HC Duitsland 1871 – 1945Deelvraag 1Duitse eenwording

- 1815 congres van Wenen : Duitse nationalisten hoopten op eenwording. Duitsland bleef echter een lappendeken van steden en staten.

- 1848 revolutiejaar : opnieuw hadden de Duitse nationalisten hoop. De revolutie mislukte

- 1871 Otto von Bismarck lukte het wel, dankzij “ijzer en bloed”. Onder zijn leiding versloeg Pruisen eerst Oostenrijk (1866) en vervolgens Frankrijk (1870-1871). Deze staten konden zich nu niet meer tegen de Duitse eenwording keren.

- 1871 Duits keizerrijk uitgeroepen in Versailles. Grote schaamte voor Frankrijk. Pruisen zette de troon in dit keizerrijk.Wilhelm I wordt de keizer. Was eerst koning van Pruisen

Bismarck

- Minister-president (rijkskanselier) van Pruisen 1862-1890- Hij was de ontwerper van het Duitse Keizerrijk in 1871- Zijn diplomatie van Realpolitik, een krachtige heerschappij

leverde hem de bijnaam de “IJzeren Kanselier” op- Realpolitik = doel heiligt alle middelen, je mocht alles

gebruiken om je doel te bereiken. En geen morele overwegingen

Frans-Duitse oorlog

- Bismarck was ervan overtuigd dat de Fransen nooit akkoord zouden gaan met een Duitse eenwording noodzaak tot geweld

- Er dreigde een Pruisische vorst koning te worden van Spanje Frankrijk was hiervoor bang

- De Fransen verlangde een garantie dat dit niet zou gebeuren. Koning Wilhelm I ging hier mee akkoord

- Wilhelm I raakte geïrriteerd toen de Franse ambassadeur opnieuw op bezoek kwam, nu met de eis dat de keizer zou verklaren dat er nooit een Hohenzollern (Pruisische koning) koning van Spanje zou worden

- Wilhelm I stuurde Bismarck een telegram. Het Emser Depesche, waarin hij zijn ongenoegen uitte. Bismarck zag hierin zijn kans voor een confrontatie met Frankrijk

- Bismarck lekte een aangepaste variant van het telegram naar de pers met daarin de harde afwijzing van de Franse eis. Napoleon III vatte dit op als een direct dreigement en verklaarde op 19 juli 1870 de oorlog aan de Noord-Duitse bond.Het Emser Depesche (het aangepaste telegram) is een goed voorbeeld van realpolitik

- De Zuid-Duitse staten verenigde zich met de Noord-Duitse staten

- Frankrijk was binnen een jaar verslagen

Duitsland na de eenwording

- Na 1871 (eenwording) Bismarck was tevreden. Hij had zijn doel bereikt. Hij voerde de alliantiepolitiek in het behouden van tevreden landen om je heen.

- Bismarck was bang op een tweefronten oorlog Frankrijk en Rusland tegen DuitslandHierom probeerde Bismarck Frankrijk te issoleren

- Alliantiepolitiek : gericht om het machtsevenwicht te bewaren (na 1871)

- 1878 tweebond Duitsland & Oostenrijk- 1882 driebond tweebond + Italië- 1887 herverzekeringsverdrag afspraak dat Rusland niet

zou aanvallen

Duitse economie na de eenwording

- De Duitse economie werd ontzettend sterk - Kleine dip in 1873-1879 economische crisis- Duitsland nam de leidende rol op militair, economisch en op

technologisch gebied van Frankrijk en Engeland over

VB I conferentie van Berlijn

- 1884-1885 bijeenkomst- Verdeling van Afrika als kolonie- Deze conferentie werd ook wel de wedloop om Afrika genoemd- Dit past bij de alliantiepolitiek omdat ze overleggen en er geen

oorlog om voeren- Dit past ook bij modern imperialisme want ze vergroten hun rijk

- Gevolgen voor Afrika toename van grondstoffen van Afrika naar Europa

Wilhelm II

- 1888 kwam Wilhelm II aan de macht- Hij schoof Bismarck aan de kant en veranderde de politiek- Bismarck werd in 1890 gedwongen om af te treden- Wilhelm II vond dat Duitsland een ´plek onder de zon’

verdiende (weltpolitik)

Weltpolitik

- De alliantiepolitiek veranderde in weltpolitik- Duitsland moest een groot koloniaal rijk worden, een

weltmacht- Economische en machtspolitieke motieven liepen hierbij door

elkaar. De koloniën zouden veel geld opbrengen en het aanzien van Duitsland vergroten

