Streepje voorin SingaporeParadijs voor ondernemers

SPECIAL15 JAAR

FORUM

#16/02.09.10

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

achtergrondJe bent jong en je onder-neemt wat 20

buiten beeld Joris Voorhoeve: ‘Ik mág niet eens langer doorwerken’ 39

tien vragen Dick Boer (Ahold): ‘In 2015 is ons huismerk duurzaam’ 40

FORUM #16/02.09.102

inhoud #16

33 Vereniging•bovag wil einde aan hapsnap-

autobelastingen• ‘wnf-rapport geldt niet voor

Nederland’•Personalia•nvpi wil modern anti-piraterijverdrag•Bouwgaatelektronischfactureren•Polisvoorwaardengeenpopulairekost•MasterThesisAwardAccountancyvoor

student Henk-Jan Nanninga•Agenda•EvenbellenmetRobvanEsch,

directeur nlKabel•tlnnietblijmetmarktanalyse

15

47

0

Rubrieken4 Opinie vno-ncw

•Europagaatdoenwaarinhetsterkis•Voorzichtigmetdeschandpaal•Arbeidsmarktkansteuntjenogaltijd

goed gebruiken•Geenhalvemaatregelenomwoning-

markt te stimuleren

8 DefotoTerugindetijd

14 ScheerCirkel

15Begonnenin1995InfostradaSports

18 &Echtgenote‘Wezeggennergensneetegen’

24Begonnenin1995BelCompany

25Podium•VijfvragenaanMarioMonti,

oud-eurocommissaris•Moetenweeennationaal

politiekorps hebben?•Uitspraken

28 De werkkamer vanTheoRinsema,algemeendirecteur MicrosoftNederland

29Begonnenin1995Cyell

32Begonnenin1995A3Ballon

39BuitenbeeldJoris Voorhoeve

40TienvragenaanDickBoer,deduurzameinkoopkoningvanAholdNederland

46Reacties‘OrganonooklesvoorondernemendNederland’

47WereldzaakOmrijdenvoorPoolsgebak

FORUM #16/02.09.103

rubrieksnaam

Artikelen10 Het geheim van Singapore

Singaporeheeftzijnzaakjesgoedvoorelkaar:eenefficiënteoverheid,volopeconomischegroeienbuitenlandsebedrijvenvestigenzichergraag.“Zeregelenallesvoorje.”Bestaathet ondernemersparadijs dan toch?

16 VijftienjaarlaterOpiniebladForumbestaatvijftienjaar.Watisergebeurdsinds1995?Zoanderszagdewereldervijftienjaargeledentochnietuit.Ofwel?

20JebentvijftienenjewiltwatOndernemerschapisheelgoedaanteleren.Maarvanhetonderwijsmoeten vijftienjarigenhetniethebbenalszevoorzichzelfwillenbeginnen.“Opschoolweten demeestennieteensdatikeeneigenbedrijfheb.Hetisgeenonderwerp.”

30 Hot or notDigitalecamera’s,spelcomputers,dvd’senWorldOnline.In1995zijntallozenieuwe productenenmerkengelanceerd.Alvijftienjaartopofflop?

42WimvanderMeerenprovoceertgraagHijhoudtvanonelinersenvanduidelijkheid.CZ-topmanWimvanderMeerenpraatrustig,haastzacht.Maarhijgooitdeknuppelgraaginhethoenderhok.“Jehoeftnietvooriedereenlieftezijn.Eenbeetjeprovocerenmag.”

10

30

20Special:VijftienjaarForum

FORUM #16/02.09.104

opinie vno-ncw

VijftienjaarVan ontwikkelingsland tot meest concurrerende land ter wereld. Singapore kreeg het in luttele decennia voor elkaar. Dat is een welge-meendefelicitatiewaard.Kleinlandje,dichtbevolkt,doorvoerhavenvoorderegio:insommigeopzichtenlijktSingaporeverdachtveelopNederland.MetdatverschildatwijdelaatstejarenvooralaanhetdalenzijnopdelijstjesvandeWorldCompetitivenessIndex.Hoedoenzedatdaartoch?OpdievraagzoektForumeenantwoordindezeeditievanhetopiniebladvanvno-ncw.Zoalsaltijdgebeurtdatopbasisvandefeiten,metdenodigenuance,maarookmetalsdoelomdelezersvanditblad–ofhetnuondernemersofpoliticizijn–aantezettentotnadenken.Forumdoetdatinmiddelsopdekopafvijftienjaar.Eenperiodewaarin de wereld misschien meer is veranderd dan je op het eerste gezichtzoudenken.Wantalklinkt1995voormijnogheeldichtbij,optechnologisch en economisch gebied leven we anno 2010 toch in een nieuwe werkelijkheid.Haduin1995uweerstee-mailtjealverzonden,surfteualopinternet?Hoeongelooflijkhetooklijkt,waarschijnlijkniet.Ooklieputoennaarallewaarschijnlijkheidnetalsiknogrondzondermobieletelefoon.Eenbuzzerwasalheelwat.

Ookeconomischleefdenwenogineenanderewereld.China,deongeslagenexportkoningvannu,kwamin1995nognieteensvoorindetop-10vanexporterendelandenvanhetciaWorldFactbook.EndatChinaditjaaralopstoomtnaardenummer2positievandewereld qua bruto nationaal product had niemand in 1995 kunnen voorzien.Dit jubileumnummer van Forum laat ons even stilstaan en terugkij-kenopdesnelleontwikkelingendiewedeafgelopenjarenhebbendoorgemaakt.Wereldwijdmaarookineigenlandmetondernemersdiein1995hunbedrijfopstarttenenvijftienjarigescholierendiehunhele,hopelijkondernemendelevennogvoorzichhebbenliggen.

BernardWientjesVoorzittervno-ncw

Het artikel over Singapore kunt u lezen op pagina 10 en verder

jero

en p

oort

vlie

t

• Toezichthoudersmoetenvoorzichtigzijnmetbekendmakingen• Naming and shaming heeft nut• Nogtevaakwordenonschuldigebedrijvenbeschuldigd

Toezichthouders zoals de Opta en de afm kijken verlekkerd naar de schandpaal. Blijkbaar komt er stof op, want de waakhonden willen vaker en eerder openbaar maken welke bedrijven ze ver-denken van overtredingen. Probleem is dat ze zelf regelmatig een gang naar het schavot moeten maken.Volgens een rondgang van het Financieele Dagblad langs de Auto-riteit Financiële Markten, telecomwaakhond Opta, de Consumen-tenautoriteit, de Voedsel en Warenautoriteit en andere diensten willen deze vaker namen van overtredende bedrijven bekendma-ken. Dit naming and shaming moet bedrijven afschrikken. En dat zoiets soms werkt, is door onderzoek voor consumentenzaken vaak bewezen. Er zijn ook televisieprogramma’s die daar veel effect mee sorteren.Het probleem zit hem niet zozeer in het principe en de verwachte dreiging die er van uitgaat. De crux zit hem in de betrouwbaarheid van de toezichthouders. Zij willen al namen en shamen tijdens de onderzoeksfase. En daarin zijn de Opta cum suis niet helemaal

foutloos gebleven tot nu toe. Te vaak moeten ze erkennen dat een eerder beschuldigd bedrijf helemaal niets misdaan heeft. En dat zit het bedrijf in kwestie met een reputatieschade die behoorlijk in de papieren kan lopen.Iedereen die wel eens een detective heeft gelezen (of gezien) weet dat een verdachte pas schuldig verklaard kan worden als het onder-zoek helemaal is afgerond. Terughoudendheid is op zijn plaats en de toezichthouders moeten hun dadendrang inperken. Zolang het onderzoek nog loopt, kan hun schandpaal leeg blijven. De toma-ten van de publieke opinie laten zich niet met een beetje water wegwassen.

Voorzichtigmetdeschandpaal

FORUM #07/08.04.105

kink in de kabelmarkt

Kamerleden van vvd, cda enPvdAzijnhetnieteensmetdeuitspraakvanhetCollegevanBeroepvoorhetBedrijfslevenoverhetopenenvande kabelmarkt. Het college vernie-tigdehetbesluitvantoezichthouderOpta om de kabelmarkt open te gooien voor concurrentie. De grootste kabelbedrijven, upc enZiggo,haddendezaakaanhan-giggemaakt.Zijvindendateralvoldoende mogelijkheden voor concurrentiezijn,ondermeerviadeether en de satelliet. Het College vanBeroepsteltheninhetgelijk:demarkt moet nationaal worden be-oordeeld, en op die markt is sprake van concurrentie. PvdA’erMartijnvanDamvindtdieuitspraak“teleurstellend”.vvd’er AfkeSchaartnoemthet“jammer”datdekabelmarktgeslotenblijftvoornieuwespelersalsTele2,dat

gebruik wilde gaan maken van de kabels van upcenZiggo.VanDamen Schaart gaan ervan uit dat de Optaheternietbijlaatzitten.Alsdatnietlukt,zaldepolitiekinactie komen. cda-Kamerlid Joop Atsmawildaarnietopwachten.Hijnoemtdeuitspraak“onbegrijpelijk”.Mensenophetplattelandhebbenvolgens hem helemaal geen alterna-tievenvoorkabeltelevisie.Atsmawildaarom de wetgeving aanscherpen. Hij denkt dat de markt binnen een jaar alsnog open kan.

wandelgangen

Atsma: kabaal

Versterk kennis-economie nú!• InhaalslaginNederlandnodiginonderzoekeninnovatie• Nieuweaanpakbrengtmondialetop5-noteringdichterbij• CentralerolinditprocesvoorKennis-enInnovatieraad

“Versterking van de kenniseconomie vraagt om nationale focus en visie”. Dat was de boodschap die bedrijfsleven en kennisinstellin-gen onlangs brachten in hun gezamenlijke pamflet aan het nieuwe kabinet in wording. Nederland zal zijn kenniseconomie effectief moeten versterken, wil het zijn plaats verdienen in de internatio-nale top-5 van kenniseconomieën.Kennis staat aan de basis van economisch succes. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling onderstreepte het nog maar eens in het rapport ‘The oecd Innovation Strategy, getting a head start on tomorrow’ dat eerder dit jaar uitkwam. Maar wat moet er gebeuren om de kennis in Nederland zo te versterken dat ons land zijn felbegeerde top-5-notering kan bemachtigen?Een stap op weg naar dat doel is het formuleren van een nationale, langlopende strategische onderzoeksagenda. In die gezamenlijke agenda moet alle programmatisch wetenschaps- en innovatiebeleid worden ondergebracht. Meer focus en massa is het uitgangspunt. Simpel gezegd: duidelijke keuzes in het onderzoek. En zorgen dat het onderzoek een zodanige omvang heeft dat het er toe doet. De sleutelgebieden zoals benoemd door het Innovatieplatform – gebie-den waarin Nederland al sterk is en met een steun in de rug nóg ster-ker kan worden – vormen hiervoor een goed uitgangspunt.Een ander middel om de top-5-notering dichterbij te brengen is de oprichting van een Kennis- en Innovatieraad. In die raad zouden bedrijfsleven en kenniswereld samen moeten werken aan een mas-terplan. Een meerjarige onderzoeksagenda, gericht op een zo hoog mogelijk rendement uit de investeringen in onderzoek en innova-tie. Voorwaarde voor succes is dat de raad een serieuze adviesfunc-tie krijgt in alle gevallen dat de overheid praat over de besteding van geld bestemd voor innovatie. De financiering van onderzoek moet ook anders. De huidige manier van financiering werkt versnippering in de hand, is niet transpa-rant, niet efficiënt, vaak onvoldoende effectief en moeilijk te moni-toren. Vereenvoudiging van de systematiek leidt tot schaalvergro-ting en een effectiever afstemming. Dat effect kan nog eens worden vergroot door duidelijker in te zetten op een verdere samenwerking van universiteiten én bundeling van onderzoek. De kennissector heeft zich bereid getoond om over haar eigen schaduw heen te springen en die stap te zetten. Zie ook de vno-ncw-toekomstvisie Optimistisch, te vinden op www.vno-ncw.nl,

dossier Onderwijs en scholing

FORUM #16/02.09.105

pvv vreest massa werk­loosheid

MaarliefstdrieKamerledenvandepvv wilden weten wat minister Don-nervanSocialeZakenenWerkge-legenheid vindt van berichten over de werkloosheid onder allochtone jongeren. Joram van Klaveren, Sietse Fritsma en Léon de Jong willen wetenofdieberichtenkloppen(éénopdevierzougeenwerkhebben,ondanks de wij,deWetInvestereninJongeren)enofde“voortgaandemassa-immigratie van ongeschool-degelukszoekers”welhelptbijhetterugdringen van de werkloosheid onder allochtone jongeren. Donnerhoudtzichindebeantwoor-dingopdevlakte.Cijfersoverheteffectvandewijkanhijpasvanafhet derde kwartaal leveren. Hij herkentzichnietinhetbeeldvan

massa-immigratie dat de pvv’ers schetsen. Ook is hem niets bekend van verschillen in arbeidsethos en mentaliteit tussen allochtone en au-tochtonejongeren.Onderzoekgeeftaandatde“overgrote”meerderheidvan werkgevers geen verschillen ervaart.“Datlijktdusgeenrolvanbetekenistespelen”,aldusDonner.

Van Klaveren: geen geluk

dijk

stra

dijk

stra

FORUM #16/02.09.106

opinie vno-ncw

• Crisismaatregelenarbeidsmarktwerken• Demissionairestatuskabinetbrengtvervolgingevaar• Werkgeversénwerknemerswillenvoortzettingmaatregelen

Nu dik anderhalf jaar geleden presenteerde het kabinet een omvangrijk pakket maatregelen om ondernemers door de economische dip te hel-pen. Daartoe behoorden maatregelen toegespitst op de arbeidsmarkt, zoals de regeling voor deeltijd-ww. De inspanningen zijn niet voor niets geweest. Mede dankzij de kabinetsmaatregelen is de werkloos-heid in ons land minder sterk opgelopen dan werd gevreesd. Maar het leed is nog niet geleden. Want hoewel links en rechts licht-puntjes zijn te bespeuren, staat de economie nog steeds onder druk. Vandaar het pleidooi van werkgevers en werknemers verenigd in de Stichting van de Arbeid om de crisismaatregelen nog een tijdje te hand-haven. Daarvoor is wel nodig dat die maatregelen op de begroting blij-

ven staan. En daar zit nu het probleem. Door de demissionaire status van het kabinet zouden ze daar weleens van kunnen worden afge-voerd.Het zou mooi zijn als de mobiliteitscentra waar werkzoekenden naar toe kunnen, worden gehandhaafd. Ook de aanpak van de jeugdwerk-loosheid verdient het om te worden voortgezet, liefst in de vorm van een landelijk budget voor sectorafspraken. Net zo goed als de omscho-lingsbonus (voor werkgevers die een elders met ontslag bedreigde werknemer aannemen) nodig blijft om mensen snel van werk naar werk te helpen. Het kabinet zou daarnaast moeten bekijken of een structurele invulling van de regeling voor deeltijd-ww mogelijk is. Alles om bedrijven maar de mogelijkheid te bieden om de crisis heel-huids door te komen.

www.vno-ncw.nl, dossier Arbeidsmarkt

Europagaatdoenwaarinhetsterkis• Herlanceringinternemarktzalextragroeiopleveren• Oud-commissarisMarioMontidoetnuttigevoorstellen• Commissiemoeternietteveelbijhalen

In de komende maanden gaat het gebeuren. Dan moeten de 27 euro-commissarissen aangeven wat ze gaan doen met het rapport dat net voor de zomer is uitgebracht door Euroveteraan Mario Monti. Monti, die op dit moment voorzitter is van de prestigieuze Bocconi universi-teit in Milaan, was van 1995 tot 2004 twee termijnen eurocommissaris met zware portefeuilles. Eerst was hij verantwoordelijk voor belastin-gen en interne markt, later kreeg hij mededinging (als voorganger van Neelie Kroes). Zijn bijnaam toen: Super Mario.Op verzoek van commissievoorzitter Barroso heeft Monti aangegeven hoe Europa de interne markt kan versterken. In zijn rapport doet hij daarvoor een flink aantal aanbevelingen: vaart maken met een Euro-pese patentregeling, het weghalen van belemmeringen voor digitaal grensoverschrijdend inkopen en de obstakels voor grensoverschrij-dend werken.De voorstellen vallen uiteen in twee categorieën. Een deel is achter-stallig onderhoud: maatregelen die al veel eerder getroffen hadden kunnen worden als de politieke wil aanwezig was geweest. Een ander deel heeft betrekking op nieuwe economieën die nooit helemaal een plek hebben gekregen in de interne markt zoals de digitale economie. Een snelle ontwikkeling van de digitale interne markt zou alleen al een Europese bbp-groei van 4 procent kunnen opleveren, zegt Monti in zijn rapport.De Italiaanse hoogleraar heeft geprobeerd lessen te trekken uit de beide

vorige grote projecten van de eu: de uitbreiding met tien nieuwe lid-staten in 2004 en de Europese Grondwet die na veel hangen en wur-gen uitmondde in het Verdrag van Lissabon. Beide projecten bleken door een flink deel van de Europeanen niet te worden gedragen, wat pijnlijk aan het licht kwam via de referenda in Frankrijk, Nederland en Ierland.Vandaar dat het rapport ook gaat over de vraag hoe Europa het enthou-siasme onder burgers voor de interne markt kan vergroten. Betere communicatie is niet voldoende, zo vindt hij en vandaar dat hij ook maatregelen voorstelt om de interne markt populairder te maken bij de gewone Europeanen. Daarbij vliegt hij af en toe wel uit de bocht, zoals bij zijn pleidooi voor een collectief klachtenrecht voor consumenten waarbij ze als groep een bedrijf voor de rechter kunnen dagen. Zoiets zal alleen maar leiden tot een Amerikaanse claimcultuur waarvan enkel advocatenkantoren profiteren.Commissievoorzitter Barroso ziet het rapport van Monti als een eerste stap voor wat het grote Europese project voor de komende tijd zal wor-den: de herlancering van de interne markt. Met de verdere vervolma-king van de interne markt doet Europa waarvoor het ooit in 1957 is opgericht en waarin ook haar grote kracht ligt. Dat bleek eind jaren tachtig toen de voorbereidingen voor de Europese Monetaire Unie lei-den tot een flinke economische groei. Het is goed dat Europa probeert dat kunstje te herhalen. Groei kan de eu goed gebruiken nu veel lan-den nog aan het nahijgen zijn van de economische crisis.

www.vno-ncw.nl, dossier Europese Unie

Zie ook Vijf vragen aan op pagina 25

Arbeidsmarktkansteuntjenoggebruiken

7 FORUM #07/08.04.10

wandelgangen

iets minder duurzame boodschap

KortvoorPrinsjesdagen–moge-lijk–hetaantredenvaneennieuwkabinetheeftministerMariavanderHoevenvanEconomischeZakennog even het energiebeleid voor de komende jaren geschetst. Dat deedzeeerderditjaarookalineeningezondenstukinde Volkskrant. Daaringafzeaandathethui-digeduurzaamheidsbeleidaaneengrondigeherzieningtoeis.Hetstukleverde haar veel kritiek op, onder andereuitdeTweedeKamer,maardatheefterhaarblijkbaarnietvanweerhouden om een tweede duit in hetzakjetedoen.TijdenseenlezingopInstituutClingendael stelde Van der Hoeven datdoorgaanopdezelfdewegmethet energiebeleid Nederland de komende tien jaar 50 miljard euro aan subsidies gaat kosten. Dat vindt zijonverantwoordinhethuidigeeconomische klimaat. De minister wil de Nederlandse ambities terug-schroeventotEuropeesniveau(van20naar14procentduurzaamin2020). Op korte termijn moet wor-deningezetopduurzamebronnendie snel resultaat opleveren tegen beperktekosten:windenergieop

landenbiomassa.Zijschoofkern-energie nadrukkelijk naar voren als instrument om de uitstoot van co2 binnen de perken te kunnen houden. Van der Hoeven noemde het boven-dien“hypocrietenkortzichtig”omde opwekking van kernenergie uit te bannen uit Nederland en ondertus-sen voor gebruik kernenergie te importeren. Volgens een woordvoerder van Van derHoevendroegzijalsministerdevisievanEconomischeZakenuit.Datmoetenwenietzienalseenoverdracht aan de nieuwe minister ofhetnieuwekabinet.Hetisoveri-gens mogelijk dat Van der Hoeven ministerblijft,aangezienzijeerderheeftaangegevendatzij‘in’isvoorallepolitiek-bestuurlijkefuncties,afgezienvanhetburgemeester-schapvanMaastricht.Indatgevalis het dus ook geen overdracht aan zichzelf.

