Het register 03 2013 hyperlink

Registerhet

Belastingdienst richt vizier op frauderende middenstander

Ondernemerschap centraal op RB-dagDe papieren schenking als schenking ter zake des doodsDe innovatiebox: theorie en praktische toepassingen

Vakblad van het Register Belastingadviseurs

juni 2013 | nummer 3

MFASRENDEMENT VOOR DE BELASTINGADVISEUR

2013-03 RB-druk.indd 1 1-6-2013 18:11:43

http://www.mfas.nl/

Inhoudde

Colofon

n n n

Het Register is een uitgave van Het Register Belastingadviseurs (RB), Brenkmanweg 6 4105 DH Culemborg, telefoon (0345) 54 70 00

Het Register verschijnt zes keer per jaar en vormt een belangrijke informatiebron voor de leden van het Register Belastingadviseurs. Leden en relaties van het RB ontvangen Het Register uit hoofde van hun lidmaatschap/betrokkenheid bij het RB. Informatie over (het lidmaatschap van) het RB vindt u op www.rb.nl; informatie over het opzeggen van het lidmaatschap vindt u op www.rb.nl/opzeggen.

RedactieraadMr. W.J.M. (Wil) Vennix FB (hoofdredacteur)Prof. mr. dr. G.J.M.E. (Guido) de BontMr. E.E.J.C. (Eli) Hendriks CBMr. dr. M.J. (Mascha) HoogeveenMr. S.F.J.J. (Sylvester) Schenk FB

EindredactieKamminga Publicaties, Ton KammingaEmail: [email protected]

Uitgever RB, Ilse van der DoelenEmail: [email protected]

Rubriek Jurisprudentie en WetgevingFiscaal up to Date, Eindhoven

AdvertentiesIlse van der Doelen tel.: (0345) 54 70 00email: [email protected]

Derde jaargang, oplage 7500

VormgevingTwinmedia BV, Joke Boer

© Register BelastingadviseursNiets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd door middel van boekdruk, fotooffset, fotokopie, microfilm of welke andere methode dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Register Belastingadviseurs.

‘Het Register’ bevat informatie die met de meeste zorgvuldigheid is samengesteld. Het Register Belastingadviseurs en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

Lees dit nummer op uw tablet door het scannen van de QR code.

3juni 2013 | nummer 3 | het Register

208 Belastingdienst richt vizier op frauderende middenstanderInterview met H.J. Huttinga en T.A.M. Klarenbeek (Belastingdienst)

Ondernemerschap centraal op RB-dag

De redactie - Rumoer rond rechtspraakProf. mr. dr. G.J.M.E. de Bont n 4

Kort & bondig n 5

De papieren schenking en de erfrechtelijke renteovereenkomst als schenking ter zake des doodsMr. P. Blokland n 14

SchaamteloosColumn – G.J. van Nieuwenhuijzen FB n 19

Jurisprudentie en wetgeving n 25

De innovatiebox: theorie en praktische toepassingenDrs. R. Scharroo FB n 30

De renteswap en de wondere wereld van de hedge-accountingJ. van Ginkel MB FB n 34

Afzien van pensioen door een directeur-grootaandeelhouderDrs. D.M. Wildemans MPLA n 37

Het Verenigingsnieuws n 41

mailto:[email protected]

Redactiede

4 het Register | juni 2013 | nummer 3

Rumoer rond rechtspraakNaast het verslag van de RB-dag van 7 juni jl. vindt u in dit nummer van Het Re-gister wederom een aantal actuele onderwerpen dat de fiscale gemoederen de ko-mende jaren zal bezighouden. Zo zijn de afstempeling van het dga-pensioen en de innovatiebox deze eeuw al een soort ‘evergreens’ geworden en is de verwach-ting realistisch dat de renteswaps in het mkb en de papieren schenking tot nadere jurisprudentie aanleiding zullen geven.Een van de onzekerheden voor de komende tijd betreft de belastingrechtspraak. Hoe zal die er uitzien? Op basis van de nieuwe namen van onze rechtbanken kan slechts worden geconcludeerd dat organisatiedeskundigen in de laatste reorganisa-tie met onze rechtbanken aan de haal zijn gegaan. Rechtbanken uit verschillende steden zijn samengevoegd en hebben soms onnavolgbare namen gekregen. Dat er naast een Rechtbank Noord-Holland een Rechtbank Noord-Nederland is, schept toch alleen verwarring?! Voor de naamswijziging van Rechtbank ’s-Hertogenbosch in Rechtbank Oost-Brabant bestaat geen enkele aanleiding.Dit alles is echter een bagatel als we een mogelijk (horror)scenario van de toekom-stige wijzigingen nader beschouwen. Die voorgenomen wijzigingen vloeien voort uit het regeerakkoord, waarin is vastgelegd dat de Raad van State wordt gesplitst in een rechtsprekend deel en een adviserend deel. Het rechtsprekende deel wordt vervolgens samengevoegd met de Centrale Raad van Beroep (CRvB) en het Colle-ge van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Daarmee ontstaat dus een bestuurs-rechtelijk (appel)college dat de inzichtelijkheid van het stelsel van bestuursrecht-spraak en de rechtseenheid binnen het bestuurs(proces)recht vergroot.Nu de plannen nog niet zijn uitgewerkt, schreef de Raad voor de Rechtspraak een position paper waarin twee varianten worden besproken. In de eerste wordt het nieuwe college opgenomen in de rechterlijke macht en vormt dit een soort ge-rechtshof. De Belastingkamer van de Hoge Raad zou dan gaan fungeren als een Bestuurskamer. De tweede variant behelst een reorganisatie waarin de CRvB en het CBb worden ondergebracht bij de Raad van State. Van uitspraken van dit col-lege staat dan geen beroep in cassatie open.Deze tweede variant vormt op termijn de grootste ‘bedreiging’ voor de huidige fis-cale procesgang. Als de Raad van State gaat gelden als het bestuurlijke appelcolle-ge, rijst op een gegeven moment de vraag waarom het fiscale bestuursrecht niet bij dit college is ondergebracht. Onontkoombaar is dan dat de relatie tussen de Hoge Raad en de Raad van State gaat wringen. Van een daadwerkelijke eenheid binnen het bestuursprocesrecht is dan nog steeds geen sprake en de (extended version van de) Raad van State zal zich – als Hoog College van Staat – met een zekere mate van waarschijnlijkheid profileren als dé instantie van het bestuursrecht.Daarbij komt dat onlangs het aantal gerechtshoven en daarmee ook de fiscale be-lastingkamers is teruggebracht van vijf naar vier en het bij de deze hoven ‘rom-melt’. Ze zijn althans druk bezig met een project ‘Innoverende Hoven’, waarin ze zichzelf opnieuw proberen uit te vinden, teneinde beter in te spelen op de maat-schappelijke behoeften ten aanzien van rechtspraak. Hoewel daarbij is uitgespro-ken dat het waarborgen van de eigen positie niet centraal staat, hetgeen natuur-lijk nobel is, moet worden voorkomen dat dit ertoe leidt dat de belastingkamers ook zullen opgaan in de Raad van State. Want als dat gebeurt, is ook de Belasting-kamer van de Hoge Raad verdwenen. <<<

Prof. mr. dr. G.J.M.E. (Guido) de BontHoogleraar formeel belastingrecht aan de Erasmus Universiteit, advocaat bij De Bont Advocaten en lid van de redactieraad

Alle eerder verschenen exemplaren van Het Register vindt u op www.rb.nl

http://www.rb.nl/inlog_gedeelte/ledenweb/vakinformatie/vakblad_het_register/

http://www.rb.nl

n n n

Kort & Bondig


De helft van de grote werkgevers maakt fouten in de salaris-administratie waardoor ze vaak veel geld mislopen. Werkgevers met meer dan 250 werknemers die de salarisadministratie in eigen beheer hebben, betaalden tussen 2009 en 2012 gemid-deld bijna 100.000 euro te veel aan socialeverzekeringspremies, concludeert risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon op basis van eigen onderzoek naar de afdrachten van sociale-verzekeringspremies onder ruim honderd organisaties met meer dan 250 werknemers.De meeste fouten worden gemaakt door het niet of verkeerd toepassen van weten regelgeving. Ook de systemen waarmee

organisaties werken kunnen de kans op fouten vergroten, door-dat er veel handmatige acties zijn vereist. Ook is het salarisadmi-nistrateurs niet altijd duidelijk welke regelingen en wijzigingen het systeem zelf doorvoert en welke aanpassingen handmatig moeten worden gedaan. Fouten variëren van onterecht betaalde premies omdat men een private verzekering heeft afgesloten, tot een oud percentage dat in de salarisadministratie is blijven staan. Deze fouten komen bij een accountantscontrole niet aan het licht, omdat deze alleen de eindbalans controleert.

n Aon, 11 april 2013

Werkgevers laten miljoenen liggen bij salarisadministratie

Belasting- en premiedruk in de Europese Unie bijna 40%In 2011 bedroeg de druk van belastingen en sociale premies in de Europese Unie gemid-deld 39% van het bruto binnenlands product (bbp). Tussen de EU-landen zijn er echter gro-te verschillen. Het hoogst is de belastingen premiedruk in Denemarken, met 48% van het bbp. Op de tweede plaats staat Zweden (46%), en op de derde plaats België (44%). Litouwen kent met 26% de laagste druk, ge-volgd door Bulgarije (27%) en Letland (28%). De vijf lidstaten met de laagste belastingdruk liggen alle in Oost-Europa; dat komt vooral omdat daar naar verhouding minder wordt uitgegeven aan sociale bescherming. Neder-land bevindt zich met een belastingen pre-miedruk van 38% van het bbp op de negende plaats. Dat is iets onder het Europe-se gemiddelde en is vergelijkbaar met Duits-land. Een en ander blijkt uit cijfers van het CBS.

n Centraal Bureau voor de Statistiek, 8 mei 2013

Gebruik onjuiste gegevens Ziektewet kost werkgevers tonnenWerkgevers kunnen op enorme kosten worden gejaagd als ze de ge-gevens die het UWV gebruikt om de premies voor de nieuwe Ziekte-wet vast te stellen, niet goed controleren. De kosten voor onterecht betaalde premielasten kunnen oplopen tot wel vijf ton per werkne-mer. De verwachting is dat ruim een derde van de UWV-gegevens over ex-werknemers onjuist is.Dit zegt risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon, die de gevolgen van de Modernisering Ziektewet in kaart heeft gebracht. Werkgevers krijgen van het UWV een lijst toegestuurd met ex-werknemers die in 2012 een Ziektewetuitkering kregen. Op basis van deze gegevens worden de premies vastgesteld die ze moeten betalen. Tot nu toe had de gedifferentieerde WGA-premie alleen betrekking op werkne-mers die in vaste dienst waren, maar vanaf volgend jaar gaat het ook om personeel met een tijdelijk contract (Ziektewet- en WGA-flex). De Modernisering Ziektewet bepaalt bovendien dat werkgevers meer premie moeten betalen naarmate er meer ex-werknemers in de Ziek-tewet of WIA terechtkomen. Door deze wetswijzigingen kunnen de totale kosten voor werkgevers aanzienlijk oplopen.

n Aon, 24 mei 2013

n n n


‘Belastingdienst laat miljarden liggen’De Belastingdienst maakt te weinig handen vrij voor het innen van belas-tinggeld en het controleren van aangiftes. Daardoor kunnen tienduizenden ‘windhappers’ en belastingfraudeurs ongestoord hun gang gaan en loopt de overheid miljarden aan belastinginkomsten mis. Dat blijkt uit een en-quête van Abvakabo FNV onder medewerkers van de Belastingdienst, waar-mee deze vakbond opnieuw de knuppel in het hoenderhok gooit. De vakbond vroeg zijn leden bij de Belastingdienst hoe de 157 miljoen die staatssecretaris Weekers heeft vrijgemaakt voor extra toezicht en invorde-ring, zo goed mogelijk kan worden besteed. Alle prioriteiten en suggesties van die medewerkers zijn gebundeld in een rapport.

n Abvakabo, 28 maart 2013

Nieuwe pachtnormen 2013Op 1 juli 2013 worden de nieuwe pachtnormen van kracht. Het Landbouw Economisch Instituut van Wageningen Universiteit heeft de hoogst toe-laatbare pachtprijzen voor 2013 berekend conform de uitgangspunten van het Pachtprijzen-besluit. Dit heeft staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken aan de Tweede Kamer ge-schreven. Nederland heeft 14 pachtprijsgebieden voor akkerbouw- en grasland. In sommige gebieden dalen de prijzen, in andere gebieden stijgen ze. De pachtnormen zijn gebaseerd op bedrijfsresultaten van middelgrote en grote akkerbouw- en melkvee-bedrijven in een regio. Het veranderpercentage va-rieert voor bouw- en grasland van min 30% in het zuidwestelijk akkerbouwgebied tot plus 24% in het Hollands/Utrechts weidegebied. Voor tuinland gaat de hoogst toelaatbare pachtprijs in westelijk Hol-land met 12% omlaag en voor de rest van Neder-land met 20%. De hoogst toelaatbare pachtprijzen voor agrarische bedrijfsgebouwen stijgen ten opzichte van vorig jaar met 2%.

n Ministerie van Economische Zaken, 1 mei 2013

FNV Zelfstandigen tegen drempels voor zelfstandigen in cao’sFNV Zelfstandigen wil cao’s met bepalingen die zorgen voor drempels bij zelfstandig ondernemers tegengaan. De laatste tijd komen er steeds meer cao’s met dergelijke bepalingen, waarmee bonden lijken te willen voorkomen dat bedrijven zelfstan-dig ondernemers inhuren. In diverse cao’s wordt het bedrijven verboden om zelfstandig onderne-mers in te huren voor reguliere werkzaamheden of moet de ondernemingsraad vooraf toestemming geven voordat zelfstandig ondernemers mogen worden ingehuurd. Ook indirect kunnen zelfstan-dig ondernemers worden benadeeld in cao’s. Een voorbeeld is de cao in de schoonmaakbranche. Daarin wordt de zelfstandig ondernemer verplicht om tevens al het personeel over te nemen wan-neer hij een schoonmaakobject wil overnemen.FNV Zelfstandigen zal met een zelfstandig onder-nemer in het algemeen bestuur van de FNV kri-tisch naar dergelijke cao-bepalingen kijken en er alles aan doen om deze te voorkomen.

n FNV Zelfstandigen, 16 mei 2013

Opstelten stuurt arbitragewets-voorstel naar Tweede KamerMinister Opstelten van Veiligheid en Justitie heeft een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend dat de regels voor arbitrage moderniseert. Ook wil hij praktische belemmeringen wegnemen door administratieve lasten te verlichten. Straks kan gebruik worden gemaakt van elektroni-sche middelen, zoals het versturen van processtukken per e-mail. Ook wil Opstelten de deponering van een vonnis bij de rechtbank niet meer verplicht stellen. Om tijd en geld te besparen wordt de procedure tot vernietiging van een arbitraal vonnis teruggebracht tot een rechtsgang in één instantie, namelijk bij het gerechtshof. Daarnaast kunnen partijen zelf afspraken maken voor hun arbitrageprocedure, bijvoorbeeld voor de bewijsvoering en het hoger beroep. Slechts bij uitzondering ligt hier een rol voor de gewone rechter. Ten slotte wil Opstelten de consument tegemoetkomen door hem bij een geschil een maand bedenktijd te ge-ven voor zijn keuze tussen arbitrage en de gewo-ne rechter. Daardoor kan een geschil tussen een consument en een ondernemer niet zomaar door arbitrage worden beslecht. Dit vergroot het vertrouwen van de consument in arbitrage.

n Ministerie van Veiligheid en Justitie, 16 april 2013

n n n


Commissie onderzoekt positie huishoudelijke hulpDe ministerraad heeft ingestemd met de installatie van de commissie ‘Dienstverle-ning aan Huis’. Deze commissie, onder voorzitterschap van oud-staatssecretaris van Justitie mr. Ella Kalsbeek, zal voor het einde van dit jaar adviseren over een mogelij-ke verbetering van de positie van huishoudelijk werkers. De andere commissiele-den zijn de hoogleraren Barbara Baarsma, Willem Bouwens, Jaap de Koning en Paul Schnabel.Op grond van de regeling ‘dienstverlening aan huis’ kunnen particulieren gemakke-lijk iemand inhuren voor klussen in en om het huis. Ze hoeven geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen in te houden, terwijl de werknemers onder meer recht hebben op het wettelijk aantal vakantiedagen en zes weken doorbeta-ling bij ziekte.Deze regeling is echter niet in overeenstemming met een ILO-verdrag uit 2011, vol-gens welke er geen verschillen mogen zijn tussen huishoudelijk werkers en andere werknemers. Als Nederland dit verdrag ratificeert en een nieuwe regeling maakt, zouden aan huishoudelijk werkers meer rechten moeten worden toegekend. Het leidt anderzijds ook tot meer verplichtingen voor degenen die de huishoudelijke hulp inhuren.

n Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 17 mei 2013

Techniekpact: gezamenlijke actie voor meer vakmensenAandacht voor techniek op alle basisscholen in 2020. Een investeringsfonds om techniek in het onderwijs te stimuleren en duizend beurzen per jaar voor techniekstudenten om ze te binden aan het bedrijfsleven. € 100 miljoen om de technische kennis van docenten te vergroten en € 300 miljoen voor bij- en omscholing van mensen met interesse in techniek. Dit zijn enkele van de 22 afspraken die vertegenwoordigers van werknemers, werkgevers en het onderwijsveld hebben afgesproken met het kabinet en regionale overheden. De afspraken zijn vastgelegd in het zogeheten nationaal Techniekpact 2020 en markeren de start van een langjarige aanpak om te zorgen voor meer technisch ge-schoolde vakmensen. Met dit pact willen de ondertekenaars bereiken dat meer jongeren

kiezen voor techniek, le-ren in de techniek en dat meer werknemers gaan en blijven werken in de tech-nieksector. Terwijl de werkloosheid in Neder-land oploopt, ontstaat er in sommige sectoren een tekort van tienduizenden aan technische arbeids-plaatsen. Tot 2020 zijn er jaarlijks 30.000 extra tech-nici nodig.

n Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegen-heid, 13 mei 2013

Spelregels nieuwe toezichthouder duidelijkerDe procedures en bevoegdheden van de nieuwe toezichthouder Au-toriteit Consument en Markt (ACM) worden gestroomlijnd, waardoor ze duidelijker worden voor consumen-ten en bedrijven. Hierdoor kan de nieuwe toezichthouder efficiënter en effectiever optreden. Minister Kamp van Economische Zaken heeft onlangs een daartoe strek-kend wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Momenteel werkt de ACM nog met een verzameling verschillende procedures en be-voegdheden van de voormalige toezichthouders Consumentenau-toriteit, de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Nederlandse Mededingings-autoriteit (NMa). Het wetsvoorstel treedt naar verwachting in 2014 in werking.

n Ministerie van Economische Zaken, 26 april 2013

n n n n n n

8 het Register | januari 2012 | nummer 1

Na een openingswoord van RB-voorzitter Sylvester Schenk licht dagvoorzitter Ruud Zuidgeest – tevens hoofd Bureau Vaktechniek van het RB – het onderwerp van

deze middag toe. Het mkb heeft het zwaar, stelt hij vast, en dat is voor het RB ook de reden geweest om medio mei 2013 met een voorstel voor een Fiscaal crisispakket MKB 2014 te komen. Daarin wordt een zevental maatre-gelen genoemd die vooral tot doel hebben de liquiditeits-positie van het mkb te verbeteren. Daarnaast wordt een drietal oplossingen voor knelpunten geschetst. Het pak-ket heeft allerwegen waardering geoogst, hetgeen Zuidgeest ook afleidt uit het feit dat het RB inmiddels is uitgenodigd om mee te praten over de financieringspro-blematiek van het mkb.Het is toch vooral de positie van de zzp’er die de aandacht trekt als het gaat om de vraag of er sprake is van ondernemerschap, vervolgt Zuidgeest. Als het aan de fiscus ligt, hebben we hier veeleer te maken met een wzb’er (werknemer zonder baas), merkt hij schertsenderwijs op. Het ontbreekt overigens aan een goede definitie van de zzp’er. De SER heeft in 2010 een dappere poging gedaan, maar staatssecretaris Weekers ziet er niets in. Dat geconstateerd hebbende, geeft Zuidgeest het woord aan de drie sprekers van de middag, te weten Johan Marrink, oprichter en directeur van ZZP Nederland, mr. Arend Jan van

RB-dag 2013

Ondernemerschap centraal op RB-dagWie is er nu eigenlijk ondernemer en welke faciliteiten moeten hem daarbij ten deel vallen? Dat leek het RB een uitgelezen thema voor de RB-dag 2013, zeker nu het de bedoeling is dat een webmodule wordt geïntroduceerd voor het vaststellen van het ondernemerschap van met name zelfstandigen zonder personeel. Daarbij komt dat op basis van het Interim-rapport van de commissie-Van Dijkhuizen ook menige fiscale faciliteit voor ondernemers, met de zelfstandigenaftrek voor-op, ter discussie staat. Er hangt de mkb-ondernemer dus het nodige boven het hoofd, en dat terwijl hij het toch al niet makkelijk heeft in deze economisch sombere tijden.

Lint, zelfstandig gevestigd fiscalist en mr. dr. Nicole Gubbels, docent aan de Universiteit van Tilburg en lid van de commissieVan Dijkhuizen.

Bewust zelfstandig zonder personeelMet 26.000 aangeslotenen claimt Marrink met ZZP Nederland de grootste belangenorganisatie van zzp’ers in Nederland te zijn. Impliciet maakt hij daarmee duidelijk dat de organisatiegraad van zzp’ers tamelijk laag is. Vandaag de dag lopen er immers honderdduizenden van rond. De verstokte zzp’er verschilt volgens hem wezenlijk van een ondernemer in de klassieke zin. Hij is bewust zelfstandig en zonder personeel, met als belangrijkste doelstelling te voorzien in een eigen inkomen. Hij koestert de ultieme vrijheid om zelf te kunnen bepalen wanneer en waar hij werkt. Een ondernemer start vaak eveneens als zzp’er, maar is uit op groei en uitbouw van zijn onderneming.Marrink strooit vervolgens wat cijfers over het publiek uit. Zo is een ruime meerderheid van de zpp’ers middelbaar of hoogopgeleid, werkt meer dan de helft in de zakelijke dienstverlening, moet bijna een op de drie zich tevreden stellen met een omzet beneden de € 25.000 – maar zitten vier op de tien op minstens € 51.000 – en is de eenmanszaak veruit de favoriete rechtsvorm. De overgrote meerderheid is man en ruim de helft is ouder dan 45 jaar. Ook

Verslag: Ton Kamminga,

foto’s: Raphaël Drent

n n n n n n


haalt Marrink enkele gegevens aan van een CBS/TNOonderzoek uit 2012, waaruit zou blijken dat zzp’ers dik tevreden zijn over hun inkomen, afzet en werktijden. Vergaderen en overleggen vinden ze wel eens vervelend, net zoals het verzorgen van hun administratie en het verspillen van tijd door reizen, zeker die met vertraging. Niets menselijks is hen kennelijk vreemd.

Jacobse en Van EsEr is veel te doen over schijnzelfstandigheid, met name in de bouw. Jacobse en Van Estypes noemt Marrink dat. Maar volgens hem wordt dat sterk overdreven: hooguit 5 tot 10% laadt die verdenking op zich. Dat soort misbruik is toe te schrijven aan foute werkgevers, bemiddelaars en onwetende buitenlanders. De laatsten weten soms niet eens dat ze zelfstandige zijn en worden aldus flink uitgebuit. Overigens spreekt Marrink liever van schijnconstructies, want schijnzelfstandigen bestaan volgens hem niet.

Regelrechte rampDe huidige VARverklaring noemt Marrink een regelrechte ramp. Er is veel te veel onduidelijkheid over, ze biedt alleen de opdrachtgever zekerheid, is simpel te misbruiken – gewoon de juiste vakjes aankruisen op het aanvraagformulier – en de VARrow is van nul en generlei waarde.

Met de introductie van de VARwebmodule – overigens met een jaar uitgesteld tot 2015 – wordt het er niet beter op. ‘Oude wijn in nieuwe zakken’, concludeert Marrink, met als enige vernieuwing dat de opdrachtgever medeverantwoordelijk wordt. Daar wordt een zzp’er niet vrolijk van. Het is daarom dat de gezamenlijke zzporganisaties staatssecretaris Weekers een alternatief hebben aangeboden in de vorm van een Bewijs van Ondernemerschap (BVO). Dat kent een controle aan de

Dagvoorzitter Ruud Zuidgeest: ‘Hebben we hier te maken met een zzp’er of met een wzb’er (werknemer zonder baas)?’

Johan Marrink: ‘De huidige VAR-verklaring is een regelrechte ramp’

n n n n n n RB-dag


poort bij de Kamer van Koophandel via een persoonlijke inschrijving, en een vrijwaring voor zowel de opdrachtgever als de zzp’er. Dit in combinatie met een keiharde aanpak van fraude en misbruik. Weekers heeft echter al laten weten niets te voelen voor een volledige vrijwaring, omdat dit de fraudebestrijding zou bemoeilijken. De bewindsman kan het toch al niet goed doen bij Marrink, want met zijn halsstarrig en onterecht vasthouden aan btwheffing in de zorgsector bezorgt hij zzp’ers nachtmerries. En mocht de zelfstandigenaftrek worden afgeschaft, dan wel graag compenseren in de MKBwinstvrijstelling, zodanig dat ondernemers met een laag inkomen niet worden benadeeld.Ten slotte kraakt Marrink nog enkele noten over de problematiek van het verzekeren van het arbeidsongeschiktheidsrisico. Veel zzp’ers doen dat niet eens, en budgetpolissen kennen talloze uitsluitingen. Vrijwillig verzekeren via het UWV is een goede mogelijkheid, maar die is alleen weggelegd voor degenen die vanuit loondienst zelfstandig worden.

De ondernemer in de IBDe inkomstenbelasting, zo begint Van Lint, kent geen onderscheid tussen een zzp’er en een mkbondernemer: men is simpelweg ondernemer. Bij de introductie van de Wet IB 2001 stond daarbij wel de ‘echte’ ondernemer centraal. Het was intussen iets te makkelijk geworden om ondernemer te zijn, en dus werd voor de toegang tot de fiscale faciliteiten het ondernemersbegrip aangescherpt. En wie de toets wist te doorstaan, werd opnieuw geconfronteerd met strakkere voorwaarden, waaronder het urencriterium. Ook naderhand vonden nog aanscherpingen plaats; denk aan het vervangen van de degressieve zelfstandigenaftrek door een vast bedrag.Vervolgens gaat Van Lint in op enkele begrippen uit de Wet IB 2001 en constateert hij dat rond het ondernemerschap in hoofdzaak sprake is van open normen. Er bestaat geen definitie van wat nu eigenlijk winst is (alle voordelen uit de onderneming), wanneer die winst belast is (volgens de ‘regels’ van goed koopmansgebruik) en wat een onderneming is, wordt zelfs in geen enkel wetsartikel beschreven. Wie ondernemer is, is wel gedefinieerd, en wel in art. 3.4, inclusief gelijkstellingen in art. 3.5 Wet IB 2001. Belangrijk element in deze definitie is de rechtstreekse verbondenheid voor verbintenissen betreffende de onderneming. Hierbij wordt aangesloten bij het civielrechtelijke begrip verbintenis. Maar bijvoorbeeld bij een gemeenschap van goederen waarbij een van beide partners een onderneming drijft, is de ander niet rechtstreeks verbonden. En iemand die van actief ondernemer commandiet wordt, kan nog steeds aansprakelijk worden gesteld, maar is niet meer verbonden.Volgens Van Lint is in het gelijkstellingsartikel niet geregeld wat nu precies een zelfstandig beroep is. In elk geval behoort verbondenheid niet tot de voorwaarden. Een voorbeeld is dat van een clubeigenaar die accommodatie beschikbaar stelde aan een aantal prostituees, waarbij de dames en de eigenaar de opbrengst deelden. Deze dames beoefenden een zelfstandig beroep en daarvoor geldt het

Bezoekers over het thema ondernemerschap

op de RB-dag

Veel met zzp’ers te maken

Danny Noteboom CBDanny Noteboom laat zijn deelname aan de RBdag elk jaar afhangen van het onderwerp. Is het voor hem interessant, dan is hij zeker van de partij. Dit jaar was dat voor hem zeker het geval. “Ik ben namelijk zelf werkzaam als zzp’er en ik heb in mijn praktijk erg veel met zzp’ers te maken. Met name de presentaties van Arend Jan van Lint en Nicole Gubbels kon ik erg waarderen. Om verder op de hoogte te blijven van de fiscale actuali

teiten én om aan de PEpunten te komen, bezoek ik onder andere het forum, de Landelijke Studiebijeenkomsten en diverse PEcursussen.”

