Jaarmagazine 2013OCMW Antwerpen

Investeren in kinderen en jongeren

Met reportages, interviews en tussendoortjes

Werk aan de winkel

02

Dit jaar bevat ons jaarmagazine meer inhoud dan je op het eerste gezicht kan zien. Sommige artikels brengen we immers op smaak met een extraatje.

We gebruikten de technologie van Layar om digitale inhoud aan bepaalde artikels toe te voegen. Layar is

een gratis applicatie voor je smartphone of tablet waarmee je onder meer QR-codes, affiches, je omgeving

of in dit geval een pagina kan scannen. Nadat je een object scant, krijg je onmiddellijk digitale inhoud te

zien. Dat kan een filmpje, een fotoreeks of een link naar een webpagina zijn. Ons jaarmagazine komt op

die manier helemaal tot leven.

Hoe het in zijn werk gaat:

1 Scan de QR-code rechtsonder om de gratis app van Layar te downloaden. Je vindt de app ook terug in

de App Store of Android Market.

2 Een interactief artikel herken je aan het Layar-icoontje. Op de inhoudspagina krijg je een overzicht van

welke artikels een extraatje verbergen. Ook op de pagina van het artikel zelf vind je het icoontje terug.

3 Open de app en richt de camera in je toestel op de pagina.

4 Scan de pagina door in het midden van je scherm te tikken.

5 Laat het smaken!

Ontdek deinteractieve content

Download de gratisLayar App

INTERACTIVE PRINT Scan de pagina

Pittig gekruid

11 15 16

03

InhoudVoorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

Enkele markante getallen van 2013 . . . . . . . . . . 06

Nederlands leren en oefenen

Hier spreekt men Nederlands . . . . . . . . . . . . . . . 08

Stad, OCMW en VDAB binden de strijd aan

met jeugdwerkloosheid

Jong geleerd is oud gedaan . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Izatullah grijpt alle kansen op een betere toekomst

‘België is nu mijn thuis’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Uit het dagboek van een medewerker

Drempels verlagen en zelfredzaamheid

verhogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

De papierberg verkleinen doen we zo

Digitaal versus papier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Een duwtje in de rug voor ouders

met een beperkt netwerk

Ouderradar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Gezond eten en bewegen voor

een kleurrijke doelgroep

Kleurrijk gezond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Intensieve gezinsbegeleiding voor Romaklanten

Amalia, een dame met pit . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Departement Activering en Sociale Innovatie

uit de startblokken

En … actie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Vinger aan de pols bij de winterdagopvang

Warme winter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Geweld kan niet door de beugel

Weg met agressie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Dit realiseerden we ook

In ’t kort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Zwoegen, zweten, doorzetten en teruggeven

Klanten aan het woord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Kris Drossaert over de koers van klant en

hulpverlener

Peddelen en peinzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Jaarcijfers online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Bedankt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

18 22 30

04

Voorwoord

Niet minder dan 182 nationaliteiten zijn in Antwerpen

vertegenwoordigd. Veel OCMW-klanten zijn laagtaal-

vaardig of anderstalig. Maar wie het Nederlands niet

beheerst, heeft veel minder kansen op werk, vorming

en onderwijs. De taal is de eerste stap naar integratie

in onze samenleving. We stimuleren en ondersteunen

onze klanten daarom om een inburgeringstraject te vol-

gen en zo snel mogelijk Nederlands te leren.

Armoede is de voorbije jaren sterk toegenomen in Ant-

werpen. Wie geen inkomen heeft en zijn huishuur niet

kan betalen, loopt bovendien het risico zijn woning te

verliezen. Woonbegeleiding kan veel ellende voorko-

men. Dak- en thuislozen zijn een erg kwetsbare doel-

groep. Samen met verschillende partners organiseert

OCMW Antwerpen daarom een uitgebreide hulpver-

lening, van crisisopvang tot medische consultaties en

warme maaltijden. Daarnaast zoeken maatschappelijk

werkers actief naar manieren om die mensen uit de ar-

moede te helpen.

Ook kinderen en jongeren moeten alle kansen krijgen

om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Ze

moeten onbezorgd kunnen sporten, op vakantie gaan,

gezond eten … Daar zetten we sterk op in. We pakken

geweld in gezinnen aan, stellen betaalbare schoolkle-

dij beschikbaar, serveren maaltijden aan een euro in de

buurtrestaurants, begeleiden minderjarige vluchtelin-

gen. Van kleins af pakken we het groot aan.

In ons jaarmagazine zetten we verschillende projecten

in de kijker. Met getuigenissen, opvallende cijfers, re-

portages en interviews met klanten en medewerkers

schetsen we een beeld van wat er leeft binnen en buiten

onze organisatie. En waar alle OCMW-medewerkers zich

elke dag voor inzetten.

Liesbeth Homans

Voorzitter OCMW

05

06

Wonen

Nachtopvangcentrum De Biekorf telde 15 198 overnachtingen.

Maatschappelijke ontplooiing

272 klanten kregen individuele begeleiding rond opvoeding en onderwijs. Zo konden we 566 kinderen helpen.

Cultuur

9 298 mensen bezochten het Maagdenhuismuseum, het museum van OCMW Antwerpen.

Activering

2 969 activeringsklanten volgden een opleiding.

2 620 klanten volgden een werkervaringstraject.

Vrije Tijd

We keerden 3 959 vrijetijdstoelagen uit en verdeelden 7 019 goedkope tickets voor culturele en sportieve evenementen.

Gezondheid

Vijf buurtrestaurants serveerden 204 810 gezonde maaltijden.

De sociale steunpunten gezondheid behandelden 16 657 hulpvragen.

Het begeleidingsteam Intrafamiliaal geweld volgde 182 dossiers op.

Recht

De Lokale Adviescommissie behandelde 18 279 energiedossiers.

We startten 1 088 nieuwe dossiers voor schuldbemiddeling op, en 177 nieuwe dossiers voor budgetbeheer.

Middelen

7 648 klanten kregen een leefloon.

3 305 klanten kregen equivalent leefloon.

In totaal kregen 15 351 klanten financiële bijstand.

Het OCMW gaf 59 626 669 euro uit aan financiële bijstand.

Enkele markante getallen van 2013

07

Surf naar www.ocmw.antwerpen.be voor alle jaarcijfers en uitgebreide informatie.

Scan deze pagina met Layarvoor meer cijfers en info

08

Nederlands leren en oefenen

Hier spreekt men klare taal

Nederlands … Voor nieuwkomers is het vaak Chinees.

Maar we doen er alles aan om klanten zo snel mogelijk wegwijs

te maken in onze mooie maar moeilijke taal. Via laagdrempelige

communicatie bevorderen we hun leerproces, want ook in

de omgang met OCMW-medewerkers kunnen ze de taal oefenen.

Daarom communiceren we met

klanten zoveel mogelijk in het Ne-

derlands. Pas wanneer het echt niet

anders kan, schakelen we over op

een andere taal of halen we er een

tolk bij. Elk gesprek start en eindigt

in ieder geval in het Nederlands. Zo

krijgt de klant de kans om de taal

die voor hem nieuw is te oefenen en

verbeteren. Wie het Nederlands niet

beheerst, heeft veel minder kansen

op werk, vorming en onderwijs. De

taal is dus de eerste stap naar inte-

gratie in onze samenleving.

Oefening baart kunstBepaalde OCMW-diensten besteden

extra aandacht aan het Nederlands

leren. In de eerste plaats zijn er de

conversatiegroepen. Coördinator Els

De Bruyn vertelt: ‘Zowel anderstali-

gen als Nederlandstaligen kunnen

zich inschrijven en praten er over

alledaagse dingen.’ Els stelt de groe-

pen zoveel mogelijk samen uit men-

sen met een verschillend niveau. ‘Zo

kunnen ze elkaar helpen en stimule-

ren we tegelijkertijd hun sociaal net-

werk en sociale vaardigheden.’

Verder zijn er de inspraakgroepen,

die Franky De Prins en Cieltje Cap-

paert van de dienst Inspraak en Par-

ticipatie organiseren. Cieltje: ‘We

richten ons tot nieuwkomers en tot

klanten van bepaalde sociale cen-

tra.’ Ook hier is er geen minimum-

kennis van het Nederlands nodig.

