Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger...

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

Opleiding Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen

Academiejaar 2012-2013

Invloed van fysieke fitheid op de

reddingsproef Hoger Redder

Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in de Lichamelijke

Opvoeding en de Bewegingswetenschappen

Door: Martinsen Gaëlle

Promotor: Prof. Dr. J. Bourgois

Begeleider: Dr. I. Tallir

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder

I

WOORD VOORAF

In het kader van mijn opleiding Master in de Lichamelijke Opvoeding en

Bewegingswetenschappen stond ik voor een belangrijke keuze in het zoeken naar een

interessant en vooruitstrevend onderwerp voor mijn masterproef die het sluitstuk van mijn

studies moet betekenen.

Zelf ben ik al jaren zwemster op recreatief niveau waarna ik op zestienjarige leeftijd de

logische beslissing nam om strandredder te worden. Mijn interesses in zwemmen en

reddend zwemmen zorgden voor de drijfveer in de definitieve keuze van mijn

masterproef. Ik koos ervoor om de fysieke fitheid bij Hoger Redders wetenschappelijk te

onderzoeken.

Daarnaast stel ik het ten zeerste op prijs iedereen te bedanken die bijgedragen heeft tot het

tot stand komen van mijn masterproef.

In de eerste plaats dank ik mijn geachte promotor, Prof. Jan Bourgois en begeleider, Dr.

Isabel Tallir, die mij op regelmatige tijdstippen de nodige feedback bezorgden over het

verloop van mijn masterproef. Zij hebben mij de mogelijkheid geboden dit werk tot een

goed einde te brengen, mij de nodige middelen ter beschikking gesteld en stonden altijd

op een geduldige manier klaar met woord en daad.

Evenzeer wil ik mijn medestudente Lore Schaut bedanken voor de productieve

samenwerking tijdens dit lange proces.

Het uitvoeren van deze masterproef was tevens niet mogelijk geweest zonder de

vrijwillige medewerking van alle Hoger Redders, waarvoor ook zij een dankwoordje

krijgen.

Tot slot wil ik graag ook een woord van dank richten tot mijn naaste omgeving. In het

bijzonder is dat mijn vriend, Maxime Bonny. Hij heeft mijn werk doorgelezen en mij

onvoorwaardelijk en moreel gesteund bij het tot stand komen van mijn masterproef. Ook

mijn ouders en vrienden verdienen een woordje van dank voor hun steun en

bemoedigende woorden.


III

INHOUDSOPGAVE

WOORD VOORAF _____________________________________________________ I

INHOUDSOPGAVE ___________________________________________________ III

SAMENVATTING ____________________________________________________ VII

LITERATUURSTUDIE __________________________________________________ 1

1 FYSIEKE FITHEID _____________________________________________________ 1

1.1 Morfologische component van fysieke fitheid _______________________________ 1

1.2 Cardiorespiratoire component van fysieke fitheid ____________________________ 1

1.3 Musculaire component van fysieke fitheid __________________________________ 2

1.4 Motorische component van fysieke fitheid _________________________________ 3

1.5 Soorten fysieke fitheid _________________________________________________ 3

1.5.1 Gezondheidsgerelateerde fysieke fitheid ______________________________________ 3

1.5.2 Prestatiegerelateerde fysieke fitheid __________________________________________ 4

1.5.3 Beroepsgerelateerde fysieke fitheid __________________________________________ 5

1.6 Het meten van fysieke fitheid ____________________________________________ 6

1.6.1 Veldtesten ______________________________________________________________ 6

1.6.2 Labotesten _____________________________________________________________ 8

1.7 Validiteit en betrouwbaarheid van fysieke fitheidstesten _______________________ 8

1.7.1 Validiteit _______________________________________________________________ 8

1.7.2 Betrouwbaarheid ________________________________________________________ 9

2 VERDRINKING _______________________________________________________ 10

2.1 Terminologie _______________________________________________________ 10

2.2 Oorzaken van verdrinking _____________________________________________ 11

2.3 Incidentie en prevalentie van verdrinking _________________________________ 11

3 DE REDDER __________________________________________________________ 13

3.1 Antropometrisch profiel _______________________________________________ 13

3.2 Energieverbruik tijdens een reddingsoperatie ______________________________ 14

4 FITHEIDSTESTEN VOOR REDDERS ____________________________________ 16

4.1.1 Wat is een taakanalyse? __________________________________________________ 16

4.1.2 Hoe wordt een taakanalyse uitgevoerd? ______________________________________ 16

4.1.3 Toepassing: taakanalyse bij redders _________________________________________ 18

4.1.4 Geslacht en leeftijd ______________________________________________________ 19


IV

4.1.5 Training _______________________________________________________________ 20

5 PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN ______________________ 21

5.1 Probleemstelling _____________________________________________________ 21

5.2 Onderzoeksvragen____________________________________________________ 21

METHODIEK _________________________________________________________ 23

1 PROEFPERSONEN _____________________________________________________ 23

1.1 Selectie van de proefpersonen __________________________________________ 23

1.2 Proefgroep __________________________________________________________ 23

2 PROCEDURE__________________________________________________________ 24

2.1 Soort onderzoek _____________________________________________________ 24

2.2 Dataverzameling _____________________________________________________ 24

2.3 Meetinstrumenten ____________________________________________________ 25

2.3.1 Vragenlijst _____________________________________________________________ 25

2.3.2 Eurofit Testbatterij _______________________________________________________ 26

2.3.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven Hoger Redder _________________________ 32

2.3.4 Geïntegreerde reddingsproef Hoger Redder ___________________________________ 34

3 DATA ANALYSE ______________________________________________________ 37

3.1 Beschrijvende statistiek _______________________________________________ 37

3.1.1 Vragenlijst _____________________________________________________________ 37

3.1.2 Eurofit Testbatterij _______________________________________________________ 38

3.1.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven _____________________________________ 39

3.1.4 Geïntegreerde reddingsproef _______________________________________________ 39

3.2 Statistische analyse ___________________________________________________ 40

3.2.1 Independent Sample T-test ________________________________________________ 40

3.2.2 Lineaire en Multipele Regressie ____________________________________________ 40

RESULTATEN ________________________________________________________ 43

1 BESCHRIJVENDE RESULTATEN _______________________________________ 43

1.1 Vragenlijst __________________________________________________________ 43

1.2 Eurofit Testbatterij ___________________________________________________ 45

1.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven __________________________________ 46

1.4 Geïntegreerde reddingsproef ____________________________________________ 48

2 VERSCHIL IN PRESTATIE TUSSEN MANNEN EN VROUWEN _____________ 50

2.1 Eurofit Testbatterij ___________________________________________________ 50

2.1.1 Antropometrische metingen________________________________________________ 50

2.1.2 Motorische testen en uithoudingstest _________________________________________ 51


V

2.2 Geïsoleerde functionele reddingsproeven en geïntegreerde reddingsproef ________ 51

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID, GESLACHT EN REGELMATIG

ZWEMMEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE

REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF __________ 53

3.1 Multicollineariteit en spreidingsdiagrammen _______________________________ 53

3.2 Lineaire Regressie ___________________________________________________ 55

3.2.1 Proef 1 - Onderwater- en rugproef __________________________________________ 55

3.2.2 Proef 2 - Weerstandsproef ________________________________________________ 57

3.2.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef ______________________________________ 58

3.2.4 Proef 4 - Popduikproef ___________________________________________________ 59

3.2.5 Geïntegreerde reddingsproef ______________________________________________ 59

3.3 Multipele Regressie __________________________________________________ 61



3.3.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef ______________________________________ 64


3.3.5 Geïntegreerde reddingsproef ______________________________________________ 65

DISCUSSIE ___________________________________________________________ 69

1 FYSIEKE EIGENSCHAPPEN HOGER REDDERS__________________________ 69

1.1 Antropometrische metingen ____________________________________________ 69

1.2 Maximale kracht, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname en

zwemprestatie ___________________________________________________________ 70

2 FYSIEKE FITHEID EN GESLACHT _____________________________________ 72

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID OP DE REDDINGSPROEF HOGER

REDDER _________________________________________________________________ 73

3.1 Geïntegreerde reddingsproef ___________________________________________ 73



3.1.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoerproef _______________________________________ 75


3.2 Geïntegreerde reddingsproef ___________________________________________ 75

4 STERKTES EN BEPERKINGEN VAN HUIDIG ONDERZOEK EN RICHTLIJNEN

VOOR VERDER ONDERZOEK _____________________________________________ 77

5 CONCLUSIES _________________________________________________________ 79

REFERENTIELIJST __________________________________________________ IX

BIJLAGEN __________________________________________________________ XV


VI

1 LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN ______________________________ XV

2 FLYERS ____________________________________________________________ XVI

3 INFORMED CONSENT ______________________________________________ XVIII

4 VRAGENLIJST _____________________________________________________ XXIV

5 SCOREFORMULIER EUROFIT TESTBATTERIJ _______________________ XXVI

6 EXAMENREGLEMENT GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN

XXVII

7 EXAMENREGLEMENT GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF _________ XXIX

8 CORRELATIE TUSSEN DE FYSIEKE FITHEID, GESLACHT, REGELMATIG

ZWEMMEN EN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE

GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF ____________________________________ XXX

9 SPREIDINGSDIAGRAMMEN ONAFHANKELIJKE VARIABELEN _____ XXXIII


VII

SAMENVATTING

Redders moeten beschikken over bepaalde fysieke fitheidscomponenten. Het uitvoeren

van een reddingsoperatie moet steeds zo snel mogelijk uitgevoerd worden, waardoor dit

kan beschouwd worden als een fysiek veeleisende taak. Het is dus van belang de fysieke

fitheidscomponenten bij redders vast te stellen door middel van beroepsgerelateerde

fitheidstesten (Payne & Harvey, 2010; Tipton et al., 2012). In huidig onderzoek worden

de fysieke fitheidscomponenten bij 27 Hoger Redders gemeten aan de hand van de

Eurofit Testbatterij. Er wordt nagegaan welke fysieke fitheidscomponenten voorspellers

zijn van de prestaties op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde

reddingsproef.

Resultaten van de Independent Sample T-test toonden aan dat er een verschil bestaat in

fysieke fitheid tussen mannelijke en vrouwelijke Hoger Redders. Mannen scoren hoger

op antropometrische metingen en de meeste fysieke fitheidstesten. Vrouwen hebben meer

evenwicht en zijn leniger in vergelijking met mannen. Uit de meerdere enkelvoudige,

Lineaire Regressies zijn lichaamslengte, huidplooimetingen, krachtuithouding en

maximaal aëroob uithoudingsvermogen de belangrijkste voorspellers voor de prestatie op

de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. Bij de

Multipele Regressie zijn er geen significante voorspellers gevonden voor de prestatie op

de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Voor de geïntegreerde reddingsproef zijn er

bij de Multipele Regressie wel significante voorspellers gevonden, namelijk

huidplooimetingen, krachtuithouding en maximale hartfrequentie. De prestatie op de

geïntegreerde reddingsproef kan voor 71.3% verklaard worden door deze significante

voorspellers.

Uit huidig onderzoek kan geconcludeerd worden dat er verschillende fysieke

fitheidsfactoren een invloed hebben op de prestatie van de reddingsproef Hoger Redder.

Het is belangrijk deze fysieke fitheidfactoren vast te stellen zodat een beroepsgerelateerde

fitheidstest kan ontwikkeld worden voor Hoger Redders.


1

LITERATUURSTUDIE

1 FYSIEKE FITHEID

In competitiesporten zijn technisch inzicht, tactische vaardigheden, doorzettingsvermogen

en fysieke fitheid prestatiebepalende factoren (Arnason et al., 2004). Naast de

sportcontext zijn componenten van fysieke fitheid ook in bepaalde beroepen belangrijk;

redders, brandweerlui, politieagenten, mariniers, militairen,... hebben bepaalde fysieke

fitheidscomponenten in bepaalde werksituaties nodig (Payne & Harvey, 2010). Naast de

sportcontext en de beroepscontext is fysieke fitheid ook een indicator voor de

gezondheidstoestand van een persoon (Ortega et al., 2008).

Wat is fysieke fitheid nu precies? Over het begrip en de betekenis van fysieke fitheid

bestaan veel misvattingen door de vage omschrijving die er vaak wordt aan gegeven

(Ruiz et al., 2009).

Volgens Vanhees en collega’s (2005) bestaat fysieke fitheid uit vier componenten: een

morfologische component, een cardiorespiratoire component, een musculaire component

en een motorische component.

1.1 Morfologische component van fysieke fitheid

De morfologische component bestaat uit verschillende factoren. Een factor is de

onderliggende eigenschap die een persoon bezit (Vanhees et al., 2005). Enkele

morfologische factoren zijn: lichaamsgewicht, lichaamslengte, lichaamssamenstelling

(spiermassa, vetmassa, botmassa) en huidplooien (Ruiz et al., 2009). Aan de hand van het

lichaamsgewicht en de lichaamslengte wordt de Body Mass Index (BMI) berekend. De

formule voor het berekenen van de BMI (kg/m2) is: lichaamsgewicht/lichaamslengte

2

(Vanhees et al., 2005).

1.2 Cardiorespiratoire component van fysieke fitheid

De cardiorespiratoire component meet het maximaal aëroob uithoudingsvermogen of de

totale capaciteit van een persoon om arbeid te leveren tijdens fysieke inspanningen

(Ortega et al., 2008).


2

De cardiorespiratoire component kan men evalueren door het meten van de maximale

zuurstofopname (VO2max). De maximale zuurstofopname is de maximale hoeveelheid

zuurstof die de spieren per tijdseenheid verbruiken (Bourgois & Vrijens, 2011). De

VO2max kan men uitdrukken in absolute waarden (l/min) of in relatieve waarden

(ml/min/kg). Bij de absolute VO2max houdt men geen rekening met het lichaamsgewicht

(Ortega et al., 2007). De relatieve VO2max wordt gehanteerd in sportdisciplines waarbij

de totale lichaamsmassa onderhevig is aan de zwaartekracht (bijvoorbeeld lopen en

skiën). Bij niet-gewichtsdragende sporten (bijvoorbeeld zwemmen en roeien) wordt de

zwaartekracht op de totale lichaamsmassa gedeeltelijk of volledig opgeheven door de

waterverplaatsing, het drijfvermogen of door hulpmiddelen en materiaal. Hierbij zijn

absolute waarden voor de maximale zuurstofopname beter geschikt (Bourgois & Vrijens,

2011).

Iemand met een zeer goed aëroob uithoudingsvermogen heeft een VO2max van ongeveer

70 ml.min.-1

.kg-1

. Sedentaire volwassen mannen hebben een VO2max van 35 tot 45

ml.min.-1

.kg-1

en bij vrouwen vindt men waarden tussen 25 en 35 ml.min.-1

.kg-1

(Bourgois

& Vrijens, 2011).

Een inspanning op niveau VO2max (100% VO2max) kan men slechts enkele minuten (3

tot 10 minuten) volhouden. Daarom is het belangrijk om ook het uithoudingsvermogen

tijdens een submaximale inspanning te bepalen. Met andere woorden, met welke fractie

van de VO2max kan men een inspanning gedurende lange tijd volhouden. Dit komt

overeen met de uithoudingsgrens of de anaërobe drempel. De anaërobe drempel wordt

bepaald aan de hand van ventilatoire en gasuitwisselingsparameters of de

lactaataccumulatie in het bloed tijdens progressieve inspanning (Bourgois & Vrijens,

2011).

1.3 Musculaire component van fysieke fitheid

De musculaire component van fysieke fitheid bevat volgende factoren: maximale kracht,

krachtuithouding, explosieve kracht en spierlenigheid. Spierlenigheid is afhankelijk van

de viscositeit van de spier (Franklin et al., 2000).

De maximale kracht is de hoogste kracht die een spier of spiergroep kan

produceren bij een willekeurige contractie (Bourgois & Vrijens, 2011).


3

Krachtuithouding is de eigenschap van een spiergroep om herhaalde contracties

uit te voeren over een bepaalde tijdsperiode of een krachtinspanning zo lang

mogelijk vol te houden (Bourgois & Vrijens, 2011).

Explosieve kracht is de eigenschap van het zenuw-spiersysteem om weerstanden

met de hoogst mogelijke contractiesnelheid te overwinnen (Bourgois & Vrijens,

2011).

Spierlenigheid is de eigenschap om bewegingen met een zo groot mogelijke

amplitude uit te voeren (Bourgois & Vrijens, 2011).

1.4 Motorische component van fysieke fitheid

De motorische component bestaat uit een aantal factoren die de prestatie op motorische

vaardigheden en sportvaardigheden bevordert. Snelheid, wendbaarheid en evenwicht zijn

factoren die tot de motorische component behoren.

Snelheid is de eigenschap om het volledige lichaam of verschillende delen van het

lichaam zo snel mogelijk te bewegen over een bepaalde afstand (Ruiz et al.,

2006).

Wendbaarheid is de eigenschap om tijdens een actie de bewegingsuitvoering aan

te passen aan een waargenomen situatieverandering (Bourgois & Vrijens, 2011).

Evenwicht is de eigenschap om het volledige lichaamsevenwicht te behouden

over een bepaalde tijdsperiode (Vanhees et al., 2005).

1.5 Soorten fysieke fitheid

Fysieke fitheid wordt in verschillende contexten gebruikt. Hierna worden de

verschillende soorten fysieke fitheid, afhankelijk van de context waarin deze gehanteerd

worden, besproken. Afhankelijk van de context is er een andere definiëring voor

gezondheidsgerelateerde, prestatiegerelateerde en beroepsgerelateerde fysieke fitheid.

Fysieke fitheid zegt iets over de gezondheid van een persoon, maar is ook een goede

voorspeller van prestaties en taken (Ruiz et al., 2009; Vanhees et al., 2005).

1.5.1 Gezondheidsgerelateerde fysieke fitheid

Fysieke fitheid wordt in gezondheidsgerelateerde onderzoeken gedefinieerd als: “Een

reeks van eigenschappen die mensen hebben of bereiken die betrekking hebben op het

vermogen om fysiek actief te zijn” (Ruiz et al., 2009).


4

De fysieke fitheidscomponenten hebben betrekking op de gezondheidstoestand van elk

individu. Ze zorgen voor verschillende gezondheidsvoordelen; laag risico op

ontwikkeling van chronische ziektes en laag risico op vroegtijdig overlijden (Ruiz et al.,

2009).

Het ‘American College of Sports Medicine’ (ACSM) heeft gezondheidsgerelateerde

richtlijnen opgesteld. Het ACSM beveelt elke volwassen persoon aan om 5 dagen van de

week minimum 30 minuten fysiek actief te zijn met een matige intensiteit of 3 dagen van

de week minimum 20 minuten fysiek actief te zijn met een hoge intensiteit (Franklin et

al., 2000). Wanneer een persoon deze norm handhaaft kan dit leiden tot een gezonder

fitheidsniveau. Daarom is het belangrijk om fysieke inactiviteit te vermijden (Blair et al.,

2001).

Fysieke fitheid tijdens de kindertijd is van groot belang. Op jonge leeftijd fysiek actief

zijn zorgt voor verschillende gezondheidsvoordelen en preventie van obesitas,

cardiovasculair lijden, skeletale ziekten, mentale ziekten,... op latere leeftijd. Het leidt tot

een gezondere lichaamssamenstelling, wat wordt geassocieerd met een gezonder

cardiovasculair profiel op latere leeftijd (Brunet et al., 2007). Volgens Ortega en collega’s

(2011) is het dus van essentieel belang om gezondheidspromotie op te nemen in diverse

schoolprogramma’s.

1.5.2 Prestatiegerelateerde fysieke fitheid

Ook de sportcontext beschouwt fysieke fitheid als een belangrijk begrip. Voldoende

fysieke fitheid is belangrijk om goede prestaties neer te zetten in de betreffende sport.

Volgens Bouchard en collega’s (2007) verwijst prestatiegerelateerde fysieke fitheid naar

de fysieke fitheidscomponenten die nodig zijn voor sportprestaties binnen een bepaalde

sport. Volgende factoren zijn belangrijk: lichaamssamenstelling, cardiorespiratoire

uithouding, maximale kracht, krachtuithouding en snelheid. Door het afnemen van

fitheidstesten waarbij de verschillende factoren gemeten worden, wordt het fysieke

fitheidsprofiel van sporters vastgesteld (Pearson et al., 2006).

Naast het bepalen van de prestaties bij een sporter wordt er door evaluatie van de

fitheidscomponenten ook talent gedetecteerd. Talentidentificatie is het herkennen van een

natuurlijke gave of een vaardigheid van een superieure kwaliteit. Talentidentificatie wordt

vaak bij jongeren toegepast om de morfologische, fysieke en motorische factoren van de


5

sporter in kaart te brengen (Pearson et al., 2006). Het talent dat bij jongeren wordt

vastgesteld is echter niet altijd een goede voorspeller van talent in de toekomst.

Veranderingen in de puberteit met betrekking tot morfologie hebben een invloed op

prestaties in de toekomst. Daarnaast zijn training en ervaring ook factoren die invloed

hebben op prestaties in de toekomst (Mikkelsson et al., 2006).

Prestatie bepalen en talent identificeren doet men door verschillende componenten te

beoordelen tijdens labotesten en veldtesten (Rampinini et al., 2007). Op die manier weet

de sporter op welke componenten hij goed of zwak scoort en kunnen er individuele

trainingen opgesteld worden (Amusa & Toriola, 2003).

1.5.3 Beroepsgerelateerde fysieke fitheid

Zoals in de inleiding al aangehaald, is er in sommige werksituaties ook nood aan

voldoende fysieke fitheid. Brandweerlui, militairen, redders, mijnwerkers,... moeten vaak

zware fysieke taken uitvoeren. Het is dan ook belangrijk dat zij voldoende fit zijn om

deze taken uit te voeren. Daarnaast is de snelheid van uitvoering belangrijk en moet er

rekening gehouden worden met de veiligheid. Het hoge energieverbruik bij deze fysiek

zware beroepen benadrukt de nood aan fitheidstesten (Bilzon et al., 2001).

Fitheidstesten moeten sterk gerelateerd zijn aan de fysieke eisen van een beroep wat

betekent dat ze een hoge validiteit moeten bezitten. Daarom is het belangrijk om te weten

wat de taken zijn van een specifiek beroep. Evaluatie van de beroepsgerelateerde fysieke

fitheid wordt vaak gehanteerd als selectiecriterium voor bepaalde beroepen (Pohjonen,

2001).

Een voorbeeld van een onderzoek waar beroepsgerelateerde fysieke fitheid wordt

gemeten is de studie van Stewart en collega’s (2008). In deze studie werden

beroepsgerelateerde fitheidstesten bij mijnwerkers afgenomen. De mijnindustrie is een

risicoberoep omdat er regelmatig ongevallen zijn door giftige gassen, mijnen die

instorten,... Omdat een mijnwerker vaak terecht komt in kritieke situaties moet hij over

voldoende fysieke fitheid beschikken. Enkele voorbeelden van algemene fitheidstesten

zijn: sit-ups, sit-and-reach test, een looptest,... De beroepsgerelateerde fitheidstesten van

mijnwerkers zijn: een container dragen, een kuil graven en een waterslang slepen. Stewart

en collega’s (2008) geven aan dat het aanbevolen is fysieke fitheidsnormen voor


6

mijnwerkers te bepalen en hen regelmatig trainingen op te leggen zodat ze de normen

blijven behalen.

1.6 Het meten van fysieke fitheid

Uitgaande van labo- en veldtesten kunnen de verschillende componenten van fysieke

fitheid gemeten worden. De fysieke fitheidscomponenten die in laboratoria gemeten

worden, zijn objectiever en nauwkeuriger in vergelijking tot veldonderzoeken. Verder is

de betrouwbaarheid en de interne validiteit ook hoger bij labotesten (Vanhees et al.,

2005). Een labotest moet voldoen aan enkele veiligheidsstandaarden; het lokaal moet

groot genoeg zijn, het mag niet te warm zijn, er moet een uitrusting in geval van

noodsituaties aanwezig zijn,... (Pina et al., 1995). Er zijn ook nadelen verbonden aan

labotesten. Labotesten zijn duurder dan veldtesten. Daarnaast vereist een labotest

hoogstaande instrumenten en technici. Deze testen nemen ook meer tijd in beslag en men

kan de proefpersonen niet tegelijk testen (Castro-Pinero et al., 2010).

1.6.1 Veldtesten

Om de fysieke fitheid te beoordelen maakt men naast labotesten ook vaak gebruik van

veldtesten. Veldtesten worden veelvuldig gehanteerd bij kinderen en jongeren in scholen

omdat deze testen goedkoper zijn, minder tijd in beslag nemen, weinig technici vereisen

en meerdere proefpersonen tegelijk kunnen testen. Door de toegenomen aandacht voor

fysieke fitheid bij kinderen en jongeren tijdens de laatste twee decennia werden

verschillende testbatterijen ontwikkeld die de fysieke fitheid bij kinderen en jongeren

beoordelen. Een testbatterij bestaat uit verschillende veldtesten die de fysieke

fitheidscomponenten meten (Castro-Pinero et al., 2010).

Voorbeelden van testbatterijen die tijdens lessen Lichamelijke Opvoeding kunnen

afgenomen worden zijn: de ‘Eurofit Testbatterij’ (Council of Europe, 1988),

‘Fitnessgram’ (Welk et al., 2011) en de ‘American Association for Health, Physical

Education and Recreation Youth Fitness Test (AAHPER)’ (Freedson et al., 2000). Deze

testbatterijen zijn ontwikkeld om leerlingen gemakkelijk te kunnen evalueren tijdens de

les Lichamelijke Opvoeding en om jongeren te motiveren om fysiek actief te zijn.