Er kwam discussie op gang

Dimitri Stokman FB“Voor mij persoonlijk is het thema van de RBdag zeer actueel. Ik ben namelijk een startende zzp’er, nadat ik jarenlang als fiscalist in loondienst heb gewerkt. Het is natuurlijk heel spannend om te starten in deze economisch wat mindere tijd. Het bevalt tot nu toe wel zeer goed. De kunst is om je te onderscheiden van de gevestigde kantoren.De presentaties van de diverse sprekers vond ik dan ook interessant en leuk. De laatste spreker (Nicole Gubbels, red.) had het voor elkaar dat er wat discussie in de zaal tot stand kwam. Over het algemeen had voor mij de materie nog meer diepgang mogen hebben.Naast de RBdag bezoek ik vaak de Landelijke Studiebijeenkomsten en de Kring bijeenkomsten in Alkmaar om op de hoogte te blijven van de actualiteit.”

n n n n n n


verbondenheidscriterium van art. 3.4 Wet IB 2001 niet, aldus de Hoge Raad.

Objectieve ondernemingVan Lint gaat vervolgens uitvoerig in op het begrip objectieve onderneming: een organisatie van arbeid en kapitaal die deelneemt aan het economische verkeer met de bedoeling om winst te behalen. In de ‘vertaling’ van Van Lint: een duurzame, zelfstandige entiteit, c.q. activiteiten van een zekere omvang, gericht op het realiseren in het economische verkeer van objectief haalbare winst. Wat betreft de duurzaamheid wijst hij op twee arresten over een kandidaatnotaris die in de plaats trad van de notaris. Vanwege de tijdelijkheid van die werkzaamheden was geen sprake van ondernemerschap. Daarentegen was dat wel het geval bij een beginnend arts die voor een ander waarnam; er mocht worden aangenomen dat dit de aanloop was naar een eigen praktijk.Voor zelfstandigheid moet een gezagsverhouding afwezig zijn. Even dreigde zelfs de lichtste aanwijzing al op zo’n gezagsverhouding uit te draaien, waarvan Van Lint enige komische voorbeelden geeft. Gelukkig heeft de Hoge Raad dit resoluut de kop ingedrukt. Ook een dienstbetrekking kan overigens deel uitmaken van de onderneming. Dat was bijvoorbeeld het geval bij een zelfstandig muzikant die tevens in dienstbetrekking muziekles gaf.Bij zelfstandigheid speelt ook inkomens en debiteurenrisico. Van Lint verwijst het idee dat er zonder debiteurenrisico geen sprake kan zijn van ondernemerschap, naar het rijk der fabelen. Hij noemt het voorbeeld van de journalist die voor eigen rekening en risico onderzoek deed. Niet het feit dat hij betaald zou krijgen, maar de vraag of hij het artikel wel zou weten te verkopen, vormde hier het risico.

Wat betreft de omvang van de activiteiten noemt Van Lint het normaal wanneer er in de eerste jaren een verlies optreedt. Ook het aantal opdrachtgevers hoeft in die begintijd nog niet ruim te zijn; zelfs één opdrachtgever kan

Mooie combinatie fiscaliteit en praktijk

Jos Erkens CB“Ik ben als parttime zelfstandige zeker geïnteresseerd in het onderwerp van vandaag. Vanuit het CBS worden zzp’ers regelmatig bestudeerd, dus de raakvlakken vandaag zijn voor mij erg groot. Mijn klantenkring bestaat ook grotendeels uit zzp’ers, maar ook uit ondernemers met een bv, en natuurlijk particulieren.Het mooie van het middagprogramma is de combinatie van fiscaliteit en praktijk. Johan Marrink van Stichting ZZP Nederland voegt ook echt iets toe omdat hij ook het wereldje vanuit de praktijk van de zzp’er laat zien. En met de wetenschappelijke invalshoek van Nicole Gubbels ontstaat een interessante diversiteit.”

Helder en duidelijk

Jurriën Dickman CB“Ik vind de RBdag tot nu toe erg leuk. Het thema van vandaag sprak mij erg aan. Ik heb een erg diverse klantenkring en in mijn dagelijkse praktijk veel te maken met zzp’ers. Het symposium vind ik helder en duidelijk, met goede sprekers. De afwisseling van de sprekers vind ik persoonlijk prima. Je blijft scherp, waardoor je de materie ook kunt blijven volgen. Erg leuk!

Naast de jaarlijkse RBdag ga ik ook naar PEcursussen, met onderwerpen als vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Vooral de btw is een onderwerp dat toch lastig blijft, ook omdat het zo complex is. Daarnaast ben ik vorig jaar naar een aantal cursussen over de werkkostenregeling (wkr) geweest. De loonadministrateurs die ik tot mijn klanten kan rekenen, werken nog niet veel met de wkr, nu ongeveer zo’n 5%. Het is afwachten welke ontwikkelingen zich met deze regeling gaan voordoen.”

Arend Jan van Lint: ‘De inkomstenbelasting kent geen onder-scheid tussen een zzp’er en een mkb-ondernemer’

n n n n n n RB-dag


soms volstaan. Ronduit hilarisch is evenwel het voorbeeld van Van Lint van een ondernemer die door de rechter tot in den treure wordt geholpen de goede antwoorden te geven, maar tot op het laatst telkens de verkeerde oplepelt: ‘Doet u pogingen om andere opdrachtgevers te verwerven?’ ‘Nee, niemand zit op mij te wachten.’Bij het criterium objectief haalbare winst gaat het niet om het directe resultaat op korte termijn, maar om de vraag: wordt het nog wat. De beginjaren mogen dus, zoals eerder opgemerkt, best verliesgevend zijn; in het geval van een keramist was dat zelfs gedurende vele jaren het geval. Bij het beoordelen van de winstgevendheid in de beginjaren mogen de resultaten in latere jaren worden meegenomen, blijkt uit een arrest van de Hoge Raad.Van Lint besluit met de opmerking dat al het voorgaande onverkort geldt voor de zzp’er.

Kwalificatie als ondernemer belangrijker gewordenNicole Gubbels buigt zich over de vraag waarom een kwalificatie als ondernemer nu eigenlijk zo gewild is. Daartoe gaat ze net als Van Lint even terug naar het begin van de Wet IB 2001. Werknemers en resultaatgenieters kenden toen beiden een toptarief van 52%, en het enige verschil was dat resultaatgenieters hun werkelijke kosten mochten aftrekken en werknemers slechts een arbeidskostenforfait. Ook IBondernemers betaalden maximaal 52%, en dga’s een gecombineerd Vpb/abtarief van maximaal 51,25%. Ook al omdat menige fiscale faciliteit aan stringentere regels was gebonden, concludeerden Bart Schuver en Peter Kavelaars in 2003 dat de discussies over het ondernemerschap stukken minder zouden worden.Ze hadden echter buiten de waard gerekend, want allengs is het Vpbtarief drastisch verlaagd en deed daardoor ook de MKBwinstvrijstelling haar intrede. En dat terwijl de Vpbverlaging puur met internationals te maken had. Ook ging de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de Successiewet naar 100% over de eerste ruim € 1 miljoen en 83% over het meerdere. Met nog wat andere maatregelen is de kloof tussen ondernemers en nietondernemers allengs groter geworden. Dat maakt de vraag of dit verschil in behandeling wel gerechtvaardigd is, alsnog relevant; zie ook de uitspraak van Rechtbank Breda over de BOR. Vraag is bijvoorbeeld ook waarom een resultaatgenieter bij dit alles het nakijken heeft.

RechtvaardigingSuccessievelijk bespreekt Gubbels de gangbare argumenten ter rechtvaardiging van de bijzondere positie van de ondernemer en de noodzaak hem bepaalde faciliteiten te gunnen. Waar nodig probeert ze deze argumenten te fileren en dat komt haar op de nodige reacties uit het publiek te staan (dat ze daartoe overigens uitdrukkelijk had uitgenodigd).Ten eerste is er het argument dat de ondernemer risico neemt en daarvoor beloond wil worden. Ja, zegt Gubbels, maar dan toch vooral wanneer kapitaal wordt geïnvesteerd. En wat is dan het verschil met een belegger in aandelen?

Weer een goede RB-dag

Anke Sassen bc“Mijn complimenten voor weer een goede RBdag! Het moet een hele klus zijn om dit te organiseren. Toevallig heb ik gisteren ook een PEcursus van Heleen Elbert gevolgd over dit onderwerp. Ik ben dus nu weer volledig op de hoogte van de laatste actualiteiten op zzpgebied. Wel handig, want dat is ook de doelgroep waar ik mee werk. Ik begeleid namelijk jonge startende ondernemers – overigens niet alleen zzp’ers – die bijvoorbeeld hun eerste on

derneming al op hun 17e zijn gestart en nu midden 20 zijn. Die geef ik een steuntje in de rug en begeleid ze zodat ze nog sterkere ondernemers worden.”

Het klinkt me als muziek in de oren

Irma Tap-Faber bc“Ik bezoek jaarlijks de ALV. Ik vind het namelijk belangrijk dat je als lid interesse toont in de vereniging. Ook het symposium bezoek ik altijd, eigenlijk ongeacht wat het onderwerp is. Het is voor mij een combinatie van interesse en, eerlijk gezegd, ‘goedkope’ PEpunten.Wat het voor mij telkens weer leuk maakt, is dat een bepaald onderwerp altijd vanuit diverse invalshoeken wordt belicht. Dit jaar was het onderwerp voor mij een schot in de roos. Ik heb een administratiekantoor, als zzp’er, met daarbij ook nog eens veel klanten die zzp’er zijn. Ik ben dus eigenlijk het onderwerp van vandaag, het klinkt me als muziek in de oren.”

n n n n n n


Ander argument is dat de winst ook een investerings, reserverings en oudedagsverzorgingsfunctie heeft. Bij de investeringsfunctie kan Gubbels zich nog wel wat voorstellen, maar waarom een reserverings en oudedagsverzorgingsfunctie wel voor ondernemers en niet voor resultaatgenieters zou gelden, gaat er bij haar niet in. Dat ondernemers een positieve invloed hebben op de werkgelegenheid en de productiviteit, daar kan ze ook nog wel in komen, maar ze vraagt zich af of dat voor alle ondernemers geldt – denk aan zzp’ers – en of niet juist ook werknemers daaraan bijdragen.

Zoek de verschillenVan de fiscale ondernemersfaciliteiten gaat een aanzuigende werking uit en Gubbels vraagt zich af of je nu zo nodig om fiscale redenen ondernemer moet willen worden. Momenteel betaalt een kwart van de ondernemers helemaal geen belasting, omdat ze met een laag inkomen en een batterij aan faciliteiten op nul uitkomen. Vergeet niet, vervolgt Gubbels, dat dit ook doorslaat naar allerlei toeslagen. Immers, hoe lager het inkomen, des te hoger of eerder de tegemoetkomingen uit al die toeslagregelingen. Wat haar betreft bedenken we eerst waarom een faciliteit nodig is en pas daarna hoe we dat in het vat gieten en bij wie die faciliteit terecht moet komen.We moeten dus af van die allesofnietsregelingen en in plaats daarvan kijken naar de kenmerken van de verschillende doelgroepen. Gubbels onderscheidt een drietal situaties, met achtereenvolgens een toenemend belang bij faciliteiten. Op het laagste faciliteitenniveau zitten de werknemers. Een treetje hoger staan de zzp’ers en de ondernemers zonder kapitaal. En op het hoogste niveau vinden we de ondernemers met kapitaal en/of werknemers.Ten slotte wijdt Gubbels nog enkele woorden aan een separate winstbox – liever minder dan meer boxen – en aan een duale inkomstenbelasting. Met dat laatste bedoelt ze dat arbeid en kapitaal verschillend worden behandeld en dat dit voor iedereen geldt, dus ook voor de dga. Met een vaste kapitaalvergoeding, waarbij het sala

Stof tot nadenken

Wendy Boenders MB FB“Ik ben zeer te spreken over de RBdag. Eerst is er de gestructureerde ALV, waarbij de echt interessante zaken die bij de vereniging spelen aan bod komen. Ik vind het belangrijk om daarvan op de hoogte te zijn. Ook het symposium was erg interessant. De ene spreker spreekt natuurlijk meer aan dan de andere. Vooral de laatste, die het onderwerp vanuit de

wetenschappelijke invalshoek benaderde, heeft veel interessante dingen gezegd waarmee ze de zaal prikkelde en stof tot nadenken gaf.Er zijn momenteel zoveel personen die om aandacht schreeuwen met ideeën die absoluut niet haalbaar zijn, dat het ook wel eens leuk is om van iemand met een wetenschappelijke achtergrond te horen hoe zij dat nou ziet. Al vraag ik me ook van haar voorstellen af hoe haalbaar ze in de politiek zijn. Daar zal ze nog een harde dobber aan hebben.”

Nicole Gubbels: ‘We moeten af van die alles-of-nietsregelingen’

ris slechts als restpost geldt, kan box 2 worden afgeschaft en is ook al het oppotten van geld in de bv om maar belastingheffing te kunnen uitstellen, van de baan. In de Scandinavische landen werkt dit systeem al, zegt Gubbels. Maar of ze daarvoor in ons land de handen op elkaar krijgt, is zeer de vraag.

Ten slotteDe vraag of iemand ondernemer is of niet, zal ook in de toekomst nog voor heel wat discussie zorgen. Er dienen nog allerlei problemen te worden opgelost en de grote vraag is of daarbij voor alle betrokkenen bevredigende oplossingen worden gevonden en ook daadwerkelijk worden gekozen. Deze RBdag bracht ons in elk geval een verhelderende kijk op deze problematiek en helpt ons om de toekomstige ontwikkelingen op hun merites te kunnen beoordelen. <<<

n n n n n


Recentelijk besliste de Hoge Raad dat een ‘papieren’ schenking geldt als ‘schenking ter zake des doods’ in de zin van art. 7:177 BW. In deze bijdrage wordt ingegaan op de vraag of de uitspraak ook gevolgen heeft voor de erfrechtelijke renteovereenkomst, en worden de prakti-sche gevolgen van de uitspraak geïnventariseerd.

den voorkomen door het op papier geschonken bedrag meer dan 180 dagen voor het overlijden van de schenker uit te betalen, maar het nadeel daarvan is uiteraard dat het moment van overlijden vaak lastig te plannen is.

Wel of geen schenking ter zake des doods?Voor zover een schenking de strekking heeft dat ze pas na het overlijden van de schenker – en dus niet reeds tijdens diens leven – zal worden uitgevoerd, vervalt ze met het overlijden van de schenker, tenzij de schenking door de schenker persoonlijk is aangegaan en daarvan een notariële akte is opgemaakt, aldus art. 7:177, lid 1 BW.In de vakliteratuur is er nogal wat discussie geweest over de vraag of een papieren schenking als een schenking ter zake des doods moet worden gekwalificeerd en dus bij notariële akte dient te geschieden. Enerzijds kan worden gesteld dat het veelal de bedoeling is dat het verrichten van de toegezegde hoofdprestatie – het uitbetalen van het geschonken bedrag – pas bij het overlijden van de schenker zal geschieden. Anderzijds kan ook zeker niet worden ontkend dat er in de meeste gevallen ook tijdens het leven van de schenker al het een en ander gebeurt; meestal betaalt de schenker immers, zoals we hiervoor al zagen, rente aan de begiftigde, en daarnaast moeten de begiftigden de geschonken vordering opgeven in box 3, waartegenover de schenker de schulden aan de begiftigde in box 3 kan aftrekken. Dat betekent overigens wel dat het oppassen geblazen is als de schenker weinig of geen vermogen in box 3 heeft, zoals bij de veelvoorkomende situatie dat het vermogen niet liquide is omdat

Schenken is een bekende estate planningstool. Het vermogen dat bij leven wordt overgeheveld, maakt immers later geen deel meer uit van de nalatenschap, zodat een besparing van erfbelas

ting wordt bereikt.Een ‘echte’ schenking, dat wil zeggen een schenking waarbij daadwerkelijk geld of goederen aan de begiftigde worden overhandigd, is de eenvoudigste en – in elk geval voor de begiftigde, die meteen over het geschonken vermogen kan beschikken – ook de prettigste methode.Vaak ontbreekt het de schenker echter aan liquiditeiten of ander vrij beschikbaar vermogen om op deze wijze vermogen over te hevelen, en dan neemt men zijn toevlucht tot de schuldigerkenning uit vrijgevigheid, in de praktijk meestal aangeduid als ‘papieren’ schenking. Hierbij schenkt de schenker een bedrag aan de begiftigde en leent dat ogenblikkelijk weer terug, met als eindresultaat dat de begiftigde een vordering op de schenker heeft verkregen. De bedoeling is over het algemeen dat de geschonken vordering pas kan worden opgeëist als de schenker komt te overlijden, zodat diens nalatenschap dan minder groot is en er erfbelasting wordt bespaard. Daarvoor is overigens wel vereist dat over het op papier geschonken bedrag jaarlijks daadwerkelijk 6% rente is betaald, anders vindt art. 10 SW toepassing en wordt de schenking bij de begiftigde alsnog als erfrechtelijke verkrijging aangemerkt.In de praktijk wordt het betalen van die rente nogal eens vergeten. In dat geval kan de toepassing van art. 10 SW worden vermeden door het betalen van een zogenoemde inhaalrente.1 Ook kan de toepassing van art. 10 SW wor

Peter BloklandMr. P. Blokland is

als notaris en estate planner verbonden

aan De Kort van Tuijl Notarissen te

Tilburg

De papieren schenking en de erfrechtelijke rente-overeenkomst als schenking ter zake des doods

n n n n n


het in de eigen woning vastzit; met een beetje pech wordt het beoogde erfbelastingvoordeel dan binnen afzienbare tijd door het IBnadeel tenietgedaan.De kwestie of de papieren schenking nu wel of geen schenking ter zake des doods is, is uiteindelijk door de Hoge Raad beslist in zijn arrest van 9 december 2011 (BNB 2012, 46, VN 2011/66.25):

3.3.2. De door erflaatster bij de onderhandse akten schuldig erkende bedragen waren (...) pas opeisbaar bij haar overlijden. Het hof heeft hieraan kennelijk en – gelet op het hiervoor in 3.3.1. overwogene – te-recht de gevolgtrekking verbonden dat de bij de on-derhandse akten gedane schenkingen de strekking hadden pas na het leven van erflaatster te worden uitgevoerd. Hieraan doet niet af dat rente over de schuldig erkende bedragen is bedongen, ook niet in-dien die rente bij leven van erflaatster is betaald.

Ook ’s hofs oordeel dat de schenkingen niet bij leven van erflaatster zijn uitgevoerd geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting, terwijl het voor het overige, als verweven met waarderingen van feitelijke aard, in cassatie niet op juistheid kan worden getoetst. Dit oordeel is voorts niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd.2

In de visie van ons hoogste rechtscollege vervallen derhalve onderhands aangegane papieren schenkingen – als de geschonken bedragen niet bij leven zijn uitbetaald – met het overlijden van de schenker, zodat deze niet als aftrekpost voor de erfbelasting kunnen worden opgevoerd. De gang naar de notaris lijkt dus aangewezen, hetgeen mij persoonlijk uiteraard pleziert, maar mij toch niet belet om nog een tweetal kanttekeningen te plaatsen:n het lijkt erop dat de schuldigerkende bedragen in de

door de HR besliste procedure (uitsluitend) bij overlijden van de schenkster opeisbaar waren en niet – zoals gebruikelijk – eveneens in een aantal situaties bij leven (opname in een verzorgingshuis etc.). De vraag is of de aanwezigheid van dergelijke aanvullende opeisbaarheidsgronden aan de papieren schenking het ‘ter zake des doods’karakter kan ontnemen. Ik acht het niet uitgesloten dat daarover nog wel eens een procedure wordt gevoerd, maar intussen lijkt het verstandig om op safe te spelen en de cliënt naar de notaris te sturen;

n de uitspraak van de Hoge Raad lijkt nog steeds ruimte te laten voor het alternatief van het daadwerkelijk heen en weer boeken van geld van schenker naar begiftigde en vice versa. Kennelijk is er dan wel sprake van een ‘uitvoering’ van de schenking tijdens leven van de schenker als bedoeld in art. 7:177, lid 1 BW, maar voor mijn gevoel is de kans van slagen niet heel groot als de begiftigde het bedrag onmiddellijk na ontvangst naar de schenker terugboekt. Anders gezegd, echt ‘uitgevoerd’ is de schenking pas als de begiftigde het geld gedurende een flinke periode ter vrije beschikking heeft, en er bij wijze van spreken

een leuke cabrio van zou kunnen kopen. Dat risico zullen veel schenkers niet willen lopen.

Praktische gevolgen van het arrest van de Hoge RaadWelke consequenties heeft de kwalificatie van de papieren schenking als schenking ter zake des doods voor de adviespraktijk?Ten eerste is het nu duidelijk dat de schenking, wil deze de schenker overleven, bij notariële akte en door de schen-ker persoonlijk moet worden aangegaan. ‘Persoonlijk’ betekent in dit verband dat het geven van een volmacht niet mogelijk is. Wordt aan deze eisen niet voldaan, dan is de schenking dus op zich – zie de tekst van art. 7:177 BW – wel geldig, maar hangt er een zwaard van Damocles boven, te weten dat de schenking vervalt als ze niet bij leven van de schenker is uitgevoerd.De kwalificatie als schenking ter zake des doods betekent ook dat de begiftigde als legataris wordt aangemerkt (art. 4:126, lid 1 BW) en dus pas aan de beurt komt als de andere schuldeisers van de nalatenschap nog iets hebben overgelaten (art. 4:120, lid 1 BW). Door een legaat in de vorm van een papieren schenking te gieten, kan de schenker de begiftigde dus niet in een betere erfrechtelijke positie brengen dan hij als legataris zou hebben gehad. Als quasilegaat moet de schenking overigens ook in het centraal testamentenregister worden ingeschreven.De kwalificatie van de papieren schenking als schenking ter zake des doods heeft ook specifieke gevolgen op het gebied van het huwelijksvermogensrecht. Zo is op grond van het bepaalde in art. 1:88, lid 4 BW voor het verrichten van een schenking ter zake des doods – voor zover deze althans niet bij leven wordt uitgevoerd – geen toestemming van de echtgenoot van de schenker vereist, en ontstaat door het verrichten van een dergelijke schenking door

In de vakliteratuur is er nogal wat discussie geweest over de vraag of een papieren schenking als een schenking

ter zake des doods moet worden gekwalificeerd

Onderhands aangegane papieren schenkingen vervallen met het

overlijden van de schenker

De papieren schenkingn n n n n


een in gemeenschap van goederen gehuwde echtgenoot op grond van art. 1:94, lid 5 BW een privéschuld van de schenkende echtgenoot. Dit laatste geldt echter alleen als de gemeenschap na 2011 is ontstaan.3

Heeft de uitspraak van de Hoge Raad ook gevolgen voor de erfrechtelijke renteovereenkomst?Een andere wijze van vermogensoverheveling is het vaststellen, middels een renteovereenkomst, van een (hogere) rente op de vordering die kinderen na het overlijden van een ouder op de langstlevende partner hebben verkregen. Bij de standaard wettelijke verdeling ex art. 4:13 BW komen de kinderen er namelijk zonder nadere renteovereenkomst bekaaid vanaf: op grond van lid 4 van genoemd artikel wordt de vordering die ze op de langstlevende echtgenoot verkrijgen, vermeerderd met een percentage gelijk aan de wettelijke rente, voor zover die hoger is dan 6%. En aangezien de wettelijke rente al jaren niet hoger is dan 6%, zet dit weinig zoden aan de dijk.Als een renteovereenkomst binnen de aangiftetermijn voor de erfbelasting wordt gesloten, wordt het vermogen van de langstlevende ‘uitgehold’: de bijgeschreven rente is bij het overlijden van de langstlevende partner een aftrekpost voor de erfbelasting.4

Voor wat betreft de erfbelasting bij het ‘eerste overlijden’ hangen de fiscale gevolgen eveneens af van het moment waarop de renteovereenkomst wordt gesloten. Wordt de hogere rente overeengekomen binnen de aan

giftetermijn voor de erfbelasting, dan wordt deze – mits sprake is van een wettelijke verdeling of van een testament dat de bevoegdheid tot vaststelling delegeert – fiscaal als erfrechtelijke verkrijging aangemerkt. In de andere gevallen wordt de rente fiscaal als schenking beschouwd (zie art. 1, lid 3 en 4 SW).5

Met bovenstaande fiscale analyse is nog niets gezegd over de civielrechtelijke kwalificatie van de renteovereenkomst. Zowel in lid 3 als in lid 4 van art. 1 SW is immers sprake van een fictieve verkrijging; in bepaalde gevallen wordt het resultaat van de renteovereenkomst aangemerkt als erfrechtelijke verkrijging, in andere situaties als een verkrijging krachtens schenking, maar wat het nu echt is, vertelt de wettekst niet.Het lijkt evident dat civielrechtelijk sprake is van een schenking. Immers, langstlevende en kinderen sluiten een overeenkomst ‘om niet’ met de bedoeling dat de kinderen worden verrijkt (meer rente op de vorderingen) en de langstlevende verarmt (gro tere schulden aan de kinderen), zodat aan de definitie van de schenking in art. 7:175, lid 1 BW is voldaan. Het is echter ook mogelijk om de renteovereenkomst te zien als een (nadere invulling van de) erfrechtelijke verkrijging; in die visie wordt de rente uit de nalatenschap van de overledene verkregen.In de parlementaire geschiedenis van de herziening van de Successiewet blijkt hoe de staatssecretaris er tegenaan kijkt:

3. De regeling moet uitvoerbaar zijn. Het wettelijk erfrecht stelt geen termijn waarbinnen de renteaf-spraak moet worden gemaakt. Reeds bij de aanpas-sing van de Successiewet 1956 op het zogenoemde nieuwe erfrecht met ingang van 1 januari 2003 is onderkend dat het ontbreken van een dergelijke ter-mijn voor de belastingheffing weinig praktisch is. Daarom verbinden de voorgestelde bepalingen al-leen gevolgen voor de erfbelasting aan de renteaf-spraken als die afspraken binnen een bepaalde ter-mijn worden gemaakt, waarbij is aangesloten bij de aangiftetermijn. Aansluiting bij deze termijn bete-kent dat ook rentevaststellingen gemaakt binnen de periode van het verleende uitstel voor het doen van aangifte gevolgen hebben voor de erfbelasting. Door aan te sluiten bij de aangiftetermijn kan bij het vaststellen van de aanslagen direct met de renteaf-spraak rekening worden gehouden. Dit is voor de uitvoering ook noodzakelijk, omdat voor de bepaling van de waarde van het vruchtgebruik en de hoofd-gerechtigdheid van de vordering, de rente nu een-maal moet vaststaan. Bovendien wordt hiermee voorkomen dat bij latere renteafspraken op de op-gelegde aanslagen moet worden teruggekomen. De heffing over deze laatste rentevaststellingen vindt, hoewel zij een erfrechtelijke basis hebben, dus om uitvoeringstechnische redenen niet plaats op grond van de erfbelasting. Zo bevat het derde lid geen fic-tie, maar een successiewettelijke beperking van de erfrechtelijke werkelijkheid.6

Het lijkt evident dat civielrechtelijk sprake is van een schenking, maar wat het nu echt is, vertelt de wettekst niet

De kwalificatie als schenking ter zake des doods betekent ook dat de begiftigde als legataris wordt aangemerkt

n n n n n


De staatssecretaris zegt hier dat een rentevaststelling op grond van een testamentaire bevoegdheid of op grond van het wettelijk erfrecht (art. 4:13, lid 4 BW) civielrechtelijk, ongeacht het moment waarop deze plaatsvindt, een erfrechtelijke verkrijging is. Puur om praktische redenen, namelijk het voorkomen dat aanslagen moeten worden herzien, wordt de periode waarbinnen de fiscaliteit het civiele recht volgt, beperkt tot de aangiftetermijn.Cruciaal in deze redenering is de zin: ‘Zo bevat het derde lid geen fictie, maar een successiewettelijke beperking van de erfrechtelijke werkelijkheid.’ In de visie van de staatssecretaris is art. 1, lid 3 SW dus eigenlijk een nega-tieve fictiebepaling, omdat de wettekst blijkbaar inhoudt dat de civielrechtelijke werkelijkheid alleen wordt gevolgd als deze zich binnen de aangiftetermijn voordoet. Blijkbaar, want dit had in de wet wel duidelijker tot uitdrukking kunnen worden gebracht!

