Hst 4: De wereld indelen

Planning van vandaag• Terugblik • Uitleg begin paragraaf 4.2• Zelfstandig werken Hst 4

TerugblikParagraaf 4.1

• Economische indicatoren• Productie (BNP en BNP/hoofd)• Kritiek BNP/hoofd, je kunt beter HDI

(human development index) gebruiken. • Verdienste (koopkracht)• Werk (% beroepsbevolking)

• Demografische indicatoren• Geboortecijfer• Leeftijdsgrafieken

• Sociaal culturele indicatoren• Analfabetisme

Paragraaf 4,2Centrum – Periferie model 1• Wereld continue aan verandering onderhevig, zo ook de

politieke machtsverhoudingen.• Kolonialisme; Welke landen waren de kolonisator? En welke

landen werden gekoloniseerd?• Kolonisatiegolven

• Eerst Azië• Dan vanaf 1500 continent Amerika• Pas vanaf 1800 Afrika

• Verschillende koloniën:• Vestigingskolonie• Exploitatiekolonie (leeghalen)

• Door oa kolonisatie zijn duidelijker cultuurgebieden ontstaan.

Centrum – periferie model 2• Door kolonialisme was er uitbuiting van de arme landen • De rijke landen profiteerde hiervan.• Deze verhouding van arme en rijke landen werd in de vorm

van het Centrum-periferie model gegoten. (centrum = rijke landen), (periferie = arme landen)

• Periferie betekent letterlijk: Rand

80% van de handel word gedaan door 20% van de wereldbevolking

Welke landen zijn het centrum? Welke landen zijn de periferie?

Centrum-periferie model 3• Het centrum-periferie model is toepasbaar op de

wereld, maar je kunt ook verder inzoomen op beide streken. • Wat is het centrum van de VS? En de periferie? • Wat is het centrum van Azië? • Schaalniveau speelt hier een hele belangrijke

rol!!! • Je hebt ook nog landen die tussen de rijke en

arme landen inzitten, deze noem je Semi-periferie

Centrum van Europa? • Wat is het kerngebied (centrum)

van Europa? • Wat is dan automatisch de

periferie? • Wat is de Semi-periferie?

Antw: Centrum Europa: Blauwe banaan• transitielanden (transitie=

structurele verandering/ verschuiving)

• Dit zijn landen die vanuit de semi-periferie proberen tot het centrum toe te voegen.

Global shift• Verandering in handelsstromen door globalisering.• Global shift: Het verschuiven van het economische

zwaartepunt van de Atlantic Rim to Pacific Rim (atlantische oceaan naar grote oceaan)• Werd voorheen de meestal handel gedaan door de

oostkust VS met Europa.• Nu is dit Aziatische kust met de Westkust van

Amerika. • Door dit proces is het Centrum-periferie model

sterk aan het veranderen!• Was voorheen Japan in Azië het machtigste land,

steeds meer en meer lijkt China dit (beginnend) te worden. (staat nog wel in kinderschoenen).

Global shift – Verschuiving C en PNoord-zuid ??? Doen die mee?

Demografische transitie• Zie ook fig 4,15 in je boek• Wat zie je?

Demografische transitie (BB)

Cultuurgebieden• Een gebied dat wordt gekenmerkt door min of meer dezelfde

cultuurelementen.• De belangrijkste drie cultuurelementen zijn: taal, godsdienst en

geschiedenis.• Overgangsgebieden tussen cultuurgebieden vormen een bron

van spanningen, dit is een voedingsbodem voor fundamentalisten (Clash of Civilizations, Huntington!)

Voor nu:• Nakijken Hst 3• Zelfstandig werken Hst 4 (p4.1 – 4.2)