7

Voorbeeld Testbatterij: Eurofit

In 1960 werd de Eurofit Testbatterij door Belgische onderzoekers ontwikkeld. Het

concept van de Eurofit Testbatterij werd in 1978 vastgelegd door de Europese Raad en in

1988 werd het Eurofit handboek gepubliceerd (Council of Europe, 1988). Deze

Testbatterij heeft als doel de gezondheidsgerelateerde fitheid van individuen,

gemeenschappen, subpopulaties en populaties te beoordelen. De doelgroep van deze

testbatterij zijn kinderen en volwassenen tussen 18 en 65 jaar. In de testbatterij zijn er 12

testen opgenomen waarbij de morfologische component, de musculaire component, de

motorische component en de cardiorespiratoire component gemeten worden (Vanhees et

al., 2005). De componenten, factoren en testen die in de Eurofit Testbatterij zijn

opgenomen worden weergegeven in Tabel 1 (Alle afkortingen gebruikt in deze

masterproef zijn terug te vinden in bijlage 1).

Tabel 1. Overzicht van de fysieke fitheidscomponenten, de factoren en de testen van de

Eurofit Testbatterij (naar Vanhees et al., 2005)

Component Factor Test/Meting

Morfologische

component

Lichaamsgewicht en

lichaamslengte

Body Mass Index

Huidplooien Vetpercentage

Musculaire component Maximale kracht Hand Grip

Krachtuithouding Sit-ups

Bent Arm Hang

Explosieve kracht Standing Broad Jump

Lenigheid Sit-and-reach

Motorische component Snelheid ledematen Plate Tapping

Snelheid en wendbaarheid 10 x 5 meter shuttle run

Evenwicht Flamingo Balance

Cardiorespiratoire

component

Maximaal aëroob

uithoudingsvermogen

20 meter shuttle run


8

1.6.2 Labotesten

Om de cardiorespiratoire component in een labotest te beoordelen wordt een maximale of

submaximale inspanningstest afgenomen. Er bestaan verschillende soorten

inspanningstesten (Franklin et al., 2000);

Maximale of submaximale inspanningstest op een fietsergometer

Maximale of submaximale inspanningstest op een loopband

Submaximale inspanningstest op een step

Tijdens een maximale inspanningstest stijgt de intensiteit doordat de belasting van de

fietsergometer stijgt of de helling van een loopband groter wordt (Sharkey & Davis,

2008). In laboratoria wordt de ventilatie, de maximale zuurstofopname, de

bloedlactaatconcentratie, de hartfrequentie en de bloeddruk gemeten. De VO2max wordt

gemeten via analyse van de gasuitwisseling. De bloedlactaatconcentratie meet men via

een vingerprik in het capillair bloed (Vanhees et al., 2005).

De fietsergometer wordt vaak gehanteerd omdat dit protocol een stabiele zitpositie

garandeert, minder plaats inneemt en minder geluid maakt. Daarnaast is het

gemakkelijker om de bloeddruk te meten en het elektrocardiogram (ECG) te registreren.

Een ECG registreert de elektrische activiteit van de hartspier. Het nadeel van de

fietsergometer is dat het zorgt voor vermoeidheid van de quadriceps. Daardoor is het

mogelijk dat proefpersonen voor het bereiken van de VO2max stoppen (Franklin et al.,

2000).

1.7 Validiteit en betrouwbaarheid van fysieke fitheidstesten

1.7.1 Validiteit

Wanneer een test meet wat men wil meten, is er sprake van een goede testvaliditeit. Er

bestaan drie soorten validiteit: criteriumvaliditeit, inhoudsvaliditeit en constructvaliditeit

(Constable & Palmer, 2000).

Een test heeft voldoende criteriumvaliditeit indien de test of fitheidscomponent een goede

voorspeller is van de criteriumvariabelen. Criteriumvariabelen zijn variabelen die men wil

meten maar die onmogelijk direct vast te stellen zijn. Criteriumvaliditeit wordt uitgedrukt

met een correlatiecoëfficient tussen de test (voorspeller) en het criterium of de gouden


9

standaard. Bijvoorbeeld: de 20 meter shuttle run test is een goede voorspeller van het

maximaal aëroob uithoudingsvermogen (Constable & Palmer, 2000; Castro-Pinero et al.).

Een fysieke test heeft voldoende inhoudsvaliditeit indien de test een representatieve

weerspiegeling is van alle domeinen die de test probeert te meten. Een test moet

irrelevante factoren elimineren en alle relevante factoren opnemen zodat de test volledig

is (Constable & Palmer, 2000). Bijvoorbeeld: wanneer de morfologische

fitheidscomponent niet wordt opgenomen in een gezondheidsgerelateerde fitheidstest,

bezit deze test niet voldoende inhoudsvaliditeit (Malmberg et al., 2002).

Een test bezit voldoende constructvaliditeit indien de test een construct meet dat een

goede indicator is voor het begrip waarover je een uitspraak wilt doen (Constable &

Palmer, 2000). Bijvoorbeeld: een fysieke fitheidstest bezit voldoende constructvaliditeit

indien het in staat is verschillen in fysieke fitheid te meten tussen een regionaal sportteam

en een nationaal sportteam (Boddington et al., 2004; Rampinini et al., 2007).

1.7.2 Betrouwbaarheid

Voldoende betrouwbaarheid is belangrijk omdat testen objectief moeten zijn. Er bestaan

twee soorten betrouwbaarheid; test-hertest betrouwbaarheid en inter-rater

betrouwbaarheid.

Test-hertest betrouwbaarheid kan men nagaan door de reproduceerbaarheid te meten van

de test. Dezelfde proefpersoon legt de test op twee verschillende dagen af. De test wordt

gemeten door dezelfde testleider. De test bezit voldoende test-hertest betrouwbaarheid

indien er een correlatie bestaat tussen de behaalde scores op de testen. Met andere

woorden, de scores moeten consistent zijn tijdens verschillende meetmomenten (Suni et

al., 1996).

Een test bezit voldoende inter-rater betrouwbaarheid indien de test dezelfde resultaten

weergeeft wanneer deze door iemand anders afgenomen wordt (Suni et al., 1996).


10

2 VERDRINKING

Het beroep van redders omvat taken waarbij fysieke fitheidscomponenten

prestatiebepalend zijn in bepaalde situaties. Ondanks het feit dat redders een groot deel

van hun tijd niet fysiek actief zijn, moeten ze toch over voldoende fitheid beschikken om

bij verdrinkingsincidenten een verdrinking te voorkomen en het slachtoffer te redden

(Bonneau & Brown, 1995). Redders kunnen verdrinkingen voorkomen door alle

zwemmers nauwlettend in het oog te houden en door, indien nodig, de reddingsoperatie

snel en effectief uit te voeren.

2.1 Terminologie

Er bestaat geen standaard definitie voor het begrip verdrinking. In een review van Papa en

collega’s (2005) werden er 20 definities voor verdrinking en 13 definities voor bijna-

verdrinking vermeld. De meest geciteerde definitie van verdrinking was de definitie van

Modell in 1981: “Dood door verstikking na onderdompeling in een vloeistof binnen de 24

uur”. In 2002 werd op het Wereld Congres over verdrinking in Amsterdam beslist dat

deze verscheidenheid aan terminologie voor verwarring zorgt. Ten gevolge daarvan was

het voor onderzoekers moeilijk om studies over verdrinkingsincidenten te interpreteren en

te analyseren. Dit leidde tot het bepalen van een nieuwe terminologie waarbij beslist werd

om de termen bijna-verdrinking, verdrinking met aspiratie en verdrinking zonder aspiratie

niet langer te gebruiken (Idris et al., 2003).

Volgens Idris et al. (2003) is verdrinking: “Een proces dat resulteert in respiratoire

achteruitgang door volledige/gedeeltelijke onderdompeling in een vloeibaar medium”.

Bij volledige onderdompeling is het volledige lichaam onder water, alsook de luchtweg.

Bij gedeeltelijke onderdompeling is het gezicht en de luchtweg niet onder water.

Verdrinking wordt door Layon en Modell (2009) gedefinieerd als “Een proces waarbij er

primair ademhalingsproblemen voorkomen door volledige/gedeeltelijke onderdompeling

in een vloeibaar medium”. Het vloeibaar medium bevindt zich in de luchtwegen,

waardoor het slachtoffer niet meer kan ademen.


11

2.2 Oorzaken van verdrinking

Vermoeidheid is een belangrijke oorzaak van verdrinking. Het zijn vaak zwakke

zwemmers die betrokken zijn bij een verdrinkingsincident. Daarnaast kunnen er ook nog

andere oorzaken aan de basis liggen van verdrinkingen: een hersenschudding, beroerte,

syncope, drugs, alcohol, trauma, hypothermie, hyperventilatie, geen supervisie,...

Wanneer het slachtoffer niet meer kan ademen en wanneer er geen reanimatie volgt,

zullen verschillende organen aangetast zijn omdat de weefsels geen zuurstof meer

krijgen. Er treedt dus hypoxie op. Hypoxie is een tekort aan zuurstof in het lichaam. Ten

gevolge daarvan kan het slachtoffer sterven (Layon & Modell, 2009; Idris et al., 2003).

2.3 Incidentie en prevalentie van verdrinking

Naast verkeersongevallen en valpartijen, staat verdrinking op de derde plaats als meest

voorkomend dodelijk ongeval in de Verenigde Staten (Layon & Modell, 2009).

De incidentie van verdrinking is het aantal mensen die sterven aan verdrinking per jaar in

een bepaald gebied per aantal van de bevolking. In 2000 zijn er in de Verenigde Staten

4073 personen gestorven aan verdrinking. Dit is gelijk aan 1.48 per 100.000 personen per

jaar (Salomez & Vincent, 2004). Het hoogste incidentiecijfer wordt vastgesteld bij

kinderen jonger dan vijf jaar en bij adolescenten tussen de 15 en 24 jaar (Idris et al.,

2003).

De prevalentie van verdrinking is het aantal verdrinkingen gedurende een bepaalde

periode in een bepaald gebied. Jaarlijks sterven wereldwijd meer dan 500.000 mensen aan

verdrinking (Salomez & Vincent, 2004 ). Dit cijfer wordt waarschijnlijk nog onderschat

aangezien verdrinkingen vaak niet gerapporteerd worden (Idris et al., 2003).

Verdrinkingen kunnen voorkomen worden door voldoende preventiemaatregelen te

nemen. Zo kan men bijvoorbeeld de veiligheidsstandaarden van zwembaden en stranden

strenger handhaven, omheiningen rond zwembaden en de aanwezigheid van redders

verplichten,... De aanwezigheid van een redder is één van de belangrijkste

preventiemaatregelen. Door constant alert te zijn en mogelijke slachtoffers in gevaar

meteen op te merken kunnen redders immers verdrinkingen voorkomen (Page et al.,

2011). Daarnaast moeten ze voldoende getraind zijn en de procedure van een


12

reddingsoperatie kennen zodat een reddingsoperatie snel en effectief kan uitgevoerd

worden (Quan et al., 2011; Layon & Modell, 2009).


13

3 DE REDDER

De belangrijkste taken van een redder zijn het voorkomen van verdrinkingen en

slachtoffers van verdrinkingsincidenten redden. Om een reddingsoperatie in een zo kort

mogelijke tijdsperiode te kunnen uitvoeren is een goede fysieke fitheid primordiaal.

Redders moeten dus over verschillende fysieke fitheidscomponenten beschikken en

moeten deze trainen zodat ze ten allen tijde voldoende fit zijn. Om de fysieke fitheid te

meten, is er nood aan een fitheidstest. Vooraleer deze fitheidstest op te stellen moet er in

eerste instantie gekeken worden op welke fysieke fitheidscomponenten een redder goed

moet scoren. Deze bepalen het profiel van een redder. In tweede instantie voert men ook

een taakanalyse uit om een beroepsgerelateerde fitheidstest op te stellen (Layon &

Modell, 2009; Scanlan & Dascombe, 2011).

3.1 Antropometrisch profiel

In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd de lichaamslengte, het

lichaamsgewicht en het vetpercentage gemeten bij Britse en Zweedse strandredders. In de

studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010) namen er Spaanse strandredders deel aan het

onderzoek en werd onder andere de antropometrie gemeten. Sinclair en collega’s (2009)

deden onderzoek bij Australische strandredders. In tabel 2 zijn de antropometrische

kenmerken van strandredders uit verschillende studies weergegeven.

Tabel 2. Antropometrische kenmerken bij strandredders (Reilly et al., 2006b; Prieto-

Saborit et al., 2010; Sinclair et al., 2009)

Lichaamslengte

(cm)

Lichaamsgewicht

(kg)

Vetpercentage

(%)

Britse en Zweedse

strandredders 177.9 77.0 16.4

Spaanse strandredders 175.9 74.0 12.9

Australische strandredders 179.4 73.7 16.6

In de studie van Scanlan en Dascombe (2011) werden de antropometrische en prestatie

kenmerken bij junior competitieredders onderzocht. Daarnaast werd er ook gekeken of er


14

een verschil bestaat tussen jongens en meisjes. De antropometrie werd gemeten en er

werden fysieke fitheidstesten afgenomen bij junior competitieredders. Uit de resultaten

kon men concluderen dat er een verschil bestaat tussen mannelijke en vrouwelijke junior

competitieredders. Mannen scoorden hoger op de antropometrische metingen en beter op

de fysieke fitheidstesten, behalve op de lenigheidstest. Vrouwen scoorden beter op de

lenigheidstest. De hogere scores van de mannen op de fysieke fitheidstesten zijn onder

andere te wijten aan het feit dat mannen een grotere lichaamslengte en meer spierkracht

hebben.

3.2 Energieverbruik tijdens een reddingsoperatie

Tijdens een reddingsoperatie is het energieverbruik bij een redder hoger dan tijdens rust.

Het zuurstofverbruik (VO2), de hartfrequentie en de bloedlactaatconcentratie geven de

fysiologische aanpassingen van een redder weer.

In de studie van Reilly en collega’s (2006b) werd het zuurstofverbruik dat strandredders

verbruiken tijdens maximaal peddelen, vervoeren en zwemmen in een zwembad gemeten.

De strandredders moesten gedurende 4 minuten peddelen of een pop vervoeren of

zwemmen. De stroomsnelheid nam telkens toe. Het zuurstofverbruik dat ze maximaal

verbruikten tijdens het peddelen was 2.08 l/min, tijdens het vervoeren 3.04 l/min en

tijdens het zwemmen 2.97 l/min. In het onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010)

werd de fysiologische belasting bepaald tijdens het uitvoeren van een gesimuleerde

redding bij Spaanse strandredders. Iedere strandredder presteerde maximaal, met andere

woorden tot uitputting. Ook de invloed van het gebruik van de torpedoboei werd bepaald.

Prieto-Saborit en collega’s (2010) vonden een zuurstofverbruik dat ze maximaal

verbruikten van respectievelijk 3.4 l/min en 3.3 l/min tijdens het zwemmen met en zonder

torpedoboei.

Ook de bloedlactaatconcentratie werd gemeten bij strandredders in het onderzoek van

Reilly en collega’s (2006b). Er werd een bloedlactaatwaarde van 6.9 mmol/l gevonden bij

het peddelen. Bij het vervoeren werd een bloedlactaatwaarde van 8.5 mmol/l gevonden en

bij het zwemmen een bloedlactaatwaarde van 7.1 mmol/l. In het onderzoek van Prieto-

Saborit en collega’s (2010) werd een bloedlactaatwaarde van 9.8 mmol/l zonder

torpedoboei en een bloedlactaatwaarde van 9.7 mmol/l met torpedoboei vastgesteld.

Sinclair en collega’s (2009) vonden een bloedlactaatwaarde bij elite strandredders van

10.5 mmol/l tijdens de finale van een zwemwedstrijd.


15

In het onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010) werd een maximale hartslag van

184.3 slagen/min gemeten tijdens het zwemmen zonder torpedoboei en een maximale

hartslag van 180.4 slagen/min tijdens het zwemmen met torpedoboei. In het onderzoek

van Sinclair en collega’s (2009) werd een hartfrequentie van 171 slagen/min vastgesteld

bij elite redders tijdens de finale van een zwemwedstrijd.


16

4 FITHEIDSTESTEN VOOR REDDERS

De beroepsgerelateerde fitheidstest is gebaseerd op de fysieke eisen van een beroep. Om

deze fysieke eisen te bepalen wordt gebruik gemaakt van een taakanalyse. Op basis van

deze taakanalyse kan een fitheidstest opgesteld worden die de fysiek veeleisende taken

weerspiegelt (Payne & Harvey, 2010).

4.1.1 Wat is een taakanalyse?

Een taakanalyse is een proces dat uit verschillende stappen bestaat. In een taakanalyse

worden de beroepstaken van een persoon geïdentificeerd, geobserveerd en geanalyseerd.

Wanneer de taken gedefinieerd zijn, worden er fitheidstesten en normen vastgelegd. Deze

fitheidstesten moeten gebaseerd zijn op de fysieke fitheidscomponenten die bepalend zijn

voor de specifieke taken van een bepaalde beroepspopulatie zoals brandweerlui,

militairen, politieagenten, redders,... (Payne & Harvey, 2010). De normen voor deze

fitheidstesten worden vaak gebruikt als selectiecriteria voor beroepen waar fysieke fitheid

een prestatiebepalende factor is (Chahal et al., 1992).

4.1.2 Hoe wordt een taakanalyse uitgevoerd?

Hieronder worden de verschillende stappen van een taakanalyse beschreven.

Stap 1: Identificatie van de fysiek veeleisende taken

In stap 1 van de taakanalyse worden de fysiek veeleisende taken geïdentificeerd. Fysiek

veeleisende taken worden ook wel taakcomponenten of criteriumtaken genoemd. Het

takenpakket van elk beroep bestaat dus uit verschillende criteriumtaken. Elke taak kan

onderverdeeld worden in subtaken. Vervolgens wordt de frequentie, duur, intensiteit en

werk/rust ratio van elke taak bepaald. De fysieke fitheidscomponenten kunnen enkel

vastgesteld worden door vragenlijsten op te stellen, interviews af te nemen of door

degene die het beroep uitoefent te observeren terwijl het beroep effectief uitgeoefend

wordt (Payne & Harvey, 2010).

Stap 2: Identificatie van de fysieke fitheidscomponenten

Identificatie van de fysieke fitheidscomponenten is de tweede stap die ondernomen wordt

in een taakanalyse. Fysieke fitheidscomponenten zijn: morfologische component,


17

cardiorespiratoire component, musculaire component en motorische component. De

componenten worden bepaald door de fysieke belasting van verschillende taken in kaart

te brengen. Zo bijvoorbeeld moeten militairen over voldoende kracht beschikken om

zware wapens te dragen, waardoor de musculaire component voor hen een belangrijke

fitheidscomponent is. De factoren die men identificeert, worden vervolgens gekoppeld

aan fitheidstesten die deze factoren meten. Er wordt dus gezocht naar een veldtest of

labotest die deze factor meet (Chahal et al., 1992).

Stap 3: Kwantificatie van de fysieke fitheidscomponenten

In stap 3 worden de fysieke fitheidscomponenten gekwantificeerd die nodig zijn voor de

ontwikkeling van labotesten en veldtesten. Daarbij wordt de prestatie op een veldtest en

de prestatie op een labotest gemeten. Personen uit het werkveld worden geselecteerd om

de testen af te leggen onder dezelfde werkomstandigheden. De validiteit van de veldtest

en de labotest wordt nagegaan. Bovendien moet de prestatie op de veldtesten kunnen

voorspeld worden door de prestatie op de labotesten (Chahal et al., 1992).

Stap 4: Statistische analyse

In stap 4 worden de data statistisch geanalyseerd door een Multipele of Logistische

Regressie uit te voeren. Aan de hand van deze analyse kan men nagaan of er een verband

bestaat tussen de fysieke taken en de labotesten en/of veldtesten. Met andere woorden,

voorspellen de prestaties op de labotesten en/of veldtesten de prestatie op de fysieke

taken? Wanneer er een verband gevonden wordt, kan er een bepaalde test toegewezen

worden aan een specifieke taakcomponent. Wanneer er geen verband gevonden wordt,

kan men deze test elimineren (Payne & Harvey, 2010). Ook de relatie tussen labotesten

en veldtesten onderling wordt nagegaan. Daarnaast kan men met behulp van een

factoranalyse testen waarbij dezelfde fysieke fitheidscomponenten gemeten worden,

samen bundelen (Chahal et al., 1992).

Stap 5: Prestatienormen bepalen

In stap 5 worden de prestatienormen bepaald aan de hand van percentielen of ‘cut-off

scores’. Er bestaan twee manieren om deze criteria te bepalen.

Norm gerelateerde criteria zijn criteria waarbij de prestatie van een proefpersoon

vergeleken wordt met de prestatie van andere proefpersonen. Hierbij maakt men gebruik


18

van percentielen. Wanneer iemand ter hoogte van percentiel 85 scoort, wil dit zeggen dat

85% van de populatie lager scoort en 15% van de populatie hoger scoort ten opzichte van

jouw prestatie (Zhu et al., 2011).

Criterium gerelateerd wil zeggen dat de prestatie vergeleken wordt met een absoluut

criterium of de cut-off score. Bij gezondheidsgerelateerde fitheidstesten is dit het punt

waarbij een fysieke fitheidscomponent gerelateerd is aan stijgende risicofactoren voor een

bepaalde ziekte (Zhu et al., 2011). Naast de gezondheidscontext is het absoluut criterium

ook van belang in de beroepscontext. Het absoluut criterium of de cut-off score zegt iets

meer over het criterium waaraan men moet voldoen om bepaalde taken met de nodige

veiligheid uit te voeren. In de beroepscontext wordt dit criterium gebruikt om de normen

te bepalen voor specifieke beroepstaken (Rayson, 2000).

4.1.3 Toepassing: taakanalyse bij redders

Een taakanalyse wordt uitgevoerd in beroepen waar fysieke fitheid een vereiste is om

specifieke taken veilig uit te voeren. Hieronder wordt geïllustreerd hoe en waarom het

belangrijk is om een taakanalyse uit te voeren bij redders.

Volgens Tipton en collega’s (2002) zijn de fysiek veeleisende taken van een strandredder:

een slachtoffer vervoeren, peddelen met een slachtoffer op een reddingsboard en de

reanimatie. In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006a) werden de taken van

strandredders bepaald. Stap 1 van de taakanalyse werd uitgevoerd door gestructureerde

interviews af te nemen bij strandredders. Op die manier konden de essentiële en de fysiek

veeleisende taken geïdentificeerd worden (Reilly et al., 2006a).

Vervolgens werden de fysieke fitheidscomponenten geïdentificeerd door de

energiebehoefte te berekenen van de fysiek veeleisende taken bij strandredders. Er

werden testen in zee en in het zwembad afgenomen. De maximale kracht,

bloedlactaatconcentratie en zuurstofverbruik (VO2) werden gemeten.

De testen die in zee werden afgenomen:

200 meter lopen gevolgd door 200 meter zwemmen in zee

200 meter lopen gevolgd door 400 meter peddelen in zee

vervoeren van een pop van 50 kilogram met behulp van de reddingsgordel in zee

vervoeren van een pop van 50 kilogram door middel van een reddingsboard in zee


19

De testen die in het zwembad werden afgenomen:

200 meter crawl

25 meter onder water zwemmen en 25 meter oppervlaktezwemmen

Op basis van bovenstaande resultaten werden krachtgerelateerde taken en

uithoudinggerelateerde taken geselecteerd. De fysiek veeleisende taak met betrekking tot

kracht is het slachtoffer op een reddingsboot heffen. De fysiek veeleisende taken met

betrekking tot uithouding zijn een slachtoffer vervoeren door te zwemmen in de zee, een

slachtoffer vervoeren door te peddelen op een reddingsboard en lopen op het strand

(Reilly et al., 2006a).

In het vervolgonderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd een fitheidstest

ontwikkeld, gebaseerd op de fysiek veeleisende taken uit het onderzoek van Reilly en

collega’s (2006a). Aan de hand van antropometrische metingen en zwembadtesten ging

men na of de resultaten op deze testen goede voospellers waren voor de prestaties op de

fysiek veeleisende taken. Dit werd nagegaan via een statistische analyse.

Reilly en collega’s (2006b) concludeerden dat er geen enkele antropometrische test of

zwembadtest de prestatie van de strandredder op fysiek veeleisende taken voorspelt. Er

bestaan wel verbanden tussen antropometrische metingen en zwembadtesten. Er bestaat

een positief verband tussen de afstand die men in 3.5 minuten aflegt bij het peddelen in

zee en de tijd om 400 meter te zwemmen in het zwembad. Hoe sneller een proefpersoon

400 meter aflegt, hoe verder hij zal kunnen peddelen in zee. Daarnaast is er ook een

positief verband gevonden tussen de deltoïdeus omtrek, 400 meter zwemmen en het

zuurstofverbruik tijdens het vervoeren van een slachtoffer in het zwembad. Met andere

woorden, hoe groter de deltoïdeus omtrek, hoe hoger het zuurstofverbruik en hoe sneller

er gezwommen wordt.

4.1.4 Geslacht en leeftijd

Fysiek zware beroepen worden door mannen en vrouwen uitgevoerd. Omdat iedereen een

gelijke kans moet hebben om hun vaardigheden te tonen in een bepaald beroep, moeten

normen geslachts- en leeftijdsvrij zijn (Chahal et al., 1992).