Heeft de staatssecretaris het bij het rechte eind?Naar ik meen is dat niet het geval, omdat het in de visie dat de renteovereenkomst (vaak) leidt tot een erfrechtelijke verkrijging, al te gemakkelijk zou zijn om derden te benadelen. Om te beginnen een wat exotisch voorbeeld. Stel een erflater, gehuwd onder koude uitsluiting, overlijdt zonder testament, zodat de wettelijke verdeling van toepassing is. De langstlevende, die vreest binnen afzienbare tijd te zullen worden belaagd door privéschuldeisers (geen nalatenschapsschuldeisers), komt met de kinderen overeen dat over de vorderingen jaarlijks een rente van 100% moet worden betaald, zodat zijn vermogen snel slinkt en de schuldeisers het nakijken hebben.7 Actio Pauliana, zal iedereen dan meteen roepen, maar in de visie van de staatssecretaris is het aanknopingspunt daarvoor moeizaam, omdat de verkrijging door de kinderen wordt beschouwd als een erfrechtelijke verkrijging, en dus niet aan de langstlevende kan worden toegerekend. Naar ik meen zou hier een Actio Pauliana ingesteld moeten kunnen worden.8

Minder vergezocht is het voorbeeld waarin de renteovereenkomst wordt ingezet om een legitimaris buitenspel te zetten; na het overlijden van de eerste ouder behoudt het ‘zwarte schaap’ een vordering met wettelijke verhoging, terwijl de langstlevende met de ‘brave kinderen’ overeenkomt dat op hun vorderingen een hoge rente wordt bijgeschreven, zodat hij bij zijn overlijden ‘technisch failliet’ is en de legitimaris pondspondsgewijze moet delen met de andere kinderen die een veel grotere vordering hebben. Het past in het systeem van het erfrecht dat dan de aan de andere kinderen geschonken extra rente bij het overlijden van de langstlevende deel uitmaakt van diens legitimaire massa. In de visie van de staatssecretaris zou dit laatste, nu de rente als erfrechtelijke verkrijging uit de ‘eerste’ nalatenschap wordt beschouwd, niet mogelijk zijn. Ondanks de penibele positie van de legitimaris in het nieuwe erfrecht lijkt mij dit toch een stap te ver.Mijn conclusie is dus dat de renteovereenkomst civielrechtelijk als schenking moet worden beschouwd. En dan is de volgende vraag uiteraard of dan ook, met toepassing van het arrest van de Hoge Raad van 9 december 2011, kan worden geconcludeerd dat sprake is van een schenking ter zake des doods als bedoeld in art. 7:177 BW. Naar mijn mening wel, want in feite gebeurt er bij een renteovereenkomst waarbij een hogere rente wordt overeengekomen precies hetzelfde als bij een papieren schenking; de schenker geeft een bedrag aan de begiftigden, dat (in principe) pas wordt uitbetaald als de schenker overlijdt. Dat betekent dat de hiervoor omschreven

Mijn conclusie is dat de renteovereenkomst civielrechtelijk

als een schenking ter zake des doods moet worden beschouwd

De papieren schenkingn n n n n


gevolgen van het arrest van de Hoge Raad voor de papieren schenking – mutatis mutandis – van overeenkomstige toepassing zijn.

ConclusieZowel de papieren schenking als de erfrechtelijke renteovereenkomst waarbij de rente wordt verhoogd, is een schenking ter zake des doods als bedoeld in art. 7:177, lid 1 BW. Deze overeenkomsten dienen dan ook te worden aangegaan bij een notariële akte waarbij de schenker/schuldenaar persoonlijk verschijnt, om te voorkomen dat de schenking vervalt wanneer de schenking – zoals meestal het geval zal zijn – bij het overlijden van de schenker nog niet is uitgevoerd. <<<

Noten1 Meer over de toepassing van art. 10 SW bij papieren schenkingen

is te vinden in het besluit van 4 april 2012, nr. BLKB2012/103M.

2 De uitspraak is inmiddels door velen becommentarieerd, zie Van

Vijfeijken in de noot in BNB, Zwemmer in FED 2012, 15, Schoen

maker in NTFR 2012, 210, Blokland in JBN 201212 en Welkers en

Reijnen in FBN 201231.

3 Dit wonderlijke stuk overgangsrecht – het had meer voor de

hand gelegen om te bepalen dat art. 1:94, lid 5 BW zou gelden

voor alle na 1 januari 2011 gedane schenkingen – is te vinden in

art. V, lid 2 van de Wet wijziging gemeenschap van goederen

(Stb. 2011, 205).

4 Wordt de overeenkomst na de aangiftetermijn voor de erfbelas

ting gesloten en is de rente niet meer dan 180 dagen voor het

overlijden van de langstlevende uitgekeerd, dan wordt de bijge

schreven rente bij het ‘tweede overlijden’ belast op grond van

art. 10 SW. Zie de Nota naar aanleiding van het verslag van 21 au

gustus 2009, Kamerstukken II 2008/09, 31 930, nr. 9, p. 3435 en

de Nadere memorie van antwoord van 14 december 2009, Ka-

merstukken I 2009/10, 31 930, nr. F, p. 7.

5 Voor de inkomstenbelasting zal de rente – evenals de vordering

zelf – vrijwel altijd zijn gedefiscaliseerd, hetgeen betekent dat de

kinderen de vordering niet in box 3 hoeven op te geven, waarte

genover uiteraard de langstlevende de schulden aan de kinderen

niet als aftrekpost kan opvoeren (art. 5.4 Wet IB 2001).

6 Eerste Nota van Wijziging, Kamerstukken II 2008/09, 31 930, nr.

10, p. 1213.

7 Gezien art. 9, lid 1 SW kunnen de vorderingen van de kinderen,

ongeacht de rente, niet hoger dan nominaal worden gewaar

deerd, en in deze situatie zal men waarschijnlijk niet wakker lig

gen van de toepassing van art. 9, lid 2 SW bij het overlijden van

de langstlevende.

8 Daarbij bevind ik mij in goed gezelschap. Ook Van Mourik, Hand

boek Erfrecht (2006) op p.68, en AsserPerrick, nr. 67, zijn van

mening dat een rentevaststelling onder omstandigheden paulia

neus kan zijn.

Juridische modellenbankOnline modellen voor effectieve dienstverlening

Verder in fi scale kennis

Bekijk de juridischemodellenbank op het ledendeel van

www.rb.nl

www.rb.nl

De dagelijkse praktijk stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de dienstverlening van de belastingadviseur.

U heeft hierbij niet alleen te maken met fi scale regelgeving, maar ook vaak met rechts- personenrecht, vermogensrecht en verbintenissenrecht. Register Belastingadviseurs ontwikkelde daarom in samenwerking met Bol Juristen speciaal voor haar leden een databank met modelovereenkomsten, toegespitst op het privaatrecht.

In de juridische modellenbank vindt u: Juridische modellen toegespitst op privaatrecht Direct toepasbaar in uw adviespraktijk Gratis juridische helpdesk van Bol Juristen

Exclusiefvoor leden

24 uur per dag online

beschikbaar

http://www.rb.nl/inlog_gedeelte/ledenweb/vakinformatie/modellen_bol_juristen/

column

19

Het kabinetRutte II worstelt met de gevolgen van de economische crisis voor het in de hand houden van de rijksbegroting. Zelfs binnen de VVD lijkt er een ideologische strijd te zijn ontstaan tussen de rekkelijken en de preciezen. Waar de preciezen vasthouden aan de door ‘Brussel’ opgelegde norm van een begrotingstekort van maximaal 3%, zijn de rekkelijken bang dat door het te strikt vasthouden aan deze norm de economie kapot wordt bezuinigd.Daarbij verbaas ik mij over het gebruik van het woord ‘bezuinigen’. Volgens Van Dale betekent bezuinigen ‘het beperken van de uitgaven’. Dit vergt dus het maken van keuzes: waar kan het wat minder, welke uitgaven kunnen vervallen? De Nederlandse politiek geeft echter een heel andere uitleg aan het begrip bezuinigen. Van minder uitgeven is geen sprake; sterker nog, ieder jaar stijgen de uitgaven op de rijksbegroting. In die zin is er van ‘kapot bezuinigen van de economie’ dus absoluut geen sprake. Wat niet wil zeggen dat het huidige overheidsbeleid geen kwalijke gevolgen heeft voor de economie. Onder de noemer bezuinigen worden namelijk keer op keer schaamteloos de belastingen verhoogd. Dit is dus geen bezuinigen, dit is de rekening voor een te hoog uitgavenpatroon wegleggen waar die niet thuishoort.

Een van die omstreden belastingverhogingen is de ‘eenmalige’ crisisheffing van 16% die van werkgevers wordt geheven over beloningen boven € 150.000. Deze heffing zou in principe alleen voor 2013 gelden, maar met het grootste gemak is deze heffing wederom ‘eenmalig’ van toepassing verklaard voor 2014. Hieraan doet niet af dat in het sociaal akkoord zoals dat op 11 april 2013 is gepresenteerd, het hele pakket aan ‘bezuinigingen’ is vooruitgeschoven. We zullen waarschijnlijk pas dit najaar duidelijkheid krijgen over de vraag of deze maatregel voor 2014 ook daadwerkelijk wordt ingevoerd.Voor een bepaalde groep belastingplichtigen hebben we dus in Nederland (tijdelijk) een buitenproportioneel hoog tarief van 68%. Is het niet vreemd dat deze maatregel is ingevoerd door een kabinet waarin de VVD een prominente plaats inneemt? Bedenk daarbij dat zelfs de SP in haar verkiezingsprogramma een toptarief in de inkomstenbelasting van 65% als het maximaal haalbare ziet. Dat een dergelijk hoog tarief het vestigingsklimaat in Nederland voor het (internationaal opererende) bedrijfsleven geen goed doet, tracht men te verbloemen door de heffing bij de werkgever in plaats van bij de belastingplichtige zelf te leggen. Daarmee wordt niet alleen de intelligentie van de markt onderschat, maar wordt ook achteloos voorbijgegaan aan het feit dat het voor de groep ondernemers uit het midden en kleinbedrijf die hun onderneming uitoefenen in de vorm van een besloten vennootschap – de dga’s – niet uitmaakt waar de heffing terecht komt. Uiteindelijk krijgt die dga toch de volle laag.Voor ons als belastingadviseur heeft deze wetgeving wel tot gevolg dat de relevantie van ons vak toeneemt. De markt accepteert dergelijke hoge belastingtarieven niet en het is aan ons om onze cliënten waar mogelijk de weg te wijzen naar een wettelijke manier om de belastingdruk te matigen. <<<

Schaamteloos

juni 2013 | nummer 3 | het Register

G.J. (Gerard) van Nieuwenhuijzen FB

directielid fiscaal bij Van Oers Accountancy & Advies te

Roosendaal


n n n n n

Interviewhet

n n n n n


‘De mogelijkheid om te frauderen bleek zo kinderlijk eenvoudig te realiseren

dat we ons niet konden voorstellen dat het niet ook elders gebeurde’

Dat er fraude plaatsvindt, is niet nieuw, zegt Henk Huttinga, op wiens visitekaartje de functie Landelijke Coördinator Franchise prijkt. Hij houdt zich bezig met de bestrij

ding van fraude bij franchisenemers van supermarkten, in eerste instantie bij de vroegere supermarktketen Super de Boer. Daar bleek op grote schaal omzet te zijn verdoezeld, waardoor de schatkist fors is benadeeld.

Hoe kwam die fraude aan het licht?‘We kregen tijdens een reguliere controle argwaan bij één ondernemer over diens uitgavenpatroon. Dat kon gewoon niet. We doken daarom in diens privébestaan door een ouderwetse vermogensvergelijking te maken. En toen kwam de aap uit de mouw: hij had retouren geboekt die er helemaal niet waren geweest en had het daarbij horende bedrag uit de kassa gehaald. En wel op zo’n schaal dat het om substantiële bedragen ging.’

En toen gingen jullie verder zoeken?‘De mogelijkheid om te frauderen bleek zo kinderlijk eenvoudig te realiseren dat we ons niet konden voorstellen dat het niet ook elders gebeurde. We lieten er daarom een gedigitaliseerde analyse op los, waaruit we op

maakten dat rond 45% van de franchisenemers uit de Super de Boerketen moest rommelen met de omzet.’

Ging het alleen om onterechte retouren?‘Er werd ook gerommeld met statiegeld. En er werden ook wel aparte kraampjes ingericht waarin waren werden verkocht die niet op de kassa werden aangeslagen. In de grensstreek gebeurde dat bijvoorbeeld met Duits bier.’

Waarom alleen franchisenemers? Dat kon toch ook bij de ei-gen winkels van de keten gebeuren?‘Theoretisch kan dat inderdaad. Maar ons is gebleken dat de ketens hun eigen winkels strenger controleren dan die van de franchisenemers; daar heerst toch een strakkere discipline. Wat volgde, was een analyse bij de franchisegever. Vergeet niet dat die zelf ook wordt benadeeld; doorgaans krijgt hij een percentage van de omzet

Belastingdienst richt vizier op frauderende middenstanderDe Belastingdienst zit de middenstander op de hielen: op 20 maart jl. werd bekendgemaakt dat de FIOD een aantal Chinese restaurants in Groningen en Drenthe was binnengevallen op verdenking van gesjoemel met de kassa. En op 18 april verscheen het bericht dat enkele tientallen franchisenemers van Super de Boer hadden opgebiecht een deel van hun omzet te hebben verzwegen. Dit alles komt niet uit de lucht vallen: de Belastingdienst houdt zich al veel langer bezig met het bestrijden van deze vormen van belastingfraude. Vooruitgeschoven posten in deze strijd zijn de Belastingdienstmedewerkers Theo Klarenbeek en Henk Huttinga.

Tekst: Ton Kamminga | Foto’s: Raphaël Drent

n n n n n Interview

22 het Register | februari 2013 | nummer 1

als vergoeding voor zijn dienstverlening en het gebruik van zijn formule. Bij een lagere omzet dan in werkelijkheid is gerealiseerd, wordt dus ook minder aan hem afgedragen. Bedenk verder dat de franchisegever bij een franchisenemer minder controlemogelijkheden heeft dan bij een eigen winkel. Daarbij heb je bovendien ‘harde’ en ‘zachte’ franchisers; de laatsten hebben vaak een substantieel eigen assortiment, waardoor de bedrijfsvoering nog moeilijker van buitenaf te doorgronden valt.’

Semi-vrijwillige inkeer

Bij de afhandeling van de Super de Boerzaak lijkt de Belastingdienst sterk te hebben ingezet op (semi)vrijwillige inkeer. In een nieuwsbericht van 18 april jl. meldt Financiën in elk geval dat enkele tientallen van de 143 exfranchisers hun zonden min of meer vrijwillig hebben opgebiecht. Maar Huttinga nuanceert dit: ‘In feite

hebben we het hele handhavingspalet ingezet. Bij de grote fraudeurs onder de franchisenemers was er een strafrechtelijke actie vanuit de FIOD, in combinatie met de daaruit voortvloeiende publiciteit. De minder grote fraudeurs kregen bezoek van medewerkers van de Belastingdienst met controleervaring. Die franchisenemers konden vervolgens kiezen tussen zelf de omvang van de zwarte omzet schatten of dat door de Belastingdienst laten doen. Daarvan heeft een aantal voor zelf schatten gekozen. Daarnaast is ook een aantal brieven verstuurd – ‘harde’ brieven noemen wij dat – waarin ook nog een keus voor zelf melden werd geboden. Maar ik zou dat niet echt een vrijwillige inkeer willen noemen.’

Wat hangt de omzetverzwijgers eigenlijk boven het hoofd?‘In de eerste plaats krijgen ze natuurlijk naheffingsaanslagen over de verzwegen omzetten, maar daarnaast ook een boete. Die wordt zwaarder naarmate ze langer en heftiger tegenstribbelen. Een boete is altijd maatwerk, maar globaal kun je denken aan 25% voor wie meewerkt en 50% of meer voor wie dat niet doet.’

De rol van de adviseur

Een voor de hand liggende vraag is natuurlijk of de adviseur van een frauderende franchisenemer onraad had moeten ruiken. Maar volgens Huttinga heeft de adviseur geen rol in de fraude gespeeld: ‘In theorie en met de wijsheid achteraf had hij het kunnen zien. Ongetwijfeld zal bij hem de schrik ook even om het hart geslagen zijn. Maar het zat niet in zijn controleopdracht. Er is zeker geen neiging bij de Belastingdienst om hem van medeplichtigheid te betichten. Integendeel, we zoeken juist zijn medewerking om cliënten ertoe te bewegen zich te melden en om herhaling in de toekomst te voorkomen.’

Met de introductie van horizontaal toezicht (HT) kan er een bijkomend probleem ontstaan. Want hoe zit het als er onder de fraudeurs een HT-klant zit?‘Dan is eerst de vraag: over welk soort HT hebben we het? Betreft het een individueel convenant, dan zal er een goed gesprek volgen met het frauderende bedrijf. En gaat het om een intermediair convenant in het mkb, dan zal dat gesprek met de adviseur worden gevoerd. Ik wil echter nogmaals benadrukken dat de adviseurs niet in de vuurlinie liggen. Sterker nog, we willen onze controlemethodiek best met hen delen, en trouwens ook met de franchisegevers.’

‘ Het grootste belang is eigenlijk het opheffen van een misstand en daarmee het dienen van de belasting-moraal’

Henk Huttinga: ‘Ons advies luidt: laat men zich in elk geval melden’

n n n n n

23februari 2013 | nummer 1 | het Register

Het vervolg

Het project is nog lang niet ten einde, want de Belastingdienst kijkt terug op een zeer geslaagde actie en dat smaakt natuurlijk naar meer. ‘We gaan nu ook aan de slag met de andere supermarktketens. In totaal gaat het om 18 formules en allemaal hebben ze hun medewerking al toegezegd. Ook de koepelorganisatie van franchisenemers doet mee; die heeft er dit jaar zelfs een congres aan gewijd. Waar wij echter bij Super de Boer zelf de analyse hebben gedaan, mogen de andere franchisegevers dat nu zelf doen. Het is per slot van rekening ook hun eigen verantwoordelijkheid.’

Gelden voor de franchisenemers van die andere formules de-zelfde voorwaarden?‘Men zal ook hier worden verzocht om medewerking te verlenen. Een vrijwillige melding is ook dan uiteraard een verlichtende factor. Maar hoe meer erover wordt gepubliceerd, des te lastiger wordt het om er met zo weinig mogelijk kleerscheuren vanaf te komen. Een echte inkeerregeling zit er al niet meer in. Daarom is ons advies: laat men zich in elk geval melden. Want bij degene die niets doet, blijft het zwaard van Damocles boven het hoofd hangen.’

Hoe groot is het financiële belang voor de schatkist?‘Tot nu toe is er voor € 6,5 miljoen aan naheffingsaanslagen en boetes opgelegd, maar dat kan nog wat meer worden, wellicht richting de € 10 miljoen. Maar het grootste belang is eigenlijk het opheffen van een misstand en daarmee het dienen van de belastingmoraal. Want die is nog steeds hoog in ons land en dat willen we graag zo houden. Om die reden hebben we ook bewust de publiciteit gezocht. Wat hielp, was dat de media er vervolgens flink mee aan de haal gingen.’

Kassa!

Al die tijd zit Theo Klarenbeek rustig zijn beurt af te wachten. Dat mag je verwachten van een Strategisch ad-viseur bij de Landelijke Toezichtsorganisatie van de Belastingdienst. Hij is degene die namens de Belastingdienst betrokken is bij de inspanningen om het afromen van kassa’s in de Nederlandse detailhandel en horeca onmogelijk te maken. Dat is een lang gevecht, weet Klarenbeek: ‘Al dertig jaar wordt geprobeerd om grip te krijgen op het afromen van kassa’s. Daarmee wordt bedoeld dat men de kassa’s zo inricht dat een deel van de omzet aan het oog wordt onttrokken. Over dat deel wordt dan natuurlijk ook geen belasting afgedragen. Men spreekt grappenderwijs wel van ‘Marbellaknoppen’ op de kassa. Tegenwoordig gaat dat via een zogenoemde afroommodule in de software van de kassa. Het is een echt ‘prisoner’s dilemma’: de leveranciers van kassa’s zaten klem, want als ze kassa’s leverden die de installatie van zo’n afroommodule tegenhielden, waren ze meteen ‘out of business’. In feite faciliteerden ze daarmee fiscale fraude, want dat was de enige reden waarom kassa’s werden aangeschaft die zo’n mogelijkheid wel kenden.’

Wat viel daar dan tegen te ondernemen?‘De grote kentering kwam nadat een leverancier van zulke kassa’s werd veroordeeld wegens medeplichtigheid. Opeens schoot de branche wakker. Zo waren er leveranciers die het vertikten om er nog langer aan mee te werken dat met hun producten fraude kon worden gepleegd. Ook de opkomst van ‘cloud kassa’s’ – kassasystemen op het internet – speelde een rol: daar is afromen erg lastig, omdat het systeem in het honderd zou lopen. Een en ander leidde twee jaar geleden tot een intentieverklaring met zo’n 90 van de 250 leveranciers voor een keurmerk voor kassa’s. Tot de ondertekenaars behoorde ook onze directeurgeneraal, Peter Veld, uiteraard namens de Belastingdienst.’

Wat houdt dat keurmerk in?‘De intentieverklaring mondde uit in de oprichting van de Stichting Keurmerk Betrouwbare Afrekensystemen. Dat ontwikkelde een principle based normenkader voor een betrouwbare kassa. Het is vervolgens aan de leverancier om via een self assesment een kassa te ontwikkelen die aan dat normenkader voldoet. Met die kassa gaat hij dan naar genoemde stichting, waarna dat exemplaar diepgaand wordt geaudit. En als dat allemaal goed is verlopen, wordt voor dat type kassa het Keurmerk Be

‘De franchisenemers konden kiezen tussen zelf de omvang van de zwarte

omzet schatten of dat door de Belastingdienst laten doen’

Theo Klarenbeek: ‘Al dertig jaar wordt geprobeerd om grip te krijgen op de ‘Marbella-knoppen’ op de kassa’

n n n n n


pakt. Daar willen ze desnoods ook actief aan meewerken. Tegelijkertijd willen ook ondernemers met zo’n kassa graag zichtbaar maken dat ze te goeder trouw zijn. Om de kosten hoeven ze het niet te laten; een keurmerkkassa is al voor pakweg € 150 te koop.’

Aha. En is dat dan ook een pre bij HT?‘Er is geen directe link tussen keurmerk en HT, maar het spreekt vanzelf dat een ondernemer met een keurmerkkassa een betrouwbaarder indruk maakt dan een met een verdachte kassa. Ook de adviseur kan daar bij HT op vertrouwen.’

Tijdpad

Voorlopig wemelt het nog van de oude kassa’s. Wanneer moet dit allemaal zijn beslag krijgen?‘De afspraak met de ondertekenaars van de intentieverklaring luidt dat er na 1 juli 2013 alleen nog keurmerkkassa’s worden verkocht. De vervanging van alle oude kassa’s zal naar verwachting zo’n tien jaar in beslag nemen. Voor zover mogelijk kunnen sommige kassa’s ook tussentijds van een upgrade worden voorzien.’

Als het bedrijfsleven dit allemaal zelf heeft georganiseerd, heeft de Belastingdienst hier dan eigenlijk nog bemoeienis mee?‘De Belastingdienst was vanzelfsprekend nauw betrokken bij het optuigen van de keurmerkstichting en het opstellen van het normenkader, maar nu is het werk eigenlijk wel goeddeels volbracht. Wat blijft, is het onderhoud van het normenkader. Daarnaast heeft de Belastingdienst een vertegenwoordiger in de raad van toezicht van de stichting. En ten slotte is er uiteraard ook nog werk aan de winkel om de rest van de leveranciers binnenboord te krijgen, c.q. aan te pakken.’ <<<

trouwbare Afrekensystemen afgegeven. Ook voor boekhouding ‘in the cloud’ komt er een keurmerk.’

En met zo’n kassa kan niet meer worden gesjoemeld?‘Bij een keurmerkkassa wordt werkelijk alles geregistreerd en vastgehouden. De kassa wordt ingebed in de interne controle en administratie. Hij zit dus niet potdicht; er kan een controle op worden losgelaten. De kennis van het systeem kan bijvoorbeeld ook met de adviseur worden gedeeld. En een organisatie kan er tevens een alarmeringssysteem aan hangen.’