‘We bespreken knelpunten in de

dienstverlening, bedenken verbe-

tervoorstellen en beleidssuggesties.

Op die manier weerklinkt de stem

van de klant binnen het OCMW, let-

terlijk én figuurlijk,’ verduidelijkt

Franky.

Er zijn ook veel groepslessen die

de taalvaardigheid van klanten on-

rechtstreeks stimuleren. De lesge-

vers geven hun cursussen altijd in

eenvoudig Nederlands. Ze gebrui-

ken bovendien veel visueel materi-

aal zoals afbeeldingen, pictogram-

men, filmpjes, collages …

Laagdrempelig communiceren met klanten doen we zo

• We gebruiken zoveel mogelijk eenvoudige en universele woorden.

Bijvoorbeeld:

• dokter in plaats van arts

• controleren in plaats van nakijken

• baby in plaats van kindje

• We maken korte en eenvoudige, maar toch correcte zinnen.

Niet: Jij morgen komen naar hier met papier.

Wel: Kom morgen terug. Breng het papier mee.

• We vertalen belangrijke OCMW-termen niet. De klant zal deze

woorden immers nog vaak tegenkomen. Bijvoorbeeld:

• leefloon

• OCMW

• maatschappelijk werker

09

Op de werkvloerOok het departement Activering en

Sociale Innovatie trekt mee aan de

Nederlandse kar. Klanten kunnen

tijdens hun werkervaringstraject

Nederlandse les volgen. Bestuursco-

ordinator Katelijne Lieten: ‘Dat geeft

niet alleen het traject meer kans

op slagen, maar verhoogt ook de

doorstroomkansen nadien. Vroeger

boden we vooral klassikale lessen

aan, maar we leggen steeds meer de

nadruk op Nederlands op de werk-

vloer. Zo kunnen we veel gerichter

inspelen op de effectieve noden van

de werkplaats.’

Eerste hulp bij taalongevallenOok onze medewerkers ondersteu-

nen en stimuleren we zoveel moge-

lijk om laagdrempelig te communi-

ceren met klanten. In 2013 zijn een

aantal sociale centra gestart met het

proefproject ‘Klare taal’. Een team

van OCMW-medewerkers werkte

samen met het Huis van het Neder-

lands een taalbeleid en toegankelij-

ke communicatieproducten uit.

Tijdens workshops verplaatsen

maatschappelijk werkers uit de

wijk zich in een anderstalige klant.

In groep leren ze technieken om

zich beter verstaanbaar te maken.

Een belangrijk hulpmiddel daarbij

is de map ‘SOS taal’. Die helpt me-

dewerkers hun boodschap visueel

te ondersteunen. In de map zitten

onder andere liggingsplannetjes,

voorbeelddocumenten, een lijst met

klantenpublicaties en overzichten

met foto’s van de medewerkers per

sociaal centrum.

Om alle medewerkers bewust te ma-

ken van taal, verschijnen er regelma-

tig taaltips op intranet. We organise-

ren daarnaast enkele vormingen. In

de basisopleiding ‘Klare taal’ leren

medewerkers duidelijk en eenvor-

mig communiceren. Ze krijgen er on-

der meer uitleg over de huisstijl, tips

om vakjargon te mijden en om actief

en positief te schrijven. In de ver-

volgopleiding ‘Communiceren met

anderstaligen’ leren ze de kneepjes

van het vak om laagdrempelig te

communiceren met klanten bij wie

Nederlands niet de moedertaal is.

De taal leren is de sleutel tot integreren. Als je het Nederlands beheerst, creëer je voor jezelf veel meer kansen.

10

Stad en OCMW Antwerpen en VDAB binden de strijd aan met jeugdwerkloosheid

Jong geleerd is oud gedaanDe jeugdwerkloosheid in Antwerpen is alarmerend hoog. De werkloosheidgraad is 26,6 %, tegenover 16,4 % in Vlaanderen. Toch is het aanbod van vacatures nergens in Vlaanderen zo uitgebreid. De match op de markt blijkt echter een probleem. OCMW, de stad en de VDAB bundelen daarom hun krachten om zoveel mogelijk jongeren aan het werk te krijgen.

SteekproefAlle werkloze jongeren kennen en

bereiken is een eerste grote uitda-

ging. De stad telt 6 777 niet-werken-

de werkzoekende jongeren. Bijna

4 000 van hen zijn laaggeschoold.

We weten dat jongeren uit kansen-

groepen oververtegenwoordigd

zijn. Voor hen is het Nederlands

vaak een struikelblok.

Daarnaast telt Antwerpen 28 % vroe-

ge schoolverlaters, terwijl dat in

Vlaanderen gemiddeld 14 % is. Door

spijbelaars tijdig aan te spreken

en hen te begeleiden, kunnen we

het aantal afhakers terugdringen.

Maatschappelijk werkers moeten de

schoolloopbaan van (kinderen van)

OCMW-klanten dus nauwlettend

opvolgen.

Werk aan de winkelJongeren hebben nood aan laag-

drempelige informatie over be-

roepen, solliciteren, opleidingen,

vakantiejobs … De VDAB experimen-

teert daarom met de Jobbar, een

ruimte voor sollicitatiebegeleiding

voor midden- en hooggeschoolden.

Vandaag bestaan er al job- en op-

leidingspunten voor de bouw, me-

taal en chemie, haven en logistiek

en het onderwijs. Die proberen het

imago van knelpuntberoepen te ver-

sterken en geven advies en onder-

steuning aan werkgevers en poten-

tiële werknemers. We onderzoeken

of een gelijkaardige samenwerking

ook voor de zorgsector het verschil

kan maken.

Maar geen jobs zonder werkaan-

bod. De VDAB promoot daarom bij

werkgevers de verschillende te-

werkstellingsmaatregelen voor jon-

geren, zoals instapstages, IBO- en

BIO-contracten. De stad maakt dan

weer afspraken met bedrijven uit de

sociale economie om meer jongeren

aan te werven.

NabewakingWie werk zoekt, maar dat niet me-

teen vindt, boet al gauw aan zelf-

vertrouwen in. De arbeidsbegelei-

ders in de sociale centra van OCMW

Antwerpen hebben dus ook oog

voor het welzijn van werkzoekende

jongeren.

Het jongerenwerkplan Jongeren-

AanBod omvat momenteel 26 con-

crete acties, maar is geen eindpunt

of afgewerkt product. We willen

met jongeren blijven overleggen en

steeds gerichter inspelen op hun be-

hoeften om hun weg te vinden op

de arbeidsmarkt.Het werkplan Jongeren-AanBod omvat momenteel 26 concrete acties om jeugdwerkloosheid aan te pakken.

11

Izatullah grijpt alle kansen op een betere toekomst

‘België is nu mijn thuis’Panorama bracht vorig jaar een spraakmakende reportage over minderjarige vluchtelingen. Daarin volgden de makers onder andere Izatullah Sultani, een jongen die vluchtte voor het oorlogsgeweld in zijn moederland Afghanistan. In België zocht hij asiel en kreeg hij begeleiding van de dienst Niet-begeleide Minderja-rigen van OCMW Antwerpen. We gingen langs bij Izatullah, onder-tussen meerderjarig, en peilden naar de impact van de reportage.

Izatullah ontvluchtte zijn thuisland,

toen de Taliban hem wilde rekrute-

ren als strijder. Hij voelde zich niet

geremd om over zijn situatie te ver-

tellen. ‘Ik heb niet getwijfeld om te

getuigen. Alleen praten over mijn

familie, vind ik nog steeds vreselijk

moeilijk.’

Wandeling van een halfjaarIzatullah: ‘Ik wist niet dat een re-

portage maken zoveel tijd in beslag

nam. De reportagemakers volgden

me over een periode van zes maan-

den. Het was soms echt puzzelen

wanneer ze konden filmen. Ik had

het zeer druk. Ik werkte, maar volg-

de ’s avonds nog lessen en probeerde

op andere vrije momenten mijn rijbe-

wijs te behalen.’

De vele positieve reacties hebben Iza-

tullah zichtbaar deugd gedaan. ‘Veel

mensen in mijn omgeving spraken

me spontaan aan over de reportage.

Ze brachten me een bezoekje, tele-

foneerden of schreven een brief. Ze

waren vooral allemaal heel bezorgd.

Iedereen stond voor me klaar.’