7 FORUM 16/02.09.10

Geenhalvemaatregelen om woningmarkt te stimuleren• Renovatiewerkzaamhedentegen6procentbtw• Win-winsituatievoorparticulierenbouwsector• Hypotheekrenteaftrekbijdubbelelastenverruimd

Demissionair minister van Financiën Jan Kees de Jager presen-teerde deze week een pakket maatregelen om de woningmarkt een impuls te geven. Zo wordt onder meer het btw-tarief voor renova-tiewerkzaamheden aan de eigen woning van twee jaar of ouder tij-delijk verlaagd van 19 naar 6 procent. Ook zal de tijdelijke verho-ging van de Nationale Hypotheek Garantie van 265.000 tot 350.000 euro in 2011 blijven gelden. De btw-verlaging is goed nieuws voor de huizenbezitter en de bouwsector. Een huiseigenaar kan tussen 1 oktober 2010 tot 1 juli 2011 profiteren van een aanzienlijk belastingvoordeel als hij reno-vatiewerkzaamheden aan zijn huis laat verrichten. Het lage btw-tarief is alleen van toepassing op het arbeidsloon, niet op de mate-rialen. Particulieren kunnen nu profiteren van de goedkopere diensten van vakmensen. Een win-winsituatie, want dit zal leiden tot een opleving in het aantal opdrachten. Dat kan de sector, die door de crisis zwaar is getroffen, goed gebruiken. De Jager neemt ook op het gebied van woningverkoop geen halve maatregelen. Als in 2011 een woning is gekocht en deze binnen een jaar weer van de hand wordt gedaan, hoeft alleen overdrachtsbelas-ting over de eventuele winst betaald te worden, niet over de gehele koopsom. Die termijn was een half jaar. Ook heeft De Jager besloten om de verlenging van de periode van hypotheekrenteaftrek bij dubbele hypotheeklasten van twee naar drie jaar te verlengen. Een ander besluit is dat er na een verhuurpe-riode weer recht op hypotheekrenteaftrek ontstaat. Beide regelin-gen gelden tot eind 2012 en zijn voor de woningmarkt zeer wel-kome maatregelen.Al met al een serieus pakket van de minister dat de woningmarkt, de bouwsector en de huizenbezitter goed zal doen.

www.vno-ncw.nl, dossiers Kredietcrisis en Belastingzaken

met een kamerbrief in het riet

De brieven die Kamerleden van bewindsliedenkrijgen,zijnlang,slecht opgebouwd en onduidelijk geformuleerd.Decentralebood-schapzitvaakdiepindetekstverstopt. Dat concludeert het TaalcentrumvandeVrijeUniver-siteitopbasisvaneensteekproefonderdebrievendiezesministe-ries versturen. Kamerledenkrijgenwekelijkszo’nhonderdbrieventelezen.Dieworden veelal geschreven door de

ambtenaren van de ministeries, en ondertekend door de bewindslie-den. In de brieven worden beleids-plannen uitgelegd en vragen van Kamerleden beantwoord. Het doel zouheldereensnellebesluitvor-mingmoetenzijn,maardebrievenvormenvolgenshetTaalcentrumvaak juist een belemmering daarvoor. Uiteerderonderzoekwasalgeble-kendatKamerledenzichergerenaan wolligheid, vaagheid en verhul-lend taalgebruik in Kamerbrieven. Helderheid is namelijk niet altijd de bedoeling van bewindslieden.

Van der Hoeven: te duur

FORUM #16/02.09.108

rubrieksnaamde foto

TerugindetijdBrummen,2februari1995–Koeienwordengeëvacueerdopeen ponton tijdens de laatste grote watersnood in Nederland. EnormeregenvalinNoord-FrankrijkenZuid-Duitslandzorgdeindewintervan1995voorzeerhogewaterstandenindeMaasendeRijn.Omdatgetwijfeldwerdaandestabiliteitvandedijkenwerdenvanaf30januariinéénweektijd250.000mensen en complete veestapels overgebracht naar hogere delen.Beeldenhiervangingendehelewereldover.VijftienjaarlaterdominerenbeeldenvandewatersnoodrampinPakistandejournaals.Verspreidoverhetlandzijnmeerdanzeventienmiljoenmensendoordewatersnoodgetroffenenzijn1,2miljoenhuizenzwaarbeschadigdofvolledigverwoest.Tekst:KarinBojorge|Foto:PeterBlok/hh

FORUM #16/02.09.109

rubrieksnaam

FORUM #16/02.09.1010

Hetgeheimvan Singapore

FORUM #16/02.09.1011

De felicitaties zijn voor Singapore. De Zuidoost-Aziatische stadstaat is de nieuwe nummer één in de World Competitiveness index. In het jaarlijkse overzicht van het Zwitserse imd stijgt de stadstaat onderin het Maleisisch schiereiland van een derde plaats naar de top waardoor hij zich vanaf nu het meest concurrerende land ter wereld mag noemen. Niet alleen vanwege de goede economische prestaties en de puike infra-structuur, maar vooral vanwege de efficiency van de overheid en kan-sen voor ondernemers (zie kader De index aller indexen op pagina 13).De hoge notering van Singapore is geen verrassing. De afgelopen jaren stond het land steeds in de bovenste regionen. Ook wie naar een nog langere termijn kijkt, kan nauwelijks verrast zijn. Toen Singapore zich in 1965 afscheidde van Maleisië, waarmee het twee jaar eerder onaf-hankelijk was geworden van Engeland, had de nieuwe regering drie duidelijk prioriteiten: veiligheid, stabiliteit en economische groei. Door daar keihard en zonder ideologische scherpslijperij aan te wer-ken, is het land gekomen waar het nu is, zei de Singaporese topambte-naar Peter Ho eerder dit jaar in het Haagse Nieuwspoort. Ho was naar Nederland gekomen om voor ambtenaren en wetenschappers het Sin-gaporese succesmodel toe te lichten en aan te geven hoe de Singa-porese overheid dat in de toekomst wil continueren door het werken met geavanceerde scenario’s (afgekeken van Shell).

zonder vertraging“Het is een land dat gerund wordt als een grote onderneming”, zegt Hans Jansing, sinds september vorig jaar de Nederlandse ambassadeur ter plekke. “De inzet is om een voortdurende economische groei te hebben en dat lukt. In 1965 was dit nog een derdewereldland, nu behoort het tot de eerste, met een bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking boven dat van Nederland.”

Geen overheid die zo goed functioneert

als die van Singapore. En nergens voelen

ondernemerszichmeerwelkom.Hoekrijgt

hetlanddatindevertewelopNederland

lijkt dat voor elkaar?

Tekst:JanBuevink/foto:IStockphoto

FORUM #16/02.09.1012

omslag

Volgens Jansing let de Singaporese regering heel goed op de lange ter-mijn. Dat kan ze ook doen door een enorme meerderheid in het parle-ment (de regeringspartij heeft dankzij het kiesstelsel met tweederde van de stemmen bijna alle zetels in handen) en een financieel beleid dat al jaren lang zorgt voor een evenwichtige begroting. Ook kiest de Singaporese overheid meer dan de Nederlandse voor een topdown benadering, waarbij ze er volgens Jansing wel op let dat allerlei betrok-kenen vooraf hun mening kunnen geven. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij het advies over het beleid voor de komende tien jaren dat het minis-terie van Financiën begin dit jaar presenteerde. “Bedrijfsleven, vakbe-weging, academici en buitenlandse ondernemers; iedereen is gecon-sulteerd. Natuurlijk: dat is ook een vorm van polderen. Maar als dan zo’n advies eenmaal is vastgesteld, wordt het ook echt uitgevoerd, zonder vertragende procedures.”

uit de grond gestampt“De Singaporese overheid is heel voortvarend bezig met het stimule-ren van de eigen economie”, vertelt Erik de Boer van de New Business Development Academy (nbda), die Nederlandse bedrijven helpt die zich in Singapore willen vestigen. “Singapore is een relatief duur land, voor Aziatische begrippen zelfs heel duur. Bovendien is het land vol. Met het binnenhalen van nog weer meer goedkope Indiërs redden ze het niet meer en dat weten ze ook. Hun economie moeten ze op een hoogwaardiger niveau brengen: meer dienstverlening, meer hoogge-schoold werk.” Onlangs bepaalde de Singaporese overheid op welke drie terreinen ze zich gaat concentreren: watermanagement, de biomedische industrie en de nieuwe media, waaronder ook serious gaming. “Dat doet ze vooral door veel geld in deze sectoren te pompen”, zegt De Boer. “Door subsidies voor projecten en door het opkopen van bedrijven. Op die manier hebben ze hier in korte tijd een hele biomedische sector uit de grond gestampt.”Dat de Singaporese overheid haar uiterste best doet om buitenlandse bedrijven binnen te halen, is ook de ervaring van andere ondernemers. “Ze regelen alles voor je”, jubelde Danone-topman Wim van Gelder in het vorige nummer van Forum. Als ‘eenvoudige’ senior vicepresi-dent van het Franse zuivelbedrijf zat hij in no time aan tafel met de minister van Handel en Industrie en de minister-president. “De over-heid heeft een heel expliciet beleid om bepaalde bedrijven binnen te halen. Hun mentaliteit is: ‘wat we willen, krijgen we ook’.”Dat het voor kleinere buitenlandse bedrijven niet lastig is om voet aan de grond te krijgen in Singapore, weet Jan Timmer inmiddels ook. Sinds begin dit jaar is hij de vooruitgeschoven post van de Pezy-group (zo’n 85 medewerkers). Het Nederlandse ontwerpbureau, dat furore maakte met onder andere het Senseo-apparaat, wil een vestiging in Azië omdat steeds meer opdrachtgevers hun werkzaamheden daar naartoe verplaatsen.Sinds kort heeft Pezy in Singapore een ‘vertegenwoordigend kantoor’. Dat is een aparte rechtsvorm voor bedrijven die de marktmogelijkhe-den willen verkennen maar nog geen investeringen willen doen. “Ik kon me gewoon digitaal inschrijven en de volgende morgen had ik al een bevestiging dat alles rond was”, zegt Timmer. Een verblijfsvergun-

NederlandenSingaporeNederlandmagdaninomvangeenkleinlandzijn,Singaporeisnogeenflinkstukkleiner.Destadstaatmetvijfmiljoeninwo-nersmoethetdoenmeteenoppervlaktevannognietdehelftvandeprovincieUtrecht.NetalsNederlandprobeertSingaporezichteprofilerenalsin-endoorvoerhavenvoordeheleregio,zoweloverhetwateralsviadelucht.NadeVerenigdeStatenenJapanisNederlanddederdeinvesteerderinSingapore.Zo’n160bedrijven(zoalsPhilips,Heineken,dsm en Océ) hebben er eenvestiging,honderdandereeenvertegenwoordiging(Pezy-group).ErzijnvierduizendNederlandseexpats.DeNederlanderAlbertWinsemius(vadervandelateremilieuminister)wasnauwbetrokken bij de economische inrichting van Singapore. De voormalige topambtenaar van het Nederlandse ministerie van EconomischeZakenmaakterond1960eenplanomSingaporetelatenuitgroeientothetindustriëlecentrumvanderegio.Hijbleefadviseurtotbeginjarentachtig.

FORUM #16/02.09.1013

ning regelen, was ook een fluitje van een cent en inmiddels weet hij dat startende ondernemers in Singapore kunnen rekenen op hulp van de overheid en belastingvoordeel. Maar ook zonder die extra’s is Singapore voor een hooginnovatief bedrijf als de Pezy-group interessanter dan bijvoorbeeld China, waar de bescherming van patenten veel slechter geregeld is. “Bovendien is dit land erg veilig, met weinig corruptie en een goede infrastructuur. Iedereen spreekt hier Engels en dat is voor ons natuurlijk ook handig.”

verlicht despotisme“Singapore heeft een duidelijk Britse bestuurstraditie”, zegt de Neder-landse topambtenaar Roel Bekker. “De manier waarop ze hun depar-tementen hebben opgezet, de afwezigheid van corruptie, de hoge kwa-liteit van de ambtenaren. Voormalige Engelse koloniën als Pakistan en India hadden die traditie ook, maar zijn deze kwijtgeraakt.”Dat Singapore zo slagvaardig kon opereren, kwam volgens Bekker ook doordat de feitelijke macht lange tijd in handen lag van slechts een persoon. “Die had toevallig de juiste inzichten en wist die ook goed door te voeren, maar het was toch een vorm van verlicht despotisme. Heel anders dan de parlementaire democratie zoals wij kennen.” Andere kenmerken helpen volgens Bekker eveneens dat Singapore eenvoudiger te besturen is dan Nederland. “Het is een klein en over-zichtelijk land met makkelijke inwoners. Het zijn heel gezeglijke men-sen die zich nog gewoon aan de regels houden. Dat is in zekere zin natuurlijk ook heel Brits, alhoewel ze dat in Engeland af en toe verge-ten lijken te zijn.”Volgens Bekker, die tot voor kort de hoogst verantwoordelijke ambte-naar was voor de vernieuwing van de Nederlandse rijksdienst, zorgen al die verschillen ervoor dat het niet zo zinvol is om bepaalde succes-formules van de Singaporese overheid over te plaatsen naar Neder-land. Wat hij wel wil overnemen, is de manier waarop in Singapore naar het openbaar bestuur gekeken wordt. “Daar zien ze de overheid

DeindexallerindexenWievanranglijstenhoudt,kanurenzoetzijnmetdeWorldCompetitivenessIndex.Inhetruimvijfhonderdpagina’stellendeboekwerkvergelijktdeprestigieuzeZwitsersemanagement-school imdde58belangrijksteeconomieënterwereldopmaarliefst317verschillendeonderdelen.Inmeerofminderematezeggenzeallemaalietsoverdevraaghoeconcurrerendeenlandis.Sommigezijngebaseerdopobjectievefeitenalsmacro-eco-nomischeprestaties,fysiekeensocialeinfrastructuur.Andereopde mening van ondernemers over bijvoorbeeld de ruimte die het bedrijfslevenkrijgtomteondernemenendeefficiëntievandeoverheid. Vooral op die laatste twee onderdelen scoort Singapore geweldig. Op 14 van de 71 sublijstjes die over de overheid gaan, staat het land bovenaan. Nergens vinden ondernemers het mak-kelijkeromeenbedrijfoptezettenenzakentedoen,wordenoverheidsbesluitenzoeffectiefdoorgevoerd,isdebureaucratiezogeringendedouanezobehulpzaam.Nederlanddoethetbeduidendminder.Wekelderennietalleenopdeoverall lijst (van10naar12),maarookalshetgaatoverhetfunctionerenvanonzeoverheid(van14naar17)enhetcreërenvanmogelijkhedenvoorondernemers(van8naar15).Voordeelvandeenormehoe-veelheidlijstjesinhetboekwerkisdat(bijna)elklandwelergenseeneersteplaatsbinnensleept.ZoheeftNederlandnogaltijddecultuurdiehetmeesteopenstaatvoorideeënvanbuitenaf(Singaporestaatop2).

mic

hael

coy

ne

/hh

FORUM #16/02.09.1014

als een essentieel onderdeel van de samenleving, en niet zoals som-migen in Nederland als een noodzakelijk kwaad waar ze het liefst vanaf willen. Dat betekent ook dat de Singaporezen echt in de overheid wil-len investeren. Iets als de Balkenende-norm (de afspraak dat ambtena-ren niet meer mogen verdienen dan de minister-president; red.) die in Nederland zoveel negatieve invloed heeft op de kwaliteit van de over-heid, vinden ze daar volstrekt ridicuul.”Dat de Singaporese overheid het zo goed doet, komt volgens ambassa-deur Jansing zeker ook doordat het land zijn bestuurders en ambtena-ren fors betaalt. Dit is zelfs expliciet beleid. De premier verdient tien keer zoveel als de Nederlandse en komt uit op dik twee miljoen euro. Topambtenaren hebben jaarinkomens van net iets meer dan een mil-joen en zelfs beleidsmedewerkers van halverwege de dertig kunnen salarissen van twee ton ontvangen. Via een ingewikkeld systeem is de hoogte van de ambtenarenbeloningen gekoppeld aan de inkomens in het bedrijfsleven, niet alleen in Singapore zelf, ook aan die in omrin-gende landen. Dat stelt de overheid in staat om voor het beste perso-neel te kunnen concurreren met het bedrijfsleven.

duurDoet Singapore dan alles goed? Welnee. Het bevolkingsbeleid is iets dat niet echt onder controle is, zei topambtenaar Peter Ho eerder dit jaar bij zijn bezoek aan Nederland. Door bewuste acties wist de regering het geboortecijfer van iets boven de vijf begin jaren zestig terug te brengen naar twee. Maar toen het daaronder zakte en weer omhoog moest om de vergrijzing te pareren, bleek de trend niet meer te stoppen. Ook de World Competitiveness Index weet nog wel wat zwaktes aan te wijzen. Als het gaat om de kosten van levensonderhoud komt Sin-gapore dicht in de buurt van de allerduurste landen ter wereld, het-zelfde geldt voor de zorgkosten en de uitgaven voor sociale zekerheid.“Wonen is hier erg duur”, zegt Jan Timmer van Pezy. “En autorijden nog duurder. De prijzen van auto’s zijn twee keer zo hoog als in Neder-land. Daarbovenop betaal je nog wegenbelasting plus een kilometer-heffing.” Volgens Timmer is de Singaporese overheid ook niet vies van betutteling. “Af en toe krijg ik hier wel eens het gevoel dat ik nog een klein kind ben. Ik zit in een dragonboatteam en we trainden altijd ‘s avonds totdat we opeens te horen kregen dat we van de een op de andere dag na zeven uur niet meer het water op mochten. Een reden werd niet gegeven.” Van het kauwgomverbod dat de overheid eerder instelde, heeft Timmer als niet-gebruiker geen last, wel was hij ver-baasd over de straffe aanpak van de twee mannen die onlangs werden gepakt nadat ze een trein hadden ondergespoten met graffiti: een boete, vijf maanden cel én stokslagen. “Op andere terreinen zijn de autoriteiten dan weer opvallend tolerant”, relativeert hij. “Ik kom wel eens op expatfeesten waar het er redelijk luidruchtig aan toe gaat. Nu zal hier op geluidsoverlast ook best een flinke straf staan, maar de poli-tie komt op een avond rustig vier keer achter elkaar langs om te vragen of het niet iets zachter kan. Daar gaan ze dan wel weer heel gemoede-lijk mee om.”

