CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van...

68
28/11/2017 1 CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE SPORTSYMPOSIUM 2017 Multidisciplinair sportmedisch advies en begeleiding op het hoogste niveau CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE

Transcript of CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van...

Page 1: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

1

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

SPORTSYMPOSIUM 2017

Multidisciplinair sportmedisch advies en begeleiding op het hoogste niveau

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Page 2: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

2

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

SPORTMEDISCHE SCREENING EERSTE KLASSE VOETBAL

Kine - SpartaNova

Fysiologisch profiel sporter

Voeding - Antropometrie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Fysiologisch profiel sporter

PROFIEL VAN DE SPORT

PROFIEL VAN DE ATLEET

TRAINING

FYSIOLOGISCH

BIOMECHANISCH

LABO TESTS

VELDTESTS

Page 3: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

3

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Inleiding

LAST DECADE ↗ FOCUS ON PHYSICAL CHARACTERISTICS

Fitness in a soccer-specific context refers to a range of individual characteristics that is a composite of many attributes and competencies.

The possession of these fitness characteristics in isolation does not predispose to successful soccer performance by themselves but must be synergistic with skill development and the acquisition of tactical knowledge.

When teams roughly equal in skill and tactical knowledge meet, the one with the higher overall fitness level will have the advantage of being more able to cope with a fast pace of play.

Reilly, 2003

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Inleiding

Bangsbo, 2006

Physical

TechnicalTactical

Psychological/social

Performance

Force development

HI exerciseperformance

Sprint performance

Enduranceperformance

AËROBE CAPACITEIT ANAËROBE CAPACITEIT

Page 4: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

4

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Aërobe capaciteit

Progressieve inspanningstestVO2max

Aërobe en anaërobe drempel

Loopeconomie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Anaërobe capaciteit

Sprint en sprongtests‘Reactiesnelheid’

Snelheid (5 en 10M)

Wendbaarheid (5 x 10M)

Sprongkracht (SJ, CMJ en CMJ armzwaai)

Page 5: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

5

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Anaërobe capaciteit

Meetmethode!Dual-beamed photocell

Fully automatic timing systems, dual-beamed photocells, laser guns and high-speed video are the most accurate tools for sprint performance monitoring. (Haugen – 2016)

OptojumpSpronghoogte berekend uit vluchttijd (Glatthorn –2011)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE IV. Benchmarking i.f.v. positie

DOELMANGroot & zwaar

Lage relatieve VO2max

Beperkte loopkwaliteiten

Degelijke sprongkwaliteiten

Page 6: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

6

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE IV. Benchmarking i.f.v. positie

Hoge relatieve VO2max

Goede basis – en intensieve uithouding

Beperkte sprongcapaciteiten

MIDDENVELDER

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

II. Kine - SpartaNova

Wat is Spartanova?

spin-off van UGent en VUB

testbatterij op basis van sportwetenschap

screening sporter + richtlijnen revalidatie

voor alle sporters , eender welk niveau

www.spartanova.com

Page 7: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

7

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Testbatterij

Screenen voor meest voorkomende blessures per sport

Casus voetbal (veldspeler)

Hamstrings-quadriceps

Voorste kruisband

Pubalgie

Enkeldistorsie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Testbatterij

Antropometrie:

beenlengteverschil, naviculaire drop

Flexibiliteit:

heuprotaties,heupextensie, hamstrings,

adductoren,quadriceps, dorsiflexie

enkel

Kracht:

isokinetisch q/h, hamstrings excentrisch,

heupabd/add, heupexorotatie

Functionele analyse:

core stability (krachtuithouding +

controle), unipodaal squat en

verschillende sprongtesten

Page 8: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

8

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Resultaten

Hoe lager percentage, hoe slechter score

Weergave specifieke doelstellingen sporter

+ Schriftelijk verslag: bijkomende opmerkingen, conclusie en advies

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Voordelen

objectieve cijfers, wetenschappelijk onderbouwd, sportspecifiek

duidelijke doelstellingen voor revalidatie of preventie

verder kijken dan lokale problematiek, holistische visie, detecteert zwakke schakel(s) in de ketting

ook return to play testing voorste kruisband en enkeldistorsie!

mogelijkheid tot opstellen oefenprogramma (met video’s)

Page 9: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

9

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

III. Antropometrie in de sport

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. BELANG IN DE SPORT

Bepalen van individuele doelstellingen

✓ ↓vetpercentage

✓ ↑spiermassa

✓ aanbeveling volgens somatotype

✓ opvolging gewichtsverloop

Target coaches

Target club

Literatuur: referenties met andere topsporters

Page 10: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

10

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. LICHAAMSGEWICHT/BMI

Eenvoudig te meten parameter!

Voorwaarden:

- stabiele weegschaal gebruiken

- altijd meten op hetzelfde moment, dezelfdeomstandigheden

In combinatie met lichaamslengte: bepaling BMI

Body Mass Index

= index gewicht/lengte

geen info over lichaamssamenstelling

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. BODY COMPOSITION

Verschillende meetmethoden:

- Hydrostatisch wegen

- Plethysmografie

- DEXA

- Bio-Elektrische Impedantie Analyse (BIA)

- Huidplooimeting

- …

Page 11: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

11

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. BODY COMPOSITION

Opgepast: alle metingen zijn ‘indirecte’ meetmethoden

Bekomen vetpercentages zijn geen exacte gegevens

Afhankelijk van gekozen meettechniek : soms zeeruiteenlopende waarden

Ook binnen dezelfde techniek: diverse algoritmesbeschikbaar met zeer uiteenlopende resultaten