Contracten en diploma’sNa zijn studentenjob, kon Izatullah

tweemaal met een jaarcontract aan

de slag als keukenhulp. Momenteel

werkt hij in woon- en zorgcentrum

De Gulden Lelie. ‘’s Morgens smeer

ik de boterhammen voor de bewo-

ners, daarna help ik ook mee bij de

afwas of maak ik soep.’ Binnenkort

loopt zijn contract af, maar Izatullah

is vastberaden om snel ander werk te

vinden.

Momenteel volgt Izatullah nog drie

avonden in de week les, om zijn Ne-

derlands te verbeteren en om met

de computer te leren werken. Bin-

nenkort krijgt hij zijn diploma. ‘Ik wil

daarna heel graag nog een opleiding

automechanica of elektriciteit vol-

gen.’

LangetermijnsparenAan de slag blijven, is heel belangrijk

voor Izatullah. ‘Ik moet mijn kosten

kunnen betalen, maar ik wil tegelijk

ook sparen. Hopelijk kan ik ooit een

eigen huisje kopen en vind ik een

lieve vriendin. Ik wil een serieuze

relatie, iemand om de rest van mijn

leven mee te delen.’ Izatullah wil na-

tuurlijk ook doodgraag zijn ouders

opzoeken. ‘Ik heb alleen geen idee

wanneer dat zal lukken.’ Terug ver-

huizen naar Afghanistan zit er niet

in. ‘Mijn toekomst ligt in België.’

Bekijk de reportage ‘Jong en op de vlucht’ van Panorama

via Layar of via de OCMW-website

‘Binnenkort loopt mijn contract af, maar ik ben vastberaden om snel ander werk te vinden.’

OCMW Antwerpen heeft een

specifieke sociale dienst die

niet-begeleide minderjarige

vluchtelingen opvangt. Naast

een basisinkomen, zorgt het

OCMW voor begeleiding op

maat. Maatschappelijk wer-

kers leren die kwetsbare jonge-

ren onder meer met hun bud-

get om te gaan. Ze schrijven

de jongeren in voor intensieve

lessen Nederlands en gaan op

zoek naar een geschikte oplei-

ding. Net zo belangrijk is dat

die jongeren een zinvolle vrije-

tijdsbesteding vinden, zodat

ze hun sociaal netwerk zoveel

mogelijk kunnen uitbouwen.

12

Uit het dagboek van een medewerker

Drempels verlagen en zelfredzaamheid verhogen

Dorien Anciaux is medewerker van het jongerenproject Power+.

Samen met haar collega’s begeleidt ze maatschappelijk

kwetsbare jongeren op allerlei levensdomeinen.

Via groepsactiviteiten willen ze de jongeren zelfredzaam maken

en hen kennis bijbrengen over thema’s zoals eigenwaarde,

gezond wonen, hygiëne, relaties en seksualiteit, werk,

vrije tijd … Een dag uit haar leven.

Scan deze pagina met Layarvoor meer foto’s

Power+ op bezoek in het Red Star Line Museum.

6.45 uur

De wekker gaat! Snel de douche in,

ontbijten en vertrekken.

8 uur

Mijn collega’s zijn al ijverig aan het

werk om de groepsactiviteit van

vandaag voor te bereiden. In de

voormiddag geven we uitleg over

de dienst Vrije Tijd, de vrijetijdstoe-

lage, de A-kaart, vakantieparticipa-

tie … Niet gemakkelijk om dat in

begrijpbare taal toe te lichten. We

zetten alles klaar en ik lees snel nog

enkele belangrijke mails.

9 uur

Vier jongeren zijn op tijd. Drie zijn

gewettigd afwezig. De anderen

wandelen druppelsgewijs binnen.

Op tijd komen blijft een groot werk-

punt.

9.15 uur

Vooraleer we van start gaan met de

infosessie, vullen de jongeren een

vragenlijst in. We stellen vast dat

een groot deel van de groep vaak al-

leen thuis zit en zich verveelt. Hoe-

wel ze zelf aangeven dat ze meer

willen bewegen of iets leuks willen

doen, vinden de jongeren hun weg

naar de juiste vrijetijdsbesteding

niet. In groep bespreken we dat en

reiken we hen tips en advies aan om

de drempel naar vrijetijdsinitiatie-

ven te verlagen.

10.10 uur

Tijd voor een eerste pauze, maar

niet voor mijn collega’s en mij! De

pauze is hét moment voor de jon-

geren om allerlei vragen te stellen.

We helpen waar nodig en verwijzen

door naar de juiste contactpersonen

en diensten.

10.20 uur

We starten met het tweede deel van

de infosessie. Speciaal voor de laat-

komers herhalen we het belang van

op tijd komen. Te laat komen op je

werk kan immers niet.

11 uur

Vandaag houden we een vroege

middagpauze. Voor ons is dat een

goed moment om gesprekken aan

te knopen met de jongeren die daar

nood aan hebben.

Mijn collega en ik spreken twee

meisjes aan en vragen hen of ze

willen meewerken aan een filmpje

waarin ze getuigen over hun deelna-

me aan Power+. Ze zijn onmiddellijk

enthousiast. Leuk!

11.45 uur

Snel snel mijn boterhammen op-

eten, want om 12 uur vertrekken we

met de groep richting Buurtsport in

Park Spoor Noord.

13 uur

Vandaag leert een Buurtsportme-

dewerker ons enkele verdedigings-

technieken aan. Sommige jongeren

zijn meteen gemotiveerd, anderen

krimpen in elkaar bij de gedachte

dat ze moeten bewegen. Alle schoe-

nen gaan uit en we starten met een

korte opwarming. We lachen wat

af! Opvallend is dat de meeste jon-

geren snel moe zijn, omdat ze niet

gewoon zijn om te bewegen.

14 uur

De initiatie zit er op. Omdat het

mooi weer is, kiezen we ervoor om

buiten nog enkele groepsoefenin-

gen te doen. Tussen de oefeningen

door, voer ik een gesprek met een

meisje, een alleenstaande moeder.

Haar jongste zoon heeft regelmatig

driftbuien en ze weet niet meer hoe

ze daarmee moet omgaan. Ik zal

de maatschappelijk werker en de

dienst Kansen voor Kinderen contac-

teren.

15 uur

We vertrekken terug richting sociaal

centrum Coevelt. De jongeren gaan

hun eigen weg.

15.30 uur

Opruimen! Daarna overlopen mijn

collega’s en ik de dag. We evalue-

ren de jongeren en delen onze in-

drukken. Dan volgt nog wat admini-

stratie: we schrijven een verslag en

kijken onze mails na.

17 uur

Tijd om naar huis te gaan. Fietsen

helpt om mijn hoofd leeg te maken

na een drukke werkdag.

13

‘Voor ons is de pauze een goed moment om gesprekken aan te knopen met de jongeren die daar nood aan hebben.’

14

Digitaal werken rendeert

Snel, efficiënt, transparant, duurzaam en milieubewust

OCMW Antwerpen trekt resoluut de kaart van digitalisering.

Flexibele werkplekken, elektronische maaltijdcheques,

een eenvormige digitale mappenstructuur … Het zijn maar

enkele stappen die we al hebben gezet. Ook afgelopen jaar

was onze organisatie druk in de weer om de papierberg

te verkleinen.

Papier hierDigitaal werken vraagt meer plaats

op onze servers, maar bespaart

veel papier. In 2010 drukten alle

medewerkers van Den Bell samen

nog meer dan 10 miljoen pagina’s

af. In 2013 is dat nog maar zo’n 6,5

miljoen. Dat betekent dat we maar

liefst 3,5 miljoen pagina’s bespaard

hebben.

Onder de goede begeleiding van

stadsarchivaris Inge Schoups zijn

de diensten Archief en Secretariaat

al jaren bezig met de verhuizing

en opkuis van onze archieven. De

papieren die we moeten bewaren,

kregen eind vorig jaar in het Fe-

lixArchief een veilig onderkomen.

De overbodige dossiers vlogen er

onverbiddelijk uit. Er zijn niet min-

der dan vier containers afgevoerd,

samen goed voor zo’n 110 kubieke

meter papier. Toch is dit werk nooit

helemaal klaar.