CirkelWaarwasikvijftiengeleden?Nognietopderedactievanditblad,datdezemaandvijftienjaarbestaat.In1995werkteikeenpaar honderd meter verder, bij het personeelsblad van het minis-terievanEconomischeZaken.HansWijerswasdaarnetaange-treden,enzorgdevoornieuw(Paars)elanophetdepartement.

MetPaarszouallesandersworden,zowasdebelofte.Maardecombinatievansociaal-democratenen(sociaal-)liberalenbleekna verloop van tijd toch weer een gewone coalitie met bewinds-liedenenpartijendieelkaarsteedsminderkondenluchtenofzien.

In1995woondeiknog(zonderkinderen)samenopeenhuur-etage, reed ik in mijn eerste auto en rekende ik nog in guldens. Verderschietmenietspontaanietstebinnen.MaaralsikWikipediaraadpleegopinternet,gaanerwelenkelelampjesbranden. Het was het jaar van Srebrenica. Ik weet nog dat ik voor m’ntentjezatineencampinginZuid-FrankrijkenopdeWereld-omroep hoorde dat de enclave was gevallen. Het drong op dat moment–enindiesituatie–nietgoedtotmedoor.Maardatgold voor meer mensen.

Op11julivanditjaarwashetdusvijftienjaargeledendat Srebrenica viel en het moorden begon. Ik denk niet dat veel Nederlanders daarbij hebben stilgestaan. Het was namelijk ook de dag van de wk-finale.Metweereennederlaag.

Hetwasookhetjaarvande‘watersnoodramp’inhetrivieren-gebied.Voordezekerheidwerdeenkwartmiljoenmensengeëvacueerd.Onnodig,bleekachteraf.VijftienjaarlaterstaatPakistanonderwater.Eenteelfderuregeorganiseerdeactiedaglevert nog geen 20 miljoen euro op. Valt toch een beetje tegen, zekeralsjeweetdatdePakistanidestijdsnoghebbeningeza-meldvoordeslachtoffersvandewatersnoodrampvan1953.Maarja,wehebbendezerdagenzelfookveellastvanderegen.

Envoordeliefhebbers:in1995wonAjaxdeChampionsLeague.DatisdaarnageenenkeleNederlandseclubmeergelukt.Maarzie:voorheteerstsinds2006plaatstAjaxzichditjaarweervoorhet hoogste clubtoernooi.

Zokomtdecirkeltochminofmeerrondineenwillekeurigtijds-bestekvanvijftienjaar.Benieuwdhoeweerover2025voorstaan.Zoudeformatiedaneindelijkrondzijn?

Paul Scheer

column scheer

dik

nic

olai

FORUM #16/02.09.1015

begonnen in 1995

De sfeer op het hoofdkantoor van InfostradaSports in Nieuwegein is koortsachtig. Het grand slam tennistoernooi us Open is net een paar dagenaandegang.Allewedstrijdenwordenopde voet gevolgd. De weetjes, statistische gege-vensoverwedstrijdenenspelersverzameld:aan-tallen sets, aces, historische feiten. Maar nietalleen tennis, alle sporten worden nauwlettend in degatengehouden.WantInfostradaisdéhofle-verancier van alle data over sportevenementen voorpersbureausalsAssociatedPress,journalis-ten,nieuwszendersalsdebbc, maar ook voor bij-voorbeelddeOlympischeSpelenenvoetbalorga-nisatieFifa.“Zelfkeekthuisvroegernooitnaarsport”,bekentInfostrada-oprichter en ceo Philip Hennemann.Hijkanerzelfomlachen.“Ikweeterwelwatvannatuurlijk, maar verwacht nou niet dat ik een wandelendeencyclopedieben.”Vijftienjaargeledenbegonhetallemaalmeteenkleine disk over de tour de France van dat jaar. Samen met een collega van ibm ontwikkelde hij die in zijn vrije tijd. Lezers van ondermeer hetAlgemeenDagbladkondenhembestellen.Envanhet een kwam het ander. November 1995 was

heteigenbedrijfeenfeit.“Ondernemenwasgeenjongensdroom. Maar ik wilde niet over twintigjaarnoggefrustreerdzijndatikdiestapnooithadgezet.Nooitspijtvangekregen.”Ondankshetzwareweerwaarin Infostradazo’nvijf jaarnadestartterechtkwam.Hennemann:“Het ideevannogmeerdisksuitgeven,haddenwe al snel laten varen.Geenmens had er geldvoor over.We zijn statistieken gaan bijhoudenvoordemedia,waarop ze zichkondenabonne-ren.Diemarktbegrepenweookbeter.”Internetwasinopkomst,werdeenhypezelfs.Infostradagingindegektemee.“Metmate.Maarachterafbekeken, hebben wij ons tot op zekere hoogteook mee laten meeslepen.” Vestigingen in hetbuitenland, overnames. Tot de internetbubbelmetgewelduitelkaarspatte.“Dat iseenhardeles geweest.”Mensen eruit, vestigingen sluiten,minderbudget.“Ondernemenisbloed,zweetentranen.Dat isnieterg,maarafbraakkostnega-tieveenergie.”Hennemannnoemtheteenzwareperiode.Maarna de successen die erna kwamen was het leed ook weer snel geleden. Het enige angstbeeld dat hij nogwel eens heeft is: “stel dat hetmorgen

‘Ondernemen was geen jongensdroom’

Naam PhilipHennemannBedrijf InfostradaSports, NieuwegeinMedewerkers 100fteOmzet 8miljoeneurowww. infostradasports.com

misgaat,danhebbenwemethonderdmanvijf-tienjaarvoornietsgewerkt.”Maarvoorlopig loopthijnogovervandeambi-ties. De Reuters voor de sportwereld worden, tel-kens nieuwe dingen verzinnen, want de wereldverandert voortdurend. Alleen al vanwege alletechnische innovaties. Autonome groei, daarstuurtHennemannnuopaan,eenomzetvan20tot30miljoeneuro.“Alswedatovereenjaaroftienhebbengerealiseerd,benikheelgelukkig.”

Tekst:JiskaVijselaarFoto:JeroenPoortvliet

I N

B E D R I J F

15 JAAR

FORUM #16/02.09.1016

de wereld na 1995

VijftienjaarverderForum bestaat vijftien jaar. Voor een opinieblad is dat tegenwoordig een respecta-beleleeftijd,maarinhetlichtvandegeschiedenisnietmeerdan‘ablinkoftheeye’.Zo anders zag de wereld er in 1995 niet uit. Of toch wel?Tekst:KarinBojorge,PaulScheer

Internet: meer dan een bubbleHet is nu moeilijk voor te stellen, maar internet stond in 1995 nog in de kinderschoenen. HetWorldWideWebwerdronddietijdgeïntroduceerd.Tegenwoordigisinternetnietmeerwegtedenkenalscommunicatiemiddeleninformatiebron.Nederlandiseenintensieveinternetgebruiker. In 2008 hadden 12 miljoen Nederlanders toegang tot internet. Dat is nognietsvergelekenbijde180miljoenChinezendietoen(beperkt,wantgecensureerd)hetwebopkonden,maarvooreenkleinlanddoetNederlandhettochgoed.Perhonderdinwo-nershebbenwe,opDenemarkenna,volgenscijfersvandecember2008hethoogsteaantalbreedbandaansluitingen(36).DaarmeezijnwezelfsvoorloperZuid-Koreagepasseerd.De opkomst van internet ging ook gepaard met een run van beleggers op internet- enaanverwantebedrijven.DeNieuweEconomiebeloofdealleennogmaargroei.Opstartverliezendedenerniettoe,dewinstverwachtingwasallesdattelde.Deinternet-bubble barstte in 2000 en leidde de wereld in recessie. Het werd weer business as usual, maar dan wel met internet. Evenomstuimigisdeontwikkelingvandemobieletelefoniegeweest.Mobieletelefoonswaren er al begin jaren negentig, maar dat waren behoorlijke bakbeesten die vooral wer-dengebruiktdoorzakenmensen,binnenvaartschippersenberoepschauffeurs.Metdestartvan het gsm-netwerk(GlobalSystemforMobilecommunication)in1993werdmobieletelefonieookpopulaironderniet-zakelijkegebruikers.Nederlandteltinmiddels20miljoenmobieleaansluitingen.Deverwachtingisdatin201180procentvandezogenoemdepostpaid-telefoonstoegangtotinternetzalhebben.

Aantal breedbandaansluitingen per 100 inwoners

2001

2008

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

‘95 ’96 ’97 ’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’101

2000 ‘Hoogtepunt’dotcomcrisis

9-11-2001 Crisis na de aanslag op het World Trade Centre in New York

2007 Uitbreken van de huidige financiële crisis

EconomischegroeiNederlandinprocentenbron

:cbs

bron

:cbs

FORUM #16/02.09.1017

InéénmachtigeklapweetChinazichinvijftienjaartijdoptewerkenvaneenelfdeplekopdewereldranglijstvanexporterendelanden(nogonderNederland)totdeabsolutenummeréén.Daartoeweethetlandvelerecordstebreken.Zoalsdievaneconomischegroeicijfersdiejarenachterelkaarindubbelecijfersgenoteerdkunnenworden.OokwetendeChinezeninsneltreinvaarteengigantischeinfrastructuuruitdegrondtestampen.HetisnietvoornietsdatNederlandseondernemersdieChinabezoekenbijthuiskomstvaakinnietsandersdansuperlatievenkunnensprekenoverdedynamiekdiezeinhetlandhebbenaangetroffen.OpvallendisoverigensweldatNederlandzichoverdezeperiodealsexpor-teurgoedstaandeheeftwetentehouden.Vaneenachtsteplekopdewereldranglijstvanexporteursweetonslandzichoptewerkentoteenzesdeplek.EndaarmeehetVerenigdKoninkrijk,HongKongenItaliëachterzichtelaten.OokalshetgaatomhetinkomenperhoofdvandebevolkinghoudthetkleineNederlandstandinhetgeweldvandeglobalise-ring.Ministaatjesenoliesjeiksgaanernogaltijdmetdehoogstenoteringenvandoor,maarvoorNederlandblijfteenplekronddetwintigstepositiegehandhaafd.

2010 1 Liechtenstein 122.1002 Qatar 121.4003 Luxemburg 77.600

4 Bermuda 69.9005 Noorwegen 59.3006 Jersey 57.0007 Kuweit 55.8008 Singapore 50.3009 Brunei 50.10010 Verenigde Staten 46.400 … 21 Nederland 39.000bron:ciaworldfactbook1995enciaworldfactbook2010

1995 1 Bermuda 27.1002 Verenigde Staten 24.7003 VerenigdeArabische Emiraten 24.0004 Kaaiman eilanden 23.000 5 Luxemburg 22.6006 Liechtenstein 22.300 7 Canada 22.200 8 Hong Kong 21.5009 Zwitserland 21.30010 Noorwegen 20.800 … 19 Nederland 17.200

Exportinmiljardendollars

1995 1 Verenigde Staten 4492 Duitsland 392 3 Japan 360 4 Frankrijk 2705 Verenigd Koninkrijk 190,16 Italië 178,27 Hong Kong 145,1 8 Nederland 139 9 Canada 133 10België 1 1 7

20101 China 1.1942 Duitsland 1.1873 Verenigde Staten 994,74 Japan 516,35 Frankrijk 456,86 Nederland 397,67 Italië 3698 Zuid-Korea 355,19 Verenigd Koninkrijk 351,310 Hong Kong 326,9bron:ciaworldfactbook1995enciaworldfactbook2010

China,wereldmachtuithetniets RoerigpolitiektijdperkPaarsI,datin1994aantreedt,isheteer-stekabinetzonderchristelijkeinbrengsinds1918.PvdA,vvd en D66 gaan het helemaalandersdoen.Geholpendoorde gunstige economie en het eerdere saneerwerk van de kabinetten-Lubbers zethetPaarsekabinetinopmarktwer-kingenderegulering.OnderPaarsIIraakt de glans er alweer een beetje van afenlooptdesamenwerkingnietmeerzosoepel.Deeconomiewerktooknietecht mee. Het kabinet valt uiteindelijk over het niod-rapport over Srebrenica 1995 en de nasleep daarvan. Na de eeuwwisseling raakt het politieke landschapsterkverdeeld.Kiezerszoekenhetbuitendegevestigdepartijen.PimFortuynprofileertzichalsderuimervan‘depuinhopenvanPaars’.Nademoordophem,vlakvoordeverkiezingenvan2002,blijfthetlandinverwarringachter. De multiculturele samenleving, al eerder onder druk na de aanslagen van 11 september 2001, staat verder op scherpalsschrijverencineastTheovanGoghwordtvermoorddooreenmoslim-fundamentalist.Ook de snelheid waarmee Nederland er kabinetten doorjaagt is een nieuwe ontwikkelingvoorNederland.Terwijleenregulier kabinet het vier jaar uithoudt, verslijtJanPeterBalkenendeervierinachtjaartijd.Zijneerstekabinethoudthet 87 dagen uit, met dank aan de lpf. D66neemtdevrijgekomenplaatsin.Envertrektweeralsdefractiehetvertrou-weninjustitieministerRitaVerdonkopzegt.OndertussenslaagtBalkenendeII er wel in om hervormingen door te voerenindesocialezekerheid(wia) en dezorg.cda en vvdzittenderituitalsover-gangskabinet.InBalkenendeIVmagdePvdAhetproberenmethetcda en deChristenUnie.Dezekeergooitdekredietcrisis roet in het eten; het kabinet ismeerbezigmetdecrisisbezwerendanmet beleid maken. Ook dit kabinet valt, nuoverdemissieinAfghanistan.Oud-vvd’erGeertWildersduiktmetzijnPartijvoordeVrijheidinhetgatdatFortuynheeftachtergelaten.Hetleverthemzetelwinsteneenplekaandeformatietafelop.

Bruto nationaal product per hoofd van de bevolking in $

FORUM #16/02.09.1018

& echtgenote

naam MarktbedrijfTPost&Zonenopgericht Rond1896activiteit Verhuur marktkramen en reinigingswagenvestigingsplaatsWateringenmedewerkers 12eigenaar PaulPost(59)eigenaar AnnekePost(56)

FORUM #16/02.09.1019

Paul Post (59)“Ik zei: ‘als je met mij trouwt, trouw je ook met mijn zaak. Besef wel: wij hebben zo’n tweeduizend klanten die soms dag en nacht aan de telefoon hangen te klagen.’ Dat heeft ze toen geaccepteerd en dat is altijd goed gegaan. Mijn vrouw is hier de financieel directeur. Zij is van de afdeling eerst sparen, dan kopen. Al 35 jaar zijn we nu samen en al 35 jaar krijg ik steeds te horen: nee, daar hebben we geen geld voor.”“Toen we in 1988 de Haagse Markt terugkregen, zat mijn opa ergens op een wolk te juichen. De Haagse markt is een begrip, ‘t is de grootste van Europa. Eind 19de eeuw begon mijn opa er dit bedrijf met het ver-huren van handkarren en marktwagens. Toen de markt in 1938 naar een ander deel van de stad verhuisde, raakte hij zijn vergunning kwijt. Elke tien jaar, als de concessie verliep, probeerden we hem weer bin-nen te halen. Toen dat een halve eeuw later eindelijk lukte, voelde dat als een geweldige triomf.”“Al snel vroeg de gemeente of we ook de markt wilden vegen. ‘s Avonds stuurden ze dan nog wel een eigen reinigingswagen langs. Ik vroeg of wij die niet konden leveren en dat vonden ze prima. Ik heb toen een tweedehands vuilniswagen gekocht en omdat die natuurlijk kapot kon gaan ook nog een tweede. De directeur van de gemeentereiniging zag dat wij die alleen ‘s avonds gebruikten en vroeg of hij ze niet kon huren overdag. Toen heb ik er nog een derde bijgekocht. Niet lang daarna kon ik er nog eens vijf op de kop tikken en inmiddels hebben we er 125.”“Ondernemen is het pakken van kansen. Toen we begin jaren tachtig een nieuw pand bouwden, kwam de voorzitter van de carnavals-vereniging informeren wat we met de bovenste verdieping van plan waren. Beneden was ons kantoor, in het midden zouden we gaan wonen en bovenin hadden we een zeilmakerij gepland. Hij zei: ‘kun-nen wij die etage niet gebruiken?’ Onze eerste avond hadden we al ‘verhuurd’ terwijl we nog niks hadden staan: geen stoelen, geen tafels, geen bar, geen bierpomp. Net op tijd stond alles erin en vervolgens hadden we jarenlang een continubedrijf. Als de partycentrumploeg naar huis ging, kwam de marktploeg binnen. Vooraf wisten we niks van zalenverhuur. Je springt in het diepe en je doet het gewoon.”

Anneke Post (56)“Ik zei: ‘ik wil wel met je trouwen, als je maar niet denkt dat ik het werken opgeef.’ Ik werkte op de afdeling kredieten van een bank in Gouda en vond het al heel wat dat ik naar Den Haag moest verhuizen. Mijn ouders hadden ook altijd een eigen onderneming gehad en ik was niet van plan om achter de geraniums te gaan zitten. ‘Dat is goed, kom dan maar bij mij werken’, zei hij.”“De werkverdeling die wij nu hebben, was er ook al tussen zijn vader en moeder. Omdat zijn moeder vroeg was overleden, had Paul de administratieve taken van haar overgenomen. Veel aandacht had hij er niet voor. Als hij ergens een bonnetje kreeg, gooide hij dat in een doos en eens in de maand haalde hij ze er allemaal weer uit. De admini-stratie interesseert hem niks. Die heb ik hier helemaal naar eigen inzicht kunnen inrichten.”“Paul kan goed rekenen. In de drie jaar dat hij naar de lagere school is geweest, heeft hij dat wel geleerd. Hij is ook een enorme handelaar. Je verkoopt hem niks als je hem geen korting geeft. Nieuwe machines, nieuwe kleren; op alles wil hij afdingen. Ik kan dat niet en ik vind het ook wel een beetje gênant. Maar goed: het levert altijd wat op.”“Toen we in 1977 dit bedrijf overnamen, was het nog een klein markt-bedrijf dat af en toe iets extra’s deed. Niet lang daarna kwamen de bra-derieën opzetten. Dat heeft ons ontzettend veel werk opgeleverd. Als een van de eersten hadden we gekleurd zeildoek en iedereen wilde onze kramen huren. Soms moesten we ergens wel duizend kramen opzetten, dan hadden we 45 man rondlopen. Later werd dat minder en nu doen we het niet meer.”“Hoe ouder we worden, hoe drukker we het krijgen. Omdat we ner-gens nee tegen zeggen, worden we steeds groter. Sinds kort hebben we ook een winterservice. Een paar vuilniswagens hadden we al omge-bouwd tot strooiwagens, komende winter hebben we er 24 rijden. Bedrijven vragen of we niet bij hen kunnen komen strooien en steeds meer gemeenten doen hun strooiservice over aan ons zodat zij ver - lost zijn van het onderhoud en het stallen in de zomer. Zo werkt het bij ons eigenlijk altijd: we rollen gewoon ergens in, we plannen niks van tevoren.”

‘Wezeggennergensnee tegen’Een bedrijfsplan hebben ze nooit gemaakt. Anneke en Paul Post , die samen een

bedrijf runnen dat marktkramen verhuurt, grijpen de kansen die zich aandienen.

“Je springt in het diepe en je doet het gewoon.”

