POLITIEKWAT IS DAT?

WERKBOEK LEERKRACHTEN

Waarom deze les over verkiezingen en politiek?Misschien vraag je je af waarom jij nu net dit werkboekje over politiek voor je hebt liggen? Is dit niet meer een onderwerp voor je ouders? Wel nee! Je beseft het misschien niet, maar ook jouw leven wordt beïnvloed door politiek, wetten, regels,… Hoe dan? Wel, dat kom je tijdens deze les te weten. Het is dus belangrijk dat ook jij weet waar politiek om draait!

Kennismaking met Sarah.Sarah is een 11-jarig meisje. Ze woont in een klein dorpje samen met haar moeder, broer en zus. Ook haar grootvader woont in bij haar gezin. Ze zit in de zesde klas, samen met 17 andere kinderen. Ze studeert hard en haalt goede pun-ten. Maar op woensdagnamiddag legt ze de boeken neer. Dan gaat ze immers naar de muziekschool. Verder houdt ze ervan om met haar vriendinnen Bea en Amber op het pleintje in haar wijk te spelen. In het weekend trekken ze er samen op uit naar de jeugdbeweging…

/ 1 /??

Opa moet veel naar het ziek

enhuis ...

... Reizen en grenzen

Met de bus naar de grote school ...

... Muziekschool

Opa is op pensioen ...

... 6de klas op school

Muziekschool ...

... Jeugdbeweging

Sarah in het kort:

S

H

AR

A

IK

Sarah gaan we in de loop van dit werkboekje meermaals tegenkomen… Zo zal je zien dat haar leven en ook het jouwe beïnvloed wordt door politiek!

/ 3 /

Sarah kennen we nu... Maar hoe zit het bij jou? Kan jij hieronder even jezelf beschrijven?

1TIP

leerkracht

democratie

Politiek draait eigenlijk allemaal rond het maken van wetten en regels. Waarschijnlijk vind je het niet altijd even tof om je aan alle regels te houden, bijvoorbeeld binnen je school. Zo heeft elke school een reglement waarin staat wat de leerlingen wel en niet mogen doen. Laten we even je kennis van het schoolreglement testen! Schrijf hieronder 2 schoolregels op. Ben je het hiermee eens of niet?

Stel je eens voor dat deze regels er niet zouden zijn. Misschien lijkt je dit op het eerste gezicht wel leuk, maar het zou niet leuk blijven. Kun je een voorbeeld vinden waar het zou kunnen mislopen?

Regels en afspraken zijn dus nodig, maar wie stelt die regels op? In België, en in nog heel wat landen vande wereld, vinden we dat iedereen meetelt en dat iedereen zijn zegje mag doen. Men noemt dit democratie.

Wil dat dan zeggen dat wat iedereen zegt zomaar een regel of een wet wordt? Neen, dat niet.

We zijn met meer dan miljoen Belgen (Weet jij het juiste aantal?). Het is dus niet haalbaar dat we met z’n allen onze mening geven over alles. Daarom kiezen we mensen die in onze plaats hun zegje doenen de regels opstellen. Dit doen we tijdens verkiezingen.

POLITIEK?...

/ 5 /

c

12

10

2TIP

leerkracht

3TIP

leerkracht

4TIP

leerkracht

VERKIEZINGEN

Wie mag stemmen?

Iedereen die een stem mag uitbrengen noemt men een stemgerechtigde. Om als kiezer je stem te mogen uitbrengen moet je:- minstens 18 jaar oud zijn en- ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van je gemeente of stadDit betekent dat je officieel in de gemeente of stad woont.

Omdat men in België de mening van iedereen belangrijk vindt, is er in België een stemplicht. Dit betekent dat

In andere landen spreekt men van Hier heb je het recht op te stemmen, maar het is geen verplichting. Onthoud ook dat je nationaliteit belangrijk is. Zo mag bijvoor-beeld een Engelsman die in België woont enkel stemmen als hij aan bepaalde voorwaarden voldoet. Maar die moet je gelukkig niet kennen…

Nu je dit allemaal hebt gelezen… Wie is er binnen jouw gezin allemaal ‘stemgerechtigde’?

Hoelang moet jij nog wachten tot je de leeftijd van stemgerechtigdehebt bereikt? ?...

/ 7 /

stemrecht

iedereen verplicht is om te gaan kiezen

Alle gezinsleden die ouder zijn dan 18 jaar.