- Weltpolitik was in eerste instantie gericht op overzees imperialisme, waarbij het voorval Groot-Brittannië als koloniale grootmacht tegenover zich vond werd geen succes

- Gevolg daarvan was dat Duitsland veel meer ging kijken op het veroveren van vooral Oost-Europees land

- Frankrijk en Engeland vonden dit niet leuk

Gevolgen van weltpolitik

- Duitsland internationaal een isolement:o Rusland sloot al in 1894 een geheime Frans-Russische

alliantieo Engeland en Frankrijk zochten toenadering tot elkaar. Zij

sloten in 1904 de zogenaamde Entente Cordiale- Tot grote schrik van de Duitsers sloten de Russen zich n 1907

bij dit bondgenootschap aan. Toen heette het de Tripple Entente

- De angst van Bismarck, mogelijke tweefronten oorlog met Frankrijk en Rusland kwam uit.

VB II vlootwet 1898

- In 1898 nam het Duitse parlement de vlootwet aan, dit was een investering in de marine

- Past bij weltpolitik omdat ze zo groot mogelijk koloniaal rijk wouden overzees imperialisme

- Past bij KA modern imperialisme omdat ze een sterke vloot nodig hadden om koloniën te veroveren en te behouden

- Veel steun de Duitse bevolking voor de vlootwet nationalisme

Toenemende conflicten

- In Duitse legerkringen hield men rekening met verschillende internationale conflictenscenario’s

- Het vlootbouwprogramma moest Duitsland verzekeren van Britse steun

o Duitse vloot zo sterk maken dat het niet te concurreren viel. Dit mislukte

o Hierdoor begonnen de Engelsen Duitsland nog meer als vijand te zien

- Het Von Schlieffenplano Oplossingen om een tweefrontenoorlog te voorkomeno Plan is bedacht in 1905 door Duitse generaal Von

Schlieffeno Belangrijke uitgangspunten ze dachten dat de Russen

minimaal 6 week nodig hadden om te mobilisere (gevechtsklaar)

o 2 doelen Snel Frankrijk veroveren, binnen 6 week Dan de Russen verslaan

o 2 redenen waarom het mislukte De Fransen waren sterker dan verwacht

loopgraven Russen waren veel sneller klaar dan de verwachte 6

week

VB III de slag bij de Marne ( rivier in Noord-Frankrijk)

- De eerste slag bij de Marne was een slag in WO I die werd uitgevochten tussen het Franse en het Duitse leger. Van 6 sept. 1914 tot 9 sept 1914

- Bij Marne ontstonden de eerste loopgraven.- Geallieerden(Engeland en Frankrijk) versloegen de Duitse

troepen

- Gevolg van de slag bij Marne was dat een snelle Duitse overwinning onmogelijk was. Het gehele westelijke front werd een stelsel van loopgraven

Begin WO I

- Aanleiding op 28 Juni 1914 werd de Oostenrijkse troonopvolger aartshertog Franz-Ferdinand samen met zijn vrouw vermoord door een Serviër

- Oostenrijk ultimatum aan Servië- Oostenrijk maakte zich op voor een oorlog in de Balkan voor

Rusland die de Slavische bondgenoot Servië wilde bijstaan was dit een reden om volledig te mobiliseren Duitsland ook mobiliseren Het Von Schlieffenplan trad in werking

- De 5 oorzaken voor WO Io Nationalismeo Modern Imperialismeo Militairisme verheerlijken van het legero Bondgenootschappeno Industrialisatie/ wapenwedloop

- Begin van WO I was er een gevoel van optimisme in Duitsland

1917 heel belangrijk jaar

- Communisten aan de macht in Rusland ( Russische revolutie )- Rusland sloot een aparte vrede met Duitsland vrede van

Brest-Litovsk - Vanaf nu heet Rusland de Sovjet Uni , tot 1991- VS gaat zich nu ook bemoeien met de oorlog, omdat :

o Duitsland een Amerikaans passagiersschip laat zinkeno Duitsers verklaarden onbeperkte duikbotenoorlog

Amerikaanse boten bombarderen o Zimmerman-telegram Duitsland moedigde Mexico en

Japan aan om VS aan te vallen- Keerpunt in de oorlog de VS sluit zich aan bij Engeland en

Frankrijk

Einde WO I

- 1918 oorlog voorbij, Duitsland verloor- Officiële vrede 1919 Verdrag van Versailles :

o Duitsland kreeg alle schuld

o Duitsland moest schade betaleno En een groot deel van hun rijk raakten ze kwijt

- Duitsland vond dit zeer onrechtvaardig.