Tekst:JanBuevink|Foto’s:JeroenPoortvliet,familiePost

FORUM #16/02.09.1020

JEBENT15ENJEWILTWATachtergrond

FORUM #16/02.09.1021

Ondernemerschap krijgt steeds meer aandacht op scholen, zegt het

ministerievanOnderwijs.Maaralsjeeenvijftienjarigebent,moetje

het niet hebben van het onderwijs om het ondernemerspad te vinden.

Tekst:RemkoEbbers|Foto’s:SabineJoosten/HH,IStockphoto

JEBENT15ENJEWILTWAT

Bijna elke onderneming heeft ze wel eens bin-nen de poorten gehad: een wat wispelturig zootje middelbare scholieren van een jaar of vijftien op bedrijfsbezoek. Doorgaans staat het bezoek in het teken van hun toekomstige beroepskeuze en alle afdelingen worden kort bezocht. Afhankelijk van de opleiding wordt langer stilgestaan in de productiehal of op de administratie.Als de jongens en meisjes mazzel hebben, is ook een gesprekje met de directeur of eigenaar van het bedrijf geregeld. En het is jammer dat het van mazzel aan elkaar hangt, want juist de jongeren die op dat moment al de eerste stap-pen voor hun toekomst vastleggen, moeten weten dat je niet alleen in dienst kunt zijn van een bedrijf, je kunt er ook een beginnen.Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris van Onderwijs, schreef de Tweede Kamer afgelo-pen maand dat het onderwijs steeds onderne-mender wordt. Zij concludeerde dat uit een onderzoek van eim, dat het Actieprogramma Onderwijs en Ondernemen onder de loep nam. Het bureau onderzocht of er in de afge-lopen jaren een toename was in de aandacht die scholen hebben voor het ondernemer-

schap. Die is er wel degelijk, maar vooral bij studenten, die de middelbare school al achter zich hebben gelaten.Het eim concludeert dat er in het middelbaar onderwijs nog steeds weinig aandacht is voor ondernemerschap. Bijna 60 procent van de middelbare scholen besteedt daar maar ‘een beetje’ aandacht aan en daar bovenop doet 14 procent er naar eigen zeggen helemaal niets aan. Hoewel het merendeel van de scholen zegt dat zij één of meer keer tamelijk intensief contact hebben met het bedrijfsleven, komt het nauwelijks voor dat ondernemers optre-den als gastdocent. Dat is vooral vervelend omdat – in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd – ondernemerschap heel goed is aan te leren. En jong geleerd is oud gedaan. Vooral als je ook nog eens een vakkenpakket moet kiezen.

moeder meeDominique van den Belt uit het Overijsselse Diepenveen is het vijftienjarige bewijs dat er behoorlijk wat ondernemerschap in pubers kan schuilen. Sinds begin dit jaar heeft hij zijn eigen bedrijf: vdb-Media, een website bouwer

FORUM #16/02.09.1022

met vier personeelsleden. En hij heeft uitbrei-dingsplannen.“Toen ik twaalf was maakte ik al websites die ik ook wel eens verkocht”, zegt Van den Belt. “Dat is langzaam steeds meer geworden. Eigenlijk zonder vast doel. Ik wil natuurlijk wel groeien en meer naamsbekendheid krij-gen, maar ik heb geen grote voorbeelden. Ik heb wel altijd het idee gehad dat ik later niet bij een baas zou werken, maar iets voor mezelf ging doen.”Van den Belt is bewust dit jaar begonnen met zijn bedrijf. “Onder de vijftien jaar mag je niet zoveel qua werken, je mag niet eens vakken-vullen in de supermarkt. Het ondernemen doe ik nu wel in mijn vrije tijd en dat blijft ook wel zo. School gaat altijd voor en dat zal ook wel een jaar of vijf zo blijven, denk ik.”Binnenkort maakt de jonge Diepenveense ondernemer de gang naar de Kamer van Koop-handel om zijn bedrijf in te schrijven. Hij gaat met zijn moeder, want hij heeft nog geen tekenbevoegdheid. Van den Belt: “Mijn moe-der heeft er niet zo heel veel verstand van, maar toen ik het wat had uitgelegd, vond ze het wel mooi.”Het ondernemerschap is de Diepenvener niet aan komen waaien. Voor middelbare scholie-ren die willen ondernemen, is niet veel tekst en uitleg beschikbaar. Dat je ook een eigen bedrijf zou kunnen beginnen, wordt op scho-len niet standaard als optie meegegeven, heeft

ook Van den Belt gemerkt. “Op school weten de meesten niet eens dat ik een eigen bedrijf heb. Het is gewoon geen onderwerp.”Geen wonder dat er maar weinig jongeren zijn die de sprong in het diepe wagen. Volgens de website kvk18.nl van de jonge ondernemer Robert van Hoesel waren er in juni 525 onder-nemers onder de achttien jaar ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, terwijl ze al vanaf zestien jaar onder voorwaarden vrijwel zelfstandig kunnen ondernemen volgens de wet. ‘Begrijp me niet verkeerd, ik vind het ontzettend goed dat de regering graag wil dat jongeren betrokken worden in ondernemer-schap’, schrijft hij, ‘maar het moet op de juiste manier. Jongeren lopen spaak op het moment dat ze echt willen gaan beginnen. Het is onduidelijk voor de tiener en voor de ouders wat er allemaal moet gebeuren op financieel gebied en waar handtekeningen voor nodig zijn.’

niet moeilijkOok de Amsterdammer Thijl Klerkx was niet door school geïnspireerd toen hij op vijftien-jarige leeftijd een bezorgbedrijfje begon voor biologische groenten. “Ik heb altijd interesse gehad in ondernemerschap. Een beetje toe-vallig kwam ik op de website van een Ameri-kaans bedrijf dat ongeveer hetzelfde doet als ik van plan was. Toen heb ik zelf uitgezocht hoe ik zo’n bedrijf kon beginnen. Op mijn

school is weinig aandacht voor ondernemer-schap, terwijl ik denk dat er best scholieren zijn die ook iets willen opzetten.”Wat Klerkx vooral opviel, was dat het opzet-ten van een onderneming ook voor een vijf-tienjarige niet zo heel moeilijk is. Hij komt ‘helemaal niet’ uit een ondernemersfamilie, maar ook voor hem waren Kamer van Koop-handel en Belastingdienst makkelijk te nemen obstakels. “Er is niet veel duidelijke informa-tie voor jongeren over ondernemerschap en waar je op moet letten. Ook niet op internet. Het is vooral een kwestie van goed luisteren naar de adviezen van volwassenen en zelf blij-ven durven om door te gaan.”Het gebrek aan aandacht van middelbare scho-len is vooral vervelend omdat ondernemer-schap heel goed aan te leren is. Mirjam van Praag, directeur van het Amsterdam Center for Entrepreneurship en hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, heeft er onderzoek naar gedaan. “Hoe meer scholing iemand heeft, hoe groter de kans op succes is”, zegt ze. “Dat gaat over inkomen, overle-vingskans of hoe snel wordt geïnnoveerd. We zien dat onderwijs voor ondernemers zelfs belangrijker is dan voor werknemers. Een extra jaar opleiding geeft meer rendement bij een ondernemer dan bij een werknemer.”Van Praag: “Het stimuleren van bètavaardig-heden vergroot de kans voor een ondernemer om succesvol te zijn. Dan gaat het om analy-

Heteim beveelt aan

OnderzoeksbureauEIMheeftnaaraanleidingvanhetonderzoeknaarderesultatenvanhetActieprogrammaOnderwijsenOndernemeneenaantalaanbevelingengeformuleerdvooreenbeterresultaat:

• Beterecommunicatieoverondernemerschapenhetgevenvanbijvoorbeeldbest practices komen de beeldvorming ten goede, maar werken ook enthousiasmerend.

• Pasdeinspectienormenaanalsdaadwerkelijkwordtgestreefdnaarverankeringvanondernemend onderwijs.

• Zetondernemendedirecteurenenlerarenin.Zijstralenhunkennisenervaringophetgebiedvanondernemendgedragofondernemerschapuitnaarleerlingenenstudenten.

• Meetoftoetsondernemerschapombeterzichttekrijgenopdevorderingendie onderwijsinstellingen bij leerlingen bereiken.

achtergrond

maa

rten

har

tman

/hh

FORUM #16/02.09.1023

Ondernemen? Boeiuh! (toch?)

Vijftienjarigen?Datzijntochpubers,nergensvoorteinteresseren?Boeiuh,zeggenzezelfverveeld.Datvaltnogmee,blijktopdeafsluitingsmanifes-tatie van een schoolproject van Jong OndernemenindeAmsterdamArena.Devoorhetmerendeelvijftienjarigevmbo’ers begonnen een eigen onder-neminkjeenzijnpositiefoverdeeerstekennismaking met het ondernemer-schap.

NielsKoppejan: “Ik vond het een gewel-dig project. Het begin was een beetje moeilijk maar toen het eenmaal liep, ging dat ook keurig. Je leert er geweldig veel, je maakt een bedrijf eigenlijk in het klein mee. Ik zou wel ondernemer willen worden. Het lijkt me wel een leuke uitdaging.”

HarmenvanderKaarden:“Het was ser ieus hard werken en er is veel tijd in gestoken, ook tijdens pauzes en na schooltijd. Ik vind dit een heel mooie manier van leren. Dit blijft je makkelijker en langer bij dan een simpele les. Ik zou dit denk ik niet voor de rest van mijn leven willen doen. Allereerst heb ik gezien hoeveel risico het met zich meebrengt. Ik ben iemand die toch wel een beetje zekerheid wil. Zeker op financieel gebied. En het is gewoon heel hard werken. Als je dit in het groot zou doen, moet je je privéleven er ook op aanpassen.”

www.jongondernemen.nl

tisch en technisch denken. Om dat te stimu-leren, hoeft een school zijn leerplan niet rigoureus om te gooien. En kinderen moeten ook op het idee gebracht worden om onder-nemer te worden. Dat kan door voorbeelden in proefwerken over ondernemers te laten gaan. Het lijkt mij heel belangrijk dat leerlin-gen worden getraind in ondernemerschap, creatief zijn, kansen zien.” De onderzoekster vindt dat Nederland een voorbeeld kan nemen aan de VS. Projecten om ondernemerschap te stimuleren die hier op het mbo worden gedaan, worden daar al op de middelbare school gedaan.

oudere broersVijftienjarigen niet confronteren met onder-nemerschap is eeuwig zonde, zegt pedagoge Emmeliek Boost. Boost is initiatiefnemer van de Opvoeddesk en onder andere bekend van het kro-programma ‘Opvoeden doe je zo’ en haar vaste column in het tijdschrift Kin deren. “Pubers zíjn ondernemers”, betoogt ze. “In deze fase, ongeveer tot hun 25ste, is hun brein het meest creatief in het vinden van oplossin-gen en dynamisch ondernemen. Natuurlijk kunnen ze grote fouten maken, daarom moet je ze als volwassenen goed coachen, maar het is heel interessant om hun oplossingen te horen voor problemen.”Het huidige onderwijs is helemaal niet inge-steld op het brein van een vijftienjarige. De informatiedagen die worden georganiseerd om kinderen te helpen met hun beroepskeuze zijn veel te passief. “Scholen moeten de ‘oudere broers en zussen’ naar school halen. Oud-leerlingen van twintig, 25 jaar en die laten vertellen over hun carrière. Dat spreekt vijftienjarigen aan. Vraag mensen uit het bedrijfsleven om te vertellen over hun werk, laat ze casus geven die de leerlingen moeten oplossen. Dat sluit aan bij hun manier van denken: oplossingsgericht en alles moet nu.”Scholen gaan teveel uit van de volwassen manier van denken en dat is erg beperkend. “Wij volwassenen zitten vastgeroest in een stramien. Pubers hebben dat nog helemaal niet. Het is ook niet goed dat ze op die leeftijd al een profiel moeten kiezen. Dat beperkt hun ontwikkeling. Zij zijn er bij gebaat om breed gestimuleerd te worden. Dat kunnen ze alle-maal aan, vmbo-leerlingen net zo goed als

gymnasiasten.” Leraren zouden van Boost vaker moeten vragen: hoe zouden jullie dat oplossen? “En als ze op stage gaan, moet je ze niet bij een kopieerapparaat zetten. Ze moe-ten mee praten. Je staat versteld hoe goed ze dingen kunnen analyseren.”

vingertikIs het nu allemaal kommer en kwel? Dat ook weer niet. Om ondernemerschap bij jongeren en studenten een impuls te geven, begon op 1 augustus de nieuwe ronde van de regeling Onderwijs Netwerk Ondernemen. Hiervoor stelt het ministerie van ocw samen met de ministeries van Economische Zaken en Land-bouw, natuurbeheer en Voedselzekerheid 6 miljoen euro beschikbaar. Met de regeling Onderwijs Netwerk Ondernemen wil staats-secretaris Van Bijsterveldt de samenwerking tussen scholen en het bedrijfsleven stimule-ren en versterken. Uit het eim-onderzoek blijkt ook dat er weldegelijk steeds meer aan-dacht voor het ondernemerschap is in het voortgezet onderwijs. In 2007 gaf een kwart van de scholen aan dat ze helemaal niets deden aan ondernemerschap, dat is gedaald naar 14 procent. En het valt ook niet mee: in sommige gevallen zijn scholen op de vingers getikt door de onderwijsinspectie als zij ondernemend onderwijs aanboden, omdat zij dan niet genoeg ‘verplichte’ lesuren aan-boden. Het ontbreekt alleen aan ambitie. Ruim 40 procent van de middelbare scholen denkt niet toonaangevend te worden op het gebied van ondernemerschap. Zoals een geïnterviewde leraar zei: “Meneer, slechts één op de vijfhon-derd leerlingen in mijn school zal later zelf-standig ondernemer worden. Het heeft dus geen zin om hier aandacht aan te besteden.”

www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/onderwijs-en-ondernemerschapwww.eim.nl www.vdb-media.nlwww.robertvanhoesel.comwww.kvk18.nlwww.thijl.nlwww.kvk.nl www.opvoeddesk.nl

FORUM #16/02.09.1024

begonnen in 1995

Een miljoen mobieltjes zou toch wel de limietzijn.Dachtenzein1995.Maarinmiddelsteltonsland een veelvoud van dit aantal. BelCompanyspintergoedgarenbij,stellenGerardvanAme-rongen (directeur inkoop & financiën) en PaulVreeburg (algemeendirecteur)vandetelefoon-winkelketen tevreden vast.De vitrinekast in de hal van het Veenendaalse BelCompany-hoofdkantoorgeefteenmooibeeldvandeontwikkelingvanhetmobieltjeindevijf-tien jaar dat de onderneming bestaat. Oude toe-stellen formaat koelkast liggen er gebroederlijknaast moderner modelletjes die moeiteloos in eenjas-ofbroekzakpassen.TelefoonwinkelszoalsBelCompanywarenin1995heel erg nieuw. Net zo nieuw als de toestellen die ze verkochten. Van Amerongen merkte hetaandereactiesopdenieuwbakkentechniek.“Alsik in die tijd hier in Veenendaal met een mobieltje rondliep,vieldatop.Hetwarentochvooralyup-penenzakenluidiezo’napparaathadden.”De branche is razendsnel volwassen geworden.“Vijftienjaargeledenhadbijnaiedereennogzo’ngrijze draaischijftelefoon. En er was maar één

aanbieder:kpnmetz’nPrimafoonwinkels.PonendeMacintoshRetailGroupzagenerwelbroodinomindenieuwemarktvanmobieletelefonieeenroltegaanspelen.”Het eerste businessplan van BelCompany washettoonbeeldvanbescheidenheid.VanAmeron-gen:“Wedachtendaterplaatswasvoor35tele-foonwinkels. Niemand had durven voorspellendat het er zo’n vijftienhonderd zoudenworden.Waarvan wij er alleen al tweehonderd hebben.Vreeburg:“Toenwemelddendaterooitéénmil-joenmensenmobiel zoudenbellen,verklaardenvelenonsvoorgek.Waaromzoudenzoveelmen-senonderwegwillenbellen?Ennuzijner21mil-joentoestelleninomloop.”Opvallend hoe de mobiele telefoon de maniervan met elkaar omgaan heeft beïnvloed, steltVreeburg: “Relaties worden gestart en uitge-maakt per sms, je hoeft nietmeervooraf af tesprekenwaarjeelkaartreft.Enmodernecommu-nicatietechnieken als Hyves en Twitter zoudenniet zo succesvol zijn geworden als er geenmobieltjeswarengeweest.”Verkoop via internet mag populair zijn, Van

‘Vroeger waren we vooral dozenschuivers’

Naam GerardvanAmerongen, PaulVreeburg

Bedrijf BelCompanyMedewerkers 1.000Omzet geenopgavewww. Belcompany.nl

Amerongenverwachtdatdewinkeleenblijvertjeis. “Vroeger waren we toch vooral dozenschui-vers.Nuzijnweervooruitleg.Alwashetmaaromdat de toestellen veel meer mogelijkheden biedendandeconsumentgebruikt.”Watdetoe-komstgaatbrengen,durfthijniettevoorspellen.“Maarhetzoumenietverbazenalsovereenaan-taljarenniemandmeereenvastepcheeft.”

Tekst:FrankdenHoedFoto:JeroenPoortvliet

I N

B E D R I J F

15 JAAR

FORUM #16/02.09.1025

podium vijf vragen aan

Waarom is een versterking van de interne markt nodig? “De interne markt is de pijler van de Eu-ropese samenwerking. Dat zei commissie-voorzitter Barosso eind vorig jaar ook toen hij dit project lanceerde en mij vroeg dit advies te schrijven. Die markt is nog verre van compleet en een verdere uitbreiding zorgt ervoor dat de Europese economie competitiever wordt en productiever. Dat leidt tot meer groei en die kunnen we de komende jaren goed gebruiken omdat veel nationale overheden druk bezig zijn om hun financiën op orde te brengen waardoor ze weinig mogelijkheden hebben om groei te stimuleren. Een goed functionerende in-terne markt zal daarnaast zorgen voor meer stabiliteit in de Eurozone. Een vrij verkeer van bijvoorbeeld arbeid leidt ertoe dat eco-nomische schokken makkelijker opgevan-gen kunnen worden.”

Als die voordelen zo duidelijk zijn, waarom gaat het dan zo traag?“Beleidsaanpassingen zorgen vaak voor ongemakken op de korte termijn terwijl de voordelen pas op de lange termijn zicht-baar worden. Daarnaast zijn er natuurlijk partijen die er belang bij hebben dat de markt blijft zoals die is en veranderingen

proberen tegen te houden. Een van mijn laatste maatregelen als commissaris voor de interne markt was het afschaffen van het taxfree inkopen tijdens reizen binnen de eu. Daarover waren de lidstaten het al jaren eerder eens geworden maar toen wij als commissie met voorstellen kwamen, kregen we machtige mensen tegenover ons. De lobby van de taxfreewinkels had gezegd dat door onze plannen 180 dui-zend mensen hun baan zouden kwijtraken. Uiteindelijk is geen baan verloren gegaan. Die sector floreert nog steeds, ook zonder belastingvoordelen. Als ze op hun vlucht wachten, hebben mensen nou eenmaal tijd om in te kopen.”

Staat de interne markt er slechter voor dan bij uw vertrek als commissaris in 2004? “Dat kun je zo niet zeggen, maar als ik de huidige situatie afzet tegen het ideaalbeeld dan zijn we daar wel verder van verwij-derd. Er zijn nieuwe economische sectoren opgekomen, zoals de digitale economie, die nog maar beperkt deel uitmaken van de in-terne markt. Ook zie je dat er in Europa een zekere integratiemoeheid is opgetreden. Daar kwam de economische crisis nog eens overheen die er niet alleen voor zorgde dat het vertrouwen in de markt is afgenomen

maar die ook de nationalistische tendensen heeft versterkt. In veel landen zie je de op-komst van partijen die tegen integratie en verdere mondialisering zijn.”