Afhankelijk van de geboortedatum.5

TIPleerkracht

6TIP

leerkracht

6 of 7jaar

Kandidaten? Je weet nu reeds dat België een democratisch land is, waar iedereenzijn stem mag uitbrengen. Maar op wie dan?

Mensen die zich kandidaat stellen om als vertegenwoordiger voor de rest van het volk op te treden om de wetten en regels te gaan maken, noemen we politici. Mensen die eenzelfde mening delen, komen samen en vormen een partij.Al hun ideeën staan verzameld in het partijprogramma. Even een testje; welke politiekepartijen kennen jullie al? Vul ze straks ook in op de stembrief!

Om je kandidaat te stell

en moet je:

18 jaar zijn op de dag

van de verkiezingen

Ingeschreven

zijn in

het bevolkingsreg

ister+

/ 9 /

c

CD&V, Groen!, LDD, NVA, Open VLD, spa, Vlaams belang,…

POLITIE

K

7TIP

leerkracht

Heb jij ooit ca

mpagne gevoerd?

Hoe zou jij h

et aanpakken?Hoe ziet zo’n verkiezings-

periode er uit? Campagne voeren.

Enkele weken voor de verkiezingen worden door de partijen foldertjes rondgestuurd of uitgedeeld.

Hierin geven ze de punten aan waar de mensen van de partij de volgende jaren zeker aandacht aan willen schenken.

De laatste dagen voor de kiesdag zie je vaak politici op markten, in kranten en op televisie reclame maken. Zo proberen ze de twijfelende kiezers te overtuigen om op hen te stemmen.

?de datum van de ver

kiezing

de plaats waar j

e moet gaan stem

men

het nummer van het ste

mbureau

Uitnodiging.Elke stemgerechtigde krijgt een oproepingsbrief in de bus.Op deze brief staan

Vaak is dat in een school, in de bibliotheek of in het gemeentehuis zelf. De burgers brengen dan hun oproepingsbrief en hun identiteitskaart mee. In sommige gevallen kan iemand anders in jouw plaats stemmen (bv. als je ernstig ziek bent,…). Dan geef je die persoon volmacht om jouw stem uit te brengen.

+

+

/ 11 /

c

c8

TIPleerkracht

De verkiezingsdag zelf.Als je in het stembureau binnen- komt, geef je je identiteitskaart en je oproepingsbrief af. In het stembureau zitten een voorzitter en bijzitters. Dit zijn allemaal burgers die ervoor zorgen dat alles vlot verloopt. De voorzitter is de grote verantwoordelijke.Je naam wordt afgeroepen en je krijgt een stembrief.

Daar ga je dan mee in het stem- hokje, waar een rood potlood ligt te wachten. Hiermee breng je dan je stem uit.

Als er in je gemeente elektronisch (met de computer) wordt gestemd, krijg je een kaartje. Dit moet je dan in de computer stoppen. Met een elektronische pen kun je dan je stem uitbrengen.

+

Hoe je stembrief invullen?

- Je brengt een lijststem uit. Dan kies je voor een hele partij door het bolletje bij de partijnaam te kleuren.

- Je brengt één of mindere naamstem uit. Dan kies je voor een persoon, waarvan jij vindt dat die zeker mee in het bestuur mag zetelen (= mag deelnemen). Hiervoor moet je dan niet het bolletje bovenaan kleuren, maar het bolletje bij de naam van die persoon die jouw voorkeur heeft.

- Je kan ook blanco stemmen. Hiervoor kleur je geen enkel bolletje, maar dan telt jouw stem mee met de partij die de meeste stemmen krijgt.

- Ongeldige stem. Diegene die hiervoor kiest, maakt een tekeningetje of enkele krabbels aan op het stembiljet, zodat die persoon zeker is, dat zijn stembiljet niet meetelt. Ongeldig stemmen is niet mogelijk als je met de stemcomputer stemt.

OFOF

lijststem

PARTIJ A

Kandidaat 1Kandidaat 2Kandidaat 3Kandadaat 4

/ 13 /

LIJST 1 LIJST 2 LIJST 3 LIJST 4

Mark Sanne Bart PolKurt Nadia Kelly LeiBetty Joris Dries KimNatalie Bert Merel SamWim Alex Gerry Tomas

c

naamstem

PARTIJ A

Kandidaat 1Kandidaat 2Kandidaat 3Kandadaat 4

blanco stem

PARTIJ A

Kandidaat 1Kandidaat 2Kandidaat 3Kandadaat 4

Wat na de verkiezingen?De dag zelf!