Wanneer een slachtoffer aan het verdrinken is, moet deze gered worden. Het is belangrijk

dat zowel jongere als oudere, mannelijke als vrouwelijke redders over dezelfde fysieke


20

fitheid beschikken want ze moeten allebei in staat zijn een slachtoffer te redden. Wanneer

de testen niet geslachts- en leeftijdsvrij zijn, ontstaat er indirecte discriminatie (Rayson,

2000; Scanlan & Dascombe, 2011; Sothmann et al., 2004).

4.1.5 Training

Redders moeten de vooropgestelde normen blijven behalen zodat men het slachtoffer en

zichzelf niet in gevaar brengt. Dit kan door voldoende te trainen. Reilly en collega’s

(2006a) concludeerden dat de fysieke fitheid van een redder moet bestaan uit een goed

aëroob uithoudingsvermogen. De taak van een redder bestaat erin reddingsoperaties uit te

voeren in een korte tijdsperiode met een hoge intensiteit. Door een goed aëroob

uithoudingsvermogen zal de redder in staat zijn om reddingsoperaties uit te voeren zonder

vroegtijdige vermoeidheid. Voornamelijk uithoudingstrainingen zijn dus belangrijk om

een goed aëroob uithoudingsvermogen te ontwikkelen en/of te onderhouden. Deze

trainingen verhogen de anaërobe drempel en zorgen ervoor dat redders minder snel

vermoeid zijn (Prieto-Saborit et al., 2010).


21

5 PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN

5.1 Probleemstelling

Beroepen zoals militairen, redders, brandweermannen,... moeten over voldoende fysieke

fitheid beschikken om een reddingsoperatie in een korte tijdsperiode uit te voeren. Om

deze fysieke fitheid te meten, is er nood aan beroepsgerelateerde fitheidstesten. Deze

testen moeten met andere woorden een weerspiegeling zijn van de specifieke taken van

een bepaald beroep. De normen voor deze testen worden vaak gebruikt als examencriteria

bij dit soort beroepen waar fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is. Om dit

tegemoet te komen optimaliseert men bestaande en ontwikkelt men nieuwe testen op

basis van wetenschappelijke bevindingen.

In België moeten potentiële Hoger Redders deelnemen aan examenproeven om het

diploma Hoger Redder te bemachtigen. Vroeger moesten alle kandidaten slagen voor de

geïsoleerde functionele reddingsproeven van de Vlaamse Trainersschool (VTS). Vanaf 1

januari 2013 wordt de “nieuwe” reddingsproef of de geïntegreerde reddingsproef van de

Vlaamse Trainersschool (VTS) voor alle opleidingen Hoger Redder gebruikt als

examenproef om het diploma Hoger Redder te verkrijgen. Deze proef is een vervanger

van de voorheen gebruikte geïsoleerde functionele reddingsproeven.

5.2 Onderzoeksvragen

In dit onderzoek wordt de fysieke fitheid van zwembadredders beoordeeld met behulp

van de Eurofit Testbatterij. Er wordt nagegaan of er een verschil bestaat tussen

strandredders en zwembadredders voor antropometrische metingen, maximale kracht,

maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. Deze fysieke fitheidsfactoren zijn

ook terug te vinden in de literatuur. De eerste nulhypothese stelt dat er geen verschil

bestaat tussen strandredders en zwembadredders voor de gemiddelde waarden van

antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale

zuurstofopname. De eerste alternatieve hypothese stelt voorop dat er wel een verschil

bestaat tussen strandredders en zwembadredders voor de gemiddelde waarden van

antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale

zuurstofopname.


22

Daarnaast wordt er nagegaan of er een verschil bestaat in fysieke fitheid tussen mannen

en vrouwen. De tweede nulhypothese stelt voorop dat er geen verschil bestaat tussen

mannen en vrouwen voor de prestaties op de fysieke fitheidstesten van de Eurofit

Testbatterij. De tweede alternatieve hypothese stelt dat er wel een verschil bestaat tussen

mannen en vrouwen voor de prestaties op de fysieke fitheidstesten van de Eurofit

Testbatterij.

Bovendien wordt ook het verschil in prestatie op de geïsoleerde functionele

reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef tussen mannen en vrouwen

onderzocht. De derde nulhypothese die gesteld wordt, is dat er geen verschil bestaat

tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op respectievelijk de geïsoleerde functionele

reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. De derde alternatieve hypothese stelt

dat er wel een verschil bestaat tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op

respectievelijk de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde

reddingsproef.

Verder wordt eveneens gekeken naar de invloed van fysieke fitheid, geslacht en

regelmatig zwemmen op de prestatie van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De

vierde nulhypothese stelt dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de

uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen geen voorspellers zijn van de prestaties

op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De

vierde alternatieve hypothese die gesteld wordt, is dat de antropometrische metingen, de

motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen wel voorspellers

zijn van de prestaties op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde

functionele reddingsproeven.

Een laatste punt dat bekeken moet worden is of fysieke fitheid, geslacht en regelmatig

zwemmen een invloed heeft op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde

nulhypothese stelt dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de

uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen geen voorspellers zijn van de prestatie

op de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde alternatieve hypothese stelt dat de

antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en

regelmatig zwemmen wel voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde

reddingsproef.


23

METHODIEK

1 PROEFPERSONEN

1.1 Selectie van de proefpersonen

Bij aanvang van de studie werden gediplomeerde Hoger Redders gerekruteerd via een

flyercampagne (bijlage 2). De flyer werd opgestuurd naar alle zwembaden in regio Gent

en alle reddingclubs in Vlaanderen. Daarnaast werd de waterpoloclub van UGent

aangesproken en werd er contact opgenomen met collega-redders via sociale media

(facebook).

Zowel beroepsredders als niet-beroepsredders konden deelnemen aan het onderzoek. In

totaal namen 27 proefpersonen deel aan het onderzoek. De proefpersonen waren

afkomstig uit Oost- en West-Vlaanderen. Er waren ook enkele voorwaarden tot deelname

aan het onderzoek. De proefpersonen dienden in het bezit te zijn van een diploma Hoger

Redder van de Vlaamse Trainersschool (VTS). Daarnaast moesten ze in 2012 of 2013 een

bijscholing gevolgd hebben, wat impliceert dat ze opnieuw geslaagd zijn voor het

examensysteem Hoger Redder en hun diploma dus geactualiseerd is.

1.2 Proefgroep

Alle proefpersonen namen vrijwillig deel aan het onderzoek en ondertekenden een

informed consent (bijlage 3).

De totale groep proefpersonen (n = 27) bestond uit 16 mannen (59.3%) en 11 vrouwen

(40.7%). Hun gemiddelde leeftijd was 24.7 (SD ± 6.13) jaar. Er waren 12 proefpersonen

(44.4%) afkomstig uit West-Vlaanderen en 15 proefpersonen (55.6%) uit Oost-

Vlaanderen. Eén proefpersoon (3.7%) heeft niet deelgenomen aan alle testen omwille van

medische redenen.


24

2 PROCEDURE

2.1 Soort onderzoek

Dit onderzoek is een observationeel of beschrijvend cross-sectioneel onderzoek. In dit

onderzoek wordt nagegaan of fysieke fitheid een invloed heeft op de prestatie van de

reddingsproef Hoger Redder.

2.2 Dataverzameling

Wanneer een Hoger Redder bereid was om deel te nemen aan het onderzoek werd de

proefpersoon gecontacteerd en werden concrete afspraken gemaakt. In de periode van

december 2012 t.e.m. februari 2013 werden de proefpersonen getest. De proefpersonen

konden uit verschillende testdata kiezen.

Alle proefpersonen werden onderworpen aan drie testen. In totaal namen 27

proefpersonen deel aan het onderzoek. Er was 1 proefpersoon die niet heeft deelgenomen

aan alle testen waardoor er enkele missing values zijn. De fysieke fitheid werd

beoordeeld met de Eurofit Testbatterij en er werden 2 zwemtesten afgenomen. Een eerste

zwemtest bestond uit de “oude” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS). Deze worden

hierna benoemd als de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De tweede zwemtest

bestond uit de “nieuwe” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS) die vanaf 2013 gebruikt

wordt. Deze test wordt hierna benoemd als de geïntegreerde reddingsproef. De testen

waren op drie verschillende testdagen gepland, dus de proefpersonen legden elke dag een

andere test af.

Tussen de drie testdagen was er een vaste tijdsperiode. Tussen de Eurofit Testbatterij en

zwemtest 1 was er minimum 24 uur en maximum 7 dagen. Tussen zwemtest 1 en

zwemtest 2 waren er minimum 7 dagen en maximum 14 dagen. Alle proefpersonen

werden ad random toegewezen aan een zwemtest. 13 proefpersonen startten met de

geïsoleerde functionele reddingsproeven en 14 proefpersonen startten met de

geïntegreerde reddingsproef.

De Eurofit Testbatterij was voor alle proefpersonen de eerste test. Alle proefpersonen

kregen meer uitleg over het onderzoek en vulden vervolgens een vragenlijst in en

ondertekenden het informed consent van deze studie. Daarna werd gevraagd om de


25

schoenen uit te doen omdat alle testen van de Eurofit Testbatterij, op één test na,

blootsvoets werden afgenomen. Enkel de laatste test (Endurance Shuttle Run) was met

schoenen. Elke test werd afgenomen door twee testleiders, waarbij één testleider

verantwoordelijk was voor de tijdsopnames en meetresultaten en de andere hield zich

bezig met het noteren van de resultaten. Een voorafgaande poging om te proberen was

niet toegestaan, tenzij dit uitdrukkelijk werd vermeld in de testbeschrijving. Er werd van

de proefpersonen verwacht dat ze steeds maximaal probeerden te presteren. Iedereen

werd ad random beurtelings getest. Behalve bij de Endurance Shuttle Run werden twee

proefpersonen tegelijk getest.

Op de tweede testdag werd één van beide zwemtesten afgenomen (geïsoleerde

functionele reddingsproeven of geïntegreerde reddingsproef). Alle proefpersonen kregen

uitleg over beide zwemtesten aangezien ze niet op voorhand wisten welke test ze moesten

afleggen, ofwel de geïsoleerde functionele reddingsproeven, ofwel de geïntegreerde

reddingsproef. Opnieuw gaf telkens dezelfde testleider uitleg over een test. Nadat

iedereen uitleg had gekregen over de twee zwemtesten werd elke proefpersoon

toegewezen aan een zwemtest. Op die manier konden ze eventuele onduidelijkheden

vragen aan de testleiders of het examenreglement nogmaals nalezen. Wanneer iedereen

wist wat hij/zij moest doen, konden ze zich opwarmen. De opwarming was op voorhand

vastgelegd door de testleiders.

Na minimum 7 dagen en maximum 14 dagen werd de tweede zwemtest afgenomen. Dus

wie tijdens de tweede testdag de geïsoleerde functionele reddingsproeven had afgelegd,

legde nu de geïntegreerde reddingsproef af en vice versa. Alle proefpersonen kregen

nogmaals uitleg over beide reddingsproeven. Daarna werd terug dezelfde opwarming

uitgevoerd. De testen werden opnieuw door dezelfde testleiders afgenomen. Het verloop

van de test was analoog als tijdens het vorige testmoment.

2.3 Meetinstrumenten

2.3.1 Vragenlijst

De vragenlijst (bijlage 4) werd opgesteld door de onderzoeker. De vragenlijst werd

ingevuld door alle proefpersonen alvorens te starten met de Eurofit Testbatterij. Daarin

werd onder andere gevraagd naar het jaar waarin de proefpersonen hun diploma behaald

hebben, al dan niet beroepsredder zijn en hoeveel maanden/dagen zij actief zijn per jaar.


26

In de vragenlijst konden de proefpersonen hun eigen reddingsprestatie inschatten, alsook

aangeven of ze op regelmatige basis zwemmen, hoeveel keer ze sporten per week en of ze

ervaring hebben met een reddingsgordel. De gegevens uit de vragenlijst werden

opgenomen in een databestand. Binnen het onderzoek werd met deze vragenlijst gepeild

naar de (beroeps)ervaring van Hoger Redders. Daarnaast werden er ook enkele algemene

vragen gesteld, zoals leeftijd, geslacht,...

2.3.2 Eurofit Testbatterij

In de Eurofit Testbatterij worden er 12 testen afgenomen. Er worden antropometrische

metingen, motorische testen en een uithoudingstest afgenomen waarbij de morfologische

component, de musculaire component, de motorische component en de cardiorespiratoire

component van fysieke fitheid gemeten worden. De morfologische component bestaat uit

lichaamsgewicht, lichaamslengte, vetpercentage en huidplooimetingen. De musculaire

component bestaat uit maximale kracht, krachtuithouding, explosieve kracht en

spierlenigheid. De motorische component bestaat uit snelheid, wendbaarheid en

evenwicht. De cardiorespiratoire component bestaat uit het maximaal aëroob

uithoudingsvermogen. De beschrijvingen van de testen zijn weergegeven in het: “Council

of Europe. (1988). Eurofit: handbook for the EUROFIT tests of physical fitness. 25-58.

Rome, Secretariat of the Committee for the Development of Sport within the Council of

Europe”.

Het scoreformulier van de Eurofit Testbatterij is terug te vinden in bijlage 5.

Lichaamslengte

Om de lichaamslengte van de proefpersonen te meten, werd gebruik gemaakt van de

Harpenden Portable Stadiometer (Holtain LTD, UK). Het meettoestel mat tot op 1

millimeter nauwkeurig en bestond uit verschillende delen die alvorens de metingen uit te

voeren, in elkaar moesten worden geplaatst. Zo bestond het meettoestel uit een voetplaat

en een vierdelige meetlat die in elkaar kon worden geschoven. Om de grootte van de

proefpersoon aan te geven, bestond het meettoestel ook nog uit een verschuifbaar

meetplatform. Om de lichaamslengte correct af te lezen, werd de proefpersoon gevraagd

om blootsvoets op de voetmarkeringen op de voetplaat te gaan staan, met de rug naar de

meetlat gekeerd. De proefpersoon had een juiste houding wanneer de rug recht was, de

hielen tegen de meetlat en blik recht vooruit. Na een gewone uitademing werd vervolgens


27

het verschuifbare meetplatform naar beneden geschoven, zodat dit contact maakte met het

hoofd van de proefpersoon. De juiste lichaamslengte kon vervolgens afgelezen worden op

de meetlat.

Lichaamsgewicht en vetpercentage

Om het lichaamsgewicht en het vetpercentage van de proefpersonen te meten, werd

gebruik gemaakt van een Tanita weegschaal (Bc-420 SMA, Japan). Deze weegschaal mat

het lichaamsgewicht en het vetpercentage tot op 0.1 kg/% nauwkeurig. Ook deze

lichaamsmeting gebeurde opnieuw blootsvoets. Hier was het evenwel ook belangrijk dat

de proefpersoon slechts één kledingslaag droeg. Eén kledingslaag kwam overeen met een

broek en een T-shirt.

Huidplooimetingen

De huidplooien werden gemeten met een Harpenden Skinfold Caliper. Deze

huidplooimeter mat tot op 0.1 mm nauwkeurig. De huidplooien werden subscapulair,

suprailiacair en ter hoogte van de biceps, triceps en kuit gemeten. De metingen werden

telkens aan de rechterzijde van de proefpersoon uitgevoerd. Ook deze metingen werden

blootsvoets uitgevoerd. De proefpersoon stond rechtop en ontspannen met de armen naast

het lichaam. De huidplooi van de triceps werd gemeten aan de achterzijde van de

bovenarm in het midden van een lijn die het acromion en het olecranon verbindt. De

huidplooi van de biceps werd gemeten aan de voorzijde van de bovenarm boven de

cubitale fossa, op dezelfde hoogte waar men de triceps gemeten heeft. De subscapulaire

huidplooi werd onder de onderste hoek van de scapula gemeten, naar beneden en naar

buiten in een hoek van 45°. De suprailiacaire huidplooi werd 5 à 7 cm boven de spina

iliacia anterior superior in het verlengde van de anterieure axillaire lijn gemeten, naar

beneden en naar binnen in een hoek van 45°. Enkel voor de huidplooimeting van de kuit

plaatste de proefpersoon de rechtervoet op een stoel en de linkervoet bleef op de grond.

De kuit werd ter hoogte van de maximale omtrek gemeten en aan de mediale zijde van

het been.

Flamingo Balance (FBA)

Om het globaal lichaamsevenwicht van een proefpersoon te meten, werd gebruik gemaakt

van een metalen evenwichtsbalkje van 50 cm lang, 4 cm hoog en 3 cm breed, voorzien

van antislip materiaal. Elk uiteinde van het balkje bevatte een ondersteuning van 15 cm


28

lengte en 2 cm breedte om de stabiliteit te verzekeren. Daarnaast was er ook een

chronometer nodig die opeenvolgend kon gestart en gestopt worden zonder ‘reset’. Deze

test werd blootsvoets uitgevoerd. Voorafgaand aan de eigenlijke test kreeg de

proefpersoon één proefpoging om kennis te maken met de test en om de voorkeursvoet te

bepalen. De proefpersoon trachtte zo lang mogelijk in evenwicht te staan met de

voorkeursvoet in de lengterichting van het staafje. Het vrije been diende achterwaarts te

worden gebogen. De proefpersoon nam zijn wreef vast met de hand van dezelfde zijde.

Op die manier stond de proefpersoon als een flamingo. De vrije arm mocht worden

gebruikt om het evenwicht te bewaren. De testleider stond voor de proefpersoon en de

proefpersoon steunde op de schouder van de testleider om de juist houding aan te nemen.

Zodra de schouder werd losgelaten, begon de test. De proefpersoon diende in die positie

te blijven staan gedurende één minuut. Telkens de proefpersoon het evenwicht verloor,

door het ‘vrije’ been los te laten of de grond te raken met om het even welk lichaamsdeel,

werd de chrono stopgezet. De score was het aantal pogingen dat de proefpersoon nodig

had om gedurende één minuut in evenwicht te blijven staan.

Plate Tapping (PLT)

Tijdens deze test werd de snelheid van de bovenste ledematen geëvalueerd. Bij deze test

had men een tafel nodig waarop twee rubberen schijven van 20 cm doorsnede horizontaal

waren bevestigd. Tussen de schijven en op een gelijke afstand van elke schijf was er een

rechthoekige plaat geplaatst. Er was ook een chronometer nodig bij deze test. Voordat de

test startte, kreeg de proefpersoon één poging om de voorkeurshand te bepalen. De

proefpersoon stond blootvoets in lichte spreidstand voor de tafel. De niet-voorkeurshand

werd op de rechthoekige plaat in het midden geplaatst en de voorkeurshand op de

tegenovergestelde schijf. Op het signaal van de testleider diende de proefpersoon zo snel

mogelijk de twee schijven beurtelings aan te tikken tot de 25 cycli afgewerkt waren (het

totaal aantal tikjes bedroeg dus 50). Tijdens de test bleef de niet-voorkeurshand op de

centrale plaats. De score was de tijd nodig om 25 cycli te voltooien, uitgedrukt in

seconden en tienden van een seconde. De proefpersoon kreeg twee pogingen, waarvan de

beste tijd telde.

Sit-and-reach (SAR)

De Sit-and-reach test mat de lenigheid van de hamstrings. Om de lenigheid van een

proefpersoon te meten, had men een testkist nodig dat bestond uit een bovenplaat en een


29

liniaal. De bovenplaat had een lengte van 55 cm en een breedte van 45 cm en stak uit

zodat de voeten tegen de testkist konden steunen. Ook deze motorische test gebeurde

blootsvoets. De proefpersoon diende met gestrekte benen met de handen zo ver mogelijk

te reiken. De voeten werden aaneengesloten tegen de testkist geplaatst. De testleider

fixeerde de knieën van de proefpersoon, zodat de benen gestrekt bleven. De proefpersoon

plaatste de vingertoppen van beiden handen tegen de liniaal en boog vervolgens de romp

zo ver mogelijk voorwaarts zonder de knieën te plooien. Het liniaal werd zachtjes en

geleidelijk voortgeduwd met gestrekte vingers en zonder schokkende bewegingen. De

proefpersoon diende in deze houding gedurende twee seconden te blijven zitten. Na een

korte rustpauze volgde een tweede poging. Het beste resultaat van de twee uitvoeringen

telde en werd uitgedrukt in het aantal cm dat op de aangebrachte schaalverdeling werd

afgelezen. Bij een ongelijke stand van de vingertoppen werd de gemiddelde afstand

genomen.

Standing Broad Jump (SBJ)

Deze test beoordeelde de explosieve kracht van de onderste ledematen. Deze test werd

afgelegd op een slipvrije, harde mat waarop de afstand af te lezen was. De test werd

blootsvoets afgelegd. De proefpersoon diende vanuit stilstand zo ver mogelijk te

springen. De proefpersoon nam plaats achter de afstootlijn met de voeten lichtjes uit

elkaar en de voetpunten juist achter de lijn. Vervolgens boog hij de knieën en bracht hij

de armen naar achter. Daarna stootte hij krachtig af en sprong hij zo ver mogelijk

voorwaarts. De proefpersoon landde met beide voeten. De afstand werd gemeten vanaf de

afstootlijn tot de landingsplaats van de hielen. Indien de hielen niet op dezelfde afstand

stonden, telde de afstand tussen de afstootlijn en de meest nabije hiel. Wanneer de

proefpersoon achteruit viel of de mat raakte met een ander lichaamsdeel, dan werd naast

de twee toegestane pogingen nog een bijkomende poging toegelaten. De test werd

tweemaal uitgevoerd. De score was de beste van de twee gesprongen afstanden,

uitgedrukt in cm.

Hand Grip (HGR)

Deze test mat de statische maximale armkracht. Bij deze test werd een gekalibreerde

handdynamometer met aanpasbare greep (SAEHAN Corp. Masan, Korea) gebruikt. Voor

de aanvang van de test diende de wijzerplaat van de dynamometer op de nulstand te

worden geplaatst. De test werd opnieuw blootsvoets uitgevoerd. De proefpersoon diende


30

met de sterkste hand zo hard mogelijk op de handdynamometer te knijpen. De wijzerplaat

van de handdynamometer moest naar buiten gekeerd zijn. Tijdens het knijpen op het

toestel mocht het toestel het lichaam niet raken. De knijparm en -hand werden langs het

lichaam gehouden en mochten op geen enkel ogenblik het lichaam raken. De test werd

tweemaal na elkaar uitgevoerd zonder de naald terug op de nulstand te zetten. De score

was de beste uitslag van de twee pogingen, uitgedrukt tot op 1 kg nauwkeurig.

Sit-ups (SUP)

Bij sit-ups werd de spieruithouding van de romp geëvalueerd. Om deze test uit te voeren

had men een matje en een chronometer nodig. De proefpersoon diende zoveel mogelijk

sit-ups uit te voeren gedurende een halve minuut. De proefpersoon zat neer op de grond,

romp rechtop, handen in elkaar achter de nek, benen gebogen en voeten plat op de mat.

De testleider zat op de voeten van de proefpersoon met het aangezicht naar dat van de

proefpersoon gericht en legde de handen in de knieholte van de proefpersoon, zodat de

kniehoek 90° was. De testleider telde luidop telkens een volledige en correcte sit-up was

uitgevoerd. Een volledige sit-up was van zithouding tot ruglig op de mat en opnieuw tot

zithouding, waarbij de ellebogen de knieën raakten. De chronometer werd gestopt na 30

seconden. De score was het aantal volledige en correcte sit-ups binnen 30 seconden.

Bent Arm Hang (BAH)

De Bent Arm Hang mat de spieruithouding van de bovenste ledematen. De

spieruithouding van de bovenste ledematen werd gemeten met behulp van een rekstok

met een diameter van circa 2.5 cm. Ook een chronometer had men nodig. De

proefpersoon diende zo lang mogelijk met gebogen armen aan een rekstok te blijven

hangen. Hij nam plaats onder de rekstok. De proefpersoon plaatste de handen in

kneukelgreep (handpalmen naar voor gericht en kneukels opwaarts) en op

schouderbreedte op de rekstok. De testleider nam de proefpersoon vast bij de heupen en

hief de proefpersoon tot de juiste beginhouding, dat wil zeggen tot de kin van de

proefpersoon zich boven de rekstok bevond. Zodra de proefpersoon in de juiste houding

hing, werd de proefpersoon losgelaten en werd de chronometer gestart.

Schommelbewegingen werden afgeremd. De chronometer werd gestopt zodra de

proefpersoon met de ogen onder de rekstok kwam. De score was de tijd uitgedrukt in

seconden en tienden van een seconde nauwkeurig.


31

10 x 5 meter shuttle run (SHR)

Tijdens deze test werd de loopsnelheid en de wendbaarheid gemeten. Voor deze test

werden er kegels geplaatst op 5 meter van elkaar. Ook een chronometer had men nodig.

De proefpersoon diende zo snel mogelijk vijf maal heen en weer te lopen tussen de kegels

op 5 meter van elkaar. De proefpersoon nam plaats achter de startlijn in een startklare

houding, met de voorste voet juist achter de lijn. Bij het startsignaal liep de proefpersoon

zo snel mogelijk naar de andere lijn en overschreed deze met beide voeten. Vervolgens

liep de proefpersoon zo snel mogelijk terug naar de startlijn en overschreed ook deze met

beide voeten. Dit was één cyclus, die vijf maal moest worden uitgevoerd. Bij de laatste

beurt diende de proefpersoon niet af te remmen, maar door te lopen bij het overschrijden

van de eindmeet. De test werd eenmaal uitgevoerd. De chronometer werd gestopt

wanneer de proefpersoon de aankomstlijn met één voet overschreed. De tijd die nodig

was om 5 cycli af te leggen werd als score genoteerd, uitgedrukt in seconden en tienden

van een seconde.