Wordt het dan niet heel moeilijk? “In mijn rapport kom ik niet alleen met aanbevelingen hoe de interne markt ver-sterkt moet worden, maar ook hoe we het enthousiasme van het publiek voor die markt kunnen vergroten. Dat is niet alleen een zaak van communicatie maar ook van beleid. Zo hebben nog lang niet alle burgers toegang tot breedband internet en bepaalde basisservices van banken. Dat zijn zaken die essentieel zijn in het moderne leven en die moeten we ze geven.”

Wat gaat er nu verder gebeuren? “In oktober komt commissaris Barnier met een actieplan om de interne markt vooruit te helpen. Daarin zal hij ook aangeven wat hij met mijn rapport doet. Van afzonder-lijke commissarissen heb ik al gehoord dat ze bezig zijn met aanbevelingen die op hun terrein liggen.”

www.vno-ncw.nl,dossierEuropeseUnie

‘Wezijnnogvervanhetideaalverwijderd’

mario monti

Zorg voor een Europees patent, maak online

kopen in andere landen eenvoudiger en garandeer

pensioenrechten van werknemers die over de grens

werken. Dat zijn enkele van de aanbevelingen van

MarioMonti.DeItaliaanseoud-eurocommissaris

bracht net voor de zomer een advies uit dat de

Europese interne markt verder moet helpen.

Tekst:JanBuevink|Foto:EuropeseUnie

FORUM #16/02.09.1026

podium belrondje

Henry Zomer/Hoek Transport/Maarssen

‘Heeft weinig zin’“Gelukkighebbenwij niet zoveel temakenmetdepolitie.Wehebbennietzoveellastvancriminaliteit,dusvooronsalsbedrijf zal het waarschijnlijk weinig verschil maken. Eenlandelijk politiekorps gaat vooral werken bij de aanpak van de georganiseerde misdaad, denk ik. Grote criminelenhoudenzichop inheelNederland,dankanhethandigzijnomdepolitienationaalaantesturen.Maarvoordekleinezakenzalhetweinigzinhebben.WijhebbenhierinMaarssen

een lokaal politiebureautje en volgens mij werkt dat goed voorhetdoenvanaangiftesenzo.Ikdenkdatzulkebureausook blijven als er een landelijke politiedienst komt. Dat verandertechtniet.”

Inge Escher/Escher Electrotechniek/Hengelo

‘Kost meer geld’“Elkezevenjaarmoetergereorganiseerdwordenombijdetijd te blijven, in het bedrijfsleven tegenwoordig zelfs elkevier jaar. Ik denk niet dat de regionale korpsen helemaal opgehevenworden.Waarschijnlijk gaanweterugnaar eenlandelijkepolitiemetregio’s.Eenbeetjenetalsvroegertoenwe rijkspolitie en gemeentepolitie hadden. Het lijkt me trou-wensnietdatzo’nreorganisatienaareenlandelijkepolitie-dienst een besparing gaat opleveren, het zal eerder meer

geldkosten.Maarikvindhetzekergeenslechtezaakalsdepolitie wat meer wordt samengevoegd. Het is absurd hoe korpsennuhuneigengangkunnengaan.Alsjealleenalkijktnaardeverschillendemerkenauto’sdiezekopen,daarinkanbesteenbesparingwordengerealiseerd.Waarikinelkgevalniet bang voor ben, is dat alle aandacht wordt verplaatst naardeRandstad,zodaterinderegioteweinigdienstverle-ningis.”

Victor Gerke/Identico bedrijfskleding/Amsterdam

‘Effectiever en goedkoper’“Wemoetener,denkik,nietnaartoedatdeministerinDenHaag voor de politie de prioriteiten gaat bepalen. Voor de grotestedenzoudatnietzo’nprobleemzijn,diehebbenwelvaak dezelfde soort problematiek. Maar in veel kleinegemeenten is volgensmij toch sprake van heel specifiekeproblemen. Een burgemeester kan beter inspringen op deplaatselijkebehoeftesdaneenminister.Jemoetervanuitgaan dat een goede burgemeester feeling heeft met de

burgers. De bottleneckzithemindekostenendeeffectivi-teit.Alseenlandelijkkorpsveelgoedkopereneffectieveris,zou het de moeite waard zijn om dat te overwegen. We kunnenwel het beste van het bestewillen,maar hetmoetookbetaaldworden.Waarikweleenbeetjebangvoorbenisdatalleaandachtvanzo’nkorpszichgaatconcentre-renopzwarecriminaliteit,terwijlpolitiewerktochbrederisdandat.”

Moeten we een nationaal politiekorps hebben?om-topmanHarmBrouwerpleitteonlangvooreenverminderingvan25naar

tien politiekorpsen. Geen rol meer voor de burgemeesters, de leiding komt

opnationaalniveaubijeenpolitieminister.Hetkandeopmaatzijnnaaréén

landelijkkorps.Wordtdepolitiedaarbetervanvolgensondernemers?Tekst:RemkoEbbers|Foto’s:fmax

FORUM #16/02.09.1027

podium uitspraken

“Nadenken, dat kan ik ook prima terwijl ik de was opvouw.”Michaëla Ulrici, bestuursvoorzitter advocatenkantoor NautaDutilh, Elsevier van 14 augustus

“Er wordt gedaan alsof Europa kampt met een stevige verkoudheid, terwijl de regio toch echt te maken heeft met een levensbedreigende longontsteking.”Richard Koo, hoofdeconoom van zakenbank Nomura, het Financieele Dagblad van 13 augustus

“Nog een periode Klink, een beetje pappen en nathouden, lijkt me eigenlijk wel goed.”Zorgondernemer Loek Winter, het Financieele Dagblad van 16 augustus

“De handjes, die maken de waarde. De praters, die zorgen voor toegevoegde waarde. Maar te veel praters, dat is bureaucratie.”Ondernemer Hennie van der Most, Elsevier van 28 augustus

“Tuurlijk kun je door de regels te veranderen een probleem wegdefiniëren.”Demissionair minister Donner van Sociale Zaken, anp van 28 augustus

“Ik vraag me af of het voor de goede zaak dan toch niet beter is om in het cda te blijven, maar dan als lastpak van jewelste.’’ cda-prominent Dries van Agt, anp van 25 augustus

“Het liefst krijg ik elke dag bloemen en applaus, maar dan had ik Willeke Alberti moeten worden.”fnv-voorzitter Agnes Jongerius, hp/De Tijd van 27 augustus

“We zijn een achterlijk, bekrompen land aan het worden.”PvdA-politicus, boer en voorzitter van Aedes, Marc Calon in het Financieele Dagblad van 28 augustus

“Als je te veel doorleert, loop je vast daarbovenin. Dan kun je niet meer creatief zijn.”Ondernemer Hennie van der Most, Elsevier van 28 augustus

FORUM #16/02.09.1028

de werkkamer van

TheoRinsema,algemeendirecteurMicrosoftNederland

“Het hele gebouw is mijn werkkamer”, grijnstTheoRinsemaindegrotekleurigealgemeneont-vangsthalvanMicrosoftNederlandopSchiphol.Verspreiddoorderuimtestaanlangetafelsmetstoelen,knusaandoendezithoekjesenkorterijenkleine eenpersoons werkruimtes met schotjes ertussen.“Iedereenhierheefteenflexibelewerk-plek, ik ook. De eerste verdieping is ook toeganke-lijkvoorklanten.Demurenhebbenkleuren,zodatjekuntafsprekenbijderodeofdeblauwewand.DeanderevieretageszijnalleenvoorMicrosoft-medewerkersenmensendiedooronszijn inge-huurd.”“Nuzit iktussentweeafsprakeninendangaikmeestal bij andere medewerkers aan een lange tafelzitten.Maaralsikmoettelefoneren,kanik

ineenafgeslotenconcentratiekamertjezitten.Enerzijnnatuurlijkdiversevergaderruimtesvooralsik een groep mensen tegelijk wil spreken. Som-migezijnheelcomfortabelmetzitzakken,maarwehebbenookglazenhokjesopdebinnenplaats.Vergaderen hoeft overigens niet per se in eenafgesloten ruimte.Als het niet vertrouwelijk is,kunjeookaaneenlangetafeloverleggen.Afhan-kelijk van het soort werk, kies je een werkplek. Datkanookthuiszijn.”“Bijna alleswat ik nodig hebvoormijnwerk isgedigitaliseerd. De enige dingen die ik altijd mee-neem, zijnmijn laptopmet een netsnoer, mijnmobiele telefoon, een headset die de telefoonmet de computer verbindt en mijn bril. De paarse brillenkokeriseenbeetjemijnhandelsmerk.”

“Alsikopeenplekalsdezezittewerken,wordikvaakaangesproken”,steltRinsemagrijnzendvast.“Vakerdaninonsvorigekantoor,waarwetweejaar geleden uitgetrokken zijn. Daar haddenwenogechteafdelingenenikhadeenechtkantoor.Erwarendantochveeldrempelsommijaantespreken.Eerstmoestjenaareenverdiepingwaarjouwafdelingmisschiennietwas,dannogmijnkantoorin.Zoalshetnuis,vindikhetveelbeter.Eris meer, spontaner en beter contact en je voelt de energie van de mensen die om je heen werken. Ik zou echtnietmeer terugwillen.Maar ik kanmevoorstellendatanderenermoeitemeehebben.”

Tekst:RemkoEbbersFoto’s:SamRentmeester/fmax

FORUM #16/02.09.1029

begonnen in 1995

RuimtwaalfhonderdverkooppunteninmeerdantienEuropeselanden.Eninmiddelseenbeschei-denaantaldaarbuiten.IndevijftienjaardatEllaWiersmaenCynthiaKooibezigzijn,is‘hun’Cyelluitgegroeid tot een bekend bad- en nachtmode-merk met in eigen huis ontworpen en ontwik-kelde collecties.Dichtbij en met veel raakvlakken met Nederland. ZodachtenzeoverDuitsland,huneersteexport-land.Hetblekencompleetanderemensentezijn.Heelperfectionistisch,kritisch.Datwaswelevenwennen.Wiersma:“DevadervanCynthia,dieonscoachte,bekeekhetpositief.‘Alsjulliejeproductin Duitsland weten te verkopen, ligt de hele wereld voor je open.’ Nou, daar hielden we ons danmaaraanvast.”Grenzen vervagen. “Eerst denk je: Nederland.DaarnaEuropa.Maarwekrijgennuookregelma-tig verzoeken of we in Azië willen verkopen. Iksluit niet uit datwedaar iets gaandoen.Maardaarmoetjerustignaartoewerken.Grappigomtebedenkendatwenognietzolanggeledenveelmoeite moesten doen om ons product in de win-

kelstekrijgen.Ennubenaderenmensenons.Datgeeftiedereenhierveelenergie.”Wiersma en Kooi leerden elkaar kennen tijdenshunstudietechnischebedrijfskundeinEnschede.Friezinnenonderelkaar.“Weblekenzógelijk.Hetvoelde als maatjes.” Toen al zeiden ze tegenelkaardatzesameneenbedrijfmoestenbegin-nen.Nahunafstuderenwerktenzenogeven inloondienst. Tot Cynthia aangaf dat de tijd rijp was om met het plan uit hun studietijd aan de gangtegaan.Zewarenimmersnogjongenzon-der verplichtingen.Deeerstedriejaarwashetafzien.“Natuurlijkheb-benwe erweleensdoorheen gezeten.Maardiepionierstijdheeftookmooiemomentenopgele-verd.ZwiervenwedoorHongarijeop zoeknaarproductielocaties – picknickmand achterin deauto.” Toen ze na vijf jaar eindelijk break-evendraaiden, was dat geen reden voor het ontkurken van een fles bubbels. “Wehebben genotenvanhetsucces.Maarchampagne,daarzijnweveeltenuchtervoor.”Het derde lustrum besloten ze níet ongemerkt

‘Champagne, daar zijn we veel te nuchter voor’

Naam EllaWiersmaBedrijf Cyell,OudeLeijeMedewerkers 32Omzet geenopgavewww. cyell.com

voorbij te laten gaan. “We hebbenonzedetail-listen voor de jarenlange samenwerking bedankt met een handgemaakte sleutelhanger. Daarmee steunenweeenfairtrade-projectinMaleisië.Envoor eind dit jaar staat een uitje met de mede-werkers gepland. Maarwe pakken niet uitmeteengrootfeestmetdj.Datpastnietbijons.”

Tekst:FrankdenHoedFoto:JaapSchaaf/HogeNoorden

I N

B E D R I J F

15 JAAR

TheoRinsema,algemeendirecteurMicrosoftNederland

FORUM #16/02.09.1030

knov en ncov fuserentot

mkb-Nederland

ns wordt verzelfstandigd

Nederland wordtgetroffen

door tweede ‘watersnood’

AlleNederlandse telefoonnum-mers worden tiencijferig

Kabinet besluit tot aanleg van deA73-Zuid

Eerstezelfkleven-de Nederlandse postzegels

komen op de markt

Kabinet hakt de knoopdoor:deBetuwelijngaat

er komen

Rijksoctrooiwet1995 gaat in

gelanceerd in 1995

De introductie van Microsoft Windows 95 is wereldnieuws. Liefhebbers hebben er een nacht in de buitenlucht voor over om een exemplaar van het besturingssysteem te bemachtigen. Dankzij Internet Explorer, dat gelijktijdig uitkomt, groeit internet explosief.

hot or not

wat gebeurde er in 1995?

Professionals maken al langer gebruik van de techniek. Maar de Sony Handycam dcr-vx1000 is de eerste digitale videoca-mera voor de consumentenmarkt. In vele spelshows op televisie wordt dit product als prijs weggegeven.

Beesies of Welpies zijn er in 1995 nog niet, wel Flippo’s. Ronde plastic schijfjes met afbeeldingen van karakters uit de Looney Tunes die worden meeverpakt in zakken chips van Smiths. Op schoolplei-nen wordt er flink geruild, gespeeld en gehandeld.

Een stilstaande auto neemt niet alleen een parkeerplaats in beslag, hij kost ook geld. Zonde, vinden Gijs van Lookeren Campagne en Jan Berghuis. Hun oplossing heet autodelen. Greenwheels is de naam van het bedrijf waarmee ze hun idee in de praktijk brengen.

World Online, Planet internet, World access zijn na de opkomst van internet voor het grote publiek nieuwe merk-namen. Allemaal werden ze in 1995 gelanceerd. Maar anno 2010 zijn de namen - na overname door of fusie met andere bedrijven - totaal van het toneel verdwenen.

‘Do not underestimate the power of Playstation’. Met die zelfverzekerde slogan zet Sony de Playstation in de markt. De fabrikant mikt met de spelcomputer op jonge mannelijke tieners en vergelijkt het ‘gevaar’ ervan met het normale dagelijkse leven.

roge

r-vi

olle

t/hh

son

y

De opkomst van internet en digitale technieken. De ontwikkeling is snel gegaan sinds 1995. Veel nieuwe producten kwamen vijftien jaar geleden op de markt. Succesnummer of flop? Tekst:MirandeGroot,FrankdenHoed

FORUM #16/02.09.1031

hot or not

Archiefwet 1995 wordt ingevoerd

Moslim-enclaveSrebrenica valt

WorldTradeOrganization(wto) wordt

opgericht

International TradeZone Actwordt afgekondigd

EersteSterGoudenLoeki

wordt uitgereikt aan klm voor de

commercial‘Zwanen’

Archiefwet 1995 wordt ingevoerd

Ondertekening van hetAkkoordvanDaytonbeëindigthetconflictoptussenBosniërs,KroatenenServiërs

Echt bijzonder is het bikinitopje van H&M à 14,90 gulden niet. Maar dankzij de posters waarop Pamela Anderson het topje showt, wordt het toch een kaskraker. In hun pogingen een poster te bemachtigen, deinzen ‘liefhebbers’ er niet voor terug ruiten van abri’s te vernielen.

Philips, uitvinder van (onder meer) de cd-rom, en Sony ontwikkelen de Blu-ray Disc. Maar deze inmiddels tot must have verworden elektronicagadget wordt door de hoge prijs en gebrek aan belangstel-ling pas tien jaar later geïntroduceerd.

De Virtual Boy (VR-32) spelcomputer van Nintendo hoeft niet op een tv te worden aangesloten. Het is een soort 3D-bril waar je door moet kijken. Virtual boy wordt gezien als de semi-opvolger van de Gameboy. Maar de spelcomputer wordt een flop: hij komt in Europa niet eens op de markt.

‘Coolbest, we keep it cool, you get the best.’ Met die internationaal klinkende reclame-boodschap introdu-ceert de voorloper van het huidige Friesland Foods Coolbest, ’s werelds eerste vruchtensap dat gekoeld wordt verkocht.

De dvd wordt tot wereldstandaard voor gegevens-opslag verheven. Daarmee komt een einde aan een jarenlange strijd tussen Sony en Philips – die de dvd in de jaren negentig ontwikkelden – en Toshiba en Time Warner, ‘geestelijk vaders’ van de SuperDisc.

Canon presenteert de Canon Digital ixus camera. De camera combineert een compact formaat met een bijzondere vormgeving en hoogwaardige techniek. De ixus-reeks groeit uit tot een van de meest succes-volle cameraseries ter wereld.

can

on

cool

best

phil

ips

nin

ten

do

FORUM #16/02.09.1032

begonnen in 1995

EénballonmetalssponsornobFotohadAirBal-looningUnlimitedindevaart.A3Ballonzettedeactiviteiten van de stichting in 1995 voort op commerciële basis. Vijftien jaar later mag hetbedrijfzichdegrootstevanEuropanoemen.“WezijndangeenHofleverancier,wehebbenwélde ledenvan het koninklijk huismogenvaren!”Jelke Haven, directeur-eigenaar van A3 Ballon,toonttrotseengrotefotovandekoninklijkefami-lie, ingelijst envoorzienvandehandtekeningenvanderoyaltiesdiehijaanboordheeftgehad.Deklus was omgeven door allerlei veiligheidsmaat-regelen, waaronder een uitgebreide screening van hetbedrijf.“Wemochtengeenenkeleruchtbaar-heid geven aan onze koninklijke klandizie, zelfsgeen foto’smakenvoor eigen gebruik.Achterafhebbenwedezefotoopgestuurdgekregen.Da’stochleuk?”Europa’s grootste ballonvaartbedrijf of niet, A3Ballon voelt volgens Haven nog steeds als eenfamiliebedrijf. “Opverjaardagen hebbenwehetalleenmaaroverballonvaren.”Zestienballonnenhoudthij inde lucht.Daarmeevervoerthij zo’n

twaalfduizendgastenperjaar.Regelmatigwordtzijnbedrijfingeschakeldvoortelevisiewerk.Zoalsvoorhetprogramma‘Ikweddatikhetkan’.Eenmooivisitekaartjevoorhetbedrijf.Zelfschuwthijdepubliciteitookniet.Zohinghijeenkeerderal-lyautovanParijs-Dakar-coureurHermanHuttenuit‘thuisdorp’Harfsenondereenluchtballon.Ludieke acties moeten kunnen, vindt hij. Om er gelijk aan toe te voegen dat het ballonvaren altijd serieuzebusiness isgeweest.Hetwerk is invijf-tien jaar tijdwélveranderd:hetgaat ernuveelprofessioneleraantoe.Datisinhetbedrijfterugtezien.“Wehebbeneenkwaliteitsmanageraan-gesteld en het iso9000-kwaliteitscertificaatge-haald.” Als voorbeeld van die professioneleremanier van werken noemt hij het meten van klanttevredenheid. “Destijds ging dat vooral opgevoel. Nu pakken we dat veel procesmatiger aan.”Havenlaathetbedrijfsjubileumvanwegedeeco-nomische crisis in stilte voorbijgaan. Mogelijkdoet hijvolgend jaar nog iets. “Ik zit tedenkenaaneengrootballonfeest.Deopbrengstdaarvan

‘We praten alleen maar over ballonvaren’

Naam Jelke Haven Bedrijf A3Ballon,HarfsenMedewerkers 11,20zzp’ers(piloten)

en 50 oproepkrachtenOmzet 1,5miljoeneurowww. Ballonvaren.com

wilikschenkenaanhetKankerfonds.”Hetiseengeste richting zijn vader, ook ballonvaarder, diemet de ziekte te kampen kreeg. Ondanks detegenwindvanditmoment, zietHavende toe-komst met vertrouwen tegemoet. “Ik zou hetleuk vinden als mijn kinderen later ook in het bedrijfkomen.Maarhetzouzomaaranderskun-nenlopen.”