- Op een afgesproken uur gaan alle stembureaus dicht.

- De stembiljetten worden netjes opgeborgen met een stempel van de stad zodat niemand er nog aan kan. De brieven openen om zo vals spelen kan dus niet.

- Alle stembussen wordenverzameld op een plaats in de ge- meente. Enkele inwoners van de gemeente worden gevraagd om hier de stemmen te komen tellen.

- Als alle stemmen geteld zijn, wordt alles bekend gemaakt via de radio, televisie kranten, op het internet…

/ 15 /

En de winnaar is...Je zou nu denken dat de partij met de meeste stemmen de grote winnaar zijn. Maar dit is niet altijd zo! Binnen politiek heb je immers een meerderheid nodig. Dit betekent dat je meer dan de helft van alle stemmen in je bezit moet hebben.

Zo behaalt Paars de meeste stemmen en dus ook de meerderheid.

Partij paars = 55%

Partij rood = 30%Partij geel = 15%

Partij paars = 40%

Partij rood = 30%Partij geel = 15%Partij blauw = 15%

Maar het gebeurt zelden dat 1 partij alleen de helft haalt. Hierdoor moet deze partij op zoek naar een andere partij om mee samen te werken.

Wanneer zij samen meer dan de helft van de stemmen hebben, dan hebben zij het recht om samen te regeren. Het zijn vaak lange en moeilijke vergaderingen om te beslissen welke partijen zullen samenwerken!

Paars en rood behalen hierboven samen 70% van de stemmen.Een meerderheid dus. Zij kunnen samen regeren als ze dit wensen. Rood en Geel kunnen dit niet, aangezien ze slechts 45% behalen samen. Geen meerderheid dus!

/ 17 /

We gaan een oefening doen, waarbij je echt kan kijken wat er gebeurt na een verkiezing. Wat betekent dat voor de partijen om te winnen en te verliezen bij een verkiezing?

Heb je een idee wat er na de verkiezingen gebeurt?

POLITIEKPing-partij wint verkiezingenTokyo – Afgelopen zondag werden in Japan verkiezingen georganiseerd. De regerende Ping-partij behaalde, ondanks de slechte peilingen een grote overwinning. Voor het eerst in haar bestaan haalt de partij van president Ping Ping de kaap van 40%. De tweede

partij van de huidige regering, de Pung-

partij werd zwaar afgestraft door de kiezers voor de vele problemen van de afgelopen weken. Zij halen nog slechts

5%. Voorzitter Pung Pung reageert ontgoocheld: “Dit hadden we niet verwacht.

We hadden nochtans veel goede ideeën

voor de komende vijf jaar.” Door de slechte score van de Pung-partij kan de huidige meerderheid niet verder regeren.Vooral de Pong en Pang partij

gaan er met respectievelijk 25 en 20% op vooruit ten opzichte van vorige verkiezingen. Zij hopen deze keer mee in de regeringscoalitie te belanden. Momenteel wachten we nog op de verkiezingscommissie die berekent hoe

de zetels in het 20-koppige Japanse parlement worden verdeeld.

uitslag Japanse verkiezingen

40%30%20%10%

0% Ping Pong Pang Peng Pung

/ 19 /

OEFENING 1

LEES EERST DIT KRANTENBERICHT

Opdrachten bij het krantenartikel:- Kan jij de verkiezingscommissie voor zijn en berekenen hoeveel zetels elke partij zal hebben in het parlement? Je weet dat er in totaal 20 zetels zijn en kent de scores van de verschillende partijen:

- Er moet een nieuwe regering gevormd worden in Japan. Om een nieuwe wet of regel te maken moet deze regel goedgekeurd worden door de meerderheid van de parlementsleden. Ook in België is dit zo. Daarom is het belangrijk dat de partijen in de nieuwe regering meer dan de helft van de parlementszetels in handen hebben. Want ze willen graag dat alle plannen die zij maken goedgekeurd worden door het parlement.