20 meter shuttle run (ESHR)

De laatste test mat het maximaal aëroob uithoudingsvermogen. Voor de uithoudingstest

werden kegels geplaatst op 20 meter van elkaar. Daarnaast had men een stereo en een

stick nodig waarop het protocol stond. De proefpersoon moest een hartslagmeter en

hartslaghorloge dragen. De test werd per twee in de gang afgelegd met loopschoenen. De

proefpersoon trachtte zo lang mogelijk, en met steeds hogere snelheid, heen en weer te

lopen tussen de kegels op 20 meter afstand van elkaar. Het tempo werd geregeld door een

“biep-geluid” dat op regelmatige tijdstippen werd uitgezonden door de stereo. De

proefpersoon diende de loopsnelheid zodanig aan te passen dat het einde van de 20 meter

lange strook overschreden was alvorens het audiosignaal weerklonk. De proefpersoon

moest telkens één voet over de lijn plaatsen, kort draaien en vertrekken in de

tegenovergestelde richting. De snelheid was laag in het begin, maar nam elke minuut

langzaam toe. De proefpersoon trachtte het aangegeven tempo zo lang mogelijk te

volgen. De testleider noteerde het aantal volgehouden minuten en vroeg om de halve

minuut de hartslag. Wanneer een proefpersoon stopte, werd de tijd genoteerd tot op de

laatste afgewerkte halve minuut nauwkeurig, dit was de score. Vervolgens werd ook de

hartslag genoteerd, dit werd de maximale hartslag van de proefpersoon. Nadien werd

gedurende 5 minuten de hartslag om de minuut gevraagd.


32

2.3.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven Hoger Redder

De “oude” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS) of de geïsoleerde functionele

reddingsproeven zijn vier afzonderlijke proeven. Het volledige examenreglement van

deze proeven is terug te vinden in bijlage 6. De opwarming werd vooraf bepaald door de

testleiders.

Opwarming

100 meter zwemmen (schoolslag of crawl)

1 x bevrijdingsgrepen + vervoersgrepen op het droge inoefenen

1 x bevrijdingsgrepen + vervoersgrepen in het water inoefenen

1 x pop boven halen

Proef 1: Onder water zwemmen en op de rug zwemmen

Proef 1 wordt in badkledij uitgevoerd. De proefpersonen gaan te water met een startduik

en zwemmen 25 meter onder water. Ze komen boven nadat de muur aan de overzijde is

geraakt. Vervolgens zwemmen ze onmiddellijk 50 meter op de rug met polsen uit het

water. Een keerpunt op de buik is hierbij niet toegelaten. De gehele proef moet worden

afgelegd in maximaal 1 minuut en 45 seconden.

De helft van de punten:

Een deel van het lichaam het wateroppervlak voor minder dan 5 meter doorbreekt

maar niet bovenkomt

Uitsluitingscriteria:

Komen ademen tijdens het onder water zwemmen

Meer dan 5 meter het wateroppervlak doorbreken tijdens het onder water

zwemmen

> 1 minuut en 45 seconden

Proef 2: Weerstandsproef

Proef 2 wordt ook in badkledij afgelegd. De proefpersonen starten vanaf de zwembadrand

met een startduik en zwemmen 200 meter (crawl en/of schoolslag) met de ogen boven


33

water en naar voor kijkend. Officiële keerpunten crawl en schoolslag zijn toegelaten.

Deze proef moet worden afgelegd in maximaal 4 minuten en 15 seconden.


> 4 minuten 15 seconden

Proef 3: Bevrijdings- en vervoersproef

Deze proef wordt in kledij (lange broek en hemd met lange mouwen) afgelegd en bestaat

uit drie onderdelen: naderen, bevrijden en vervoeren.

De proefpersoon begeeft zich langs de ondiepe kant van het zwembad in het water.

Vervolgens zwemt de proefpersoon naar het diepe gedeelte van het zwembad en nadert de

testleider op de voorgeschreven wijze. De drenkeling neemt de proefpersoon vier maal

stevig vast en de proefpersoon bevrijdt zich uit deze vier grepen (twee grepen voor en

twee grepen achter). Na de bevrijding uit de laatste greep start de proefpersoon in één tijd

met het vervoeren. De proefpersoon vervoert de drenkeling over een afstand van

minimum 20 meter en past daarbij minstens vier verschillende vervoersgrepen toe. De

wisseling van greep vindt plaats op het teken van de drenkeling na ongeveer 5 meter. Het

teken is onrustig worden of het onder water gaan van het aangezicht.


< 50 % op het totaal van de drie onderdelen

Opgeven

Drenkeling loslaten gedurende meer dan 10 seconden of indien de proefpersoon

na het loslaten van de drenkeling de zwembadrand raakt

In het ondiep water rechtstaan of opzettelijk driemaal de bodem van het zwembad

benutten en zich hierop afstoten

Proef 4: Popduikproef

Proef 4 wordt eveneens in kledij (lange broek en hemd met lange mouwen) uitgevoerd en

bestaat uit drie onderdelen: een reddersprong, een eendenduik en de pop ophalen en

vervoeren. De vervoerspop wordt op een minimum diepte van drie meter op de bodem

neergelegd. Het gewicht van de pop is zes kilogram tot aan de oren uit het water geheven

en de holten in het hoofd moeten gedicht zijn.


34

De proefpersoon springt in het water met een reddersprong. Vervolgens zwemt hij naar

de pop (ogen boven water) en duikt naar de bodem met een eendenduik. De pop moet in

één tijd boven gehaald worden met behulp van de schouder- of okselgreep. Daarna wordt

de pop vervoerd met behulp van de hoofdgreep over een afstand van minimum 10 meter.

Deze proef moet worden afgelegd in maximaal 2 minuten.


< 50 % op het totaal van de drie onderdelen

De pop niet boven krijgen na de eerste eendenduik

Meer dan 3 meter schuin opwaarts zwemmen onder water

De pop minder dan 10 meter vervoeren

De pop meer dan één meter met één hand vervoeren

Na het bovenkomen de pop of eigen aangezicht voor meer dan twee meter

onderdompelen gedurende het vervoeren

> 2 minuten

2.3.4 Geïntegreerde reddingsproef Hoger Redder

De “nieuwe” reddingsproef voor Hoger Redders (VTS) of de geïntegreerde reddingsproef

is één proef waarbij alles aaneensluitend wordt uitgevoerd. Deze reddingsproef wordt in

kledij (korte broek en T-shirt) uitgevoerd. De geïntegreerde reddingsproef moet worden

afgelegd in maximaal 4 minuten en 20 seconden. Aangezien het zwembad in dit

onderzoek 40 cm dieper is dan de normale norm (3 meter diep) mag er per 10 cm 1

seconde trager gezwommen worden. De proef moet dus in dit onderzoek worden afgelegd

in maximaal 4 minuten en 24 seconden. Het volledige examenreglement van deze proef is

terug te vinden in bijlage 7. De opwarming werd vooraf bepaald door de testleiders.

Opwarming

100 meter zwemmen (schoolslag of crawl)

2 x reddingsgordel op het droge inoefenen

2 x reddingsgordel in het water inoefenen

1 x pop boven halen


35

Deel 1

De proefpersoon start met een reddersprong en zwemt vervolgens 100 meter (crawl en/of

schoolslag) met de ogen boven water en naar voor kijkend. Officiële keerpunten crawl en

schoolslag zijn toegelaten. De laatste 25 meter zwemt de proefpersoon met een

reddingsgordel. Het is toegelaten om te waden (door ondiep water lopen) met de

reddingsgordel.

Straftijd (10 seconden):

Tijdens de reddersprong de ogen volledig onder water

Na een persoonlijke verwittiging de ogen meermaals onder water of niet naar voor

kijken tijdens het zwemmen

Deel 2

Na 100 meter zwemmen klikt de proefpersoon de reddingsgordel bij het slachtoffer vast.

Dit moet ter plaatse al zwemmend gebeuren, waarbij de zwembadrand of een voetsteun

niet mogen geraakt worden. Vervolgens vervoert hij het slachtoffer 25 meter tot hij de

ondiepe zwembadrand aantikt. Het is toegelaten om tijdens de 25 meter te wisselen van

zwemslag, de ogen onder water te brengen of te waden (door ondiep water lopen).


De zwembadrand of een voetsteun raken tijdens het vastklikken van de

reddingsgordel

Deel 3

In het laatste deel zwemt de proefpersoon naar het diepe gedeelte nadat hij de

reddingsgordel heeft uitgedaan. Het is toegelaten om tijdens het zwemmen naar de pop te

wisselen van zwemslag, het hoofd onder water te brengen en te waden (door ondiep water

lopen). Vervolgens duikt de proefpersoon naar de bodem met een eendenduik. De pop

moet in één tijd boven gehaald worden met behulp van de schouder- of okselgreep.

Daarna wordt de pop vervoert over een afstand van 25 meter. Het aangezicht van de

vervoerspop moet boven water blijven. Het is toegelaten om te wisselen van

vervoersgreep, de reddingsgordel te gebruiken, de ogen onder water te brengen of te


36

waden (door ondiep water lopen). Wanneer de proefpersoon de ondiepe kant aantikt met

de pop in de handen stopt de tijd.


De pop wordt boven gehaald met behulp van de hoofdgreep of een éénhandige

greep

De neus van de pop is tijdens het vervoeren of waden (door ondiep water lopen)

meer dan 2 meter (onafgebroken of na optelling) onder water


> 4 minuten en 24 seconden (inclusief straftijden)


37

3 DATA ANALYSE

Het programma dat gebruikt werd voor de dataverwerking was SPSS 15.0 voor Windows.

Aan de hand van dit programma werden de verschillende statistische bewerkingen

uitgevoerd op het ingegeven databestand, bestaande uit Independent Sample T-test,

Lineaire Regressie en Multipele Regressie. De significantiedrempel werd ingesteld op p <

.05.

3.1 Beschrijvende statistiek

Voordat de eerste analyses uitgevoerd werden, werd er gecontroleerd op uitbijters met

behulp van een “Boxplot”. Alle ontbrekende waarden (missing values) kregen waarde

9999. Naast het controleren op uitbijters werd het gemiddelde, de standaarddeviatie, de

minimumwaarde en de maximumwaarde berekend voor de kwantitatieve variabelen via

“Frequenties”. Voor de kwalitatieve variabelen werd het aantal en het percentage

berekend via “Frequenties”. De resultaten werden gerapporteerd in de beschrijvende

resultaten.

3.1.1 Vragenlijst

Vooraleer de gegevens uit de vragenlijst konden gebruikt worden om statistische analyses

uit te voeren, was het bij enkele variabelen nodig om deze te hercoderen naar 0 en 1. Zo

werd de variabele “geslacht” opnieuw gecodeerd. De vrouwen werden de

referentiecategorie, wat overeenkomt met de waarde 0, en de mannen kregen de waarde

1. Indien de proefpersonen afkomstig waren uit Oost-Vlaanderen kregen zij de waarde 0

en West-Vlaanderen werd opnieuw gecodeerd naar waarde 1. Indien de proefpersonen

geen belemmering hadden, kregen zij de waarde 0 en personen die wel een belemmering

hadden, kregen waarde 1.

Niet-beroepsredders werden de referentiecategorie (waarde 0) en beroepsredders kregen

de waarde 1. Daarnaast werd ook bevraagd hoeveel maanden per jaar de proefpersonen

actief zijn als Hoger Redder. In tabel 3 worden deze coderingen weergegeven.


38

Tabel 3. Coderingen activiteit Hoger Redder per jaar

Activiteit Hoger Redder per jaar Codering

0 maanden 0

1 maand 1

2 tot 3 maanden 2

4 tot 5 maanden 5

6 tot 7 maanden 7

8 tot 9 maanden 9

10 tot 12 maanden 11

Proefpersonen die hun reddingsprestatie zelf als “slecht” inschatten kregen waarde 0,

“onvoldoende” kwam overeen met 1, “voldoende” met 2 en “goed” werd gelijkgesteld

aan 3. Alle proefpersonen die nooit gingen zwemmen werden opnieuw gecodeerd naar

waarde 0 en de regelmatige zwemmers kregen waarde 1. Proefpersonen die geen ervaring

hadden met de reddingsgordel werden de referentiecategorie (waarde 0) en degene die

wel ervaring hadden, kregen waarde 1. Indien de proefpersonen hun ervaring met de

reddingsgordel hadden opgedaan in een reddingsclub kregen ze waarde 1, in een

bijscholing waarde 2 en in een school/opleiding waarde 3.

3.1.2 Eurofit Testbatterij

In de Eurofit-Testbatterij werd de lichaamslengte en het lichaamsgewicht beoordeeld.

Aan de hand van lichaamslengte en lichaamsgewicht werd de Body Mass Index (BMI)

berekend. De formule voor het berekenen van BMI (kg/m2) is:

lichaamsgewicht/lichaamslengte2. Daarnaast werd ook de som van de vijf huidplooien

berekend. De som bestond uit: biceps + triceps + suprailiacair + subscapulair + kuit. Op

basis van de Endurance Shuttle Run werd de VO2max berekend. De VO2max werd

berekend met volgende formule: -24 + (6 x eindsnelheid ESHR). Deze formule is

weergegeven in: “St Clair Gibson A., Broomhead S., Lambert M.I. & Hawley J.A.

(1998). Prediction of maximal oxygen uptake from a 20 m shuttle run as measured

directly in runners and squash players. Journal of Sports Sciences, 16, 331-335”.


39

3.1.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven

Ook de variabelen van de geïsoleerde functionele reddingsproeven werden opnieuw

gecodeerd. Proefpersonen die opgaven, kregen geen tijd maar waarde “9999”. Proef 1

(onder water zwemmen en op de rug zwemmen) en proef 2 (weerstandsproef) werden

opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 aan de hand van de tijdsnorm. De tijdsnorm werd telkens

bij categorie 1 toegevoegd alsook alle waarden die zich lager bevonden dan de tijdsnorm.

De waarde 0 bestond uit alle waarden die hoger lagen dan de tijdsnorm. Bij het coderen

van de variabelen naar 0 en 1 betekent dit dat er twee categorieën ontstonden, niet

geslaagd (0) en geslaagd (1).

Het naderen van een drenkeling tijdens proef 3 (bevrijdings- en vervoerproef), werd als

volgt gecodeerd; alle naderingen die juist waren uitgevoerd, kregen waarde 1 en wanneer

de nadering niet juist was uitgevoerd, werd waarde 0 toegekend. Het bevrijden en

vervoeren van een drenkeling tijdens proef 3 (bevrijdings- en vervoerproef) werd

eveneens opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 op basis van de score die de proefpersonen

behaalden. Indien een proefpersoon minder dan de helft scoorde werd, waarde 0

toegekend. Wanneer een proefpersoon meer dan de helft scoorde of juist de helft werd het

opnieuw gecodeerd naar waarde 1. Opnieuw ontstonden twee categorieën zijnde niet

geslaagd (0) en geslaagd (1). Ook de somscore werd berekend voor proef 3 (score op 17).

Daarnaast werden de redderssprong, het zwemgedeelte, de eendenduik en de pop tijdens

proef 4 (popduikproef) ook gecodeerd op basis van de score die de proefpersonen

behaalden. Vervolgens werd ook de somscore berekend voor proef 4 (score op 10).

Daarna werden alle proeven samengeteld en werd bepaald of de proefpersoon geslaagd of

niet geslaagd was voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De proefpersonen

waren geslaagd (1) voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven indien ze voor alle

proeven geslaagd waren. De proefpersonen waren niet geslaagd voor de geïsoleerde

functionele reddingsproeven indien ze voor 1 of meerdere proeven niet geslaagd waren.

3.1.4 Geïntegreerde reddingsproef

De variabelen van de geïntegreerde reddingsproef werden eveneens opnieuw gecodeerd.

Proefpersonen die opgaven kregen geen tijd maar waarde “9999”. Wanneer deel 1, 2 of 3

van de geïntegreerde reddingsproef uitgevoerd werd zonder opgave van de proefpersoon,

kreeg men waarde 1. Waarde 0 werd toegekend aan de proefpersonen die opgaven. De


40

tijd werd opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 aan de hand van de tijdsnorm die de

proefpersonen moesten behalen om geslaagd te zijn voor de geïntegreerde reddingsproef,

namelijk 4 minuten en 24 seconden. Indien de proefpersonen de geïntegreerde

reddingsproef in ≤ 4 minuten 24 seconden zwommen, werd waarde 1 toegekend en waren

de proefpersonen dus geslaagd voor de geïntegreerde reddingsproef. Indien de

proefpersonen > 4 minuten 24 seconden zwommen, kregen ze waarde 0 en waren de

proefpersonen dus niet geslaagd voor de geïntegreerde reddingsproef.

3.2 Statistische analyse

3.2.1 Independent Sample T-test

Een Independent Sample T-test wordt gebruikt om te kijken of er een significant verschil

bestaat tussen twee groepen. In dit onderzoek werd gekeken of er een significant verschil

bestond tussen mannen en vrouwen voor de antropometrische metingen, de motorische

testen en de uithoudingstest van de Eurofit Testbatterij. Deze analyse werd ook gebruikt

om het verschil in prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de prestatie

op de geïntegreerde reddingsproef tussen mannen en vrouwen te onderzoeken. In de

resultaten worden tabellen weergegeven waarbij de t-waarden en bijhorende p-waarden

gegeven zijn. Deze geven aan of er een significant verschil bestaat tussen de twee

groepen. Indien er een significant verschil wordt gevonden dan wil dit zeggen dat ofwel

mannen, ofwel vrouwen beter of slechter presteren op de Eurofit Testbatterij of de

geïsoleerde functionele reddingsproeven of de geïntegreerde reddingsproef.

3.2.2 Lineaire en Multipele Regressie

Om na te gaan of fysieke fitheid, geslacht en regelmatig zwemmen de prestaties op de

geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef voorspellen,

werd gebruik gemaakt van een Multipele Regressie.

Eerst werd gekeken naar de multicollineariteit om de relatie tussen de onafhankelijke

variabelen te bepalen. Zeer hoge correlaties tussen onafhankelijke variabelen moeten

vermeden worden. Multicollineariteit werd gecontroleerd via ‘Correlatie’. Indien

onafhankelijke variabelen een hoge correlatie vertoonden (r > 0.60) werd er gekeken

welke onafhankelijke variabele het sterkst correleert met de afhankelijke variabele. Deze

onafhankelijke variabele werd in de analyse behouden. De onafhankelijke variabele die

het zwakst correleert met de afhankelijke variabele werd uit de analyse verwijderd.


41

Daarnaast werden ook spreidingsdiagrammen opgevraagd van alle onafhankelijke

variabelen via “Frequenties”. Spreidingsdiagrammen zijn afbeeldingen van

frequentieverdelingen van kwantitatieve variabelen waarbij de normale verdeling

bekeken wordt. Een variabele heeft een normale verdeling wanneer er een klokvorm

weergegeven is in het spreidingsdiagram. Uit de analyse kan geconcludeerd worden dat er

een hoge multicollineariteit is tussen bijna alle onafhankelijke variabelen. Daarom wordt

er voor elke onafhankelijke variabele een enkelvoudige, Lineaire Regressie uitgevoerd.

Op basis van een enkelvoudige, Lineaire Regressie wordt de relatie nagegaan tussen één

onafhankelijke variabele en één afhankelijke variabele. De onafhankelijke variabelen

waren: lichaamslengte, lichaamsgewicht, Body Mass Index, vetpercentage,

huidplooimetingen, som huidplooien, Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach,

Standing Broad Jump, Hand Grip, Sit-ups, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance

Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig

zwemmen. De afhankelijke variabelen waren: tijd op de onderwater- en rugproef, tijd op

de weerstandsproef, score op de bevrijdings- en vervoersproef, score op de popduikproef

en tijd op de geïntegreerde reddingsproef. Bij deze enkelvoudige, lineaire

regressieanalyse werd de standaardmethode gebruikt, namelijk de Enter-methode. Bij de

Enter-methode worden alle verklarende variabelen in een blok gelijktijdig aan de analyse

toegevoegd. In de resultaten wordt een tabel weergegeven waarbij gestandaardiseerde

coëfficiënten (Bèta’s) gegeven zijn. De variabele met de grootste Bèta-waarde heeft de

grootste invloed op de afhankelijke variabele. In de tabel wordt ook de B-coëfficiënt,

horende bij de onafhankelijke variabele gegeven om de regressievergelijking op te

stellen. Daarnaast worden tevens de t-waarden en bijhorende p-waarden gegeven. Deze

zeggen iets over de mate dat de onafhankelijke variabele een invloed heeft op de

afhankelijke variabele en of deze invloed significant is. Onafhankelijke variabelen die een

significante invloed uitoefenen op de afhankelijke variabelen worden opgenomen in de

Multipele Regressie. In een Multipele Regressie worden meerdere onafhankelijke

variabelen als predictor in één analyse opgenomen.

Bij de Multipele Regressie werd ook de standaardmethode gebruikt, namelijk de Enter-

methode. Nadat de Multipele Regressie is uitgevoerd, wordt een tabel weergegeven met

de Adjusted R square. De waarde van de Adjusted R2 is het percentage van de

waargenomen variatie in de afhankelijke variabele dat verklaard wordt door de


42

onafhankelijke variabelen. Hoe groter dit getal, hoe groter de predictieve waarde van de

onafhankelijke variabelen in het voorspellen van de afhankelijke variabele. In een tweede

tabel (ANOVA) wordt een F-waarde en bijhorende p-waarde gegeven. De F-test toetst de

nulhypothese. Indien de p-waarde significant is, is er minstens één van de

regressiecoëfficienten verschillend van 0. In een derde tabel worden de constante, B-

waarden, t-waarden, p-waarden en gestandaardiseerde coëfficiënten (Bèta’s) gegeven.

Indien een onafhankelijke variabele een significante invloed uitoefent op de afhankelijke

variabele, wil dit zeggen dat de onafhankelijke variabele een voorspeller is van de

afhankelijke variabele.


43

RESULTATEN

1 BESCHRIJVENDE RESULTATEN

1.1 Vragenlijst

In totaal hebben er 27 Hoger Redders deelgenomen aan het onderzoek. De totale

proefgroep bestaat uit 5 beroepsredders (18.5%) en 22 niet-beroepsredders (81.5%).

Daarbij schatten 8 proefpersonen (29.6%) hun reddingsprestatie “goed” in en 19

proefpersonen (70.4%) “voldoende”. 18 proefpersonen (66.7%) gaan regelmatig

zwemmen en 9 proefpersonen (33.3%) gaan niet regelmatig zwemmen. In de “nieuwe”

reddingsproef of de geïntegreerde reddingsproef wordt er gebruik gemaakt van een

reddingsgordel. Twaalf proefpersonen (44.4%) hebben ervaring met de reddingsgordel,

terwijl 15 proefpersonen (55.6%) hier geen ervaring mee hebben. Van de 12

proefpersonen die ervaring hebben met de reddingsgordel, zijn er 4 proefpersonen

(14.8%) die hun ervaring opgedaan hebben in een reddingsclub, 6 proefpersonen (22.2%)

op een bijscholing en 2 proefpersonen (7.4%) op school of tijdens opleiding.

In tabel 4 zijn de beschrijvende resultaten voor de vragen met betrekking tot de

(beroeps)activiteit bij Hoger Redders weergegeven. De proefpersonen zijn gemiddeld 4

jaar en 8 maanden (±3.7) in het bezit van een diploma Hoger Redder. Ze waren

gemiddeld 41.8 (SD ± 66.2) dagen actief in 2012. Daarnaast zijn ze gemiddeld 5.5 (SD ±

4.9) maanden actief per jaar en zijn ze gemiddeld 7.2 (SD ± 8.6) dagen actief per maand.

De proefpersonen gaan gemiddeld 1.8 (±2.1) uur zwemmen per week en beoefenen

gemiddeld 3.0 (±2.6) uur sport per week.


44

Tabel 4. Vragen met betrekking tot de (beroeps)activiteit bij Hoger Redders

N = 27 Gemiddelde (±SD) Min Max

Diploma (jaar) 4.8 (±3.7) .08 14.1

Actief in 2012 (dagen) 41.8 (±66.2) 0 220

Actief per jaar (maanden) 5.5 (±4.9) 0 11

Actief per maand (dagen) 7.2 (±8.6) 0 23

Zwemmen per week (uur) 1.8 (±2.1) 0 8

Sport per week (uur) 3.0 (±2.6) 0 8


45

1.2 Eurofit Testbatterij

De beschrijvende resultaten van de antropometrische metingen, de motorische test en de

uithoudingstest zijn weergegeven in tabel 5.

Tabel 5. Antropometrische metingen, motorische testen en uithoudingstest


Lichaamslengte (cm) 176.0 (±8.7) 163.8 196.5

Lichaamsgewicht (kg) 71.8 (±11.8) 55.6 112.9

Body Mass Index (kg/m2) 23.1 (±2.8) 19.8 33.7

Vetpercentage (%) 20.8 (±8.1) 10.5 35.6

Huidplooi biceps (mm) 5.6 (±2.5) 2.5 12.8

Huiplooi triceps (mm) 11.3 (±5.7) 4.1 26.0

Huidplooi suprailiaca (mm) 10.9 (±4.6) 5.2 25.3

Huiplooi subscapulair (mm) 10.7 (±4.0) 7.0 26.0

Huidplooi kuit (mm) 10.5 (±4.6) 4.2 18.4

Som huidplooien (mm) 49.0 (±16.9) 25.3 91.1

FAB (aantal) 8.1 (±4.7) 1 22

PLT (sec) 10.4 (±1.4) 8.0 13.4

SAR (cm) 27.1 (±10.0) 1.0 40.0

SBJ (cm) 194.6 (±27.2) 150.0 250.0

HGR (kg) 46.9 (±11.4) 29.0 70.0

SUP (aantal) 25.1 (±4.5) 15 34

BAH (sec) 25.7 (±18.3) 1.03 61.0

SHR (sec) 20.7 (±1.6) 18.1 25.3

ESHR (min) 8.0 (±2.1) 3.0 12.5

MaxHF (sl/min) 193.0 (±8.7) 166.0 212.0

VO2max (ml/min) 47.1 (±6.3) 33.0 60.0


46

Tijdens de Flamingo Balance is het linkerbeen het voorkeursbeen van 7 proefpersonen

(25.9%) en van 20 proefpersonen (74.1%) is het rechterbeen het voorkeursbeen. De Plate

Tapping en de Hand Grip zijn door 3 proefpersonen (11.1%) uitgevoerd met

voorkeurshand links en door 24 proefpersonen (88.9%) met voorkeurshand rechts.