Niet wettelijk voorgeschreven

Het hele keurmerksysteem wordt niet wettelijk voorgeschreven, maar in eendrachtige samenwerking met de bedrijven opgetuigd. Heel anders dan bijvoorbeeld in Italië, zegt Klarenbeek. ‘Daar ben je tegenwoordig zelfs strafbaar als je als consument niet om een bonnetje vraagt. Om de zelfregulering in Nederland van de grond te krijgen, moesten leveranciers er natuurlijk wel op kunnen vertrouwen dat de slechteriken worden aange

De Stichting Keurmerk

Zie voor uitgebreide informatie over het keurmerk en de Stichting Keurmerk Betrouwbare Afrekensystemen de volgende website: www.keurmerkafrekensystemen.nl

Interview

‘ De afspraak met de ondertekenaars luidt dat er na 1 juli 2013 alleen nog keurmerkkassa’s worden verkocht’

http://www.keurmerkafrekensystemen.nl


Inkomstenbelasting

2013/25 Prejudiciële vraag over aftrek onderhoudskosten Belgisch chateauSinds 1 januari 2011 kunnen ook buitenlandse belastingplichtigen onderhoudskosten van een Nederlands rijksmonument als persoonsgebonden aftrek op hun inkomen in mindering brengen. Een in het buitenland gelegen onroerende zaak kan echter niet worden opgenomen in het Nederlandse monumentenregister. De Hoge Raad boog zich onlangs over de vraag of een in België wonende eigenaar van een kasteel, die meer dan 90% van zijn inkomen in Nederland verdiende, recht had op de persoonsgebonden aftrek voor zijn Belgische kasteel. De man opteerde voor een behandeling als binnenlands belastingplichtige en trok de onderhoudskosten van € 18.140 voor het kasteel af als persoonsgebonden aftrek. De inspecteur was het daar niet mee eens, omdat het kasteel niet was ingeschreven in het Nederlandse monumentenregister.Rechtbank Breda en Hof Den Bosch waren het echter met de kasteelheer eens dat het weigeren van de monumentenaftrek aan een buitenlandse belastingplichtige ongelijke behandeling oplevert van nietingezetenen ten opzichte van ingezetenen. Deze ongelijke behandeling kan volgens het hof niet worden gerechtvaardigd met als reden het nationale culturele erfgoed te beschermen. De staatssecretaris ging in cassatie. De Hoge Raad heeft daarop het Europese Hof van Justitie een prejudiciële vraag gesteld en in afwachting van het antwoord de zaak geschorst.

■ Hoge Raad 1 februari 2013, nr. 11/03763, LJN: BW8359

2013/26 Kosten particuliere vwo-opleiding niet aftrekbaarDe kosten van een algemeen vormende opleiding als het vwo zijn niet aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, stelt de Hoge Raad. Een 16jarige scholiere volgde een vwoopleiding aan een particuliere school voor vmbo/havo/vwo. In 2007 betaalde ze de school

Inkomstenbelasting■ �Prejudiciële vraag over aftrek onderhoudskosten

Belgisch chateau 25■ �Kosten particuliere vwoopleiding niet aftrekbaar 25■ �Giftenaftrek voor verhurende kunsteigenaar, maar ook box

3heffing 25■ �Erfbelasting over kapitaaluitkering aftrekbaar 26

Formeel belastingrecht■ �Rechters mogen processtukken niet zomaar per fax versturen 26■ �Afhandeling WOZbezwaren mag geen knip en

plakwerk zijn 26■ �Volmacht voor beroep bij rechtbank geldt niet voor beroep

in cassatie 27■ �Hof motiveerde vastgestelde waarde bewust niet 27

Vennootschapsbelasting■ �Eindafrekening ook bij beperkte belastingplicht 27■ �Vrijval dividendbelastingschuld bij bv belast 28

Omzetbelasting■ �Verhuur werkruimte aan eigen bv geen economische

activiteit 28■ �Ook nietbelastingplichtigen kunnen deel uitmaken

van btwfiscale eenheid 28

Overdrachtsbelasting■ �Overdrachtsbelasting ondanks één dag geregistreerd

partnerschap 29

€ 16.675 aan studiekosten en bracht ze in haar aangifte inkomstenbelasting het maximum van € 15.000 aan scholingsuitgaven in aftrek. De inspecteur stelde dat de opleidingskosten alleen aftrekbaar zijn als die opleiding wordt gevolgd met het oog op een op dat moment al vaststaande concrete vervolgopleiding.De Hoge Raad besliste dat uitgaven voor het volgen van een algemeen vormende opleiding als het vwo in het algemeen in een te ver verwijderd verband staan tot een concrete vorm van inkomensverwerving om te kunnen worden aangemerkt als aftrekbare scholingsuitgaven. Dit kan anders zijn als sprake is van bijzondere omstandigheden, maar daarvan was in dit geval geen sprake.

■ Hoge Raad 8 maart 2013, nr. 12/03195, LJN: BZ3568

2013/27 Giftenaftrek voor verhurende kunsteigenaar, maar ook box 3-heffingHof Den Haag besliste onlangs in een zaak van een kunstliefhebber die een constructie van verhuur en schenkovereenkomsten was aangegaan met een museum. Het museum kwalificeerde als een algemeen nut beogende instelling. De kunsteigenaar en het museum sloten twee notariële schenkingsovereenkomsten voor de duur van vijf jaren, die eindigden als de kunsteigenaar eerder zou komen te overlijden. Partijen spraken af dat de jaarlijkse betalingsverplichting van het museum ten aanzien van de huursom werd omgezet in een geldlening. Hierdoor werd de jaarlijkse schenking verrekend met de jaarlijkse aflossing voor de lening. Deze bedragen vielen precies tegen elkaar weg. De kunstliefhebber stelde dat sprake was van een periodieke gift aan het museum en trok de (verrekende) schenkingen af in zijn aangifte inkomstenbelasting, maar de inspecteur weigerde de aftrek.Rechtbank Den Haag verklaarde het beroep van de kunstliefhebber gegrond. Hof Den Haag besliste op het hoger beroep van de inspecteur dat sprake was van een daadwerkelijke vermogensverschuiving ten laste van het vermogen van de kunstliefhebber en ten gunste van het museum. Er was sprake van jaarlijkse schenkingen bij wijze van verrekening van de vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen die eindigden na vijf jaar of bij het eerder overlij

Jurisprudentie en wetgeving

Jurisprudentie en wetgevingn n n n n


den. Verder voldeden de schenkingen ook aan de voorwaarden voor aftrekbare giften.De inspecteur boekte echter toch nog succes, want het hof was het wel met hem eens dat de kunstwerken bij de kunstliefhebber tot de bezittingen in box 3 moesten worden gerekend. En wel omdat hij deze bezittingen rendabel maakte op zodanige wijze dat ze hoofdzakelijk als belegging dienden. Daar stond tegenover dat dan ook de periodieke lijfrenteverplichtingen als schuld in aanmerking konden worden genomen. De waarde daarvan moest worden bepaald met inachtneming van de regels van art. 19 Uitvoeringsbesluit IB 2001. Maar nu kunnen sinds 30 december 2009 verplichtingen die kunnen leiden tot uitgaven die op grond van hoofdstuk 6 van de Wet IB 2001 worden aangemerkt als een persoonsgebonden aftrek – zoals de giftenaftrek – niet meer als schuld in box 3 in aftrek worden gebracht. De kunstliefhebber is in cassatie gegaan tegen de opname van zijn kunstwerken in box 3.

■ Hof Den Haag 5 februari 2013, nr. 12/00143, LJN: BZ6434

2013/28 Erfbelasting over kapitaal-uitkering aftrekbaarOp grond van art. 3.108 Wet IB 2001 zijn de kosten van uitkeringen en verstrekkingen aftrekbaar voor zover deze zijn gemaakt tot verwerving, inning en behoud van die uitkeringen en verstrekkingen. Dit artikel is ontleend aan art. 35, lid 1 Wet IB 1964. Rechtbank Haarlem besliste onlangs dat het successierecht dat verschuldigd was over een afkoopsom van een kapitaalverzekering met lijfrenteclausule ook onder de aftrekbare kosten van art. 3.108 Wet IB 2001 kon vallen.Een vrouw was de enige erfgenaam van haar in februari 2009 overleden broer. Na diens overlijden kwam een kapitaalverzekering met lijfrenteclausule tot uitkering die niet werd gebruikt voor de aankoop van een lijfrente. De vrouw ontving op 30 juli 2009 een uitkering ineens van € 186.337, die voor het successierecht werd belast als een fictieve verkrijging. De latente inkomstenbelasting van 30% werd daarop in mindering gebracht. Per saldo moest de vrouw € 56.906 aan successierecht over de uitkering betalen. Dit bedrag bracht zij in haar aangifte inkomstenbelasting 2009 in aftrek op de uitkering. De inspecteur was het daar niet mee eens, waarop de vrouw in beroep ging.Rechtbank Haarlem besliste op basis van de wetsgeschiedenis dat het successierecht dat de vrouw had betaald, was aan te merken als aftrekbare kosten in de zin van art. 3.108 Wet IB 2001. Als haar broer tijdens zijn leven ervoor had gekozen om de kapitaalverzekering af te kopen, zou de inkomstenbelasting die dan over de opbrengst van die kapitaalverzekering was verschuldigd, aftrekbaar zijn geweest in de boedel. Omdat het de erfgename was die de verzekering had afgekocht, was de verschuldigde inkomstenbelasting niet aftrekbaar in de boedel van haar broer. De rechtbank vond dat onredelijk en besliste dat het successierecht kon worden afgetrokken in de aangifte inkomstenbelasting van de vrouw.

■ Rechtbank Noord-Holland 5 april 2013, nr. 12/227, LJN: BZ6601

Formeel belastingrecht

2013/29 Rechters mogen processtuk-ken niet zomaar per fax versturenRechtbanken en hoven mogen volgens de Hoge Raad de fax niet zonder meer gebruiken als communicatiemiddel voor het versturen van processtukken. Dat heeft de Hoge Raad recentelijk beslist in een zaak waarbij een belastingadviseur namens een bv in beroep was gegaan tegen aanslagen zuiveringsheffing. De beroepschriften waren niet gemotiveerd. Daarop stuurde de griffier van Rechtbank ZwolleLelystad een bericht naar het faxnummer dat op het briefpapier van de belastingadviseur/gemachtigde stond. De griffier meldde dat de beroepschriften binnen vier weken alsnog moesten worden gemotiveerd. De rechtbank ontving de motivering echter te laat en verklaarde de beroepen nietontvankelijk. De bv ging daartegen in verzet, maar de rechtbank verklaarde dat ongegrond. In cassatie stelde de bv dat de rechtbank de fax van de belastingadviseur niet als communicatiemiddel had mogen gebruiken voor het versturen van een processtuk waarin de bv de gelegenheid had gekregen het beroep te motiveren.De Hoge Raad besliste dat op grond van art. 8:40a, lid 1, in samenhang met art. 2:14, lid 1 Awb een bestuursrechter een bericht aan een partij of zijn gemachtigde per fax kan verzenden voor zover de geadresseerde kenbaar heeft gemaakt dat hij via de fax voldoende bereikbaar is. Aan deze voorwaarde is in beginsel voldaan als iemand in de correspondentie zijn faxnummer opgeeft. De rechtbank had dan ook terecht beslist dat de belastingadviseur kenbaar had gemaakt dat hij per fax was te bereiken, omdat zijn faxnummer op het beroepschrift stond. De adviseur had niet kenbaar gemaakt dat hij via dat faxnummer niet bereikbaar was of via de fax geen berichten van de rechtbank wilde ontvangen.Echter, wanneer een rechtbank of hof besluit om per fax een termijn te stellen voor het herstellen van een verzuim, moet vooraf worden bekendgemaakt dat dit bericht per fax wordt verzonden. De rechtbanken en hoven moeten dus aangeven in welk geval een bepaald stuk per fax wordt verzonden als de geadresseerde kenbaar heeft gemaakt dat hij langs deze weg voldoende bereikbaar is. Het gelijk was in dit geval aan de bv, omdat de rechtbank haar beslissing om van de fax gebruik te maken, niet aan de belastingadviseur van de bv had bekendgemaakt.

■ Hoge Raad 12 april 2013, nrs. 11/05101, 11/05151 en 11/05139, LJN: BY3238

2013/30 Afhandeling WOZ-bezwaren mag geen knip- en plakwerk zijnHet verwerken van de vele bezwaarschriften tegen WOZwaarden van woningen kost de gemeenten jaarlijks veel tijd. Dat betekent echter niet dat gemeenteambtenaren er zich bij de uitspraken op bezwaar met een jantjevanleiden vanaf kunnen maken. Rechtbank Amsterdam gaf de gemeente Amsterdam onlangs een flinke veeg uit de pan over de onzorgvuldige manier waarop deze gemeente, maar ook andere gemeenten, bezwaren tegen WOZbeschikkingen afdoet. Een man was in beroep gegaan tegen de WOZwaarde van zijn appartement in Amsterdam en stelde dat de gemeente in de uitspraak op het bezwaar niet of slechts in

n n n n n


zeer algemene termen was ingegaan op zijn bezwaren. De gemeente gaf op de zitting toe dat de uitspraak op het bezwaar ‘knip en plakwerk’ was, en dat gebruik was gemaakt van algemene ‘bouwstenen’. In de uitspraak was niet op alle bezwaren van de man ingegaan.De rechtbank besliste dat de uitspraak op het bezwaar niet voldeed aan de motiveringsplicht en daarom moest worden vernietigd. Ook in het verweerschrift was de gemeente niet ingegaan op de beroepsgronden van de man. Het was de rechtbank bekend dat de werkwijze van de gemeente bij het behandelen van bezwaren en beroepen in WOZzaken sterk is gericht op het met zo min mogelijk werkzaamheden en kosten voor de gemeente afdoen van deze zaken. Dit kan en mag er echter niet toe leiden dat, zoals in dit en vele andere gevallen, de gemeente de materiële en formele (rechts)belangen van degene die bezwaar maakt, ondergeschikt maakt aan het aspect van interne kostenbeheersing, door zich niet te houden aan wettelijke voorschriften en algemene beginselen van behoorlijk bestuur. De gemeente miskent daarmee het belang van de wettelijk voorgeschreven rechtsbescherming van de bezwaarmaker door middel van een adequate en volledige heroverweging van een eerder genomen WOZbeschikking en handelt daarmee in strijd met de normen van behoorlijk en fatsoenlijk bestuurlijk handelen. Deze werkwijze dwingt degene die bezwaar heeft tegen een WOZbeschikking om in beroep te gaan bij de rechtbank, om er zodoende achter te (kunnen) komen op welke gronden een WOZwaarde is toegekend. De rechtbank besliste dat de gemeente de WOZwaarde niet aannemelijk had gemaakt en stelde de waarde schattenderwijs vast.

■ Rechtbank Amsterdam 24 januari 2013, nr. 12/1359, LJN: BY9583

2013/31 Volmacht voor beroep bij rechtbank geldt niet voor beroep in cassatieEen man ging in beroep tegen een correctie op zijn aangifte inkomstenbelasting 2005. Hof Amsterdam stelde hem in het ongelijk. Een gemachtigde stelde daarop namens de man beroep in cassatie in, maar de Hoge Raad verklaarde dat nietontvankelijk. De griffier van de Hoge Raad had de gemachtigde namelijk verzocht om binnen vier weken na ontvangst van de aan de gemachtigde gerichte aangetekende brief, een volmacht voor het indienen van het beroepschrift in cassatie te overleggen of een verklaring in te dienen dat de man instemde met het door de gemachtigde ingestelde beroep in cassatie. De gemachtigde had aan dat verzoek geen gevolg gegeven. Er was wel een schriftelijke volmacht dat de gemachtigde namens de man mocht handelen voor het beroepschrift dat bij Rechtbank Haarlem was ingediend, maar dit betekende volgens de Hoge Raad niet dat de gemachtigde tevens bevoegd was om beroep in cassatie in te stellen.

■ Hoge Raad 12 april 2013, nr. 12/03464, LJN: BZ6830

2013/32 Hof motiveerde vastgesteldewaarde bewust nietAls tijdens een beroepsprocedure zowel de belanghebbende als het bestuursorgaan een bepaalde waarde van een (onroerende) zaak inbrengt en de rechter vindt dat beide waarden goed zijn onderbouwd, wil de rechter de waarde nogal eens ‘in goede justitie’ vaststellen. Hof Den Bosch besliste onlangs, onder verwijzing naar een arrest van 15 januari 2010, dat de rechter zo’n in goede justitie vastgestelde waarde niet hoeft te onderbouwen.Rechtbank Breda had in eerste aanleg gelijke bewijskracht toegekend aan de taxatierapporten van belanghebbende en inspecteur en had de waarde van de onroerende zaak vervolgens in goede justitie vastgesteld, waarbij ze die waarde had onderbouwd. Hof Den Bosch was het in hoger beroep met de rechtbank eens dat beide taxatierapporten even goed waren en dat zowel de belanghebbende als de inspecteur de waarde van de onroerende zaak aannemelijk had gemaakt. Het hof stelde de waarde, net als de rechtbank, in goede justitie vast op € 2.855.000. Maar anders dan de rechtbank motiveerde het die waarde niet. Het zag hier bewust vanaf en verwees hiervoor naar een arrest van de Hoge Raad van 15 januari 2010 (nr. 07/13305, LJN: BK9136). Daarin was beslist dat waardebepaling in goede justitie zich slechts in beperkte mate leent voor motivering.

■ Hof Den Bosch 1 februari 2013, nr. 12/00197, LJN: BZ0671

Vennootschapsbelasting

2013/33 Eindafrekening ook bij beperkte belastingplichtDe Hoge Raad besliste dat na een zetelverplaatsing van een bv ook eindafrekening op grond van art. 16 Wet IB 1964 over stille reserves moest plaatsvinden, ondanks het feit dat de bv niet was opgehouden winst uit een onderneming in Nederland te genieten. De zaak betrof het jaar 2000, toen de Wet IB 2001 nog niet in werking was getreden.De procedure betrof een bv die een verhuurd bedrijfspand bezat in Nederland. Verder stond op de balans een beleggingsportefeuille met een stille reserve. In 2000 verplaatste de bv haar zetel naar Malta. Op grond van de vestigingsplaatsfictie van art. 2, lid 4 Wet Vpb 1969 bleef de bv ook na de zetelverplaatsing binnenlands belastingplichtig. Voor de Nederlandse vennootschapsbelasting bleef de bv in Nederland onbeperkt binnenlands belastingplichtig voor de voordelen uit de effectenportefeuille en de inkomsten uit de verhuur van het pand. Op grond van het verdrag met Malta kon Nederland echter alleen nog maar heffen over de inkomsten uit de verhuur van het pand. De bv was door het verdrag dus beperkt belastingplichtig geworden. De inspecteur stelde dat de bv door de zetelverplaatsing in 2000 moest afrekenen over de stille reserves van de effectenportefeuille. De bv ging in beroep en stelde dat ze niet was opgehouden in Nederland belastbare winst te genieten, zodat niet was voldaan aan art. 16 Wet IB 1964.De Hoge Raad besliste echter dat art. 16 ook van toepassing was als

Jurisprudentie en wetgevingn n n n n


door emigratie de binnenlandse belastingplicht eindigde, maar tegelijkertijd buitenlandse belastingplicht ontstond doordat in Nederland een vaste inrichting achterbleef. Dit voor zover in een dergelijke situatie stille reserves die vóór de emigratie waren ontstaan, na de emigratie aan de belastingheffing in Nederland ontsnapten. Dit gold ook als een vennootschap op grond van een belastingverdrag niet langer in Nederland was gevestigd. Als het belastingverdrag deze winsten niet aan Nederland toewees, konden stille reserves in de toekomst onbelast blijven. Omdat Nederland na de zetelverplaatsing door het belastingverdrag met Malta niet langer bevoegd was de voordelen uit de effectenportefeuille te belasten, was art. 16 op het moment van de zetelverplaatsing ook van toepassing op de stille reserves. Het beroep in cassatie van de bv werd ongegrond verklaard.Dit arrest is voor de inkomstenbelasting nog steeds van belang. Art. 16 Wet IB 1964 is namelijk ongewijzigd voortgezet in art. 3.61 Wet IB 2001. Voor de vennootschapsbelasting heeft de procedure haar belang verloren. Met de invoering op 1 januari 2001 van art. 15c en art. 15d Wet Vpb 1969 is niet langer het ophouden van het genieten van winst uit een Nederlandse onderneming het uitgangspunt, maar het verdragsinwonerschap.

■ Hoge Raad 1 maart 2013, nr. 12/01453, LJN: BX7926

2013/34 Vrijval dividendbelasting-schuld bij bv belastOp de balans van een bv stond een dividendbelastingschuld die nooit was afgedragen en waarvan de naheffingstermijn inmiddels was verlopen. Bij het opleggen van de aanslag vennootschapsbelasting 2006 verhoogde de inspecteur het belastbaar bedrag van de bv met het bedrag van de vrijgevallen dividendbelastingschuld. Hof Amsterdam besliste op het hoger beroep van de inspecteur dat de bv het vrijvallen van de dividendbelastingschuld tot haar winst moest rekenen.In cassatie besliste de Hoge Raad dat art. 10, lid 1, onderdeel a Wet Vpb 1969 verhindert dat bij het bepalen van de winst uitdelingen van de winst in aftrek komen. Deze bepaling is ook van toepassing op de vermogensvermeerdering die een gevolg is van het niet opvragen van dividend. Voor zover de vennootschap de dividendbelasting inhoudt, is geen sprake meer van een aangelegenheid tussen de vennootschap en haar aandeelhouder, maar van een uit de wet voortvloeiende schuld van de vennootschap aan de ontvanger. Daarom volgt uit art. 2, lid 5 Wet Vpb 1969 dat de vermogensvermeerdering als gevolg van het vrijvallen van de dividendbelastingschuld in beginsel tot de winst van de bv wordt gerekend. In dit geval staat vast dat er daadwerkelijk een (netto)dividend is uitgekeerd en dat de daarop betrekking hebbende dividendbelasting nooit door de bv is afgedragen en ook niet meer kan worden nageheven. In een dergelijke situatie moet de vrijval van de dividendbelastingschuld fiscaal op dezelfde manier worden behandeld als de vrijval van enige andere schuld. Het beroep in cassatie van de bv werd ongegrond verklaard.

■ Hoge Raad 8 maart 2013, nr. 12/01957, LJN: BX9148

Omzetbelasting

2013/35 Verhuur werkruimte aan eigen bv geen economische activiteitOnlangs zijn twee uitspraken gepubliceerd waarin de vraag aan de orde kwam of de verhuur van een onzelfstandige werkruimte in de privéwoning van een dga aan zijn eigen bv voor de btw kan worden aangemerkt als een economische activiteit in de zin van de btwrichtlijn 2006. In beide gevallen gaf de inspecteur nul op het rekest, omdat het niet aannemelijk was dat de ruimte aan een ander zou worden verhuurd dan aan de eigen bv. In de ene zaak had de inspecteur bij acht makelaarskantoren navraag gedaan of zij in hun praktijk te maken hadden met verhuur als bedrijfsruimte van inpandige ruimte bij een woning. Alle makelaars hadden die vraag ontkennend beantwoord. Rechtbank Leeuwarden verklaarde daarop het beroep van de dga ongegrond.In de andere zaak besliste Hof Leeuwarden dat geen sprake was van een economische activiteit in de zin van art. 9 btwrichtlijn 2006. Er moet sprake zijn van een werkzaamheid waarbij vraag en aanbod tegenover elkaar worden gesteld, zodat het mogelijk is een prijs vast te stellen. De werkkamer binnen de woning van de dga heeft volgens het hof niet een zekere zelfstandigheid, omdat de ruimte geen eigen opgang heeft en geen eigen sanitaire voorzieningen. De verhuur kan daarom niet worden vergeleken met die van onroerende zaken die wel een zekere zelfstandigheid bezitten. In geval van verhuur van een ruimte in een woonhuis aan de eigen bv is slechts sprake van één gegadigde en de prijs is niet door vraag en aanbod tot stand gekomen, zodat om die reden geen sprake is van een economische activiteit. Daarvoor moet de activiteit duurzaam zijn en moet er een vergoeding voor in rekening worden gebracht door de persoon die deze verricht; het enkel ontvangen van een vergoeding is niet voldoende.

■ Rechtbank Noord-Nederland 14 februari 2013, nr. 12/405, LJN: BZ2389 en Hof Arnhem-Leeuwar-

den 5 februari 2013, nr. 12/00322, LJN: BZ2802

2013/36 Ook niet-belastingplichtigen kunnen deel uitmaken van btw-fiscale eenheidOok nietbelastingplichtigen kunnen deel uitmaken van een btwfiscale eenheid. De Europese Commissie had daarover een zaak tegen Ierland aangespannen bij het Europese Hof van Justitie. Volgens haar stond dit land ten onrechte toe dat nietbelastingplichtigen deel kunnen uitmaken van een fiscale eenheid voor de btw. Het Europese Hof besliste echter dat dit wel kon. Volgens het Hof is het niet nodig dat iedereen die deel uitmaakt van een fiscale eenheid voor de btw, ook individueel moet kunnen worden aangemerkt als een btwplichtige. Een paar weken daarna besliste het Hof in vergelijkbare zaken van de Europese Commissie tegen Nederland, Finland, het Verenigd Koninkrijk, Tsjechië en Denemarken. Het besliste voorts dat elke lidstaat de daarin gevestigde personen die juridisch gezien weliswaar zelfstandig zijn, maar financieel, economisch en organisatorisch nauw met elkaar zijn verbonden, tezamen als één belastingplichtige kan aanmerken.

■ Europese Hof van Justitie 9 april 2013, nr. C-85/11 en 25 april 2013, nr. C-65/11, nr. C-74/11, nr.

C-86/11, nr. C-95/11, nr. C-109/11 en nr. C-480/10

n n n n n


Wet

gevi

ngD

e st

and

van

zake

npe

r 17

mei

201

3

■W

etsv

oors

tel +

MvT

TK

■Ve

rsla

g TK

■ No

ta n

.a.v

. ver

slag

TK

■ Ei

ndve

rsla

g TK

■Aa

ngen

omen

TK

■W

etsv

oors

tel E

K

■Vo

orlo

pig

vers

lag

EK

■ M

emor

ie v

an A

ntw

oord

EK

■Ei

ndve

rsla

g EK

■Aa

ngen

omen

EK

■St

aats

blad

■D

atum

inw

erki

ngtr

edin

g

BTW-constructies (on)roerende zaken 30 061 Bij KB

Wbm i.v.m. beperking emissies kolencentrales 31 362 Bij KB

Wet uitstel van betaling exitheffingen 33 262 1e dag na plaatsing Stb

Wet verhuurderheffing 33 407 1e dag na plaatsing Stb

Wijziging Wet WOZ in verband met verruiming openbaarheid WOZ-waarde 33 462 Bij KB

Wijziging van de Wet verhuurderheffing 33 515 1e dag na plaatsing Stb

Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen 33 610 1–1–2014

Overdrachtsbelasting

2013/37 Overdrachtsbelasting ondankséén dag geregistreerd partnerschapAls gevolg van de Wet Partnerschapsregistratie is het huwelijksvermogensrecht ook van toepassing op geregistreerde partners en kan boedelmenging ook plaatsvinden tussen ongehuwde partners. Onlangs besliste de Hoge Raad op de vraag of overdrachtsbelasting was verschuldigd bij de verdeling van panden ten aanzien van twee personen die voor slechts één dag het geregistreerd partnerschap waren aangegaan en dus fiscale partners waren voor slechts één dag. De man had de juridische eigendom van zes panden, waarvan de economische eigendom voor de helft bij hem berustte en voor de andere helft bij de vrouw. Verder waren ze samen, ieder voor de onverdeelde helft, volle eigenaar van vier andere panden. Op 23 december 2003 gingen ze een geregistreerd partnerschap aan met uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen, met uitzondering van de tien panden. De man en de vrouw verkregen zo beiden de onverdeelde helft van de volle eigendom van alle pan

den. Een dag later, op 24 december 2003, werd het geregistreerd partnerschap ontbonden en op 29 december 2003 werden de tot de gemeenschap van goederen behorende panden verdeeld. De vrouw kreeg de eigendom van zes panden toebedeeld en de man de eigendom van vier panden. Beiden deden een beroep op de vrijstelling van art. 3, lid 1, onderdeel b WBR. De inspecteur stelde dat sprake was van fraus legis en legde naheffingsaanslagen overdrachtsbelasting op.De Hoge Raad besliste dat genoemde vrijstelling is bedoeld om heffing van overdrachtsbelasting achterwege te laten als gevolg van een verkrijging van een onroerende zaak op grond van een verdeling van een gemeenschap van goederen die door het huwelijk is ontstaan. Op grond van art. 2, lid 6 AWR geldt hetzelfde voor een geregistreerd partnerschap. Deze bepalingen zijn volgens de Hoge Raad echter niet bedoeld om overdrachtsbelasting te verijdelen. De vrijstelling van overdrachtsbelasting is niet van toepassing als het geregistreerd partnerschap is aangegaan voor een zo korte periode dat de door de wet aan dit partnerschap verbonden plichten geen reële betekenis kunnen hebben.