PARTIJ SCORE ZETELSPing PongPangPengPung

- Na de verkiezingen wordt er dus volop onderhandeld tussen de partijen! Welke partijen zouden samen kunnen regeren en dus ‘de meerderheid’ vormen? Geef 3 mogelijkheden en raad ook eens welke naam deze coalities zouden krijgen (TIP kijk naar de kleuren!).

- Als de nieuwe regering het goed doet krijgt ze volgende keer vast en zeker opnieuw de steun van het volk. Als de inwoners van Japan niet tevreden zijn, stemmen ze volgende keer waarschijnlijk voor iemand anders! Over welke partij was het Japanse volk niet tevreden? Waarom kunnen Ping en Pung niet samen verder besturen?

Het volk houdt dus altijd het laatste woord, zowel in dit voorbeeldje als in ons eigen België!

/ 21 /

12340%

25%20%10%5%

85421

Ping – Pong (groen)Ping – Pang (bruin)Ping – Peng (geel)

Omdat ze geen meerderheid vormen. Er moet 50% gescoord worden om een meerderheid te vormen. 40% van Ping en 5% van Pung., dat is 45% procent en dus minder dan de helft. Daarom kunnen ze geen meerderheid vormen.

9TIP

leerkracht

POLITIEKAUTO-partij wint verkiezingenVervoersland – Afgelopen zondag

werden in vervoersland verkiezingen georganiseerd. De regerende Auto-partij

behaalde, ondanks de slechte peilingen

een grote overwinning. Voor het eerst in haar bestaan haalt de partij van president Vroem de kaap van 35%. De

tweede partij van de huidige regering, de Bus-partij werd zwaar afgestraft door de kiezers voor de vele problemen

van de afgelopen weken. Zij halen nog slechts 5%. Voorzitter Tuut reageert ontgoocheld: “Dit hadden we niet verwacht.

We hadden nochtans veel goede ideeën

voor de komende vijf jaar.” Door de slechte score van de Bus-partij kan de huidige meerderheid niet verder regeren.Vooral de Trein- en Fiets- partij

gaan er met respectievelijk 25 en 20% op vooruit ten opzichte van vorige verkiezingen. Zij hopen deze keer mee in de regeringscoalitie te belanden. Momenteel wachten we nog op de verkiezingscommissie die berekent hoe

de zetels in het 20-koppige parlement worden verdeeld.

uitslag verkiezingen

40%30%20%10%

0% Auto Trein Fiets Boot Bus

Opdrachten bij het krantenartikel:

PARTIJ SCORE ZETELSAutoTreinFietsBootBus

- Kan jij de verkiezingscommissie voor zijn en berekenen hoeveel zetels elke partij zal hebben in het parlement? Je weet dat er in totaal 20 zetels zijn en kent de scores van de verschillende partijen:

- Er moet een nieuwe regering gevormd worden in vervoersland. Om een nieuwe wet of regel te maken moet deze regel goedgekeurd worden door de meerderheid van de parlementsleden. Ook in België is dit zo. Daarom is het belangrijk dat de partijen in de nieuwe regering meer dan de helft van de parlementszetels in handen hebben. Want ze willen graag dat alle plannen die zij maken goedgekeurd worden door het parlement!

/ 23 /

75431

35%25%20%15%5%

OEFENING 2

LEES EERST DIT KRANTENBERICHT

- Na de verkiezingen wordt er dus volop onderhandeld tussen de partijen! Welke partijen zouden samen kunnen regeren en dus ‘de meerderheid’ vormen? Geef 3 mogelijkheden .

- Als de nieuwe regering het goed doet krijgt ze volgende keer vast en zeker opnieuw de steun van het volk. Als de inwoners van Japan niet tevreden zijn, stemmen ze volgende keer waarschijnlijk voor iemand anders! Over welke partij was het volk niet tevreden? Waarom kunnen Auto en Bus niet samen verder besturen?

Het volk houdt dus altijd het laatste woord, zowel in dit voorbeeldje als in ons eigen België!

/ 25 /

123

Auto - Trein (groen)Auto - Fiets (bruin)Auto - Boot (geel)

Omdat ze geen meerderheid vormen. Er moet 50% gescoord worden om een meerderheid te vormen. 35% van Auto en 5%van Bus, dat is 40% procent en dus minder dan de helft. Daarom kunnen ze geen meerderheid vormen.

KIEZEN

?

WAARVOOR?