Deelvraag 2 1919-1933

Dolkstootlegende

- De Duitse generaals wilden geen verantwoordelijkheid nemen voor de nederlaag van WO I

- De verantwoordelijkheid moest liggen bij een nieuwe parlementaire democratie

- Daarnaast was er veel kritiek onder de Duitse bevolking op de keizer dat leidde tot dat de Duitse bevolking ook een parlementaire democratie wou

- Hierdoor kwam er voor het eerst in Duitsland een parlementaire democratie De republiek van Weimar

- In de republiek van Weimar tekende het verdrag van Versailles- De Duitse legerleiding gaf de schuld aan de republiek van

Weimar, want zij vonden dat ze wel hadden kunnen doorvechten

Weimarrepubliek

- Met de term Weimarrepubliek wordt Duitsland in de periode 1918/1919 tot 1933 aangeduid

- De republiek was de opvolger van het Duitse Keizerrijk (1871-1918) dat ophield met bestaan toen de keizer aan het einde van WO I werd afgezet

- De basis van deze democratie was wankel door de machtsstrijd tussen democraten en de groepen die een einde wilden maken aan de parlementaire democratieZoals de oude conservatie elite, extreem rechtse groepen, communisten en sociaal democraten

VB I Spartacusopstand 1919

- Het was een opstand van de Duitse communistische partij in 1919, ze wouden aan de macht zien te komen

- Was deel van Novemberrevolutie - Met Novemberrevolutie wordt de overgang van het Duitse

keizerrijk naar de Weimarrepubliek in 1918/1919 aangeduid

- Gevolgeno De Weimarrepubliek moest de stakingen neerslaan met

het legero Ze vroeg hiervoor toestemming aan Frankrijk en Engeland

om het leger naar het Ruhrgebied te zenden, dit is het grensgebied van Frankrijk en Duitsland

Onvrede bij Duitse bevolking

- Een groot deel van de Duitse bevolking had echter weinig vertrouwen in de politieke leiders van de republiek omdat deze verantwoordelijk werden gehouden voor de nederlaag van WO I en het verdrag van Versailles in 1919

- Bovendien slaagden zij er lange tijd niet in de grote politieke en vooral economische problemen op te lossen

Economische crisis

- In 1923 hyperinflatie grote economische en politieke crisis- In 1923/1924 de Ruhrbezetting. Duitsland kon de

herstelbetalingen van het verdrag van Versailles niet meer betalen Frankrijk en België bezetten het Ruhrgebied

- Verbazend genoeg volgde er daarna een periode van relatieve rust tussen 1924 en 1929 dankzij VS (dawesplan)

- De economische crisis van 1929 bracht echter alles weer aan het wankelen en wakkerde het verlangen aan bij rechtse partijen op herstel van de autoritaire staat

VB II dawesplan

- Economisch hulpprogramma van de VS voor Duitsland door de hyperinflatie om de Duitse economie weer opgang te brengen

- Geen gift maar een lening

Bierkellerputsch staatsgreep van Hitler en zijn groep

- Op het hoogtepunt van de hyperinflatie, november 1923, werd Duitsland opgeschrikt door de bierkellerputsch in München. Dit mislukte

- Hitler werd veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf maar was binnen een jaar weer vrij. In de redelijk comfortabele gevangenis van Landsberg schreef hij het boek “ mein kampf”

Politieke crisis

- Tijdens de verkiezingen van 1930 werd duidelijk dat twee partijen konden profiteren van de modale crisis

o De communistische KPDo De NSDAP van Hitler

- Naast de economische crisis waren Hitler’s redenaarstalent en de vlijmscherpe propaganda van de NSDAP de belangrijkste oorzaken van dit succes

- Hitler was er goed in toespraken houden, een charmeur. Veel charisma.