■ Hoge Raad 15 maart 2013, nr. 11/05609, LJN: BY0548 en nr. 11/05617, LJN: BY0561

n n n n


De regeling van de innovatiebox werd al in 2007 ingevoerd – onder de naam octrooibox – maar de regels bleken toen nog te ongunstig om voor een grote toeloop te zorgen. In

de jaren daarna werd de regeling verruimd en het tariefvoordeel vergroot. Daardoor won ze aanzienlijk aan populariteit. Zozeer zelfs dat dat de Belastingdienst sinds begin dit jaar de teugels wat lijkt aan te halen om een al te ruime toepassing in te dammen.De innovatiebox biedt de mogelijkheid om voordelen uit zelf voortgebrachte immateriële activa op verzoek te laten belasten tegen een effectief tarief voor de vennootschapsbelasting van thans 5%. Hierna ga ik nader in op vier elementen van deze innovatiebox die voor de praktijk van alledag relevant zijn. Een uitputtende behandeling van alle aspecten van de innovatiebox is niet de bedoeling, daarvoor verwijs ik naar de literatuur. Wel kan aan de hand van genoemde elementen een goede indruk worden verkregen of de innovatiebox voor onze klant interessant kan zijn. Achtereenvolgens komt aan de orde:n wanneer is sprake van een immaterieel activum datn is voorgebracht door de belastingplichtige, en tevensn voortvloeit uit speur en ontwikkelingswerk, of waar

voor octrooi is verleend,n waarvan het voordeel hoger is dan de drempel, be

staande uit voortbrengingskosten.

De innovatiebox: theorie en praktische toepassingen

De innovatiebox van art. 12b Wet Vpb bestaat inmiddels een aantal jaren. Er is ook al heel wat literatuur over verschenen.1 In deze bijdra-ge voor Het Register wil ik stilstaan bij vier voor de dagelijkse praktijk belangrijke aspecten. Daarbij maak ik een vertaalslag van de wettekst en parlementaire toelichting naar de praktijk van alledag. Bij dat laat-ste baseer ik me op mijn eigen ervaringen en die van collega’s uit de RB-studieclub voor de innovatiebox. Deze studieclub is in het leven geroepen om tussen RB-leden praktische ervaringen uit te wisselen over toepassingsmogelijkheden van de innovatiebox.

Immaterieel activumArt. 12b behandelt voordelen die worden behaald met behulp van een activum, meer specifiek een immaterieel activum. Bijzonder is dat de fiscale wetgever geen definitie heeft gegeven van dit begrip, ook niet in art. 33 Wet Vpb, waarin dit begrip eveneens voorkomt. Aangenomen mag worden dat de wetgever met een activum het de fiscalist meer bekende begrip bedrijfsmiddel heeft bedoeld. Zo bezien dient dus sprake te zijn van een nietlichamelijk (immaterieel) bedrijfsmiddel. In het spraakgebruik wordt de term know how gebezigd om het immaterieel activum aan te duiden. Enerzijds omdat dit de communicatie vergemakkelijkt, anderzijds om een verschil te maken met know why (fundamenteel onderzoek) waarvoor de innovatiebox niet geldt.Bedrijfsmiddel staat tegenover het begrip voorraad. De Hoge Raad omschrijft in 1957 voorraden als ‘het geheel van zaken die ter bewerking, verwerking of verkoop en derhalve als bestemd voor den omzet in het bedrijf aanwezig zijn’.2 Voorraad zijn dus zaken die rechtstreeks zijn bestemd voor de omzet. In principe gaat voorraad niet langer dan één productiecyclus mee. Voordelen uit know how die maar één productiecyclus meegaan, kwalificeren daarom niet voor de innovatiebox. Te denken valt dan aan een ingenieursbureau dat specifiek ontwikkelde know how verkoopt waarbij is bedongen dat deze eigendom wordt van de opdrachtgever. Deze know how

René ScharrooDrs. R. Scharroo FB is senior belasting-adviseur bij ABAB

Belastingadviseurs en Juristen B.V. in

Veldhoven

n n n n


verlaat direct het bedrijfsvermogen en kan dus niet worden aangemerkt als bedrijfsmiddel.3

Voor de innovatiebox kwalificerende know how blijft dus duurzaam beschikbaar voor het bedrijf. Voor bedrijven die in opdracht van derden know how ontwikkelen, is het daarom van groot belang om geen exclusiviteitsrechten over te dragen. In een productieomgeving zal overigens in de praktijk minder snel sprake zijn van know how die als voorraad moet worden aangemerkt.

PraktijkBij het sluiten van vaststellingsovereenkomsten voor de innovatiebox blijkt dat snel wordt aangenomen dat sprake is van een immaterieel activum. Of tevens wordt voldaan aan de overige voorwaarden, dient dan nog te blijken. Zeker in bedrijven waar het immaterieel activum te gelde wordt gemaakt via zelf vervaardigde producten, bestaat daarover weinig discussie.

Voortbrengen door de belastingplichtigeHet ontstaan of bestaan van een immaterieel activum is niet voldoende om de innovatiebox te kunnen toepassen; er moet tevens sprake zijn van een door de belastingplichtige zelf voortgebracht immaterieel actief. Met belastingplichtige wordt een aan vennootschapsbelasting onderworpen persoon bedoeld. De regeling geldt niet voor de inkomstenbelasting.4

Van voortbrengen is geen sprake bij het aanschaffen van een bedrijfsmiddel. Weliswaar kent de innovatiebox regels waarbij deels aangeschafte immateriële activa ook onder de innovatiebox kunnen vallen, maar in de kern gaat het over in het eigen bedrijf tot stand gekomen, dat wil zeggen zelf ontwikkelde, bedrijfsmiddelen. Als sprake is van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, wordt gekeken of de fiscale eenheid het bedrijfsmiddel heeft voortgebracht.Een belangrijke vraag is wanneer een bedrijfsmiddel ontstaat. Het jaar van ontstaan van het bedrijfsmiddel bepaalt namelijk welke wetgeving van toepassing is. In fiscale zin bepaalt goed koopmansgebruik wanneer een bedrijfsmiddel ontstaat. Het is niet een vastomlijnd tijdstip. Het laatste tijdstip waarop een bedrijfsmiddel ontstaat, zou redelijkerwijs moeten zijn het tijdstip waarop inkomsten uit het know how gaan vloeien. Schema 1 geeft een beeld van de gang van zaken bij het ontstaan van een immaterieel actief.

Vooral bij langlopende ontwikkelingstrajecten kan er een lange periode liggen tussen het eerste idee en het moment dat een product op de markt wordt gebracht. Omdat de regeling pas sinds 2007 bestaat, is het dus heel goed denkbaar dat ideeën van vóór 2007 nu pas tot producten leiden, en dus nu pas tot immateriële activa.

PraktijkIn de belastingadviespraktijk voor het midden en kleinbedrijf zal minder snel sprake zijn van aangekochte know how. Veelal is direct duidelijk dat er sprake is van zelf voortgebrachte bedrijfsmiddelen, zeker als de belastingplichtige personeel in dienst heeft. Lastiger wordt het als voor de ontwikkeling van de know how zzp’ers worden ingehuurd, of onderzoek wordt uitbesteed (contract research). Belangrijker worden dan contractuele afspraken over eigendom van de know how: wordt deze exclusief het eigendom van de opdrachtgever of van de opdrachtnemer?Een andere lastige situatie ontstaat bij langlopende ontwikkeltrajecten die zijn gestart voor 2007. Bijvoorbeeld bij principeoctrooien – waarbij een technisch principe wordt geoctrooieerd – kan een lange periode liggen tussen aanvraag/verlening en het moment waarop een vermarktbaar product tot stand is gekomen. De stelling van de belastinginspecteur kan in dit soort gevallen zijn dat het immaterieel activum is ontstaan in het (verre) verleden en dus niet in aanmerking komt voor de regeling, of slechts in aanmerking komt voor de ongunstiger regeling uit 2007 t/m 2009.

Voorvloeien uit S&O-onderzoek of waarvoor octrooi is verleendAls sprake is van een zelf voortgebracht immaterieel activum, komt het criterium aan de orde of dit actief is voortgevloeid uit speur en onderzoekwerk waarvoor aan de belastingplichtige een S&Overklaring is afgegeven (S&Oactivum) of waarvoor hem een octrooi is verleend (octrooiactivum).Er zit een belangrijk verschil tussen het S&Oactivum en het octrooiactivum. Bij het S&Oactivum dient sprake te zijn geweest van eigen onderzoek van (het personeel van) de belastingplichtige. Bij een octrooiactivum is slechts relevant dat aan de belastingplichtige het octrooi is verleend; wie het onderzoek heeft gedaan, is dus niet relevant. Er hoeft overigens geen sprake te zijn van een Nederlands octrooi; ook buitenlandse octrooien vol

Schema 1. Ontstaan van een immaterieel actief

Innovatieboxn n n n


doen prima. Datzelfde geldt voor kwekersrechten, die meer dan gedacht voorkomen in de tuinbouw en de bloementeelt.Het ontvangen van een S&Overklaring blijkt in de praktijk het meest voorkomende entreeticket te zijn voor de innovatiebox. Bij de aanvraag van deze verklaring – via Agentschap NL, www.agentschapNL.nl – dienen gegevens te worden verstrekt over het soort werkzaamheden en de hoeveelheid daarvan. Een goede omschrijving van de projecten en de soort werkzaamheden waarvoor de S&Overklaring wordt aangevraagd, kan de toekomstige toepassing van de innovatiebox vergemakkelijken. Als een projectomschrijving in de benaming van het ontwikkelde product terugkomt, is het ook voor een belastinginspecteur eenvoudig een koppeling te maken tussen het speur en onderzoekwerk en het uiteindelijke product. In de regel zal het ook zo zijn dat succesvolle onderzoeksprojecten met veel onderzoeksuren een ruimere toepassing van de innovatiebox mogelijk maken.

PraktijkZonder S&Overklaring geen toepassing van de innovatiebox (octrooiactiva komen minder vaak voor). In gesprekken met de Belastingdienst komen de aanvraagfor

mulieren voor S&Overklaringen altijd aan de orde. Een goede beschrijving bij de S&Oaanvraag bewijst hier grote diensten. Een belangrijk punt voor de praktijk.Eenmalige onderzoekstrajecten waarvoor een S&Overklaring is verleend, blijken in de praktijk weinig of niet tot toepassing van de innovatiebox te leiden. Uitzonderingen bevestigen echter zoals altijd de regel, en een Willie Wortelidee kan ooit tot enorme opbrengsten leiden. Makkelijker wordt het als sprake is van structureel onderzoekswerk, met jaar in, jaar uit S&Overklaringen voor uiteenlopende projecten. Structureel toepassen van S&Oonderzoek bevestigt dat sprake is van een innovatieve onderneming. De kans om met succes een goede ruling met de Belastingdienst te treffen, is dan groot.

Voordelen overtreffen de voort-brengingskostenDe voordelen die worden behaald met zelf voortgebrachte immateriële activa (S&Oactiva of octrooiactiva) komen in aanmerking voor de innovatiebox. Het begrip voordelen wordt echter slechts uiterst summier omschreven als opbrengsten minus de kosten en afschrijvingen. Bij opbrengsten geldt nog als toets dat ze 30% of meer hun oorzaak vinden in de octrooien of S&Oactiva.In schema 1 is aangegeven vanaf welk tijdstip in onderzoekstrajecten sprake is van voortbrengingskosten: ze worden meegeteld zodra het fundamenteel onderzoek is afgesloten. Er kan dus sprake zijn van enkele jaren van uitsluitend voortbrengingskosten en dan pas opbrengsten. De theorie is simpel: pas wanneer alle voortbrengingskosten zijn goedgemaakt, kan er sprake zijn van een voordeel. Men graaft als het ware een gat, bestaande uit voortbrengingskosten, dat eerst moet worden gevuld met opbrengsten. Pas wanneer men boven de nullijn uitkomt, komt de innovatiebox in beeld.

PraktijkEen belangrijk deel van de discussies met de Belastingdienst gaat over het bepalen van de voordelen en de hiervoor te gebruiken rekensystematiek. In veel gevallen is direct al duidelijk dat wordt voldaan aan de voorwaarden voor toepassing van de innovatiebox en is het hele overleg gericht op de rekenmethode.Bij structureel onderzoekswerk gebruikt de Belastingdienst min of meer standaard de zogenoemde afpelmethode.5 Vanuit de resultatenrekening van de belastingplichtige worden niet voor de innovatiebox in aanmerking komende opbrengsten en kosten afgepeld om te komen tot de innovatieve opbrengsten en kosten. De praktijkbenadering is precies omgekeerd: als de administratie dat enigszins mogelijk maakt, wordt uit de totale opbrengst de innovatieve opbrengst gehaald. Dat kan bijvoorbeeld op basis van grootboekrekeningen waarop de omzet van de innovatieve producten wordt geboekt. Is dat niet mogelijk, dan wordt in overleg met de Belastingdienst een procentuele inschatting van de

n n n n


innovatieve omzet gemaakt. Het moge duidelijk zijn dat daarbij met een schuin oog wordt gekeken naar de S&Ouren in relatie tot het totaal aantal beschikbare uren. Ook wordt hierin de informatie meegenomen die de belastinginspecteur in het gesprek met de ondernemer heeft gekregen. Aan de innovatieve omzet wordt vervolgens de kostprijs van de omzet gekoppeld. In de praktijk blijkt dan vaak dat de innovatieve omzet een hogere brutowinstmarge heeft dan nietinnovatieve omzet.Om de voordelen te bepalen, dienen de kosten en afschrijvingen nog te worden toegerekend. Voor personeelskosten kan aan de hand van het aantal S&Ouren een redelijke inschatting worden gemaakt. Voor de overige kosten kan in de praktijk vaak worden volstaan met een evenredige toerekening van de kosten: de breuk innovatieve omzet gedeeld door de totale omzet wordt ook op de kosten toegepast. Financieringskosten worden overigens bij het bepalen van het voordeel niet meegerekend, wat gunstig is voor de uiteindelijke uitkomst.Als op deze manier een soort resultatenrekening is gemaakt, vindt een toerekening plaats aan de diverse opbrengst genererende bedrijfsonderdelen – afdeling productie, afdeling verkoop en mogelijk nog meer – en een toerekening aan de functie ondernemerschap. Vanuit de adviseur bestaat de neiging om deze toerekening minimaal te laten zijn, zodat meer voordeel overblijft voor de innovatiebox. Hoewel de Belastingdienst aanvankelijk voor een deel meeging met deze zienswijze van de adviseur, wordt nu vaker een groter deel van het resultaat toegerekend aan de overige nietinnovatieve functies. Wat na deze toerekening aan innovatieve winst overblijft, komt in aanmerking voor de innovatiebox. De praktijk tot dit jaar was dat er niet of nauwelijks werd gesproken over voortbrengingskosten en over het inlopen daarvan. Hoogstens werd een soort ingroeimodel afgesproken, waarbij dan bijvoorbeeld de innovatiebox in drie jaren opliep van 33% van de innovatieve winst naar 100%.6

Mogelijk vanwege het succes van de innovatiebox is er met ingang van 2013 een tendens te bespeuren dat wel nadrukkelijk wordt gekeken naar de voortbrengingskosten. Dat levert complicaties op, omdat dan van eerdere jaren kosten moeten worden bepaald die toerekenbaar zijn aan het S&Oactivum.

Leden voor ledenIn de praktijk blijkt het vruchtbaar om met collegabelastingadviseurs te sparren over een specifiek onderdeel van de belastingwetgeving. Een viertal belastingadviseurs uit de RBgelederen overlegt met enige regelmaat over hun ervaringen met en standpunten van de Belastingdienst over de innovatiebox. Deze studieclub bestaat momenteel uit drs. Roel Oosterveel FB, drs. Leo van der Zandt FB, mr. Mark de Clerck FB en drs. René Scharroo FB, allen werkzaam in NoordBrabant.

Afspraken met de BelastingdienstUit de afspraken die ik zelf tot op heden met de Belastingdienst heb gemaakt, valt moeilijk een vaste lijn te destilleren. De omvang van het te bereiken voordeel is zeer sterk afhankelijk van het innovatieve gehalte van de desbetreffende onderneming. Er zijn ondernemingen die hun bestaansrecht vinden in innovatie: voor hen zijn goede afspraken te maken met de Belastingdienst. Voor ‘incidentele’ uitvinders zit in de innovatiebox eigenlijk weinig tot geen voordeel.Bij het afpellen van de winst zie ik de volgende percentages regelmatig terugkomen als openingsbod (of tegenvoorstel) van de fiscus:n vergoeding ondernemerschap: 30 tot 40% van het re

sultaat;n vergoeding voor productie: 5% van de kostprijs van de

producten, bij zelf uitgevoerde kwaliteitscontroles – wat vaak voorkomt bij innovatieve producten – een hoger percentage;

n vergoeding voor verkoop/sales: 30% van het resultaat.

Met goede argumenten kunnen deze percentages lager uitkomen. Het streven zou moeten zijn om 40 tot 45% van het innovatieve resultaat onder de innovatiebox te laten vallen. In de praktijk blijkt dat in veel gevallen wel mogelijk. Als de Belastingdienst het standpunt inneemt dat ook nog de voortbrengingskosten moeten worden goedgemaakt, wordt de uiteindelijke belastingbesparing lager. De praktijk zal zich hier nog verder moeten ontwikkelen. <<<

Noten1 O.a. Innovatiebox van mr. M.L.B. van der Lande, of Fiscale Stimu

leringsmaatregelen Innovatie van drs. M.J.A.M. van Gijlswijk,

mr. A.R. Gimes en E.J. de Vries MSc.

2 HR, BNB 1957/238.

3 De praktijk blijkt met deze nauwe uitleg van de innovatiebox moei

lijk uit de voeten te kunnen. Met name in de regio Eindhoven, waar

veel kennisbedrijven zijn gevestigd, is daarom op initiatief van bur

gemeester Van Gijzel van Eindhoven op 12 november 2010 een brief

naar het ministerie van Financiën gestuurd met een oproep om ver

soepeling van de innovatiebox op dit punt. Hoewel hierover in de

literatuur niets te vinden is, blijkt dat inspecteurs in de praktijk voor

kenniswerkers die veel gebruik maken van WBSOverminderingen,

toestaan dat 12,5% van hun winst onder de innovatiebox valt.

4 Zoals nadrukkelijk in de parlementaire geschiedenis aan de orde

gesteld. Ondernemers voor de inkomstenbelasting kunnen al

leen via overgang naar een bvstructuur gebruikmaken van de

innovatiebox. Volgens de staatssecretaris dient daarbij sprake te

zijn van een geruisloze inbreng van de onderneming waarbij

deze dus wordt gestort op aandelen. Deze regel was bij invoering

van de innovatiebox (octrooibox) in 2007 nog onvoldoende be

kend, ook bij belastinginspecteurs. Uit eigen ervaring weet ik dat

belastingplichtigen die op basis van uitlatingen van de inspec

teur onbedoeld fouten hebben gemaakt, op dit punt achter het

net vissen en geen gebruik kunnen maken van de regeling.

5 Zie Vakstudie Nieuws 2011/9.11.

6 In Vakstudie Nieuws is het rekenmodel van de afpelmethode op

genomen.

n n n


De renteswap en de wondere wereld van de hedge-accounting

Jolanda van Ginkel

J. van Ginkel MB FB is verbonden aan Langedijk & Star-

ren Accountants en Belastingadviseurs

B.V. te Obdam

De renteswap komt steeds vaker voor in het midden- en kleinbe-drijf. Voor de verwerking daarvan in de jaarrekening zijn er de regels van de hedge-accounting. Met het cacaobonenarrest verwelkomde de Hoge Raad ook de fiscaliteit in deze wondere wereld.1 Maar is dit boekhoudkundige trucje fiscaal wel over te nemen voor de verwer-king van de renteswap? Of heeft de fiscaliteit haar eigen regels om de renteswap goed te kunnen verwerken?

renteswap met een hoofdsom van € 100.000. De bank betaalt op die renteswap een variabele rente van 4% en de ondernemer een vaste rente van 5%. Schematisch ziet dat er als volgt uit:

Onderneming X Bank

Bank

Variabele rente 4%

Vaste rente 5%Variabele rente 4%

Renteswap

Lening

De in en uitgaande rentestromen voor de ondernemer zien er als volgt uit:betaling € 4.000 (rente lening)ontvangst € 4.000 (rente swap)betaling € 5.000 (rente swap)per saldo € 5.000 (betaling)

De ondernemer heeft nu de variabele rente van de lening geruild voor een vaste rente.

ReceiverswapEen tweede toepassing is het ruilen van een vaste rente op een lening voor een variabele rente. Daarvoor wordt een receiverswap afgesloten. Schematisch ziet dat er als volgt uit:

Een renteswap is een derivaat waarmee renterisico’s van bijvoorbeeld een lening kunnen worden afgedekt. Het afdekken van renterisico’s is steeds gebruikelijker in het mkb. Accountants

en belastingadvieskantoren voor het mkb zullen dan ook een methode moeten vinden om de renteswap in de winstaangifte te verwerken. Voor de commerciële jaarrekening zijn hiervoor meerdere manieren. Maar het verschil in doelstelling van de commerciële en de fiscale jaarrekening zou er wel eens voor kunnen zorgen dat de commerciële verwerkingsmethoden niet voor de fiscale jaarrekening kunnen worden gebruikt.

De renteswapEen renteswap is een overeenkomst tussen twee partijen – bijvoorbeeld een bank en een ondernemer – om gedurende een afgesproken periode over een hoofdsom rente te ruilen. Deze overeenkomst wordt gesloten om renterisico’s te beperken. Daarbij zijn er twee toepassingen van de renteswap, aangeduid als payerswap en receiverswap.

PayerswapWanneer een ondernemer een variabel rentende lening heeft, loopt hij het risico van fluctuerende rentestromen. Dit risico kan hij afdekken door een payerswap af te sluiten. Bij zo’n payerswap betaalt de ondernemer een vaste rente aan de bank en ontvangt hij van de bank een variabele rente.Als voorbeeld nemen we een lening van € 100.000 tegen een variabele rente van 4%, die wordt geruild met een

n n n


Onderneming X Bank

Bank

Vaste rente 5%

Variabele rente 4%Vaste rente 5%

Renteswap

Lening

De in en uitgaande rentestromen bij een receiverswap zien er als volgt uit:betaling € 5.000 (rente lening)ontvangst € 5.000 (rente swap)betaling € 4.000 (rente swap)per saldo € 4.000 (betaling)

De renteswap heeft een waarde. De bank rekent periodiek deze waarde uit door haar betalingsverplichting en die van de ondernemer voor de resterende looptijd contant te maken tegen de dan geldende markrente. Wordt de renteswap voor het einde van de looptijd beëindigd, dan moet deze waarde aan de bank of aan de ondernemer worden vergoed. Welke partij de marktwaarde moet betalen, is afhankelijk van hoe de variabele en de vaste rente zich ontwikkelen. Is de rente die de ondernemer aan de bank betaalt, hoger dan de rente die de bank aan de ondernemer betaalt, dan zal de ondernemer bij beëindiging de vergoeding aan de bank moeten betalen. In het omgekeerde geval is het de bank die de vergoeding moet betalen.

De commerciële jaarrekeningDe commerciële jaarrekening heeft voor belanghebbenden als doel een beeld te geven van de vermogenspositie van de onderneming. Daarnaast moet het hen voldoende informatie verschaffen om te kunnen beslissen of ze zaken zullen doen met deze onderneming. Bij die informatie hoort ook het laten zien van de risico’s die de onderneming loopt.Volgens de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving wordt de renteswap in beginsel gewaardeerd tegen reële waarde of kostprijs. Bij waardering tegen reële waarde worden alle waardeveranderingen opgenomen in de winst en verliesrekening. Bij waardering tegen kostprijs wordt er geen enkele waardeverandering in de winst en verliesrekening opgenomen.Naast waardering tegen reële waarde of kostprijs kan de ondernemer ook kiezen voor hedgeaccounting. Dit is een methode om te laten zien dat een risico van een vermogensbestanddeel, bijvoorbeeld een lening, is afgedekt met bijvoorbeeld een renteswap. Er zijn drie methoden voor hedgeaccounting:1. reële waarde: zowel renteswap als lening wordt ge

waardeerd tegen reële waarde, waarbij de wijzigingen in de winst en verliesrekening worden verwerkt;

2. kasstroom: alleen de renteswap wordt gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij wijzigingen niet in de winst en verliesrekening worden verwerkt, maar in het eigen vermogen;

3. kostprijs: de renteswap wordt gewaardeerd tegen kostprijs.

Deze methoden hebben allemaal betrekking op de waardering van de renteswap. Daarnaast zijn er nog de in en uitgaande rentestromen van de renteswap en de lening. Deze rentestromen worden, naast de waardeveranderingen, ook in de winst en verliesrekening verwerkt.Hedgeaccounting heeft tot slot nog de regel dat de waardeveranderingen van een ineffectief gedeelte van de renteswap direct in de winst en verliesrekening moeten worden verwerkt. Een ineffectief gedeelte wil zeggen dat een deel van het risico niet is afgedekt door de renteswap of dat er meer risico is afgedekt dan er daadwerkelijk wordt gelopen.Het doel van hedgeaccounting is om resultaten van de renteswap en de lening gelijktijdig in de winst en verliesrekening te verwerken en zodoende afdekking van risico’s in de jaarrekening tot uitdrukking te brengen. Daarmee wordt weergegeven dat de ondernemer weliswaar risico’s loopt, maar dat hij die onder controle heeft.

De fiscale jaarrekeningDe renteswap bestaat naar mijn mening uit twee verplichtingen: een direct ingaande verplichting en een verplichting met opschortende voorwaarde. De direct ingaande is de verplichting tot rentebetalingen over en weer. De verplichting met opschortende voorwaarde is de verplichting tot betaling van een vergoeding bij voortijdige beëindiging. Alleen de direct ingaande verplichting kan fiscaal op de balans worden opgenomen. Voor de verplichting met opschortende voorwaarde is dat pas mogelijk op het moment waarop de renteswap voortijdig wordt beëindigd. Met de voortijdige beëindiging komt de verplichting tot rentebetalingen te vervallen en daarvoor in de plaats komt de verplichting tot het betalen van een vergoeding.In beginsel wordt de eerste verplichting op de fiscale balans opgenomen tegen kostprijs of lagere marktwaarde. Maar door de renteswap te waarderen tegen lagere marktwaarde, wordt er feitelijk vooruitgelopen op toekomstige rentebetalingen; de waarde van de renteswap bestaat immers uit toekomstige rentebetalingen. Op grond van rechtspraak kunnen rentelasten niet eerder worden genomen dan in het jaar waaraan deze rentelasten kunnen worden toegerekend.2 Dus moet de renteswap fiscaal worden gewaardeerd tegen kostprijs.

