR manager

Pieter-Anthony De Haes en Levanto-instructeur Naas Keller leggen uit hoe de samenwerking tot stand kwam.

Samenwerking met logistiek bedrijf Damco groot succes

Pieter-Anthony De Haes (links), HR manager Damco,

en Naas Keller (rechts), Levanto-instructeur logistiek

DE HAES: Een goed jaar geleden heb ik in Hangar S te Mechelen een infosessie gevolgd waar een aantal sociale projecten werden voorgesteld. Levanto was toen ook van de partij. We legden contact en ik zag toen al mogelijkheden op onze grote site in Wille-broek. Onze hoofdzetel zit in Kopenhagen en van daaruit werd ons meegegeven dat

Damco het belangrijk acht om als bedrijf iets terug te doen voor de maatschappij. Dat is een van onze company values. We zorgen ervoor dat we de mensen opnieuw kunnen re-inte-greren en feeling geven met de logistieke sec-tor. Zo worden ze klaargestoomd om opnieuw op de arbeidsmarkt te komen. Achteraf kun-nen wij hen dan eventueel in dienst nemen.

Tevreden

werkgever

23anno 12

Leren op de werkvloermaar er zijn een paar punten waar Levanto niet overeenkomt met de logistiek en daar moeten we iets op vinden. Als we die puntjes allemaal op een rechte lijn krijgen, kan de samenwer-king met Damco alleen maar verbeteren.

DE HAES: De openheid van Levanto toonde ons dat er zeker plaats was voor een gesprek of een discussie. Je kan alles tegen hen zeggen, zij proberen zich altijd flexibel op te stellen. In het begin konden wij hun mensen geen overuren laten doen, maar naar het einde toe konden de mensen soms wel een kwartiertje langer blijven. Dat was mogelijk door de goeie communicatie tussen ons en Levanto. In de lo-gistieke wereld is flexibiliteit een troef.

Hoe gaan jullie om met de multiculturele kloof tussen de werknemers?DE HAES: Het is voor ons belangrijk dat we iedereen een kans geven. We zijn een interna-tionaal bedrijf, gevestigd in meer dan negentig landen, dus we zijn eigenlijk al multicultureel. Als we dat niet zouden omarmen of er niets mee zouden doen, zou dat jammer zijn. We willen via Randstad Diversity (zie ook pagina 56) een programma opstarten waarbij we de arbeiders de kans geven om Nederlands op de werkvloer bij te leren. Verder zal dit pro-gramma ook mobiliseringcampagnes bevatten en zal diversiteit op de werkvloer harder ge-promoot worden.Nu kijken we altijd wel naar de inzet van de mensen, maar ze moeten zeker ook de profes-sionele kerntaal begrijpen en kunnen gebrui-ken. We zijn een drietal jaren geleden ook be-gonnen met een sensibiliseringscampagne om

“We zijn een multicultureel bedrijf, waarom zouden we dat niet omarmen?”

Pieter-Anthony De Haes

diversiteit bij onze mensen te promoten. We willen hen ervan overtuigen dat de rijkdom van ons bedrijf ook terug te vinden is in de multiculturele en verschillende achtergronden van ons werkbestand.

KELLER: Voor Levanto is het belangrijk dat je Nederlands spreekt. Hier was dat niet zo’n probleem omdat in logistiek veel Engelse ter-men gebruikt worden, en de meesten kunnen die wel verstaan. De communicatie ging hier heel vlot. De mensen met een zwakke kennis van het Nederlands volgen intern bij Levanto ook Nederlandse lessen. We proberen hen ook aan te zetten om na de uren thuis Neder-lands te leren.

Dus naast een kleine vorm van taalpro-blematiek zijn er geen problemen ge-weest?KELLER: De samenwerking met Damco ging vrij goed. In het begin moesten we onze plaats nog vinden en de grenzen wat aftasten. Maar eens er duidelijkheid was tussen mij en de teamleaders ging alles vrij vlot. De eerste maand waren de prestaties van Levanto niet zo denderend. In vergelijking met de vaste werknemers van Damco presteerden wij de helft minder. Maar na een tijdje leerden de

mannen al doende hoe ze konden inpikken bij de Damco-medewerkers. Ik heb toen ook aan de teamleaders gevraagd om er regelmatig de statistieken bij te halen, en die gingen altijd in stijgende lijn. Na tweeëneenhalve maand zaten we ongeveer op hetzelfde niveau van de Dam-co-medewerkers..

Gaan jullie in de toekomst nog samenwer-ken?DE HAES: Zeker! We doen dit nu al in Wil-lebroek, maar we hebben ook een site in de haven van Antwerpen. Het spijtige is dat we wettelijk verplicht zijn om met een andere partner samen te werken. Anders hadden we dat eigenlijk al willen doen. Het magazijn in de haven van Antwerpen werkt met grote indus-triële goederen, zoals staalrollen, die moeilijker te hanteren zijn. Daar moet je al een heftruck-diploma hebben om iets te mogen verplaat-sen. Voor de mensen die de opleiding binnen Levanto volgen, is dit magazijn wel beter.In Willebroek willen we de samenwerking graag uitbreiden. We zijn daar immers heel te-vreden over, en ik ben blij dat Isabel Verhaert (bedrijfsleider logistiek bij Levanto) daar ook zo over denkt. We moeten nog eens rond de tafel gaan zitten om te kijken welke partners we kunnen aanhalen.

“Het is voor ons belangrijk dat we iedereen een kans geven”Pieter-Anthony De Haes

24anno 12

› groen

Groendienst bouwt aan hechte teams

Sedert enkele jaren levert de groendienst van Levanto zijn diensten aan waterzuiveringsbedrijf Aquafin. Hun domein geniet momenteel de goede zorgen van Rudi De Pelecijn en zijn medewerkers. Rudi is al enkele jaren meewerkend voorman bij Levanto, strepen die hij ooit zelf als WEP-plus medewerker verdiende. Hij geeft leiding aan een diverse

groep, maar is niet blind voor de kleine ongemakjes die daar soms bij horen.

Privé versus werkAls je dagenlang samenwerkt met dezelfde mensen is het logisch dat je hen beter leert ken-nen. Dat kan uitmonden in een goeie band, of zelfs een vriendschap. Toch is het volgens Rudi belangrijk om werk en privé gescheiden te hou-den. “Ik heb geleerd dat die scheiding belangrijk is. In mijn beginperiode als meewerkend voor-man nam ik mijn werk mee naar huis. Na mijn uren belden de jongens me soms ook thuis om

over persoonlijke problemen te praten of om ze te komen helpen met iets. Op de duur begon dat bij mij thuis ook problemen op te leveren. Dat was geen gezonde situatie. Nu ben ik daar strenger in, maar als er echt dringende zaken zijn, ben ik er natuurlijk. En tijdens het werk mag iedereen alles vragen. Ik kom goed overeen met de deelnemers aan ons werkervaringsproject, maar échte vrienden zijn het niet, het zijn kame-raden van het werk”, benadrukt Rudi.

Eenheid in diversiteit

Taal en teamgeestCommunicatie is belangrijk bij ploegwerk. Verschillende talen brengen hier en daar dus onvermijdelijk ongemakjes met zich mee. Bij de Groendienst is het niet anders volgens Rudi. “Soms hoor ik hier wel eens zeggen dat de anderstaligen meer voordelen krijgen ten opzichte van de Belgen, meer aandacht ook. Als ze vroeger weg moeten voor de Neder-landse les komt dat wel eens naar boven bij de Belgen. Wij verplichten de jongens in elk geval om op het werk Nederlands te praten. Maar als twee anderstaligen samenwerken, durven ze dat wel eens te negeren. Kliekjes-vorming is dan soms moeilijk te vermijden.

“We proberen een hecht team te vormen, maar dat lukt niet altijd meteen”, zegt Rudi. “Soms doen we daarom eens iets anders dan werken. Een keer gaan bowlen of gaan eten

Ervaring zatIn zijn periode als WEP-plus medewerker had Rudi het net iets makkelijker dan zijn beginnende collega’s. Het groen zat hem dan ook al lang in de vingers. “Omdat ik al 25 jaar ervaring in de sector had, was het voor mij allemaal een beetje gemakkelijker. Nieu-welingen die niets van groen kennen, moeten zich toch altijd een tijdje inwerken. Ik ben hier begonnen zoals alle anderen, als werkman. Langzamerhand mocht ik uiteindelijk vaker en vaker zelf met een ploeg op pad gaan. Daarna is er bij Levanto besloten om me een vast contract te geven. Ik ben ondertussen al 2,5 jaar meewerkend voorman”, vertelt Rudi.

‘Ik ben hier begonnen als werkman, net zoals alle anderen’

Rudi De Pelecijn

pRudi en zijn medewerkers.

26anno 12

› groen

Anthony Remy is een van de WEP-plus medewerkers onder de hoede van Rudi. Na meer dan een jaar werk-loosheid was hij maar wat blij met deze nieuwe kans.

“Het is een fantastische ervaring”, glundert Anthony. “Je bent een hele dag buiten en komt onder de men-sen. Elke dag in de natuur zijn, daar kom ik echt van tot rust. Ik ben blij dat ik via de VDAB hier ben terecht-gekomen. Dit moet echt blijven be-staan voor mensen die langdurig werkloos zijn. Ik zou zelf graag in de groendienst blijven. Of dat nu voor de stad is of voor een privébedrijf maakt mij niets uit. Zolang het maar in de natuur is. Ik had nooit verwacht in een groendienst terecht te komen want ik ben eigenlijk loodgieter van beroep. Maar door een ongeluk met mijn knieën kon ik die functie niet langer uitoefenen.”

Voor Anthony is diversiteit op de werkvloer geen probleem. “Het zijn allemaal leuke collega’s. Huidskleur is niet belangrijk. Soms is de commu-nicatie wat moeilijker, maar ik praat met plezier wat trager als dat nodig is. Als ze hun best doen, wil ik ook flexibel zijn. Ik ben zeer tevreden met mijn collega’s.”

de toekomst alvast aan het uitpluizen. Het groenwerk ligt me wel: het is geen zware job en het is milieuvriendelijk. Ook voor Jimmy is de Groendienst een welkome er-varing. “Je leert van alle nieuwe dingen iets bij. Op die paar maanden tijd kan je aan je toekomst bouwen. Het is ook leuk om met verschillende nationaliteiten te werken. Soms begrijpen jongens het niet goed, maar dan leg ik het graag nog een keer uit.”

‘Dit moet blijven bestaan voor langdurig werklozen’

Anthony

Jimmy

Anthony Remy

Marc Van Hullebusch, Aquafin

moet wel kunnen, vind ik. Een paar keer per jaar maken we daar tijd voor.”

Iedereen gelijk Net zoals in de andere takken van Levanto herbergt de Groendienst dus een waaier aan nationaliteiten. Die mengelmoes van vreemde talen en karakters is niet altijd even makkelijk, maar bij de Groendienst verloopt alles in een goeie sfeer. “Je hebt soms moeilijke mensen, maar je moet het nemen zoals het komt”, vindt Rudi. “Het kan niet altijd koek en ei zijn. De ene ligt beter in de markt dan de andere, maar voor mij is iedereen gelijk. Iedereen moet

Dzemail Ibraimi – Jimmy voor zijn werkmakkers – heeft er al twee

derde van zijn jaarcontract op zitten.

“Het valt hier goed mee, jammer dat ik maar een jaarcontract heb”, klinkt het bij ‘Jimmy’. “Ik hoop in de groendienst actief te blijven. Ik ben de mogelijkheden voor

kansen krijgen. Als iedereen zich gelijk voelt, worden er al een boel mogelijke problemen in de kiem gesmoord. Daar doe ik in elk geval mijn best voor. En je kan het zien, de jongens kunnen het allemaal goed vinden met elkaar.”

“We mogen over het algemeen best tevreden zijn. Vorig jaar stuurden we drie jongens naar groenbedrijf Greenmasters, wat resulteerde in twee vaste contracten. Ook bij de groen-dienst van de stad Antwerpen konden vier op zes mensen van ons een vast contract versie-ren. Dat wil toch zeggen dat ze zich goed kun-nen aanpassen”, besluit Rudi trots.

‘Het kan niet altijd koek en ei zijn’ Rudi De Pelecijn

“In mijn ogen loopt de samenwerking met Levanto heel goed. Tot nu toe zijn de werken op de verschillende locaties in Deurne en Itegem altijd heel goed uitgevoerd. Ik heb ook de in-druk dat Peter Bakelants (instructeur-werfplanner bij Groen en contactpersoon Aquafin) iemand is die van wanten weet. Als er iets is zal hij mij bellen en als ik een vraag heb bel ik naar hem. Het is dan ook niet nodig om steeds te gaan controleren. Tot nu toe dus zeer positief !”

Tevreden werkgever

dossierlevanto groeit

28anno 12

dossier levanto groeit›

Als salesmanager probeert Philip in de eer-ste plaats de 60/15-doelstelling van Levanto te verwezenlijken. Het ultieme doel is om zestig procent van de deelnemers aan werk-ervaringsprojecten en vijftien procent van de werknemers in de sociale werkplaats en lokale diensteneconomie te laten doorstromen naar het normale economische circuit.