Hitler aan de macht

- Verkiezingen Juli 1932 boekte de NSDAP weer een grote overwinning. De NSDAP werd de grootste Duitse partij

- De conservatieve elite dacht in de persoon van Adolf Hitler een handige zelfbaas te hebben om de massa klaar te stomen voor het herstel van hun macht

- In de politieke zeer verdeelde republiek oefenden zij druk uit op de hoog bejaarde rijkspresident van Hindenburg om Hitler aan te stellen als Rijkskanselier

- Hitler gebruikte zijn aanstelling op 30 januari 1933 om zijn eigen plannen uit te voeren

Machtigingswet van 1933

- De nazi’s stelden de grondwet buiten werking met een machtigingswet rijksdag (parlement) zette zichzelf buitenspel, alle macht ging over naar de nazi’s

Doden van de nazi’s

- Opbouw van totalitair regime- Communisten en socialisten oppakken en vastzetten in

kampen- Verbieden van politieke partijen en vakbonden

- Zuiveren van eigen partijen top- Nazi ficering (censuur, propaganda,rasseleer, 1 leider) van de

hele maatschappij

VB III Rijksdagbrand 1933

- Nazi en communisten botsen met elkaar- Van der Lubbe was een fanatieke Nederlandse communist- 27 februari 1933 branden in Rijksdaggebouw - Brandweer trof daar van der Lubbe aan- Nazi’s gaven schuld aan communisten want Van der Lubbe was

er- Gevolg nazi’s gingen over tot geweld en gingen

communisten hard aanpakken ( mishandelen en afranselen)- Goebbels minister van propaganda zei dat communisten

verantwoordelijk waren voor de brand Göring dirigeerde arrestaties

- Communistische partijen werden verboden

Relatie machtigingswet en rijksdagbrand

- Hitlers nazi’s deden alsof de nationale veiligheid in gevaar was door de rijksdagbrand

- Hitler trok alle macht naar zich toe, en alle andere partijen gingen daarmee akkoord omdat zij geloofden dat de nationale veiligheid in gevaar was

Deelvraag 3 1933 – 1945

Nazificatie

- Onder leiding van Hitler werd met terreur, censuur en Goebbels’ propaganda de Duitse samenleving genazificeerd

- Vanaf 1933 : nazi’s omvormden Duitsland naar een nationaalsocialistische samenleving met als uiteindelijke gevolg een totalitaire staat

Totalitaire staat

1. Het handelen een denken van mensen wordt zoveel mogelijk beheerst

2. Gebruik van geweld en/of gedreigd met geweld3. Inzet geheime politie en verklikkers4. Angst5. Werkgeversbonden en vakbonden gelijk6. 1 politieke partij toegestaan7. Ontbrekende grondrechten bijvoorbeeld vrijheid van

meningsuiting

De Duitse steun

- Toch wel steun van de Duitse bevolking door:o Economisch herstel, geen werkloosheid meero Verwerping van het Verdrag Van Versailles

Harde hand en propaganda

- Nazi’s wisten steun te behouden door:o Geweld, verzet doodstraf of levenslange

gevangenisstrafo Propaganda Goebbels Duitse zelfvertrouwen

opgevijzeld en succesvolle economisch beleid uitgedragen

Begin antisemitisme Jodenhaat

- De boycot van Joodse winkeliers op 1 april 1933 was de eerste in een lange reeks antisemitistische maatregels

- De vervolging van de Joden bereikte met de kristalnacht zijn hoogte punt plunderen van joodse winkels

- Jodenhaat werd snel gevolgd door degenen die vanwege ras, fysieke eigenschappen, seksuele geaardheid of anderszins evenmin pasten in de Duitse “volksgemeinschaft”

Buitenlandse politiek

- Hitler brak het Verdrag Van Versailles. Hield zich er niet meer aan

- Hierdoor boekte Hitler veel internationaal succes, hij probeerde te kijken hoever hij kon gaan. Daarmee plaatste hij Frankrijk en Engeland voor een dilema:Oorlog of onderhandelen om een conflict te voorkomen

Groot Brittannië probeerde met de politiek van appeasement oorlog te voorkomen zorgen dat Hitler tevreden bleef om oorlog te voorkomen.

- Inval bij polen was de druppel voor WO II- Hitler wou aansluiting Duitstalige gebieden bij zijn rijk

( Oostenrijk en Tsjechië), maar eigenlijk streefde hij naar een totale etnische herschikking van Europa met overheersend Arisch ras

VB I instelling Rijkscultuurkamer 1933

- Opgericht door Joseph Goebbels- Iedere schrijver of kunstenaar die geen lid werd van de

cultuurkamer kon zijn werk niet in openbaarheid uitvoeren - De Rijkscultuurkamer paste in het streven naar gelijkschakeling

iedereen zelfde manier van denken etc.- Paste goed bij censuur en propaganda van de nazi’s

VB II ingebruikname van concentratiekamp Dachau 1933

- Himmler maakte bekend dat het concentratiekamp in Dachau was opgericht

- In WO II werden hier ook Joden gevangen gehouden

VB III Neurenberger Wetten 1935

- Nazi’s voerden Neurenberger rassen wetten in- 3 belangrijke wetten

o Burgerschapswet wie een echte Duitser was of nieto Wet ter bescherming van het Duitse bloed alle

(seksuele) relaties, huwelijken tussen Duitsers en niet Duitsers verboden

o Wet ter bescherming van de genetische gezondheid iedereen met eugenetica mocht je niet mee trouwen (mensen met geslachtsziektes, zwakbegaafden etc.)