Maak de juiste keuze van meettechniek volgens doelstelling

Vergelijk alleen metingen binnen dezelfde meetmethode

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Somatotype

Mogelijk om atleten te kunnen beoordelenvolgens somatotype:

Mesomorph

Ectomorph

Endomorph

Iedere atleet is een mix van de 3 #body typesOp basis van profiel : eigen doelstellingen -verwachtingen

Page 12: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

12

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

IV. PROFILE FOR HIGH LEVEL SOCCER PLAYERS

ectomorphic-mesomorph (=

gemiddeld profiel spelers KAA Gent)

balanced mesomorph

3 nummers: endomorph - mesomorph -ectomorph

hoe hoger het getal, hoe dominanter het profiel

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

KUITPROBLEMEN START TO RUN (STRESS FACTOREN)

Biofeedback

Medisch consult

Loopanalyse

Page 13: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

13

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Medische consultatie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Page 14: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

14

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

II. Differentiaal diagnose en klinische kenmerken van inspanningsgebonden onderbeenpijn

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

AnamneseOpbouw lopen

Ondergrond

Alleen/ groep

Pijnlokalisatie

Type pijn

Intensiteit en duur van pijn

Voorgeschiedenis van stressfracturen

LoadIntensiteit, volume, frequentieNiet gekend waar limiet ligt10% regelInterne workload

fysieke belastings ervaring (bv RPE) x duur (‘) = U -> training stress balance : workload laatste 7 d/ workload laatste 28 d

Recovery (RESTQ-sport)

Page 15: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

15

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Diagnose: anamnese + klinisch onderzoek + technische investigatiePeriostitis / stressfractuur

KlinischBeeldvorming zo atypisch (bv ant) - MRI

CECSDrukmeting Stryker – CPMS

PAESAnatomisch en functioneelEnkel/arm index niet betrouwbaarAuscultatie a poplitea en perifer polsen -> 15-20 x single leg drop -> klachten + auscultatie en perifere polsenColor dupplex met uitlokking (plantair flexie) MRI- of CTangiografie – neutraal en plantair flexie

AchillespeestendinopathieMyofasciaal(inspanningsgebonden rabdomyolyse, DOMS)

I. Kuitprobleem start to run

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Diagnose – behandeling – klinische test

Evidence based topractice basedmedicine

Page 16: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

16

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Klinisch onderzoekNIET op tafel/ statisch -> dynamisch

Stand (front – back)

Spierherniatie

Stappen

Skippen – Unipodaalstand en - sprong

Balans

Tib post

Dorsiflexie TT (open) gesloten keten analytisch en functioneel

Uitlokken PAES

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Klinisch onderzoekOP tafel

KettingHeup

Extensie

• A -> feed forward gluteaal

• P -> lengte psoas

Rek

Gastr

Soleus

DrukpijnLokaal – regionaal

Uitlokken PAES

Page 17: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

17

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Looptechnische analyseVoetafrol

Naviculaire drop (MTSS)

Piekkracht thv tibia

Bekken – knie

Paslengte - kadans

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Karakter – aardHSP

Controlefreaks - obsessie

Explosiviteit - boost

Loopverslaafd

Perfectionisten

Page 18: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

18

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

II. Biofeedback

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Arousalregulatie

Arousalregulation

Cognitieve vaardigheden

Visualisatie

Spier relaxatie

Ademhaling

Autogene relaxatie

Page 19: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

19

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Sympathisch zenuwstelsel (GAS): gelinkt aan vechten/vluchten; aanmaak van adrenaline, verhoging hartslag en bloeddruk, zuurstof en glucose worden aangesproken

Parasympathisch zenuwstelsel (REM): relaxatie, herstel en aanvullen van gebruikte bronnen

Continu GAS - REM

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Biofeedback in sport

Biofeedback (BF)

Is een proces waar men arousalregulatie optimaliseert overheen de tijd

Is een methode om mensen te leren hoe ze hun lichaamsfuncties kunnen controlen door monitoring via een software programma en sensors.

Page 20: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

20

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Hartslagvariabiliteit

- De hartslag heeft een natuurlijk fluctuatie

- De tijd tussen twee hartslagen varieert

- De tijdsintervallen gaan omhoog tussen hartslagen wanneer je

inademt, en verlagen wanneer je uitademt: ideal sinusoidal curve =

coherence

De hartslagvariabiliteit is nooit in evenwicht = het zijn chaotische signalen van hart

naar brein

Page 21: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

21

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Frequentie van de hartslag: er is een grote variabiliteit

Amplitude: capaciteit om met verandering van de omgeving om te gaan (dus groot? Goede gezondheid en homeostase)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Doel: amplitude bewust gedurende 3 à 5 minuten vergroten en hartvariabiliteit met ademhaling synchroniseren

Autonome zenuwstelsel is onze automatische piloot, via ademhaling kunnen we symp/parasymp(vecht/vlucht/relax) bewuster regelen

Officiële naam: Vaschillo effect of “respiratorysinus arrhythmia”

Hartcoherentie

Page 22: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

22

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE Hartresonantie

6 maal in en uitademen per minuut (fysiologische parameter bij de mens) zorgt voor hartcoherentie

= Traube – Hering – Mayer waves

1 ademhalingscyclus per seconde = 1 Hz… ideaal naar 1 ademhalingscyclus per 10 seconden = 0,1 Hz

Resonantie tussen sympathische en parasympatische ZS is ook ongeveer 0,1 Hz, dus handig om dit te synchroniseren

Dit is te zien op het powerspectrum

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

III. Loopanalyse

Page 23: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

23

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Looptechnische analyse (3D): krachtinwerking Calf complexRunning Economy (RE): Joules / kg / m