Heel wat stukjes van onze leefwereld worden geregeld door een hele hoop democratische wetten en beslissingen. Een grote groep politici beslist hierover van op verschillende niveaus! Ken je deze niveaus?En weet jij wie het voor het zeggen heeft?

10TIP

leerkracht

/ 27 /

Jij woont in de gemeente

die in de provincie ligt.

Onze provincie ligt in het gewest

wat een deeltje is van

Elk trapje van deze ladder heeft een eigen bestuur dat over bepaalde dingen kan beslissen op zijn grondgebied. Omdat we in een leven kunnen we zelf stemmen welke politici in die besturen komen!Alsof het nog niet ingewikkeld genoeg is zit ons land ook nog in andere organisaties met een eigen bestuur: bv.

Kiezen voor mijn gemeente.Wat weet jij over jouw gemeente?

naam

deelgemeentes

A =

B =

C =

D =

inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard

Om de 6 jaar kunnen we stemmen voor mensen die in onze plaats de beslissingen mogen nemen in onze gemeente. We kiezen dan een nieuw gemeentebestuur.

A

B

DC

c

AarschotVlaams-Brabant

VlaanderenBelgië

democratie

Europa

Aarschot

AarschotLangdorpGelrodeRillaar

/ 29 /

De gemeenteraad:In onze gemeente zijn er gemeenteraadsleden. Het is de taak van de gemeenteraadsleden om één keer per maand te stemmen over de plannen van de burgemeester en zijn schepenen.

Gemeenteraadsleden die de burgemeester steunen noemt men

Gemeenteraadsleden die niet in de partij(en) van burgemeester en schepenen zittennoemt men

Het college van burgemeester en schepenen: De burgemeester is ‘de baas’ van de gemeente. Weet jij wie onze burgemeester is?

In onze gemeente zijn er schepenen. Elke schepen heeft zijn eigen taak, dit kan bijvoorbeeld woningenbouw, sport of jeugd zijn.

?...

?...

Wat is de taak van de gemeente?Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat takenopschrijven: c

22

de meerderheid

de oppositie

André Peeters6

Politie, Afvalophaling/milieudienst, speelterreinen,…

/ 31 /

Kiezen voor mijn provincie.Wat weet jij over jouw provincie?

naam

hoofdplaats

ligging welk nummertje hoort bij onze provincie? Ken jij ook de andere provincies?

inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard

Het gemeentebestuur komt samen om te beslissen in het gemeentehuis. Daar bevinden zich ook alle diensten van onze gemeente! Weet jij nog wat je allemaalkan gaan doen in het gemeentehuis?c

c

1 23

46

75

8

9

10

Bouwvergunning aanvragen, rijbewijs ophalen, identiteitskaart afhalen, adreswijziging aangeven,…

Muziekschool, jeugdbeweging,speelterrein,6de klas op school

Vlaams-BrabantLeuven

?...6

1. West-Vlaanderen2. Oost-Vlaanderen3. Antwerpen4. Limburg5. Henegouwen

6. Vlaams-Brabant7. Waals-Brabant8. Namen9. Luik10. Luxemburg

11TIP

leerkracht

12TIP

leerkracht

Nu kan je zeker en vast ook opschrijven welke stukjes van mijn leven door de gemeente geregeld worden!

/ 33 /

Om de 6 jaar kunnen we, tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen, gaan stemmen voor een nieuwe provincieraad. Aan het hoofd van elke provincie staat ook een

Hij wordt door de koning voor zijn hele leven benoemd. Weet jij wie dit nu is voor onze provincie?

Wat is de taak van de provincie? Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken opschrijven:

Kiezen voor mijn gemeenschap/gewest. Wat weet jij over jouw gewest?

naam hoofdstad

ligging weet jij waar ons gewest ligt? België is een ingewikkeld landje met al zijn gewesten en gemeenschappen. Ken jij ze?

inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljardOm de 5 jaar worden er regionale verkiezingen gehouden. Dan stemmen we voor mensen van wiewe vinden dat ze ons gewest mogen besturen.

de gewesten: de gemeenschappen:

c

c

c

gouverneur

Lodewijk de Witte

Vrije tijd bv. zwemvoorziening/recreatie,fietsroutes, rampenfondsen

speelterrein,6de klas op school

Vlaams Gewest Brussel

Vlaamsgewest

Brussel HoofdstedelijkGewest

Waalsgewest

Vlaamsegemeenschap

Fransegemeenschap

Duitstaligegemeenschap

13TIP

leerkracht

Nu kan je zeker en vast ook opschrijven welke stukjes van mijn leven door de provincie geregeld worden!