Iedereen die geïnteresseerd is, kan

de historische archieven van het

OCMW raadplegen. Op de website

van het FelixArchief vind je een over-

zicht van onder meer processen-ver-

baal, notulen, personeelsregisters,

inkomboeken, geboorteakten, na-

latenschappenboeken en overlij-

densakten. Voorlopig zijn er maar

liefst 25 817 inventarisnummers

toegekend.

GebruiksvriendelijkToch is digitalisering meer dan pa-

pieren opruimen en digitaal bewa-

ren. Het betekent ook op zoek gaan

naar duurzame en efficiënte werk-

methodes. De dienst Informatiebe-

heer houdt zich continu bezig met

die optimalisering.

De federale overheid werkte e-Pro-

curement uit, een digitaal platform

dat alle Vlaamse overheidsdiensten

op termijn moeten gebruiken voor

hun aankoopbeheer. Antwerpen is

als een van de eerste gemeentebe-

sturen mee in dat digitale verhaal ge-

stapt. Als blijk van erkenning voor zijn

baanbrekend enthousiasme bij het

gebruik van de e-Procurementplatfor-

men, ontving de Gemeenschappelij-

ke Aankoopcentrale (GAC) van de stad

en het OCMW een waarderingscertifi-

caat van minister Bourgeois.

Bedrijfsdirecteur van GAC Trees

Quaegebeur licht de voordelen van

e-Procurement toe: ‘We sparen pa-

pier, maar ook tijd en ruimte uit.

We werken efficiënter en transpa-

ranter. Bedrijven zien direct welke

aanbestedingen er zijn en kunnen

er makkelijk op inschrijven. Hier-

door betalen ze geen verzendkosten

meer en moeten ze zich niet meer

verplaatsen. En dankzij de uniforme

werkwijze gebeurt de inschrijving

telkens op dezelfde manier, bij alle

overheden.’

15

3,5 miljoen pagina’s

bespaard.

16 kilometer dossiers

gearchiveerd.

110 kubieke meter papier

afgevoerd. 25 817 inventaris- nummers

aangemaakt.

16

Een duwtje in de rug voor ouders met een beperkt netwerk

Ouderradar

De strijd tegen kinderarmoede is een topprioriteit voor OCMW

Antwerpen. Een van de middelen die we daarbij inzetten is het

project Ouderradar. Dat biedt ouders met een beperkt netwerk

de mogelijkheid om kennis op te bouwen over opvoeding, eigen

ervaringen af te toetsen bij andere ouders en het belang van

gezinsactiviteiten te ervaren.

Sinds het schooljaar 2012-2013 be-

geleidt OCMW Antwerpen alleen-

staande ouders via

het project Ouder-

radar. De medewer-

kers van de dienst

Kansen voor Kin-

deren dachten een

concept uit waarbij

vormingen, bezoe-

ken aan nuttige

diensten én ontspannende daguit-

stappen elkaar afwisselen.

Nuttig en plezantDeelnemers Rachida en Fatiha ver-

tellen over hun ervaringen.

Fatiha: ‘Met workshops over onder

andere gelaatsverzorging en make-

up, computer en vrije tijd vond ik

het vormingsaanbod erg gevarieerd.

Tijdens de workshop Make-up leerde

ik hoe ik mezelf kan verwennen met

eenvoudige en goedkope schoon-

heids- en verzorgingsproducten.’

Rachida: ‘Ook de dienstbezoeken

zijn erg nuttig. Ik vond het bijvoor-

beeld zinvol om sa-

men met de andere

ouders het Intercul-

tureel Vrouwencen-

trum Antwerpen te

bezoeken. Vrouwen

kunnen er allerlei

lessen en activi-

teiten volgen. Erg

boeiend. Ik schreef me onmiddellijk

in voor een cursus Frans.’

Fatiha: ‘Niet alle activiteiten staan

in het teken van opvoeding en on-

derwijs. In de schoolvakanties gin-

gen we in groep naar Bokrijk of de

zee. Regelmatig andere ouders zien,

schept een band. Via Ouderradar

leerde ik zelfs een goeie vriendin

kennen.’

OpvoedingstipsAlleenstaande ouders hebben veel

aan het hoofd. Dikwijls hebben ze

veel meegemaakt. Uit een gesprek

met lotgenoten kunnen ze moed

halen. Bovendien merken we dat

ouders spontaan opvoedingstips uit-

wisselen.

Rachida: ‘Ik heb vijf kinderen. En ze

willen vaak allemaal tegelijk op de

computer. Dat kan natuurlijk niet.

Zo kreeg ik een nuttige tip van een

andere mama om een kookwekker-

tje te zetten. Zo krijgen ze allemaal

evenveel tijd op de pc en is er iets

meer vrede in huis.’

Tijdens het schooljaar 2013-2014

zette OCMW Antwerpen het project

verder. Bovendien breidden we de

doelgroep uit naar ouders met een

beperkt netwerk in de plaats van

enkel alleenstaande ouders. En we

legden de nadruk nog meer op de

thema’s onderwijs en opvoeding,

met specifieke vormingen en dienst-

bezoeken.

‘Na een bezoek aan het Intercultureel Vrouwencentrum

Antwerpen, schreef ik me meteen in

voor een cursus Frans.’

Alleenstaande ouders vin-den via vormingen, bezoe-ken en uitstappen steun bij elkaar. Bovendien merken we dat ouders spontaan opvoedingstips uitwisselen.

17

Gezond eten en bewegen voor een kleurrijke doelgroep

Kleurrijk Gezond

Stad en OCMW Antwerpen, Antwerps integratiecentrum de8 vzw, LOGO Antwerpen vzw en VIGeZ vzw zoeken samen naar doeltreffende manieren om de gezondheid van Antwerpenaren te verbeteren. Het project ‘Kleur-rijk Gezond’ promoot gezond eten en bewegen bij mensen met diverse culturele achtergronden, hun verenigingen en de welzijns- en gezondheidszorg.

De bestaande informatie rond ge-

zonde voeding en levensstijl bereik-

te etnisch-culturele minderheden

te weinig. Bovendien signaleerden

groepswerkers en voedingsdeskun-

digen dat ze de juiste hulpmiddelen

misten om die doelgroep te infor-

meren en sensibiliseren. Daarom

richtten alle eerdergenoemde part-

ners het lerend netwerk ‘Kleurrijk

Gezond’ op. Het doel ervan is om

vanuit de praktijk te zoeken naar

een doeltreffende manier om de

gezondheid van mensen van diverse

herkomst te verbeteren.

Positief prikkelenMet het informatiepakket ‘Gezond

eten en bewegen’ kunnen hulpver-

leners voortaan een prikkelende

infosessie op maat geven. Diëtisten

en groepswerkers krijgen training

om aan de slag te gaan met de in-

teractieve methodiek.

Een pool van lesgevers staat nu klaar

om de infosessies ‘Gezond eten en

bewegen’ te geven aan allerhande

groepen: oudergroepen, culturele

verenigingen, lesgroepen voor vol-

wassenen, welzijnsvoorzieningen,

buurtgroepen … Met oefeningen en

visuele hulpmiddelen blazen ze het

thema nieuw leven in en brengen ze

complexe informatie op een toegan-

kelijke manier.

Voedingstips• Eet gevarieerd.

• Eet veel groenten, fruit,

aardappelen en volle graan-

producten.

• Matig het gebruik van vlees,

vet, suiker en zoet.

• Drink veel water en melk-

producten.

• Eet regelmatig en niet meer

dan 5 tot 6 keer per dag.

Gezondheidstips• Neem voldoende ‘maal-tijd’.

• Was steeds je handen voor

je eet of eten bereidt.

• Lees de verpakking.

• Hou je gewicht op het juiste

peil.

• Beweeg regelmatig.

Wie meer informatie wenst of de infosessie wilt organiseren,

kan contact opnemen met het servicepunt van Kleurrijk Gezond.

Véronique Vangramberen

kleurrijkgezond@logoantwerpen.be

Wie deelneemt aan de cursus, leert hoe hij met een paar kleine aanpas-singen gezon-der kan leven.

18

Intensieve gezinsbegeleiding voor Romaklanten

Amalia, een dame met pit

OCMW Antwerpen heeft zo’n 150 dossiers van Romagezinnen.

Een extra kwetsbare doelgroep die specifieke begeleiding vraagt,

onder andere op het vlak van onderwijs, huisvesting, gezondheid,

taal en communicatie. Daarom gingen we in juni 2013

met de steun van het Europees Sociaal Fonds van start

met het Romaproject ‘Amalia’.