Aansluiten bij commerciële jaarrekening?Commercieel zijn er diverse mogelijkheden voor de verwerking van de renteswap en de daarbij behorende lening. In beginsel is dat waardering tegen reële waarde of kostprijs. Het verschil met de fiscale waardering tegen marktwaarde is dat bij waardering tegen reële waarde ook waardeveranderingen boven kostprijs worden genomen.De toepassing van de receiverswap wordt wel omschreven als het afdekken van het risico van reële waardeveranderingen van een lening. In de commerciële jaarrekening kan

Renteswap en hedge-accountingn n n


voor de afdekking van risico’s van reële waardeveranderingen gebruik worden gemaakt van hedgeaccounting volgens de methode van de reële waarde. Kan voor de fiscale jaarrekening daarbij worden aangesloten?Reële waardeverandering van een lening wil zeggen dat tegen de huidige marktrente meer of minder had kunnen worden geleend dan tegen de rente waarvoor een bestaande lening is afgesloten. Voorbeeld: een lening van € 100.000 is op 1 januari 2011 afgesloten tegen een vaste rente van 5%. De marktrente op 31 december 2011 bedraagt 4%. Als de ondernemer op deze datum een lening had afgesloten, dan had hij meer kunnen lenen voor de 5% rente die hij nu betaalt, dan wel over dezelfde hoofdsom een rente kunnen betalen van 4%. Maar met de verandering van de reële waarde verandert niet de daadwerkelijk af te lossen hoofdsom.Wat de ondernemer met een receiverswap eigenlijk doet, is de rente van de lening omzetten, zodat op 31 december 2011 toch 4% rente wordt betaald. De waarde van de receiverswap is dan ook geen risicoafdekking van verandering in de hoogte van de af te lossen hoofdsom. Het betreft, net als de waarde van de payerswap, de in de toekomst op de renteswap te betalen rente. Daardoor is een commerciële methode op basis van reële waarde naar zijn aard niet toepasbaar op de renteswap.Vanuit het doel van de commerciële jaarrekening begrijp ik dat de hedgeaccountingmethoden beter inzicht geven in de waarde en de toekomstverwachtingen van de onderneming. Fiscaal is er geen belang bij weergave van de te lopen risico’s door tegen reële waarde te waarderen. De fiscale jaarrekening is enkel bedoeld om het belastbaar bedrag vast te stellen. Aansluiting bij de commerciële methoden van hedgeaccounting kan wel een praktische oplossing zijn voor de verwerking van de renteswap in de fiscale jaarrekening. Bij hedgeaccounting worden weliswaar de veranderingen van de reële waarde van de renteswap weergegeven, maar deze worden verwerkt in het eigen vermogen en niet in de winst en verliesrekening. Of de winst en verliesrekening wordt uiteindelijk niet geraakt, doordat ook de reële waardeverandering van een samenhangende lening in de winst en verliesrekening wordt opgenomen. En bij hedgeaccounting volgens kostprijs wordt helemaal geen reële waardeverandering in de winst en verliesrekening opgenomen. Alleen is commerciële hedgeaccounting niet toepasbaar als er sprake is van een ineffectief gedeelte. Daarvan worden commercieel de waardeveranderingen wel verwerkt in de winst en verliesrekening en daardoor wordt (gedeeltelijk) vooruitgelopen op toekomstige rente. En dat is fiscaal dus niet toegestaan.

Fiscale hedge-accountingNaast de commerciële hedgeaccounting is er ook nog fiscale hedgeaccounting. Laatstgenoemde volgt vooral uit het cacaobonenarrest en verschilt op diverse punten met de commerciële hedgeaccounting. Het doel van fiscale hedgeaccounting is voorkomen dat een ongerealiseerd verlies op vermogensbestanddelen wordt genomen, wanneer dat verlies er feitelijk niet is. En dat

verlies is er niet omdat er met het verliesgevende vermogensbestanddeel een ongerealiseerde winst samenhangt. Op grond van het voorzichtigheidsbeginsel zou het nemen van de winst kunnen worden uitgesteld om daarmee een verlies te creëren. Maar fiscale hedgeaccounting stelt het nemen van de winst verplicht en zo wordt het creëren van een verlies voorkomen. Doordat waardering van de renteswap naar lagere marktwaarde niet is toegestaan, kan er geen ongerealiseerd verlies worden genomen op de renteswap. En daardoor is ook fiscalehedgeaccounting naar zijn aard niet toepasbaar op de renteswap.

ConclusieHedgeaccounting ziet op het weergeven van reële waardeveranderingen. Het fiscaal waarderen van de renteswap tegen reële waarde is niet toegestaan, omdat de reële waardeveranderingen van de renteswap bestaan uit veranderingen van toekomstige rentebetalingen. Ondanks alle mooie methoden die commercieel worden gebruikt, kunnen deze methoden niet worden gebruikt voor de fiscale verwerking van de renteswap. Ook de fiscaal verplichte hedgeaccounting is niet van toepassing. De eenvoudigste wijze van het fiscaal verwerken van de renteswap is waardering tegen kostprijs. Zo kunnen de reele waardeveranderingen niet in de winst en verliesrekening worden opgenomen en worden enkel de daadwerkelijk betaalde en ontvangen rente verantwoord op het moment dat die zijn gerealiseerd.Het is voor de praktijk echter veel werkbaarder als fiscaal wordt aangesloten bij commerciële hedgeaccounting. Derivaten zijn ingewikkelde producten die vermoedelijk in de toekomst steeds meer zullen voorkomen en waarbij het niet wenselijk is dat fiscaal voor ieder derivaat opnieuw moet worden gekeken of de commerciële regels wel of niet kunnen worden gevolgd en of een derivaat fiscaal wellicht moet worden geherkwalificeerd. Denk daarbij aan de renteswap, die commercieel als risicoafdekkend wordt gekwalificeerd en fiscaal als toekomstige rentebetalingen. Ik beveel de minister van Financiën dan ook aan om een eenduidig standpunt af te geven of eenduidige regels op te stellen voor fiscale hedgeaccounting die zo veel mogelijk aansluiten bij de commerciële verwerking.Punt van aandacht is daarbij wel dat, door aan te sluiten bij de commerciële verwerking, ook ruimte zal moeten worden gecreëerd in het aangiftebiljet. Denk daarbij aan de reserve in het eigen vermogen voor de verwerking van reële waardeverandering bij kasstroomhedgeaccounting. Ook zal moeten worden bekeken of tevens de commerciële verwerking van een ineffectief gedeelte wordt gevolgd. Bij bijvoorbeeld de renteswap zou dat inhouden dat zowel ongerealiseerde verliezen als winsten voortijdig moeten worden genomen. Dat vraagt om een afweging voor de minister tussen het doel van de fiscale jaarrekening en de eenvoud voor de praktijk. <<<

Noten1 Hoge Raad 10 april 2009, nr. 42 916, NTFR 2009/821.

2 Hoge Raad 23 januari 2004, nr. 38 029, BNB 2004/162.

n n n


Afzien van pensioen door een directeur-grootaandeelhouderRuim twee jaar geleden heb ik in dit magazine een bijdrage gewijd aan het afzien van pensioen door een directeur-grootaandeelhouder (dga) in al zijn toen bekende facetten. Met ingang van dit jaar heeft de wetgever echter besloten de mogelijkheden voor het prijsgeven van pensioen te verruimen. Hoogste tijd voor een update dus. In deze bijdrage ga ik in op de wijzigingen zoals deze vanaf 2013 gelden en de relevantie van deze wijzigingen voor de pensioenpraktijk.

KamervragenBegin 2010 is aan de staatssecretaris van Financiën gevraagd of vanwege de economische crisis een bv hetzelfde zou mogen doen als bijvoorbeeld een pensioenfonds. Bij een pensioenfonds kan het immers zover komen dat er te weinig in kas zit om de pensioenen, nu en in de toekomst, te kunnen uitkeren. Dat is het verhaal van de te lage dekkingsgraden. Als uiterste sturingsmiddel kunnen in dat geval de pensioenaanspraken worden verlaagd. Afstempelen wordt dit fenomeen genoemd.De staatssecretaris heeft echter negatief op deze Kamervragen geantwoord. Wat de reden van de onderdekking ook is, afzien van zelfs maar één euro aan pensioen bij een eigen lichaam leidt tot progressieve belastingheffing over de waarde in het economisch verkeer van de gehele pensioenaanspraak, vermeerderd met revisierente. De tijdelijke onderdekking wordt derhalve niet gezien als een maatschappelijk dringende reden. De enige manier waarop toch een levenslange, onder deze omstandigheden uiteraard lagere pensioenuitkering kan worden verkregen, is door alles wat de bv bezit, voor dat doel af te storten naar een professionele levensverzekeraar. De bv kan vervolgens worden geliquideerd en ook in dat geval is sprake van het niet voor verwezenlijking vatbaar zijn van de resterende pensioenaanspraken. Met de huidige stand van de marktrente is het echter hoogst onwaarschijnlijk dat afstorten een aantrekkelijke optie is.In 2012 werden over dit onderwerp nogmaals Kamervragen gesteld, nota bene door dezelfde politieke partij. Ondanks het feit dat de vragen nagenoeg dezelfde strekking hadden als in 2010, bleek de staatssecretaris nu

Het komt in deze tijd maar al te vaak voor dat een dga vanaf de pensioendatum onvoldoende middelen heeft om de levenslange pensioenverplichting na te komen. Afzien

of prijsgeven van pensioen komt in tal van varianten en in bewuste en onbewuste vormen voor. Een voorbeeld. De pensioenverplichting is opgelopen tot € 1.000.000. Helaas bedraagt de tegenwaarde van de beleggingen door tegenvallende resultaten slechts € 600.000. Bij de pensioenverplichting van € 1.000.000 hoort een jaarlijkse pensioenuitkering van circa € 75.000 bruto per jaar. Omdat de dga allang ziet aankomen dat bij een dergelijke uitkering de pot veel te snel leeg zal zijn, vraagt hij zich af of er mogelijkheden bestaan dit probleem op te lossen. Helaas was het antwoord hierop steevast nee. Althans niet binnen de eigen bv.De Belastingdienst heeft zich tot voor kort altijd op het standpunt gesteld dat de volledige jaarlijkse uitkering net zo lang dient te worden gedaan tot de pot helemaal leeg is. En hiermee wordt dan ook echt leeg bedoeld. Zolang er bijvoorbeeld nog een rekeningcourantvordering op de dga bestaat, dient deze eerst te worden ingelost vooraleer sprake kan zijn van een pot die leeg is. Als de pot daadwerkelijk leeg is, kan de bv worden geliquideerd en wordt afgezien van de resterende pensioenaanspraken. Deze vorm van afzien is toegestaan, omdat de aanspraken niet langer voor verwezenlijking vatbaar zijn. De Belastingdienst honoreert een dergelijk verzoek echter alleen in gevallen waarin sprake is van een maatschappelijk dringende reden. Faillissement of surseance van betaling is zo’n maatschappelijk dringende reden.

David M. Wilde-mansDrs. D.M. Wilde-mans MPLA is zelf-standig gevestigd pensioendeskundi-ge en als zodanig als Associate Partner verbonden aan Ak-kermans & Partners

n n n dga-pensioen


echter wel gevoelig voor de argumenten en ging hij over tot een wetswijziging. Per 1 januari 2013 werd aan art. 19b Wet LB 1964 een negende lid toegevoegd. De tekst daarvan luidt:

Onze Minister kan in door hem aangewezen gevallen bepalen dat geen sprake is van een prijsgeven als bedoeld in het eerste lid, onderdeel c, ingeval de bij een verzekeraar als bedoeld in artikel 19a, eerste lid, onderdelen d of e, dan wel bij een lichaam als bedoeld in artikel 36b, ondergebrachte aanspraken ingevolge een pensioenregeling op het ingangstijd-stip van het pensioen worden verminderd in ver-band met de vermogenspositie van de verzekeraar en blijkt dat is voldaan aan de door Onze Minister te stellen voorwaarden. De in de eerste volzin bedoel-de voorwaarden kunnen mede betrekking hebben op het bepalen van de winst van de verzekeraar voor de vennootschapsbelasting of een daarmee vergelijkbare buitenlandse belasting en van de om-vang van de verkrijgingsprijs van een aanmerkelijk belang in die verzekeraar voor de toepassing van de inkomstenbelasting.

Met dit artikellid lijkt dus een opening te worden geboden om in voorkomende gevallen ook in eigen beheer de pensioenaanspraken te mogen afstempelen, zonder dat hiermee de sanctie van art. 19b Wet LB in werking treedt. Deze afstempeling is alleen eenmalig mogelijk op de pensioendatum. Voor pensioenen die reeds zijn ingegaan, is een overgangsregeling geformuleerd tot en met 2015, zodat ook deze eenmalig kunnen worden afgestempeld.

Besluit van 18 maart 2013Alhoewel in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel al een aantal voorwaarden was genoemd waaraan de afstempeling dient te voldoen, was het wachten toch op een definitief besluit van de staatssecretaris hieromtrent. Dit besluit is op 18 maart 2013 gepubliceerd. De belangrijkste voorwaarden uit dit besluit bespreek ik hieronder.

Dekkingsgraad 75% of minderDe eerste voorwaarde waaraan moet worden voldaan om gebruik te kunnen maken van de mogelijkheid tot afstempelen, is dat sprake dient te zijn van een dekkingsgraad van 75% of minder. De dekkingsgraad wordt in dit besluit gedefinieerd als de waarde in het economisch verkeer van de activa, afgezet tegen de fiscale waarde van de pensioenverplichting plus de waarde in het economisch verkeer van de passiva, waarbij betekenis toekomt aan de rangorde volgens het burgerlijk recht. Het besluit geeft het voorbeeld van een vennootschap met activa van € 500.000, een (fiscale) pensioenverplichting van € 750.000 en overige passiva van € 50.000. In dat geval is de dekkingsgraad dan 500.000/800.000 = 62,5%, waardoor de pensioenaanspraken eenmalig kunnen worden verlaagd met 37,5%. De levenslange pensioenuitkering uit het voorbeeld bedroeg € 60.000 en zou dan € 37.500 kunnen worden.Wat uiteraard direct in het oog springt, is dat de fiscale waarde van de pensioenverplichting dient te worden afgezet tegen de waarde in het economisch verkeer van de overige passiva en activa. Nu meen ik me te kunnen herinneren dat voor de inmiddels beruchte dividendtoets toch echt ook van de waarde in het economisch verkeer van de pensioenverplichting dient te worden uitgegaan. In de wetenschap dat de commerciële waarde al gauw het dubbele bedraagt van de fiscale waarde, is het op zijn zachtst gezegd merkwaardig dat deze twee grootheden door elkaar worden gebruikt. Het is meten met twee maten, waarvoor na lang zoeken in de parlementaire behandeling eigenlijk slechts budgettaire argumenten te vinden lijken.Aan de bepaling van de dekkingsgraad wordt nog een aantal aanvullende voorwaarden verbonden die mij doen vermoeden dat ik, als ik dat allemaal ook nog goed wil doen, wel erg veel tijd kwijt ben met een verzoek tot afstempeling. Langzaam maar zeker vraag ik me af of ik toch niet gewoon beter kan gaan uitkeren tot de pot leeg is. Immers, in de aanvullende voorwaarden staat bijvoorbeeld een aantal correcties genoemd op de waardering

In 2012 bleek de staatssecretaris ineens wel gevoelig voor de argumenten en ging hij over tot een wetswijziging

n n n


van de activa. Zo moet ik zeven jaar terug gaan kijken of er dividenduitkeringen, c.q. terugbetalingen van aandelenkapitaal zijn geweest en zo ja, de waarde van de activa hiermee corrigeren. En zou er zelfs een correctie moeten plaatsvinden als er in de afgelopen zeven jaar tussen vennootschappen geen marktconforme premies/koopsommen zijn betaald. Hierbij doet het niet ter zake of sprake is van een fiscale eenheid.

(Reële) onderdekkingDe tweede voorwaarde om in aanmerking te komen voor toepassing van het besluit, is dat de onderdekking moet zijn ontstaan uit (reële) ondernemings en/of beleggingsverliezen. In het besluit wordt vervolgens gezegd dat hiervan in ieder geval geen sprake is als in de afgelopen zeven jaren:1. te lage koopsommen/premies in rekening zijn ge

bracht en deze niet zijn gecorrigeerd;2. formele uitdelingen van winst zijn gedaan die niet

zijn gecorrigeerd;3. informele uitkeringen van winst zijn gedaan;4. een terugbetaling van aandelenkapitaal heeft plaats

gevonden die niet is gecorrigeerd;5. een onvolwaardige, dan wel afgewaardeerde vorde

ring op de dga of een verbonden lichaam bestaat.

Het is op zichzelf uiteraard begrijpelijk dat de fiscus zich op het standpunt stelt dat afstempelen alleen is toegestaan als de ontstane onderdekking door tegenvallende ondernemings of beleggingsverliezen is ontstaan. Als de onderdekking is ontstaan door het aanhouden van een hoge rekeningcourantschuld of het uitkeren van dividenden in de afgelopen jaren, zal de fiscus kritisch meekijken.

Gevolgen wel of niet voldoen aan het besluitAls aan de voorwaarden van het besluit wordt voldaan, kan middels een verzoek vooraf aan de inspecteur een voor bezwaar vatbare beschikking worden gevraagd. Als wordt overgegaan tot afstempeling van de pensioenaanspraken, valt een deel van de pensioenverplichting vrij in de winst en is hierover in beginsel vennootschapsbelasting verschuldigd. Voor sommige dga’s zal dit een te grote belemmering vormen; zij zullen daarom geen gebruik maken van het besluit. In de meeste gevallen ligt het echter voor de hand dat deze winst kan worden gecompenseerd met een verrekenbaar verlies. Het vrijgevallen deel van de pensioenverplichting wordt niet meegenomen in de verkrijgingsprijs van het aanmerkelijk belang.De afstempeling dient volgens het besluit evenredig over alle pensioenaanspraken te geschieden. Ook dus bijvoorbeeld over het bij echtscheiding ontstane bijzonder weduwepensioen. Ik kan me levendig voorstellen dat dit tot wat problemen kan leiden en dat de expartner hier niet zomaar aan zal meewerken.Om tot afstempeling te kunnen overgaan, dient een aantal gegevens aan de inspecteur te worden verstrekt.

Vervolgens lijkt het mij niet ondenkbaar dat in een aantal gevallen vooroverleg zal plaatsvinden. Als bij dit overleg naar voren komt dat in het verleden winstuitdelingen zijn gedaan die tot deze situatie hebben geleid, zou de fiscus zich op het standpunt kunnen stellen dat het pensioen in het verleden is afgekocht.Met al de genoemde voorwaarden en mogelijke gevolgen in het achterhoofd is het dan toch zeer de vraag of men tot gebruikmaking van dit besluit wil overgaan. Daarbij komt dat men zich kan afvragen wat afstempelen feitelijk oplevert. In het voorbeeld van het besluit kan bijvoorbeeld nog 6,75 jaar pensioen worden uitgekeerd in plaats van 10. Hoe het immers ook zij, de bv heeft niet meer vermogen dan ze heeft. Ook het tariefvoordeel dat wellicht valt te behalen, lijkt slechts een marginale pleister op de wonden.

ConclusieKijkend naar alle voorwaarden waaraan dient te worden voldaan en alle mogelijke gevolgen die het toepassen van het besluit kan hebben, lijkt het mij onwaarschijnlijk dat we een groot aantal bv’s zullen zien die gebruik willen gaan maken van deze regeling. Behoudens wat uitzonderingen blijft alles dus bij nader inzien toch gewoon bij het oude. En dat is: uitkeren tot de pot leeg is en dan in overleg met de Belastingdienst afzien van het pensioen dat niet langer voor verwezenlijking vatbaar is en vervolgens overgaan tot liquidatie van de bv. In dat geval kan de vrijvalwinst worden aangemerkt als kwijtscheldingswinst. In veel gevallen zal dit alternatief wellicht zelfs nog beter uitpakken dan het afstempelen.Mochten uiteindelijk al deze alternatieven toch niet het gewenste effect hebben, dan zit er nog maar één ding op: langer doorwerken, in de hoop dat de situatie de komende jaren verbetert. Ook hier gelden echter voor het uitstellen van pensioen weer de nodige fiscale spelregels, zoals de 100%norm en de maximale leeftijd van 70/72 jaar. Ook deze oplossing is dus maar van tijdelijke aard. Kortom, zowel voor het opbouwen als het afstempelen van pensioen in eigen beheer geldt: bezint eer gij begint. <<<

Voor sommige dga’s zal de vrijval van een deel van de

pensioenverplichting een te grote belemmering vormen

www.rbopleidingen.nl

Oog voor ambitie en talent

AA/RA CB-Belastingadviseur 9 maanden

AA/RA-Belastingaccountant9 maanden

CB-belastingadviseur2½ jaar

CB-belastingconsulent1 ½ jaar

Schakelprogramma Master Belastingadviseur

9 maanden

RuGMaster Fiscaal Recht

Toelatingsprogramma1 jaar

UvAMaster Fiscale Economie

1 jaar

Summercourse

3 weken


1 jaar

Master Belastingadviseur

1 jaar

http://www.rbopleidingen.nl


Verenigingsnieuwshet

Ledenservice

Het rommelt aardig in de financieel-economische sector. En al langere tijd. Laten we maar niet naar de bankensector kijken, want dat is te makkelijk scoren. Dat de kredietverlening aan het MKB steeds be-roerder wordt, is een schande. Daar kunnen we veel woorden aan vuil maken, maar daar wordt u noch ik vrolijker van. Dus laat de banken maar (ik mag maar 300 woorden aanleveren).

Laten we kijken bij onze directe buren: de accountants en no-tarissen. Beide wettelijk geregelde beroepen, die de overheid als grote regelaar moeten velen. Ik benijd mijn collega’s bij de beide verenigingen, KNB en NBA, niet. Je betaalt als beroeps-groep een hoge prijs voor een vorm van monopolie. En je kunt het toch nooit goed doen. Voor de accountants lijkt het mij bij-zonder lastig om een rol in het maatschappelijk verkeer te moeten combineren met het betalen van de rekening door de gecontroleerde. Daar valt slecht tegenop te moralen, denk ik dan. En dat blijkt wel uit de krantenberichten en uit de voort-

durende worsteling van (een deel van) de beroepsorganisatie om een en ander uit te leggen aan de zogenaamde stake-holders. Ook ik zou dat heel lastig vinden. Misschien maar eens een heel andere aanpak proberen? Dat vereist heel veel moed, maar lijkt mij niet ondoenlijk…Notarissen: over niet benijden gesproken. In de hoogconjunc-tuur hoor je geen piep. Nu piept en kraakt het volop in de beroepsgroep. Een behoorlijk percentage onder toezicht, fail-lissementen en een harde sanering. Gekrakeel onder de leden en een bestuurswisseling door opstand; genoeg leven in de brouwerij, maar of je er erg blij van wordt?Wat kunnen wij leren van de herrie bij de buren? Zorgen dat we uit de greep van de wetgever blijven; geen wettelijke erkenning van het beroep. De voordelen (een vorm van mono-polie) wegen niet op tegen de nadelen (onduidelijke rolverde-ling, nog meer eisen en geregel). Wij houden zelf de stal schoon en dat doen we met verve. Wij worden betaald door de klant en staan pal voor diens belangen. Wij staan aan zijn of haar kant. We houden ons netjes aan de regels en verwachten dat ook van de Belastingdienst. We stellen prijs op goede rela-ties met de Belastingdienst, maar geen vrienden tegen elke prijs. Kwaliteit en helderheid; wel zo makkelijk!Overigens ben ik van mening dat de schenken erfbelasting dient te worden afgeschaft.

Peter van den Berg, directeur

Intussen bij de buren…

Op 6 mei 2013 overleed volkomen onverwacht op pas 63-jarige leeftijd dr. A.M.A. (Anne) Bijvoet. Via onze RB-Nieuwsflits stelden wij u hiervan reeds op de hoogte. Anne Bijvoet was van 1998 tot 2006 voorzitter van het bestuur van de toenma-lige Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs. In de daar-aan voorafgaande periode – van 1992 tot 1998 – was zij al lid van dit bestuur. Daarnaast was Anne als zelfstandig belasting-adviseur gevestigd te Leiden. Zij promoveerde in 2001 bij ons erelid prof. Han Kogels op een dissertatie genaamd Owner Oc-cupied Dwelling and Income Taxes. A Synopsis of Eight Euro-pean Countries.

De periode waarin Anne Bijvoet leiding mocht geven aan de NFB kenmerkte zich door grote veranderingen. Zo werd het even gezellige als brandgevaarlijke pand aan de Haagse Nieu-we Parklaan verruild voor een locatie op stand aan de Jan Wil-lem Frisolaan. Maar nog veel belangrijker was de ombouw van de opleiding tot Federatie Belastingadviseur die, zoals u wel-licht weet, niet werd afgesloten met een gewoon diploma,

maar met de uitreiking van een Akte van bekwaamheid. De Fe-deratieopleiding kreeg op haar initiatief en onder haar leiding een BaMa-structuur. Een keuze die tot op de dag van vandaag nog altijd zichtbaar is in ons RB opleidingsgebouw. In deze nieuwe structuur werd de opleiding gesplitst in een geaccre-diteerde Bachelor en in een dito Masteropleiding, dit alles on-der toezicht van het ministerie van Onderwijs en Wetenschap-pen. Anne was vooral trots op ‘haar’ opleiding tot Master Belastingadviseur (MB). Een predikaat dat inmiddels veel le-den van onze vereniging terecht met trots voeren.

Anne Bijvoet had een sterke persoonlijkheid. Als gevolg daar-van ging zij conflicten niet uit de weg. Het belang van de Federatie stond daarbij voor haar altijd voorop. In de persoon-lijke omgang was zij echter altijd vriendelijk en voorkomend.Het bestuur heeft inmiddels namens onze vereniging haar na-bestaanden zijn medeleven betuigd. Moge zij rusten in vrede.

Mr. S.F.J.J. Schenk FB, voorzitter

In memoriam Anne Bijvoet



AA/RA CB-Belastingadviseur 9 maanden

AA/RA-Belastingaccountant9 maanden

CB-belastingadviseur2½ jaar

CB-belastingconsulent1 ½ jaar

Schakelprogramma Master Belastingadviseur

9 maanden


Toelatingsprogramma1 jaar

UvAMaster Fiscale Economie

1 jaar

Summercourse

3 weken


1 jaar

Master Belastingadviseur

1 jaar




Ledenservice | Vakinformatie

Het RB heeft op 14 mei 2013 een voorstel Fiscaal crisispakket MKB 2014 aangeboden aan het ministerie van Financiën. Het voorstel bevat tien fiscale maatregelen die een positieve bijdrage kunnen leveren aan de economische ontwikkeling binnen het Nederlandse MKB.

Het voorstel Fiscaal crisispakket MKB 2014 bevat voorstellen voor crisismaatregelen die tijdelijk ingevoerd kunnen worden:– Uitbreiding willekeurige afschrijving

(inkomsten- en vennootschapsbelasting)– Versoepeling afschrijving goodwill

(inkomsten- en vennootschapsbelasting)– Versoepeling vrijval oudedagsreserve ter compensatie

van verliezen (inkomstenbelasting)– Voorkoming verliesverdamping door herwaardering

van activa (inkomsten- en vennootschapsbelasting)– Versoepeling fiscale behandeling leningen/durfkapitaal

(inkomsten- en vennootschapsbelasting)– Versoepeling gebruikelijkloonregeling (loonbelasting)– Introductie heffingskorting voor jongeren ter bestrijding

van jeugdwerkloosheid (loon- en inkomstenbelasting)

Tevens worden tijdelijke maatregelen genoemd waarmee hui-dige knelpunten worden weggenomen:– Flexibilisering pensioen in eigen beheer (loon- en inkom-

stenbelasting)– Vrijstelling schenkbelasting voor aflossing restschulden– Verruiming voorwaarden voor sanering belastingschulden

Het RB heeft ook ideeën voor de budgettaire dekking in de vorm van een aantal tijdelijke lastenverzwaringen. Overigens moet worden bedacht dat enkele maatregelen geen budget-taire dekking vergen.