/ 35 /

Het Vlaams parlement: Deze parlementsleden discusiëren en stemmen over alle plannen van de ministers! Ze hebben dus een belangrijke taak! Als % van de parlementsleden een nieuwe regel steunt, wordt de regel ingevoerd. Anders niet!

De Vlaamse regering:

De minister-president is ‘de baas’ van het gewest/de gemeenschap. Weet jij wie nu onze minister-president is?

De minister-president wordt geholpen door die elk hun eigen taak hebben. Eentje is zobijvoorbeeld verantwoordelijk voor verkeer, een ander voor cultuur,…

?...

?... Parlementsleden die de regering steunen noemt menen parlementsleden die NIET in de regeringspartijen zitten noemt men 1

Wat is de taak van de gewesten en gemeenschappen?Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat takenopschrijven:

Nu kan je zeker en vast ook opschrijven welke stukjes van mijn leven door het gewestbestuur geregeld worden!

c

c

c

124

de meerderheid

de oppositie

Kris Peeters

ministers

Media, Wetenschap, Sport,...

Jeugdbeweging, 6de klas, naar school komen met de bus,...

/ 37 /

POLITIEKSTAATSHERVORMINGJe hebt op de radio of op de tv vast al eens gehoord over de ‘staatshervorming’. Dit is een discussie tussen mensen die

vinden dat de gewesten meer macht moeten krijgen en tussen mensen die vinden dat België meer macht moet krijgen.

Kiezen voor mijn land.Wat weet jij over jouw land?

naam

hoofdstad

officiële talen

liggingDuid onze hoofdstad aan en vul dit kaartje ininwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljardOm de 4 jaar worden er federale verkiezingen gehouden. We kiezen dan voor een nieuw bestuurvoor ons landje.

Kleur mij in!c

c

België

Brussel

Nederlands, Frans,Duits

NoordzeeNederland

Duitsland

FrankrijkLuxemburg

14TIP

leerkracht

/ 39 /

Het federaal parlement: Het zijn de parlementsleden die moeten stemmen of een plan van de regering door mag gaan of niet. Het federaal parlement bestaat uit 2 delen die allebei hun goedkeuring moeten geven:

De federale regering: De premier is ‘de baas’ van het gewest/de gemeenschap. Weet jij wie nu onze premier is?

De premier wordt geholpen door die elk hun eigen

taak hebben. Eentje is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het leger, een ander voor belastingen,…

Dit is Wat is zijn taak dan? Hij is wel onze koning maar heeft geen echte macht. Hij kan alleen maar goede raad geven aan de politici.

12

Wat is de taak van het bestuur in ons land?Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat takenopschrijven:

Nu kan je zeker en vast ook opschrijven welke stukjes van mijn leven door de Belgische wet geregeld worden!

c

cde senaatde kamer

Yves Letermeministers

Koning Albert II

leger (defensie), ziekenhuis (gezondheiszorg), rechtbank (justitie)

Opa op pensioen, opa in het ziekenhuis

15TIP

leerkracht

/ 41 /

Kiezen voor de EU.Wat weet jij over de EU? hoofdstad

lidstatenkleur ons land in op het kaartjeKen jij alle andere 26 lidstaten?

inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard

De EU of

is een organisatie van Europese landen die meer willen gaan samenwerken. Er zijn mensen die willen dat Europa laterzelfs één groot land wordt!

De wetten en regels opstellen is de taak van de politici. Weten jullie ook wie ervoor moet zorgen dat we ons aan al die regels houden?

Al die wetten en plannen kosten ook geld! We dragen allemaal ons steentje bij door te betalen.

c politie en justitie

belastingen

Brussel

EuropeseUnie

1. Portugal2. Spanje3. Frankrijk4. Italië5. Malta6. Griekenland7. Cyprus8. Bulgarije9. Roemenië10. Hongarije11. Slovakije12. Tsjechië13. Polen14. Oostenrijk15. Slovenië16. Duitsland17. Nederland18. België19. Luxemburg20. Ver. koninkrijk21. Ierland22. Denemarken23. Zweden24. Finland25. Estland26. Letland27. Litouwen

16TIP

leerkracht

Misschien is het je al wel opgevallen dat op elk niveau het bestuur er ongeveer gelijkaardig uitziet?