Gaten in de markt Een tweede taak van Philip is bedrijven vinden waar de mensen van Levanto een realistische werkervaring kunnen opdoen. En dan is er nog het sociaal ondernemerschap. “Er is een nieu-we ‘modus vivendi’ (een manier van omgaan met elkaars verschillen, red.) bij Levanto”, ver-telt Philip. Hij wijst erop dat er nu een grotere focus ligt op het ‘vermarkten’ van goederen en diensten. “Het werkt als volgt: we zoeken actief kansen in de markt die ingevuld kun-nen worden door onze mensen. Misschien is de sociale economie wel de enige die dat kan doen, omdat ze het ook wil doen. Een goed voorbeeld daarvan zijn onze Werfwachters (pagina 12).” Die Werfwachters worden inge-zet op bouwwerven om het puin te ruimen en te sorteren. Zo kunnen de bouwvakkers zich

Levanto hakte twee jaar geleden de knoop door en nam een salesmanager aan. Voor die beslissing waren er vaak goe-de intenties en mooie plannen, maar niemand om te zorgen dat er ook werkelijk iets met de ideeën gedaan werd. Met

Philip Kesteloot als salesmanager is er op korte tijd veel veranderd.

concentreren op hun werk, maar wordt de werf toch proper en vooral veilig gehouden.

Vernieuwde websiteVerder wil Philip Levanto duidelijker op de kaart zetten. “Onze organisatie heeft veel te bieden, maar tot nu toe zijn we nog te wei-nig gekend. Daar brengen we verandering in.” De vernieuwde website, de belcampagnes en de elektronische nieuwsbrieven dragen hier allemaal toe bij. Daarbovenop schrijft Philip een maandelijkse column voor het magazine KMO-insider, waarmee Levanto 12.000 Antwerpse kmo’s bereikt.

Iedereen bemiddelaarHet nut van deze aanpak vertaalt zich in de stijgende uitstroomcijfers. Van 2011 op 2012 is de uitstroom naar externen met 11,35 procent ge-stegen. Philip vermoedt dat een van de drijvende krachten daarachter de ontwikkeling van het salesteam is. “Er wordt een groepsgevoel ge-creëerd door regelmatig samen te komen en kennis te delen”, legt hij uit. “Vroeger, toen het team er nog

niet was, zat iedereen op zijn apart eilandje. Nu kunnen we samen een moeilijk bemidde-lingsgeval oplossen door het in groep te be-spreken. Dat heeft een positief effect op de uitstroomcijfers.”

“Mijn collega’s weten nu dat doorstroom een prioriteit is. Iedereen die bemiddelingskansen ziet, kan die aan het salesteam melden. Op die manier is bij Levanto ‘iedereen bemiddelaar’.”

Een nieuwe salesmanager een nieuwe ‘modus vivendi’

Philip Kesteloot

Philip Kesteloot, salesmanager

“We zoeken actief kansen in de markt om in te vullen met onze mensen”

Ieder

een

bemid

delaar

29anno 12

Een van de kernactiviteiten van Levanto is het versterken van werkzoekenden in het ontdek-ken en ontwikkelen van hun arbeidskansen via opleiding, werkervaring en tewerkstelling. De groeifiche is een belangrijk instrument om dit groei- en leerproces te ondersteunen, daar deze de generieke en vaktechnische compe-tenties van elke medewerker in kaart brengt. Hierbij staan het jobdoelwit en de talenten van de medewerker centraal. “Zo evalueren we de manier van samenwerken, het niveau van de Nederlandse taal, enz”, verklaart Sofie Vanmarcke, projectontwikkelaar bij Levanto. Deze groeifiche is de basis voor het feedback-gesprek om te bekijken in welke competenties hij/zij sterk is en wat zijn/haar groeipunten en leeracties zijn. Deze fiche wordt een aantal ke-ren per jaar ingevuld door de instructeur en de arbeidsbemiddelaar, samen met de medewerker. Wat opvalt aan de groeifiche is de schaal. Er wordt niet gewerkt met een score van één tot vijf, maar met de letters G,R,O, E, en I, met de letter I als hoogste score.

“De groeifiche is voor onze medewerkers en bemidde-laars een belangrijk instrument bij het vinden van een vacature i.f.v. het jobdoelwit en bij sollicitaties. Werk-gevers krijgen een goed zicht op de kwali-teiten en de mogelijke groeipunten”, zegt

Na een opleiding of tewerkstelling bij Levanto stromen heel wat medewerkers door naar de arbeidsmarkt. Om hun slaagkansen te verhogen, is de groeifiche een belangrijk hulpmiddel bij het solliciteren.

Sofie. Tevens kan op basis van een groeifiche een goede match met vacatures gemaakt wor-den, de juiste vrouw/man op de juiste plaats. Visuele effectenEr is nog wel ruimte voor verbetering van de groeifiches, zoals bv. de gebruiksvriendelijk-heid. Ook de taal op de groeifiche is niet altijd op maat van de medewerkers. In 2013 wordt hard gewerkt aan de restyling en digitalisering van de groeifiche. Gebruiksvriendelijkheid, maatwerk, zelfevaluatie en gamification staan centraal in de herwerking. Sofie wil o.a. visuele effecten toevoegen, zoals grafieken en spin-nenwebdiagrammen. Tevens zal de groeifiche deel uitmaken van een per-soonlijk ontwikkelingsplan (POP) (zie ook het Progresso-project pagina 32).

GROEIFICHE ONDERSTEUNT HET GROEI- EN LEERPROCES

“Werkgevers kunnen beter inschatten wie er voor hen zit”Sofie Vanmarcke

Sofie Vanmarcke,

projectontwikkelaar Levanto

GOESTING IN GROEI - GEEF EEN SCORE TUSSEN G EN IGRRR ...

medewerker. Wat opvalt aan de groeifiche is de schaal. Er wordt

laars een belangrijk instrument bij het vinden van een vacature i.f.v. het jobdoelwit en bij sollicitaties. Werk-het jobdoelwit en bij sollicitaties. Werk-het jobdoelwit en bij sollicitaties. Werk

in ontwikkeling

30anno 12

› dossier levanto groeit

“Dankzij dit systeem kan je nu een offerte in de ‘cloud’, online opslagruimte, zetten. Zo kunnen alle collega’s en instructeurs op elk moment van de dag aan alle gegevens die ze nodig hebben”, legt Hans Van Hoeydonck, adjunct-directeur van Levanto, uit. Voor de komst van het nieuwe sys-teem moest de klant een offerte via de telefoon aanvragen. Het duurde veel langer voor de nodi-ge gegevens gevonden waren en de medewer-kers en instructeurs ook daadwerkelijk aan het werk konden. “Vanop een werf moet elke in-structeur aan die gegevens kunnen. Dankzij hun iPads hebben ze op elk moment van de dag toe-gang tot de cloud. Zo verloopt al het werk veel sneller.”

18 1

18 1

18 1

18 1

offertes in de cloudsalesforce

Salesforce biedt online bedrijfssoftware aan op het gebied van CRM (Customer Relationship Management). Omdat het uitwisselen van gegevens tussen alle colle-ga’s te lang duurde, investeerde Levanto vorig jaar in dit online gegevenssysteem.

Hans Van Hoeydonck, adjunct-directeur

“Nu kunnen alle collega’s en instructeurs op elk moment van de dag aan alle gegevens die ze nodig hebben”

31anno 12

“Ik heb er het volste vertrouwen in dat de vzw die doelstelling zal bereiken, of zelfs al aan het bereiken is”, vertelt Boudewijn Dupont, mana-ger van SIM Belgium, waaronder het Business Angel Coaching-traject valt. “Er zijn maar wei-nig sociale ondernemingen die zo professio-neel uit de hoek komen als zij. Dat blijkt ook uit de cijfers. Levanto groeide in twee jaar tijd uit tot een mature onderneming met een sterke groei in omzet en tewerkstelling en met tal van strategische mogelijkheden.”

Groeien met verlaagde subsidiesToch is de opdracht eerder atypisch, omdat voornamelijk commerciële bedrijven zich be-roepen op de ervaring van de Angels. “Het sociale aspect speelt een prominente rol in dit

project, waardoor ook wij nieuwe inzichten krijgen in het coachen van grotendeels door de overheid gefinancierde ondernemingen. Als de subsidies voor deze sociale groei-onderneming afnemen, helpen wij zoeken naar andere moge-lijkheden om de groei te blijven ondersteunen.”

Project WerfwachtersHerman Verstrepen, de individuele Business Angel Coach bij Levanto, kan dit beamen. Een voorbeeld daarvan is terug te vinden bij hun project Werfwachters (pagina 12). De oprich-ting ervan vroeg immers veel voorbereiding. “De struikelblokken en opportuniteiten moes-ten duidelijk met elkaar afgewogen worden”, licht Herman toe. “De bedrijven moesten in-zien welke voordelen zij eruit konden halen. Daarom ontwikkelden we calculators, waarop de geïnteresseerde bouwfirma’s konden uit-rekenen hoeveel geld ermee te besparen viel. Verder dragen de Werfwachters bij tot een veilige en ordelijke werkomgeving. Het pro-ject loopt beter dan verwacht, waardoor het na verloop van tijd misschien op eigen benen zal kunnen staan; los van subsidies”, aldus de Business Angel Coach.

Toegevoegde waardeLevanto tekende een contract voor één jaar, maar sluit een verlenging niet uit. Ook de Business Angels willen de samenwerking voortzetten. “Wij willen toegevoegde waarde creëren”, verduidelijkt Boudewijn Dupont. “Zolang dat kan, dragen we daar graag toe bij. Maar als de doelstellingen bereikt zijn zit ons werk er natuurlijk op. Op die manier verzor-gen we een opbouwende samenwerking.”

Boudewijn kan zich wel vinden in de streef-doelen van de sociale onderneming. “Levan-to levert sterk werk”, benadrukt hij. “In een multiculturele, dynamische stad als Antwer-pen is er nood aan zo’n organisaties. Het is een belangrijk initiatief dat maatschappelijk gedragen moet worden, zonder dat verlaagde subsidies een impact mogen hebben op hun groei. Daarom willen we de organisatie helpen om met meer zelfstandigheid door het leven te gaan, maar misschien moeten de bevoegde overheden toch eerst even nadenken vooral-eer deze subsidies worden teruggeschroefd”, besluit Boudewijn met een knipoog!

Met groeiambitie in het achterhoofd, werkt Levanto sinds november vorig jaar nauw samen met Groeigazellen, Business Angel Coaches. Dat zijn trajectcoaches die de doelstellingen van verschillende ondernemingen mee proberen te realiseren door middel van professionele ondersteuning. Levanto kan steeds minder rekenen op subsidies en wil groeien.

De weg naar zelfstandigheid

Coaching door Business angels

“Wij creëren toegevoegde waarde zolang dat nodig is.”Boudewijn Dupont

Boudewijn Dupont, manager SIM Belgium

32anno 12

› dossier levanto groeit

Levanto verbindt zijn lot aan tal van projecten en organisaties. Sommige van die projecten hebben hun roots in het buiten-land en worden o.a. gefinancierd door Europese fondsen. We zetten de drie voornaamste hier even op een rijtje.

Projecten zonder grenzen

Dat 50-plussers niet goed in de arbeidsmarkt lig-

gen, is helaas een vaststaand gegeven. Om hier

wat aan te doen, startte Levanto vorig jaar met het

coachingsmodel 50+. Het is een opleiding voor

HR medewerkers en coaches over hoe je 50+ers be-

geleidt in hun verdere loopbaan. op begeleidingstips

en ondersteuning rekenen. “Er heerst momenteel nog

een gigantisch vooroordeel ten opzichte van 50-plus-

sers. Ze zouden niet flexibel genoeg zijn, geen verstand

van IT hebben en niet willen bijleren. Dat is absoluut

onwaar ”, vertelt Levanto’s Innovatiemanager Caroline

Beyne kordaat. “Bovendien zijn 50-plussers heel loya-le mensen .” De opleiding 50+ stamt af van een Duits

model waar Levanto vernieuwing in bracht. “Klopt”, ver-

duidelijkt Beyne. “We bieden in de training workshops en

rollenspelen aan, terwijl het Duitse model vooral focuste op

de theoretische kant van de zaak. Een aanpak die werkt.”

Het project DOne is een samenwerkingsverband van ze-

ven organisaties, waaronder ook Levanto, om mensen toe te

leiden naar de reguliere economie en zo personeelsproble-

men bij bedrijven op te lossen. Het project, dat gefinancierd

wordt door het Europees Sociaal Fonds, wil via doorgedreven

jobcoaching gemotiveerde werkkrachten laten doorstromen

naar geïnteresseerde bedrijven. Concreet voert DOne gedu-

rende zeven halve dagen een selectie uit waarbij een aantal

assessments (van fietsherstellingen tot kookopdrachten) moeten

worden uitgevoerd. Twee observatoren maken achteraf de balans

op en quoteren de werkkrachten op flexibiliteit, motivatie, leerver-

mogen, initiatief en zin voor zelfstandigheid. Wie een positieve eva-

luatie krijgt, wordt intensief begeleid en meestal snel opgepikt door

bedrijven. Meteen ook het ultieme streven van

DOne: mensen op termijn in het reguliere

arbeidscircuit aan de slag krijgen.