Sofie: ‘Het allerbelangrijk-ste om het vertrouwen van Romaklanten te winnen is interesse in hun cultuur tonen.’

19

Proef op de somMaatschappelijk werkers Annick Mi-

chielsen en Sofie De Wit proberen de

Romaklanten zoveel mogelijk te ac-

tiveren via een tra-

ject op maat. ‘Door

aan de randproble-

men te werken, wil-

len we de mensen

uiteindelijk aan de

slag krijgen,’ steekt

Annick van wal.

‘Dat kan ook een sociale activering

zijn,’ vult Sofie aan. ‘Zo gaat Sejdi

(42) wekelijks naar het Buurthuis

om zijn Nederlands te oefenen. Hij

is helemaal verslingerd aan de kruis-

woordraadsels in de Wablieft-krant.’

Daniel (22) en zijn vrouw hebben

drie kindjes. Hij

krijgt arbeidsbe-

geleiding en vond

het in het verleden

moeilijk om op tijd

op zijn werk te ge-

raken. ‘In december

heb ik daarom een

miniproefproject doorlopen,’ vertelt

hij trots. ‘Iedere ochtend moest ik

stipt om 9 uur in sociaal centrum

Coevelt een formulier aftekenen. En

het is me gelukt!’

Een goed begin is het halve werk‘De meeste klanten zijn bijzonder

gemotiveerd en grijpen de hulp

die we bieden met beide handen,’

vertelt Annick. ‘Om Nederlands te

leren, om zichzelf te bewijzen en

om verder te geraken in hun leven.’

Dat bewijst Suzana (27), een alleen-

staande vrouw met zeven kinderen.

Ze stapt binnenkort in een active-

ringstraject, nu haar jongste zoon-

tje naar school gaat. Suzana kreeg

er nooit les in, maar spreekt toch

vloeiend Nederlands. ‘Dat heb ik

van mijn kinderen geleerd,’ lacht ze.

‘We spreken altijd Nederlands met

elkaar en kijken ook naar de Neder-

landse tv.’

‘We willen de gezinnen leren om stil-

aan op eigen benen te staan,’ ver-

telt Sofie nog. ‘Als we de kinderen

stimuleren om naar school te gaan,

staan ze sterker in hun onderwijscar-

rière en latere tewerkstellingskan-

sen.’ Suzana moesten ze daar alvast

niet meer van overtuigen. ‘Kinderen

moeten naar school gaan,’ knikt ze

vastberaden. ‘Ik heb zelf geen oplei-

ding gehad, en net daarom vind ik

het extra belangrijk dat mijn kinde-

ren het goed doen op school. Als één

van mijn kinderen problemen heeft,

zoek ik altijd naar een manier om ze

te helpen.’

Een open geest‘Weet je wat het allerbelangrijkste

is om hun vertrouwen te winnen?’

vraagt Sofie nog. ‘Een open hou-

ding. Interesse tonen in hun cul-

tuur, in hun doen en laten. We stel-

len veel vragen, zodat ze zich niet

geremd voelen om te vertellen. Ze

zijn klant, maar ook gewoon mens,

weliswaar met een specifieke ach-

tergrond.’

Erkenning van die achtergrond en de

problemen die daar soms uit voort-

komen is ook belangrijk. Daniel:

‘Ik zit soms wat gewrongen tussen

mijn Romacultuur en de Belgische

maatschappij. Voor mijn ouders was

schoolgaan bijvoorbeeld niet zo be-

langrijk, terwijl de samenleving dat

natuurlijk wel van mij verwacht. Dat

ga ik met mijn eigen kinderen anders

aanpakken. En ze zullen zelf mogen

kiezen met wie ze trouwen. Maar ik

wil ook wel bepaalde waarden uit

de Romacultuur doorgeven aan mijn

kinderen: de taal en het lekkere eten

bijvoorbeeld!’, lacht hij.

‘Iedere ochtend moest ik om 9 uur in sociaal centrum

Coevelt staan. Het is me gelukt!’

De term ‘Roma’ is vaak erg

beladen. Daarom gebruiken

we in onze briefwisseling een

nieuwe naam. Amalia is een

oude wijze vrouw uit de Ro-

macultuur.

20

Hiep hiep hoeraIn 2013 mocht inspraakgroep De Vondel

vijf kaarsjes uitblazen. Reden genoeg

voor een feestje. En wat voor een:

het werd een heuse ‘bowlingparty’!

Via inspraak- en participatiegroepen

luisteren we naar onze klanten om

de werking van het OCMW nog te

verbeteren.

21

22

Departement Activering en Sociale Innovatie (ACSI) uit de startblokken

En … actie!

Voor OCMW Antwerpen is activering een absolute prioriteit.

Het strategische departement Activering en Sociale Innovatie

zet sterk in op dat thema. We definiëren het begrip activering

heel breed: we willen dat mensen actief zijn in de samenleving

in de ruimste zin. Door te werken, door stappen te zetten om

werk te kunnen vinden of door zich op een of andere manier

vrijwillig in te zetten.

StappenplanWie geen werk heeft, loopt een

hoog risico om onder de armoede-

grens te belanden. Kinderen uit een

gezin waar niemand werkt, hebben

bovendien 70 procent kans om later

ook in armoede te leven. Ze zijn ge-

doemd om van generatie op gene-

ratie arm te zijn en te blijven. Die

vicieuze cirkel wil het OCMW door-

breken, en wel zo vroeg mogelijk.

Tegelijkertijd zijn we ons ervan be-

wust dat niet iedereen onmiddel-

lijk aan de slag kan. Anderstalige

nieuwkomers moeten eerst Neder-

lands leren en niet- of laaggeschool-

den moeten een opleiding krijgen.

Mensen moeten de kans krijgen om

ervaring op te doen en de juiste ar-

beidsattitudes te verwerven. Ook

die stappen zijn essentieel.

Actief in de maatschappijEn dan zijn er nog de mensen die

misschien nooit zullen werken.

Door gezondheidsproblemen bij-

voorbeeld, of omdat de producti-

viteit van de huidige arbeidsmarkt

gewoonweg te hoog gegrepen is.

Maar ook voor die mensen is het be-

langrijk om actief in de maatschap-

pij te staan. Want werken betekent

meer dan geld verdienen. Door te

werken kom je in contact met an-

dere mensen. Je voelt je nuttig, je

krijgt er waardering voor en bouwt

zelfvertrouwen op.

Mensen die niet kunnen werken,

missen dus al die bijkomende func-

ties van werk. Daarom doen we al

het mogelijke om hen toch sociaal

te activeren, bijvoorbeeld met klei-

ne taken als vrijwilliger. Zodat ook

zij een reden hebben om ’s morgens

op te staan en zich te verzorgen. En

zodat ze misschien daarna de stap

kunnen zetten naar een job in het

reguliere circuit.

Win-winAan al die mogelijke vormen van ac-

tivering werken onze medewerkers

samen met verschillende partners.

Bij niet minder dan honderd exter-

ne werkgevers kunnen onze klanten

terecht voor een sociale tewerkstel-

ling, het zogenaamde artikel 60-sta-

tuut. Het is een win-winsysteem:

onze klanten doen werkervaring op,

de werkgevers tonen hun sociaal

engagement en kunnen rekenen

op begeleiding door het OCMW. Bo-

vendien is het voor hen natuurlijk

financieel aantrekkelijk. Zorgbedrijf

Antwerpen, Manus en allerhande

ngo’s en vzw’s maken er gretig ge-

bruik van.

WerkpleklerenSinds kort hebben we de mogelijk-

heid om klanten in de tweede helft

van hun sociale tewerkstelling een

maand ervaring te laten opdoen bij

een privéwerkgever. Dat past in het

concept van het zogenaamde ‘werk-

plekleren’. ‘Het OCMW wil de door-

stromingskansen naar de reguliere

23

arbeidsmarkt van sociaal tewerkge-

stelden immers vergroten’, vertelt

bestuurscoördinator Katelijne Lie-

ten. ‘Als de klant zich voldoende kan

bewijzen tijdens die periode, krijgt

hij misschien een vast contract aan-

geboden. En al is dat niet het geval,

dan krijgen we toch nuttige feed-

back over de competenties waaraan

hij nog moet werken.’