Strike Type: voorvoet – midvoet – hiel ExtremenPelvic Tilt : anterieur – posterieur Stride Frequency: lichaamslengte – snelheid Te laagContact Time: elastic recoil LangdurigForward LeanFootstrike Position: afstand tot lichaamszwaartepunt Te verVertical Displacement TeveelBraking Force (max): m. Tibialis Anterior Te hoogVertical Force (max) : piekkracht thv tibia Te hoogLateral Force (max)

Looptechnisch advies: running retrainingBouncer - GliderDezelfde trainingsprincipes: supercompensatie, overload, variatie, afnemende meeropbrengst

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Page 24: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

24

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

SchoenadviesADL

Buitenzool – Torsiestijfheid – Contrefort – Sluiting

LoopschoenenKwaliteit - LevensduurDemping - StabiliteitDrophoogte (ROM)Anti-pronatie - neutrale loopschoenMinimalistisch - Maximalistisch?

SteunzolenAchtervoet sturingMidvoet ondersteuningVoorvoet sturingDemping

Trainingsopbouw

Page 25: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

25

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Kuitprobleem start to run

Karakter – aardHSP

Controlefreaks - obsessie

Explosiviteit - boost

Loopverslaafd

Perfectionisten

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

RECIDIVERENDE HAMSTRINGBLESSURE

Kine - Biodex

Medisch consult

Mental recovery

Page 26: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

26

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Medische consultatie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Hamstringblessure

Wanneer kan ik terug sporten???

Page 27: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

27

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie return to play

AnamneseLeeftijd: geen correlatie

Wagensteen et al. 2015, Moen et al. 2014, Hamid et al. 2014, Kilcoyne et al. 2011

Geslacht, lengte en gewicht: geen correlatieKilcoyne et al. 2011, Wagensteen et al. 2015

Niveau van sport en intensiteit: geen correlatieMoen et al. 2014

Type sportDansers langere RTP

Askling et al. 2006

Voetbal – andere sport: geen verschil RTPWagensteen et al. 2015, Kilcoyne et al. 2011

Letsel situatieSportstop < 5’ posttraumaWagensteen et al. 2015Dominant – niet dominant been, training of wedstrijd geen correlatieEkstrand et al. 2012, Wagensteen et al. 2015, Kilcoyne et al. 2011

VAS pijnscore bij oplopen letselWagensteen et al. 2015, Verrall et al. 2003, Guillodo et al. 2014

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie return to play

AnamneseSpierpijn tijdens ADL > 3 d

Guillodo et al. 2014

Poppinggeluid bij oplopen letselGuillodo et al. 2014

Pijnvrij trappen afgaan, NSAID eerste 3 dWarren et al. 2010

Tijd tot pijnvrij stappenWarren et al. 2010, Moen et al. 2014 – conflicting evidence

Voorafgaande hamstringblessure (12 m), ipsilateral hamstringblessure (+/- VKB ruptuur) geen correlatie

Ekstrand et al. 2012, Wagensteen et al. 2015, Kilcoyne et al. 2011, Moen et al. 2014, Hamid et al. 2014

Voorafgaande lage rugpijnWagensteen et al. 2015

Zelfvoorspellende tijd RTP, voorspellende tijd RTP arts (pijn bij passieve stretching, pijn bij actieve stretching, pijn bij isometrische contractie, ROM, actieve Slump)

Moen et al. 2014, Verrall et al. 2003, Schneider-Kolsky et al. 2006

Page 28: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

28

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie van RTP?

KlinischHamstringblessure en geen afwijkingen MRI

Gibbs et al. 2004

Beperking en pijn bij passieve en actieve stretch: conflicting evidenceMoen et al. 2014

Breedte van pijnlijke palpatieWangensteen et al. 2016

Pijn bij contractie tegen weerstand conflictingContr tegen weerstand met knie in 15% flexie

Moen et al. 2014

Punt van hoogste pijn tot tuber ischiadicumConflicting evidence

Askling et al. 2008, 2006, 2007, 2013, 2014, Guillodo et al. 2014, Moen et al. 2014

Visuele kneuzingGuillodo et al. 2014

Pijn bij anteflexie rugWangensteen et al. 2016

Positieve actieve Slump test geen associatieWangensteen et al. 2016, Warren et al. 2010

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie van RTP?

AdviesVAS op moment van letsel

Patiënt predictie voor RTP

< zichtbare kneuzing, spierpijn bij ADL, popping geluid op moment van letsel, sportstop < 5’ postletsel, pijn bij anteflexie rug, pijn bij contractie tegen weerstand)

Page 29: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

29

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie van RTP?

BeeldvormingMRI

Anatomische lokatieEkstrand et al. 2012

Distaal spierbuik. .Cohen et al. 2012

Betrokkenheid aantal pezen en spierenWelke spieren. Ekstrand et al. 2012

Intratendineus langer RTP Pollock et al. 2016, Comin et al. 2013

Aantal spieren. Cohen et al. 2012

Korte kop van bic fem. Cohen et al. 2012

Porximale betrokkenheid van pees. Reurinck et al. 2015, Asklin et al 2007, Moen et al. 2014, Asklin et al. 2008

DwarsdoorsnedeEkstrand et al. 2012

Pollock et al. 2016

Cohen et al. 2012

LengteEkstrand et al. 2012

Gibbs et al. 2004

Pollock et al. 2016

Cohen et al. 2012

Svensson et al. 2016

VariaSpieroedeem Cohen et al.2012

Svensson et al. 2016

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Predictie RTP

Askling et al. 2010 A new hamstring test to complement the common clinical examination beforereturn to sport after injury.