50+ DOne

ProgressoHet ESF-project Progresso heeft als doel om het leer- en groeiproces van de deelnemers te versterken. Het project focust op het

verbeteren en ontwikkelen van HR-processen en instrumenten waaronder een integraal coachingsproces, intake met professio-

nele oriëntering en een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). De Groefiches (zie ook pagina 29), waarin talenten en compen-

tenties in kaart worden gebracht, maken deel uit van de POP. In de POP staat zelfevaluatie, het leerproces en reflectie van de

medewerker centraal. Het project is gestart in november 2012 en loopt t.e.m. september 2014 waarin samenwerking en co-creatie

centraal staan. Partners zijn Job & Co en het Zweedse Forsäkringskässan (sociale zekerheid). De Zweedse partner startte

in 2010 met een project om personen met medische en psychische problemen te heractiveren op de arbeidsmarkt. Zij zijn zeer

geïnteresseerd in de expertise en goede praktijken van Levanto en Job & Co om medewerkers door te laten stromen naar de

arbeidsmarkt. Een waarderende, oplossingsgerichte aanpak staat centraal in het project.

33anno 12

levanto zorgt›

Midden april 2012 is bij Levanto ‘Het Jaar Van De Instructeur’ van start gegaan. Elk jaar wordt er een opleidings-plan ontworpen voor de hele organisa-tie, maar dit jaar staan de schijnwerpers op de instructeurs gericht. Zij volgen opleidingen die hen beter moe-ten maken in hun vak. Er is een grote variatie aan modules, waaronder lei-

derschap, herkennen van talent, en feedback en instructies geven. Het plan staat helemaal in het teken van de missie en waarden van Levanto. Iedere instructeur neemt deel aan minstens een module die hij of zij interessant vindt. De instructeurs kunnen zich ook aanbieden om enkele praktische voorbeelden te geven aan de groep. De opleidingen vinden plaats in het voorjaar en de zomer, tot en met september.

Levanto zorgt voor zijn medewerkers, zoveel is zeker. En een fit-en-gezonde werkkracht is dubbel zo veel waard. Door ‘Power of half an hour’ kunnen werknemers �tnessen op het werk. “Na een zware werkdag is dit de ide-ale manier om de stress van je af te sporten.”

De sessie begint met de nodige rek- en stre-koefeningen. Zo’n vijftien sportievelingen zijn opgedaagd. Sommigen onder hen hebben een job bij Levanto, anderen hopen er binnenkort een te vinden dankzij de onderneming. Het is

een leuke mix van mensen die zich eens goed in het zweet willen ko-men werken. Klokslag vier uur gaat de sessie van start onder het goed-keurend oog van instructrice Isha,

een energieke dame wier enthousiasme een aanstekelijke in-vloed heeft op de deelnemers.

“Ik ben facility- ve r antwoorde l i j ke (zorgt ervoor dat ieder personeelslid alle middelen tot zijn beschikking heeft om zijn werk goed te kunnen doen, red.) bij

Levanto, en buiten mijn uren geef ik groeps-lessen bij Health City”, vertelt Isha. “Enkele enthousiastelingen wilden de mensen van Le-vanto graag in beweging krijgen om hen fitter en gezonder te maken. Ze moeten het belang

‘Power of half an hour’ gooit stoelen en tafels aan de kant

Jaar van de Instructeur”“2013 wordt het

Verse soepEr wordt IEDERE MIDDAG VERSE SOEP verkocht voor maar een euro per kom in de refter in de Clara 47! Die is zelfgemaakt door de mensen van Arbeidszorg. “We doen dit vooral om eens een andere activiteit te kunnen aanbieden”, zegt Margriet Van Wouwe, coördinator van de afdeling Ar-beidszorg. Veel van de soepkoks zijn alleenstaanden. Zo leren zij om wat inzicht te krijgen in keukenactiviteiten en hebben ze ook iets vers ge-geten. Het beetje winst dat ze maken, wordt gebruikt voor andere activi-teiten die Arbeidszorg organiseert.

“De mensen moeten het belang van beweging en gezonde voeding kennen”

van beweging en gezonde voeding kennen. Daarom zijn we begonnen met dit testproject. Uit tussentijdse evaluaties blijkt nu dat er echt wel vraag naar is. Ze polsen ook geregeld of ‘power of half an hour’ niet kan blijven bestaan, omdat ze het echt graag doen. Het is ook mooi om te zien hoe de leden van onze heel diverse groep het goed met elkaar kunnen vinden.”

Bouwinstructeur Johan juicht het initiatief toe. Iedere keer wanneer hij tijd vrij heeft, komt hij mee fitnessen. Het plezier straalt bovendien van de goedlachse man zijn gezicht af. “Een half uurtje sporten is altijd mooi meegenomen. Als dat kan op leuke muziek, samen met fijne men-sen, dan ben ik maar wat graag van de partij. Vandaag doe ik alleen mee, maar normaal ge-zien breng ik een aantal van mijn cursisten mee.”

Na een halfuurtje zit het erop. Op de tonen van de Pet Shop Boys volgt nog een cooling down en wat stretchoefeningen, meteen ook het eindpunt van ‘Power of half an hour’. Die douche zal deugd doen!

Liesbeth Van der Schoot, HR medewerker

Liesbeth Van der Schoot

34anno 12

fietshaven›

Innovatie maakt van Fietshaven een toprenner

De bekende gele Fietshaven-fietsen kan u nu al zo’n acht jaar tegenkomen in de Antwerpse binnenstad. Acht jaar is ook de tijd waarin Levanto van een simpel fietsproject een meer lucratief bedrijf wist te maken. Bedrijfsleider Axel Verstrael toont aan hoe je met twee wielen en een frame inkomsten en jobs kan genereren. Innovatie is daarbij een sleutelwoord.

Axel. “Onze core business ligt bij het onder-houd en herstel van de klassieke, simpele fiets. Onze medewerkers in opleiding kunnen deze job vlot aanleren en met succes uitvoeren. Deze succeservaringen zijn belangrijk om goesting te krijgen voor een job als fietsmechanieker. Het werkt ook motiverend voor onze medewerkers. Het creëren van de juiste omkadering maakt dat we gespecialiseerd zijn geraakt in het beheer van fietsvloten in opdracht van overheid en bedrij-ven, een job die voor de particuliere fietshan-delaar vaak te complex of verlieslatend is. Door de ondersteuning van Levanto in het verkennen van deze nieuwe wegen is de Fietshaven in staat geweest voor dit product de juiste IT-tools te ontwikkelen en een gepaste logistiek uit te wer-ken. En met succes, want er dienen zich meer en meer klanten aan met deze specifieke vraag. En zo creëren we, door de juiste focus en flexibili-teit, werkgelegenheid.”Fietshaven heeft een partner gevonden in iBi-ke, een particuliere fietsenhandelaar die buiten de gewone fiets vooral elektrische fietsen en plooifietsen verkoopt. Dergelijke fietsen zijn op dit moment te complex voor Fietshaven. iBike en Fietshaven zijn een samenwerking aangegaan om als één aanbieder te fungeren naar overheid en bedrijven toe, elk in zijn eigen sterktes en ex-pertise. “Wij doen de logistiek, administratie, en

alles wat met de gewone fiets te maken heeft. Zij nemen de meer technische elektrische- en plooi-fietsen voor hun rekening en verzorgen alle fiets-accessoires. Op deze manier kan een overheid of bedrijf voor een totaal pakket bij ons shoppen.”

Overal duikt de fiets op als één van de antwoor-den op het mobiliteitsprobleem. In een snel groeiende markt is het belangrijk om de doelen duidelijk te formuleren en vast te leggen. Er werd een businessplan uitgewerkt tot 2015. “Met dit businessplan kunnen we incalculeren welk op-drachten we kunnen aannemen en ervoor zor-gen dat we een volgende stap zetten in onze groei”, licht Axel toe. “Zo moesten we al een eerder verworven concessie van negen jaar voor een pand aan het MAS afwijzen omdat het niet in ons businessplan paste.”

QR-codeGeen tijd te verliezen, reeds vorige zomer besloot Fietshaven haar innovatieve ideeën werkelijkheid te laten worden. Ze gingen sa-menzitten met een creatief IT-bedrijf om een applicatie te ontwikkelen voor de smartphone. Dankzij een QR-code, de barcode van de 21ste eeuw, op de fiets kan die smartphone com-municeren met zowel klant als hersteller. Via de QR-code kan je informatie verkrijgen over Axel Verstrael,

projectleider Levanto-fietshaven

“Onze core business ligt bij het opleiden van fietsenherstellers”

Axel Verstrael

Focus fietsvlootbeheerFietshaven heeft de laatste jaren heel wat uit de kast gehaald om zich te laten gelden binnen de Vlaamse fietswereld. Durven kiezen voor focus en innoveren zijn de hoofdingrediënten. “Zoe-ken waar onze sterke punten liggen om ze daar-na juist te positioneren op de markt”, verklaart

35anno 12

@ Sven G

hyselinck@

Sven Ghyselinck

36anno 12

Business is businessIn 2005 kreeg Levanto de vraag van de stad Antwerpen om mee te werken aan een fietsproject voor studenten. In samenwerking met de hogescholen en de universiteiten zou Levanto fietsen ter beschikking stellen op strategisch uitgekozen locaties, ten behoe-ve van de pendelende student. Fietsmobiliteit kende wind in de rug, want al gauw volgde de NMBS met een voorstel om meer fietsparkeerplaatsen te voorzien aan het Astridplein, het Kie-vitplein en aan het station in Berchem. “Vanaf toen is de vraag

naar fietsen serieus toegenomen. Bedrijven begonnen interesse te krijgen en zelfs de toeristische sector zag wel iets in de fietsen”, vertelt Axel Verstrael

van Levanto. “Een kleine vier jaar geleden zag toenmalig Schepen van Mobiliteit stadsfietsen in Barcelona.” Vanaf dan ging het snel. De stad wilde met dit project ook jobs creëren. Contractors mochten alleen maar deelnemen aan het project als ze een partner in de sociale sector vonden. Levanto was op dat moment al bezig met fietsen, dus Clear Channel koos ervoor om met ons in zee te gaan. Anno 2013 heeft Levanto vijf onderdelen in het fietsproject: fietsparkeerplaatsen, -verhuur, -techniek, –logistiek en –administratie. Kortom: een totaal fietsvlootbeheer.”

de locatie en de status (‘in herstel’, ‘onderweg naar uw locatie’,…) van de fiets. De hersteller registreert welke herstellingen en onderhoud op een fiets uitgevoerd wordt. Verder kunnen ook toeristen op straat de code gebruiken, bij het reserveren van een fiets bijvoorbeeld. Het project wordt momenteel uitgerold en Axel is ervan overtuigd dat er met deze applicatie een behoorlijk marktvoordeel gecreëerd kan worden binnen de Vlaamse fietswereld. “Dit maakt ons vooruitstrevend in Vlaanderen en dankzij deze app kunnen we een doorgedre-ven service leveren aan onze klanten en blijven we onze concurrenten een stap voor.”

In samenwerking met Clear Channel verzorgt Levanto-fietshaven ook regulatie en herstel van de populaire A-Velo-fietsen, de rode

stadsfietsen die bedoeld zijn voor korte ritten. De wereld van de rode, gele, blauwe en zwar-te fietsen draait bij Axel niet alleen maar om het verspreiden en onderhouden van fietsen. Hij heeft een duidelijke visie en hij weet exact waar hij met de onderneming naartoe wil. “Fietshaven groeit naar meer dan tachtig pro-cent eigen inkomsten,. Zo groeit Fietshaven langzaam naar een kosten-/inkomstenstruc-tuur van een klassiek bedrijf. Met eventuele winsten gaan we in staat zijn de minder winst-gevende takken van Levanto te ondersteunen. Projecten die iets zwakkere medewerkers ook kansen geven om op hun tempo te groeien. ”, zegt hij trots. Voor Axel gaat het niet louter om de fietsen en de winst. Hij weet dat er per zeshonderd fietsen één job gecreëerd wordt. Daarom wil hij alles in het werk stellen om de

sociale sector én de fiets sexy te maken. Dat sexy maken moet gebeuren op alle niveaus. “Ik bedoel daarmee dat je het aantrekkelijker maakt om deel uit te maken van de onderne-ming”, verklaart hij. “Zo hebben we met het model van Gazelle een fiets die er sexy uit ziet. Als je ernaar kijkt, krijg je zin om te fietsen.”

Communicatie, een fundamentDe groei van Fietshaven is duidelijk te mer-ken aan zijn werknemersbestand dat de laat-ste twee jaar haast verdrievoudigd is naar 44 werknemers.. Ze krijgen bij Levanto niet alleen een opleiding om fietsen te repareren. “We proberen hier een zo realistisch mogelijke werkomgeving te creëren waarbij thema’s als veiligheid, KPI’s, up-date, visual management, scannen, klantgerichtheid, zelfsturing, arbeids-attitude, teamwork,… elke dag aan de orde zijn. Op deze manier nemen we onze mede-werkers mee naar de echte arbeidsmarkt, de hoofdopdracht van Levanto.”

“Momenteel rijden de jongens in het A-velo-project alleen in een camionette door de stad. Ze komen de schoonheid van de stad tegen, maar ook de brutaliteit. Als ze proble-men hebben met iemand moeten ze wel as-sertief genoeg zijn om het juiste te doen. Dat is dus een mooie voorbereiding op de reguliere arbeid”, glimlacht Axel.