Match met de markt

Een partner waar OCMW Antwer-

pen heel nauw mee samenwerkt is

de VDAB. Al onze sociaal tewerkge-

stelden gaan in de laatste periode

van hun sociale tewerkstelling al

naar de VDAB. Zo verhogen we de

kans dat ze meteen op de regulie-

re arbeidsmarkt terechtkunnen na

hun werkervaring binnen artikel

60. Drie maanden voor het traject

eindigt, krijgen ze een sollicitatie-

training. Daarna volgt een ‘warme

overdracht’ tussen de OCMW- en

VDAB-begeleider. Verder bekijken

we vooral met de VDAB hoe we onze

klanten beter kunnen matchen met

de realiteit van de arbeidsmarkt.

Het heeft geen zin om veel mensen

via artikel 60 tewerk te stellen in

een bepaalde job waar geen vraag

naar is. En het is belangrijk dat onze

werkervaringsklanten de opleiding

krijgen die werkelijk nodig is op de

werkvloer.

WelzijnstrajectenWerk zoeken is niet gemakkelijk, als

je een pak andere problemen aan je

hoofd hebt. Sinds een paar jaar biedt

het OCMW daarom zijn diensten aan

VDAB-klanten aan om hun randpro-

blemen aan te pakken. Maatschap-

pelijk werker Nancy Thues legt uit:

‘Wij zijn dagelijks aanwezig in de

Werkwinkels en bieden onze dien-

sten aan op het vlak van welzijn. De

trajectbegeleider van de VDAB roept

onze hulp in wanneer hij vermoedt

dat er problemen zijn. Het kan gaan

om louter administratieve hulp bij

het invullen van allerlei documen-

ten. Maar we begeleiden klanten

ook op het gebied van huisvesting,

schulden, psychische of medische

problemen. Verder schenken we

extra aandacht aan de klanten die

uitstromen na artikel 60 en op zoek

gaan naar een andere job.’

Door te werken kom je in contact met andere mensen. Je voelt je nuttig, je krijgt er waardering voor en bouwt zelfvertrouwen op.

24

Vinger aan de pols bij de winterdagopvang

Warme winter

Tijdens de winterperiode breiden stad en OCMW Antwerpen het opvangaan-bod voor dak- of thuislozen aanzienlijk uit.

De winterdagopvang voor dak- en thuislozen liep van 25 november 2013 tot en met 31 maart 2014. Een groot aantal OCMW-mede-werkers was bereid om de win-terwerking tijdens hun werkuren te combineren met hun vaste takenpakket. Benieuwd naar hun ervaringen!

Helpende handDak- en thuislozen zijn erg kwetsba-

re klanten. Ze hebben vaak te ma-

ken met verschillende problemen,

zoals werkloosheid, een slechte

gezondheid of psychiatrische pro-

blemen. Stad en OCMW Antwerpen

realiseren samen met verschillende

partners een uitgebreid vangnet.

In de sociale centra kunnen dakloze

mensen terecht voor hulp op ver-

schillende vlakken. De medewerkers

van de centrale dispatch ondersteu-

nen de maatschappelijk werkers in

de zoektocht naar geschikte (nacht)

opvang. In sommige gevallen kun-

nen ze tijdelijke crisisopvang aan-

bieden.

25

De maatschappelijk werkers kij-

ken ook voor alle klanten uit naar

manieren om hen uit de armoede

te helpen, in te schakelen in de sa-

menleving en waar mogelijk zelf-

redzaam te maken. Wanneer een

dak- of thuisloze een verblijfplaats

vindt, heeft hij recht op een eenma-

lige installatiepremie. Zo kan hij zijn

woning inrichten en bijvoorbeeld

keukenspullen kopen.

De klok rondTijdens de winterperiode breiden

OCMW en stad Antwerpen het op-

vangaanbod voor dak- en thuislozen

aanzienlijk uit. Het hele jaar door

wijst de centrale dispatch de be-

schikbare bedden toe. Indien nodig

werkt de dienst samen met enkele

hotels.

De verschillende Centra voor Alge-

meen Welzijnswerk (CAW De Mare,

CAW De Terp en CAW Metropool)

zetten het hele jaar door sterk in op

daklozenopvang. Onder andere Out-

reach-medewerkers en straathoek-

werkers spreken de mensen aan en

proberen hen door te verwijzen naar

de juiste opvangmogelijkheden. De

zorgteams van CAW De Terp en Dok-

ters van de Wereld houden regelma-

tig medische consultaties.

‘De bezoekers leerden me met de pitjesbak spelen.’

Oole Posseltmaatschappelijk werker bij

de afdeling Woonzekerheid

‘Crisisopvang, mijn specialisa-

tie, en daklozenopvang sluiten

vrij nauw bij elkaar aan. Daar-

om was het vooral leerrijk om

de klanten eens in een andere

situatie te zien. Ik verwees en-

kele mensen naar mijn eigen

spreekuur en heb ze daar on-

dertussen ook ontvangen.’

‘Het werk leek ook een beetje

op wat ik vroeger in het jeugd-

huis deed: ‘functioneel rond-

hangen’, soep maken met de

bezoekers, vernederd worden

bij Rummikub, mijmeren over

de wereldvrede …’

Maarten Versichelmaatschappelijk werker bij de

dienst Budgetbeheer

‘Ik sprong in op een dag dat de meeste mensen nog be-

komen waren van hun kerstmaaltijd. Er kwam niet zoveel

volk opdagen als verwacht, maar het was toch een ge-

zellige samenkomst. Een extra meevaller was dat er nog

spaghetti over was van de dag ervoor, die de gasten zelf

hadden klaargemaakt. Smullen geblazen!’

‘Het mooiste aan de dag was dat er geen drempels wa-

ren om met de klanten te spreken. Ik moest even geen

‘OCMW-maatschappelijk werker’ zijn. Supertof was dat

de gasten mij leerden om met de pitjesbak te spelen, een

oud Vlaams dobbelspel. Nieuwsgierige omwonenden

stapten binnen voor een korte babbel, waardoor er een

leuke mix van bezoekers ontstond.’

Tine Vinckmaatschappelijk werker

in sociaal centrum Plein

‘De winterwerking was een

leuke ervaring. Het is volledig anders

dan mijn huidige job. Even geen admi-

nistratie, geen moeilijke vragen stellen

… Gewoon koffie uitdelen en een ‘klap-

ke’ doen met de mensen.’

‘Door een dagje mee te draaien met de

medewerkers van het activeringsproject

van Free Clinic kreeg ik meer respect

voor hun job en manier van hulpver-

lening. Meer nog, hun ervaring was

onmisbaar voor de winterwerking. Ze

kennen de doelgroep door en door en

anticiperen wanneer nodig. Agressief

gedrag of onder invloed zijn kan niet

door de beugel, maar de volgende dag

krijgen die mensen wel opnieuw een

kans. Daarnaast weten de hulpverle-

ners goed wat haalbaar is met de voor-

zieningen die soms beperkt zijn.’

26

CO3-project krijgt Europese erkenningCO3 is een pilootproject dat geweld in gezinnen

aanpakt. Medewerkers van justitie, politie, hulpver-

lening, OCMW, stad en provincie werken samen om

geweld in gezinnen te stoppen. Ze besteden niet

alleen aandacht aan het geweld, maar ook aan ach-

terliggende problemen, bijvoorbeeld huisvesting,

schulden … Ze begeleiden en helpen zowel slacht-

offers als daders van het geweld. Twee medewer-

kers van het project deelden hun ervaringen en ex-

pertise tijdens een Europese bijeenkomst in Wenen.

In december 2013 vond in Vilnius de uitreiking van

de Europese Veiligheidsprijs plaats. Die prijs be-

loonde projecten die huiselijk geweld proberen te

voorkomen. Projecten uit achttien landen dongen

mee. CO3 kreeg de prijs voor het beste samenwer-

kingsverband. Het eindigde daarmee tweede in de

competitie voor de Europese Veiligheidsprijs.

In september 2013 won het project ook al de Belgi-

sche prijs voor veiligheid en criminaliteitspreventie.

Zorg voor alle OCMW-medewerkers centraal

Weg met agressieOCMW-medewerkers werken voor én met klanten. Dat kunnen ook leveranciers, advocaten

of partnerorganisaties zijn. Soms loopt er iets mis en ontstaat er agressie: verbaal of fysiek.