Page 30: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

30

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Predictie van herval?

KlinischLokatie

Myotendineus

Voorgeschiedenis van VKB ruptuurVisser et al. 2012, Koulourise et al. 2007

Voorgeschiedenis van hamstringblessurede Vos et al. 2014

Knie-extensie deficietde Vos et al. 2014

Gedaalde kracht voor knieflexiede Vos et al. 2014

Lokale pijn bij palpatie na letselde Vos et al. 2014

Revalidatie bestaande uit behendigheid en stabilisatie minder risico op herval dan revalidatie met stretching en spierversterkend

Sherry et al. 2004

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Predictie herval

Medische beeldvormingMRI

De vos et al. 2012 (MRI post RTP)Reurinck et al. 2016Anatomische lokatieBetrokkenheid aantal pezen en spieren

Intratendineuze letsels Heumen et al. 2017Biceps femorisletsels Heumen et al. 2017

DwarsdoorsnedeVisser et al.2012

Lengte Visser et al. 2012

Graad 1 letselGibbs et al., 2004, Malliaropoulos et al. 2011

Page 31: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

31

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE IV. Evidence to practice based

BeenlengteverschilWeinig belang

Bekken – coreEcc H

UittrappenSingle leg hop for distanceNHE

Concentrisch Kracht

Isometrische kracht en pijnprovocatieZowel knieflexie als heupextensieHeup 0°, knie flexie 15° en 90° (ev + exo- en endorotatie)Knie 90° flexie, heupextensie (weerstand tegen distale bovenbeen en hiel) Single leg hamstring bridge

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE IV. Evidence to practice based

ROMROM

Passieve straight leg raise (heupflexie no 80°)

Actieve knie extensie (knie) (no 20°)

Evaluatie vanaf wanneer pijn of stijfheid

Cave vaak niet mogelijk in acute faze

Cave voldoende stabilisatie heup en lage rug

Page 32: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

32

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

II. Biodex

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Wat is een Biodex of isokinetisch toestel?Gestandaardiseerd meet- en trainingstoestel

Instelbare constante hoeksnelheid

Weerstand is rechtevenredig met uitgeoefende kracht

Wie wordt er getest op de Biodex?Preventieve screening

Revalidatie van ACL, hamstringblessure, retropatellaire klachten

Contra-indicaties: zwelling, pijnlijke contractie

II. Wat?

Page 33: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

33

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Meerwaarde?

Wat is de meerwaarde van dit toestel?Objectivering verschillende krachtparameters en H/Q-ratio

Testen en trainen aan verschillende snelheden

Zowel concentrisch als excentrisch

Andere factoren?Geen duidelijke indicatie dat krachttraining recidief voorkomt

Combinatie met core, kinetische keten, flexibiliteit…

Sportspecifieke benadering!

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Concentrisch

Page 34: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

34

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Excentrisch

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE Conclusie

Isokinetische test knie Quadriceps - Hamstrings

rechts links % verschil Norm

Con Quadriceps 60° 198,80 192,20 -3,43 <10-15%

240° 111,90 112,80 0,80 <10-15%

Con Hamstrings 60° 145,00 112,00 -29,46 <10-15%

240° 86,00 69,00 -24,64 <10-15%

Exc Hamstrings 30° 201,00 170,00 -18,24 <10-15%

Ratio H/Q Con 60 °/Con 60° 72,94 58,27 >50%

Ratio H/Q Exc 30 °/Con 240° 179,62 150,71 90%

Lichaamsgewicht (kg) 68

Peak Torque Q con 60 °/kg 2,92 2,83

Page 35: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

35

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE Advies

Concentrisch linker hamstring trainen zodat deze bilateraal in evenwicht zijn.

Beide quadriceps optrainen om beide H/Q-ratio’s onder controle te houden.

Via excel de berekening: ideaal volgende waardesconcentrisch beide hamstrings waarde 145 (nu heeft hij links 112 en rechts 145).

beide quadriceps moeten stijgen naar 230 (nu heeft hij 198 rechts en 192 links). Op dat moment zijn beide H/Q ratio’s in evenwicht (rond de 60%).

eens hij dit heeft bereikt kan hij verdere krachttraining bilateraal gaan doen zolang de verhoudingen in orde blijven.

Excentrisch moet hij ook zijn linker hamstrings gaan optrainen om het tekort van 18% weg te werken

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

III. Mental recovery

Page 36: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

36

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Enkele Definities (Nederhof et al., 2006)

Dit treedt op wanneer een verminderde prestatie en vermoeidheid samengaat

met klinische symptomen, en waarbij andere pathologie wordt

uitgesloten (USOC, 1998; Kellmann, 2002; Nederhof

et al., 2006)

Overtrainingssyndroom

Een te grote trainingslast met schadelijke gevolgen op

langer termijn. Volledige recuperatie treedt niet op. Dit kan leiden tot mindere

resultaten in de competitie, en vermindering van de

huidige trainingstoestand.

Niet Functionele Overtraining

Een momentele toestand van prestatievermindering

en vermoeidheid, die omgedraaid kan worden

binnen een geplande tijdspanne. FO grijpt

meestal plaats na een intensieve training. Op

langer termijn kunnen er positieve gevolgen komen.