Tekst:FrankdenHoedFoto:RienHokken

I N

B E D R I J F

15 JAAR

FORUM #16/02.09.1033

rubrieksnaam

‘WNF-rapport geldt niet voor Nederland’DeNederlandsetransport-enlogistiek-bedrijven zijn verder met inspanningen tegen klimaatveranderingdanhetWereldnatuurfonds(wnf) stelt in zijn mondiale rapport over deze sector. Dat zegt verladersorganisatie evo.

Het wnf concludeert dat transport- en logistiek-bedrijvenachterblijventenopzichtevananderesectoren in hun inspanningen om de klimaatveran-dering tegen te gaan. Dat stelt de milieuorganisatie op basis van de resultaten van een nieuwe studie vandenon-profitorganisatieCarbonDisclosureProjects(cdp).De enquête is gehouden onder de negentien grootste transporteurs en logistiek dienstverleners terwereld.Deuitkomstenvandeenquêtezijnvolgens evoopzichzorgelijkenlijkenaantegevendat de klimaatdoelstellingen internationaal niet erg serieus genomen worden door de sector. evovindtdeenquêteechternietrepresentatiefvoor Nederland, waar bedrijven in de sector steedsmeerkansenzieninduurzamelogis-tiek.Begin2009hebbenallelogistiekepartijenmet de betrokken ministeries het sectorakkoord ‘Duurzaamheidinbeweging’afgesloten.Daarinnemenzijvoortewillenwerkenaaneenemissie-reductie van 30 tot 34 ton.Voortvloeienduitditsectorakkoordzijndiversesuccesvolleprojectenopgezet,zegtevo, die leiden toteenaanzienlijkeemissievermindering.Indiverseprovinciesheeftsamenwerkingtussenbedrijvenbijvoorbeeldtotforsekilometerbesparingengeleid.evoheeftverderdeemissiescanlogistiekontwik-keld. Daarmee kunnen bedrijven berekenen hoe-veelemissieszijveroorzaken.Zowordtinzichtelijkwaar verbetering mogelijk is. www.evo.nl

Een automobilist noteert zijn hartenkreet op een van de ‘gouden koetsen’

bovag wil einde aan hapsnap-autobelastingen

bova

g

Hetmoetafgelopenzijnmethetultrakortetermijnbeleid op het gebied van autobelastingen, vindt de bovag. De organisatie trekt met drie ‘gouden koetsen’ het land in om steun te vragen voor haar oproep.

Directe aanleiding is het dreigende einde van de wegenbelasting-vrijstelling voor de allerzuinigsteauto’s.Eenmaatregeldienoggeen jaar oud is.Metnameinhetkadervan‘vergroening’gingenautobelastingendeafgelopenjarenkeer op keer op de schop. De looptijd van een belastingmaatregel was soms minder dan twee jaar. Dat is volgens de bovag om gekvanteworden.Voorautobezitters,maar ook voor autobedrijven, importeurs, fabrikanten,leasebedrijvenenbedrijfsle-ven. Op basis van steeds veranderende be-

lastingregels is het immers lastig calculeren en budgetteren.Alsvoorbeeldnoemtdebovag de vrijstel-ling van motorrijtuigenbelasting en aan-koopbelasting(bpm)voordeallerzuinigsteauto’s.Volgensdeorganisatiewerktdeze‘fiscalevergroening’.Erzijndeeerstehelftvanditjaaralbijnaevenveelzeerzuinigeauto’sverkochtalsinheel2009.Maarnuzijneraanwijzingendatserieuswordtnagedacht over het terugdraaien van die vrijstelling. De bovag roept - samen met de Stichting Autobelangen-depolitiekopomfiscalemaatregelen voortaan tijdig aan te kon-digen,meteenvooraftebepalenlooptijdvan minstens vier jaar. Dan weet iedereen in elk geval voor een acceptabele periode waar hij aan toe is.www.bovag.nl

FORUM #16/02.09.1034

rubrieksnaam

De nvpi, de branchevereniging voor de vermaakindustrie, dringt er bijdeNederlandseregeringopaanomookdedigitalewereldniettevergeten bij het onderhandelen over een internationaal akkoord over de bestrijding van namaak.

Debrancheverenigingispositiefgestemdoverdeinitiatievenvande eu voor een dergelijk acta-akkoord over het tegengaan van pira-terij in de vermaakindustrie. Vooral omdat de bij de acta betrokken partijen ook de online omgeving bij het akkoord willen betrekken. Entertainmentbedrijvenverliezenjaarlijksmiljoeneneuro’salsgevolg

vanillegaleverspreidingvanmuziek,gamesenfilmsviainternet.Weldringendeentertainmentbedrijveneropaandathetakkoordookinhoudelijktoegesnedenwordtopdedigitalewerkelijkheid.‘Geen20steeeuwseoplossingvooreen21steeeuwsprobleem’,schrijftdenvpi in eenbriefaanhetkabinet.ZopleitzeervoordatbepalingendieInternetServiceProvidersstimulerenhunverantwoordelijkheidtenemenbijhetbestrijden van inbreuken, deel moeten uitmaken van het verdrag. De situatieinNederlandiswathunbetrefthetminimum.Ook wil de nvpi dat het verdrag bescherming biedt voor technologische maatregelen die de toegang tot online aangeboden werken regelen (access control) en voor technologische maatregelen die het ongeauto-riseerd gebruik van werken tegengaan. Het verdrag moet het daarnaast mogelijkmakenoptetredentegenhetproduceren,importerenofinomloop brengen van producten en diensten die gebruikt kunnen worden omdietechnologischemaatregelenteomzeilen.Deillegaleverspreidingvanmuziek,filmsentelevisieseries,gamesenandereinteractievesoftwareisdeafgelopenjarendrastischtoegeno-men, stel de nvpi.Ditleidttotaanzienlijkeverliezenvoorhetbedrijfsle-ven,lagerebelastinginkomstenenbanenverlies.Bovendienbrengenzerisico’svoorconsumentenmetzichmee,zoalsoplichting,diefstalvanprivé-enfinanciëlegegevensenconfrontatievanjeugdigeconsumen-ten met mogelijk schadelijke content. www.nvpi.nl

vereniging

Cokky Bosman is voorgedragen alsnieuwevoorzittervandewerkgeversvereniging voor de facilitairecontactcenters(wgcc). ZijvolgtDick Bakker op, die de afgelopen12jaardezefunctiebekleedde.BosmanisalgemeendirecteurvanTelecomDirect

Almere(tda).Momenteeliszijvoorzittervandecommis-sie Kwaliteit. Sanne Muijser is aangesteldalsdirecteur.Muijservolgt Dian van Leeuwen op, die alssecretarisleidingheeftgege-ven aan het bureau van de wgcc.

Fabian Nagtzaam wordt direc-teur Noord Holland van de mkb-Nederland.Nagtzaamwasdeafgelopentweejaarverantwoor-delijk als regiomanager voor het midden-enkleinbedrijfindere-gio’s Haarlemmermeer-Schiphol en de IJmond. Daarvoor werkte hij als commercieel eindverant-woordelijke bij de voetbalorgani-satie scTelstar.

personalia

wgc

c

i-st

ock

Cokky Bosman

med

iq

Nieuw bestuurslid vno-ncw

Per14juliisHans Janssen,cfovanMediq,toegetredentothetalgemeen bestuur van vno-ncw. Hij is lid van het bestuur namens MediqenvolgtMarcelvandenBroekop.

Hans Janssen

nvpi wil modern anti-pirate rij verdrag

FORUM #16/02.09.1035

rubrieksnaam

Teksturl

KopzoutarmDeNederlandselevensmiddelenindustrieheefthettoegevoegdzoutinhaarproductengemid-deldmeteenflinkestapvan10procentverlaagdindeeerstefasevanhetfnliActieplanzoutver-mindering. Dit blijkt uit de monitoringgegevens diezijnverzamelddoordeledenvandeFederatieNederlandseLevensmiddelenIndustrie(fnli).Allesectoren hebben een goede start gemaakt met zoutvermindering.Dedoelstellingomin2010dehoeveelheidtoegevoegdzoutmetgemiddeld12procent te verminderen is nog niet gehaald.www.fnli.nl

pincaféMettv-spotjesisKoninklijkeHorecaNederlandeen campagne begonnen om pinnen in de horeca tepromoten.Betalenmetdebankpasisnietalleen veiliger. Consumenten verwachten ook dat zeoveralkunnenpinnen,dusookindehoreca,aldusLodewijkvanderGrinten,directeurvanKoninklijkeHorecaNederland.VanderGrintendenkt dat pinnen interessant is voor de horeca-ondernemersomdatzijzomeeromzetkunnenmaken. Klanten hoeven dan niet telkens naar een geldautomaatopstraatalszegeencontantenhebben.www.khn.nl

veiligDe Nederlandse Cosmetica Vereniging vindt de actievandeStichtingNatuurenMilieu(snm) onnodig. snm vraagt consumenten producten aantemeldenomdezetelatentestenopdeaan-wezigheidvannanomaterialen.Daarnaastwijstde milieuorganisatie op de mogelijke risico’s die het gebruik van nanomaterialen in consumenten-productenmetzichmeebrengt.Maarnanotech-nologie wordt al jaren in cosmetica gebruikt en vormt geen risico voor de gebruiker, stelt de Nederlandse Cosmetica Vereniging. www.ncv-cosmetica.nl

Lex van Lent (ZET solutions) en Jan van Tuinen (Bouwend Nederland) beklinken de deal

Elektronisch factureren levert bouw 300 miljoen op

bouw

end

ned

erla

nd

BouwendNederlandkomtbeginvolgendjaarmeteen‘universeel’softwarepakketvoor elektronisch factureren. Als de hele branche er op zou overstappen, zou dit een besparing van 300 miljoen euro kunnen opleveren.

Hetplatformvoorelektronischfacturerenwordtontwikkelddoorzet solutions. Het gaatomeensectorbredeoplossing,voorzowelkleinealsgrotebouwbedrijven.VolgensBouwendNederlandmoetdezeaanpakeenextraimpulsgevenaanhetterugdringenvanadministratievelasten.Binnendebouwsectorwordenjaarlijksminimaal18miljoen facturenverstuurd.Dekostenvanverzendingenverwerkingvaneenpapierenfactuur bedragencirca25euro,vooreenelektronischefactuurisditongeveer8euro.Debouwkandusdoorelektronischtefacturerenruim300miljoeneuroperjaarbesparen.www.bouwendnederland.nl

Polisvoorwaarden geen populaire kostRuimeenkwartvandeconsumenten(28procent)leestdepolisvoorwaardennietof slechts globaal bij het afsluiten van een verzekering. Dat blijkt uit de editie 2010 van de cvsConsumentenmonitor,eenconsumentenonderzoekvanhetVerbondvanVerzekeraars.

Eénvandevijfconsumentendiedepolisvoorwaardenwelzorgvuldigdoornemen(19procent),begrijptnietwaterstaat.Ongeveerdehelftvandeconsumentenisnaareigenzeggenredelijkopdehoogtevandepolisvoorwaarden.Uitdemonitorblijktdatconsumentengrootbelanghechtenaandeeenvoudvanverze-keringenenduidelijkepolisvoorwaarden;slechts2procentgeeftaanditonbelangrijktevinden.Bijnadehelftvandeondervraagdenvindtdematevandekkingdieeenverzekeraarbiedtbelangrijkerdanhethebbenvaneenpositiefgevoeltenaanzienvandeverzekeraar.“Hierinligtduseenopdrachtdeinformatievoorzieningoververzekeringennogbegrij-pelijkertemaken”,aldusRichardWeurding,algemeendirecteurvanhetVerbondvanVerzekeraars,ineenreactieopderesultatenvandecvs Consumentenmonitor. BegrijpelijkeklantinformatieiséénvandeijkpuntenbijhetKeurmerkKlantgerichtVerzekerendathetVerbondditjaarheeftgeïntroduceerd.Hetisookeenaandachtspuntbijklanttevredenheidsonderzoeken.www.verzekeraars.org

FORUM #16/02.09.1036

rubrieksnaamvereniging

reguleringDeNederlandseVerenigingvanBanken(nvb) reageert terughoudend op het voorstel van de ministervanFinanciënovereenbeterereguleringvandeDeNederlandscheBank.DebeoordelingvandevoorstellenisineersteinstantieeenzaakvanTweedeKamer,aldusdenvb. In het algemeen is het goed dat er lessen worden getrokken uit het verleden en is het logisch dat dit leidt tot aanpassingeninhettoezicht,meentdebranche-organisatie. De vereniging wijst er op dat de banken hun lessen hebben getrokken uit de crisis endatdaaruitdeCodeBankenisontstaan.www.nvb.nl

lane a67Verladersorganisatie evo,TransportenLogistiekNederland(tln)enLesRoutierswillengraagdatde pilot securelaneA67wordtvoortgezetenuitgebreid.Daarbijzijncameravolgsystemenoptruck parkeerplaatsen aangesloten op het politie-netwerk.DeA67ligtinhetzuidenvanhetlandenisdedoorvoerwegnaarBelgiëenDuitsland.Jaarlijks wordt 350 miljoen euro economische schade geleden als gevolg van transportcriminali-teitenladingdiefstal.Ditzalvolgensevo, tln en LesRoutiersaanzienlijkwordenteruggedrongenalsdewegennaarhetRotterdamshavengebiedennaarhetAntwerpsehavengebiedindetoe-komstwordenaangeslotenopdezesecurelane.www.evo.nl, www.tln.nl

actie voor a15DesnelwegA15iseenbelangrijkeverbinding tussenhetRotterdamsehaven-enindustrie-gebiedenhetEuropeseachterland.Maarhetont-brekendestukwegtussenBemmelenZevenaarlaataljarenopzichwachten.Redenvoorhet regionalebedrijfslevenominactietekomenenbij regionale en landelijke politici aandacht te vragenvoor‘hetprobleemA15’.Deactiekrijgteen voorlopig hoogtepunt tijdens een bijeen-komst op 6 september in Lent, waaraan promi-nentenalsCeesDeelen(HavenbedrijfRotterdam),CharlieAptroot(VVD)enMarijkevanHaaren-Koopman(provincieGelderland)hunmedewer-king verlenen.www.vno-ncwmidden.nl

de prijsMaster Thesis Award Accountancy 2010

Winnaar…... Henk-Jan Nanninga, economiestudent accountancyaandeRijksuniversiteitGroningen.

Beloond met…...deMasterThesisAwardAccountancy,een prijs bedoeld voor studenten ac-countancy.Nanninga,diezijnmasterdeedinaccountancy,wondeprijsmetzijnscriptieoverdeinvloedvandewaar-deringvanfinanciëleinstrumentendoorbanken en de invloed op economische trends. Dat gebeurde na een spannende eindstrijd waarin hij de competitie aangingmetvijfanderekandidaten.Hijging niet met lege handen naar huis; aan de winst was een geldprijs van 3.000 euro verbonden.

Uitgereikt op……24augustusinhetkantoorvanErnst&YounginRotterdam.

Reden……(ondermeer)deactualiteitvanhetonderwerp van de scriptie.

Juryoordeel…“Hetonderwerpvandescriptieiszeeractueelenpraktischrelevant”,aldusjuryvoorzitterAukedeBos.“Henk-Jankomtmeteenknappeanalysevanderelatie tussen verslaggeving van banken en de economische crisis, een studie waar de deskundigen ook nog wat van kunnenleren.’’JurylidLucQuadackerdeedooknogeenduitinhetzakje.“Hijheeftzijnverhaalgoedenopeenwetenschappelijk verantwoorde manier opgeschreven.Zijnscriptieendemanierwaarophijdezeaanonsheeftgepre-senteerd, getuigen er van dat hij een erudietpersoonis.”www.ey.com

De blije prijswinnaar (midden) geflankeerd door zijn belangrijkste opponenten

ern

st &

youn

g

FORUM #16/02.09.1037

rubrieksnaam

vno-ncwWestDinsdag 7 september

PoortwachtercentrumAmsterdam

Poortwachterbijeenkomst

Woensdag8september

RegioRotterdam

Kringbijeenkomst

RegioDenHaag

Kringbijeenkomst

Woensdag22september

RegioRijnGouwe

Miljoenenontbijt

RegioDenHaag

Miljoenenontbijt

RegioNoordwest-Holland

Prinsjesdagontbijt

RegioRijnland

Miljoenenontbijt

RegioOostland

Miljoenenontbijt

SprekerisElcoBrinkman,voorzit-

tervanBouwendNederlanden

oudCDA-ministervanWelzijn,

VolksgezondheidenCultuur

ElcoBrinkman

Dinsdag 28 september

PoortwachtercentrumHaaglanden

Poortwachterbijeenkomst

Woensdag29september

RegioWestland-Delfland

Bedrijfsbezoek Opti-Flor te Monster

Woensdag6oktober

RegioDenHaag,Westland-Delf-

land,RotterdamenDelft

Golftoernooi

Kijkvoormeerinformatieop

www.vno-ncwwest.nl

vno-ncwMiddenVrijdag 3 september

RegioAchterhoek

Bedrijfsbezoek Wijndomein Bes-

selinkschans te Lievelde

Maandag6september

RegioArnhem-Nijmegen

Ledenbijeenkomst

Donderdag 9 september

Valleiregio

Ledenvergadering

RegioAchterhoekenregioTwente

Ledenbijeenkomst

Maandag13september

RegioNoordoost-Overijssel

Masterclass Kennis & Cash voor

werkgevers

Donderdag 16 september

RegioNoord-Veluwe

Bedrijfsbezoek Autospuiterij Van

Winkoop te Ermelo

Dinsdag 21 september

RegioEemlandenUtrecht

Openingsbijeenkomst

Woensdag22september

RegioStedendriehoek

Miljoenennota-ontbijt

Donderdag 23 september

RegioNoordoost-Overijssel

Bedrijfsbezoek Baalderborg Groep

te Loozen

Dinsdag 5 oktober

RegioEemlandenregioUtrecht

Bedrijfsbezoek Equens SE te Utrecht

RegioTwente

Themabijeenkomst

Kijkvoormeerinformatieop

www.vno-ncwmidden.nl

vno-ncwNoordVrijdag 3 september

jno Ondernemersgala Diner

Woensdag8september

Nieuwe Ledenbijeenkomst

Woensdag15september

Business Breakfast

Woensdag15endonderdag16

september

Ondernemerscongres Noord-

Nederland

Vrijdag 24 september

HartSlag ‘Proeverij’

Kijkvoormeerinformatieop

www.vno-ncwnoord.nl

lwvVrijdag 1 en zaterdag 2 oktober

LWV-retraite

Kijkvoormeerinformatieopwww.

lwv.nl

bzwDinsdag 7 september

RegioMidden-enNoordZeeland

Lunchbijeenkomst

RegioBergenopZoom

Nazomerborrel

Woensdag8september

RegioZeeuws-Vlaanderen

Lunchbijeenkomst

BZWRoosendaal

Nazomerborrel

Woensdag15september

Regio’s-Hertogenbosch

Ledenbijeenkomst

Donderdag 16 september

BZW

BZW-cabaret met Claudia de Breij

Woensdag22september

RegioBredaenregioOosterhout

Miljoenennotabijeenkomst

Donderdag 23 september

BZWMoerdijk

BIM-excursie

Dinsdag 28 september

RegioEindhoven

Prinsjesdagbijeenkomst

Woensdag29september

BZW/BORT

Prinsjesdagontbijt

BZW

Golfdag

Donderdag 30 september

BZW

Lezing

BZW

Brabantdag

Kijkvoormeerinformatieop

www.bzw.nl

agendaMinder werk, wel tevredenDe werkgelegenheid in de reisbranche neemt af, maar dat heeft weinig invloed op de tevredenheid van de werknemers. Die is iets boven het landelijk gemiddelde.