Agressie tegen onze medewerkers is ontoelaatbaar, daarom werkte OCMW Antwerpen

in samenwerking met de Gemeenschappelijke Preventiedienst een nieuw agressiebeleid uit.

1 Voorkomen en

voorbereid zijn

Leidinggevenden en mede-

werkers krijgen vorming,

zodat ze weten hoe ze

agressie kunnen voorko-

men en hoe ze ermee moe-

ten omgaan als het zich

toch voordoet. Bovendien

is het belangrijk dat elk

team preventief duidelijke

afspraken maakt. Mede-

werkers kunnen vooraf

ook bij de sociale dienst

Centrum terecht voor tips,

wanneer ze bijvoorbeeld

een moeilijk gesprek ver-

wachten.

2 Interventie

Agressie is vaak onvoor-

spelbaar. Net daarom is

het belangrijk dat iedereen

op de hoogte is van wat hij

in zo’n situatie kan en moet

doen. Dat verschilt naarge-

lang de heftigheid van het

incident. Bij een boze tele-

foon moet je voornamelijk

je eigen grenzen duidelijk

maken. Maar staat er een

kwade klant met een wa-

pen te dreigen, dan moet

er politie aan te pas ko-

men. Goede afspraken zijn

een houvast.3 Herstel en nazorg

Na elk incident is nazorg

nodig. Ook als het om min-

der heftige agressie gaat.

Onze medewerkers moe-

ten weten waar ze terecht

kunnen met vragen. Het

is ook belangrijk dat col-

lega’s en leidinggevenden

het incident niet minima-

liseren.4 Registreren en

evalueren

Konden we de agressie

voorkomen? Wat is het

profiel van de dader? We

kunnen veel informatie

halen uit meldingsformu-

lieren. Op die manier wil-

len we het agressiebeleid

voortdurend bijsturen.

27

Betaalbare en op maat gemaakte schoolkledijOuders die in armoede leven vragen alsmaar vaker een financiële tussenkomst voor school-

aankopen. Naast schoolboeken en -uitstappen is degelijke schoolkledij voor hen een zware

extra kost. Om kinderarmoede terug te dringen en de schoolparticipatie van kinderen te

vergroten, kocht de dienst Binnenste Buiten duurzame, gebruiksvriendelijke stoffen aan.

Daarmee maken de kleermakers van het naaiatelier mooie, hedendaagse schoolkledij, vol-

ledig op maat van het kind. Het aanbod bestaat uit rokjes, broeken en vesten in neutrale

(uniform)kleuren. Per stuk betaalt de klant vier euro.

Binnenste BuitenMensen in armoede voelen zich vaak uitgesloten op basis van hun uiterlijk en dat verkleint

hun kansen op integratie, tewerkstelling, wonen ... Binnenste Buiten is voor OCMW- klan-

ten naast een ondersteunende dienst rond zelfzorg en kleding(advies) ook een werkerva-

ringsproject. Er zijn twee medewerkers actief in het naaiatelier, die zelf patronen ontwer-

pen en kleding maken.

Dilemmatraining ondersteunt OCMW-medewerkers bij morele beslissingen‘Wat is in deze situatie de juiste mo-

rele beslissing?’ Met die vraag ko-

men alle OCMW-medewerkers vroeg

of laat in aanraking. Door voorbeel-

den van lastige beslissingen uit de

eigen werkpraktijk in groep te bekij-

ken, leren de deelnemers om zelf-

standig een correct moreel oordeel

te vormen. ‘Het gaat vooral om recht

doen aan anderen. Je moet rekening

houden met de rechten, belangen en

wensen van alle betrokkenen. Een

moreel oordeel hangt altijd af van

de situatie’, verduidelijkt lesgever Pa-

trick Geussens.

De cursus gaat dieper in op onze

A-waarden, die een belangrijke rol

spelen bij de overweging van more-

le beslissingen: kostenbewustzijn,

klantgerichtheid, samenwerken, in-

tegriteit en omgaan met diversiteit.

De cases die tijdens de opleiding aan

bod komen, zijn volledig op maat van

het OCMW. Voorbeelden van vragen

die aan bod komen:

• In welke gevallen primeert het

recht van de gemeenschap (ge-

meenschapsgeld) op het recht van

het individu (de klant) of omge-

keerd?

• Hoe weeg je de zorgplicht af tegen

de activeringsplicht van de klant?

• Hoe ver ga je in het respect voor

de cultuur van je klant?

• Wat betekent klantgerichtheid?

• Hoe beoordeel ik mijn medewer-

kers en collega’s op integriteit?

28

Het Maagdenhuismuseum stelde vo-

rig jaar een deel van de grafiekcollec-

tie van OCMW Antwerpen tentoon.

De titel van de expo, ‘Gekregen, gete-

kend, gedrukt’, verwees naar de oor-

sprong en aard van de tentoongestel-

de werken. Het OCMW verzamelde

de werken vooral door schenkingen.

Naast oude gravures en originele te-

keningen, exposeerde het museum

ook etsen, houtsneden en litho’s van

bekende hedendaagse kunstenaars.

Zo kwamen werken van onder ande-

re Sam Dillemans, Joris Minne, Hugo

Claus en Fred Bervoets aan bod. De

expo gaf op die manier een boeiend

artistiek overzicht van de Antwerpse

grafiek van 1710 tot vandaag. Tegelijk

kreeg de bezoeker een originele kijk

op de geschiedenis van het OCMW.

De talrijke huldebe-

wijzen, diploma’s en

Gulden Boeken illus-

treerden treffend de

werking van de vroe-

gere Commissie voor

Openbare Onderstand

(COO) en het huidige

OCMW.

Gekregen, getekend, gedrukt

Gekregen,getekend,gedrukt

Grafi ek van 1710 tot vandaag Van 15 december 2012 tot 30 juni 2013 in het Maagdenhuismuseum

Maagdenhuismuseum | Lange Gasthuisstraat 33 | 2000 Antwerpen | www.ocmw.antwerpen.be/Maagdenhuismuseum

2012

073_

st •

Ver

antw

oord

elijk

e u

itge

ver:

Mar

c D

e B

ens,

Lan

ge G

asth

uis

stra

at 3

3, 2

000

Antw

erpe

n

Gel

egen

hei

dsgr

afi e

k u

it h

et G

uld

enbo

ek O

CMW

An

twer

pen

, H

outs

ned

e ©

Fri

eda

Mae

s

Collectie OCMW Antwerpen

29

Handen uit de mouwenTijdens de grafiekexpo in het

Maagdenhuismuseum gaf de

Antwerpse grafiekkunstenares

Veerle Rooms een boeiende lezing

over de druktechniek collografie.

Geïnteresseerden leerden nadien

tijdens een interactieve workshop

een collage tot drukplaat verwerken.

De helft van de aanwezigen waren

klanten van dagcentrum De Vinken.

Dat dagcentrum biedt mensen

met een chronisch psychische

kwetsbaarheid creatieve en artistieke

activiteiten aan zoals etsen,

boetseren, schilderen of musiceren.

30

Zwoegen, zweten, doorzetten en teruggeven

Klanten aan het woord

OCMW-klanten hebben elk hun uniek verhaal. Ze werken hard

om hun situatie te verbeteren. En sommigen van hen

vinden daarbovenop de kracht om anderen te helpen.

Hieronder getuigen vijf klanten over hun sociaal engagement

en hun inspanningen om te integreren.

Geluksbrenger voor seniorenAmra, een 25-jarige student

afkomstig uit Mongolië, krijgt

begeleiding bij sociaal centrum

Veemarkt. In woon- en zorgcen-

trum Bilzenhof is hij een graag

geziene gast. Hij komt er we-

kelijks over de vloer om samen

met een groep jongeren de

bewoners te bezoeken. Daarbij

ziet Amra soms een ‘magische

interactie’ ontstaan.

Amra: ‘Ik denk dat het een

win-winsituatie is. De jongeren

voelen zich uitgesproken wel-

kom bij de bewoners en kunnen

hun Nederlands oefenen. En

voor de senioren is de eenzaam-

heid even doorbroken. Ik geloof

dat iedere mens een gevoel voor

solidariteit heeft. Als ik langsga

bij scholen om vrijwilligers

aan te trekken, dan gebruik

ik filmmateriaal om de jon-

geren te prikkelen. De beel-

den verduidelijken hoe ge-

lukkig de bewoners zijn als

ze bezoek krijgen.’