Functionele Overtraining

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Overtraining + Recuperatie-stress toestand

Stress Capaciteit

Grens van mogelijkheden

Kellmann (1997)

Individuele Prestatie Optimum

Verhoogd aantal activiteiten om zelf te recupereren

Uitgebreide training load

Verhoging van de schuld in recuperatie

Geen training

NF Overtraining

Zonder adequate recuperatie

Page 37: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

37

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

RISICO FACTOREN

Socioculturele context

Situationele Factoren Interpersoonlijke Factoren

Intrapersoonlijke Factoren

Vroege signalen / Symptomen

Stress- Recovery Onevenwicht

Adaptief Gedrag Respons

Terugkeer naar het stress/recovery evenwicht

Maladaptief Gedrag Respons

Minder ernstige gevolgen

Ernstige gevolgen

Recuperatie Stress load

Richardson, Andersen, & Morris (2008)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Symptomen van NFO: stress-recuperatie onevenwicht

Onderprestatie

Maximale prestatie vermindert of verandert niet

Waargenomen inspanning tijdens submaximale trainingsarbeid vergroot

Periode van uitputting tijdens een aangehouden trainingsarbeid verkleint

Gemoed en psychologische parameters

Vermoeidheid

Gemoed- en gedragsverandering

Psychosomatische of vegetatieve klachten (draaierigheid, geen appetijt, hartkloppingen, zweten)

Slaapverstoring

Cardiovasculaire bevindingenVerhoging of verlaging van hartslag tijdens inspanningVerlaging heart rate variability

Spieronderzoek Verzwakking spierkracht Stijfheid

Andere bevindingenVergroot aantal infecties, blessures Gewichtsverlies Anorexia Ammenorhea, verminderde sexuele activiteit

Zie: Kuipers & Keizer, 1988; Lehmann et al., 1993; Lehmann et al., 1999; Meeusen et al. 2012; Steinacker & Lehmann, 2002; Uusitalo, 2001

Page 38: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

38

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Resultaten van maladaptief gedrag

Minder ernstige resultaten:Functionele overtraining

Verlengde vermoeidheid en/of gebrek aan motivatie

Milde tot matige blessures en ziektes

Depressief gevoel of matige angst

Psychosociale teruggetrokkenheid

Ernstige resultaten:Niet functionele overtraining of overtrainingsyndroom of chronische vermoeidheid

Verzwakking door psychologische of fysieke ziekte/blessure

Grote sportonderbreking of sportpensioen

Richardson, Andersen & Morris (2008)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Hoe recovery monitoren?• Hoe kan je Recovery

monitoren:

– POMS

– REST-Q

– Recovery Cue

• Markers:

– Hormonaal

– Aandachtstesten

– Biofeedback: Heartmath, Nexus, Sensewear, Firstbeat

Page 39: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

39

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Stress Recovery

1 General stress 8 Success

2 Emotional stress 9 Social recovery

3 Social stress 10 Physical recovery

4 Conflicts/pressure 11 General well-being

5 Fatigue 12 Sleep quality

6 Lack of energy 16 Being in shape

7 Physical complaints 17 Personal accomplishment

13 Disturbed breaks 18 Self-efficacy

14 Emotional exhaustion 19 Self-regulation

15 Injury

I. RESTQ - Sport Scales

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

Pro

ces

Overtraining and recovery: A conceptual Model (Kenttä & Hassmén, 1998)

PsychologischStress•Academische of prestatiesituaties •Onevenwicht tussen persoonlijke eisen en persoonlijke bronnen

Capaciteit•Zelfvertrouwen, aandacht, arousal controle, attitude controle, positieve mentale gezondheid…

Recuperatie•Relaxatie, imagery, ademhaling•Vermindering van andere stressors•Counseling

Fysiologisch Stress •Aerobe training, anaerobe training, krachttraining

Capaciteit •Energieproductie•Neuromusculair

Recuperatie•Voeding en hydratatie•Slaap en rust•Stretching en actieve rust•Trainingsarbeid aanpassen

Sociaal Stress•Omgang met ouders, teamgenoten, coaches, vrienden, tegenstanders…

Capaciteit•Reeds bestaand sociaal netwerk•Mogelijkheid om relaties met anderen te maken, te beheren, en te onderhouden

Recuperatie•Emotionele steun

Page 40: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

40

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Recovery door “self-regulation”

Self-monitoring: Aandacht voor

externe en interne signalen van stress en vermoeidheid

Doelen stellen: Rustperiodes moeten ook

ingepland worden

Actieplan:

Waar begin je mee, welke zijn

concrete stappen, waarmee sluit je

af?

Monitoren:

Voel je evenwicht, verbetering?

Evalueren: Bekijk de hindernissen

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Fysieke recovery

• Voeding en hydratatie:

• Carbs en proteinen binnen de eerste 30 minuten na een training

• Bloedanalyse: welke tekorten aan vitaminen of mineralen?

• Actieve rust

• Wandelen, fietsen, yoga, tai chi, zwemmen

• Slaap

• Sauna, hammam, ijsbaden, cryotherapie

REST-Q metingen

Verdere analyse met Firstbeat (Bodyguard)

Biofeedback

Page 41: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

41

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Sociale recovery

Gebruik je bestaand sociaal network

Never eat alone!Vrienden in en buiten de sport

De vaardigheid om relaties te maken, te beheren en te onderhouden

Vaardigheden om te netwerkenHoe omgaan met ouders, vrienden, partner

Social Time Management!

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

MONT VENTOUX

Sportvoeding - Wedstrijd

Inspanningstest

Fietsafstelling

Page 42: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

42

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Inspanningstest

OPTIMALISEREN PRESTATIE

MEDISCHE SCREENING

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Medische screening: Aanbevelingen

Cfr VASO (Vlaamse Aanbeveling Sportmedisch Onderzoek)

Doel: evalueren lichamelijke geschiktheid sporter met oog op sportbeoefening

Page 43: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

43

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Protocol bij een inspanningstest

Anamnese:Persoonlijke antecedenten/klachten/medicatiegebruik…

Familiale voorgeschiedenis!