1.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven

In tabel 6 zijn de slaagpercentages van de geïsoleerde functionele reddingsproeven

weergegeven. Voor proef 1 (onderwater- en rugproef) en proef 2 (weerstandsproef) zijn

er 25 proefpersonen (92.6%) geslaagd en 2 proefpersonen (7.4%) niet geslaagd.

Voor het deel ‘naderen’ van proef 3 (bevrijdings- en vervoersproef) is iedereen (100%)

geslaagd. Voor het deel ‘bevrijden’ zijn er 19 proefpersonen (70.4%) geslaagd en 8

proefpersonen (29.6%) niet geslaagd. Ook voor het deel ‘vervoeren’ is iedereen (100%)

geslaagd. In totaal zijn er 19 proefpersonen (70.4%) geslaagd voor proef 3 en 8

proefpersonen (29.6%) niet geslaagd.

Voor de redderssprong van proef 4 (popduikproef) zijn er 26 proefpersonen (96.3%)

geslaagd en heeft er 1 proefpersoon (3.7%) opgegeven. Ook voor het zwemgedeelte en de

eendenduik is iedereen (96.3%) geslaagd, behalve dezelfde persoon (3.7%) die

opgegeven heeft. Voor het ophalen van de pop en het vervoeren van de pop zijn er 24

proefpersonen (92.6%) geslaagd, 1 proefpersoon (3.7%) niet geslaagd en 1 proefpersoon

(3.7%) die opgegeven heeft. In totaal zijn er dus 25 proefpersonen (92.6%) geslaagd voor

proef 4 en 1 proefpersoon (3.7%) niet geslaagd. Eén proefpersoon (3.7%) heeft

opgegeven.

Op basis van de prestaties op de afzonderlijke proeven en de uitsluitingscriteria van de

VTS kunnen we bepalen of de proefpersonen al dan niet geslaagd zijn voor de

geïsoleerde functionele reddingsproeven. Uit de resultaten blijkt dat er 15 proefpersonen

(55.6%) geslaagd zijn en 12 proefpersonen (44.4%) niet geslaagd zijn voor de geïsoleerde

functionele reddingproeven. In tabel 6 worden de kwantitatieve variabelen van de

geïsoleerde functionele reddingsproeven weergegeven.


47

Tabel 6. Slaagpercentage geïsoleerde functionele reddingsproeven

N = 27 Geslaagd (%) Niet geslaagd (%)

Onderwater- en rugproef 1

92.6 7.4

Weerstandproef 2

92.6 7.4

Naderen 3

100 0

Bevrijden 3

70.4 29.6

Vervoeren 3

100 0

Bevrijdings- en vervoersproef 3

70.4 29.6

Redderssprong 4

96.3 3.7

Zwemgedeelte en eendenduik 4

96.3 3.7

Pop 4

92.6 7.4

Popduikproef 4

92.6 7.4

Geïsoleerde functionele

reddingsproeven 55.6 44.4

1 Proef 1;

2 Proef 2;

3 Proef 3;

4 Proef 4

In tabel 7 worden de kwantitatieve variabelen van de geïsoleerde functionele

reddingsproeven weergegeven. De proefpersonen zwemmen gemiddeld 88.2 seconden

(SD ± 11.8) op de onderwater - en rugproef. Daarnaast zwemmen ze gemiddeld 211.1

seconden (SD ± 34.3) op de weerstandsproef. Proefpersonen scoren gemiddeld 4.8 op 8

(SD ± 1.9) voor de bevrijdingsgrepen en 7.0 op 8 (SD ± 1.2) voor de vervoersgrepen.

Wanneer we de score voor het naderen, bevrijden en vervoeren in rekening brengen,

behalen de proefpersonen een gemiddelde score van 12.8 op 17 (SD ± 2.3) voor de

bevrijdings- en vervoersproef. De proefpersonen scoren gemiddeld 2.0 op 2 (SD ± 0)

voor de redderssprong. Daarnaast scoren ze gemiddeld 3.0 op 3 (SD ± 0) voor het

zwemgedeelte en de eendenduik en 4.5 op 5 (SD ± 1.0) voor het ophalen en vervoeren

van de pop. De proefpersonen behalen een gemiddelde score van 9.5 op 10 (SD ± 1.0)

voor de popduikproef.


48

Tabel 7. Kwantitatieve variabelen geïsoleerde functionele reddingsproeven


Proef 1 (sec) 1

88.2 (±11.8) 66.0 116.0

Proef 2 (sec) 2

211.1 (±34.3) 148.0 262.0

Bevrijden (score op 8) 3

4.8 (±1.9) 1.0 8.0

Vervoeren (score op 8) 3

7.0 (±1.2) 4.0 8.0

Proef 3 (score op 17) 3

12.8 (±2.3) 7.0 16.0

Redderssprong (score op 2) 4

2.0 (±0) 2.0 2.0

Zwemmen en eendenduik

(score op 3) 4

3.0 (±0) 3.0 3.0

Pop (score op 5) 4

4.5 (±1.0) 0 5.0


9.5 (±1.0) 5.0 10.0

1 Onderwater- en rugproef;

2 Weerstandsproef;

3 Bevrijdings- en vervoersproef;

4 Popduikproef

1.4 Geïntegreerde reddingsproef

In tabel 8 zijn de slaagpercentages van de geïntegreerde reddingsproef weergegeven.

Voor deel 1 (100 meter zwemmen) en deel 2 (slachtoffer vervoeren) van de geïntegreerde

reddingsproef zijn alle proefpersonen (100%) geslaagd. Voor deel 3 (pop) zijn er 23

proefpersonen (85.2%) geslaagd en 4 proefpersonen (14.8%) niet geslaagd. Deze vier

proefpersonen zijn niet geslaagd voor deel 3 omdat ze de pop niet kunnen opduiken.

Wanneer we de tijd en de uitsluitingscriteria van de VTS in rekening brengen kunnen we

bepalen of de proefpersonen al dan niet geslaagd zijn voor de geïntegreerde

reddingsproef. Er zijn 21 proefpersonen (77.8%) geslaagd en 2 proefpersonen (7.4%) niet

geslaagd. De vier proefpersonen (14.8%) die opgaven in deel 3 zijn bijgevolg ook niet

geslaagd.


49

Tabel 8. Slaagpercentages geïntegreerde reddingsproef

N = 27 Geslaagd (%) Niet geslaagd (%)

Deel 1 100 0

Deel 2 100 0

Deel 3 85.2 14.8

Geïntegreerde reddingsproef 77.8 22.2

In tabel 9 wordt de kwantitatieve variabele, namelijk tijd van de geïntegreerde

reddingsproef weergegeven. De proefpersonen zwemmen gemiddeld 235.5 seconden (SD

± 27.8) op de geïntegreerde reddingsproef.

Tabel 9. Kwantitatieve variabele geïntegreerde reddingsproef


Tijd (sec) 235.5 (±27.8) 185.0 270.0


50

2 VERSCHIL IN PRESTATIE TUSSEN MANNEN EN VROUWEN

2.1 Eurofit Testbatterij

2.1.1 Antropometrische metingen

Er zijn significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor lichaamslengte,

lichaamsgewicht, vetpercentage, biceps, triceps, kuit en de som van de huidplooien (tabel

10). Vrouwen hebben een kleinere lichaamslengte en lager lichaamsgewicht. Mannen

hebben een lager vetpercentage en een lagere waarde voor de huidplooimetingen ter

hoogte van de biceps, triceps en kuit. Ook de som van de huidplooien is kleiner bij

mannen.

Tabel 10. Verschil in geslacht voor de antropometrische metingen: gemiddelde,

standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde

Gemiddelde (±SD) t p

Mannen

(n = 16)

Vrouwen

(n = 11)

Lichaamslengte (cm) 180.8 (±7.5) 168.9 (±4.7) -4.641 .000 ***

Lichaamsgewicht (kg) 76.7 (±12.1) 64.5 (±6.5) -3.039 .005 **

BMI (kg/m2) 23.5 (±3.3) 22.6 (±2.1) -.755 .457 n.s.

Vetpercentage (%) 16.0 (±6.1) 27.9 (±4.8) 5.470 .000 ***

Huidplooi biceps (mm) 4.4 (±2.5) 7.3 (±1.2) 3.519 .002 **

Huidplooi triceps (mm) 8.0 (±3.0) 16.1 (±5.3) 5.156 .000 ***

Huidplooi suprailiacair (mm) 10.1 (±5.3) 12.0 (±3.2) 1.007 .324 n.s.

Huidplooi subscapulair (mm) 10.3 (±4.5) 11.3 (±3.1) -.658 .516 n.s.

Huidplooi kuit (mm) 7.7 (±3.2) 14.6 (±3.0) 5.669 .000 ***

Som huidplooien (mm) 40.5 (±15.7) 61.3 (±9.8) 3.888 .001 **

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.


51

2.1.2 Motorische testen en uithoudingstest

Er zijn significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor de Flamingo

Balance, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Bent Arm Hang, Endurance

Shuttle Run en VO2max (tabel 11). Vrouwen presteren beter op de Flamingo Balance en

Sit-and-reach ten opzichte van mannen. Mannen presteren beter op de Standing Broad

Jump, Hand Grip, Bent Arm Hang en Endurance Shuttle Run in vergelijking tot vrouwen.

Daarnaast hebben mannen ook een grotere maximale zuurstofopname.

Tabel 11. Verschil in geslacht voor de motorische testen en uithoudingstest: gemiddelde,

standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde


Mannen

(n = 16)

Vrouwen

(n = 11)

FBA (aantal) 10.0 (±4.7) 5.3 (±3.0) -2.944 .007 **

PLT (sec) 10.2 (±1.6) 10.8 (±1.1) .989 .332 n.s.

SAR (cm) 24.3 (±11.5) 31.4 (±5.3) 2.156 .042 *

SBJ (cm) 208.5 (±24.1) 175.6 (±18.7) -3.754 .001 **

HGR (kg) 53.32 (±9.06) 36.59 (±4.39) -6.761 .000 ***

SUP (aantal) 26.4 (±4.5) 23.1 (±3.9) -1.999 .057 n.s.

BAH (sec) 32.1 (±19.7) 16.5 (±11.4) -2.592 .016 *

SHR (sec) 20.7 (±1.9) 20.6 (±1.2) -.171 .866 n.s.

ESHR (min) 8.9 (±2.3) 6.9 (±1.0) -3.060 .006 **

MaxHF (sl/min) 193.0 (±10.2) 193.0 (±6.7) .000 1.000 n.s.

VO2max (ml/min) 49.8 (±6.8) 43.5 (±3.1) -3.184 .005 **

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.

2.2 Geïsoleerde functionele reddingsproeven en geïntegreerde reddingsproef

Er is enkel een significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen voor proef 2 van

de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Mannelijke proefpersonen presteren beter

dan vrouwelijke proefpersonen op proef 2 (tabel 12).


52

Er zijn geen significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor de

prestatie op proef 1, proef 3 en proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven.

De prestatie die geleverd wordt door mannelijke en vrouwelijke proefpersonen op proef

1, proef 3 en proef 4 is gelijkaardig.

Er is geen significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op

de geïntegreerde reddingsproef. Mannelijke en vrouwelijke proefpersonen leveren een

gelijkaardige prestatie.

Tabel 12. Verschil in geslacht voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de

geïntegreerde reddingsproef: gemiddelde, standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde


Mannen

(n = 16)

Vrouwen

(n = 11)

Proef 1 (sec) 1

85.9 (±13.1) 91.6 (±9.0) 1.229 .231 n.s.

Proef 2 (sec) 2

200.1 (±33.7) 227.2 (±29.5) 2.157 .041 *


12.9 (±2.7) 12.6 (±1.7) -.261 .796 n.s.


9.7 (±.49) 9.4 (±1.5) -.735 .469 n.s.

Tijd geïntegreerde

reddingsproef (sec)

228.6 (±30.6) 246.2 (±19.5) 1.534 .140 n.s.

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.

1 Onderwater- en rugproef

2 Weerstandsproef

3 Bevrijdings- en vervoerproef

4 Popduikproef


53

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID, GESLACHT EN

REGELMATIG ZWEMMEN OP DE PRESTATIE VAN DE

GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE

GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

3.1 Multicollineariteit en spreidingsdiagrammen

Alle relevante variabelen die nodig zijn voor het bepalen van eventuele voorspellers van

de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde

reddingsproef zijn weergegeven in bijlage 8. De correlaties tussen afhankelijke en

onafhankelijke variabelen worden weergegeven. De afhankelijke variabelen zijn: tijd op

de onderwater- en rugproef (proef 1), tijd op de weerstandsproef (proef 2), score op de

bevrijdings- en vervoersproef (proef 3), score op de popduikproef (proef 4) en tijd op de

geïntegreerde reddingsproef. De onafhankelijke variabelen zijn: lichaamslengte,

lichaamsgewicht, Body Mass Index, vetpercentage, huidplooimetingen, som huidplooien,

Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Sit-

ups, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie,

maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig zwemmen. In tabel 13 zijn enkel de

onafhankelijke variabelen die een significant verband vertonen met één of meerdere

onafhankelijke variabelen weergegeven.

In bijlage 9 zijn alle spreidingsdiagrammen van de onafhankelijke variabelen

weergegeven. Wanneer het spreidingsdiagram een “klokvorm” vertoont, is de verdeling

normaal.

Uit de correlaties kunnen we besluiten dat er teveel onafhankelijke variabelen een

significant verband met andere onafhankelijke variabelen vertonen. Daarnaast heeft geen

van de opgenomen onafhankelijke variabelen een normale verdeling.


54

Tabel 13. Significante correlaties tussen de onafhankelijke variabelen (n = 27)

Onafhankelijke

variabele

Onafhankelijke

variabele

r Onafhankelijke

variabele

Onafhankelijke

variabele

r Onafhankelijke

variabele

Onafhankelijke

variabele

r

Lichaamslengte Lichaamsgewicht .637 *** Huidplooi biceps Huidplooi triceps .618 ** Geslacht -.750 ***

HGR .670 *** Huidplooi suprailiacair .684 *** Som huidplooien SBJ -.735 ***

Geslacht .680 *** Huidplooi subscapulair .691 *** SUP -.611 **

Lichaamsgewicht BMI .800 *** Huidplooi kuit .739 *** ESHR -.777 ***

HGR .721 *** Som huidplooien .903 *** VO2max -.771 ***

BMI Huidplooi suprailiacair .685 *** SBJ -.733 *** Geslacht -.614 **

Huidplooi subscapulair .829 *** ESHR -.753 *** SBJ ESHR .681 ***

MaxHF -.603 ** VO2max -.740 *** VO2max .675 ***

Vet% Huidplooi biceps .873 *** Huidplooi triceps Huidplooi kuit .685 *** Geslacht .608 **

Huidplooi triceps .713 *** Som huidplooien .779 *** HGR Geslacht .769 ***

Huidplooi suprailiacair .646 *** Geslacht -.718 *** SUP ESHR .696 ***

Huidplooi subscapulair .633 *** Huidplooi suprailiacair Huidplooi subscapulair .794 *** VO2max .695 ***

Huidplooi kuit .768 *** Som huidplooien .759 *** ESHR VO2max .993 ***

Som huidplooien .901 *** Huidplooi subscapulair Som huidplooien .776 ***

SBJ -.739 *** MaxHF -.677 ***

SUP -.672 *** Huidplooi kuit Som huidplooien .799 ***

ESHR -.717 *** SBJ -.684 ***

VO2max -.704 *** ESHR -.730 ***

Geslacht -.738 *** VO2max -.766 ***

r = correlatiecoëfficient

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.


55

3.2 Lineaire Regressie

Uit tabel 11 kan geconcludeerd worden dat er een hoge multicollineariteit tussen bijna

alle onafhankelijke variabelen is. Daarom wordt er voor elke onafhankelijke variabele een

enkelvoudige, Lineaire Regressie uitgevoerd. Bij een enkelvoudige, lineaire

regressieanalyse wordt de relatie nagegaan tussen één onafhankelijke variabele en één

afhankelijke variabele. De onafhankelijke variabelen zijn: lichaamslengte,

lichaamsgewicht, Body Mass Index, vetpercentage, huidplooimetingen, som huidplooien,

Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Sit-

ups, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie,

maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig zwemmen. Er wordt telkens via een

enkelvoudige, Lineaire Regressie nagegaan of een onafhankelijke variabele een invloed

heeft op de prestatie van de onderwater- en rugproef (proef 1), de weerstandsproef (proef

2), de bevrijdings- en vervoersproef (proef 3), de popduikproef (proef 4) en de


3.2.1 Proef 1 - Onderwater- en rugproef

Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de onderwater- en

rugproef (tabel 14):

Lichaamslengte: grotere proefpersonen presteren beter op proef 1.

Vetpercentage: hoe lager het vetpercentage, hoe beter de prestatie op proef 1.

Huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, kuit:

proefpersonen die een lagere waarde hebben voor de huidplooimetingen ter

hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair en de kuit presteren beter op proef 1

Som huidplooien: een lagere waarde voor de som van de huidplooien levert een

betere prestatie op proef 1.

Standing Broad Jump: hoe meer explosieve kracht een proefpersoon heeft, hoe

beter de prestatie op proef 1.

Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op

proef 1.

Shuttle Run: hoe hoger de snelheid en hoe beter de wendbaarheid, hoe beter de

prestatie op proef 1.


56

Endurance Shuttle Run: hoe groter het maximaal aëroob uithoudingsvermogen,

hoe beter de prestatie op proef 1.

Maximale hartfrequentie: hoe hoger de maximale hartfrequentie, hoe beter de


Maximale zuurstofopname: hoe groter de maximale zuurstofopname, hoe beter de


De bèta-waarde is het grootst bij de Endurance Shuttle Run. Met andere woorden, het

maximaal aëroob uithoudingsvermogen heeft de grootste invloed op de prestatie van

proef 1.

Tabel 14. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspellers van de prestatie op

proef 1 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven

N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Lichaamslengte -.634 -.470 -2.665 .013 *

Vet% .600 .414 2.272 .032 *

Huidplooi biceps 2.106 .447 2.5 .019 *

Huidplooi triceps .817 .397 2.164 .040 *

Huidplooi suprailiacair 1.249 .488 2.793 .010 *

Huidplooi kuit 1.095 .426 2.355 .027 *

Som huidplooien .370 .533 3.147 .004 **

SBJ -.183 -.427 -2.312 .030 *

SUP -1.403 -.538 -3.194 .004 **

SHR 3.821 .535 3.101 .005 **

ESHR -3.398 -.604 -3.717 .001 **

MaxHF -.581 -.436 -2.371 .026 *

VO2max -1.069 -.576 -3.456 .002 **

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.

1 B = B-coëfficient (regressievergelijking)

2 β = sterkte van het verband;

3 t = heeft de variabele een

invloed?; 4 p = is de invloed significant?


57

3.2.2 Proef 2 - Weerstandsproef

Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de weerstandsproef

(tabel 15):

Lichaamslengte: hoe groter een proefpersoon is, hoe beter de prestatie op proef 2.

Vetpercentage: hoe meer vetpercentage een proefpersoon heeft, hoe beter de


Huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, subscapulair en

kuit: proefpersonen die een lagere waarde hebben voor de huidplooimetingen ter

hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, subscapulair en kuit presteren beter op

proef 2.

Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op

proef 2.


hoe beter de prestatie op proef 2.





Daarnaast heeft het geslacht ook een significante invloed op de prestatie van proef 2. Dit

werd eerder al aangetoond wanneer er een significant verschil gevonden werd tussen

mannen en vrouwen voor de prestatie op proef 2. Mannen presteren beter op proef 2 in

vergelijking met vrouwen.

Lichaamslengte heeft de grootste bèta-waarde. Bijgevolg heeft lichaamslengte de grootste

invloed op de prestatie van proef 2.


58

Tabel 15. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspellers van de prestatie op


N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Lichaamslengte -2.462 -.627 -4.029 .000 ***

Vet% 1.956 .463 2.611 .015 *

Huidplooi biceps 6.371 .464 2.622 .015 *

Huidplooi triceps 3.017 .503 2.911 .007 **

Huidplooi suprailiaciar 3.644 .488 2.797 .010 *

Huidplooi subscapulair 3.602 .418 2.302 .030 *

Huidplooi kuit 3.208 .428 2.371 .026 *

SUP -4.254 -.560 -3.383 .002 **

ESHR -8.973 -.572 -3.415 .002 **

MaxHF -1.481 -.397 -2.122 .044 *

VO2max -2.934 -.567 -3.368 .003 **

Geslacht -27.119 -.396 -2.157 .041 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.





3.2.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef

Plate Tapping is de enige significante voorspeller van de prestatie op de bevrijdings- en

vervoersproef (tabel 16). Hoe lager de snelheid van de bovenste ledematen, hoe beter de



59

Tabel 16. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspeller van de prestatie op


N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

PLT .639 .387 2.096 .046 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.





3.2.4 Proef 4 - Popduikproef

Sit-ups is de enige significante voorspeller van de prestatie op de popduikproef (tabel 17).

Hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 4.



N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

SUP .092 .409 2.196 .038 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de geïntegreerde

reddingsproef (tabel 18):

Lichaamslengte: grotere proefpersonen leveren een betere prestatie op de


Lichaamsgewicht: zwaardere personen leveren een betere prestatie op de


Huidplooimeting ter hoogte van de triceps: proefpersonen die een lagere waarde

hebben voor de huidplooimeting ter hoogte van de triceps presteren beter op de



60

Som van de huidplooien: een lagere waarde voor de som van de huidplooien

levert een betere prestatie op bij de geïntegreerde reddingsproef.

Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een proefpersoon heeft, hoe beter de prestatie

op de geïntegreerde reddingsproef.


hoe beter de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.


prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Lichaamslengte heeft de grootste bèta-waarde. Dit betekent aldus dat lichaamslengte de

grootste invloed heeft op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef.


de geïntegreerde reddingsproef

N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Lichaamslengte -2.032 -.652 -3.938 .001 **

Lichaamsgewicht -1.853 -.554 -3.049 .006 **

Huidplooi triceps 2.270 .484 2.537 .019 *

Som huidplooien .779 .434 2.208 .039 *

SUP -3.699 -.526 -2.836 .010 *

ESHR -6.776 -.465 -2.348 .029 *

MaxHF -2.035 -.527 -2.770 .012 *

VO2max -2.141 -.441 -2.197 .040 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






61

3.3 Multipele Regressie

De onafhankelijke variabelen die vanuit de Lineaire Regressie een significante

voorspeller blijken te zijn voor de prestatie van de geïsoleerde functionele

reddingsproeven en/of de geïntegreerde reddingsproef worden opgenomen in de

Multipele Regressie.


Volgende onafhankelijke variabelen worden opgenomen in de Multipele Regressie:

lichaamslengte, vetpercentage, huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps,

suprailiacair, kuit, som huidplooien, Standing Broad Jump, Sit-ups, Shuttle Run,

Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname.

De prestatie op de onderwater- en rugproef wordt voor 36.9% verklaard door de

opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2 = .369). In de ANOVA-tabel wordt

een F-waarde van 2.123 en een p-waarde van .101 vastgesteld. Met andere woorden, de

opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk geen significante invloed op

de prestatie van proef 1 (tabel 19).


62

Tabel 19. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van proef 1 van de geïsoleerde

functionele reddingsproeven

N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Constante 15.67

Lichaamslengte -.270 -.200 -.653 .526 n.s.

Vet% -1.044 -.738 -1.391 .190 n.s.

Huidplooi biceps 1.001 .216 .448 .662 n.s.

Huidplooi triceps 2.098 1.021 1.637 .128 n.s.

Huidplooi suprailiacair 2.961 1.172 1.866 .087 n.s.

Huidplooi kuit 2.721 1.053 1.703 .114 n.s.

Som huidplooien -1.416 -2.028 -1.362 .198 n.s.

SBJ -.001 -.001 -.004 .997 n.s.

SUP -.700 -.274 .784 .448 n.s.

SHR 2.295 .321 .947 .363 n.s.

ESHR -18.695 -3.326 -1.412 .183 n.s.

MaxHF -.260 -.195 -.740 .474 n.s.

VO2max 6.187 3.335 1.417 .182 n.s.

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






De opgenomen onafhankelijke variabelen in de Multipele Regressie zijn: lichaamslengte,

vetpercentage, huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair,

subscapulair, kuit, Sit-ups, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale

zuurstofopname en geslacht.