Het enige probleem is de Nederlandse taal. Goede communicatie binnen een bedrijf zoals Fietshaven is essentieel. Daarom geeft Levanto aan al zijn werknemers de kans om de Neder-landse taal machtig te worden. “Vaak was het onderhoud en de techniek heel goed bij ons. Het tweede deel, facturatie en administratie, ging meestal de mist in door pure taalgere-lateerde miscommunicatie. Daar hebben we heel hard aan gewerkt en de komst van de QR code moet daar mede een eind aan maken.”

Business is businessIn 2005 kreeg Levanto de vraag van de stad Antwerpen om mee te werken aan een fietsproject voor studenten. In samenwerking

“Ik wil de sociale sector én de fiets sexy maken.”Axel Verstrael

37anno 12

UMICORE

Van de 1050 fietsen zal er op ongeveer 900 een naam worden geplakt

Eind maart bezegelden materiaaltech-nologiebedrijf Umicore, fietsenbouwer Gazelle en Levanto-fietshaven een belangrijke deal. Zo wordt de site van Umicore in Hoboken voorzien van in totaal 1050 Gazelle-fietsen. Met de fietsen moeten de werknemers van Umicore zich vlot, comfortabel en bovenal veilig kunnen verplaatsen op het grote bedrijfsterrein. De bal ging aan het rollen toen Umicore bij Le-vanto-fietshaven polste om het onder-houd van de bedrijfsfietsen te verzor-gen. “Door de macht van de getallen is er uiteindelijk een nieuwe construc-tie uit de bus gekomen. 1050 fietsen is immers niet niks. Met deze nieuwe en kwaliteitsvolle fietsen hopen we ons ten volle te kunnen concentreren op het onderhoud. Momenteel lag de nadruk nog te veel op echte herstellin-gen”, aldus Axel Verstrael. “Onze on-dersteunende IT moet in dit alles op elk moment een overzicht houden en sturing geven.” Van de 1050 fietsen zal er op ongeveer 900 een naam worden geplakt. De overige 150 staan reserve. De eerste fiets werd op 27 maart over-handigd aan Ferdinand De Boeck, een 63-jarige werknemer van Umicore. Die eer viel hem te beurt omwille van zijn 48 jaar trouwe dienst. De mensen van Gazelle stonden erop om Ferdinand de fiets persoonlijk te schenken.

tFerdinand De Boeck werkt al 48 jaar bij Umicore en mocht het eerste proefritje maken.

@ Umicore

@ Umicore

@ Umicore

38anno 12

› arbeidszorg

De afgelopen jaren is de afdeling Arbeidszorg sterk geëvolueerd. “Eerst waren we vooral bezig met zorgarbeid, terwijl we ons nu juist focussen op arbeidszorg”, vertelt Margriet Van Wouwe. Zorgarbeid is eerder bezigheidsthe-rapie en arbeidszorg is kijken of de mensen toch niet kunnen doorstromen naar een ander segment van de arbeidsmarkt zoals een be-schutte werkplaats of een sociale werkplaats

en eventueel in het regulie-re circuit. “De mensen hier moeten minimaal twaalf uur en maximaal dertig uur per week werken. Het is de be-doeling dat zoveel mogelijk cliënten doorstromen na hun periode hier, maar dat is niet altijd voor iedereen mogelijk. We werken met mensen met medische problemen en/of psychische problemen. Zij kunnen hier onbeperkt blij-ven, maar dat aantal mag wel niet in de meerderheid zijn”.

Evelien begeleidt de cliënten, en Wim is de instructeur die instaat voor de praktische za-ken. Er werken bij de afdeling Arbeidszorg ook vrijwilligers, omdat de cliënten bijna nooit

volledig zelfstandig de activi-teiten uitvoeren. “De cliën-

ten zijn hier vooral voor het sociale contact, voor de erkenning dat ze toch nog iets kunnen en ook wel voor een stukje welzijn. Maar Ar-beidszorg doet voornamelijk coachend werk”, weet Margriet. “Zo moeten we soms bijsprin-gen wat randvoorwaarden betreft: als iemand in de schulden zit en er maar niet uit geraakt, met huisvestingsproblemen geconfronteerd wordt, of een moeilijke brief krijgt van de overheid die hij/zij niet verstaat.”

“Ik werkte vroeger in de Haven, maar na een zwaar werkongeval was mijn rug helemaal kapot.” Ik werd ar-beidsonbekwaam verklaard. Daarom ben ik bij de afdeling Arbeidszorg terechtgekomen. Ik zit hier nu al on-geveer vier jaar, en ik heb dus ook de verhuis van St. Andries naar Deurne meegemaakt. Daar hadden we wel een stuk meer ruimte dan hier, maar het is handig dat iedereen bij elkaar zit. Ik hou me vooral bezig met de soep. Die maak ik dagelijks. Binnen enkele jaren kan ik met pensioen, wat wel raar doet. Ik denk dat ik het hier toch ga missen.”

“Ik ben in mei bij Arbeidszorg be-gonnen, en heb me aangemeld via Gespecialiseerde Trajectbegeleiding van de VDAB. Ik vind het heel inte-ressant wat we hier leren, maar ik wil dit zeker niet de rest van mijn leven blijven doen. Ik heb beweging nodig, ik moet iets met mijn handen kunnen doen. Bloed, zweet en tranen, ik wil niet liever. Ik ben op het moment volop aan het solliciteren. Ik zou bij-voorbeeld heel graag bij de vuilkar beginnen.”

“Bloed, zweet en tranen: ik wil niet liever”

Arbeidszorg coacht mensen door het levenMeer dan bez ighe ids ther ap ie Rinus

Robert

Evelien , Rinus, Margriet en Wim

Margriet Van Wouwe coördineert sinds september 2012 de afdeling Arbeids-zorg. Mensen die niet meer of nog niet terecht kunnen in het reguliere arbeids-circuit worden hier begeleid en ondersteund bij verschillende activiteiten. De afdeling telt zestien personen, van wie sommigen bijna gaan doorstromen, en anderen wellicht nooit meer weggaan.

39anno 12

Youssef helpt Yakup

Handgemaakte tegels

Alles begint bij deze blokken klei

Vrijwilliger Jan walst de klei

Instructeur Wim drukt vormen

van tegels uit met een mal

De tegels liggen te drogen

Yakup mengt het glazuur

dat op de tegels komtDe tegels worden gebakken

in de oven

Alles begint bij deze blokken klei

dat op de tegels komtin de oven

Yakup spuit de tegels

Als laatste stap worden de tegels ingepakt in dozen van één vierkante meter

Vrijwilliger Jan walst de klei

Youssef en zijn collega’s

werken de randjes af

Netjes ingepakt en klaar om te vertrekken naar Stillis!

Op de afdeling Arbeidszorg maakt men ambachtelijke tegels. Instructeur Wim en drie vrijwilligers begeleiden de medewerkers bij het vormen en glazuren. Elke week produceert Levanto zo vijf vierkante meter aan tegels in opdracht van tegelhandelaar Stillis. Tien stappen op weg naar een unieke, handgemaakte tegel.

1

23 4

5

6

7

8

910

40anno 12

Luc Van Gorp

“Mensen van Levanto kunnen zonder diploma ook een plaats krijgen om ondersteunend te werken”

41anno 12

zorg›

Beteken iets zonder diploma

De zorgsector kreunt al jaren onder een tekort aan personeel. Het aantal zorg-behoevenden neemt daarentegen alleen maar toe. “De zorg zal helemaal an-ders georganiseerd moeten worden, en kortgeschoolden kunnen daarbij een belangrijke rol spelen”, zegt Luc Van Gorp, voorzitter van het Wit-Gele Kruis en departementshoofd Gezondheidszorg aan Universiteit KH Limburg.

De zorgsector is vergaand geprofessionali-seerd, je kan er alleen terecht met een diploma. De huidige structuren zijn heel strikt. Zo moet er in een zorgcentrum per patiënt een bepaald aantal opgeleide verpleegkundigen aanwezig zijn. Die situatie wordt stilaan onhoudbaar. “Als een verzorgende in een rusthuis iemand eten wil geven mag dat bijvoorbeeld niet want die persoon is daar niet voor opgeleid”, legt Luc uit. “Alleen een zorgkundige of verpleeg-kundige mag die taak uitvoeren. Maar die zijn er niet genoeg dus de kans dat er eens iemand wordt overgeslagen is heel groot. Dan denk ik aan mensen van Levanto, die zonder diploma ook een plaats kunnen krijgen om ondersteu-nend te werken.”

Nieuwe combinatieopleidingen“We zijn al twintig jaar bezig met de opleiding Logistiek assistent, maar een oplossing voor het tekort aan personeel in de zorgsector is het duidelijk niet”, vertelt Vera Van den Berg, manager Zorg & Schoonmaak bij Levanto. “Veel mensen die bij ons binnenkomen, kun-nen het niveau van logistiek assistent niet aan. Daarom zijn we nu een nieuwe opleiding aan

het ontwikkelen die een soort combinatie is van schoonmaken en andere activiteiten, zo-als eten geven, de kamer op orde brengen en een babbeltje doen met mensen die een hele dag alleen liggen. Die taken komen nu op de schouders terecht van hoogopgeleide mede-werkers, die daar geen tijd voor hebben.”

Langer thuis wonen Dit is niet de enige oplossing die Levanto zou kunnen bieden om het tekort te doen dalen. Zo stelt Vera ook voor om de bouwafdeling van Levanto hierin te betrekken. “Mensen zul-len in de toekomst steeds langer thuis willen blijven. Om hun huizen beter te voorzien op hun noden, kan de bouwafdeling inspringen. Zij kunnen bijvoorbeeld handvatten plaatsen in douches, of zitliften installeren op trappen. Daar hoeven geen dure bouwfirma’s voor in-geschakeld te worden. Laaggeschoolden uit kansengroepen kunnen dat evengoed.” Door die aanpassingen kunnen mensen langer thuis blijven, waardoor er weer minder personeel nodig is in rusthuizen. “Verpleegkundigen moeten ’s avonds altijd hun materiaal uit de auto halen en hun doos met

Tijd voor verandering binnen de zorgsector

© Toon Coussement

© Toon Coussement

42anno 12

materiaal herschikken, weer vullen en terug-zetten”, zegt Luc. “Stel nu dat dit werk gedaan werd door een transportfirma die deze op-drachten ’s nachts uitvoert. Dat bespaart de verpleegkundige tijd die hij op een andere ma-nier kan gebruiken. Dat is een job die iemand zonder diploma ook kan uitvoeren.”

Personeelstekort Net zoals in rusthuizen en ziekenhuizen is er ook een groot tekort aan personeel in de thuiszorg. De oorzaak van het probleem ligt bij de bacheloropleiding Verpleegkunde. Er zijn nog nooit zoveel inschrijvingen geweest, maar meer dan de helft kiest nog steeds voor een

job in een ziekenhuis. ”We moeten anders gaan kijken naar verpleegkunde in België. We gaan een campagne opstarten die studenten Verpleegkunde er bewust van maakt dat wer-ken voor een andere doelgroep ook interes-sant kan zijn”, vertelt Luc. Pas afgestudeerde studenten kiezen niet gemakkelijk voor een job waarbij ze zorg moeten dragen voor be-jaarden. “Dan halen we vaak aan dat je tegen een dementerende misschien niet veel kan zeggen, maar tegen een pasgeboren schattige baby ook niet.”

Creatiever werken Voor al deze toekomstplannen is er geen nieuw budget. De zorgsector zal het dus moe-

ten doen met de middelen die er vandaag zijn. Omdat er meer zorg-behoevenden zullen zijn in de toe-komst, zullen de normen waar-schijnlijk wel volgen. Maar het gaat

Vera Van den Berg

“We zijn nu een nieuwe opleiding aan het ontwikkelen die een soort combinatie is van schoonmaken en andere activiteiten”

niet om grote bedragen. “Het komt erop neer dat we slimmer zullen moeten gaan werken”, benadrukt Luc. “Misschien zelfs met nog min-der geld. We zullen dus creatief moeten zijn. We zouden bijvoorbeeld ouderen op kinde-ren kunnen laten passen. De ouders moeten daar later dan iets voor terugdoen”.

“Wij zien binnen Levanto ook nog een moge-lijkheid om onze logistiek assistenten te mo-tiveren om verder door te stromen naar een opleiding van zorgkundige”, laat Vera weten. “Sinds kort is logistiek assistent immers geen knelpuntberoep meer volgens VDAB, terwijl zorgkundige dat duidelijk wel nog is. Wij gaan die opleiding zelf niet organiseren omdat dat al gebeurt bij CVO’s en andere, maar wij zorgen wel voor een goede vooropleiding. We zullen de cursisten bijvoorbeeld extra taallessen ge-ven zodat ze sneller meekunnen in de oplei-ding tot zorgkundige.”

vandaag zijn. Omdat er meer zorgbehoevenden zullen zijn in de toekomst, zullen de normen waarschijnlijk wel volgen. Maar het gaat

Vera Van den Berg,

manager Levanto Zorg & Schoonmaak

SCAN WITH

SCAN WITH

SCAN WITH

http://bit.ly/12ZIC1whttp://bit.ly/11r5ZLl

© Toon Coussement © Toon Coussement

43anno 12

›

“Er zijn bijna geen nadelen aan het werken met Levanto-deelnemers in opleiding”, vindt Inge-borg Coeck, coördinator financieel beheer en personeel M HKA. “Een van de grootste voor-delen om met hen te werken is het financiële aspect. Het M HKA is zelf een gesubsidieerde onderneming, waardoor we een beperkt bud-get hebben en geen volledig externe poets-ploeg kunnen aannemen.”