Klinisch onderzoekBloeddruk, hart/long auscultatie

Antropometrie (lengte, gewicht, vetpercentage)

Labo (eventueel)

ECG in rust

ECG tijdens inspanning

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Enkele cijfers…

Periode januari 2016 – september 2017

1850 inspanningstesten

116 doorverwijzingen cardiologie (6,3%)80 op basis van afwijkend rust ECG (cfr. Seattle Criteria)

36 op basis van afwijkend inspannings ECG

<5 Totaalverbod of tijdelijk verbod sporten (0,3%)

Page 44: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

44

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Conditionele evaluatie

TRAININGSSTURING & MONITORING

PRESTATIEPREDICTIE

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Conditionele evaluatie

HARTFREQUENTIE

LACTAAT

VERMOGEN

ZUURSTOFOPNAME

Page 45: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

45

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Conditionele evaluatie

120W + 40W/3’

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Conditionele evaluatie: resultaten

“MOTOR”

Page 46: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

46

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE II. Conditionele evaluatie: resultaten

AËROBE DREMPEL

AN

RO

BE

D

RE

MP

EL

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Trainingsschema i.f.v. Mont Ventoux

Page 47: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

47

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE III. Prestatiepredictie i.f.v. Mont Ventoux

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

II. Sportvoeding

Page 48: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

48

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Sportvoeding in voorbereiding op de tocht

Criteria?

Sporter moet over voldoende energie kunnen beschikken koolhydraten (en vetten) de belangrijkste energieleveranciers!

Voeding moet comfortabel zijn voor de darmen lichtverteerbaar, weinig vezels, weinig vetten, sne lle opname …

Maaltijden zijn bij voorkeur voldoende geconcentreerd in koolhydraten

Eiwitrijke voedingsmiddelen te beperken in hoeveelheid op de dag van de inspanning minimale inname wel aangewezen

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Sportvoeding in functie v/d wedstrijd

Criteria?

Weinig vettengeen vette sauzen, gefrituurde bereidingen, vet vlees, kaas,…

Aandacht voor een optimale (pre-)hydratatievoldoende drinken maar ook op tijd!

geen alcohol → aangewezen vanaf min. 1 week voor de inspanning

Organiseer voldoende vooraf! koolhydraatloading, laatste maaltijd voor de inspanning, …

Page 49: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

49

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. WAAR HAAL IK MIJN ENERGIE UIT?

KOOLHYDRATEN (4 kcal/gram)

→ belangrijk als explosieve ‘BRANDSTOF’

VETTEN (9 kcal/gram)

→ belangrijk als duurzame ‘BRANDSTOF’

EIWITTEN (4 kcal/gram)

ALCOHOL (7 kcal/gram)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE KOOLHYDRATEN?

✓Samen met vetten belangrijkste energiebron

✓Onderscheid in diverse types- enkelvoudig – tweevoudig – meervoudig

- snelle – trage koolhydraten (glycemische index)

✓Onderscheid ook soms als- geraffineerde koolhydraten

weinig vezels, voedingswaarde eerder zwak, snelle afgifte energie

- ongeraffineerde koolhydratenmeer vezels, hoge voedingswaarde, tragere afgifte energie

Page 50: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

50

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE TRAGE KOOLHYDRATEN ?

MEERGRANEN - VOLKOREN BROODVOLKOREN DEEGWARENGROENTENPEULVRUCHTENBONENQUINOAHAVERMOUTFRUIT…

→ VEZELRIJKE - ‘ONGERAFFINEERDE’ voeding

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE SNELLE KOOLHYDRATEN ?

WITTE BROODSOORTENAARDAPPELEN - PUREEWITTE RIJSTWITTE DEEGWARENCONFITUURSUIKERVRUCHTENSAPPEN…

→ VNL. ‘GERAFFINEERDE’ VOEDING

Page 51: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

51

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE CARBOLOADING VOORAF ?

- Koolhydraatstapeling of tapering-off - Doel? stapel koolhydraten als ‘glycogeen’

➝ spieren en lever

- NUT? lange, intensieve duurinspanningen (vb. La Marmotte)

HOE ?- Eet koolhydraatrijk laatste 2 (3) dagen! ➝ 7 - 12 (14) gram koolhydraten/kg LG

- Verminder trainingsvolume met -60% ➝ behoud intensiteit en frequentie !

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

PRAKTISCH ?

- Voorzie extra brood, pasta, rijst, (zoete) aardappel…- Voorzie tussenmaaltijden:

➝ 10h: soep met extra brood ➝ 15h: extra boterham, cornflakes, flensjes, …

- Eet geconcentreerde voedingsmiddelen:vb. banaan, krenten of ander gedroogd fruit, vijgen , ….

- Gebruik wat meer zoet beleg:vb. appel-peresiroop, jam, honing, peperkoek, …

- Schakel een energiedrank in:vb. vruchtensap, smoothie, sportdrank, …

- Neem een koolhydraatrijke koek:vb. Meli wafel met honing, Sultana, …

Page 52: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

52

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE CARBOLOADING VROEGER ?

- JAREN 60’:3 - 4 dagen : hongerfase !

- hard trainen

- weinig koolhydraten

3 - 4 dagen: rustfase !

- geen training

- extreem koolhydraatrijk eten

Nadelen ?

- mentaal heel moeilijk

- hartritmestoornissen (glycogeen hartspier)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. DAG VÓÓR DE BEKLIMMING

✓ Neem nog een maaltijd rijk aan koolhydraten om de dag af te sluiten

• Kip met zoet-zure saus en gekookte rijst

• Tagliatelli met tongrolletjes en (lichte) vissaus

• Spaghetti bolognaise

• Penne arrabiata

• Kalkoenbrochette met ananas met couscous

• …

✓ Neem nog een paar koolhydraatrijke snacks/desserts

✓ Drink geen alcohol !

