T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook

1

August 30, 2013

aug 10­14:31

Het nieuwe boek:

Uitleg

aug 10­14:31

Arm en RijkHoofdstuk 1:

Arm en rijk in Nederland

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

  Eindhoven is de vijfde stad (nr 1 t/m 4?)van Nederland (216.000 inw.).

Enorm gegroeid nadat Phillips hier een lampenfabriek vesgde.

Dit was na 1900.

Veel mensen verhuizen naar de stad (urbanisae). 

Bouw van veel nieuwe wijken.

Bijv. een wijk als Doornakkers.

Eindhoven, stad van arbeiderswijken

wijk = een deel van de stad

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

  Eindhoven kent ook villawijken.

Deze wijken staan aan de rand van de stad of

op plaatsen waar vroeger industrieterreinen waren.

huis Mullie #omg

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Twee woonwijken in Eindhoven

Arbeiderswijk Doornakkers Villawijk De Karpen

Welke verschillen zie jij?

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Eindhoven verandert

•   Werk en wonen is veranderd in Eindhoven.

  Na 1970 liet Philips zijn producten in het buitenland maken 

in goedkope lonenlanden als China.

Gevolg   steeds meer werkloosheid onder de fabrieksarbeiders.

Veel mensen in wijk Doornakkers werden werkloos.

T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook

2

August 30, 2013

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Eindhoven verandert

  Rijke mensen verlieten Doornakkers.

Ze verhuisden naar een wijk met mooiere, grotere woningen.

Dit kan binnen Eindhoven ( bijv. De Karpen) of buiten de stad

(suburbanisae) .

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Eindhoven verandert

Hoge inkomens vertrekken, lage inkomens blijven achter

arbeiders wijken 'verarmen' --> verloedering van de buurt -> * achterstandswijken

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Welvaart in de wijk

  Grote verschillen in welvaart tussen de wijken Doornakkers en De Karpen.

Welvaart kun je meten met de volgende kenmerken:

1. het aantal koopwoningen

2. de waarde van de woningen

*WOZ-waarde?

aug 10­14:31

1.1 Verschillen tussen wijken

Welzijn in de wijk  Welzijn wil zeggen hoe goed het met je gaat.

Leefbaarheid van je wijk vergroot je welzijn.

Leefbaarheid kun je meten door:

  1. staat van het onderhoud aan de woonomgeving

 (straten, parken en speelplekken)

  2. bebouwingsdichtheid; aantal woningen per km2

3. autodichtheid; aantal auto’s per km2

4. voorzieningendichtheid; zijn er belangrijke voorzieningen in de buurt van je woonwijk (basisschool, huisarts, zwembad, winkels, groenvoorziening enz.)?

aug 10­14:31

1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken

Veel veranderingen

  Vroeger veel werkgelegenheid in de fabrieken.

Laag opleidingsniveau was voldoende.

•   Veel veranderingen in de laatste 50 jaar.

•   In oude arbeiderswijken hoog percentage niet‐westerse allochtonen.

aug 10­14:31

1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken

1. werk in fabrieken eenvoudig

2. overgenomen door machines & computers + verhuizing fabrieken lage lonen landen.

3. mensen met lage opleiding raakten (structureel) werkloos

T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook

3

August 30, 2013

aug 10­14:31

1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken

Wijken raken achterop

  Weinig *sociale cohesie tussen autochtonen en allochtonen.

Soms zelfs spanningen, bewoners voelen zich niet met elkaar verbonden. 

•   Vooral in oude arbeiderswijken zijn er problemen met leeaarheid

(goedkope huurwoningen à mensen met lage opleidingen, weinig inkomen en relaef veel niet‐ westerse allochtonen).

aug 10­14:31

1.3 Achterstandswijken verbeteren

Werken aan de leefomgeving•   Opknappen van woonwijken noemen we sanering.

Ope 1:  Renovae:  woningen aanpassen aan de standaard van deze jd.

OF ope 2:  Sloop en nieuwbouw wordt toegepast als het opknappen van woningen te duur is.

•   Ook de woonomgeving wordt opgeknapt om de leeaarheid te  vergroten. 

aug 11­16:37

opknappen wijken oa door bestemmingsplan van gemeente

Rijk

Provincie

Gemeente

Nota's

Streekplannen

Bestemmingsplannen

aug 10­14:31

1.3 Achterstandswijken verbeteren

Werken met de inwoners•   Verbeteren van de woonomgeving lukt niet alleen door het verbeteren 

van de woningkwaliteit.

•   Armoedebeleid: gemeente ondersteunt mensen met minder inkomen.

  Gemeente verzorgt cursussen: bijv. over gezondheid.

Stedelijke vernieuwing: verbeteren van woningen en de woonomgeving samen  met de projecten om de leeaarheid te verbeteren.

  Achterstandswijken waar de problemen heel erg groot zijn,

noemen we aandachtswijken of krachtwijken.

