Lespakket VrijheidsbeperkingLes 2: Zorg voor vrijheid

Doel

Aan het eind van deze les kun je vertellen wat vrijheidsbeperking is.

2

Waarom bespreken we vrijheidsbeperking?

Universele verklaring van de rechten van de mens, Artikel 3:Ieder mens heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon.

3

Wat gaan we bespreken?

• Wat zijn vrijheidsbeperkende maatregelen?• Wat zijn de effecten?• Criteria voor gebruik?• Stellingen.

4

Wat zijn vrijheidsbeperkende maatregelen?

5

Vrijheidsbeperkende maatregelen zijn …Volgens inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ): “Alle maatregelen die de vrijheid van cliënten beperken”.Bijvoorbeeld:• Fysieke vrijheidsbeperking (Zweedse band, tafelblad).• Medicatie die het gedrag beïnvloed (psychofarmaca).• Domotica (sensor, uitluistersysteem, camera,

deurverklikker).• Individuele afspraken (afspraken over roken,

tijdsafspraken).• Groepsafspraken en huisregels (bepaalde kasten op

slot, bedtijden).

6

Wat zijn de effecten?

7

Negatieve gevolgen (1)Vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals Zweedse banden, gaan in tegen de fundamentele rechten van de mens en hebben negatieve gevolgen voor het lichamelijk en geestelijk welbevinden.Mogelijke gevolgen zijn:• Meer onrust (verzet).• Meer incontinentie.• Meer kans op decubitus.• Minder beweging en hierdoor verlies van spiermassa

en lenigheid. Het valrisico neemt hierdoor toe.

8

Negatieve gevolgen (2)• Meer psychofarmaca : meer

bijwerkingen.• Letsel. Doden door ‘ophanging’ in de

Zweedse band door onjuist gebruik.• Psychische klachten als angst en

depressie.• Lichamelijke passiviteit leidt tot

achteruitgang van het denkvermogen, het slaap-waakritme en stemming van cliënten.

9

Criteria voor gebruik?

10

Criteria vrijheidsbeperkende maatregelen

Vrijheidsbeperking mag alleen om ernstig nadeel te voorkomen.

Welke criteria zijn er?• Proportionaliteit: maatregel staat in juiste

verhouding tot aanleiding. • Subsidiariteit: minst ingrijpende maatregel is

gekozen.• Effectiviteit: gekozen maatregel is het meest

geschikt om het gestelde doel te bereiken

11

Valrisico

Vrijheidsbeperkende maatregelen niet toepassen bij valrisico, omdat:

• Vastbinden van cliënten verhoogt het valrisico!

• Verminderen van heupgordels leidt niet tot meer valpartijen met ernstig letsel.

• Risico op ernstig letsel wordt overschat.

• Er zijn menselijker maatregelen om vallen te voorkomen (bijv. gevaarlijke situaties in kaart brengen en deze aanpassen).

12

Stellingen

13

Goede zorg moet 100% veilig zijn.

14

Stelling 1

Ik voel me schuldig als een cliënt haar heup breekt.

15

Stelling 2

Als iemand zich verzet tegen wassen moet je even doorzetten.

16

Stelling 3

Als familie een vrijheidsbeperkende maatregel wil, dan moet je je daarbij neerleggen.

17

Stelling 4

Eens of oneens?

Als ik later oud en valgevaarlijk ben, hoop ik dat een verzorgende of verpleegkundige mij vastbindt.

18

Vrijheidsbeperking = ouderenmishandeling?JA!

Lichamelijke mishandeling: zonder wettige reden vastbinden aan bed of stoel, drogeren.

Schending van rechten: bijvoorbeeld ontzeggen van vrijheid en/of privacy, geen bezoek mogen ontvangen, het niet mogen gebruiken van de telefoon.

19