✓ Ga op tijd slapen!

Page 53: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

53

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. DAG VAN DE BEKLIMMING

Bij voorkeur laatste maaltijd 3 uur vóór de wedstrijd

CRITERIA ?✓ koolhydraten ↑↑↑✓ vet ↓↓↓✓ geen grote hoeveelheden vlees of kaas

✓ vezels ↓ (opletten met teveel rauwkost)

Vochtbalans herstellen/onderhouden✓ ruim op voorhand voorafgaand aan de wedstrijd

Snack(s)/tussendoortje(s)✓ max. 1 – 1 ½ uur vóór de beklimming

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. PRE-EVENT MAALTIJD

Heel vaak ontbijt als laatste maaltijdKoolhydraatrijk: 3 - 4 gram kH/kg lichaamsgewichtvb. 70 kg → 210 - 280 gram

Aandacht voor vezelarme, vetarme voedingvb. wit brood, cornflakes, honing, confituur, pasta , rijst, …

Beperk inname aan eiwitrijke voedingsmiddelen- belemmert inname koolhydraten- verteert langzamer

- met mate: magere vleeswaren & melkproducten

Vermijd voeding die de darmen kan belastenvb. rauw fruit en groenten, noten, vezelrijke graan producten…

Page 54: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

54

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. VOORAFGAAND AAN DE WEDSTRIJD?

• Behoefte koolhydraten?

3 - 4 gram gram/ kg LG

VOEDINGSMIDDEL HOEVEELHEID KOOLHYDRATEN

Wit brood 4 sneden 57

Confituur 2 porties (30 g) 18

Peperkoek 2 sneden 30

Multivruchtensap 2 glazen 34

Flensjes 3 stuks 17

Bruine suiker 2 soepl. (30 gr) 29

Doel: 3 - 4 gram koolhydraten per kg lichaamsgewicht (70 kg: 210 - 218 gram). Pas aan volgens uw eigen behoefte!

221 gram

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. WEDSTRIJDMAALTIJD

Dessert:Rijstpudding: vb. La laitièreFruityoghurt(rijpe) banaanDruiven zonder pitFruitcocktail (blik): vb. Del Monte1 à 2 bolletjes fruitsorbet…

Page 55: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

55

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. PRE-START SNACK

Koolhydraatrijk: 1 gram kH/kg lichaamsgewichtvb. 70 kg → 70 gram

Aandacht voor vezelarme, vetarme voedingvb. witte boterham, rijpe banaan, Meli wafel met ho ning, Sultana,…

Indien stress: neem vloeibare voedingsmiddelenvb. dorstlesser, smoothie, drinkyoghurt (vb. DanUp), …Neem uw snack tot max. 1 uur voor de start→ preventie rebound hypoglycemie

Evt laatste inname energie 5 à 10’ voorafgaandvb. energy gel, fruit gummies, …

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. PRE-START SNACK

KOOLHYDRATEN (30 GRAM)

VAST VLOEIBAAR

2 sneden peperkoek 500 ml dorstlesser

1 eneriereep (40 g) 1 energy gel

1 pakje Sultana koekjes 250 ml drinkyoghurt

Page 56: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

56

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. START MET EEN GOEDE VOCHTBALANS !Kleur urine als belangrijke indicator

Absoluut nog extra water te drinken voorafgaand aan het sporten!

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. RICHTLIJNEN VOOR HET SPORTEN

TIJDSTIP? HOEVEEL? WAT? WAAROM?

2 1/2 - 3 uur voorafgaand

6 - 8 ml/kg LG

vb 70 kg = 420 -560 ml

WATEROptimaliseren vochtbalans, overschot kan nog tijdig worden uitgeplast

ORS?Bij tropisch/warm weer om de zoutbalans te verhogen in het lichaam.

1 1/2 uur voorafgaand

Bij donkere kleur urine: 1 - 2 glazen

WATEROptimaliseren vochtbalans, overschot kan nog tijdig worden uitgeplast

15’ voorafgaand of warming-up

2 - 3 ml/kg LG

vb 70 kg = 140 -210 ml

Isotone sportdrank

Naast de aanvulling van wat extra vocht ook wat energieBelangrijk bij inspanningen >1 - 1 1/2 uur

Page 57: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

57

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

ENERGIE TIJDENS HET SPORTEN

Type sportKOOLHYDRATEN per uur

<1 uur 1 - 3 uur >3 uur

hersteltraining

duursport (licht/matig) 15 - 30 g 30 - 60 g

duursport (matig/intensief) 30 - 60 g 60 - 90 g

team-/spelsport 30 - 60 g

techniek en snelkracht 15 - 30 g

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. KOOLHYDRATEN tijdens int. inspanning