DezeresultatenkomenuitdetweejaarlijksearbeidsmarktmonitorvanReiswerk,hetoplei-dingsfondsvanreisbrancheorganisatieanvr en de vakbonden. Het aantal werknemers in de reisbranche is onder invloed van de econo-mischecrisisin2009met10procentafgeno-mentenopzichtevan2007.Dewerknemerste-vredenheidzitmeteen7,3wederombovenhetlandelijk gemiddelde van een 7,1. Opvallend is dat de uitstroom niet veel is gedaaldtenopzichtevantweejaareerder,maardatdeinstroommet55procentisafgenomen.BijdeNederlandsetouroperatorsen(zaken)reisbureauszijnmomenteelzo’n17duizendmedewerkers in dienst.Uithetonderzoekblijktookdathetwerkeninde reisbranche vooral wordt gewaardeerd om de mate van vrijheid en de samenwerking met collega’s. Daarnaast worden ook de diversiteit indewerkzaamheden,hetwerkenmeteenleukproductenhetcontactmetklantenpositiefbeoordeeld.Hetaandeelleidinggevendeofmanagement-functiesindebrancheisinzesjaartijdmeerdanverdubbeldnaar10procent.Ditispositiefvoor de doorgroeimogelijkheden in de branche. Ook het gemiddelde opleidingsniveau steeg. Schoolverlaters die in dienst komen worden bo-vendien met een ruime voldoende gewaardeerd om hun servicegerichtheid.Dereisbranchelaataljareneenlaagziektever-zuimzien.Hetziekteverzuimpercentagebleekin2009 met 3 procent veel lager dan het landelijk ziekteverzuimpercentagevan4,3procent.Het volledige rapport van de ArbeidsmarktmonitorReisbrancheistedown-loaden op www.reiswerk.nl.www.anvr.nl

ren

é van

den

bur

g

FORUM #16/02.09.1038

rubrieksnaamvereniging

even bellen met…

Rob van Esch, directeur nlKabelJe betaalt een slordige 40 miljoen euro, krijgt geen bonnetje en hoopt dat het geld goed terecht komt. Daar hebben kabelbedrijven mee te maken als ze rechten betalen aan organisaties als Buma/Stemra. Datmoettransparanter,zegtRobvan Esch, directeur van de branche-organisatie voor kabelbedrijven nlKabel.

Waarombemoeienkabelbedrijvenzichmetdetarievenvanorganisa-ties als Buma/Stemra?“Eenkwarteeuwgeledenwerddoorderechterbepaalddatwij,naastde omroepen, ook rechten moesten gaan betalen om tv-program-ma’s te mogen doorgeven. Die rechten worden betaald aan cbo’s, Collectieve beheersorganisaties. Het punt is dat die niet transparant zijn.Hetistotaalonduidelijkhoezezijngeorganiseerd,wiebevoegd-heidheeftomnamenswieoptetredenenhoedetarieventotstandkomen.Laatstwaserweereennieuweorganisatie:‘Hallo,wijkomengeldhalen.’Inonzebranchegaathetdanmeteenovermiljoenen.”

En dus ….?“BinnenkortbespreektdeTweedeKamereenwetswijzigingvoorcollec-

tievebeheersorganisaties.Datwordtopzicheenprimawet,maarerontbreektiets.Wijwillengraageentoezichthoudermettandendiedegrondslagvandetarievenindegatengaathouden.Hijzouookaktenmoetenkunneninzienwaaruitblijktdatdecbo’s ook daadwerkelijk overdeexploitatierechtenvanrechthebbendenbeschikken.Vorigjaarnoghebbenweeenrechtszaakgewonnentegentweeorganisatiesdiedezelfderechthebbendenzeidentevertegenwoordigen.”

Wantalsdatnietgebeurt…?“DanmistNederlandkansenomverderteontwikkelen,kansenopinnovatie. Nieuwe digitale audiovisuele diensten worden te duur ge-maakt.Toenkabelbedrijvendigitaletelevisiegingenaanbieden,vondende cbo’sdatwetweekeerrechtenmoestenbetalen:éénkeervoorhetanalogeeneenkeervoorhetdigitalesignaal.Terwijlwijsteedszeidendateenkijkermaaréénsignaaltegelijkkrijgt.Datconflictisweereenbeetjevoorbij,maarhetistekenendhoezemetnieuweontwikke-lingenomgaan.”

De Buma’s vragen toch geld voor de artiesten, wat is daar zo erg aan?“Ikvinddatartiestenbetaaldmoetenwordenvoorhunproducten.Iemand die iets maakt, moet daar goed voor beloond worden. De vraag is wel hoeveel van het geld dat de cbo’svragenbijdeartiestkomt.”www.nlkabel.nl

nlk

abel

Pleidooi voor schrappen bouwleges

Voor milieuvergunningen zijn de leges een aantaljarengeledenalafgeschaft.Hoogtijd om hetzelfde te doen met de leges voor bouwactiviteiten. En als het even kan snel, stelt BouwendNederland.

Volgens de organisatie is 1 oktober, hét ideale momentomdelegesafteschaffen.Deom-gevingsvergunninggaatdanin.Erwordtdansowiesoeenhoopalvergunningvrij,zoalsalleverbouwingenaandeachterzijdevanwoningen.Gevreesdwordtdatdeoverigevergunningendangebruiktzullenwordenomhetverliesaaninkom-sten te compenseren. Dat kan worden voorkomen doorper1oktoberdebouwlegesinzijngeheelafteschaffen.www.bouwendnederland.nl

tln niet blij met marktanalyseDecijfersindeTransportMarketMonitorvanconsultancy-organisatieCapGeminigeveneenvertekendbeeldvandesituatieinNederland.Hetgaathiernoghelemaalnietzogoed,steltTransportenLogistiekNederland(tln).

UitdeMonitor,eendriemaandelijkseuitgave,komtnaarvorendatdevervoertarievenopdeEuropesevrachtmarktenhettweedekwartaalvan2010omhoogzijngeschoten.Deprijzenzoudenopveelmarkteneindelijkweerophetniveauvanvoordecrisisliggen.Maarde recent gepresenteerde Conjunctuurenquête van tln laateenheelanderbeeldzien.DeruimvijftienhonderdNederlandsetransporteursdieaandatonderzoekmeededen,geven aan dat er sprake is van broos economisch herstel. De bedrijvigheid mag dan toene-men,hetovergrotedeelvandetransporteursmeldtdatdevrachtprijzennogsteedsopeenzeerlaagniveauliggen.tln wijst er op dat de uitkomsten uit de Conjunctuurenquête worden bevestigd door de statistiekenvanhetCentraalBureauvoordeStatistiek(cbs).Deprijzenvoorhetgoederen-vervoer over de weg daalden volgens het bureau in het tweede kwartaal van 2010 met 0,5 procenttenopzichtevandezelfdeperiodehetjaarervoor.Het is volgens tlnnietvoorheteerstdatdeTransportMarketMonitorconclusiesvoordeNederlandsemarkttrektopbasisvanonderzoekinheelEuropa.Deorganisatievindtdatdaarmee de werkelijkheid geweld wordt aangedaan.www.tln.nl

FORUM #07/08.04.1039

buiten beeld

“Vorig jaar ben ik ook lid geworden van d66, omdat die partij betere ideeën heeft over internationale samenwerking dan de vvd. Of ik mijn vvd-lidmaatschap opzeg, hangt af van het akkoord waarmee vvd, cda en pvv komen.”“Nederland heeft een sterk kabinet nodig dat forse maatregelen kan nemen. Ik vind het een ernstig bezwaar dat de pvv geen democratische politieke partij is, maar een stichting die geen verantwoording aflegt. Daar komt bij dat de pvv rare dingen voorstelt, zoals het schrappen van de bevordering van de internationale rechtsorde uit de Grondwet en de afschaffing van het Europees Parlement. Voor een ‘gedoogkabi-net’ zal het moeilijk worden om het gezag van Nederland in het bui-tenland te handhaven.”“Een centrum- of een Paars Plus-kabinet heeft mijn persoonlijke voor-keur. Ik ben altijd meer een sociaal-liberaal geweest. Een van de rede-nen dat ik in 1990 ben teruggetreden als fractievoorzitter was mijn weigering om een meer Wiegeliaanse koers te varen. Dat ik vier jaar later terugkeerde in de politiek had te maken met het Paarse kabinet: dat paste prima.”“Paars I was een succes, vooral op financieel-economisch en sociaal terrein. Een lelijke kras op het gezicht van het kabinet – en nog meer van mij persoonlijk – waren de afgrijselijke gebeurtenissen in Srebre-

nica. Het vorige kabinet had tot uitzending van Dutchbat besloten. Ik zag vanaf mijn aantreden de eenzame positie van Dutchbat, en hoopte er via internationale onderhandelingen uit te kunnen komen. We heb-ben als kabinet werkelijk alles geprobeerd, maar kregen geen steun van onze bondgenoten. Twee van hen waren op de hoogte van de Servi-sche aanvalsplannen. Als de geheimhoudingstermijn is verstreken, mag van mij bekend worden wie dat zijn.”“Zelfopoffering door de militairen was geen optie. Vechten zou, met 40 duizend vluchtelingen om hen heen, tot vele burgerslachtoffers hebben geleid. De Serviërs maakten het vervolgens onmogelijk dat Dutchbatters meegingen in de bussen met moslimmannen.”“Als ik alles vooraf had geweten, was ik geen minister geworden, want ik had een mooie baan als directeur bij Clingendael. De politiek be -schouw ik nu als een afgesloten hoofdstuk. Naast het advieswerk voor de Raad van State ben ik hoogleraar aan de universiteit van Leiden en aan de Nederlandse Defensie Academie in Breda. Daar houd ik mij bezig met internationale organisaties en internationale veilig-heid. Ik vind het erg leuk om met studenten te werken en bij te houden hoe de wereld verandert. Maar in december word ik 65 en moet ik stop-pen als hoogleraar, want langer doorwerken mag niet. Dat vind ik vreemd.”

‘Lelijke kras op Paars succes’

Joris Voorhoeve (64) Was: fractievoorzittervvd

(1986-1990) en minister van Defensie (1994-1998)

Is: lidRaadvanState,hoog-leraar en voorzitter raad van toezichtOxfam/Novib

Tekst:PaulScheerFoto: ErikvanderBurgt

FORUM #16/02.09.1040

tien vragen aan dick boer

Als hoogste baas van Ahold

NederlandheeftDickBoer

aardig wat inkoopkracht tot

zijn beschikking.

Die gaat hij, samen met

ruim zestig andere bedrijven,

inzetten om een groot

aantal grondstofketens te

verduurzamen. Dat is goed

voor de wereld, maar ook

goedvoordeNederlandse

economie.

Tekst:KarinBojorgeFoto:MichelPorro

‘Laten we duurzame handel écht belangrijk maken’

FORUM #16/02.09.1041

ActieplanDuurzameHandel2011-2015Meer dan zestig bedrijven plus een aantal milieu- en ontwikkelingsorganisaties gaan samen werken aan het verduurzamen van een groot aantal belangrijke handelsstromen. De bedrijven, waaronder onder meer Ahold, Unilever, Akzo, Sara Lee, Rabobank, Cargill en Philips, trekken daar de komende vier jaar ruim een half miljard euro voor uit. Het gaat om ketens als cacao, hardhout, kweekvis, soja, natuursteen, palmolie, fruit en groenten, bloemen en planten, sportkleding, schoenen en elektronica. Deze handelsketen zijn sa-men goed voor 37 miljard euro.

1. Kondig je aan gezamenlijk een half miljard te investeren in verduurzaming, staat de volg ende ochtend in de krant dat de milieubeweging het maar ‘karig’ vindt. Wat denkt u dan?“Tja, hoe zal ik dat zeggen. Ik begrijp best dat ngo’s er kritisch naar kijken. Maar de reali-teit is dat wij de balans moeten zien te vin-den tussen commercieel een bedrijf runnen, wat zeker in de huidige economische omstan-digheden nog niet zo makkelijk is, en het verder verduurzamen van grondstofketens.”

2. Wat is de kern van dit Actieplan?“We willen duurzaamheid tot integraal on - derdeel maken van de normale bedrijfsvoe-ring. Dat is dus iets anders dan een apart assortiment, zoals fairtrade chocola of bio-logische melk, in de markt zetten. Daarmee veranderen we de wereld onvoldoende, den-ken we.”

3. Waarom moet de wereld veranderen?“Als je kijkt naar de groei van de wereld-bevolking en het veranderende consumptie-gedrag van opkomende grootmachten als China, India en Brazilië dan is het wel duide-lijk dat de druk op grondstoffen gaat toene-men. Als we op dezelfde voet doorgaan zal er in 2050 gewoon onvoldoende voedsel zijn. Daarom moeten we wereldwijd toe naar hogere en duurzamere productie en tegelij-kertijd betere sociale omstandigheden en reële inkomens voor degenen die het voedsel produceren.”

4. Waarom denkt u dat Nederland daar een voortrekkersrol in moet spelen?“Omdat onze kennis en kunde heel hard nodig is.”

5. Wat kunnen we daar met onze kennis en kunde aan veranderen?“Neem de kap van tropisch regenwoud voor de aanleg van palmolieplantages. Het is dui-delijk dat het niet verstandig is om daar mee

door te gaan. Maar wat doe je dan als je voor heel veel producten palmolie nodig hebt? Dan zul je op zoek moeten naar vervangende grondstoffen. En boeren helpen met de ken-nis die nodig is om productiever te worden. Nederland heeft veel in huis om daar een rol in te spelen.”

6. Denkt u echt dat we als klein landje iets kunnen veranderen?“Nederlanders onderschatten vaak hoe belangrijk wij zijn als doorvoerhaven, als grote importeur. We zitten hier in Zaandam: 20 procent van de wereldproductie aan cacao gaat door deze stad. We hebben onze land-bouwsector, we hebben Wageningen. Dat is óók kenniseconomie hoor! Daar moeten we trots op zijn, daar moeten we in investeren. Ook als overheid. Onze boodschap richt zich ook op het nieuwe kabinet: neem het nou eens serieus. In China staan we op dit terrein nog altijd in hoog aanzien, maar er zijn genoeg landen die onze positie willen over-nemen.”

7. De overheid heeft ‘Food and Flowers’ aange-wezen als sleutelgebied. Is dat niet genoeg?“Nee, ik denk dat de overheid een stap ver-der moeten zetten. Er moet iets gebeuren aan de versnippering van beleid over de verschil-lende departementen. Op zich zijn veel pro-jecten goed bedoeld hoor, maar combi neer ze nou eens. En doe dat vanuit één departe-ment, of in elk geval één visie. Dat is ook de regierol van het Initiatief Duurzame Handel. Laten we samen – dus bedrijven, overheid en ngo’s – duurzame handel écht belangrijk maken en gaan werken aan de din-gen die we kunnen doen.”

8. Wat kan de overheid daar concreet aan bijdragen?“Mali is een goed voorbeeld: het probleem daar is dat er grote hoeveelheden mango’s liggen weg te rotten op het veld omdat het

door de slechte infrastructuur onmogelijk is om ze te exporteren. In dit geval heeft Ont wikkelingssamenwerking geholpen met de bouw van koelhuizen, Landbouw met kennis over pesticiden en Buitenlandse Zaken met exportvergunningen. Vervolgens duurt het nog wel een jaar of vier voor de eer-ste mango’s de haven van Rotterdam berei-ken, dus moeten niet na twee jaar ineens de normen worden aangescherpt. Anders is alles alsnog voor niets geweest. Dat bedoel ik met regie.” 9. Welke bijdrage kan een supermarktconcern als Ahold leveren?“Wij willen vanaf 2015 alle eigen merk arti-kelen bij Albert Heijn, Etos en Gall&Gall duurzaam geproduceerd hebben. Dat is een proces waar onze inkopers nu heel druk mee bezig zijn. Daarnaast kunnen we als super-markt onze klanten informeren en duur-zame producten beschikbaar maken. Tegelij-kertijd moeten die wel betaalbaar zijn. In de jaren ‘90 hebben wij ons sterk gericht op bio-logische producten. Maar dat waren unieke producten en dus duur. Nu proberen we juist meer mainstream te werken en al ons aanbod onder eigen merk te verduurzamen. Zo wer-ken we bijvoorbeeld samen met de Dieren-bescherming om dierenwelzijn verder te ver-hogen.”

10. Bent u zelf als consument ook duurzamer geworden?“Ik let er wel op. Als consument word je je bewuster van wat de consequenties zijn van je gedrag. Dat zien we ook in de winkels, al gaat het nog wel heel geleidelijk. De klant wil toch ook het goedkoopste kipfiletje heb-ben. Waar we naartoe moeten is dat klanten straks ook nog kunnen kiezen, maar dat wel álle kipfiletjes duurzaam zijn.”

www.vno-ncw.nl, dossier Duurzaam ondernemen

FORUM #16/02.09.1042

portret

wim van der meeren

‘ik ben een opschepper’Hardopdeinhoudenzachtopderelatie.

BestuursvoorzitterWimvanderMeeren

vanzorgverzekeraarCZoogtvriendelijk,

maar laat niet met zich sollen. “Debat vind

ik niet erg. Dan krijg ik misschien eens een

bloedneus. So be it.”

Tekst:AnnettevanSoest|Foto’s:ErikvanderBurgt

De oneliners vliegen je om de oren tijdens een gesprek met Wim van der Meeren (55). “Werken kost een hoop vrije tijd dus het moet wel leuk zijn”, antwoordt hij gevraagd naar zijn voorkeur voor de penteke-ning van Peter van Straaten die in zijn werkkamer aan de muur hangt. Afgebeeld daarop staat een “dikke deur”, zoals Van der Meeren de man omschrijft, die zijn chagrijnige secretaresse toespreekt met de woor-den: “Wat u thuis doet moet u zelf weten, maar in dit bedrijf wordt gelachen.”“The only person who likes change is a wet baby”, klinkt het even later. “Ik kan het niet laten”, lacht hij bijna verontschuldigend. “Ik hou van oneliners. Ze komen bij bepaalde situaties bovenborrelen en dan gooi ik er weer een uit. Dan zie ik mensen denken: o god, daar heb je hem weer.” Hij schudt er nog een paar uit zijn mouw. “Ik heb er zo ver-schrikkelijk veel. Zoals ‘wed nooit op een race waar u zelf niet in loopt’, of ‘het aanbieden van excuses is veel makkelijker dan het vragen van toestemming’. Ik vind het leuk om met vrij simpele bewoordingen iets duidelijk te maken.”