Op elk niveau is er een baas die geholpen wordt door een groepje helpers die elk hun eigen taakhebben. Je merkt dat er op elk niveau een raad of parlement is. De grote groep mensen die hier in zit moet stemmen of de nieuwe regels goed zijn of niet. De partijen van de ‘baas’ en zijn ‘helpers’stemmen vaak voor en worden de genoemd.

De andere partijen noemt men de

Vaak moeten partijen samen gaan werken om samen een meerderheid te hebben: ze vormen een

/ 43 /

Vul aan!Gemeente

Provincie

Gewest

België

EU

Burgemeester

Commissievoorzitter

Vlaams Parlementslid

Minister

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

Het bestuur van de EU bestaat uit 3 delen:

Het om de 5 jaar mogen we gaan stemmen voor nieuwe Belgische vertegenwoordigers in dit parlement.De stelt nieuwe plannen op. Elke commissaris heeft hier zijn eigen taak! De dit is een vergadering van alle Europese premiers.

De voorzitter is de EU-president. Op dit moment is dat

De rol van de EU wordt steeds belangrijker: wat regelt de EU zoal? Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken opschrijven.

123

c

c

Europees parlementEuropese CommissieEuropese Unie

Herman Van Rompuy

Geldzaken,gsm verkeer (afspraken)Reizenen grenzen

Gouverneur

Minister President

Premier

Minister

Provincieraadslid

Parlementslid

ParlementslidCommissarissen

Schepenen Gemeenteraadslid

Gedeputeerden...

meerderheidoppositie

coalitie

Nu kan je zeker en vast ook opschrijven welke stukjes van mijn leven door de EU geregeld worden!

Voor jullie heeft politiek nu geen geheimen meer. Je weet nu hoe verkiezingen werken en waarvoor ze dienen. Je weet nu hoe ons land op verschillende niveaus bestuurd wordt. Je weet nu dat wij allemaal, vanaf onze 18de verjaardag, meebeslissen!

Hopelijk onthouden jullie vooral dat laatste: wij beslissen allemaal mee! Doorheen dit bundeltje heb je gezien dat we ons moeten houden aan heel wat regels. Die regels zijn erg belangrijk voor onszelf en bepalen een groot deel van onze omgeving. Het is dus belangrijk dat jullie later goed nadenken over

wie jullie stem krijgt. Want door te stemmen beslissen wij mee! Hopelijk denken jullie, wanneer jullie in voor het eerst gaan stemmen nog eens terug aan deze les!

Ook nu mag er geen rem op jullie stem staan! Jullie zijn misschien nog vrij jong, ook nu mag je laten merken dat je een eigen mening hebt. Het is jouw goed recht om een eigen mening te hebben en die te verdedigen (met woorden hé)! Onthoud wel dat het zeker even belangrijk is om respect te hebben voor de mening van een ander!

/ 43 /

Moeilijkewoordenlijst

- Inspraak hebben: je mening mogen geven, zeggen wat je denkt- Democratie: het volk mag mee beslissen over de werking van een land- Stemgerechtigde: iemand die zijn stem mag uitbrengen- Stemplicht: moeten stemmen- Stemrecht: mogen stemmen- Politici: mensen die zich kandidaat stellen om als vertegenwoordiger voor de rest van het volk op te treden om de wetten en regels te gaan maken- Meerderheid: meer dan de helft van de stemmen bezitten- Campagne voeren: reclame voeren - Oppositie: partijen die niet mee in de meerderheid zitten. Ze kijken erop toe dat de meerderheidspartijen hun werk goed uitvoeren

/ 45 /

! !

/ 47 /

! !

/ 49 /

! - !