“Tot nu toe hebben we met Levanto- instromers die schoonmaken nog geen proble-men ondervonden. Ze zijn hulpvaardig, sociaal, vriendelijk, werklustig en ze worden aanvaard door de anderen.”

schoonmaak

“Ik ben hier vier maanden geleden be-gonnen, en tot nu toe ben ik heel te-vreden. Ik heb een goed contact met het andere personeel, iedereen is erg vriendelijk en het museum is heel pro-per”, zegt Fadil. Vijftien dagen voor het einde van zijn opleiding bij Levan-to kreeg Fadil al een jobaanbieding bij het Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen (M HKA). Hij mocht prompt zijn opleiding stopzetten en aan de slag gaan.

“Ik heb een goede opleiding gehad bij Levanto, waar ik op hoogte heb leren werken”, maakt Fadil zich sterk. “Hier bij het M HKA mag ik in de zomer ook hoge ramen wassen, dus dat komt goed van pas. Mijn financiële situa-tie is er ook op vooruitgegaan sinds ik hier werk. Zo krijg ik bijvoorbeeld maaltijdcheques, vakantiegeld en een verzekering. Dat had ik vroeger allemaal niet.”

“Ik kreeg vijftien dagen voor het einde van de opleiding bij Levanto al een jobaanbieding”

Fadil Naam: Fadil AyouliLeeftijd: 39Afkomst: Marokkaans Opleiding Levanto: Glaswassen/hoogte werkenJob: schoonmaker M HKA

Ingeborg Coeck, coördinator financieel

beheer en personeel M HKA

“Instromers van Levanto zijn hulpvaardig, sociaal, vriendelijk, werklustig en ze worden aanvaard door de anderen”

Ingeborg Coeck

M HKA

Tevreden werkgever

44anno 12

panamarenko›

Zowat elke werkdag liepen de mensen van Levanto jarenlang voorbij de voormalige stek van Panamarenko. Maar niemand die enig zicht had op wat er binnen allemaal aan de gang was. In samenwerking met het M HKA (Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen) is het verwaarloosde pand vandaag opnieuw omgetoverd tot het

stulpje dat het ooit was, toen Panamarenko er zijn dagen doorbracht.

“Panamarenko moet echt een excentriek figuur zijn”

Fantasie en techniekEven later toont de man enkele authentieke kunstwerkjes/ontwerpen van Panamarenko, wat meteen een geïnteresseerd Levanto-publiek oplevert. Onder hen ook Mustapha Zaid, instructeur van de dienst schoonmaak. “Erg boeiend om te zien allemaal. Als je hier rondloopt kom je helemaal in de sfeer. Panamarenko moet een excentriek figuur zijn. Het behangpapier dat aan de muren hangt is daar ook al een bewijs van. En op zo’n grote

Ruim dertig jaar lang leefde en werkte kun-stenaar Panamarenko in een pand op de hoek van de Biekorf-straat, op een steen-worp van Levanto. De excentrieke man had de wens om het

huis te bewaren zodat de herinneringen altijd in leven zouden blijven. Na jaren van verwaarlozing en renovatie is het gebouw nu in ere hersteld. De Levanto-medewerkers kregen op 4 februari de unieke kans om de toch wel aparte leefruimte van de fantasierijke techneut voor de pu-blieksopening te bezichtigen.

RommelhoopVoor alle duidelijkheid: het huis is geen museum geworden. Een keer per week krijgt een select groepje mensen de kans om binnen een kijkje te nemen. Daar stopt het dan ook. De reden achter die maatregel is niet zo moeilijk te begrijpen. Veel ruimte is er niet en er staat ook betrekkelijk veel materiaal binnen. “Dat was vroeger nog veel erger”, vertelt gids Hans Willemse, coördinator van het Panamarenkohuis. “Toen we zijn begonnen met het huis op te knappen, konden we bijna niet door omdat werkelijk overal spullen lagen. We moesten onszelf smal maken om door het gangetje te kunnen. Er zijn meerdere containers aan te pas gekomen om alles buiten te krijgen.”

Levanto op bezoek in het voormalige huis/atelier van Panamarenko

Hans Willemse, coördinator Panamarenkohuis

45anno 12

hoogte kan het niet evident zijn om een film van het rek te nemen! Dit huis is echt iets apart. Jammer dat sommige jongeren uit de buurt daar geen respect voor hebben en af en toe vensterruiten laten sneuvelen.”

Ook collega Ivo Dangez is onder de indruk. “Ik ben blij dat ze het huis niet willekeurig hebben leeggemaakt en heringericht. Ik ken de buurt al sinds ’95 en heb dan ook meerdere keren een babbeltje geslagen met Panamarenko. Echt een beminnelijk man. Zoals hij zijn er niet veel. Hij heeft een kinderlijke fantasie. Gekoppeld aan al zijn technische kennis zorgt dat voor een unieke combinatie, en die komt hierbinnen he-lemaal terug tot leven.”

“Panamarenko moet echt een excentriek figuur zijn”

“Dit huis is echt iets apart”

Mustapha Zaid

Gooien met geldHet valt op dat het huis van Panamarenko be-zaaid ligt met munten in oude Belgische frank. “Een teken van de rijkdom van Panamarenko”, volgens gids Hans Willemse. “Op zijn 28 à 29 jaar was hij al zo rijk geworden van zijn kunst dat hij niet meer op geld hoefde te letten. Uiteindelijk had hij gewoon geen besef meer van de waarde van geld. Hij betaalde alleen nog met bankbiljetten. Het wisselgeld dat hij kreeg in munten gooide hij thuis gewoon op de grond.”

Maar ook Panamarenko’s kleurenprinter en motorfiets verraden zijn rijkdom. De printer kostte hem destijds ongeveer een miljoen

oude Belgische frank. Het was dan ook één van de allereersten op de markt. De motor-fiets haalde hij dan weer helemaal uit elkaar, enkel voor diens motor, want die had hij nodig voor één van zijn werken. De restanten van de ‘motor’fiets had Panamarenko niet meer nodig. Hij besliste dan maar om het vehikel in

46anno 12

uDe grens tussen gekheid en genialiteit kan soms flinterdun zijn. Zo ook bij Panamarenko. Op het dak van zijn voormalige huis/atelier staat een helikopterplatform.

“Met het helikopterplatform wilde Panamarenko tonen dat niets onmogelijk is”

Hans Willemse

twee stukken te zagen zodat hij het makkelij-ker kwijt kon in zijn atelier.

The sky is the limitDe grens tussen gekheid en genialiteit kan soms flinterdun zijn. Zo ook bij Panamaren-ko. Op het dak van zijn voormalige huis/ate-lier staat een helikopterplatform. Maar of er ooit ook effectief een helikopter op zal lan-

den lijkt hoogst onwaarschijnlijk. Hoewel het technisch gezien perfect mogelijk moet zijn, is het uit veiligheidsoverwegingen niet toegela-ten om het uit te testen. “Met het helikopter-platform wilde Panamarenko een statement maken. Hij wilde laten zien dat niets onmoge-lijk is. Een helikopterplatform in de Seefhoek is dat voor hem dus ook niet”, klinkt het bij Willemse.

Het helikopterplatform is meteen ook de laatste halte van de rondleiding. “Het was erg boeiend”, zegt Peggy Walgraef vol lof. Ook zij behoort tot de dienst schoonmaak. “We zijn er jaren altijd maar voorbijgelopen terwijl ze er aan het werken waren, maar het resultaat mag er zeker zijn. Het was een leuke afwis-seling. En straks is er nog een lekker stukje taart!”

47anno 12

DOSSIERdigitaal

48anno 12

digitaal dossier›

‘De fiets vertelt ons waar we naartoe moeten’

Verven met de iPad“Mijn iPad gaat overal mee naartoe.” Van Jurgen De Bie (42), instructeur van het deco-team, weet iedereen dat hij uitzonderlijk goed overweg kan met zijn splinternieuwe tablet. Alle instructeurs gebruiken er intussen één.

Waarom dit nieuwe project? Het scansysteem vergemakkelijkt niet alleen de opvolging van de fietsen voor de Fietsha-ven-medewerkers, er zijn ook voordelen voor de klant. ‘Wanneer je een fiets wil huren, kan je simpelweg de code scannen met je smart-phone, waardoor je dan onmiddellijk wordt doorverwezen naar de site’, legt Axel uit. ‘Of als je een platte band hebt, kan je via de QR-code je locatie doorgeven. De fiets kan zo onmiddellijk opgepikt worden voor reparatie.’

Momenteel zit het pro-ject nog in een proeffa-se, maar Axel is ervan overtuigd dat QR-co-des de toekomst zijn.

In de Levanto-fietshaven, de thuis van publieke fietsen in Antwerpen, is innovatie een sleutelwoord. Zo wordt er sinds de zomer van 2012 druk gewerkt aan een nieuw systeem dat toelaat fietsen te scannen met een smartphone, door middel van de zogenaamde QR-code. ‘De fiets wordt degene die ons vertelt waar we naartoe moeten’, verklaart bedrijfslei-der Axel Verstrael.

project kunnen we een klant beter overtuigen”, zegt Jurgen.

Dan zijn er nog algemene apps die Jurgen veel gebruikt. Zijn iBooks bibliotheek staat gevuld met allerlei technische fiches, cursussen en informatie over verfsoorten. “Ons vak wordt steeds technischer. Dankzij iBooks heb ik alle gegevens altijd bij me, voor het geval ik of ‘onze gasten’ niet meer zeker zijn over bepaalde technische details”, vertelt Jurgen.

Jurgen zet niets persoonlijks op de iPad omdat hij er thuis zelf één heeft. “Maar er zijn collega’s die er spelletjes op zetten, of familiefoto’s. Er zijn nooit regels bepaald voor de iPads. We zijn vrij om ze te gebruiken zoals we willen en hoe vaak we willen.”

Eind januari 2013 sloop de mobiele digitale re-volutie binnen bij Levanto. Na drie testperso-nen kregen de andere instructeurs hun eigen mobiele tablet. “Ik gebruik hem vooral voor projecten op locatie”, vertelt Jurgen De Bie.

De app die Jurgen het meeste gebruikt, is Au-tocad. De verantwoordelijke architect stuurt via deze applicatie de 3D-plannen van projecten door. Die plannen gebruikt Jurgen om aan de hand van afmetingen te berekenen hoeveel materiaal en verf hij nodig zal hebben. Ook heeft hij een app waarmee de kleurwaaier voor verf gemakkelijk te overzien is. Hij kan op locatie foto’s nemen en die inkleuren met het grote aanbod aan verfkleuren. “Die bewerkte foto’s stuur ik door naar de klant, die zo meteen alle gegevens en kleurcodes van de verf kan bekijken. Dankzij de visualisatie van hun

Hoe werkt het?Om het overzicht over meer dan duizend fiet-sen te bewaren, is er een efficiënt systeem no-dig. Wanneer een fiets de fietshaven binnen-komt, krijgt die door middel van de QR-code een status toegewezen. Bij het scannen van de code geeft de smartphone aan welke stap de volgende is in het verwerkingsproces van de fiets. Wan-neer een medewerker ‘logistiek’ of ‘broken bike drop zone’ op het scherm te zien krijgt, weet hij waar de fiets naar-toe moet.

‘QR-codes zijn de toekomst’

Lees meer over Levanto-fietshaven op pagina 34.

“We kunnen klanten overtuigen dankzij een

visualisatie van hun project”

gebruikt. Zijn iBooks bibliotheek staat gevuld met allerlei technische fiches, cursussen en informatie over verfsoorten. “Ons vak wordt

Jurgen De Bie, instructeur deco-team

Axel Verstrael, bedrijfsleider Fietshaven

49anno 12

Een sociaal netwerk binnen een bedrijf kan verwarring teweegbrengen. Sociale netwer-ken zoals Facebook en Twitter blijven voor de meesten toch een privé-aangelegenheid. Yammer kan gebruikt worden door iedereen met eenzelfde e-mailadres bv. @levanto.be. Het dient om informatie uit te wisselen binnen één bedrijf, dus voor professioneel gebruik. We zien bijvoorbeeld een werknemer die een afbeelding van een opgestoken duim ‘post’ op het prikbord van een collega, om haar te be-danken voor haar medewerking van die dag. “We willen de drempel om met Yammer te werken laag leggen”, legt Geert Cortebeeck uit. “Je aanmelden op Yammer is vrijblijvend.”

We hebben Yammer eerst uitgetest bij de deel-nemers aan Climbing For Life, een fietstocht

Yammer is een sociaal netwerk binnen Levanto dat in het begin van 2012 verkend werd. Het netwerk gelijkt qua lay-out en gebruik erg op het populaire Facebook. “Het begon allemaal op een vrijdag-avond toen de IT-verantwoordelijke en ik wilden testen hoe het werkt”, vertelt Geert Cortebeeck, communicatieverantwoordelijke van Levanto.

met als doel de beklimming van de legendarische Alpenpas Col du Galibier. Al snel ontstond daar veel con-versatie die nuttig was voor alle deelnemers. Het aantal e-mails daalde. Er werden geregeld fiets- en trainingstips gedeeld, documentaire filmpjes en foto’s gepost van andere organisa-ties die ook de Galibier hadden befietst, enz.”