Positieve reacties De reacties op het voorstel voor een Fiscaal crisispakket MKB 2014 zijn positief. In diverse media verschenen artikelen over het RB-voorstel, zowel in het FD als in de fiscale vakbladen. Ver-schillende leden gaven na publicatie van het voorstel aan zich te scharen achter de voorgestelde maatregelen. Naar aanleiding van de media-aandacht voor het voorstel is het RB uitgenodigd voor een ‘biechtstoelsessie’ over de financieringsproblematiek van het MKB. Het voorstel voor een Fiscaal crisispakket MKB 2014 biedt ook oplossingen voor deze problematiek.

Het volledige voorstel Fiscaal crisispakket MKB 2014 is na te lezen op www.rb.nl. Op de volgende pagina leest u een opinie-stuk dat voorzitter Sylvester Schenk schreef naar aanleiding van het voorstel.

Afscheid bestuurslid Ron van Brugge; nieuw bestuurslid Paul CramerTijdens de algemene ledenvergadering op de RB-dag van 7 juni 2013 hebben enkele wijzigingen plaatsgevonden in de samenstelling van het bestuur. R.A.J. van Brugge AA CB (Ron) heeft afscheid genomen als bestuurslid. P.I.M. Cramer CB (Paul) werd tijdens de ALV door de leden gekozen als nieuw bestuurslid.

Sylvester Schenk over Ron van Brugge: ‘Sinds mei 2001 (!) is Ron lid geweest van het bestuur van het College Belastingadviseurs. In de periode 2001-2009 heeft hij de functies van secretaris en penningmeester vervuld. In 2009 volgde hij de heer Kous op als bestuurs-voorzitter. Na de fusie van het CB en de NFB in 2011 werd Ron vice-voorzitter in het bestuur van het Register Belastingadviseurs. Aan een lange en zeer gewaardeerde bestuurscarrière is nu een einde gekomen. Wij wensen Ron alle goeds voor de toekomst!

Paul Cramer volgt Ron van Brugge op als bestuurslid. Hij is als omzetbelastingexpert werkzaam geweest bij, en opgeleid door, de Belastingdienst (1983-1993). Vervolgens heeft Paul zich bij (Moret) Ernst & Young Belastingadviseurs verder gespecialiseerd en sinds 2005 is hij als adviseur werkzaam voor diverse non-profit organisa-ties (gezondheidszorg en onderwijs), wordt hij veelvuldig betrok-ken bij vastgoedtransacties door projectontwikkelaars, aannemers en beleggers en is hij omzetbelastingadviseur voor notaris-, accountants- en belastingadvieskantoren. Naast zijn belasting-advieskantoor Cramer X Vervoort is Paul sinds eind 2012 betrokken bij VATForce, een onderneming voor BTW compliance en consultan-cy diensten. Wij heten hem van harte welkom als bestuurslid.

Fiscaal crisispakket MKB 2014

Ron van Brugge Paul Cramer

http://www.rb.nl/nieuwsoverzicht/artikel/register-belastingadviseurs-doet-voorstel-fiscaal-crisispakket-mkb-2014/


Vakinformatie

Het feit dat Nederland door even criminele als inventieve organi-saties als pinautomaat is gebruikt, is verve-lend en zelfs vernede-rend. Het feit dat krui-deniers met de retourknop en embal-lagebonnen hun afzet hebben afgeroomd, bevestigt bij velen het beeld dat zij al had-den van deze be-roepsgroep. En dat Starbucks nauwelijks belasting betaalt over zijn winst is reuze ver-werpelijk. Het zijn

deze drie onderwerpen die de afgelopen periode het fiscale nieuws bepaalden. Sterker nog: de eerste kwestie kostte staatssecretaris Weekers bijna de kop.

Echter, zonder dit soort ergerlijke fraudes te willen bagatelli-seren, stel ik wel vast dat het nationale financiële belang van dit alles (relatief) beperkt is. Voor zover nu bekend pinde Oost-Europa voor ongeveer 100 miljoen, de Super de Boer actie levert de schatkist maximaal 10 miljoen op en Star-bucks heeft in Nederland 21 winkeltjes en een branderij. Van de belasting daarvan koop je hooguit twee Starbucks Disco-veries Caramel Macchiato. Ondertussen hapt ondernemend Nederland naar financiële adem. Vooral het MKB wordt door

de voortdurende crisis hard getroffen. Veel harder nog dan het grootbedrijf. Daar komt bij dat het Nederlandse fiscale systeem niet afgestemd lijkt te zijn op een zo langdurige crisis. Een enkel mager jaar is fiscaal geen probleem, maar nu begint het stelsel in zijn voegen te kraken. Tot overmaat van ramp zijn enkele tijdelijke maatregelen inmiddels al weer beëindigd.

Het lijkt het RB dan ook zinvol dat wetgever en parlement minder tijd verdoen met fiscale hypes, en meer aandacht hebben voor de fiscale en financiële moeilijkheden van wat altijd zo beeldend wordt omschreven als de kurk waar onze

economie op drijft: het midden- en kleinbedrijf. In heden-daags parlementair taalgebruik: ‘Doe eens normaal’. In aan-vulling op de al eerder genomen fiscale maatregelen – waar-voor bij het RB overigens waardering bestaat – heeft het RB dan ook een voorstel gedaan voor een Fiscaal crisispakket MKB 2014. Dit voorstel omvat een tiental maatregelen die de wetgever (desgewenst tijdelijk) kan doorvoeren, en die een bijdrage kunnen leveren aan de economische ontwikkeling van het MKB.

Enkele van de voorgestelde maatregelen kosten geld. Hierbij kan de introductie van een heffingskorting voor jongeren worden genoemd, ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Het is duidelijk dat maatregelen die ten koste gaan van de belastingopbrengst altijd met argwaan worden bekeken. Het is niet anders, maar het RB is graag bereid mee te denken over de benodigde budgettaire dekking. Andere voorgestelde maatregelen kosten helemaal geen geld (het voorstel de ou-dedagsreserve te laten vrijvallen tegen bestaande verliezen) of leveren zelfs geld op (het afzien van dotaties aan het pen-sioen in eigen beheer). In de meeste gevallen is echter slechts sprake van het schuiven met geld in de tijd. De fiscale claim als zodanig blijft hierbij gewoon bestaan.

Het valt op dat enkele voorstellen het terugdraaien behelzen van eerdere (reparatie)wetgeving. De beperking in de tijd van verliesverrekening en het temporiseren van de afschrijving op goodwill waren ooit maatregelen bedoeld om de verla-ging van het tarief in de vennootschapsbelasting te financie-ren. Ze pakken nu rampzalig uit, en verdienen heroverweging of ten minste reparatie. Ook een maatregel als de invoering van het gebruikelijk loon voor de DGA schiet ver over zijn oorspronkelijk doel heen in tijden als deze.

Ten slotte mag enige fiscale compassie gevraagd worden voor hen die in deze crisis met eigen geld hun nek uitstaken of met eigen geld andermans ellende proberen te lenigen. Een versoepeling van de fiscale behandeling van zogeheten ‘onzakelijke’ leningen aan de eigen bv is dan ook gewenst, evenals een vrijstelling van de schenkbelasting voor de aflossing van restschulden. In dit kader past ook een verruiming van de voorwaarden bij de sanering van belastingschulden. Ook de ondernemer die waagde maar niet won, moet mogen rekenen op enige fiscale compassie.

Mr. S.F.J.J. Schenk FBvoorzitter

Doe eens (fiscaal) normaal

‘Minder tijd verdoen met fiscale hypes, en meer aandacht voor de kurk waar

onze economie op drijft: het MKB’



Vakinformatie

Op dinsdag 4 juni 2013 organiseerde Bureau Vaktechniek een Praktijkbijeenkomst Horizontaal Toezicht in Vianen. Ruim 60 RB-leden lieten zich informeren over deelname aan en ervaringen met Horizontaal Toezicht. Henk Nijman, van Nijman Administratie & Belastingadviseurs, deelde zijn praktijkervaringen als deelnemer aan HT onder het RB-koepelconvenant met de aanwezigen. Voorafgaand aan de bijeenkomst spraken wij met hem.

Praktijkervaringen Horizontaal Toezicht gedeeld

Belastingdienst. Hierdoor zijn wij veel minder afhankelijk van de bereikbaarheid en bereidwilligheid van onze eigen contacten. Nu leggen wij onze vragen en knelpunten neer bij de relatiebeheer-der, die dit uitzet binnen de Belastingdienst. Vervolgens wordt er snel gewerkt aan een oplossing, is mijn ervaring.’

Henk vervolgt: ‘Over het melden vooraf van fiscale risico’s (voor-overleg) heb ik soms nog wel gemengde gevoelens. Is sprake van een pleitbaar standpunt waarover de Belastingdienst waarschijnlijk anders denkt, dan moet dat onder HT vooraf worden gemeld. In een niet-HT aangifte kan een adviseur een pleitbaar standpunt ge-woon in de aangifte verwerken, waarna de Belastingdienst de aan-gifte vaak conform afdoet. Dat voelt niet als gelijke behandeling.’

En hoe reageren uw klanten? Is er bereidheid onder klanten om mee te doen aan Horizontaal Toezicht?‘Het aanmelden van onze klanten onder HT pakken wij stapsge-wijs en rustig aan. Bij het bespreken van de jaarrekening met de klant kaarten we een eventuele deelname aan Horizontaal Toe-zicht aan. Wij geven aan dat onder andere door vooroverleg snel-ler zekerheid kan worden geboden aan de klant en dat de Belas-tingdienst streeft naar minder controles bij ondernemers onder HT. Ons oordeel daarin weegt voor de klanten doorgaans wel zwaar mee.’

Veelgehoorde kritiek op HT is dat het kostenverhogend werkt voor het kantoor en voor klanten. Hoe denkt u hierover? ‘Onze ervaring is dat de kosten van HT terug te verdienen zijn. HT dwingt je nog gestroomlijnder te werken, met duidelijke werkpro-cessen en instructies voor het personeel. Dat werkt niet alleen prettig, maar levert ook kostenbesparing op. Dit loopt naast een efficiencyslag door verdergaande automatisering. Hieraan ontkom je al niet vanuit concurrentieoverwegingen. Wat je verdient door efficiency, kun je stoppen in je administratieve organisatie en deels teruggeven aan de klant via je tarieven.’

Welke verbeterpunten heeft u voor Horizontaal Toezicht en hoe ziet u de toekomst van HT? ‘Tot nu loopt het goed. Ik denk ook dat HT wel blijft. Het voorover-leg is wel een aandachtspunt. Ook hoop ik dat er niet te vaak personele wisselingen komen bij de Belastingdienst, mede met het oog op de reorganisatie van de Belastingdienst.’

Een uitgebreid verslag van de Praktijkbijeenkomst Horizontaal Toezicht vindt u op het ledendeel van de RB-website. Heeft u vragen naar aanleiding van dit verslag of wilt u meer weten over deelname aan HT onder het RB-koepelconvenant? Neemt u dan contact op met Bureau Vaktechniek via [email protected].

Waarom neemt uw kantoor deel aan Horizontaal Toezicht?‘De hoofdreden van de belangstelling voor deelname van ons kantoor aan HT was kwaliteitsverbetering in de dienstverlening aan onze klanten. Goede contacten en contactmogelijkheden met de Belastingdienst zijn daarvoor belangrijk. Natuurlijk ben je via het RB-lidmaatschap al gebonden aan gedrags- en beroepsregels. Daar hoort al een bepaalde mate van kwaliteit bij. Door deelname aan HT word je gedwongen de werkprocessen nog eens kritisch onder de loep te nemen. Op onderdelen hebben we ook aanpas-singen doorgevoerd, zoals in het gebruik van werkprogramma’s en het vastleggen van de controle van werkzaamheden.’

Hoe heeft u het aanmeldingsproces ervaren? ‘Het aanmeldingsproces is over het algemeen vrij geruisloos ver-lopen. Na gesprekken met het RB en de Belastingdienst hebben wij enkele interne aanpassingen gedaan. Binnen het kantoor hanteren we nu bijvoorbeeld allemaal dezelfde klantacceptatie-procedure en een vast werkprogramma samenstellen. Met de Belastingdienst hebben we afgestemd wanneer en hoeveel klanten wij wilden aanmelden onder HT’.

Hoe zijn uw ervaringen tot nu toe?‘Mijn ervaringen tot nu toe zijn positief. HT draagt bij aan het ont-zorgen van mijn klanten en juist daarom schakelt een ondernemer een belastingadvieskantoor in. Klanten krijgen immers minder vra-genbrieven en (mogelijk) minder controles. Bezorgdheid om een verlengstuk te worden van de Belastingdienst, heb ik niet. Hori-

zontaal Toezicht be-knot mij niet in mijn creativiteit als advi-seur. Ik bepaal, eventueel met an-dere fiscalisten, vooraf mijn stand-punt. Dat stem ik dan af met de Be-lastingdienst. Een neveneffect is dat ook ons kantoor zelf wordt ontzorgd door beter contact met de Belastingdienst. Uiteraard beschikte ik al over mijn con-tacten, maar onder HT heeft het kan-toor een vaste rela-tiebeheerder bij de

mailto:vaktechniek%40rb.nl?subject=


Vragen aan Bureau Vaktechniek

Hoe willekeurig mag een ondernemer willekeurig afschrijven?Bij de helpdesk van Bureau Vaktechniek worden met enige regelmaat vragen gesteld over de toegestane omvang van de willekeurige afschrijving. Hoe willekeurig is de willekeurige afschrijving eigenlijk?

Dit is afhankelijk van de regeling voor willekeurige afschrijving die wordt toegepast. De verschillende regelingen kennen immers hun eigen voorwaarden en beperkingen. Een aantal beperkingen geldt echter voor alle regelingen.

Algemene beperkingen willekeurige afschrijvingDoor willekeurige afschrijving kan worden afgeweken van de jaarlijkse afschrijving volgens goedkoopmansgebruik. Ook bij willekeurig afschrijven mag echter niet meer worden afgeschreven dan het bedrag van de investering minus de restwaarde. De willekeurige afschrijving biedt slechts een verruiming voor het tijdstip waarop mag worden afgeschreven.Een afboeking van een herinvesteringsreserve op een bedrijfsmiddel wordt beschouwd als een willekeurige afschrijving. Samenloop van willekeurige afschrijving met afboeking van een herinvesteringsreserve is daardoor niet mogelijk. Willekeurige afschrijving is mogelijk zodra investerings-verplichtingen zijn aangegaan. Daarmee kan in afwijking van goedkoopmansgebruik al vóór ingebruikname van het bedrijfsmiddel willekeurig worden afgeschreven. De willekeurige afschrijving is dan echter beperkt tot het bedrag van de investeringen dat daadwerkelijk is betaald. Maximale willekeurige afschrijving voor verschillende categorieën bedrijfsmiddelen.De maximale willekeurige afschrijving hangt voorts af van de regeling voor willekeurige afschrijving die wordt toegepast.

De willekeurige afschrijving op milieubedrijfsmiddelen kent in beginsel geen maximum. Zelfs de beperking voor afschrijving op gebouwen is op deze bedrijfsmiddelen niet van toepassing. Voor de jaren 2011 tot en met 2013 is de willekeurige afschrijving echter beperkt tot 75%.

De jaarlijkse willekeurige afschrijving voor startende on-dernemers is beperkt tot het maximale bedrag waarvoor recht op kleinschaligheidsinvesteringsaftrek bestaat (2013: € 306.931). Alleen bepaalde investeringen waar-voor in het jaar waarin de ondernemer recht had op de startersaftrek kunnen willekeurig worden afgeschreven.De maximale jaarlijkse willekeurige afschrijving op zee-schepen is 20% . De willekeurige afschrijving mag echter niet leiden tot een (verhoging van) verlies. Het bedrag dat daardoor in enig jaar niet willekeurig mag worden af-geschreven verhoogt het maximum van het volgende jaar.De willekeurige afschrijving in verband met de economi-sche crisis (artikel 3.34 Wet IB 2001) staat niet meer open voor nieuwe gevallen. Investeringen in bepaalde bedrijfsmiddelen waarvoor verplichtingen waren aange-gaan in het kalenderjaar 2009, 2010 of 2011, konden willekeurig worden afgeschreven, mits zij binnen drie jaar na afloop van dat jaar in gebruik waren genomen. De wil-lekeurige afschrijving was in het jaar van investering be-perkt tot 50% van de investeringen. Het RB heeft on-langs nog gepleit voor verlenging van deze regeling in het Fiscaal crisispakket MKB 2014.

Minimale willekeurige afschrijvingWillekeurig afschrijven houdt in dat de belastingplichtige binnen de hiervoor beschreven grenzen vrij is om het tijdstip van de afschrijving te bepalen. De belasting-plichtige is niet verplicht de maximale willekeurige af-schrijving in enig jaar te benutten. De belastingplichtige kan er zelfs voor kiezen om in enig jaar niet af te schrij-ven. Een negatieve willekeurige afschrijving is volgens Rechtbank Haarlem echter niet mogelijk (Rb. Haarlem 22 maart 2012, nr. 11/5684, V-N 2012/29.3.2). Tegen deze uitspraak is overigens hoger beroep ingesteld, waardoor een definitief oordeel hierover voorlopig nog even op zich laat wachten.

Als RB-lid kunt u bij de helpdesk van Bureau Vaktechniek vragen stellen over uw fiscale praktijk. Onze fiscalisten helpen u met name door collegiaal te overleggen, te ‘klankborden’ en eventueel door te verwijzen naar specialisten. U bereikt de helpdesk via het contactformulier op het ledendeel van de RB-website.

VR

AA

GA

NTW

OO

RD

Drs. M.A.B. BögemannBureau Vaktechniek

http://www.rb.nl/inlog_gedeelte/ledenweb/vakinformatie/vragen_aan_bureau_vaktechniek/






Model onder de aandacht

Zoals u ongetwijfeld weet kan een arbeidsovereenkomst op een aantal manieren eindigen, te weten:– van rechtswege (bepaalde tijd);– door ontbinding door de Kantonrechter (dringende reden

of verandering van omstandigheden);– door opzegging (na verkregen toestemming van het UWV

Werkbedrijf);– het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd;– het intreden van een ontbindende voorwaarde;– maar ook met wederzijds goedvinden (beëindigingsover-

eenkomst).

Treffen een werkgever en werknemer in onderling overleg een regeling tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst, waarbij zij er voor kiezen om niet de weg naar de Kantonrechter of het UWV Werkbedrijf te bewandelen, dan spreken we in beginsel van een beëindiging met wederzijds goedvinden. Het is te adviseren de gemaakte afspraken vast te leggen in een beëin-digingsovereenkomst. Dit ter voorkoming van onzekerheid of onenigheid over de gemaakte afspraken. De beëindigings- overeenkomst wordt vaak ingezet als de ‘normale’ ontslagrou-tes voorzienbaar problemen op gaan leveren. Indien een werkgever met een werknemer een regeling kan treffen over het einde van de arbeidsovereenkomst, omzeilt hij hiermee bijvoorbeeld het afspiegelingsbeginsel en kan hij de hoogte van de te betalen vergoeding zelf bepalen en op deze wijze wat drukken.

Voor een werknemer biedt een beëindigingsovereenkomst ook voordelen, bijvoorbeeld als aan hem een aantrekkelijke ver-goeding wordt toegekend of als hem een vervelende inhoude-lijke procedure bespaard blijft. Wordt de beëindigingsovereen-komst op een juiste wijze opgesteld, dan heeft het akkoord gaan met de beëindigingsovereenkomst geen invloed op de WW-rechten van de werknemer. Het sluiten van een beëindigingsovereenkomst is echter voor een werkgever niet helemaal zonder haken en ogen.

Belangrijk: de onderzoeks- en informatieplicht voor de werkgeverU bent vast en zeker bekend met werkgevers die zich niet “fair” opstellen als zij de arbeidsrelatie met een werknemer wensen te beëindigen. Werknemers worden overvallen met een beëindigingsvoorstel of onder druk gezet om snel tot on-

Model onder de aandacht: Beëindigingsovereenkomst (wederzijds goedvinden)

Register Belastingadviseurs heeft samen met Bol Juristen een databank met juridische modelovereenkomsten ontwikkeld, toegespitst op het privaatrecht. De juridische modellen kunnen door RB-leden worden gebruikt in de fiscale adviespraktijk. In elk nummer van Het Register lichten we een model voor u toe of behandelen we een actualiteit of een voor uw adviespraktijk interessant aspect uit een model.

dertekening van de overeenkomst over te gaan. Ook niet onbe-kend zijn de gevallen waarin een werknemer niet begrijpt wat hij ondertekent, omdat de overeenkomst bijvoorbeeld in moeilijke bewoordingen is opgesteld of in een taal die hij niet of niet voldoende kan lezen of begrijpen.

De rechtspraak beschermt werknemers tegen dit soort praktij-ken door hun werkgever. Wil een werkgever met de werknemer in onderling overleg het einde van de arbeidsovereenkomst bewerkstelligen, dan rust op de werkgever een onderzoeks-plicht naar aanwezigheid van wilsovereenstemming. De werk-gever moet voor zichzelf vaststellen dat de werknemer beseft waarvoor hij tekent. Weet de werknemer dat hij instemt met het einde van zijn arbeidsovereenkomst zonder garantie op terugkeer? En overziet de werknemer de consequenties van zijn handelen?

Daarnaast rust op de werkgever een informatieplicht. De werk-gever is gehouden de werknemer juist en volledig te informe-ren over zijn rechtspositie.

De beëindigingsovereenkomst en het sociaal akkoordIn Het Register nummer 1-2013 meldden wij u al dat het ont-slagrecht opnieuw in de schijnwerpers is komen te staan. Op 11 april 2013 is er door de sociale partners een Sociaal Akkoord gesloten. Ook de beëindigingsovereenkomst wordt in dit akkoord aangestipt. Een beëindiging met wederzijds goed-


Model onder de aandacht

vinden door middel van een vaststellingsovereenkomst blijft mogelijk met dien verstande, dat voor de werknemer een verplichte bedenktijd van twee weken wordt ingevoerd. Het is de bedoeling dat deze bedenktijd op 1 januari 2016 wordt ingevoerd.

Door een werknemer twee weken de tijd te gunnen over zijn besluit na te denken, heeft de werknemer meer ruimte om advies in te winnen en wordt voorkomen dat de werkgever de druk te snel en te hoog opvoert om tot ondertekening van een beëindigingsovereenkomst over te gaan.

Checklist:Begeleidt u een werkgever bij het vormgeven van een beëindi-gingsvoorstel, dan kunt u de modelovereenkomst zoals opge-nomen in de Juridische Modellenbank als basis nemen. Dit model bevat de belangrijkste procedurele onderwerpen. Daar-naast zijn er vaak nog een aantal praktische zaken te regelen.

Onderstaand treft u hiervoor een korte checklist aan waarin wij de meest voorkomende onderwerpen voor u op een rijtje heb-ben gezet:

Onderwerp: Denk daarbij aan:

Sociale zekerheid Wonen of werken in het buitenland

Salaris Stukloon, provisie, commissie

Overige loonbestanddelen Tantième, bonussen

Pensioen Affinanciering

Ziektekostenverzekering Collectiviteit, korting

Bedrijfsauto Tankpas, inspectie, schade, inleveren

Kostenvergoedingen Reiskosten, representatiekosten, telefoonkosten, studiekosten

Verstrekkingen Telefoon, tablet, pc

Bedrijfscreditcard Afschrijvingen, controle, inleveren

Concurrentiebeding Handhaving of aanpassing, boetebeding

Geheimhouding

Werk/nevenactiviteiten Vrijstelling van werk

Vakantie Vakantiegeld, vakantiedagen, ATV Dagen

Bedrijfsfaciliteiten Personeelsleningen, dienstwoningen, kortingsregelingen

Opties/aandelen

Inleveren eigendom werkgever Sleutel, laptop, pasjes

Ziekte Ziek op de laatste dag of betermelding

Informatie Informatie collega’s, relaties, klanten

Getuigschrift

Kosten juridische bijstand Gehele of gedeeltelijke vergoeding

Finale kwijting

Wij sluiten af met het advies aan werkgevers om een voorge-nomen ontslag middels een beëindiging met wederzijds goed-vinden zorgvuldig voor te bereiden. Informeer de werknemer over de consequenties, gun hem de tijd om het voorstel te overdenken en advies in te winnen. En leg in de overeenkomst vast dat de werknemer deze tijd en mogelijkheden zijn gegund, ongeacht of de werknemer er gebruik van heeft gemaakt. Het is goed om in de overeenkomst op te nemen dat deze dient te worden aangemerkt als een vaststellings-overeenkomst (in de zin van artikel 7:900 Burgerlijk Wetboek) en beding in alle gevallen een finale kwijting. Zo voorkomt u, zoveel als mogelijk, het ontstaan van kostbare juridische procedures met voor de werkgever vervelende consequenties.

U vindt de juridische modellenbank op het ledendeel van www.rb.nl. Bij korte vragen over het gebruik van of behoefte aan uitleg over de modellen kunt u gratis gebruik maken van de Juridische Helpdesk van Bol Juristen. Zij zijn bereikbaar per e-mail [email protected] of telefonisch op 088-1211211.

http://www.rb.nl/inlog_gedeelte/ledenweb/vakinformatie/modellen_bol_juristen/





Opleidingen

RB Opleidingen heeft in april in totaal 243 gediplomeerden van de diverse fiscale opleidingen in het zonnetje gezet tijdens de diploma-uitreikingen in Slot Zeist.

Op vrijdag 12 april ontvingen 104 geslaagden hun welverdien-de diploma van de opleidingen CB-belastingadviseur, AA/RABelastingaccountant, AA/RA CB-Belastingadviseur en Master Belastingadviseur. Tijdens de bijeenkomst van vrijdag 19 april kregen 139 geslaagden het diploma CB-belastingconsulent uitgereikt. Bij beide uitreikingen waren de voorzitter en de vice-voorzitter van het RB-bestuur, de voorzitter van het Examencol-lege RB en het hoofd RB Opleidingen aanwezig om het woord tot de geslaagden te richten. Bij de diploma-uitreiking van 12 april waren ook sprekers van de NBA aanwezig om de studenten toe te spreken. De uitreikingen werden afgesloten met een groepsfoto en een gezellige borrel.

Het Register Belastingadviseurs feliciteert alle geslaagden nogmaals van harte en wenst iedereen veel succes in de toekomst bij de beroepsuitoefening.

Geslaagden diploma-uitreiking 12 april 2013Opleiding AA/RA-BelastingaccountantDe heer A. Bisschop, de heer A.J.H. Bos AA, de heer S.F.T.M. Holsink AA, de heer G.J.M. Akkermans AA, de heer M.A. Heeren

AA, mevrouw R.A. Hoeke-van Vugt RA, de heer J.J. van de Krol, mevrouw B.M. van der Meer, de heer M.H.B. Polstra, de heer J.C. Vernooij AA, de heer J. Bilars AA, de heer R. Elling AA, de heer W.G. Groot AA CB, mevrouw K.J.M. Grote Ganseij, de heer M.J. Janssen, de heer M.G.M. de Jonge AA, de heer A.J. Klaassen AA, de heer P.L.W. Kling AA, mevrouw J.C.M. Mank-van der Hulst AA, de heer J.P. van Vliet, de heer B. Voogd AA, mevrouw A.P.C. de Vos, de heer F.A.C. de Wit, de heer J.P. de Wit, mevrouw W.S. Wong AA.