- 2 gevolgeno Meer dan 2000 strafprocessen door deze wetteno Joden mochten geen Arische dienstmeisjes meer hebben

VB IV conferentie van München 1938

- Past bij appeasement politiek van Europese landen- Het verdrag van München is een verdrag tussen Frankrijk,

Engeland, Duitsland en Italië over de toekomst van Tsjechië-Slowakije. Het verdrag werd afgesloten op 30 sept. 1938 op de conferentie van München

- Met het verdrag werd de agressieve annexatie(innemen van land) van Hitler van het Tsjechische Sudetenland door de ‘grote mogendheden’ (Frankrijk en Engeland) geaccepteerd

WO II 1939 – 1945

Inval in Polen

- Augustus 1939 sloten Duitsland en de Sovjet Uni een niet-aanvalsverdrag: het molotov-ribbentroppad. In een geheime clausule verdeelden beide landen Polen.

- Op 1 september viel Hitler het land binnen met veel machtsvertoon

- Groot-Brittannië en Frankrijk verklaarden daarop Duitsland de oorlog

- 3 weken later viel de Sovjet Uni Polen ook binnen

West-Europa

- April 1940 West-Europa werd snel veroverd door de Nazi’s - Battle of Britain alleen Groot-Brittannië bleef onbezet - VS bleef in eerste instantie buiten de oorlog- 1941 Churchill (GB) en Roosveld (VS) stelden Atlantisch

handvest toekomst zonder onderdrukking en oorlog

Operatie barbarossa

- Juni 1941 ondanks het niet aanvalsverdrag viel Hitler de Sovjet Uni binnen

- Februari 1943 slag bij Stalingrado Bij Stalingrad hielden de Russen de Duitsers tegen en

drongen de Russen de Duitsers steeds verder terugo Nazi’s verloren

- Juli 1943 tankslag bij koersk o In Oekraïneo Nazi’s verloren ook hierbij

- Nazi’s hadden de oorlog in het oosten verloren

Pearl Harbor

- 7 december 1941 o VS werd in de oorlog betrokkeno Japan (bondgenoot van Duitsland) vernietigde de vloot

van de VS bij Pearl Harbor op Hawaï met een verassingsaanval ban de luchtmacht

- Rijksdag 11 december 1941 verklaarde nu ook de VS de oorlog

Legerleiding in verzet

- Het desastreuze verloop van de strijd aan het oostfront en de grootschalige misdaden van de nazi’s stuitten op steeds meer verzet, ook in het Duitse leger. Een aantal hoge officieren, onder leiding van kolonel Von Stauffenberg probeerde in 1944 met een bomaanslag Hitler uit de weg te ruimen, maar dit mislukte operatie Valkyrie

Van D-day naar capitulatie

- D-day decission dag - Na het Duitse verlies in het oosten vreesde Hitler een

geallieerde invasie van West-Europa- Hij liet lang de Atlantische kust een verdedigingslinie van 2600

km bouwen de Atlantikwall - Niet voldoende om invasie te voorkomen

o Invasie van Normandië 6 Juni 1944o In mei 1945 was de geallieerde overwinning een feit

- Het derde rijk, zo noemde Hitler zijn rijk, capituleerde uiteindelijk op 7 en 8 mei 19455 dagen eerder hadden de Russische troepen Berlijn ingenomen

- Hitler leefde niet meer, hij had met zijn vrouw zelfmoord gepleegd

VB V Wannseeconferentie 1942

- Hoofddoel van de conferentie was niet om te komen tot een besluit over de holocaust (vernietiging van Joden) die beslissing was al eerder gevallen

- Het ging om het organiseren en coördineren van de deportatie (oppakken en wegbrengen) en vernietigen van alle Europese Joden

- Afspraak Endlösung der Judenfrage oplossing van het Jodenprobleem