De prestatie op de weerstandsproef kan voor 52.2% verklaard worden door de

opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2

= .522). In de ANOVA-tabel wordt


63


opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk een significante invloed op de

prestatie van proef 2. Uit tabel 20 kunnen we concluderen dat triceps (p = .053) en kuit (p

= .075) een trend tot een significante bijdrage leveren in het verklaren van de prestatie op

proef 2. Aangezien in dit onderzoek de significantiedrempel is ingesteld op p < .05 wordt

er geconcludeerd dat de opgenomen onafhankelijke variabelen gezamenlijk geen

significante invloed hebben op de prestatie van proef 2.

Tabel 20. Invloed van fysieke fitheid en geslacht op de prestatie van proef 2 van de

geïsoleerde functionele reddingsproeven

N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Constante 1175.25

Lichaamslengte -1.866 -.496 -1.790 .097 n.s.

Vet% -1.127 -.285 -.483 .637 n.s.

Huidplooi biceps 1.923 .148 .435 .670 n.s.

Huidplooi triceps 2.794 .487 2.131 .053 n.s.

Huidplooi suprailiaciar .729 .103 .359 .725 n.s.

Huidplooi subscapulair -.444 -.055 -.166 .870 n.s.

Huidplooi kuit -5.861 -.812 -1.939 .075 n.s.

SUP -2.630 -.369 -1.205 .250 n.s.

ESHR 34.621 2.206 1.098 .292 n.s.

MaxHF -.819 -.220 -.959 .355 n.s.

VO2max -13.734 -2.652 -1.261 .229 n.s.

Geslacht .406 .006 .015 .988 n.s.

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






64

3.3.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef

Aangezien enkel Plate Tapping een significante invloed heeft op de prestatie van de

weerstandsproef wordt er enkel een enkelvoudige, Lineaire Regressie uitgevoerd.

De prestatie op de bevrijdings- en vervoersproef wordt voor 11.5% verklaard door

snelheid van de bovenste ledematen (Adjusted R2 = .115). In de ANOVA-tabel wordt een

F-waarde van 4.394 en een p-waarde van .046 vastgesteld. Uit tabel 21 kunnen we

concluderen dat Plate Tapping een significante bijdrage levert in het verklaren van de

prestatie op proef 3. De snelheid van de bovenste ledematen is een significante

voorspeller van de prestatie op proef 3. Proefpersonen die een slechte scoren behalen op

de Plate Tapping presteren beter op proef 3. Met andere woorden, personen die een lagere

snelheid in de bovenste ledematen hebben presteren beter op proef 3.



N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Constante 6.11

PLT .639 .387 2.096 .046 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.





Regressievergelijking:

Proef 3 = 6.11 + .639 x PLT

Indien een persoon 1 seconde meer nodig heeft om de 25 cycli van de Plate Tapping te

voltooien, dan zal de score op proef 3 met .639 toenemen.


Enkel Sit-ups hebben een significante invloed op de prestatie van de popduikproef.

Daarom wordt er enkel een Lineaire Regressie uitgevoerd.


65

De prestatie op de popduikproef wordt voor 13.3% verklaard door de opgenomen

onafhankelijke variabele (Adjusted R2 = .133). In de ANOVA-tabel wordt een F-waarde

van 4.824 en een p-waarde van .038 vastgesteld. Uit tabel 22 kunnen we concluderen dat

Sit-ups een significante bijdrage leveren in het verklaren van de prestatie op proef 4.

Krachtuithouding is een positieve voorspeller van de prestatie op proef 4. Proefpersonen

die een goede score behalen op de Sit-ups presteren beter op proef 4. Met andere

woorden, personen met een grotere krachtuithouding presteren beter op proef 4.



N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Constante 7.24

SUP .092 .409 2.196 .038 *

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






Proef 4 = 7.24 + .092 x SUP

Indien een persoon 1 volledige sit-up meer kan uitvoeren binnen de 30 seconden, dan zal

de score op proef 4 met .092 toenemen.


Volgende onafhankelijke variabelen zijn opgenomen in de Multipele Regressie:

lichaamslengte, lichaamsgewicht, huidplooimeting ter hoogte van de triceps, som

huidplooien, Sit-ups, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie en maximale

zuurstofopname.

De prestatie op de geïntegreerde reddingsproef wordt voor 71.3% verklaard door de

opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2 =.713). In de ANOVA-tabel wordt


opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk een significante invloed op de


66

prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. Uit tabel 23 kunnen we concluderen dat

triceps, som huidplooien, sit-ups en maximale hartfrequentie een significante bijdrage

leveren in het verklaren van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. De

huidplooimeting ter hoogte van de triceps is een positieve voorspeller van de prestatie op

de geïntegreerde reddingsproef. Som huidplooien, krachtuithouding en maximale

hartfrequentie zijn negatieve voorspellers van de prestatie op de geïntegreerde

reddingsproef.

Proefpersonen die een hogere waarde hebben voor de huidplooimeting ter hoogte van de

triceps presteren slechter op de geïntegreerde reddingsproef. Met andere woorden,

personen met een hoger vetgehalte hebben meer tijd nodig om de geïntegreerde

reddingsproef af te leggen. Indien de huidplooi ter hoogte van de triceps 1 mm dikker is,

dan zal de tijd op de geïntegreerde reddingsproef met 4.810 seconden toenemen.

Proefpersonen die een hogere waarde hebben voor de som van de huidplooien (biceps,

triceps, suprailiaciar, supscapulair, kuit), presteren beter op de geïntegreerde

reddingsproef. Met andere woorden, personen met een hoger vetgehalte hebben minder

tijd nodig om de geïntegreerde reddingsproef af te leggen. Indien de som van de

huidplooien 1 mm dikker is, dan zal de zwemtijd op de geïntegreerde reddingsproef met

2.229 seconden afnemen. De bèta-waarde van de som van de huidplooien is het grootst,

dus de invloed van de som van de huidplooien op de prestatie van de geïntegreerde

reddingsproef is het grootst.

Proefpersonen die een goede score behalen op de Sit-ups presteren beter op de

geïntegreerde reddingsproef. Met andere woorden, personen met een grotere

krachtuithouding presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Indien een persoon 1

volledige sit-up meer kan uitvoeren binnen de 30 seconden, dan zal de zwemtijd op de

geïntegreerde reddingsproef met 3.875 seconden afnemen.

Proefpersonen die een hogere maximale hartfrequentie hebben presteren beter op de

geïntegreerde reddingsproef. Indien de maximale hartfrequentie met 1 slag per minuut

toeneemt, dan zal de zwemtijd op de geïntegreerde reddingsproef met 2.273 seconden

afnemen.


67

Tabel 23. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef

N = 27 B 1

β 2

t 3

p 4

Constante 726.17

Lichaamslengte -.594 -.201 -.575 .575 n.s.

Lichaamsgewicht -.110 -.033 -1.23 .904 n.s.

Huidplooi triceps 4.810 1.085 3.398 .005 **

Som huidplooien -2.229 -1.299 -3.051 .009 **

SUP -3.875 -.586 -3.157 .008 **

ESHR -23.596 -1.619 -1.292 .219 n.s.

MaxHF -2.273 -.588 -3.384 .005 **

VO2max 8.560 1.763 1.322 .209 n.s.

*** p < .001;

** p < .01;

* p < .05; n.s.






Geïntegreerde reddingsproef = 726.17 - .594 x lichaamslengte - .110 x lichaamsgewicht +

4.810 x triceps - 2.229 x som huidplooien - 3.875 x SUP - 23.596 x ESHR - 2.273 x

MaxHF + 8.560 x VO2max


69

DISCUSSIE

Redders hebben bepaalde fysieke fitheidscomponenten in bepaalde werksituaties nodig.

Redders moeten zelden een reddingsoperatie uitvoeren, doch moeten ze over voldoende

fysieke fitheid beschikken. Het uitvoeren van een reddingsoperatie is immers een fysiek

veeleisende taak. Het is dus van belang de fysieke fitheidscomponenten bij redders vast te

stellen zodat beroepsgerelateerde fitheidstesten kunnen ontwikkeld worden. Een

beroepsgerelateerde fitheidstest is een weerspiegeling van de fysiek veeleisende taken

van een bepaald beroep. Met behulp van een taakanalyse kunnen de fitheidsnormen

worden bepaald. Op basis van deze fitheidsnormen kunnen beroepsgerelateerde

fitheidstesten gebruikt worden als examencriteria bij kandidaat redders (Payne & Harvey,

2010; Tipton et al., 2012).

In huidig onderzoek worden de fysieke fitheidscomponenten bij Hoger Redders

onderzocht. Er wordt nagegaan welke fysieke fitheidscomponenten voorspellers zijn van

de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde

reddingsproef. Deze reddingsproeven zijn examenproeven van de VTS om het diploma

Hoger Redder te verkrijgen.

1 FYSIEKE EIGENSCHAPPEN HOGER REDDERS

In de literatuur vonden we enkel fysieke eigenschappen bij strandredders (Reilly et al.,

2006a; Reilly et al., 2006b; Prieto-Saborit et al., 2010). In huidig onderzoek werd beroep

gedaan op Hoger Redders. Bij gebrek aan waarden voor Hoger Redders worden de

huidige data dus vergeleken met de fysieke eigenschappen bij strandredders.

1.1 Antropometrische metingen

In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd de antropometrie gemeten bij

strandredders uit het Verenigd Koninkrijk en Zweden. De gemiddelde waarden voor de

lichaamslengte, het lichaamsgewicht, de Body Mass Index en het vetpercentage bij deze

strandredders kunnen we vergelijken met de metingen uit huidig onderzoek bij

zwembadredders.

De gemiddelde lichaamslengte bij zwembadredders (176.0 ± 8.7 cm) in dit onderzoek is

vergelijkbaar met de gemiddelde lichaamslengte bij strandredders (177.0 ± 7.5 cm) uit het


70

onderzoek van Reilly en collega’s (2006b). Voor de gemiddelde waarden van het

lichaamsgewicht, de Body Mass Index en het vetpercentage vinden we duidelijke

verschillen. Het gemiddeld lichaamsgewicht bij strandredders (77.0 ± 12.4 kg) uit het

onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) is hoger in vergelijking met het gemiddeld

lichaamsgewicht bij zwembadredders (71.8 ± 11.8 kg) uit huidig onderzoek. De

gemiddelde Body Mass Index bij strandredders (24.2 ± 2.8 kg/m2) uit het onderzoek van

Reilly en collega’s (2006b) is hoger in vergelijking met de Body Mass Index bij

zwembadredders (23.1 ± 2.8 kg/m2) uit huidig onderzoek. Het gemiddeld vetpercentage

bij zwembadredders (20.8 ± 8.1 %) uit dit onderzoek is hoger in vergelijking met het

vetpercentage bij strandredders (16.4 ± 6.6 %) uit het onderzoek van Reilly en collega’s

(2006b).

1.2 Maximale kracht, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname en

zwemprestatie

Maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname zijn fysieke

fitheidfactoren die gemeten worden in de Eurofit-Testbatterij. De maximale kracht wordt

gemeten met een handdynamometer, de maximale hartfrequentie en de maximale

zuurstofopname met behulp van de Endurance Shuttle Run. In huidig onderzoek wordt de

invloed van onder andere deze fysieke fitheidsfactoren op de geïsoleerde functionele

reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef onderzocht. De geïsoleerde

functionele reddingsproef Hoger Redder bestaat onder andere uit een weerstandsproef

waarbij men 200 meter zwemt in een zwembad. De gemiddelde scores op de fysieke

fitheidsfactoren en de 200 meter weerstandsproef kunnen we vergelijken met de

gemiddelde scores uit de literatuur.

De gemiddelde maximale kracht bij mannelijke strandredders (54.3 ± 7.9 kg) uit het

onderzoek van Reilly en collega’s (2006a) is hoger in vergelijking met de gemiddelde

maximale kracht bij mannelijke zwembadredders (53.32 ± 9.06 kg) uit huidig onderzoek.

De gemiddelde maximale kracht bij vrouwelijke zwembadredders (36.59 ± 4.39 kg) uit

dit onderzoek is hoger in vergelijking met de gemiddelde maximale kracht bij

vrouwelijke strandredders (32.0 ± 4.7 kg) uit het onderzoek van Reilly en collega’s

(2006a). In een zwembad wordt 200 meter sneller gezwommen door strandredders (177 ±

26 seconden) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) in vergelijking met

zwembadredders (211 ± 34.3 seconden) uit huidig onderzoek. Bovendien zwemmen


71

dezelfde strandredders sneller 200 meter in de zee (188 ± 46 seconden) in vergelijking

met zwembadredders uit dit onderzoek die 200 meter in een zwembad zwemmen. Dit is

hoogstwaarschijnlijk te wijten aan het feit dat strandredders de eerste meters in de zee

kunnen lopen (Reilly et al., 2006a). In de studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010) is

de gemiddelde maximale hartfrequentie bij strandredders (196.2 ± 4.1 slagen per minuut)

hoger ten opzichte van zwembadredders (193 ± 8.7 slagen per minuut) uit huidig

onderzoek. Daarnaast is de gemiddelde maximale zuurstofopname bij dezelfde

strandredders (40.0 ± .8 ml/min) uit de studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010)

groter in vergelijking met zwembadredders (47.1 ± 6.3 ml/min) uit dit onderzoek.

We kunnen de eerste nulhypothese verwerpen en de eerste alternatieve hypothese

aanvaarden want er is een verschil tussen strandredders en zwembadredders voor de

gemiddelde waarden van antropometrische metingen, maximale kracht, maximale

hartfrequentie en maximale zuurstofopname. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat

strandredders andere fysieke eigenschappen bezitten dan zwembadredders. Daarnaast

kunnen verschillende fysieke fitheidstesten ook een mogelijke verklaring zijn voor het

verschil in maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname bij strandredders en

zwembadredders. In huidig onderzoek werd de maximale hartfrequentie en maximale

zuurstofopname indirect vastgesteld op basis van de Endurance Shuttle Run. In het

onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010) werd de maximale hartfrequentie en

maximale zuurstofopname direct berekend tijdens een maximale inspanningstest in een

laboratorium.


72

2 FYSIEKE FITHEID EN GESLACHT

Zowel mannelijke als vrouwelijke, jongere als oudere redders moeten in staat zijn een

slachtoffer te redden. Daarom is het belangrijk dat elke redder over voldoende fysieke

fitheid beschikt. Normen moeten dus geslachts- en leeftijdsvrij zijn (Rayson, 2000).

In huidig onderzoek wordt onderzocht op welke testen van de Eurofit-testbatterij

vrouwelijke en mannelijke Hoger Redders een significant verschil vertonen. Net zoals in

het onderzoek van Scanlan en Dascombe (2011) hebben mannelijke redders hogere

waarden voor de antropometrische metingen. Ook op de musculaire en cardiovasculaire

fitheidscomponent scoren mannen hoger. Daarnaast hebben vrouwelijke Hoger Redders

meer evenwicht en zijn ze leniger in vergelijking met mannelijke Hoger Redders. Hieruit

kunnen we concluderen dat zowel de mannelijke junior competitieredders uit het

onderzoek van Scanlan en Dascombe (2011) als de mannelijke Hoger Redders uit huidig

onderzoek hoger scoren op de meeste fysieke fitheidstesten en dus een grotere belasting

aankunnen (Scanlan & Dascombe, 2011). We kunnen besluiten dat de tweede alternatieve

hypothese aanvaard wordt en de tweede nulhypothese verworpen wordt aangezien er een

verschil bestaat in fysieke fitheid tussen mannen en vrouwen. Het is belangrijk geen

rekening te houden met het verschil in fysieke fitheid tussen mannen en vrouwen bij het

bepalen van normen. Wanneer hier echter wel rekening mee wordt gehouden, ontstaat er

indirecte discriminatie (Rayson, 2000). Daarnaast moeten normen gebaseerd zijn op de

tijdslimiet waarin een reddingsoperatie moet uitgevoerd worden. Het verlagen van de

normen om deze meer haalbaar te maken voor vrouwelijke redders kan leiden tot een

verminderde veiligheid van het slachtoffer en zichzelf (Rayson, 2000; Tipton et al.,

2012).


73

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID OP DE REDDINGSPROEF

HOGER REDDER

In huidig onderzoek worden fysieke fitheidsfactoren vastgesteld die de prestatie op de

reddingsproef Hoger Redder voorspellen. Uit de resultaten kunnen we besluiten dat er

verschillende fysieke fitheidsfactoren de prestatie op de reddingsproef Hoger Redder

voorspellen. Maar welke fysieke fitheidsfactor is een voorspeller van de prestatie op de

reddingsproef Hoger Redder? Dit werd onderzocht aan de hand van een Lineaire en

Multipele Regressie. In de studie van Reilly en collega’s (2006b) werd alsook een

regressieanalyse gehanteerd om te kijken welke antropometrische test of zwembadtest de

prestatie van de strandredder op fysiek veeleisende taken voorspelt.


We kunnen de vierde alternatieve hypothese enkel aanvaarden voor de antropometrische

metingen, de motorische testen, de uithoudingstest en geslacht omdat dit voospellers zijn

van de prestatie op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele

reddingsproeven. De vierde alternatieve hypothese kan verworpen worden voor de

variabele regelmatig zwemmen aangezien dit geen voorspeller is van de prestatie op proef

1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven.


Wanneer de fysieke fitheidsfactoren individueel bekeken worden als voorspellers voor de

prestatie op de onderwater- en rugproef zijn er meerdere fysieke fitheidsfactoren die een

afzonderlijke significante invloed hebben op de prestatie van proef 1.

Grotere proefpersonen presteren beter op proef 1. Een mogelijke verklaring voor de

lichaamslengte zou kunnen zijn dat grotere proefpersonen beter door het water glijden en

bijgevolg ook een betere prestatie leveren (Geladas, Nassis & Pavlicevic, 2005).

Proefpersonen met een hoger vetgehalte presteren slechter in vergelijking met lichtere

personen. Dit kan worden gelinkt aan het feit dat personen met dikkere huidplooien een

slechtere prestatie leveren. Reilly en collega’s (2006b) concludeerden dat de musculaire

en de cardiorespiratoire fysieke fitheidscomponenten belangrijke componenten zijn bij

strandredders. Er werd een correlatie gevonden tussen de deltoïdeus omtrek, de

zwemprestatie op de 400 meter crawl en de VO2 tijdens het vervoeren. Dit wijst erop dat


74

kracht in de bovenste ledematen en het aëroob uithoudingsvermogen belangrijk zijn om

een goede prestatie te leveren op een zwemtest. Deze componenten worden in de huidige

studie bevestigd want explosieve kracht, krachtuithouding en maximaal aëroob

uithoudingsvermogen zijn significante voorspellers van de prestatie op proef 1. Daarnaast

worden deze resultaten, in huidige studie nog verder uitgebreid doordat snelheid en

wendbaarheid ook significante voorspellers zijn van de prestatie op de onderwater- en

rugproef. Een aannemelijke verklaring waarom de motorische fysieke fitheidscomponent

ook belangrijk is in het voorspellen van de prestatie op proef 1, kan zijn dat

proefpersonen tijdens het onderwater zwemmen voldoende snelheid moeten genereren in

de bovenste ledematen om de 25 meter te overbruggen. Verder is het maximaal aëroob

uithoudingsvermogen de fysieke fitheidsfactor die de prestatie op proef 1 het meest

voorspelt. Een goed aëroob uithoudingsvermogen is belangrijk bij redders. De taak van

een redder bestaat erin reddingsoperaties uit te voeren in een korte tijdsperiode met een

hoge intensiteit (Prieto-Saborit et al., 2010).

Indien alle significante voorspellers in een Multipele Regressie worden opgenomen

hebben ze gezamenlijk geen invloed meer op de prestatie van proef 1.


Ook bij de weerstandsproef worden de fysieke fitheidsfactoren afzonderlijk bekeken als

voorspellers van de prestatie op proef 2. Er zijn meerdere fysieke fitheidsfactoren die een

significante invloed hebben op de prestatie van proef 2.

Ook bij deze proef kunnen dezelfde verklaringen zoals bij proef 1 gegeven worden, met

het grote verschil dat snelheid en wendbaarheid geen invloed hebben op de prestatie van

proef 2. Een mogelijke verklaring hiervoor is omdat men in deze proef niet onderwater

zwemt. Geslacht is echter wel een significante voorspeller van de prestatie op proef 2.

Daar mannen hoger scoren op de voorspellende fysieke fitheidsfactoren van proef 2 is het

logisch dat zij ook beter presteren op proef 2. Daarnaast heeft lichaamslengte de grootste

invloed op de prestatie van proef 2. Glijden door het water heeft dus een grote invloed op

de 200 meter weerstandsproef.

Ook deze significante voorspellers verdwijnen wanneer alle predictoren in een Multipele

Regressie worden opgenomen.


75

3.1.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoerproef

Voor de bevrijdings- en vervoersproef is er maar één fysieke fitheidsfactor die een

significante invloed heeft op de prestatie van proef 3, namelijk de snelheid in de bovenste

ledematen. Plate Tapping is een significante voorspeller van de prestatie op proef 3. Hoe

meer snelheid in de bovenste ledematen een proefpersoon bezit, hoe slechter de prestatie

op proef 3. Deze resultaten zijn verrassend aangezien een redder een reddingsoperatie

snel en effectief moet uitvoeren. Het is belangrijk dat een redder snel reageert wanneer

een drenkeling in nood wordt opgemerkt (Layon & Modell, 2009). Een mogelijke

verklaring hiervoor kan liggen in het feit dat proef 3 niet binnen een bepaalde tijd moet

gezwommen worden. Proefpersonen zwemmen mogelijks trager om zich beter te

concentreren op het uitvoeren van de juiste bevrijdings- en vervoersgrepen.

Aangezien enkel Plate Tapping een significante voorspeller is van de prestatie wordt er

geen Multipele Regressie uitgevoerd.


Er is één fysieke fitheidsfactor die een significante invloed heeft op de prestatie van proef

4, namelijk krachtuithouding. Sit-ups is een positieve voorspeller van de prestatie op

proef 4. Ook bij strandredders is kracht belangrijk. De fysiek veeleisende taken zijn onder

andere krachtgerelateerde taken zoals bijvoorbeeld een slachtoffer op een reddingsboot

heffen (Reilly et al., 2006b). Een verklaring voor het feit dat krachtuithouding een

positieve voorspeller is van de prestatie op proef 4 is mogelijks omdat in deze proef een

pop moet opgehaald worden op de bodem en vervoerd worden. Voornamelijk

krachtrainingen zijn dus belangrijk om goed te presteren op proef 4.

Er wordt geen Multipele Regressie uitgevoerd aangezien Sit-ups de enige significante

voorspeller is van de prestatie op proef 4.


Eerst worden fysieke fitheidsfactoren individueel bekeken als voorspellers voor de

prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Er zijn verschillende fysieke fitheidsfactoren

die voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde

alternatieve hypothese kan enkel aanvaard worden voor de antropometrische metingen, de

motorische testen en de uithoudingstest. Want dit zijn voorspellers van de prestatie op de


76

geïntegreerde reddingsproef. De vijfde alternatieve kan verworpen worden voor de

variabelen geslacht en regelmatig zwemmen aangezien dit geen voorspellers zijn van de


Grotere personen presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Daarnaast heeft

lichaamslengte de grootste invloed op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef.

Ook bij de 200 meter weerstandsproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven

heeft dit de grootse invloed op de prestatie. Beter glijden door het water kan wederom een

mogelijke verklaring zijn omdat ook bij deze reddingsproef proefpersonen eerst 100

meter moeten zwemmen. De geïntegreerde reddingsproef bestaat uit een zwemtest die

moet uitgevoerd worden in een korte tijdsperiode met een hoge intensiteit. Een goed

aëroob uithoudingsvermogen zorgt ervoor dat personen niet vroegtijdig vermoeid zijn bij

het uitvoeren van deze reddingsproef (Prieto-Saborit, et al., 2010). Daarnaast is

krachtuithouding ook een belangrijke fitheidsfactor bij het uitvoeren van deze test. Ook in

de literatuur toont men aan dat redders krachtgerelateerde taken moeten uitvoeren (Reilly

et al., 2006b). Net zoals bij de popduikproef van de geïsoleerde functionele

reddingsproeven moet bij deze reddingsproef een pop opgehaald worden op de bodem en

vervolgens vervoerd worden. Bovendien moet men een drenkeling vervoeren met behulp

van een reddingsgordel. Voldoende krachtuithouding in de bovenste ledematen is een

vereiste om de drenkeling naar de overkant van het zwembad te brengen. Ook Reilly en

collega’s (2006b) concluderen dat kracht in de bovenste ledematen een belangrijke

fysieke fitheidsfactor is bij strandredders.

Wanneer alle significante voorspellers in één analyse worden opgenomen hebben

huidplooimeting ter hoogte van de triceps, som huidplooien, krachtuithouding en

maximale hartfrequentie een significante invloed op de prestatie van de geïntegreerde

reddingsproef. De som van de huidplooien heeft de grootste invloed op de prestatie van

de geïntegreerde reddingsproef. Dit resultaat is verrassend aangezien de som van de

huidplooien een positieve voorspeller is in de Lineaire Regressie en een negatieve

voorspeller in de Multipele Regressie. Een mogelijke verklaring hiervoor is omdat er in

dit onderzoek geen rekening werd gehouden met de multicollineariteit. Daarnaast moeten

er minstens vijfmaal zoveel proefpersonen zijn als opgenomen variabelen. Ook dit werd

in huidig onderzoek niet gerespecteerd.


77

4 STERKTES EN BEPERKINGEN VAN HUIDIG ONDERZOEK

EN RICHTLIJNEN VOOR VERDER ONDERZOEK

Dit onderzoek was een vernieuwend onderzoek. Het is het eerste onderzoek dat de

fysieke fitheid bij Hoger Redders onderzocht heeft. Daarnaast werd er in voorgaande

studies geen onderzoek gedaan bij Hoger Redders maar telkens bij strandredders.