ErfenisAls bestuurslid van het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg bouwde hij een reputatie op als diplomatiek bruggenbouwer. Ook bij cz is bruggen bouwen precies wat Wim van der Meeren doet sinds zijn aantreden als topman, exact een jaar geleden. Tot binnen de raad van bestuur aan toe. “Het was nodig. Iedereen ging in splendid isolation zijn eigen gang.” Een erfenis van zijn voorganger Mike Leers. “Hij was een krachtig leider, een centralist. Omdat hij er ontzettend veel van wist – hij was diepge-worteld in de organisatie, werkte hier meer dan dertig jaar – ging alles via hem.”Van der Meeren pauzeert, denkt na. “Het is ingewikkeld. Er werden te veel besluiten genomen in bilateraaltjes. Men was te veel met zichzelf bezig. Daar wil ik vanaf. Na jaren van opbouw en groei denk ik dat het bedrijf in deze omvang wat anders aangestuurd moet worden, met meer gemeenschappelijke bevoegdheden binnen de raad van bestuur.”

FORUM #16/02.09.1043

FORUM #16/02.09.1044

portret

Wat is dan typerend aan uw managementstijl?“Ik ben heel erg van vertrouwen. Iemand hoeft mijn vertrouwen niet te verdienen, ik gun het hem op voorhand. Mensen die het gevoel heb-ben dat ze worden vertrouwd, doen hun stinkende best om dat ver-trouwen niet te beschamen. Maar verspeel je het, dan zit er ook écht een kras op mijn ziel.”

Heeft u daar een soort zesde zintuig voor ontwikkeld, wie u kunt vertrouwen en wie niet?“Nee. Ik weet niet of ik daar goed in ben. Daarvoor ben ik te veel een positivo. Ik geef iedereen een kans. En ik kijk naar de dingen die men-sen kunnen, niet zozeer naar wat ze niet kunnen. Positiviteit werkt sti-mulerend en inspirerend, dat is mijn diepe overtuiging. Tja, ik hou wel van mensen denk ik.”

Dat klinkt wat naïef. Als topman moet u toch ook oog hebben voor wat er niet goed gaat? Ziet u dat wel door die roze bril?“Ja, want ik ben ontzettend ambitieus. Ik wil excelleren. Een van de leukste dingen vind ik opscheppen over mijn werk. Dan moet er wel iets zijn om over op te scheppen. Dus wat dat betreft ben ik helemaal niet zo gauw tevreden. Nee, het is een positieve attitude ten opzichte van de ménsen met wie ik werk en hun intenties. En dat alles vanuit de overtuiging van het Kaizen-principe: vandaag goed, morgen beter. Ik ben aanhanger van het lean-denken – niet lean and mean maar lean en lief.”

Wat bedoelt u met lean en lief?“Het lean-concept gaat uit van groot respect. Zelfs bij Toyota, waar het

ooit begonnen is, ging het over respect voor de klant, de medewerkers, de omgeving. Ik heb me ervoor ingespannen om van St. Elisabeth het liefste ziekenhuis van Nederland te maken. Dat betekent dus groot res-pect voor de patiënt. Lean en lief was een wat provocerende term, zo was het ook bedoeld, omdat mensen het vaak hadden over gewoon aardig zijn. Wat mij betreft gaat het een stapje verder. Niet alleen de organisatie moet goed, ofwel lean zijn, je moet je ook in willen leven in de kwetsbaarheid van de patiënt.”

Provoceren doet hij ook bij cz. De zorgverzekeraar zette onder zijn lei-ding de koers in om ziekenhuizen uit te sluiten die onvoldoende kwa-liteit leveren. Er worden alleen nog maar contracten afgesloten met ziekenhuizen waar medisch specialisten operaties uitvoeren waarin ze voldoende ervaring hebben. Daarmee sluit cz zich aan bij een eerdere oproep van de Consumentenbond, die ervoor pleit dat ziekenhuizen zich specialiseren in ingrepen waarin ze heel goed zijn. De eerste ope-ratieve behandeling waarvoor de verzekeraar selectief contracteert, zijn maagbandoperaties. Chirurgen moeten er daarvan minstens vijf-tig per jaar uitvoeren.

Dat wordt niet zo lief gevonden door de ziekenhuizen die u uit-sluit, neem ik aan.“Je hoeft ook niet voor iedereen lief te zijn. Een beetje provoceren mag. Ik probeer voor mijzelf vaak de vraag te beantwoorden: deugt het of deugt het niet? De druk op de zorg is enorm. Kan het beter en goedko-per? Ja. Dan moet je dat doen. Ik vind het heel makkelijk uit te leggen. Het zal me een worst wezen als een ziekenhuis zegt: dan raken we dit of dat kwijt.”

FORUM #16/02.09.1045

Drie stellingen

Medischspecialistenverdienenveelteveel geld“Sommigewel.Deondersteuners –radiologen,microbiologen,anesthe-sisten–dieover2009veelteveelgeldhebben gekregen, moeten terugbetalen. Dat is gewoon een kwestie van mora-liteit.Ikvindhetontzettendjammeroverigens dat alle specialisten over één kam worden geschoren en iedereen wordtgekort.”

Wieongezondleeftbetaalteenhogere eigen bijdrage“Geengoedidee,zo’neigen-schuld- dikke-bult-polis.Watisongezondleven?Roken,datsnapiknog.Maarje huwelijk niet goed op orde hebben? Datisookheelongezond.Enhoegaanwe het controleren? De consequenties daarvanzijnveeltegroot.”

Levenisloslaten“Klopt.Jehebtnietallesondercontrole.Laathetmaargebeuren,durfeenswat.Jehoeftjeniethelemaalsuftever-zekeren.Eenmooiweerverzekeringvoorjevakantie?Houtochop!”

wim van der meeren

1955 GeboreninEindhoven1974 Studie politicologie en be-

stuurskunde in Nijmegen1980 Beleidscoördinatorenchef

volksgezondheidprovincieGelderland

1986 Algemeendirecteurverpleeg-huis in Doetinchem

1992 DirectievoorzitterDrechtstedenZiekenhuis

1998 Lid raad van bestuur St.ElisabethZiekenhuis

2009 BestuursvoorzitterCZ

U maakt veel vrienden bij uw oude club! “Onze license to operate, onze maatschappelijke vergunning om te doen wat we doen, hangt hiermee samen. Kunnen wij dat zorgland-schap veranderen? Daar voel ik me zeer verantwoordelijk voor. Ik rea-liseer me heel goed dat sommige mensen bozig werden toen ik naar buiten kwam met dit idee. Het was een interventie en daar komen er nog meer van. Het was hoog tijd om een paar misverstanden uit de wereld te helpen. Het is namelijk een geweldig misverstand dat de zorg overal even goed is. Wij hebben de knuppel in het hoenderhok gegooid. Dan gaan mensen heel hard piepen als ze het er niet mee eens zijn. Piep maar. Mooi, dan hebben we debat. Dat vind ik niet erg. Dan krijg ik misschien eens een bloedneus. So be it.”

Harde taal waarbij je een vuist op tafel zou verwachten, maar Van der Meeren praat rustig, haast zacht. Zichtbaar betrokken, dat wel. Het doet hem wat. Zorg speelt in zijn hele carrière een belangrijke rol, al was het niet zijn jongensdroom. Als jongste van drie kinderen (hij heeft een oudere broer en zus) keek hij op tegen zijn vader, gemeente-ambtenaar in Eindhoven. “Ik had de droom om gemeentesecretaris in een grote stad te worden.” Dat had ook goed kunnen gebeuren. Na een studie politicologie komt hij terecht bij de overheid, in de provincie Gelderland. Maar het eerste beleidsveld waarin hij belandt is volksge-zondheid. “Toen ik in die sector kwam te werken dacht ik: ‘ja! Dit is leuk! Het gaat over iets wat heel veel mensen bezighoudt.’ Iedereen vindt zorg belangrijk. Het gaat over mensen, het is relevant, het is zichtbaar. Alleen, ik was daar op een hoog abstract niveau met beleid bezig en vroeg me wel eens af: wordt de wereld nu mooier als ik nóg een nota schrijf? Dat wist ik niet meer. Toen dacht ik, weet je wat, ik ontmoet zo veel mensen die in de zorg werken, dat is eigenlijk veel leuker. Dat wil ik zelf ook.”

Absoluut nietNa een bijscholingscursus ziekenhuisbeleid wordt Van der Meeren vrij snel directeur van een verpleeghuis in Doetinchem. Daarna stapt hij over naar het Drechtsteden Ziekenhuis in Dordrecht, gevolgd door het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg, waarvan hij uiteindelijk elf jaar bestuurder is. cz wordt zijn laatste grote klus hoopt hij, tot aan zijn pensioen. En dan? “Werken is natuurlijk heel belangrijk. Je ontleent daar zelfvertrouwen aan, je maatschappelijke positie. Ik ben ijdel genoeg om daarvan te genieten. Maar ik ben zeker geen workaholic, ab-so-luut niet. Er zijn andere dingen in het leven.”Zoals de vakanties met zijn vrouw Winny naar Italië, waar hij min-stens eens per jaar de caravan vollaadt met wijn. “Het ultieme vrij-heidsgevoel.” Ook fotografie is al veertig jaar een serieuze hobby: alleen maar zwartwitwerk uit de natte doka, op ambachtelijk bariet-papier. Overstappen op digitaal? Hij peinst er niet over. “Ik beheers de ambachtelijkheid hiervan en heb geen zin in een nieuwe leercurve om op datzelfde niveau te komen. Ik vind het alleen maar mooi als het heel goed is. En ik durf te zeggen dat ik wel een mooie afdruk kan maken inmiddels. Van digitaal zie ik af en toe wat goeds, maar ook veel gepruts. Nee, ik hou het bij de oude techniek.”

FORUM #16/02.09.1046

reacties

‘Organon ook les voor ondernemend Nederland’In de laatste twee Forums is de nodige

aandacht besteed aan het vertrek van msd

uit Oss en de lessen die daaruit getrokken

kunnen worden. Volgens Jaap Scholing,

voormalig lid van het algemeen bestuur van

vno-ncw, moeten ondernemers ook naar

zichzelf kijken.

In Forum #14 en #15 wordt de discussie gevoerd over Nederland kennisland naar aanleiding van de ontwikkelingen bij Organon. De teneur is dat de overheid zich meer moet inspannen om kennisinten-sieve industrie in ons land te behouden en waar mogelijk uit te breiden. In die overweging kan ik wel meegaan maar tegelijk niet nalaten er een stevige kanttekening bij te plaatsen. De gang van zaken bij Organon zou naar mijn oordeel voor ondernemend Nederland een indringende les moeten zijn. Als oud-medewerker van de voormalige kunstvezelproducent aku heb ik de fusie met kzo in 1969 van binnenuit meegemaakt. Ik ben in die tijd het vertrouwen in de leiding kwijtgeraakt en heb mijn loopbaan elders voortgezet. Als conglomeraat heeft Akzo nooit een overtuigend perspectief voor de lange termijn laten zien. In 2007 waren er nog twee grote, maar overigens zeer verschillende, eenhe-den over: Organon en de coatings-divisie. De raad van bestuur kwam ermee voor de onontkoombare keuze te staan: Akzo Nobel zou voortaan een kennisintensief farmabedrijf zijn of een meer op know how gebaseerd coatingsimperium. Nomen est omen: de toekomst lag bij coatings en Organon zou als zelfstandige onderne-ming naar de beurs gaan. Op het laatste moment deed het Ameri-kaanse farmaciebedrijf Schering Plough een knock-out bot op Orga-non en werd vervolgens de nieuwe eigenaar. Akzo Nobel stelde zich op als koopman die – zoals dat heet – een geweldige kans niet kon laten lopen. De prijs die betaald werd was hoog, zo hoog dat zelfs een leek kon uitrekenen dat die nauwelijks terug te verdienen viel. Er zou in de

nieuwe situatie ofwel een gigantisch synergie-effect moeten ontstaan of het zou gaan uitlopen op een drastische sanering. Nu dit laatste dreigt te gebeuren, zou ik tot enige bezinning willen oproepen. Het gebeurt te vaak dat topondernemers in dit land, staande voor de keuze tussen zekere opbrengst die voor het grijpen ligt en een moeilijker in te schatten langetermijnperspectief, opteren voor het eerste. Koopmanschap ligt ons nader aan het hart dan waarde toevoegen op basis van wetenschap. Het zou daarom vreemd aandoen als we dit soort deconfitures door overheidsingrijpen zouden willen voorkomen.Ik bepleit dat ondernemers eerst naar zichzelf kijken. Het kernpro-bleem is dat raden van bestuur in Nederland zich graag voor zakelijke professionals houden maar te vaak te weinig strategisch zijn inge-steld – al denken ze daar zelf waarschijnlijk anders over. Onderne-men op basis van kennis is moeilijk. Het is niet dat kennisintensieve ondernemingen hier ontbreken, ik ben er zelfs van overtuigd dat er steeds nieuwe bij zullen komen. Maar als ze groter worden en hun vleugels wereldwijd uitslaan, gaat het vaak mis. Ik ben van menig dat zeggenschap over ondernemingen die belang-rijk zijn voor een kennisgeoriënteerde economie van ons land hier moet blijven. Dat vraagt om gerichte actie. Om te beginnen de rekrutering van topondernemers die in de complexe omgeving van vandaag het hoofd koel weten te houden. Ik ben van mening dat Nederland genoeg economisch competente ondernemers kent maar te weinig leiders met strategisch talent. De enorme nadruk op shareholder value werkt te zeer in de richting van instant satisfaction van geldschieters. Laten we bedenken dat ook strategisch leiderschap kan zorgen voor hoog rendement maar het duurt soms even. Organon heeft het laten zien en recent heeft zich een andere interessante case voorgedaan: Ford Motor Cy dat drie jaar geleden nog de schlemiel van de automakers in de us was, is er weer bovenop gekomen. Men heeft kans gezien een echte productstrateeg bij Boeing weg te halen en tot ceo te benoemen. In no time werd de onderneming top of the bill en gietert weer winst. Strategen komen niet uit de lucht vallen. Ze moeten zorgvuldig gekweekt en op hun taak voorbereid worden.

Jaap Scholingvoormalig lid van het Algemeen Bestuur van vno-ncw

Brieven van lezers (de redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten)

FORUM #16/02.09.1047

wereldzaak

DanutaSiejka,eigenaarvaneenPoolsedelicatessenwinkel inRotterdam,merktweinigvandevermeendeuittochtvanPolenalsgevolgvandeeconomischecrisis.Zekrijgteerdermeerdanminderklantenoverdevloer.DatzijnnietalleenPolendieinNederlandwerkenenwonen,maarookRussenenOekraïners.EnNederlanders.“BijvoorbeeldNederlandsemannendiemeteenPoolsevrouwzijngetrouwd.OfNederlandersdieviahunwerksterkennishebbengemaaktmetPoolseproducten.”Druk is het vooral in het weekend en in de namiddag, als het werkvoordePoleneropzit.Omdieredenisdewinkeldoorde-weeks tot acht uur ’s avonds open. In2006 isSiejkakleinbegonnen (“klein risico”) inhetnabu-rige pand. Zo heeft ze gaandeweg geleerdwat ondernemeninNederlandinhoudt.Dehuidigewinkelmagdangroterzijn,Siejka benadrukt dat het een delicatessenwinkel is en geen su-permarkt.“HiervindjehetbestevanPolen.”Haarspecialiteitishetgebakdatzezelfthuismaakt:kwarktaart,maanzaadgebak,taartmetrozijnenenchocola.DaarwillenPolendesnoods30kilometervooromrijden.EenPoolsebakkerlevertbrood,datzwaarderenzuurderis.“VanNederlandsbroodmoetjemeeretenvoordatjegenoeghebt.”NaastlevensmiddelenverkooptzeookPoolsekrantenentijd-schriften,diewekelijkswordenaangeleverd.ZelfadverteertzeinNiedziela,eenNederlands-Poolsweekblad.EnaandegeveltrekkentweePoolsevlaggendeaandacht.

Tekst:PaulScheerFoto’s:SamRentmeester/fmax

OmrijdenvoorPoolsgebak

ColofonForum is het tweewekelijkse opinieblad van vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160brancheorganisatiesenvijfregionaleverenigingenin totaal 115.000 ondernemingen. Daarbij gaat het om circa 80 procent van de Nederlandse ondernemingen met tien tot honderd werknemers, ruim 92 procent van de ondernemingen met meer dan honderd werknemers envrijwelalleondernemingenmetmeerdanvijfhon-derd werknemers. vno-ncw wordt in de regio vertegen-woordigddoorvijfregionalewerkgeversverenigingen:vno-ncw Noord, vno-ncwMidden,vno-ncwWest, deBrabants-ZeeuwseWerkgeversvereniging(bzw) endeLimburgseWerkgeversVereniging(lwv). Voor managerstotveertigjaariserJongManagement.

Redactie-adresBezuidenhoutseweg12,2594AVDenHaag,Postbus93002, 2509AADenHaag,telefoon:070-3490165, fax:070-3490181,e-mail:forum@vno-ncw.nl

Forum op internet www.vno-ncw.nl

RedactieKarinBojorge(hoofdredacteur), JiskaVijselaar(eindredacteur),MarciaTimmermans(redactieassistent),JanBuevink,RemkoEbbers, MirandeGroot,FrankdenHoed,PaulScheer

CorrespondentenJeroenAnsink(VerenigdeStaten),HenkvandenBoom(Spanje),ElrovandenBurg(Polen),PhilipEbels(België),RunaHellinga(Hongarije),HansMoleman(China),RuudPeijs(VerenigdKoninkrijk),FrankRenout(Frankrijk),RobSavelberg(Duitsland),PetraSjouwerman(Denemarken),JudithStalpers(Japan),MaartenVeeger(Italië),AlexanderWeissink(Egypte)

Aan dit nummer werkten mee: PeterBongaerts,GuusjeDolsma,KirstenGuyaux,JannyKamp, Sigrid Verweij, Sam Stevens

Abonnementen en adreswijzigingenSanderKok,telefoon:070-3490336,e-mail: kok@vno-ncw.nl,issn 1384 - 2102. Forum wordt gericht–kosteloos–toegezondenaaneengroot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties enparticulieren.Betaaldeabonnementenkosten €45perjaarexclusiefbtw.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncwRitaterSteeg,telefoon:070-3490351,e-mail: steeg@vno-ncw.nl,internet:www.vno-ncw.nl

VormgevingConcept,basisontwerpenvormgeving:LinkDesign,Amsterdam

CoverJoséFusteRaga/Corbis

DrukwerkEm.deJongbv,Visweg8,Postbus8, 5110AABaarle-Nassau

Advertentieverkoop pshMediaSales,MauricedeDoes,telefoon:026-7501862,fax:026-7501803, E-mail:maurice.de.does@pshmediasales.nl, Postbus30095,6803ABArnhem

Bedrijf: Polskie Delikatesy Danuta

Eigenaar: Danuta SiejkaGevestigd in: Rotterdam

Advertentie