Yammer nam snel een vlucht bij enthousias-telingen. Het werd meer dan een babbeltje onder sportievelingen. Werkgerelateerde informatie wordt los van de hiërarchie vlotjes uitgewisseld, ideeën worden gedeeld en op verder gebouwd, collega’s we-ten meer van elkaar waar ze mee bezig zijn, schieten elkaar ter hulp en zien elkaars talen-ten. De interne rol van de communicatiema-

“We willen de drempel om sociale media te gebruiken verlagen”Geert Cortebeeck

pHomepage www.yammer.com

nager in het algemeen wijzigt: van ‘his masters voice’ naar het stimuleren van conversatie en ondersteuning van ‘communities’.

Maar hoe zit het met privacy op Yammer? “Een social media policy hebben we nog niet. In de Belgische Arbeidswetgeving wordt pesten niet getolereerd. Niet in de dagelijkse omgang, dus ook niet op Yammer. Daar hebben we de Ar-beidswet ook niet voor nodig. De deelnemers corrigeren zelf als er iets uit de band springt. Ik heb al gemerkt dat de collega’s heel goed kun-nen inschatten wat ze kunnen posten.” In de toekomst wil Geert ‘Yammerdokters’ aanstel-len. Specialisten per team die aanspreekbaar zijn voor vragen over Yammer.

verbindt ‘Levantezen’

Geert Cortebeeck, communicatieverantwoordelijke

50anno 12

› digitaal dossier

Beschouw digitale media als een bijkomstig kanaal om je doelgroep te bereiken.

mondelinge en

persoonlijke interacties kunnen niet vervangen worden. Luister ook naar de doelgroep en vraag hen:

langs welk kanaal zou jij graag geïnformeerd worden?

5 tips

Zorg ervoor dat je de dingen op je website

‘likeable’ en ‘shareable’maakt. Kansengroepen bekomen

informatie vaak ‘via-via’ Z e d o e n b e r o e p o p v r i e n d e n of k e n n i s s e n . Sociale media sluiten heel goed aan op die netwerkbena-dering. Als organisatie kun je daarop inspelen door het delen van informatie op je website gemakkelijk te ma-ken.

In functie van coaching: start met

experimenteren op kleine schaal en met een

afgebakende doelgroep. Maak in het be-gin gebruik van een

g e s l o t e n sociaal netwerkplatform. Kansengroepen staan vaak wantrouwig ten opzichte van grote sites als Facebook. De bedoeling is om een

veilige en betrouwbaredigitale omgeving te creëren. Zorg er ook voor dat je logo goed zichtbaar is, waarbij je duidelijk maakt dat de informatie van een vertrouwde instantie komt.

Digitale kanalen bezitten een enorm potentieel om te communiceren met kansengroepen. Dat geldt natuurlijk alleen als organisaties ze op de juiste manier inzetten. Dat blijkt uit het onderzoek dat Levanto

samen met partners Stebo, Job&Co, Jobcentrum en VDAB via onderzoeksbureau Memori opstartte.

Maak een onderscheid tussen

en ‘nice to know’. ‘Need to know’-informatie moet via meer dan enkel digitale kanalen verspreid worden. Kansengroepen hebben graag

een vertrouwd kanaal dat in hun ogen zekerheid van ontvangst garandeert, zoals bijvoorbeeld de

Creëer een ACTIEVE DIGITALE g e m e e n s c h a pStel een ‘community

manager’ aan wiens job het is om de webpagina’s

dynamisch

en levendig te

houden. Laat mensen bijvoorbeeld verhalen vertellen over hun

ERVARINGEN met de organisatie.

voor digitale communicatie met kansengroepen

HIER VINDT U ALVAST VIJF TIPS UIT HET

ONDERZOEK.

2 5

Marijke Lemal van Memori stelt de resultaten van het onderzoek voor op de

digitale week in het Vlaams parlement.

SCAN WITH

SCAN WITH

SCAN WITH

of ga naar http://www.levanto.be/seminarie-hoe-normaal-digitaal

Of bestel online via uitgeverij Accohttp://www.acco.be/uitgeverij/nl

met downloadbaar lessenpakket

Meer informatie:http://www.levanto.be/rijbewijs-b-voor-laaggeletterden

ISBN 978 90 334 8494 0 | 2012 | 192 blz.

Piet Bulteel

Evelien Van Kerkhoven

e.a.

Activerende zorgcoaching

+

Het Levanto-model

€28,50

Of bestel online via uitgeverij Acco

http://www.acco.be/uitgeverij/nl

te koopbij de betere boekhandel

te koopbij de betere boekhandel

ISBN 978 90 334 8954 9 | NUR 807 16 x 24 cm | ca. 100 blz.

€34,50

52anno 12

taalbeleid›

Как тебя зовут?

Binnen Levanto zitten 72 verschillende nationaliteiten bij elkaar. Van een gemeenschappelijke taal is er dus geen sprake, en de meesten beheersen ook het Nederlands niet al te goed. Zo ontstaan er veel communicatieproblemen. Daarom

wordt er een taalbeleid gevoerd, dat hierop antwoorden wil geven.

Taalbeleid bij Levanto

Hilde, arbeidsbegeleider bij Levanto, en Nathalia, WEP-plus medewerkster bij Levanto

Vera Van den Berg, manager Levanto Zorg & Schoonmaak

“Het probleem van taal is iets dat blijft terugkomen”

Nathalia ruilde elf jaar geleden haar geboorteland Oezbekistan in voor België. Ze vertelt dat het een ware nachtmerrie was toen ze hier aankwam. Ze verstond geen woord Nederlands en veel klanken zoals de - H - kende ze ook niet, wat het voor haar nog moeilijker maakte om zichzelf te redden. Na jaren taallessen te volgen is haar Nederlands nu bijna perfect. “Ik versta alles, ik kan foutloze brie-ven schrijven en conversaties voeren. Ik droom

soms zelfs in het Nederlands”. Ze werkt sinds be-gin maart als medewerkster boekhouding bij Le-vanto. Toch was het voor haar verre van gemakke-lijk in het begin.

Opnieuw beginnenArbeidsbegeleider Hilde Van Heuven vertelt dat ze zich dat gevoel heel moeilijk kan voorstellen. In een ander land, vaak helemaal alleen, een nieuw

leven opbouwen en geen woord van de taal be-grijpen. Als een soort van kleine test lieten we Nathalia een paar basiszinnetjes Russisch tegen Hilde zeggen. “Как тебя зовут?” (Wat is uw naam?), ЗдрАвствуйте! Как делА?” (Goedendag! Hoe gaat het met u?). Hilde moest een beetje blo-zend toegeven dat ze er geen letter van verstond, en dat terwijl het gewoon om de echte basis ging. “De articulatie ligt helemaal anders dan in het Ne-

Vera Van den Berg, manager Levanto Zorg & Schoonmaak

ЗдрАвствуйте!

53anno 12

derlands, en er wordt echt niets nog maar een beetje hetzelfde uitgesproken. Waarschijnlijk had Nathalia hetzelfde gevoel toen ze hier aankwam in België, dat lijkt me heel erg moeilijk.”

TaalenquêteVera Van den Berg, manager Zorg & Schoonmaak is zowat de bezieler van het taalbeleid. Zij is er al meer dan een jaar aan bezig, en heeft ook contact gelegd met de twee partners VDAB en het Huis van het Nederlands. “Het probleem van taal is iets dat blijft terugkomen. Werkgevers leggen er ook steeds meer de nadruk op, en daarom is het net zo belangrijk dat wij er nog meer aandacht aan gaan besteden. Voor de mensen van het kader van Levanto is het soms moeilijk om zicht te krijgen op de taalproblematiek. Zij werken in principe weinig samen met onze cliënten, en daarom gaan we hen in het komend jaar samen met de cliënten een enquête laten invullen over wat er precies ver-wacht wordt van elkaar op het gebied van taal. Zo willen we het kaderpersoneel er meer bewust van maken hoe het er nu aan toe gaat op de werk-vloer, qua taal dan. Deze enquête werd opgesteld in samenwerking met het Huis van het Neder-lands.

Huis van het Nederlands adviseert“Het is niet de eerste keer dat we een organisatie helpen bij het invoeren van een taalbeleid, maar bij Levanto zijn ze al een serieuze stap verder”, zegt Kristel Hoydonckx van het Huis van het Neder-

lands. “Zij zijn al langer dan vandaag bezig met taal, en ze hebben hier ook al meerdere acties rond uitgevoerd. Daarom dat onze taak bij dit taalbeleid vooral advies geven is. Als zij een actie voorstellen zullen ze onze mening vragen en kijken we samen hoe we dat het best aanpakken en of er bijvoor-beeld nog hulpmiddelen zijn die door andere or-ganisaties ook worden gebruikt en die we hier ook zouden kunnen gebruiken. Twee jaar geleden hebben we ook een vorming gegeven op een vi-siedag van alle medewerkers van Levanto over in welke mate het Nederlands een struikelblok kan zijn voor mensen die echt wel lager taalvaardig zijn. Om hen daar een beetje een zicht op te geven hebben we net zoals jullie, hierboven, hiernaast, een kleine test uigevoerd door een stukje van de uitleg in het Chinees te geven. Het werd voor ie-dereen meteen duidelijk hoe vermoeiend het is om te luisteren en jezelf te behelpen in een taal die je niet goed beheerst. Van daaruit zijn ze zelf be-ginnen nadenken, en hebben wij als eerste taak gekregen om de selectieprocedure bij de bouw te evalueren. Hoe gaan we dat Nederlands testen, maar op een manier dat het ook niet onrealistisch is, want veel mensen die binnenkomen zijn echt zeer zwak qua taal, maar wel goed in hun werk bijvoorbeeld. Verder denk ik ook dat de manier van lesgeven bij Levanto ook nog anders kan. Nu gebeurt alles nog op de klassieke manier in klaslo-kalen, terwijl dat juist veel meer op de werkvloer moet gebeuren. Daar is VDAB nu wel met het NodO+ project mee bezig.”

NodO+“Twee jaar geleden zijn we inderdaad begonnen met het NodO+ project op te starten, wat Ne-derlands op de Werkvloer wil zeggen”, vertelt Nele Van Mieghem van VDAB. “We willen eigen-lijk de klassieke vorm van lesgeven wat doorbre-ken en ons juist focussen op ‘les’ op de werkvloer. We leiden NodO instructeurs op die dan aanwe-zig zijn op de werkvloer en zo een heel realistisch beeld krijgen van waar de moeilijkheden zitten op taalvlak. Voor de cursisten, maar ook voor de in-structeurs. Nadat we dit project bekend hadden gemaakt, merkten we dat er meteen veel interes-se was vanuit andere organisaties, en zo ook van Levanto. Ze hebben dit project mee opgenomen in het taalbeleid, en ze zijn nu volop bezig met het aanwerven van iemand, die VDAB dan zal oplei-den als NodO instructeur. Ze gaan dit eerst toe-passen in één afdeling, maar hopelijk volgen er la-ter nog meer, al is het dan wel aan hen om dit verder uit te bouwen.”

“Natuurlijk zijn er nog een boel andere zaken waarop we ons gaan focussen in het taalbeleid”, sluit Vera af. “ Zo willen we bijvoorbeeld ook veel meer pictogrammen in de gebouwen van Levanto ophangen omdat er nog steeds heel veel werkon-gevallen gebeuren, de taal aanpassen in teksten en huishoudelijke reglementen, enz. Begin april wordt alles wat het taalbeleid juist inhoudt voorgesteld aan de organisatie, en daarna kijken we weer ver-der wat er allemaal mogelijk is en wat niet”.

Kristel Hoydonck, Huis van het nederlands

“We willen eigenlijk de klassieke vorm

van lesgeven doorbreken”

Nele Van Mieghem, VDAB Nele Van Mieghem, VDAB

54anno 12

autorijlessen›

“Niets voor mij om stil te zitten”

“Ondertussen ben ik hier al twee jaar vrijwilli-ger”, vertelt Fred. “Ik had een oproep gelezen in De Nieuwe Antwerpenaar en het leek me wel iets voor mij. Nu geef ik vier à vijf dagen per maand rijles aan de mensen van Levanto. Ik breng heel graag de rijpraktijk bij. Ik haal er veel voldoening uit wanneer ik zie dat mijn studen-ten erop vooruitgaan en daar zelf ook trots op

Fred geeft AUTORIJLESSEN op vrijwillige basis

Fred met een van zijn studenten

“In totaal zijn we met zes rijinstructeurs en tien leerlingen. We hebben onlangs twee nieuwe begeleiders verwelkomd in het team, omdat er een paar waren weggevallen. Levanto had een nieuwe oproep gedaan en daar is redelijk wat respons op gekomen. Voordat ze konden beginnen, moesten de kandidaten natuurlijk eerst geëvalueerd worden. Die taak hebben mijn collega Guido en ik op ons genomen.”

Vriendelijk en verantwoordelijk“In zo’n gesprek stellen we een reeks technische vragen aan de kandidaten. We willen weten of zij de verkeerstekens kennen en verkeers-situaties goed kunnen inschatten. We vragen hen ook waarom ze graag dit vrijwilligerswerk zouden doen. Vaak hebben zij al een familielid leren rijden en geven ze graag les.”

“Er zijn enkele kwaliteiten die een rijbegeleider zeker moet bezitten. De kandidaten moeten een vriendelijk karakter hebben en hun leer-lingen kunnen geruststellen. Ze moeten bovendien goed beseffen dat ze tijdens de les verantwoordelijk zijn voor het leven van de leerling, het voertuig en zichzelf.”