Bovendien werden de fysieke fitheidstesten van de Eurofit Testbatterij en de zwemtesten

telkens door dezelfde testleider afgenomen. Eén testleider was verantwoordelijk voor de

tijdsopnames en meetresultaten en de andere hield zich bezig met het noteren van de

resultaten. Om de kwalitatieve beoordeling te verzekeren werden de zwemtesten

vastgelegd op tape om deze indien nodig te herbekijken.

Hoewel dit onderzoek vernieuwend was, zijn er toch enkele beperkingen die in acht

moeten genomen worden. Deze worden, samen met enkele richtlijnen voor toekomstig

onderzoek, hieronder toegelicht.

Eerst en vooral waren er slechts 27 proefpersonen, wat de generaliseerbaarheid van de

resultaten beperkt maakt. Verder onderzoek dient dit dus uit te breiden door meer

proefpersonen in het onderzoek op te nemen. Voor een Multipele Regressie betekent dit

minstens 100 proefpersonen. Bovendien moet men ook rekening houden dat er in een

Multipele Regressie minstens vijfmaal zoveel proefpersonen als opgenomen variabelen

moeten zijn. Hieruit kunnen we concluderen dat in huidig onderzoek er te weinig

proefpersonen waren om een Multipele Regressie met zoveel predictoren uit te voeren.

Daarnaast is de kans groter dat er meer significante resultaten gevonden worden bij een

grotere proefgroep. Bij een Multipele Regressie worden er meerdere onafhankelijke

variabelen in één analyse opgenomen en kijkt men of deze variabelen gezamenlijk een

invloed hebben op de afhankelijke variabele. Bij een Lineaire Regressie wordt enkel de

invloed van de afzonderlijke onafhankelijke variabele op de afhankelijke variabele

bekeken. Het is dus belangrijk om naast een Lineaire Regressie ook een Multipele

Regressie uit te voeren.

Er werd in huidig onderzoek geen rekening gehouden met het zwemniveau. Er hebben

waterpolospelers deelgenomen aan het onderzoek maar ook personen die bijna nooit gaan

zwemmen in hun vrije tijd. Daardoor is het mogelijk dat de resultaten een vertekend beeld

geven omdat er veel variatie ontstaat tussen de prestaties op de reddingsproeven. Het zou


78

naar de toekomst toe handig zijn om enkel proefpersonen in het onderzoek op te nemen

met hetzelfde zwemniveau. Een andere mogelijkheid is nagaan of het zwemniveau een

voorspeller is voor de prestatie op de reddingsproef. Daarnaast kan men nog andere

predictoren opnemen, zoals bijvoorbeeld ervaring.

Uit de literatuurstudie bleek dat er vaak een taakanalyse uitgevoerd wordt bij beroepen

waar fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is. Uit de studie van de meest recente

literatuur werd een taakanalyse bij strandredders uitgevoerd door Reilly en collega’s

(2006a, 2006b). Deze taakanalyse was echter niet volledig aangezien de hoofdtaken van

een redder en de prestatienormen niet waren weergegeven. Ook in huidig onderzoek is er

geen taakanalyse uitgevoerd bij Hoger Redders. De fysiek veeleisende taken zijn niet

geïdentificeerd, enkel de fysieke fitheidscomponenten zijn vastgesteld. Ten gevolge

daarvan kunnen we niet besluiten of de geïntegreerde reddingsproef een

beroepsgerelateerde fitheidstest is die de fysiek veeleisende taken van een Hoger Redder

weerspiegelt. In verder onderzoek moet men rekening houden met de eerste stappen bij

een taakanalyse, deze zijn cruciaal. Daarom is het voor verder onderzoek aangewezen

eerst de fysiek veeleisende taken te identificeren bij Hoger Redders. Vervolgens de

fysieke fitheidscomponenten te kwantificeren. Daarna kijken of er een verband bestaat

tussen de fysiek veeleisende taken en de beroepsgerelateerde fitheidstest. En als laatste

prestatienormen bepalen op basis van het absoluut criterium. Het absoluut criterium zegt

iets meer over het criterium waaraan Hoger Redders moeten voldoen om bepaalde taken

met de nodige veiligheid uit te voeren (Chahal et al., 1992; Rayson, 2000).


79

5 CONCLUSIES

Uit huidig onderzoek kunnen we concluderen dat fysieke fitheid een invloed heeft op de

reddingsproef Hoger Redder. Zowel in de geïsoleerde functionele reddingsproef als in de

geïntegreerde reddingsproef zijn verschillende fysieke fitheidsfactoren voorspellers van

de prestatie. We kunnen besluiten dat naast een maximaal aëroob uithoudingsvermogen,

ook krachtuithouding van belang is bij de onderwater- en rugproef, de weerstandsproef en

de geïntegreerde reddingsproef. Ook bij de popduikproef is krachtuithouding van belang.

Voornamelijk uithoudings- en krachttrainingen zijn dus belangrijk om goed te presteren

op de reddingsproef Hoger Redder. Daarnaast zijn lichaamslengte en huidplooimetingen

ook voorspellers van de prestatie op de onderwater- en rugproef, de weerstandsproef en

de geïntegreerde reddingsproef. Ook lichaamsgewicht is een voorspeller van de prestatie

op de geïntegreerde reddingsproef. Bij de onderwater- en rugproef van de geïsoleerde

functionele reddingsproeven wordt alsook aangetoond dat explosieve kracht, snelheid en

wendbaarheid een invloed hebben op de prestatie. Daarnaast is snelheid van de bovenste

ledematen een belangrijke voorspeller van de prestatie op de bevrijdings- en

vervoersproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven.

Aangezien fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is bij Hoger Redders is het

belangrijk een taakanalyse uit te voeren alvorens prestatienormen te bepalen. Daarnaast

moeten prestatienormen geslachts- en leeftijdsvrij zijn.


IX

REFERENTIELIJST

Amusa, L.O. & Toriola, A.L. (2003). Leg power and physical performance measures of

top national track athletes. Journal of Exercise Science and Fitness, 1 (1), 61-67.

Arnason, A., Sigurdsson, S.B., Gudmundsson, A., Holme, I., Engebretsen, L., Bahr R.

(2004). Physical Fitness, Injuries, and Team Performance in Soccer. American College of

Sports Medicine, 278-285.

Bilzon, J.L.J., Allsopp, A.J. & Tipton, M.J. (2001). Assessment of physical fitness for

occupations encompassing load-carriage tasks. Occupational Medicine, 51(5), 357-361.

Blair, S.N., Cheng, Y. & Holder, J.S. (2001). Is physical activity or physical fitness more

important in defining health benefits? Medicine & Science in Sports & Exercise, S379-

S399.

Boddington, M.K., Lambert, M.I. & Waldeck, M.R. (2004). Validity of a 5-meter

multiple shuttle run test for assessing fitness of women field hockey players. Journal of

Strength and Conditioning Research, 18(1), 97–100.

Bonneau, J. & Brown, J. (1995). Physical ability, Fitness and Police Work. Journal of

Clinical Forensic Medicine, 2, 157-164.

Bouchard, C., Blair, S.N., & Haskell, W.L. (2007). Physical activity and health. 2e ed. 3-

22. Champaign, Human Kinetics Books.

Bourgois, J. & Vrijens, J. (2011). Basis voor verantwoord trainen. 99, 155-160, 240, 267.

Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding.

Brunet, M., Chaput, J.P. & Tremblay, A. (2007). The association between low physical

fitness and high body mass index or waist circumference is increasing with age in

children: the ‘Québec en Forme’ Project. International Journal of Obesity, 31, 637-643.

Castro-Pinero, J., Artero, E.G., Espana-Romero, V., Ortega, F.B., Sjöstroöm, M., Suni, J.,

Ruiz, J.R. Criterion-related validity of field-based fitness tests in youth: a systematic

review. (2010). Sports Medicine, 44, 934-943.


X

Chahal, P., Lee, S.W., Oseen, M., Singh, M. & Wheeler, G. (1992). Physical fitness and

work performance standards: A proposed approach. International Journal of Industrial

Ergonomics. 9, 127-135.

Constable, S. & Palmer B. (2000). The Process of Physical Fitness Standards

Development. Human Systems Information Analysis Center, 1-258.

Council of Europe. (1988). Eurofit: handbook for the EUROFIT tests of physical fitness.

25-58. Rome, Secretariat of the Committee for the Development of Sport within the

Council of Europe.

Franklin, B.A., Whaley, M.H., Howley, E.T. & Balady, G.J. (2000). ACSM’s Guidelines

for exercise testing and prescription. Lippincott Williams & Wilkins, 71-76, 229.

Freedson, P.S., Cureton, K.J. & Heath, G.W. (2000). Status of Field-Based Fitness

Testing in Children and Youth. Preventive Medicine, 31, S77-S85.

Geladas, N. D., Nassis, G. P., & Pavlicevic, S. (2005). Somatic and physical traits

affecting sprint swimming performance in young swimmers. Sports Medicine, 26(2), 139-

44.

Idris, A.H., Berg, R.A., Bierens, J., Bossaert, L., Branche, C.M., Gabrielli, A., Graves,

S.A., Handley, A.J., Hoelle, R., Morley, P.T., Papa, L., Pepe, P.E., Quan, L., Szpilman,

D., Wigginton, J.G., Modell, J.H. (2003). Recommended Guidelines for Uniform

Reporting of Data From Drowning. The “Utstein Style”. Circulation, 108, 2565-2574.

Keane, A., Scott, M.A., Dugdill, L. & Reilly, T. (2010). Fitness Test Profiles as

Determined by the Eurofit Test Battery in Elite Female Gaelic Football Players. Journal

of Strength and Conditioning Research, 24(6), 1502-1506.

Layon, A.J. & Modell, J.H. (2009). Drowning. The American Society of

Anesthesiologists, 110(6), 1390-1401.

Malmberg, J.J., Miilunpalo, S.I., Vuori, I.M., Pasanen, M.E., Oja, P., Haapanen-Niemi,

N.A. (2002). A Health-Related Fitness and Functional Performance Test Battery for

Middle-Aged and Older Adults: Feasibility and Health-Related Content Validity. Arch

Phys Med Rehabil, 83, 666-677.


XI

Michaelides, M.A., Parpa, K.M., Thompson, J. & Brown, B. (2008). Predicting

Performance on a Firefighter’s Ability Test From Fitness Parameters. American Alliance

for Health, Physical Education, Recreation and Dance, 79(4), 469-475.

Mikkelsson, L., Kaprio, J., Kautiainen, H., Kujala, U., Mikkelsson, M., Nupponen, H.

(2006). School Fitness Tests as Predictors of Adult Health-Related Fitness. American

Journal of Human Biology, 18, 342-349.

Ortega, F.B., Ruiz, J.R., Mesa, J.L., Gutiérrez, A. & Sjöström, M. (2007). Cardiovascular

Fitness in Adolescents: The Influence of Sexual Maturation Status - The AVENA and

EYHS Studies. American Journal of Human Biology, 19, 801-808.

Ortega, F.B., Ruiz, J.R., Castillo, M.J. & Sjöström, M. (2008). Physical fitness in

childhood and adolescence: a powerful marker of health. International Journal of

Obesity, 32, 1-11.

Ortega, F.B., Artero, E.G., Ruiz, J.R., Espana-Romero, V., Jiménez-Pavon, D., Vincente-

Rodriquez, G., Moreno, L.A., Manios, Y., Béghin, L., Ottevaere, C., Ciarapica, D., Sarri,

K., Dietrich, S., Blair, S.N., Kerstig, M., Molnar, D., Gonzalez-Gross, M., Gutiérrez, A.,

Sjöström, M., Castillo, M.J. (2011). Physical fitness levels among European adolescents:

the HELENA study. Sports Medicine, 45, 20-29.

Page, J., Bates, V., Long, G., Dawes, P. & Tipton, M. (2011). Beach lifeguards: visual

search patterns, detection rates and the influence of experience. Journal of the College of

Optometrists, 31, 216-224.

Papa, L., Hoelle, R. & Idris, A. (2005). Systematic review of definitions for drowning

incidents. Rescuscitation, 65(3), 255-264.

Payne, W. & Harvey, J. (2010). A framework for the design and development of physical

employment tests and standards. Ergnonomics, 53(7), 858-871.

Pearson, D.T., Naughton, G.A. & Torode, M. (2006). Predictability of physiological

testing and the role of maturation in talent identification for adolescent team sports.

Journal of Science and Medicine in Sport, 9, 277-287.

Pina, I.L., Balady, G.J., Hanson, P., Labovitz, A.J., Madonna, D.W., Myers, J. (1995).

Guidelines for Clinical Exercise Testing Laboratories. Circulation, 91, 912-921.


XII

Pohjonen, T. (2001). Age-Related Physical Fitness and the Predictive Values of Fitness

Tests for Work Ability in Home Care Work. American College of Occupational and

Environmental Medicine, 43(8), 723-730.

Prieto-Saborit, J.A.P., Soto, M.D.V., Diez, V.G., Sanclement, M.A.M., Hernadez, P.N.,

Rodriquez, J.E., Rodriguez, L.S. (2010). Physiological response of beach lifeguards in a

rescue simulation with surf. Ergonomics, 53(9), 1140-1150.

Quan, L., Pilkey, D., Gomez, A., & Bennett, E. (2011). Analysis of paediatric drowning

deaths in Washington State using the child death review (CDR) for surveillance: what

CDR does and does not tell us about lethal drowning injury. Injury Prevention, 17, i28-

i33.

Rampinini, E., Bishop, D., Marcora, S.M., Bravo, D.F., Sassi, R., Impellizzeri, F.M.

(2007). Validity of Simple Field Tests as Indicators of Match-Related Physical

Performance in Top-Level Professional Soccer Players. Sports Medicine, 28, 228-235.

Rayson, M.P. (2000). Fitness for work: the need for conducting a job analysis.

Occupational Medicine, 50(6), 434-436.

Reilly, T., Wooler, A. & Tipton, M. (2006a). Occupational fitness standards for beach

lifeguards. Phase 1: the physiological demands of beach lifeguarding. Occupational

Medicine, 56, 6-1.

Reilly, T., Iggleden, C., Gennser, M. & Tipton, M. (2006b). Occupational fitness

standards for beach lifeguards. Phase 2: the development of an easily administered fitness

test. Occupational Medicine, 56, 12-7.

Ruiz, J.R., Ortega, F.B., Guttierrez, A., Meusel, D., Sjöström, M., Castillo, M.J. (2006).

Health-related fitness assessment in childhood and adolescence: a European approach

based on the AVENA, EYHS and HELENA studies. Public Health, 14, 269-277.

Ruiz, J.R., Castro-Pinero, J., Artero, E.G., Orgeta, F.B., Sjöström, M., Suni, J., Castillo,

M.J. (2009). Predictive Validity of Health-Related Fitness in Youth: A Systematic

Review. Sports Medicine. 43, 909-923.

Salomez, F., & Vincent, J-L. (2004). Drowning: a review of epidemiology,

pathophysiology, treatment and prevention. Resuscitation, 63(3), 261–8.


XIII

Scanlan, A.T. & Dascombe, B.J. (2011). The anthropometric and performance

characteristics of high-performance junior life savers. Serbian Journal of Sports Sciences,

5(2), 61-66.

Sharkey, B.J., Davis, P.O. (2008). Hard work: Defining physical work performance

requirements. 14-15. Champaign, Human Kinetics.

Sinclair, W.H., Kerr, R.M., Spinks, W.L. & Leicht, A.S. (2009). Blood lactate, heart rate

and rating of perceived exertion responses of elite surf lifesavers tot high-performance

competition. Journal of Science and Medicine in Sport, 12, 101-106

Sothmann, M.S., Gebhardt, D.L., Baker, T.A., Kastello, G.M. & Sheppard, V.A. (2004).

Peformance requirements of physically strenuous occupations: validating minimum

standards for muscular strength and endurance. Ergonomics, 47 (8), 864-875.

St Clair Gibson A., Broomhead S., Lambert M.I. & Hawley J.A. (1998). Prediction of

maximal oxygen uptake from a 20 m shuttle run as measured directly in runners and

squash players. Journal of Sports Sciences, 16, 331-335.

Stewart, I.B., McDonald, M.D., Hunt, A.P. & Parker, T.W. (2008). Physical capacity of

rescue personnel in the mining industry. Journal of Occupational Medicine and

Toxicology, 3(22).

Suni, J.H., Oja, P., Laukkanen, R.T., Miilunpalo, S.I., Pasanen, M.E., Vuori, I.M.,

Vartiainen, T.M., Bös, K. (1996). Health-related fitness test battery for adults: aspects of

reliability. Arch Phys Med Rehabil, 77, 399-405.

Tipton, M., Reilly, T., Iggleden, C. & Rees, A. (2002). Fitness and medical standards for

beach lifeguards: Draft final report. Portsmouth, UK: Department of Sport and Exercise

Science, Institute of Biomedical & Biomolecular Sciences, University of Portsmouth.

Tipton, M.J., Milligan, G.S., Reilly, T.J. (2012). Physiological employment standards. I.

Occuptional fitness standards: objectively subjectively? European Journal of Applied

Physiology.

Vanhees, L., Lefevre, J., Philippaerts, R., Martens, M., Huygens, W., Troosters, T.,

Beunen, G. (2005). How to assess physical activity? How to assess physical fitness?

European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilation, 12(2), 102-114.


XIV

Welk, G.J., Going, S.B., Morrow, J.R. & Meredith, M.D. (2011). Development of New

Criterion-Referenced Fitness Standards in the FITNESSGRAM® Program. American

Journal of Preventive Medicine, 41(4S2), S63-S67.

Zhu, W., Mahar, M.T., Welk, G.J., Going, S.B. & Cureton, K.J. (2011). Approaches for

Development of Criterion-Referenced Standards in Health-Related Youth Fitness Tests.

American Journal of Preventive Medicine, 41(4S2), S68-S76.


XV

BIJLAGEN

1 LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN

Afkorting Uitleg

BAH Bent Arm Hang

ESHR Endurance Shuttle Run

FBA Flamingo Balance

HGR Hand Grip

MaxHF Maximale hartfrequentie

PLT Plate Tapping

SAR Sit-and-Reach

SBJ Standing Broad Jump

SHR Shuttle Run

SUP Sit-ups

VO2max Maximale zuurstofopname


XVI

2 FLYERS


XVII


XVIII

3 INFORMED CONSENT

TITEL VAN DE STUDIE

STUDIE NAAR DE INVLOED VAN DE FYSIEKE FITHEID EN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE

ZWEMPROEVEN OP HET UITVOEREN VAN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF BIJ

HOGER REDDERS.

DOEL VAN DE STUDIE

DESCRIPTIEVE EN OBSERVATIONELE STUDIE NAAR DE INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID EN

PRESTATIE OP GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN OP DE PRESTATIE VAN DE

GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER.

BESCHRIJVING VAN DE STUDIE

IN HET VOORGESTELDE ONDERZOEK WILLEN WIJ HET FYSIEK PROFIEL VAN DE HOGER

REDDERS IN KAART BRENGEN AAN DE HAND VAN DE FYSIEKE BASISEIGENSCHAPPEN

(ANTROPOMETRIE, UITHOUDING, KRACHT, SNELHEID, LENIGHEID EN COÖRDINATIE) EN

AAN DE HAND VAN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN. DAARNAAST WORDT

OOK DE INVLOED VAN DE FYSIEKE FITHEID EN DE PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏNTEGREERDE

REDDINGSPROEF HOGER REDDER NAGEGAAN.

DE ONDERZOEKSPOPULATIE ZIJN VOLWASSEN PROEFPERSONEN DIE IN HET BEZIT ZIJN

VAN EEN GEACTUALISEERD HOGER REDDERSBREVET.

IN DIT ONDERZOEK WORDT TIJDENS HET EERSTE MEETMOMENT HET FYSIEK PROFIEL VAN

DE PROEFPERSONEN BEPAALD. HIERTOE WORDT DE EUROFIT-TESTBATTERIJ(*)

AFGENOMEN. DEZE TESTBATTERIJ MEET 10 ONAFHANKELIJKE COMPONENTEN DIE SAMEN

DE ALGEMENE FITHEID BEPALEN.

AAN DE HAND VAN EEN VRAGENLIJST WORDEN DE PROEFPERSONEN BEVRAAGD

OMTRENT HUN (MOGELIJKSE) BEROEPSERVARING ALS HOGER REDDER.

TIJDENS HET TWEEDE MEETMOMENT WORDT DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

HOGER REDDER AFGENOMEN. DEZE PROEF MOET ZO SNEL MOGELIJK EN VOLGEND DE

VEREISTE CRITERIA AFGELEGD WORDEN.

TIJDENS HET DERDE MEETMOMENT WORDEN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE

ZWEMPROEVEN AFGENOMEN.

DE EUROFIT TESTEN VINDEN PLAATS IN HET PRACTICUMLOKAAL, WATERSPORTLAAN 2,

9000 GENT. DE REDDINGSPROEF EN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN

VINDEN PLAATS IN HET ZWEMBAD GUSB, WATERSPORTLAAN 3, 9000 GENT.

DE DEELNAME AAN DEZE STUDIE VINDT PLAATS OP VRIJWILLIGE BASIS.

(*)COUNCIL OF EUROPE (1995), EUROFIT FOR ADULTS, ASSESMENT OF HEALTH RELATED

FITNESS. EDITIONS OF THE COUNCIL OF EUROPE, STRASSBOURG.


XIX

WAT WORDT VERWACHT VAN DE PROEFPERSOON?

VOOR HET WELSLAGEN VAN DE STUDIE, IS HET UITERMATE BELANGRIJK DAT U VOLLEDIG

MEEWERKT MET DE ARTS EN DAT U ZIJN/HAAR INSTRUCTIES NAUWLETTEND OPVOLGT.

BOVENDIEN MOET U ONDERSTAANDE ITEMS RESPECTEREN: HET UITOEFENEN VAN DE

EUROFIT BATTERIJ EN DE TOESTEMMING VAN HET AFNEMEN VAN GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER.

DEELNAME EN BEËINDIGING

DE DEELNAME AAN DEZE STUDIE VINDT PLAATS OP VRIJWILLIGE BASIS.

U KAN WEIGEREN OM DEEL TE NEMEN AAN DE STUDIE, EN U KUNT ZICH OP ELK OGENBLIK

TERUGTREKKEN UIT DE STUDIE ZONDER DAT U HIERVOOR EEN REDEN MOET OPGEVEN EN

ZONDER DAT DIT OP ENIGERLEI WIJZE EEN INVLOED ZAL HEBBEN OP UW VERDERE

RELATIE EN/OF BEHANDELING MET DE ONDERZOEKER OF DE BEHANDELENDE ARTS.

UW DEELNAME AAN DEZE STUDIE ZAL WORDEN BEËINDIGD ALS DE ARTS MEENT DAT DIT

IN UW BELANG IS. U KUNT OOK VOORTIJDIG UIT DE STUDIE WORDEN TERUGGETROKKEN

ALS U DE IN DEZE INFORMATIEBRIEF BESCHREVEN PROCEDURES NIET GOED OPVOLGT OF

U DE BESCHREVEN ITEMS NIET RESPECTEERT.

ALS U DEELNEEMT, WORDT U GEVRAAGD HET TOESTEMMINGSFORMULIER TE TEKENEN.

ALS U DE STUDIE VOORTIJDIG VERLAAT, ZAL U WORDEN GEVRAAGD OM NAAR HET

STUDIECENTRUM TE KOMEN VOOR EEN LAATSTE EVALUATIE.

PROCEDURES

PROCEDURES FYSIEKE FITHEID VAN DE HOGER REDDER BEPALEN PRESTATIE OP GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN OP DE GEÏNTEGREERDE

REDDINGSPROEF HOGER REDDER.

FLOWCHART

EERSTE MEETMOMENT:

1) MOGELIJKHEID TOT STELLEN VAN VRAGEN

2) ONDERTEKENEN VAN TOESTEMMINGSFORMULIER

3) EUROFIT BATTERIJ

4) AFNAME VRAGENLIJST OMTRENT BEROEPSERVARING ALS HOGER REDDER

TWEEDE MEETMOMENT

GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER

DERDE MEETMOMENT

GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN

FEEDBACK AAN DE PROEFPERSONEN: DE RESULTATEN VAN DE EUROFIT TESTBATTERIJ

(INDICATOR VAN DE FYSIEKE FITHEID), DE PRESTATIE OP DE REDDINGSPROEF EN DE

PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE

MEETMOMENT 1

MEETMOMENT 2

MEETMOMENT 3

- EUROFIT TESTBATTERIJ

- VRAGENLIJST OMTRENT

BEROEPSERVARING ALS

HOGER REDDER

- GEÏNTEGREERDE

REDDINGSPROEF HOGER

REDDER

- GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE

ZWEMPROEVEN


XX

ZWEMPROEF WORDEN AAN DE PROEFPERSOON GECOMMUNICEERD

RISICO’S EN VOORDELEN

VERMOEDELIJK GEEN ENKEL RISICO. U HEBT HET RECHT OP ELK OGENBLIK VRAGEN TE STELLEN OVER DE MOGELIJKE EN/OF GEKENDE

RISICO’S VAN DEZE STUDIE. ALS ER IN HET VERLOOP VAN DE STUDIE GEGEVENS AAN HET LICHT

KOMEN DIE EEN INVLOED ZOUDEN KUNNEN HEBBEN OP UW BEREIDHEID OM TE BLIJVEN

DEELNEMEN AAN DEZE STUDIE, ZULT U DAARVAN OP DE HOOGTE WORDEN GEBRACHT. MOCHT U

DOOR UW DEELNAME TOCH ENIG NADEEL ONDERVINDEN, ZAL U EEN GEPASTE BEHANDELING

KRIJGEN.