Opleiding AA/RA CB-BelastingadviseurDe heer C. Wijker AA CB, de heer S. Andringa AA CB, de heer J.L. Boers AA CB, de heer J.W.F. Bouma AA CB, de heer G.J.A. Gruntjes AA CB, de heer M. Hazeleger AA CB, de heer M.C.J. Imming AA CB, mevrouw J.J.M. Kastelijn CB, de heer W.R.P. Keus AA CB, mevrouw M.C. Koningswoud AA CB, de heer S.P. Noordam AA CB, de heer G. van Norden AA CB, de heer D.H.H. Peeters AA CB, de heer E.M.J. Rijkaart AA CB, de heer F.J. van Schaik AA CB, de heer S. Snakkers AA CB, de heer J.C. Valster AA CB.

Opleiding HBO Fiscaal RechtDe heer G.J. van Eerbeek BB FB, de heer O. Onur BB FB.

Opleiding Schakelprogramma Master Belastingadviseur De heer N.A. Buiter, de heer P.H. van Dijk BEc, mevrouw S. van Kooten, de heer H. Menger BEc.

Opleiding Master BelastingadviseurDe heer W.M. Doekes MB FB, de heer W.J.T. Boog MB FB, de heer

R. Boomsma MB FB, mevrouw M. van ’t Hof MB FB, de heer H. Jager MB FB.

Opleiding AGRO CB-belastingadviseurMevrouw E.C. Peek – Fokker CB.

Geslaagden CB-belastingadviseurDe heer F. Kloos CB, mevrouw G. de Jongh CB, de heer A.T.M. van der Schoor CB, de heer N. Bellari CB, de heer G. Bout CB, me-vrouw J.W. Brosens-Kuijsten CB, mevrouw D.A.E. Koppenol CB, de heer B.A. Middeldorp CB, de heer A.C. van der Velde CB, de heer J. Burgman CB, mevrouw M.H.A. Dekker CB, de heer M.V. Ekkels CB, de heer B.H.J.M. Janssen CB, de heer J. Kats CB, mevrouw B. Maltha CB, de heer S. Schuurman CB, me-vrouw Y.E. Stolk CB, de heer R. van den Brink CB, de heer J.W. Brummel CB, mevrouw H.M. Demmers-Huising CB, de heer E.G. Epping

Geslaagde diploma-uitreikingen in Slot Zeist


Opleidingen

CB, de heer R.P.M. Geilen CB, de heer R.M. Hertgers CB, de heer C. Koese CB, de heer C.A. Koot CB, mevrouw N.A. Kronemeijer CB, mevrouw J.M.A. Lemmens CB, de heer Y. Li CB, de heer P. Lodder CB, mevrouw R. Mutlu-Korkmaz CB, de heer D. Nanninga CB, me-vrouw D.H.L. Raats CB, de heer S. Rasch CB, mevrouw J. Ruijgrok-van Laar CB, mevrouw F. Schuurman-Smit CB, mevrouw M. Stok-vis CB, de heer R.A.C. Verhoeven CB, mevrouw E.M. van Vulpen CB, mevrouw L.A.H. Wijers CB, mevrouw M.T.G. Wijnhoven CB, de heer F. Achterberg CB, mevrouw N.C.J.L. Boomsma-Slats CB, de heer E. Bruil CB, mevrouw I.H. Bultman-de Koning CB, de heer R.V. Fidder CB, de heer R.J. van de Maat CB, de heer J. Remmerts CB, mevrouw J. Spruijt CB, de heer S.H. Vergeer CB, mevrouw P.C. van der Weijden CB.

Geslaagden diploma-uitreiking 19 april 2013Opleiding CB-belastingconsulentMevrouw S. van Aalsburg bc, Mevrouw E.A.M. Ammerlaan bc, Me-vrouw M.A. Bavelaar bc, De heer E.E. Beindorff bc, De heer T. Benniks bc, Mevrouw T.G.J. van den Berg-van der Velden bc, Me-vrouw W.G. Besselink bc, De heer W. de Bie bc, De heer D.J.P.H. den Boer bc, De heer A.M. Boksebeld bc, De heer J.R. Boot bc, De heer G.J. Borkus bc, De heer H. Bosma bc, De heer S. Boterman bc, De heer H.M.P. van den Brandt bc, Mevrouw G. Breebaart bc, De heer W.R.D. van den Broek bc, De heer M.M. de Bruijn bc, De heer E. de Bruin bc, De heer M. Bruins bc, De heer J.H.M. Butter bc, Mevrouw D. Chrzanowska bc, De heer F.J. Cok bc, De heer E.R. Cooiman bc, Mevrouw E.L. Costin bc, De heer B.J.J. Cox bc, De heer T.P. van Diest bc, Mevrouw L. van Dunning Dijk bc, De heer P.J. van Dijk bc, Mevrouw I.M. Mol-Doef bc, De heer A. Doornhein bc, De heer M.A. van Doornik bc, De heer V. van Dorst bc, Me-vrouw H. Smilde Draijer bc, Mevrouw P. Jansen Drost bc, Me-vrouw L.L. van Duijvenvoorde bc, Mevrouw T.B. van Es bc, De heer C.P. Eurlings bc, De heer H.C. Franken bc, Mevrouw M. Frankowska bc, Mevrouw W. We-ber-Gaarthuis bc, De heer M.J. Geertzen bc, De heer D. Gerdes bc, De heer P. Gielissen bc, De heer R. Gijzen bc, De heer A.H.M. Graven bc, Mevrouw A. Groenhof bc, De heer M. de Groot bc, De heer P.A.J. ten Hag bc, Mevrouw E. Hagestein bc, Mevrouw S.M.T.A. ten Have bc, De heer T.G. Hemminga bc, De heer J. Hersbach bc, De heer S. Hoep bc, Mevrouw J.E. Hooijer bc, De heer M.G. Houwing bc, De heer J.A. Hoving bc, De heer D. Huisman bc, De heer A.P. Huisman bc, De heer R.P.N. Ja-cobs bc, Mevrouw E.H. Jansen bc, Mevrouw M.A.T. Klein Gunnewiek-Jansen bc, De heer M.T.L. Jansen-Holleboom bc, Mevrouw K.W.

Kaptein bc, Mevrouw T.C. van Oort-Kaptein bc, De heer P.J.M. Karregat bc, Mevrouw K.P.J. Kempers bc, De heer T.F. van Ketel bc, Mevrouw E. Keukenmeester bc, De heer T.T.J. Keur bc, De heer R.H.J. Klapwijk bc, De heer M. van Klinken bc, De heer S.M. Kluistra bc, De heer G. Koelewijn bc, De heer N. Korstanje bc, Mevrouw A. van der Kouwe bc, De heer A. Kramer bc, Mevrouw P. Postma-Kramp bc, Mevrouw I.M.W.E. Lacroix bc, Mevrouw T. van der Alma-Land bc, De heer D.T.J. Langendijk bc, Mevrouw P. van van Westerloo-Langh bc, Mevrouw E.Y. van der Lee bc, Mevrouw A.E. van Oosterveld-Leeuwen bc, Mevrouw J. van Belle-Logger bc, De heer M. de Looze bc, Mevrouw I.W.F.M. van den Broek-Luijken bc, De heer M.G. Maljaars bc, De heer M.H. Matena bc, Mevrouw E.G.J. Muilman bc, De heer J.H. Mulder bc, Mevrouw E. Nederhoff bc, Mevrouw M.J. Nijkamp bc, De heer M.P.F. Oerle-mans bc, De heer P. Oosterman bc, De heer K.M. Oostra bc, De heer T. Overgaauw bc, De heer J.M.P. van Pol bc, De heer R.H. Pool bc, Mevrouw Y.E.M. Poos bc, Mevrouw H. de Porto bc, de heer J.L. Posthumus bc, Mevrouw M.H.J. Sander Post bc, Me-vrouw E. Prins Poulain bc, Mevrouw C.F.H.M.R. van Kuijk-Qorri bc, De heer A.A.J.S. de Raad bc, De heer E.C.R. Rademakers bc, De heer D.J. Rienstra bc, Mevrouw E. Vonk-Rijnders bc, Mevrouw S. Salavati bc, De heer W.A. Sannes bc, Mevrouw J.M. van Schaik bc, De heer H.G. Schoolkate bc, Mevrouw E.P.M. van de Schoor bc, Mevrouw H. Slager bc, De heer F. Splinter bc, De heer W. van der Steen bc, Mevrouw E.C.M. Lemmens-Stevens bc, De heer R.S. Stierhout bc, Mevrouw M.A. Swart bc, De heer J.F.C.M. Teunissen bc, Mevrouw S.B. Nijhuis-Tijmans bc, Mevrouw C.L.J. van Tricht bc, Mevrouw M. van der Tuin bc, De heer J.J.L. van Velzen bc, De heer L.J.A. Verbaarschot bc, De heer C.W. van Vlaanderen bc, me-vrouw A.C. van der Vlist, De heer M.G. Vloedgraven bc, Mevrouw G.W. Goorts-Vogels bc, Mevrouw A.M.M. de Smeele-Vries bc, Me-vrouw J.J.A.C. Wagtmans bc, Mevrouw J. Vilkauskaite-Weltevre-den bc, Mevrouw A.A.G. Wiggelinkhuijsen bc, De heer L.J. Wolse bc, Mevrouw C.P. den Ouden-Wouters bc, De heer B. Wustenveld bc, Mevrouw E.M. Yskamp bc, De heer R.F. van Zetten bc, De heer G.G.J.J. van Zundert bc.

Alle geslaagden van 19 april 2013 bijeen voor Slot Zeist



Opleidingen

Brasserie Nu in Kerk-Avezaath was het decor van de Masterclass Beroepsuitoefening. Er werd uitgebreid ingegaan op de proble-men waar Tim Coronel in verzeild is geraakt door onjuist hande-len van zijn voormalige administrateur en belastingadviseur. Wil Vennix ging als gespreksleider met Tim en zijn huidige RB-advi-seur Henk Oostdam in op klantrelaties, de grenzen en uitdagin-gen van het vak en de samenwerking met de Belastingdienst. “Ik wil mijn verhaal delen omdat ik het verschrikkelijk vind hoe een ondernemer door bijvoorbeeld een administratiekantoor in een hoekje gezet kan worden. Dit soort situaties moet voorkomen kunnen worden”, gaf Tim aan tijdens de Masterclass.

In een informele setting werd ingegaan op de samenwerking tussen alle betrokken partijen, legden Tim en Henk uit hoe de si-tuatie ontstaan was en hoe deze voorkomen had kunnen wor-den. Tim had een boekhouder die in samenwerking met een be-lastingadviseur voor de fiscale aangiften en advisering zorgde. Bij controle door de belastinginspecteur bleek er sprake van verschillende onjuiste aangiften van omzetbelasting en ven-nootschapsbelasting. Over de jaren heen waren geen suppleties ingediend, was er sprake van een groot aantal nihil-aangiften btw en bleek dat facturen verkeerd waren geboekt. De adminis-

Tim Coronel voor betere beroepsuitoefening van belastingadviseurs Een bekende Nederlander die zijn verhaal vertelt over hoe hij in de problemen is geraakt met de Belasting-dienst. Met een RB-adviseur en de visie van de betrokken inspecteur. Dat is een niet alledaagse situatie. In samenwerking met RB Opleidingen heeft Tim Coronel, de bekende autocoureur en veelzijdig ondernemer, op 16 mei 2013 zijn situatie gedeeld met een groep RB-leden. Rode draad hierbij was de vraag welke hou-ding een belastingadviseur in acht moet nemen ten opzichte van zijn klant. Niet gemakkelijk, maar zeker interessant en met een duidelijke boodschap.

tratie was bepaald niet op orde. De ad-ministrateur kon geen duidelijkheid verschaffen in het gesprek met de be-lastinginspecteur. In navolging op dit gesprek heeft de administrateur verbe-teringen aangebracht in de administra-tie. Bij de nieuwe beoordeling door de inspecteur bleken diverse correcties weer vragen op te roepen.

Tim: “Toen de controle plaatsvond kreeg ik toch wel het deksel, eigenlijk een grindtegel, op mijn neus. Ik had het volste vertrouwen in mijn boek-houder. Ik kende hem al een aantal jaar en toen hij voor zichzelf begon had hij mij als zijn eerste klant. Ik dacht dat al-les altijd keurig op orde was. Toen kwam ik op het punt dat ik een belas-tingadviseur nodig had.”

Tijdens de Masterclass werd op schermen de reactie van de in-specteur getoond, die niet live bij de bijeenkomst aanwezig kon zijn. De inspecteur gaf hierin inzicht in de visie van de Belas-tingdienst en de afwegingen die gemaakt werden om extra on-derzoeken in te stellen op basis van de gesprekken met de klant en de belastingadviseur. De belastinginspecteur had weinig ver-


Opleidingen

Geslaagden RuGRB Opleidingen feliciteert mr. drs. N.C. Flinterman CB. Zij is geslaagd voor de opleiding Master Fiscaal Recht aan de

RuG die door de samenwerking tussen RB Opleidingen en de Rijksuniversiteit Groningen wordt aangeboden aan RB-leden.

trouwen in de administrateur en de voormalig belastingadviseur. Er werd geen openheid van zaken gegeven en de administrateur en de belastingadviseur bleven met de vinger naar elkaar wij-zen. De Belastingdienst stelde een conceptrapport op en stelde de datum voor een eindgesprek vast. Voor het eindgesprek had Tim Henk Oostdam aangetrokken om rechtsbijstand te verlenen. In dit gesprek bleek dat met name door de houding en een goe-de voorbereiding van Henk er toch nog een opening was voor een passende oplossing.

Met de aanwezigen in de zaal werd ook de verantwoordelijkheid van de ondernemers zelf besproken. Is de ondernemer verant-woordelijk voor het indienen van de juiste aangifte of niet? Tim: “Als ondernemer wist ik helemaal niets van belastingen en boekhouden. Als ik het niet weet, kan ik ook niet zien wat er niet goed gaat. Als ondernemer wil ik me gewoon bezig kunnen hou-den met ondernemen. Ik heb erop vertrouwd dat zowel de admi-nistrateur als de adviseur zijn werk goed deed.” Vanuit de leden komt ook naar voren dat men vindt dat, juist omdat het vertrou-wen van de klant in de adviseur zo groot is, het de taak van de belastingadviseur is om de ondernemer goed op de hoogte te houden en te wijzen op mogelijke risico’s. Er is een verschuiving van administratieactiviteiten naar advisering en daar maakt het goed informeren van de klant deel van uit.

Henk Oostdam ging daarnaast in op het onderscheid tussen de rol van belastingadviseur versus die van rechtsbijstandsverle-ner. Dit bracht ook een interessante discussie op gang bij de aanwezigen. Er werd naar voren gebracht dat een belastingadvi-seur zich moet realiseren dat hij bij het verlenen van rechtsbij-stand zich verre dient te houden van advisering, het doen van aangiften en het uitvoeren van administratieve handelingen. Doet hij dit wel, dan dient hij op dat moment te voldoen aan de verplichtingen die voortvloeien uit de Wwft.

Verder kwam de vraag aan de orde wanneer de belasting-adviseur een geheimhoudingsplicht heeft en wanneer niet.

Uit de discussie blijkt dat de scheidslijn tussen de rollen soms moeilijk aan te brengen is. Vooral in gevallen dat de adviseur een goede en langdurige band heeft met de klant.De adviseur dient zich ervan bewust te zijn dat hij in een gesprek met de inspecteur bepaalde zaken voor zich houdt op basis van het be-roepsgeheim.

De reactie van de inspecteur op de vraag wat een ‘goede’ en wat een ‘slechte’ adviseur is, maakte wat los in de zaal: “De adviseur wil het zo goed mogelijk voor zijn klant doen, dat be-tekent soms dat je niet op het scherpst van de snede werkt.” Daarnaast telt voor de aanwezi-gen ook de goede reputatie van het kantoor mee.

Ter afsluiting wilde Tim graag nog het volgende meegeven aan de zaal: “Hoe kan het dat in de maatschappij waarin wij leven dit soort situaties met grote financiële gevolgen ontstaan? Dat vind ik van de zotte en dat motiveert mij nu ook om mijn verhaal te doen. Ik zie het als een manier om ondernemers en adviseurs te waarschuwen dat er risico’s aan vastzitten wanneer men met bepaalde mensen in zee gaat. Ik heb het vertrouwen ergens neergelegd waardoor mijn bedrijf bijna is omgevallen.”

Om 21.10 uur sloot Wil Vennix de avond af; een avond die de deelnemers in de zaal reacties ontlokte als: “Wat leuk om eens op een heel andere manier over het vak te praten” en ”Belang-rijk om een kritische klant te horen vertellen over zijn ervarin-gen.” “Erg leerzame casus betreffende beroepsuitoefening. De wijze waarop de informatie wordt overgedragen komt goed over, blijft je bij en zet je aan het denken.”

Een samenvatting van de registratie van de masterclass met Tim Coronel kunt u bekijken op www.rb.nl. De masterclass vormt ook een onderdeel van het Beroepsvaardigheidsprogramma, waarbij onder meer beroepsregels en tuchtrecht, procesvoering en commu-nicatieve vaardigheden in het kader van de beroepsuitoefening aan de orde komen.

http://www.rb.nl



Permanente Educatie

Wilt u uw kennis opfrissen of denkt u erover te starten met de opleiding CB-belastingadviseur? U kunt ieder half jaar in de vorm van een Leergang een aantal vakonderdelen uit de oplei-ding CB-belastingadviseur volgen. Als RB-lid heeft u de moge-lijkheid om na de Leergang ook het examen af te leggen. Wanneer u het examen met een voldoende afrondt, geeft dat u recht op een vrijstelling als u binnen drie jaar start met de opleiding CB-belastingadviseur. Dit najaar kunt u deelnemen aan de volgende Leergangen:

Leergang Inkomstenbelasting (excl. winst)Is uw kennis van de eigenwoningregeling nog up to date? Bent u op de hoogte van de partnerregeling anno 2013? De tbs-regeling: wat is het aanvangsmoment, hoe zit het met een borgstelling, wat is ongebruikelijk? Resultaat uit een werkzaamheid, wat valt hieronder? De ab-aandeelhouder en echtscheiding, erven en schenken van ab-aandelen, kent u de gevolgen? In een relatief kort tijdsbestek is uw kennis van een aantal belangrijke onderwerpen in de Inkomsten-belasting (exclusief winst) weer actueel en kunt u uw klanten optimaal begeleiden en adviseren.

Docent: drs. R.S. BranderStart wo 20 november 2013, Vervolg wo 27 november en wo 4 december16.00 – 21.00 uur | Hotel VianenRB-leden € 560 excl. btw | Niet-leden € 710 excl. btw15 fiscale punten

Leergang LoonbelastingHoe is uw kennis op het gebied van loonheffingen? Wanneer zijn loonheffingen verschuldigd en wat is de werking van de Verklaring arbeidsrelatie? Wat zijn de administratieve voor-waarden bij het in dienst nemen van personeel? Daarnaast komen de werkkostenregeling en de kostenvergoedingen in de praktijk aan bod, wordt ingegaan op de dga en loonhef-fingen en worden voor de praktijk van belang zijnde juris-prudentie en overige actualiteiten behandeld. Na afronding is uw kennis weer actueel en kunt u uw klanten op het ge-bied van loonheffingen beter bijstaan.

Docenten: mr. M.T.W. Aandewiel en J.H.P.M. RaaijmakersStart wo 30 oktober 2013 Vervolg wo 6 november en wo 13 november16.00 – 21.00 uur | Hotel VianenRB-leden € 560 excl. btw | Niet-leden € 710 excl. btw15 fiscale punten

PE uitgelicht

U kunt zich online aanmelden voor PE-cursussen via www.rb.nl/inschrijven

Aandacht voor zzp-ondernemers in PE-programmaTijdens de RB-dag 2013 hebben de sprekers uitgebreid stil-gestaan bij de fiscale behandeling van zzp-ondernemers binnen het thema ‘de ondernemer en het ondernemerschap’.

Wilt u meer weten over dit onderwerp? In het PE-programma van dit najaar komt de zzp’er ook aan bod tijdens de volgen-de cursussen:

• Btw en de zzp’er NIEUW• ZZP in de praktijk: Kansen en risico’s• Fiscale training: Rechtsvormkeuze voor de mkb- onderneming NIEUW

Het volledige najaarsprogramma fiscale cursussen vindt u op www.rb.nl > Permanente Educatie

VLB cursussen najaar VLB Opleidingen is de agrari-sche tak van RB Opleidingen en biedt cursussen en oplei-dingen aan, gericht op deze specifieke sector. U heeft hiermee alle theoretische en praktische kennis binnen handbereik. Het aanbod kenmerkt zich door cursus-sen en opleidingen op agro-fiscaal en agrobedrijfskundig gebied.

Het cursusaanbod van VLB Opleidingen treft u voortaan aan in de brochure Permanente Educatie. Daarnaast zijn de cursusprijzen en -tijden aangepast. Uiteraard met behoud van kwaliteit en actualiteit zoals u gewend bent.

http://www.rb.nl/inschrijven

http://www.rb.nl


Boeken

Medeplegen in het fiscale boeterecht

Auteur: Mr. P.J.G. TiemessenUitgever: SDU uitgeversISBN: 978-90-12-38918-1Prijs: € 20,95

Praktisch nut 7Wetenschappelijk niveau 8Actualiteit 8Leesbaarheid 8Presentatie 8Prijs-kwaliteit verhouding 8Bedoeld voor generalist

De vierde tranche Awb bracht ons de bestuurlijke boete voor de medepleger. Het leerstuk ´medeplegen´ in het strafrecht is daar-mee van overeenkomstige toepassing geworden in het fiscale boeterecht. In deze uitgave wordt stilgestaan bij de strafrechtelij-ke jurisprudentie op het gebied van medeplegen en de impact daarvan op de fiscale adviespraktijk. Na een korte inleiding over de wettelijke regeling en parlementaire behandeling gaat de au-teur nader in op enkele begrippen die we kennen uit het straf-recht, zoals daderschap, deelneming, doen plegen, medeplegen en medeplichtigheid. In hoofdstuk 5 schetst zij onder welke om-standigheden gedragingen van de adviseur fiscaal beboetbaar medeplegen kunnen opleveren. Tot slot wordt ingegaan op de ge-volgen van de introductie van het begrip medeplegen in het fisca-le boeterecht op de verhouding tussen inspecteur en adviseur. De drempel voor beboeting wordt wel erg laag, aldus de auteur. Zij pleit voor beleidsregels hoe met deze bevoegdheid om te gaan. Is deze informatie nu relevant voor de praktijkfiscalist? Op

dit moment misschien nog niet. Ons is nog geen jurisprudentie bekend waarin de advi-seur een fiscale boete wegens medeplegen in de schoenen geschoven krijgt. Maar dat gaat ongetwijfeld een keer komen. De wet-gever heeft weliswaar toegezegd dat er pru-dent zal worden omgegaan met de bevoegdheid tot het opleggen van een be-stuurlijke boete aan de medepleger, maar zoals bestuurslid Vennix in een artikel in WFR (6794/40) reeds schreef: geef iemand een geweer en hij ziet in alles een konijn. Als u eens een uurtje over heeft, is het toch de moeite waard om deze uitgave te lezen.

Eindoordeel: n n n n

Door: mr. Marco Dijkstra FB en mr. Marcel van Galen FB

In de boekenrubriek geven erva-ren vak mensen op persoonlijke titel hun mening over recent verschenen (fiscale) boeken:n Twee beoordelaars recenseren

een boek. n Zij kennen cijfers toe voor

bijvoorbeeld leesbaarheid, actualiteit en niveau.

De recensenten geven een eindoordeel:Aanrader n n n n n

Goed n n n n

Redelijk n n n

Matig n n

Afrader n

Fiscale behandeling van de dga

Auteurs: Prof. dr. R.P.C. Cornelisse, mr. A.L. Mertens, mw. mr. dr. S.J. Mol-Verver, mw. mr. H.F. van der Weerd-van Joolin-genUitgever: Boom fiscale uitgeversISBN: 978-90-8974-744-0Prijs: € 35,00

Praktisch nut 6Wetenschappelijk niveau 4Actualiteit 7Leesbaarheid 9Presentatie 7Prijs-kwaliteit verhouding 7Bedoeld voor beginnend generalist

Het boek bevat een overzicht van de fiscale behandeling van de dga. In het eerste deel van het boek wordt de fiscale weten regelgeving rond de dga (inkomstenbelasting, loonbelasting, vennootschapsbelasting, erfbelasting) behandeld. In het tweede deel komen de fiscale gevolgen van veel voorkomende situaties waarmee de dga in de praktijk te maken heeft aan bod.Het boek is prettig leesbaar geschreven. Vooral doordat er veel voorbeelden worden gegeven, is de tekst goed te bevatten. Het boek is in eerste instantie bedoeld als studieboek voor studen-ten. Dit is goed merkbaar aan het feit dat de fiscale regelgeving rond de dga vrij schools en oppervlakkig wordt beschreven. Op diverse meer ingewikkelde praktijksituaties wordt in het eerste deel van het boek niet dieper ingegaan. Het tweede deel is meer verdiepend. Voor een beginnend belastingadviseur is het een prima boek. Vooral om de samenhang tussen de diverse fiscale wetten met betrekking tot de dga te begrijpen is dit boek aan te raden. Een reeds meer gevorderd belasting-adviseur zal dit boek waarschijnlijk niet meer uit de kast halen. Voor hem is hooguit het tweede deel van het boek interessant.

Eindoordeel: n n n

Door: mr. Lucas Blom FB AA en mr. Sandra Sennema FB



RB-dag 2013 in beeld

Advertenties

Korte cursussen & Permanente educatie | Financieel-economisch & administratieF | accountancy | Fiscaal | Payroll | management | internationaal

Zet je carrière in beweging...volg een opleiding bij Markus Verbeek Praehep!

Markus Verbeek Praehep staat al ruim 100 jaar voor kwaliteit in financiële opleidingen, van korte cursussen/PE tot complete HBO-opleidingen. Niet voor niets zijn we in Nederland de grootste opleider voor de financiële professional. En werken we samen met de belangrijkste branche- en beroepsorganisaties. Wil jij ook verder? Kijk dan in de nieuwe studiegids voor ons volledige aanbod!

BEstEl gratis ONzE NiEuWE studiEgids OP WWW.MVP.Nl

studiegids_Corporate_adv180x130mm.indd 1 03-06-13 14:51

op www.infine.nl of bel 085 7 600 500

.nlof bel 085 7 600 500

SamensteldossierGrootboekanalyseJaarrekening

SBRTussentijds RapportActivaregistratie

RelatiebeheerDigitaal DossierUren & Facturering

Bekijk de online demo

• Grootboekmutaties inlezen vanuit XML AuditfileFinancieel

• Bijzonderheden en afwijkingen in deadministratie direct in beeld

• Grafische weergave van resultaten

• Gelijk aan de slag met circa 60 meegeleverdeanalyses

• Eenvoudig zelf analyses aanmaken

• Exportmogelijkheid naar bijvoorbeeld PDF- ofExcel-document

INFINE GROOTBOEKANALYSE

http://www.mvp.nl

http://www.infine.nl



adv_Balans_Beroepsvaardigheidsprogramma.indd 1 08-04-2013


Het register 03 2013 hyperlink

Documents

Transcript of Het register 03 2013 hyperlink