In Nederland zijn er 40 van.

aug 10­14:31

1.4 Verschillen tussen regio’s

Verschillen in inkomen•   Welvaart in verschillende regio’s kun je op twee manieren met elkaar 

vergelijken.•   1. Bruto Regionaal Product (BRP)

  2. Gemiddeld besteedbaar inkomen per  huishouden

•   Armoedegrens: het bedrag dat je minimaal nodig hebt om te voorzien in je  basisbehoeen (voedsel, kleding,  gezondheidszorg en onderwijs).

aug 10­14:31

1.4 Verschillen tussen regio’s

Verschillen in werkgelegenheid•   Werkgelegenheid is verdeeld over drie sectoren:

1.  Primaire sector (eerste sector): bestaansmiddelen die hun producten regelrecht uit de natuur halen. Dat zijn de landbouw, de visserij, de jacht  en 

de delfstofwinning.

2.  Secundaire sector (tweede sector): de producten uit de primaire sector worden verwerkt in de secundaire sector. Banen in de industrie, bouwnijverheid  en elektriciteits‐, gas‐ en waterleidingbedrijven zijn voorbeelden van de secundaire sector. 

3. Teraire sector (derde sector): deze sector bestaat uit bedrijven die  diensten verlenen. Een andere naam voor deze sector is de  dienstensector. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen  overheidsdienstverlening en commerciële dienstverlening.

 In Nederland hee de teraire sector (dienstverlening) de meeste banen.

T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook

4

August 30, 2013

aug 10­14:31

1.4 Verschillen tussen regio’s

Verschillen in werkgelegenheid

  De meeste (en best betaalde) banen in de teraire sector 

vind je in het westen van het land. 

Kennisintensieve banen bij: overheid, 

•   Grensgebieden hebben vaak  weinig  (goede) opleidingen en banen.

Mensen verhuizen (migreren) naar andere  gebieden voor goede banen: gevolg  vergrijzing.

Ook de secundaire sector kent  kennisintensieve banen.

ASML is een voorbeeld van een  hightechbedrijf.

aug 10­14:31

1.4 Verschillen tussen regio’s

Verschillen in gezondheid

>   Levensverwachng is hoog in Nederland.

Maar in de grote steden is de levensverwachng lager dan het landelijk gemiddelde.

Hier wonen meer mensen met een lage sociaaleconomische status (weinig opleiding, laag inkomen en eenvoudig werk en hierdoor vaak minder gezond: roken, drinken, ongezond eten en weinig sporten).

aug 10­14:31

1.4 Verschillen tussen regio’s

Wat doet de overheid?>   De overheid stuurt op inkomen en gezondheid.

  Inkomensbeleid

‐ Mensen met een lager inkomen betalen minder belasng.

‐ Mensen zonder werk ontvangen een uitkering.  Beleid op het gebied van de gezondheidszorg:

‐ Iedereen moet zich verzekeren tegen 

ziekte en ongevallen

Welvaartsziekten: 

‐ cursussen om gezond te eten

‐ minder zout en vet in producten

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

Ruimte per inwoner

De verdeling van de ruimte per provincie.

Niet elke provincie is even groot.

Niet elke provincie hee een gelijke verdeling van ruimte.

De bevolkingsdichtheid is het grootst in stedelijke gebieden.

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

Leeaarheid in de grootste steden

(vergeleken met heel Nederland en met de rest van Nederland)

Leeaarheid hangt af van:

>  veiligheid

>  voorzieningen in de wijk

>  afstand tot het stadscentrum

‐ de ruimtelijke kwaliteit

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

De veeteelt als vervuiler

Bio‐industrie is een onderdeel van de veeteelt waarbij veel dieren op een kleine oppervlak worden gehouden voor bijv. vlees, eieren of bont.Hierdoor problemen (voor mens en dier) met:

 luchtkwaliteit

 vervuiling van grond‐ en oppervlaktewater

T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook

5

August 30, 2013

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

Stof in de stad

Stedelijke gebieden hebben vaak

te maken met een slechte luchtkwaliteit. 

Door verbranding van fossiele brandstoffen (woningen, bedrijven en auto’s) komt er veel fijnstof in de lucht.

Het is schadelijk voor mensen met ademhalingsklachten  en hart‐ of vaatziekten.

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

Aantrekkelijk landschap

Waar liggen de aantrekkelijkste 

landschappen?

Waar liggen de minst aantrekkelijke landschappen?

aug 10­14:31

1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water

Grond‐ en oppervlaktewater

De waterkwaliteit is sterk verbeterd.

Vroeger werd oppervlaktewater ongezuiverd geloosd op kanalen en rivieren. Tegenwoordig is dit lozen verboden.

Er zijn afspraken met onze buurlanden gemaakt. Hierdoor is de kwaliteit van het water in Maas en Rijn sterk verbeterd.

Je kunt zelfs weer zwemmen op veel plaatsen waar dit vroeger niet verstandig was.