Intensieve lange duurtraining of wedstrijd >2 uur

1 uur 2 uur 3 uur

Opbouw in koolhydraten/uur volgens duur v/d inspanning

*90 gram/uur alleen bij verhoudingglucose/fructose 2:1

30 gram 60 gram 60 - 90* gram45 - 60 gram

Page 58: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

58

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

30 gram

KOOLHYDRATEN tijdens de inspanning

500 ml isotone dorstlesser

250 ml isotone dorstlesser +

1 snede peperkoek

OF

1 Energy Sport Bar

individueel wel verschillend wat betreft concentratie aan koolhydraten

OF

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

45 gram

KOOLHYDRATEN tijdens de inspanning

750 ml isotone dorstlesser

400 ml isotone dorstlesser +

1 Meli wafel met honing

OF

400 ml isotone dorstlesser +

1 Energy Gel

individueel wel verschillend wat betreft concentratie aan koolhydraten

OF

Page 59: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

59

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

60 gram

KOOLHYDRATEN tijdens de inspanning

750 ml isotone dorstlesser+

1 snede peperkoek

500 ml isotone dorstlesser +

1 Sport Bar

OF

350 ml isotone dorstlesser +

1 Energy Gel + 1 Fruit Bar

individueel wel verschillend wat betreft concentratie aan koolhydraten

OF

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

90 gram

KOOLHYDRATEN tijdens de inspanning

750 ml isotone dorstlesser+

2 Energy Gels

750 ml isotone dorstlesser +

1 Sport Bar+

1 Energy Gel

OF

Belangrijk! alle producten dienen verhouding glucose/fructose 2:1 te hebben

Page 60: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

60

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. DRINK OOK ‘TIJDENS’ HET SPORTEN

INSPANNINGEN <1 1/2 - 2 UUR:

✓ niets of enkel WATER

INSPANNINGEN >1 1/2 - 2 UUR:

✓combinatie WATER & DORSTLESSER mogelijk

→ energiedranken te overwegen (testen) in de winter

✓behoefte zeer individueel

→ 125-250 ml/kwartier inspanning

✓drink uw dranken koel maar niet te koud:

→ ideale temperatuur = 15°C

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

III. Fietspositionering

Page 61: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

61

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Doel positionering

Efficiënte energieoverdracht

Vermijden van allerhande blessures

Verbeteren comfort en rendement

Verbeteren aerodynamische component

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Contactpunten renner - fiets

5 Contactpunten

belangrijk voor afstelling zijn:

Zadel

Stuur

Pedalen

Page 62: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

62

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Aanpasmogelijkheden

Framemaat

Stuur ( hoogte, hoek , breedte )

Afstand zadel – stuur

Zadelhoogte

Zadel tov center bracket (trapas) of virtuele zithoek

zadelkanteling

Cranklengte

Voetpositie ( schoenplaatjes )

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Schoenplaatjes

Bal van de voet ( kop 1e metatarsaal ) boven pedaalas:

- Optimale krachtoverbrenging- Bevordert Enkelen

Page 63: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

63

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Schoenplaatjes

Zijwaarts

( lateraal vlak)

Vrij bewegen langs de crankarm of liggende achtervork

Rotatie

(transversaal vlak)

Individueel

Meeste pedalen laten beweging toe

Krachtlijn BBn – Obnover midden knie

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Zadelhoogte

Optimale zadelhoogte:

- Literatuur: 96 – 100% trochanterhoogte- Praktijk: moeilijk te meten

�Gebruik binnenbeenlengte

Page 64: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

64

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Zadelhoogte

BBL x 1,07 à 1,09

Centrum pedaalastot midden zadel

Cranks in lijn zitbuis

Zithoek vs. framehoek?

Lengte cranks ?

BBL x 0,883

Centrum trapas tot midden zadel

Zithoek vs. Framehoek?

Lengte cranks?

Op basis van binnenbeenlengte (BBL)

Hamley & Thomas-methode LeMond & Gordis-methode

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Zadelhoogte

Opgelet met verschillende maten:

1: hart pedaalas tot bovenkant zadel.- Crankarm verlengde zitbuis

- Midden zadel moet boven zitbuis

2: hart trapas tot bovenkant zadel.

- zithoek-onafhankelijk

Page 65: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

65

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Zadelpositie (KOPS)

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Afstand Stuur - Zadel

Gekend als reikbereik ( Reach frame! )

Heel persoonlijk ( lengte armen/romp )

Belangrijk voor framekeuze ( stuurpen beperkt tot 80mm – 140 mm )

Page 66: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

66

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Stuurhoogte

Handlebar drop ( verschil tussen stuur en bovenkant zadel )

Meest subjectieve afstelling (comfort vs. competitief)

Hangt af v/d belastbaarheid

Nek/schouder/hand-belasting bij laag stuur

Lenigheid hamstrings en heupstrekkers

Afhankelijk v/d grootte v/d fietser

Varieert van 1 cm tot 10 cm, en soms meer

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Stuurkeuze

Page 67: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

67

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Stuurkeuze

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE

I. Verschillende meetsystemen

Zelfde testpersoon en fiets in dezelfde positie

9 verschillende bikefitters

Zowel fietszaken als fysiotherapeut, sportarts of bewegingswetenschapper

Zowel statisch als dynamisch gemeten

Grote verschillen onderling, zelfs bij gebruik van zelfde meetsysteem : 26 mm verschil in zadelhoogte (Retül)

36 mm verschil bij de zadelhoogte!

45 mm verschil afstand zadel-stuur!

Test door tijdschrift ‘Fiets’ (april 2012)

Page 68: CENTRUM VOOR SPORTGENEESKUNDE … zorgaanbod/Centrum+voor... · Wat is Spartanova? spin-off van UGenten VUB testbatterij op basis van sportwetenschap screening sporter + richtlijnen

28/11/2017

68

CEN

TR

UM

VO

OR

SP

OR

TGEN

EESK

UN

DE I. Verschillende meetsystemen

Geen exacte wetenschap!

Persoonlijk gevoel niet uitsluiten

Individuele interpretatie, zelfs met zelfde meetaparatuur

Verschil tss statisch en dynamisch meten (vaak 3D met markers plaatsing!)

Groot verschil kost materiaal

Groot verschil prijs voor de cliënt (van € 75 tot € 270!)