‘Als student sociologie

heb ik een uitgebreide in-

teresse voor maatschap-

pelijke integratie. Zo ging mijn

thesis over een verplichte soci-

ale stage voor jongeren in het

middelbaar onderwijs. Bij jonge-

ren die zo’n stage volgden is de

kans groter dat ze later iets bij-

dragen op maatschappelijk vlak.

Die vaststelling laat mij alleen

nog meer geloven in het sociaal

nut van mijn werk.’

‘Iedere mens heeft een gevoel voor solidariteit.’

31

Al veertien jaar enthousiast vrijwilligerNa een zware operatie verbleef Julia Cools, in begelei-

ding bij sociaal centrum Kyle, een maand lang in een

revalidatiecentrum in Nieuwpoort. Vrijwilligers legden

haar daar in de watten. Zo goed, dat ze dat zelf ook voor

anderen wilde doen.

Julia: ‘Bij vrijwilligerswerk komen veel dingen kijken.

Je bent de hele dag in de weer. Patiënten moeten tijdig

naar de kinesist, dokter, diëtist … Verder ga je veel met

de patiënten wandelen. En dan probeer je nog tijd te

maken voor een babbeltje. Daar hebben mensen met ge-

zondheidsproblemen vaak nood aan.’

Wat is Julia’s drijfveer om te blijven doorgaan? Julia: ‘Bij

ons in de familie is sociaal engagement heel gewoon.

Mijn ouders waren heel sociaal en hadden een druk ver-

enigingsleven. Ik heb dat ook aan mijn kinderen meege-

geven. Ondertussen is mijn zoon opvoeder bij autistische

jongeren en geeft mijn dochter les aan gehandicapten.

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.’

Bruggen bouwen tussen culturenHet multiculturele praatcafé in

de Berchemse zaal De Vrede is

een initiatief van de Iraanse Madi

Zajjadi en zijn vrouw Soodabeh

Ghorbadine, twee maatschappe-

lijk geëngageerde klanten van

sociaal centrum Berchem. Waar-

om doen ze dat?

Madi: ‘Als je vanuit een ander

land naar België verhuist, dan

weet je in het begin niets. Dat

kan tot grote problemen en soci-

ale isolatie leiden. Stel je voor dat

je ziek bent en tegen niemand er-

over kan vertellen. Of dat je graag

eens buiten komt, maar je hebt

niemand om naartoe te gaan.

Met het praatcafé willen we die

mensen in groep opvangen en

een steuntje in de rug geven.’

Soodabehi: ‘Het praatcafé is ont-

staan als een ontmoetingsplek

voor de Antwerpse Iraanse ge-

meenschap. Maar we hebben de

doelgroep al snel opengetrokken

naar andere culturen. Zo vinden

we het belangrijk dat Belgen ook

participeren aan de gesprekken.

Daarvoor schakelen we zelfs een

tolk in. We willen de Belgen to-

nen dat we echt moeite doen om

te integreren.’

‘We willen Belgen en mensen van

een andere origine samenbrengen.’

‘Ik probeer altijd tijd vrij te maken voor een babbeltje.’

32

Verhaal van een doorzetterSangar Majid vluchtte 6,5 jaar ge-

leden weg uit zijn thuisland Irak.

Toen hij aankwam in België, was

alles nieuw voor hem: de cultuur,

de taal … Via zijn maatschappelijk

werker in het asielcentrum kwam

hij bij OCMW Antwerpen terecht.

In het begin ging alles moeizaam.

Zijn kennis van de Nederlandse

taal was slecht en de vooruitzich-

ten op tewerkstelling waren on-

gunstig. Toch bleef Sangar niet bij

de pakken neerzitten. Bekijk zijn

bemoedigende getuigenis via La-

yar (meer info op p. 2).

Scan deze pagina met Layarvoor de getuigenis van Sangar

33

Column

Peddelen en peinzen

Op de achterkant van dit jaarmagazine staat een beeldverhaal

over onze visie op hulpverlening. Beelden zeggen veel, maar

niet alles. De lezer moet er nog een eigen interpretatie aan

geven. Een beeld maakt gedachten en gevoelens los.

Als ik mijn ogen sluit …

Mensen ervaren hun leven en de uitdagingen die op

hen afkomen op verschillende manieren en gaan er

ook anders mee om. Klanten ervaren hoe moeilijk hun

tocht kan zijn. Ze zien de boot van de hulpverlener niet

altijd. Soms kiezen ze een andere boot dan die van de

hulpverlener. Of nemen ze in de boot een plek in die we

niet verwachtten. Misschien kunnen ze de aangereikte

roeispanen niet grijpen of weten ze niet hoe die te ge-

bruiken. Klanten zijn soms geen vragende partij om zelf

te roeien. Of ze willen wel, maar roeien in een andere

richting.

En voor de hulpverlener is het een regelrechte uitda-

ging en een opdracht om de positieve krachten in de

klant te benoemen en daarop in te zetten. Om de boot

in evenwicht te houden, ook in complexe en moeilijke

situaties. Om vast te stellen waarom de boot zus of zo

vaart en soms kapseist. Om steeds opnieuw de klant

uit te nodigen om de roeispanen over te nemen. Om de

moeilijke vaargeulen en stroomversnellingen te signale-

ren aan leidinggevenden en aan het beleid.

Klantgericht zijn en tegelijkertijd loyaal aan de eigen

organisatie en het beleid blijven, is een voortdurende

zoektocht naar evenwicht. Maar de wil is er zeker om

een stevig beleid uit te bouwen dat inspeelt op de snel

veranderende samenleving. Een beleid dat klantsitua-

ties en regelgeving samenbrengt tot een innovatief ge-

geven. Een beleid dat anticipeert op de noden van zowel

de klant als de hulpverlener en inspireert om zorgzaam

om te gaan met elkaar. Om samen de uitdagingen van

een grootstad als Antwerpen aan te gaan.

Sluit even de ogen en droom je eigen beeldverhaal.

Kris Drossaert

afdelingschef maatschappelijk werk

34

Jaarcijfers onlineOp onze website www.ocmw.antwerpen.be/jaarverslag vind je uitgebreid

cijfermateriaal en gedetailleerde informatie over de inspanningen die we

in 2013 deden.

Je leest er ook meer over onze interne organisatie, de samenstelling

van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn, het Managementcomité,

het personeelsbestand … Ook de jaarrekening is hier te vinden.

www.ocmw.antwerpen.be/jaarverslag

Colofon

Verantwoordelijke uitgeverMarc De Bens, Lange Gasthuisstraat 33, 2000 Antwerpen

Concept, redactie, vormgeving en secretariaatCommunicatiedienst OCMW AntwerpenPostadres: Lange Gasthuisstraat 39, 2000 Antwerpentel. 03 338 67 67communicatie@ocmw.antwerpen.be

FotografieCommunicatiedienst OCMW Antwerpen, Tim De Weerdt, Elisabeth Verwaest

OCMW-infopunttel. 03 338 28 28info@ocmw.antwerpen.bewww.ocmw.antwerpen.be

Bedankt Een duizendtal medewerkers zet zich elke dag opnieuw in om kansen

te creëren voor alle Antwerpenaren. Om te vechten tegen (kans)armoede,

om mensen te versterken, te activeren en te integreren … Dat doen we

met overtuiging en met de vijf grote A-waarden in het achterhoofd:

samenwerken, klantgerichtheid, integriteit, diversiteit en kostenbewustzijn.

Aan iedereen een oprecht dankjewel voor de geleverde prestaties!

Op onze website krijgen die gepassioneerde collega’s een gezicht.

Daar vertellen ze over hun ervaringen als OCMW-medewerker en wat

hen inspireert.

Scan deze pagina met Layarom naar het getuigenissenplatform te gaan

35

Wil je op de hoogte blijven van het reilen en zeilen bij OCMW Antwerpen? Volg ons!

www.facebook.com/OCMWAntwerpenwww.facebook.com/Maagdenhuismuseum

www.twitter.com/OCMWAntwerpen

www.linkedin.com/company/278824?trk=tyah

Volg OCMW Antwerpen op sociale media

Onze visie op hulpverlening