EEN NIEUWE LADING VRIJWILLIGE BEGELEIDERS

Het vrijwilligerswerk in Levanto leeft. Een van de beste voorbeelden daar-van is Fred. Hij geeft samen met vijf andere rijinstructeurs les aan alle mensen uit de verschillende afdelin-gen van Levanto die graag met de

auto willen leren rijden.

55anno 12

zijn. Het is fijn wanneer de mensen die je bege-leid hebt, slagen op hun praktisch rijexamen.”

Peptalk “Bij de afname van het officiële praktisch rijexa-men Rijbewijs B is er steeds iemand van ons die meegaat met de student. Dan zitten we van-achter in de auto, bijna zoals een handtas. We mogen geen gebaren of geluiden maken om de leerling zeker geen hints te geven. Het gebeurt vaak dat ik een leerling fouten zie maken waar-van ik weet dat hij of zij die normaal niet zou maken. Dat heeft dan te maken met de zenu-wen, waardoor ze minder oplettend zijn. Ik pro-beer altijd de gemoederen te bedaren door de leerling vooraf wat op te peppen. Ik vertel hen dat ik erbij ben, en dat ze het kunnen en dus niet zenuwachtig hoeven te zijn.”

“Ik doe het altijd met volle plezier en inzet. Het is niet omdat het vrijwilligerswerk is, dat je minder je best moet doen. Zelfs als je eens een mindere dag hebt, moet je dat naast je

neerleggen. Stel je voor dat ik mij negatief op-stel tegenover de leerlingen. Dan worden zij misschien nog zenuwachtiger en doen ze iets verkeerd of krijgen een ongeval. Dat wil ik ab-soluut vermijden. De instructeur moet de rus-tige factor in de auto zijn.”

‘Rust roest’“Naast de rijlessen doe ik ook nog vrijwil-ligerswerk bij de dienstencentra van het OCMW, samen met mijn vrouw. Het is zoals het spreekwoord zegt: ‘rust roest’. Het is niets voor mij om stil te zitten. Ook op sportief vlak ben ik nog actief. Ik zit bij een fietsclub en elk jaar staat er op mijn teller toch zo’n 8000 kilo-meter. Je ziet, ik ben altijd in beweging.”

Bedankjes en positieve reacties “Ze hebben me hier al een keertje gevraagd of ik verder wil doen tot ik honderd ben (lacht). Dat was natuurlijk een grapje, maar ik hoop het toch zo lang mogelijk te blijven volhouden. Ik ben een vrij sociaal persoon en geniet enorm

van het contact met alle verschillende mensen hier. Daarbovenop is het contact met mijn leer-lingen tot nu toe altijd heel positief geweest.”

“De dankbaarheid voor wat wij doen is heel voelbaar. Ik ben steeds aanwezig op de evene-menten van Levanto, zoals de nieuwjaarsdrink en de opening van het nieuwe gebouw, en voel me daar altijd zeer welkom. Ik krijg regelmatig bedankjes en positieve reacties van oud-leer-lingen en andere Levanto-medewerkers. Wan-neer je aankomt op zo’n evenement kent ie-dereen je ook en word je meteen in de groep opgenomen. Dat is zeer fijn.”

“Het is niet omdat het vrijwilligerswerk is, dat je minder je best moet doen” Fred

IK ZOEK EEN COACH

Ontdek nu op www.yarvlaanderen.behoe je als vrijwilliger een

bijdrage kan leveren.

Verdienen jongeren volgens jou een tweede kans ?

Beschik je over een goed inlevingsvermogen en ben je

sociaal geëngageerd ?

56anno 12

tendering›

Keep your friends close and your enemies even closer, luidt het gezegde. En soms is het beter dat ‘enemies’ goede vrien-den worden. Wie er precies contact opnam met wie, weten Gitta Sauviller van Randstad Diversity en Frank Olieslagers van Levanto zelfs niet meer. “Onze managers kenden elkaar al en zo is er een uitwisseling tot stand gekomen. Ook de

gemeenschappelijke visie over sociale economie heeft zeker een rol gespeeld”, weet Gitta.

Gitta Sauviller, coach bij Randstad Diversity

“vroeger waren we concurrenten, NU WERKEN WE SAMEN”

57anno 12

De twee partners werken momenteel samen aan drie verschillende projecten: OTB Oriënterende Tender Begeleiding: hier doet Levanto grotendeels de coaching, het oriënteren van werkzoekenden naar een passend en concreet jobdoelwit en hen bemiddelen naar de arbeidsmarkt. Op het moment dat er contacten gezocht moe-ten worden met de arbeidsmarkt, komt Randstad mee in beeld. Zij leggen contac-ten met bedrijven en zoeken werk voor deze mensen. TIBB2 Tender Intensieve Bemiddeling en Begeleiding: vier coaches van Levanto werken in opdracht van Randstad Diversity als jobcoach. De twee werken samen om een job te zoeken voor werklozen die nood hebben aan intensieve begeleiding.

DONE DOorstroming naar het Normaal Economisch circuit: is een samenwerking van ze-ven verschillende organisaties. Zij hebben samen als doel om kandidaten uit de so-ciale tewerkstelling naar de normale arbeidsmarkt te laten doorstromen. (zie ook pagina 32).

“Ik heb veel van hen geleerd en zij heel veel van ons”

Voor de samenwerking tot stand kwam, voch-ten beide organisaties apart om ‘tenders’ (aanbestedingen van de overheid, zie kader) binnen te halen. Zo’n tender stelde de organi-saties elk apart in staat om trajectbegeleiding aan te bieden aan werkzoekenden, met als doel hen aan een duurzame baan te helpen die past bij hun wensen en mogelijkheden. “Cru gezegd waren we dus concurrenten”, vertelt Gitta Sauvilier van Randstad Diversity. Beiden zagen toen in dat ze elkaars expertise eigen-lijk goed konden gebruiken. Randstad heeft als grootste speler op de Belgische arbeidsmarkt een heel netwerk aan werkgevers opgebouwd, terwijl Levanto dan weer gespecialiseerd is in coaching. Door deze twee krachten te combi-neren werkten ze vorig jaar al een eerste keer samen om werkzoekenden door te laten stro-men naar de arbeidsmarkt via de tender OTB (zie grijze kader).

Hoe best werkgevers benaderen“De laatste jaren hebben we bij Levanto hard gewerkt rond Solution Focused Coaching. Heel simpel uitgelegd is dat vanuit een ver-anderwens via bevragingstechniek tot oplos-

WAT IS TENDERING? De overheid schrijft een tender uit. Dit is bijvoorbeeld: “We willen dat 2500 laag-geschoolden tegen 2015 een job vinden en wij hebben daar een budget voor”. Dan kunnen verschillende arbeidsorga-nisaties hierop inschrijven, als zij denken dat ze dat kunnen waarmaken. Ze ma-ken een dossier op met hun plannen en een prijs. Uiteindelijk kiest de overheid dan de organisatie die de tender mag uitvoeren en het voorziene budget ter beschikking krijgt.

singen komen. Op zoek gaan naar manieren om mensen te helpen die vastzitten”, vertelt Frank Olieslagers. “Eind vorig jaar hebben we een workshop georganiseerd, waarop we hierover een initiatie hebben gegeven aan de coaches van Randstad Diversity. Enkele consu-lenten van Diversity, zoals Gitta, hebben toen ook samen met ons lessen gevolgd over deze vorm van coaching en daar komt binnenkort trouwens een vervolg op. Diversity heeft ons dan weer geleerd hoe we het best werkgevers kunnen benaderen.”

Resultaat- en jobgericht“Grote nadelen van de samenwerking hebben we nog niet ondervonden, al merken we wel dat het allemaal iets trager gaat met sociale te-werkstellingsorganisaties. Wij zijn heel erg re-sultaat- en jobgericht, we zien graag een snelle vooruitgang. Bij Levanto gaat het iets trager, maar wanneer hun cliënten zich hier aanmel-den, zien we wel dat ze een grote voorsprong hebben op anderen. Zo hebben ze bijvoorbeeld al een doel, dus weten we bij Diversity meteen in welke richting we moeten zoeken naar werk. Dat is een groot voordeel”, duidt Sauvilier.

Nieuwe mogelijkhedenWat de toekomst brengt, weten de partners nog niet. “Een trajecttender is altijd een open-bare aanbesteding, dus kijken we nu uit naar nieuwe mogelijkheden om samen dossiers in te dienen”, zegt Olieslagers. “Andere concur-renten zullen ongetwijfeld ook tenderdossiers indienen, dus wij moeten gewoon zien dat wij het beste dossier én de beste prijs hebben”.

Gitta Sauviller

58anno 12

› bedankt levantobedankt levanto

dank u Levanto!

“Ik wil Levanto bedan-ken om me de kans te geven terug te be-ginnen met werken. Ik ben hier ondertussen al vijf maanden aan de slag en zal het jammer vinden als het erop zit in oktober. Maar dan staat een nieuwe uitdaging me op te wachten. Oorspron-kelijk keek ik er niet naar uit om te werken aan het onthaal, maar ik heb ontdekt dat er meer variatie in zit dan verwacht. Het is niet enkel telefoontjes opnemen, het is een drukke job. Ik heb al tien jaar stilgezeten en dat doe ik nooit meer.”

“Levanto is de ideale leerschool voor mij. Ik heb hier al enorm veel opgestoken en de ervaring die ik heb opgebouwd, zal zeker nog van pas komen in mijn latere leven. Daar ben ik van overtuigd. Ik ben hier nu een klein half jaar en ben vooral actief geweest als polyvalent medewer-ker. Dat houdt van alles in. Soms help ik in de keuken en de cafetaria, dan

steek ik een handje toe bij het verhuizen of sta ik in voor de schoonmaak. Dat laatste doe ik het liefst van al. Je kan het op je eigen tempo doen en als al het poetswerk gedaan is, wijst een blinkende vloer je erop dat je goed werk hebt verricht. Leuk is dat. Hopelijk vind ik na mijn pe-riode bij Levanto snel werk in de schoonmaak-sector. Dan zal ik pas helemaal positief kunnen terugblikken op deze fijne tijd hier.”

“Ik wil Levanto bedan-ken voor de Nederland-se taallessen die ze mij daar geven. Ik woon hier alleen in Belgiё, mijn vrouw en kinde-ren zitten nog in Sri Lanka. Ik had dus weinig sociaal contact voor ik bij Levanto begon. Toen ik in Belgiё aan-kwam kon ik geen woord Nederlands. Het was dus moeilijk om nieuwe men-sen te leren kennen. Doordat ik mij nu kan redden in het Nederlands, kan ik ook praten met mijn collega’s en dat is heel fijn. Zo spreekt een van mijn collega’s Russisch, dus de enige gemeenschappelijke taal die we hebben is

Nederlands. We leren elke dag van elkaar.”

“Op mijn vorige job maakten ze misbruik van mij. Ik ben opgestapt omdat ik dat niet meer pikte. Na deze job ben ik een lange tijd werk-loos geweest. Toen vond ik dat er verandering moest komen. De

matrozenopleiding bij Levanto vond ik wel een goed idee. Ik dank Levanto om me te hel-pen met die opleiding. Toen ik aankwam op de Merdok (het opleidingsschip van Levanto) moest ik als deel van de oplei-ding tweemaal per week baan-tjes trekken in het zwembad. Dat pikte toch een beetje! Maar ik heb nog geen seconde spijt ge-had van mijn keuze. Momenteel ben ik actief als matroos op een baggerschip in de Antwerpse haven en er komt toch meer verantwoorde-lijkheid bij kijken dan je zou denken. Er zijn hier ook meerdere manieren om je op te werken en dat wil ik zeker doen.”

schoonmaker bij Levanto

polyvalent medewerker bij Levanto

matroos bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Filip

Yuneussé

Hussaine

Stevan

onthaalmedewerker bij Levanto

GekniptVOOR JOU

wow! knipperdeknip

tof! ga ik doen!

ik k

nip

!

BON BON

BON BON

BON BON

✃✃

✃✃

✃✃

bij het Fixit-verhuisteam sessie loopbaanbegeleiding

verrassingspakket bij opstart van schoonmaak met dienstencheques

eerste 25 km bij koerieropdracht

korting bij zachte reiniging van een grafsteen

groepskorting bij het huren van meer dan 8 fietsen

Bekijk de voorwaarden op de achterzijde. Bekijk de voorwaarden op de achterzijde.

Bekijk de voorwaarden op de achterzijde. Bekijk de voorwaarden op de achterzijde.

Bekijk de voorwaarden op de achterzijde. Bekijk de voorwaarden op de achterzijde.

GRATIS

GRATIS GRATIS

-25%

-10%

KORTING

wow! knipperdeknip

tof! ga ik doen!

ik k

nip

!

✃✃

✃✃

✃✃

bij het Fixit-verhuisteamsessie loopbaanbegeleiding

verrassingspakket bij opstart van schoonmaak met dienstencheques

eerste 25 km bij koerieropdracht

korting bij zachte reiniging van een grafsteen

groepskorting bij het huren van meer dan 8 fietsen

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014.

Meer informatiefixit@levanto.be - T 03 360 38 99

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014 of zolang de voorraad strekt.

Meer informatiewas-plas@levanto.be - T 03 236 30 86

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014.

Meer informatieinfo@fietshaven.be - T 03 203 06 73

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014.

Meer informatiefixit@levanto.be - T 03 360 38 99

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014.

Meer informatienaas.keller@levanto.be - T 03 360 38 81

Deze bon is geldig t.e.m. september 2014.

Meer informatieloopbaancentrum@levanto.be - T 03 202 09 80

GekniptVOOR JOU

61anno 12

DOSSIERlevanto speelt

62anno 12

›

op he t we rk

Tijdens de brainstormsessies probeert het innovatieteam de creativiteit van de werknemers op peil te brengen. Daarom

introduceerde ze de 75 tools for creative thinking, een speciaal kaartspel dat thema’s op een toffe manier bena-dert. Wie bijvoorbeeld het ‘droomkaartje’ trekt, kan zijn idee kwijt zonder rekening te moeten houden met praktische be-zwaren, zoals in een droom. Op die manier vormt de speler een ideaalbeeld van het voorgestelde plan.

p e elInnovatieve ideeën vormen de basis van elke groeiende onderneming. Om de creativiteit niet verloren te laten gaan, komen die vaak spelen-derwijs tot stand. Daarom bedacht Levanto verscheidene manieren om zijn werknemers te betrekken in het vernieuwingsproces. Een overzicht.

op he t we rkns

dossier levanto speelt

Trek de droomkaart

puzzelwerkWie een idee heeft voor een nieuwe dienst of product, kan zich altijd beroepen op het businessmodel van Oster-walder. Daarin wordt bekeken welke doelstellingen er voorop gesteld worden, welke doelgroep aangesproken moet worden en met welke partners we in zee moe-ten gaan om het idee te doen slagen. Om deze bredere kijk te krijgen, kunnen de medewerkers een beroep doen op het innovatieteam voor de begeleiding en op andere colle-ga’s om mee na te denken. Aan de hand van de feedback na de workshop, wordt er gekeken hoe er hier nu mee verder gegaan wordt.

63anno 12

Gami�cation door Geert Cortebeeck

Dinsdag 16 april

Atelier Fixit 2de verdieping

12.30u - 13.30u

Spelenderwijs leren & werken

chris.bertels@levanto.be

WAT

WAAR

WANNEER

Hoe laat

waarom

inschrijven

Open Koffiegratis inspiratie

koffie & inspiratie

Het scorebord van de Innovatieve Arbeidsorganisatie (INA) draagt bij tot een kritische zelfevaluatie van de personen in opleiding. Op het scorebord staan verschillende elementen die belangrijk zijn voor sa-menwerking en efficiëntie op de werkvloer, zoals bijvoorbeeld ‘veilig-heid’ en ‘communicatie’. Via een schriftelijke zelfevaluatie beoordeelt het team zijn sterktes en zwaktes om werkpunten bloot te leggen. Nadat alle feedback verzameld en verwerkt is, berekent de instructeur een algemeen resultaat. De werkpunten zullen op het scorebord rood ge-kleurd zijn, terwijl de positieve aspecten een groen karakter krijgen. Op die manier is het team op de hoogte van haar verbetering of achteruit-gang ten opzichte van de voorgaande evaluatie.

Negen dobbelstenen met figuurtjes op. Meer heb je niet nodig voor de start van een geslaagde brainstormsessie. Werp de teerlingen op tafel en vertel een verhaal dat alle figuurtjes op de stenen met elkaar verbindt. Dat scherpt de creativiteit aan en helpt de deelnemers goed op weg bij aanvang van een innovatieve meeting.

Om de innovatie te bevorderen, krijgen medewerkers de mogelijk-heid om hun collega’s toe te spreken tijdens de ‘Open Koffie’. Dit zijn korte inspiratiesessies die meerdere malen per jaar plaatsvinden. Daar kan ieder-een op de zeepkist gaan staan om iets inspi-rerends te delen met de collega's of om col-lega's te informeren over veranderingen.

Ondertussen heeft Levanto met Flanders DC, de bekendste Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit (denk aan tv-programma Topstarter), goede contacten. Flanders DC ontwikkelt tools voor be-drijven, scholen, ondernemers, ... om innovatiever en creatiever te ondernemen. Levanto mocht alvast het proefkonijn zijn voor zo'n nieu-we tool om vervolgens kritische en opbouwende feedback te geven. Deze samenwerking krijgt zeker en vast nog een staartje.

Spelen met

anderen

Verhalenddobbelen

Onze communicatie is

oranje

open koffie

Jan Bormans (links) & Peter Bertels (rechts)

64anno 12

› dossier levanto speelt

Kruiswoordraadselspeel mee en win!

1

1

2

3

6

6

9

5

5

2

3

4

4

7

7

8

8

9

win!

65anno 12

Horizontaal1 In welke straat bevindt zich het hoofdgebouw van Levanto;

2 Een stap tijdens het productieproces van tegels;

3 Onderneming waarvoor Levanto bedrijfsfietsen onderhoudt;

4 Logistiek bedrijf waarmee sinds dit jaar wordt samengewerkt;

5 De afdeling die energiescans uitvoert en bezuinigingstips geeft;

6 De organisatie die in samenwerking met Levanto het taalbeleid

uitvoert;

7 Maaltijd die elke dag in de cafetaria voorzien is;

8 Levanto’s centrale aanspreekpunt;

9 Jaarmagazine van Levanto

win!

Welk woord typeert Levanto?Met de omcirkelde vakjes kan je het antwoord vinden.

Mail het woord vóór 30 september 2013 naar jessie.geypen@levanto.be met onderwerp 'Kruiswoord Anno12' en wie weet bent u de winnaar! Vergeet niet uw volledige naam en adres te vermelden!

*deze prijs geldt voor de winnaar/winnares woonachtig te Antwerpen centrum of randgemeentes. Indien u als winnaar/winnares buiten deze regio woont, maakt u kans op een fantastisch poetspakket aan dezelfde waarde!

Winnaars vorige editie Annou Boek 'Activerende Zorgcoaching, het Levanto-model' door Piet Bulteel, Evelien Van Kerkhoven e.a. Winnaar: Patricia Vroman

u Boek 'Theorie rijbewijs B voor laaggeletterden. Praktische gids voor lesgevers.' door Sonja Beelaert en An Dries.Winnaar: Marcel van den Dijck

Oplossing gevonden?

Verticaal1. Afdeling die afval sorteert op bouwwerven;

2. 2013 is het jaar van de …;

3. Apensoort die bij Levanto staat voor innovatie en rood gekleurd is;

4. Dobbelstenen die verhalen vertellen;

5. Coaches die Levanto helpen groeien;

6. Synoniem voor ‘de aanwerving van’;

7. Schip waarop Levanto opleidingen geeft;

8. Knelpuntberoep op het water;

9. Taal die aangeleerd wordt tijdens opleidingen;

win!

3 u gratis hulp viadienstencheques!

(poetsen, koken, strijken, ...)*

Speel mee en maak kans op volgende fantastische prijs!

Voor het wedstrijdreglement zie www.levanto.be. Privacyclausule: uw gegevens worden opgenomen in het adressenbestand van Levanto vzw, om uw aanvraag te beantwoorden en om u informatie over onze producten te sturen. Levanto vzw kan uw gegevens aan derden (zoals commerciële partners) overmaken voor direct marketing, tenzij u zich hiertegen verzet. U kunt uw gegevens steeds raadplegen, verbeteren of laten schrappen in het bestand van Levanto vzw.

Omschrijving(desc) Code(jnl) 2011

PASSIVA 10/49 8.588.622,55

Eigen vermogen 10/15 2.335.642,42

Kapitaal 10 234.040,49

Bestemde fondsen 13 986.731,64

Overgedragen winst en verlies 140 of 141 639.221,14

Kapitaalsubsidies 15 475.649,15

Voorzieningen en uitgestelde belastingen 16 315.502,75

Voorzieningen voor risico’s en kosten 160/5 315.502,75

Schulden 17/49 5.937.477,38

Schulden op meer dan één jaar 170/9 1.196.323,99

Overige schulden op ten hoogste één jaar 42/48 2.012.189,84

Overbruggingskredieten 775.000,00

Schulden RSZ en bedrijfsvoorheffing 546.292,15

Provisie vakantiegeld 1.328.961,43

Overlopende rekeningen 492/3 78.709,97

Omschrijving(desc) Code(jnl) 2011 2012Bedrijfsopbrengsten 70 tot 74 (A) 17.417.498,59 18.507.747,69

Grond- en hulpstoffen 60 467.420,39 546.790,49

Diensten en diverse goederen 61 1.998.683,90 2.176.202,54

Handelsgoederen, goederen, diensten 60 tot 61 (B) 2.466.104,29 2.722.993,03

Brutomarge A - B (C) 14.951.394,30 15.784.754,66

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen vaste medewerkers 62 7.657.541,17 7.962.779,55

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen arbeiders 62 6.492.901,96 6.998.506,98

Afschrijvingen 630 352.143,84 518.200,32

Waardeverminderingen op voorraden 631/4 23.481,96 38.664,35

Voorzieningen voor risico’s en kosten 635/7 67.942,75 -60.675,95

Diverse lasten 640/649 116.859,02 60.656,32

Andere bedrijfskosten 62 tot 64 (D) 14.710.870,70 15.518.131,57

Bedrijfswinst of -verlies C - D (E) 240.523,60 266.623,09

Financiële opbrengsten 75 24.274,05 11.400,03

Uitzonderlijke opbrengsten 76 2.573,66

Andere opbrengsten 75 tot 76 (F) 26.847,71 11.400,03

Financiële kosten 65 84.773,61 98.491,73

Uitzonderlijke kosten 66 39.294,35 52.290,95

Andere kosten 65 tot 66 (G) 124.067,96 150.782,68

Winst of verlies van het boekjaar E + F - G 143.303,35 127.240,44

cijfers›

Omschrijving(desc) Code(jnl) 2011

ACTIVA 20/58 8.588.622,55

Vaste activa 20/28 2.891.214,51

Oprichtingskosten 20

Immateriële vaste activa 21 30.746,97

Materiële vaste activa 22/27 2.362.733,82

Financiële vaste activa 28 497.733,72

Vlottende activa 29/58 5.697.408,04

Vorderingen op meer dan één jaar 29 190,24

Voorraden en bestellingen in uitvoering 3 38.998,56

Vorderingen op ten hoogste één jaar 40/41 4.410.099,02

Geldbeleggingen 50/53

Liquide middelen 54/58 1.137.077,20

Overlopende rekeningen 490/1 111.043,02

Omschrijving(desc) Code(jnl) 2012

PASSIVA 10/49 9.509.024,07

Eigen vermogen 10/15 2.425.623,60

Kapitaal 10 234.040,49

Bestemde fondsen 13 887.675,87

Overgedragen winst en verlies 140 of 141 865.517,35

Kapitaalsubsidies 15 438.389,89

Voorzieningen en uitgestelde belastingen 16 257.166,20

Voorzieningen voor risico’s en kosten 160/5 257.166,20

Schulden 17/49 6.826.234,27

Schulden op meer dan één jaar 170/9 2.025.665,32

Overige schulden op ten hoogste één jaar 42/48 1.958.982,89

Overbruggingskredieten 775.000,00

Schulden RSZ en bedrijfsvoorheffing 565.912,57

Provisie vakantiegeld 1.449.712,80

Overlopende rekeningen 492/3 50.960,69

Omschrijving(desc) Code(jnl) 2012

ACTIVA 20/58 9.509.024,07

Vaste activa 20/28 4.320.978,23

Oprichtingskosten 20

Immateriële vaste activa 21 188.070,67

Materiële vaste activa 22/27 3.627.642,46

Financiële vaste activa 28 505.265,10

Vlottende activa 29/58 5.188.045,84

Vorderingen op meer dan één jaar 29

Voorraden en bestellingen in uitvoering 3 87.746,07

Vorderingen op ten hoogste één jaar 40/41 4.528.579,04

Geldbeleggingen 50/53

Liquide middelen 54/58 496.458,30

Overlopende rekeningen 490/1 75.262,43 v

20122011

Veerle, 28 jaar, zette de stap

naar het Levanto-loopbaancentrum

Levanto-loopbaancentrum | Maarschalk Gérardstraat 2 | 2000 Antwerpen | t: 03 202 09 80 | loopbaancentrum@levanto.be

Jij ook?

www.levantoloopbaancentrum.be

En breng dankzij gratis loopbaancoaching je loopbaan in beweging

2012_ADV_LPBNCOACHING_Veerle_A4.indd 1 30/05/13 16:36

Like ons op facebook. Levanto loopbaancentrum

SCAN WITH

SCAN WITH

SCAN WITH

Bedanktaan de studenten journalistiek, Plantijn Hogeschool:

Anine Van de Ryck, Isabelle Bergs, Michaël Roothans, Nana Van de PoelNick Lodewyckx, Nik Van hoogten, Tim Valkiers, Timon Van Mechelen

aan de docent journalistiek, Plantijn Hogeschool:Wouter Frateur

aan onze financiers:Europa (ESF), Vlaamse Gemeenschap, Stad Antwerpen, OCMW Antwerpen, Provincie Antwerpen,

Stad Mechelen, Federale Overheidsdienst Sociale Economie, Migrantenimpulsfonds, cvba de Schoring en vele anderen.

Neem een kijkje op onze website!

www.levanto.be

4 sociale ondernemers willen jou inspireren! Schrijf je in op

www.socialeondernemers.be

SCAN WITH

SCAN WITH

SCAN WITH