/ 51 /

1. Suggestieve vragen stellen. Wat zijn je hobby’s? Heb je broers/zussen? Hoe kom je naar school? Wat doe je graag?…2. Het kan ook leuk zijn om de voorstellingen voor elkaar te doen, dat de leerlingen zichzelf voorstellen in de klas.3. Zorg ervoor dat de leerlingen op voorhand weten dat ze een foto moeten meebrengenof anders zorg je voor een alternatief: tekening maken, foto trekken in de klas,…

1. Indien de kennis van het reglement onvoldoende is of niet meer zo recent. Dan kan je volgende oefeningen doen, zodat de kennis terug wordt opgefrist. - @: zoek de regels op de website van de school- Maak kaartjes van verschillende regels: Geef als opdracht aan de klas: sorteer de regels, welke zijn van de school, welke niet?- …2. Je kan over het gedeelte ‘Ben je het hiermee eens of niet?’, ook een groepsdiscussie doen, gebruik hiervoor eventueel ‘Methodieken (voor discussie) om thema’s te bespreken’ uitde bundel ‘Variatie in Participatie’.

1. Kijk naar je eigen carrière? Welke regels zijn er reeds bijgekomen? Welke situaties hebben jullie hierdoor kunnen vermijden? Al deze zaken kunnen een inspiratie zijn omde leerlingen te helpen bij het vervullen van hun opdracht.2. @: ook de volgende website: www.youtube.com en hierop het trefwoord ‘schoolregel’ ingeven geeft mooie filmpjes en resultaten.

1. @: Het exacte aantal inwoners van België kan je terugvinden op: http://www.belgium.be

1. In België heeft men een opkomstplicht. De termen opkomstplicht en stemplicht worden vaak in dezelfde betekenis gebruikt. Om het voor de leerlingen niet verwarrend te maken spreken we over stemplicht en stemrecht. Maar we willen zeker deze opmerking aan jullie meegeven.

1. Bespreek zeker dat het niet betekent dat ze op 18 jaar reeds moeten gaan stemmen, dit is afhankelijk of er het jaar dat de kinderen 18 jaar worden, ook effectief verkiezingen zijn.

1. @: de volledige lijst vind je terug op:http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Vlaamse_politieke_partijen2. @: je kan ook de kinderen deze lijst laten terug zoeken op het internet, wie vindt alle partijen en wat betekenen de afkortingen.

TIP’Sleerkracht

6/ P. 7 /

5/ P. 6 /

4/ P. 5 /

3/ P. 4 /

7/ P. 9 /

1/ P. 3 /

2/ P. 4 /

/ 53 /

1. Gebruik hiervoor methodieken uit de bundel ‘Variatie in Participatie’.

1. Voor de naam van de partijen is er een suggestie gedaan met betrekking tot de kleuren. De leerlingen kunnen ook creatief hun gangen gaan en zelf namen van partijen verzinnen.

1. Voor de naam van de partijen is er een suggestie gedaan met betrekking tot de kleuren. De leerlingen kunnen ook creatief hun gangen gaan en zelf namen van partijen verzinnen.

1. @: opzoekingswerk op de website van de Stad Aarschot: www.aarschot.be, kan de leerlingen een beter idee geven van hoe een gemeentehuis werkt.2. Ook het deelnemen aan het stadhuisspel wordt aangeboden door de Stad Aarschot. Contact kan worden opgenomen met de jeugddienst.

1. Voor de oplossing van de andere provincies kan er ook een creatieve, speelwijze worden gebruikt: bv. opzoeken op het internet, kaart en namen samenvoegen door verbindingen te maken,… We verwijzen hier ook naar de methodieken van ‘Variatie in participatie’.

1. @: opzoekingswerk op de website van de provincie: www.vlaamsbrabant.be, kan de leerlingen een beter idee geven van hoe een provincie werkt.

1. @: staatshervorming is een belangrijk begrip voor België, we halen het hier dan ook aan, maar niet uitgebreid. Indien je het toch graag meer uitgebreid zou bekijken, dan kan je meer informatie vinden op volgende website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Staatshervorming_(België)

1. @: meer info over het parlement: http://www.fed-parl.be

1. Voor de oplossing van de andere provincies kan er ook een creatieve, speelwijze worden gebruikt: bv. opzoeken op het internet, kaart en namen samenvoegen door verbindingente maken,… We verwijzen hier ook naar de methodieken van ‘Variatie in participatie’.

8/ P. 10 /

9/ P. 21 /

10/ P. 24 /

11/ P. 30 /

12/ P. 31 /

13/ P. 32 /

14/ P. 36 /

15/ P. 38 /

16/ P. 41 /

/ 55 /

DAAG

!

:) grafische vormgeving www.leensauviller.beVU: Els Vinckx, Schepen van Jeugd, Stad Aarschot