DEZE STUDIE WERD GOEDGEKEURD DOOR EEN ONAFHANKELIJKE COMMISSIE VOOR

MEDISCHE ETHIEK VERBONDEN AAN DIT ZIEKENHUIS EN WORDT UITGEVOERD VOLGENS

DE RICHTLIJNEN VOOR DE GOEDE KLINISCHE PRAKTIJK (ICH/GCP) EN DE VERKLARING

VAN HELSINKI OPGESTELD TER BESCHERMING VAN MENSEN DEELNEMEND AAN

KLINISCHE STUDIES. IN GEEN GEVAL DIENT U DE GOEDKEURING DOOR DE COMMISSIE

VOOR MEDISCHE ETHIEK TE BESCHOUWEN ALS EEN AANZET TOT DEELNAME AAN DEZE

STUDIE.

KOSTEN

UW DEELNAME AAN DEZE STUDIE BRENGT GEEN EXTRA KOSTEN MEE VOOR U.

VERGOEDING

ER IS GEEN VERGOEDING VOORZIEN.

DE RESULTATEN VAN DE EUROFIT TESTBATTERIJ (INDICATOR VAN DE FYSIEKE FITHEID),

DE PRESTATIE OP DE REDDINGSPROEF EN DE PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE ZWEMPROEF WORDEN AAN DE

PROEFPERSOON GECOMMUNICEERD

VERTROUWELIJKHEID

IN OVEREENSTEMMING MET DE BELGISCHE WET VAN 8 DECEMBER 1992 EN DE

BELGISCHE WET VAN 22 AUGUSTUS 2002, ZAL U PERSOONLIJKE LEVENSSFEER WORDEN

GERESPECTEERD EN ZAL U TOEGANG KRIJGEN TOT DE VERZAMELDE GEGEVENS. ELK

ONJUIST GEGEVEN KAN OP UW VERZOEK VERBETERD WORDEN.

VERTEGENWOORDIGERS VAN DE OPDRACHTGEVER, AUDITOREN, DE COMMISSIE VOOR

MEDISCHE ETHIEK EN DE BEVOEGDE OVERHEDEN HEBBEN RECHTSTREEKS TOEGANG

TOT UW MEDISCHE DOSSIERS OM DE PROCEDURES VAN DE STUDIE EN/OF DE GEGEVENS

TE CONTROLEREN, ZONDER DE VERTROUWELIJKHEID TE SCHENDEN. DIT KAN ENKEL

BINNEN DE GRENZEN DIE DOOR DE BETREFFENDE WETTEN ZIJN TOEGESTAAN. DOOR HET

TOESTEMMINGSFORMULIER, NA VOORAFGAANDE UITLEG, TE ONDERTEKENEN STEMT U

IN MET DEZE TOEGANG.

ALS U AKKOORD GAAT OM AAN DEZE STUDIE DEEL TE NEMEN, ZULLEN UW

PERSOONLIJKE EN FYSIOLOGISCHE GEGEVENS TIJDENS DEZE STUDIE WORDEN

VERZAMELD EN GECODEERD (HIERBIJ KAN MEN UW GEGEVENS NOG TERUG KOPPELEN

NAAR UW PERSOONLIJK DOSSIER).

VERSLAGEN WAARIN U WORDT GEÏDENTIFICEERD, ZULLEN NIET OPENLIJK

BESCHIKBAAR ZIJN. ALS DE RESULTATEN VAN DE STUDIE WORDEN GEPUBLICEERD, ZAL

UW IDENTITEIT VERTROUWELIJKE INFORMATIE BLIJVEN.

LETSELS TEN GEVOLGE VAN DEELNAME AAN DE STUDIE:


XXI

DE ONDERZOEKER VOORZIET IN EEN VERGOEDING EN/OF MEDISCHE BEHANDELING IN

HET GEVAL VAN SCHADE EN/OF LETSEL TENGEVOLGE VAN DEELNAME AAN DE

KLINISCHE STUDIE. VOOR DIT DOELEINDE IS EEN VERZEKERING AFGESLOTEN MET

FOUTLOZE AANSPRAKELIJKHEID CONFORM DE WET INZAKE EXPERIMENTEN OP DE

MENSELIJKE PERSOON VAN 7 MEI 2004. OP DAT OGENBLIK KUNNEN UW GEGEVENS

DOORGEGEVEN WORDEN AAN DE VERZEKERAAR.

CONTACTPERSOON:

ALS ER LETSEL OPTREEDT TENGEVOLGE VAN DE STUDIE,

PROF. DR. LUC HERREGODS

HOOFDDOCENT VAKGROEP ANESTHESIOLOGIE

FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN

UNIVERSITEIT GENT

09/332 35 20

OF ALS U AANVULLENDE INFORMATIE WENST OVER DE STUDIE OF OVER UW RECHTEN

EN PLICHTEN, KUNT U IN DE LOOP VAN DE STUDIE OP ELK OGENBLIK CONTACT

OPNEMEN MET:

PROF. DR. JAN BOURGOIS

HOOFDDOCENT VAKGROEP BEWEGINGS- EN SPORTWETENSCHAPPEN


UNIVERSITEIT GENT

09/264 62 97

OF

DR. I. TALLIR

VAKGROEP BEWEGINGS- EN SPORTWETENSCHAPPEN


UNIVERSITEIT GENT

09/264 94 21


XXII

TOESTEMMINGSFORMULIER

IK, _________________________________________ HEB HET DOCUMENT “INFORMATIEBRIEF

VOOR DE DEELNEMERS AAN PROEVEN” MET ALS VOETTEKST “INFORMED CONSENT DD.

30/10/2012 PAGINA 1 TOT EN MET 4 GELEZEN EN ER EEN KOPIJ VAN GEKREGEN. IK STEM IN

MET DE INHOUD VAN HET DOCUMENT EN STEM OOK IN DEEL TE NEMEN AAN DEZE

STUDIE.

IK HEB EEN KOPIJ GEKREGEN VAN DIT ONDERTEKENDE EN GEDATEERDE FORMULIER

VOOR “TOESTEMMINGSFORMULIER”. IK HEB UITLEG GEKREGEN OVER DE AARD, HET

DOEL, DE DUUR, EN DE TE VOORZIENE EFFECTEN VAN DE STUDIE EN OVER WAT MEN

VAN MIJ VERWACHT. IK HEB UITLEG GEKREGEN OVER DE MOGELIJKE RISICO’S EN

VOORDELEN VAN DE STUDIE. MEN HEEFT ME DE GELEGENHEID EN VOLDOENDE TIJD

GEGEVEN OM VRAGEN TE STELLEN OVER DE STUDIE, EN IK HEB OP AL MIJN VRAGEN EEN

BEVREDIGEND ANTWOORD GEKREGEN, OOK OP MEDISCHE VRAGEN.

IK STEM ERMEE IN OM VOLLEDIG SAMEN TE WERKEN MET DE TOEZIENDE ARTS EN

ONDERZOEKER. IK ZAL HEM/HAAR OP DE HOOGTE BRENGEN ALS IK ONVERWACHTE OF

ONGEBRUIKELIJKE SYMPTOMEN ERVAAR.

MEN HEEFT MIJ INGELICHT OVER HET BESTAAN VAN EEN VERZEKERINGSPOLIS IN GEVAL

ER LETSEL ZOU ONTSTAAN DAT AAN DE STUDIEPROCEDURES IS TOE TE SCHRIJVEN.

IK BEN ME ERVAN BEWUST DAT DEZE STUDIE WERD GOEDGEKEURD DOOR EEN

ONAFHANKELIJKE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK VERBONDEN AAN HET UZ GENT

EN DAT DEZE STUDIE ZAL UITGEVOERD WORDEN VOLGENS DE RICHTLIJNEN VOOR DE

GOEDE KLINISCHE PRAKTIJK (ICH/GCP) EN DE VERKLARING VAN HELSINKI, OPGESTELD

TER BESCHERMING VAN MENSEN DEELNEMEND AAN EXPERIMENTEN. DEZE

GOEDKEURING WAS IN GEEN GEVAL DE AANZET OM TE BESLISSEN OM DEEL TE NEMEN

AAN DEZE STUDIE.

IK MAG ME OP ELK OGENBLIK UIT DE STUDIE TERUGTREKKEN ZONDER EEN REDEN VOOR

DEZE BESLISSING OP TE GEVEN EN ZONDER DAT DIT OP ENIGERLEI WIJZE EEN INVLOED

ZAL HEBBEN OP MIJN VERDERE RELATIE MET DE ARTS EN DE ONDERZOEKER.

MEN HEEFT MIJ INGELICHT DAT ZOWEL PERSOONLIJKE GEGEVENS ALS GEGEVENS

AANGAANDE MIJN FYSISCHE CONDITIE WORDEN VERWERKT EN BEWAARD GEDURENDE

MINSTENS 20 JAAR. IK STEM HIERMEE IN EN BEN OP DE HOOGTE DAT IK RECHT HEB OP

TOEGANG EN OP VERBETERING VAN DEZE GEGEVENS. AANGEZIEN DEZE GEGEVENS

VERWERKT WORDEN IN HET KADER VAN MEDISCH-WETENSCHAPPELIJKE DOELEINDEN,

BEGRIJP IK DAT DE TOEGANG TOT MIJN GEGEVENS KAN UITGESTELD WORDEN TOT NA

BEËINDIGING VAN HET ONDERZOEK. INDIEN IK TOEGANG WIL TOT MIJN GEGEVENS, ZAL

IK MIJ RICHTEN TOT DE TOEZIENDE ARTS DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR DE

VERWERKING.

IK BEGRIJP DAT AUDITORS, VERTEGENWOORDIGERS VAN DE OPDRACHTGEVER, DE

COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK OF BEVOEGDE OVERHEDEN, MIJN GEGEVENS

MOGELIJK WILLEN INSPECTEREN OM DE VERZAMELDE INFORMATIE TE CONTROLEREN.

DOOR DIT DOCUMENT TE ONDERTEKENEN, GEEF IK TOESTEMMING VOOR DEZE

CONTROLE. BOVENDIEN BEN IK OP DE HOOGTE DAT BEPAALDE GEGEVENS

DOORGEGEVEN WORDEN AAN DE OPDRACHTGEVER. IK GEEF HIERVOOR MIJN

TOESTEMMING, ZELFS INDIEN DIT BETEKENT DAT MIJN GEGEVENS DOORGEGEVEN

WORDEN AAN EEN LAND BUITEN DE EUROPESE UNIE. TEN ALLE TIJDEN ZAL MIJN

PRIVACY GERESPECTEERD WORDEN.


XXIII

MIJN INDIVIDUELE ONDERZOEKSRESULTATEN ZULLEN NIET AAN DERDEN (BIJV

WERKGEVER, BLOSO,…) GECOMMUNICEERD WORDEN.

IK BEN BEREID OP VRIJWILLIGE BASIS DEEL TE NEMEN AAN DEZE STUDIE.

NAAM VAN DE VRIJWILLIGER: _________________________________________

DATUM: _________________________________________

HANDTEKENING:

IK BEVESTIG DAT IK DE AARD, HET DOEL, EN DE TE VOORZIENE EFFECTEN VAN DE

STUDIE HEB UITGELEGD AAN DE BOVENVERMELDE VRIJWILLIGER.

DE VRIJWILLIGER STEMDE TOE OM DEEL TE NEMEN DOOR ZIJN/HAAR PERSOONLIJK

GEDATEERDE HANDTEKENING TE PLAATSEN.

NAAM VAN DE PERSOON

DIE VOORAFGAANDE UITLEG

HEEFT GEGEVEN: _________________________________________

DATUM: _________________________________________

HANDTEKENING:


XXIV

4 VRAGENLIJST

Binnen het onderzoek “Studie naar de invloed van de fysieke fitheid en geïsoleerde

functionele zwemproeven op het uitvoeren van de geïntegreerde reddingsproef bij hoger

redders” wordt met deze vragenlijst gepeild naar de (beroeps)ervaring van de hoger

redders die deelnemen aan het onderzoek.

Ik ga akkoord dat mijn gegevens anoniem verwerkt en gebruikt zullen worden uitsluitend

in het dader van dit onderzoek conform de wetgeving op het privacybeleid. Zij worden

nooit aan derden doorgegeven.

Handtekening

Algemene informatie

1 Naam / Voornaam

2 Geboortedatum .. / .. / ….

3 Geslacht Man / vrouw

4 Email adres

5 Telefoonnummer

6 Hebt u een fysische of psychische

belemmering die u verhindert deel te

nemen aan het onderzoek?

Ja / neen

Indien ja, gelieve dit te melden aan de

onderzoekers.

Beroepservaring Hoger redder

1 Wanneer behaalde u het hoger

reddersdiploma?

Jaar: …….

2 Ik ben beroepsredder (hoger redder).

Indien u beroepsredder (hoger

redder) bent: Hoeveel jaar bent u

reeds actief als hoger redder?

(Duidelijk vermelden vanaf het jaar

dat u het diploma behaalde)

OF

Indien u niet als beroepsredder-

zwembadredder actief bent:

- Wanneer volgde u de laatste

bijscholing hoger redder?

- Kan u aangeven hoeveel

dagen u actief was tijdens het

jaar 2012?

o Ja

o Nee

Ik ben reeds … jaren actief als hoger redder.

OF

Ik volgde mijn laatste bijscholing hoger redder

op …/…/…. .

Ik was tijdens het jaar 2012 … dagen actief

als hoger redder.

3 Hoeveel maanden bent u actief als

hoger redder? Duid ook aan hoeveel

o 10-12 maanden (… actieve dagen per

maand)


XXV

dagen een actieve maand gemiddeld

telt.

o 8-9 maanden (…actieve dagen per maand)




o 1 maand (…actieve dagen per maand)

o 0 maanden (0 actieve dagen: ik bezit het

diploma maar ben niet actief als hoger

redder)

4 Hoe schat u uw eigen

reddingsprestatie in?

o Slecht

o Onvoldoende

o Voldoende

o Goed

5 Gaat u op regelmatige basis

zwemmen i.f.v. het onderhouden van

de fysieke fitheid om de normen van

de zwemproeven te blijven halen?

o Ja*

o Nee

o *Indien ja: kan u aangeven hoeveel uur

per week u hier gemiddeld aan besteed

(enkel zwemmen): gemiddeld … u/week

6 Gemiddeld hoeveel uur per week

beoefent u andere sporten dan

degene in de rubriek hierboven?

o Gemiddeld … u/week (sport: …..)





7 Hebt u reeds ervaring met de

reddingsgordel?

o Ja*

o Nee

o *Indien ja: in welke context?

(Bijvoorbeeld:

reddingsclub):................................................


XXVI

5 SCOREFORMULIER EUROFIT TESTBATTERIJ


XXVII

6 EXAMENREGLEMENT GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE

REDDINGSPROEVEN

MODULE REDDING NIVEAU 2

HOGER REDDER

Proef 1: Onder water zwemmen en op de rug zwemmen: in badpak

Te water gaan met een startduik en 25 meter onder water zwemmen, bovenkomen nadat de

muur aan de overzijde is geraakt en dadelijk starten met het op de rug zwemmen, 50 meter (2

lengten) met polsen uit het water. (Keerpunt op de buik is niet toegelaten). De gehele proef

moet worden afgelegd in maximaal 1 minuut en 45 seconden (uitsluitend).

- tot 1.15 minuten = 10 punten.

- van 1.16 tot 1.25 minuten = 8 punten.



- boven 1 minuut en 45 seconden = uitsluitend.

De kandidaat die tijdens het onderwater zwemmen met een deel van het lichaam het

wateroppervlak voor minder dan 5m doorbreekt maar niet bovenkomt, krijgt maximaal de helft

van de punten. Uitsluitend: komen ademen of over meer dan 5m het wateroppervlak

doorbreken.

Proef 2: Weerstandsproef: in badpak

Te water gaan vanaf de zwembadrand met een startduik en 200 meter zwemmen (crawl en/of

schoolslag) met de ogen boven water en naar voor kijkend in maximaal 4 minuten en 15

seconden. De officiële keerpunten crawl en schoolslag zijn toegelaten.

- tot 3 minuten 15 seconden = 10 punten.





- boven 4 minuten 15 seconden = uitsluitend.

Proef 3: Bevrijdings- en vervoerproef: gekleed

- Zich langs de ondiepe kant van het zwembad in het water begeven. Het jurylid op

de voorgeschreven wijze naderen en vastgrijpen (1 punten).

- Zich bevrijden uit vier grepen (twee voor en twee achter) en in één tijd na de

bevrijding uit de laatste greep starten met het vervoeren (8 punten).

- De drenkeling over een afstand van minimum 20 meter vervoeren en daarbij

minstens vier verschillende vervoersgrepen toepassen. De wisseling van greep heeft

plaats na ongeveer 5 meter op het teken van de jury. Het onrustig worden en het

onder water gaan van het aangezicht, kunnen tekens zijn (8 punten).

- Het water verlaten en gedurende minimum 2 minuten een volledige reanimatie

uitvoeren op een reanimatiepop. Een partner wordt in stabiele zijligging geplaatst.

(3 punten).

Op het totaal van deze vier onderdelen moet de kandidaat minimum 50 % van de punten

behalen, zoniet wordt hij uitgesloten. Hij/zij wordt eveneens uitgesloten:

- Indien hij/zij opgeeft. Het mislukken in één bevrijdingsgreep geldt niet als

uitsluitend.

- Indien hij/zij de drenkeling loslaat gedurende meer dan 10 seconden of indien hij

na het loslaten van de drenkeling de zwembadrand raakt.

- Indien hij/zij in ondiep water rechtstaat of indien hij/zij opzettelijk driemaal de

bodem van het zwembad benut en zich hierop afstoot.

Proef 4: Popduikproef: gekleed

- In het water springen met een reddersprong (2 punten).

- Naar de pop toe zwemmen (ogen boven water) en met een eendenduik naar de


XXVIII

bodem duiken (3 punten).

- In één tijd de pop boven halen met behulp van de schouder- of okselgreep. De pop

vervoeren met behulp van de hoofdgreep over een afstand van minimum 10 meter

(5 punten).

Op het totaal van de drie onderdelen moet de kandidaat minimum 50 % van de punten behalen,

zoniet wordt hij uitgesloten.

De vervoerpop wordt op een minimum diepte van 3 meter op de bodem neergelegd. Het gewicht

van de pop is 6 kg tot aan de oren uit het water geheven. De holten in het hoofd moeten gedicht

worden.

De kandidaat wordt uitgesloten als hij:

- de pop niet bovenkrijgt na de eerste eendenduik;

(De plaats waar de pop zich bevindt, wordt aan het oppervlak niet aangeduid, maar ze wordt wel

in aanwezigheid van de kandidaat in het water gelaten.)

- meer dan 3 meter schuin opwaarts zwemt onder water;

- de pop minder dan 10 meter vervoert (dit punt wordt vooraf bepaald);

- de pop meer dan 1 meter met één hand vervoert;

- na het bovenkomen de pop of zijn eigen aangezicht voor meer dan 2 meter onderdompelt

gedurende het volledige vervoeren;

- de volledige proef niet aflegt in een tijdspanne van 2 minuten.


XXIX

7 EXAMENREGLEMENT GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

Reddingsproef HR

deel toelichting fout (duidelijk) beoordeling

1. redderssprong en 100m zwemmen

(waarvan laatste 25m met

reddingsgordel)

ogen boven water en naar voor kijkend (uitzondering keerpunten)

toegelaten: wisselen van zwemslag

waden met reddingsgordel

redderssprong: ogen volledig onder water

100m: na elke pers

verwittiging ogen

meermaals onder

water of niet naar

voor kijken

+ 10 ”

+ 10 “

2. redgordel vastklikken en

slachtoffer (SO)

25m vervoeren

SO vastklikken: ter plaatse zwemmend, zonder de zwembadkant of voetsteun te

raken

SO vervoeren tot aantikken ondiepe kant toegelaten:

hoofd redder onder water

wisselen v zwemslag

waden

SO vastklikken: de kant of voetsteun

raken

+ 10 “

3. naar diep gedeelte

zwemmen,

vervoerspop

opduiken en 25m

vervoeren

vervoerspop opduiken (met oksel- of

schoudergreep)

pop vervoeren: aangezicht vervoerspop

(minstens neus) boven water toegelaten:

hoofd redder onder water

redgordel

wisselen v zwemslag en vervoersgreep

waden

ondiepe kant aantikken met pop in handen (= tijdstop)

pop opduiken: hoofd

vasthouden of

éénhandige greep

vervoeren/ waden:

neus van de pop

onder water >2m

(onafgebroken of na

optelling)

zwemgedeelte >4’24”

incl straftijden

+ 10 “

+ 10 “

uitgesloten


XXX

8 CORRELATIE TUSSEN DE FYSIEKE FITHEID, GESLACHT, REGELMATIG ZWEMMEN EN DE

GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

N = 27 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

1. Proef 1 1

2. Proef 2 .698 1

3. Proef 3 -.258 -.223 1

4. Proef 4 -.176 -.318 -.104 1

5. Tijd geïntegreerde

reddingsproef .733 .952 -.276 -.311 1

6. Lichaamslengte -.470 -.627

*

.206 .329 -.652

*

1

7. Lichaamsgewicht -.034 -.277 -.032 .298 -.554 .637 * 1

8. BMI .307 .17 -.22 .143 .004 .052 .800 * 1

9. Vet% .414 .463 -.235 -.1 .287 -.510 .074 .493 1

10. Huidplooi biceps .447 .464 -.211 -.084 .209 -.384 .234 .583 .873 * 1

11. Huidplooi triceps .397 .503 -.342 .184 .484 -.508 -.212 .124 .713 * .618 * 1

12. Huidplooi

suprailiacair .488 .488 -.2 -.017 -.289 -.197 .411 .685 * .646 * .684 * .293 1

13. Huidplooi

subscapulair .364 .418 -.104 .153 .403 -.154 .547 .829 * .633 * .691 * .368 .794 * 1

14. Huidplooi kuit .426 .428 -.14 -.187 .286 -.509 -.178 .147 .768 * .739 * .685 * .375 .37 1

15. Som huidplooien .533 .585 -.263 .032 .434 -.455 .155 .548 .901 * .903 * .779 * .759 * .776 * .799 * 1

* r > .60


XXXI

N = 27 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

16. FBA -.012 .042 .289 .004 .14 .259 .312 .196 -.221 -.2 -.257 .054 .261 -.258 -.11

17. PLT .03 .206 .387 -.125 .205 -.195 -.066 .056 .173 .117 .245 .091 0.206 .102 .2

18. SAR .084 .085 -.175 .051 .12 -.457 -.229 .078 .26 .15 .29 -.061 -.095 .001 .082

19. SBJ -.427 -.352 .013 .201 -.209 .471 .014 -.329 -.739 * -.733 * -.533 -.462 -.548 -.684 * -.735 *

20. HGR -.14 -.26 -.14 .185 -.307 .670 * .721 * .423 -.385 -.147 -.400 .043 .158 -.368 -.207

21. SUP -.538 -.560 .121 .409 -.526 .501 -.047 -.434 -.672 * -.591 -.333 -.560 -.474 -.548 -.611 *

22. BAH -.127 -.23 -.108 .105 -.032 .195 .043 -.097 -.549 -.497 -.299 -.371 -.294 -.355 -.440

23. SHR .535 .326 .139 .072 .393 .018 .392 .465 .334 .430 .2 .442 .518 .158 .422

24. ESHR -.604 * -.572 -.136 .198 -.465 .371 -.133 -.418 -.717 * -.753 * -.479 -.600 -.575 -.730 * -.777 *

25. MaxHF -.436 -.397 .1 -.078 -.527 .034 -.477 -.603 * -.344 -.446 -.13 -.559 -.677 * -.339 -.520

26. VO2max -.576 -.567 -.148 .231 -.441 .356 -.102 -.364 -.704 * -.740 * -.481 -.580 -.538 -.766 * -.771 *

27. Geslacht -.239 -.396 .052 .148 -.317 .680 * .519 .149 -.738 * -.576 -.718 * -.197 -.131 -.750 * -.614 *

28. Regelmatig

zwemmen .048 -.308 -.14 .388 -.274 .305 .499 .439 .08 .115 .049 .171 .266 .043 .154

r >.60


XXXII

N = 27 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.

16. FBA 1

17. PLT .292 1

18. SAR -.539 .071 1

19. SBJ .021 -.379 -.006 1

20. HGR .0291 -.198 -.338 .419 1

21. SUP -.203 -.248 -.137 .563 .249 1

22. BAH .057 -.111 .082 .547 .276 .245 1

23. SHR .424 .449 -.193 -.496 .133 -.442 -.428 1

24. ESHR -.141 -.32 .135 .681 * .231 .696 * .523 -.600 1

25. MaxHF -.324 -.065 .309 .384 -.223 .436 -.01 -.438 .581 1

26. VO2max -.138 -.317 .188 .675 * .244 .695 * .501 -.559 .993 * .568 1

27. Geslacht .507 -.194 -.356 .608 * .769 * .371 .426 .035 .487 0 .505 1

28. Regelmatig

zwemmen .011 -.235 .071 -.078 .397 .065 .237 .046 .087 -.312 .103 .213 1

r > .60


XXXIII

9 SPREIDINGSDIAGRAMMEN ONAFHANKELIJKE

VARIABELEN


XXXIV


XXXV


XXXVI

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger...

Documents

Transcript of Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger...