Effect van stress
1
Het effect van stress op immuun response, hersenfunctie en gedrag. Mevr. Prof. Dr Cobi Heijnen, hoogleraar psychoneuroimmunologie UMCU, Utrecht Het immuunsysteem en de hersenen staan direct met elkaar in contact. Mediatoren gemaakt door het immuunsysteem (cytokinen) geven signalen aan de hersenen met als gevolg gedragsveranderingen. Omgekeerd kunnen signalen vanuit het brein, bijvoorbeeld tijdens een stress respons de activiteit van het immuunsysteem beïnvloeden met gevolgen voor ziekte en gezondheid. Individuele verschillen in gedrag en het stress systeem op basis van genetische verschillen of ten gevolge van interventies vroeg in het leven hebben langdurige gevolgen voor de activiteit van het immuunsysteem en gevoeligheid voor auto-immuunziekten. Literatuur referenties Kiecolt-Glaser, J. K., P. T. Marucha, W. B. Malarkey, A. M. Mercado, and R. Glaser. 1995. Slowing of wound healing by psychological stress. Lancet 346:1194-1196. Dhabhar, F. S. and B. S. McEwen. 1999. Enhancing versus suppressive effects of stress hormones on skin immune function. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A 96:1059-1064. Karemaker, R., J. M. Karemaker, A. Kavelaars, M. Tersteeg-Kamperman, W. Baerts, S. Veen, J. F. Samsom, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2008. Effects of neonatal dexamethasone treatment on the cardiovascular stress response of children at school age. Pediatrics 122:978-987. de Vries, W. B., R. Karemaker, N. F. Mooy, J. L. Strengers, H. Kemperman, W. Baerts, S. Veen, G. H. Visser, C. J. Heijnen, and F. van Bel. 2008. Cardiovascular follow-up at school age after perinatal glucocorticoid exposure in prematurely born children: perinatal glucocorticoid therapy and cardiovascular follow-up. Arch.Pediatr.Adolesc.Med. 162:738-744. Karemaker, R., A. Kavelaars, M. ter Wolbeek, M. Tersteeg-Kamperman, W. Baerts, S. Veen, J. F. Samsom, G. H. Visser, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2008. Neonatal dexamethasone treatment for chronic lung disease of prematurity alters the hypothalamus-pituitary-adrenal axis and immune system activity at school age. Pediatrics 121:e870-e878. Karemaker, R., C. J. Heijnen, S. Veen, W. Baerts, J. Samsom, G. H. Visser, A. Kavelaars, L. J. van Doornen, and F. van Bel. 2006. Differences in behavioral outcome and motor development at school age after neonatal treatment for chronic lung disease with dexamethasone versus hydrocortisone. Pediatr.Res. 60:745-750. Teunis, M. A., C. J. Heijnen, F. Sluyter, J. M. Bakker, A. M. Van Dam, M. Hof, A. R. Cools, and A. Kavelaars. 2002. Maternal deprivation of rat pups increases clinical symptoms of experimental autoimmune encephalomyelitis at adult age. J.Neuroimmunol. 133:30-38. Bakker, J. M., F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2001. Neonatal glucocorticoids and the developing brain: short- term treatment with life-long consequences? Trends Neurosci. 24:649-653. Bakker, J. M., A. Kavelaars, P. J. Kamphuis, P. M. Cobelens, H. H. van Vugt, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2000. Neonatal dexamethasone treatment increases susceptibility to experimental autoimmune disease in adult rats. J.Immunol. 165:5932-5937. Raison, C. L., L. Capuron, and A. H. Miller. 2006. Cytokines sing the blues: inflammation and the pathogenesis of depression. Trends Immunol. 27:24-31. Capuron, L., J. F. Gumnick, D. L. Musselman, D. H. Lawson, A. Reemsnyder, C. B. Nemeroff, and A. H. Miller. 2002. Neurobehavioral effects of interferon-alpha in cancer patients: phenomenology and paroxetine responsiveness of symptom dimensions. Neuropsychopharmacology 26:643-652. Dantzer, R., J. C. O'Connor, G. G. Freund, R. W. Johnson, and K. W. Kelley. 2008. From inflammation to sickness and depression: when the immune system subjugates the brain. Nat.Rev.Neurosci. 9:46-56.
description
Het effect van stress op immuun response, hersenfunctie en gedrag.
Transcript of Effect van stress
Het effect van stress op immuun response, hersenfunctie en gedrag. Mevr. Prof. Dr Cobi Heijnen, hoogleraar psychoneuroimmunologie UMCU, Utrecht Het immuunsysteem en de hersenen staan direct met elkaar in contact. Mediatoren gemaakt door het immuunsysteem (cytokinen) geven signalen aan de hersenen met als gevolg gedragsveranderingen. Omgekeerd kunnen signalen vanuit het brein, bijvoorbeeld tijdens een stress respons de activiteit van het immuunsysteem beïnvloeden met gevolgen voor ziekte en gezondheid. Individuele verschillen in gedrag en het stress systeem op basis van genetische verschillen of ten gevolge van interventies vroeg in het leven hebben langdurige gevolgen voor de activiteit van het immuunsysteem en gevoeligheid voor auto-immuunziekten. Literatuur referenties
Kiecolt-Glaser, J. K., P. T. Marucha, W. B. Malarkey, A. M. Mercado, and R. Glaser. 1995. Slowing of wound healing by psychological stress. Lancet 346:1194-1196.
Dhabhar, F. S. and B. S. McEwen. 1999. Enhancing versus suppressive effects of stress hormones on skin immune function. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A 96:1059-1064.
Karemaker, R., J. M. Karemaker, A. Kavelaars, M. Tersteeg-Kamperman, W. Baerts, S. Veen, J. F. Samsom, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2008. Effects of neonatal dexamethasone treatment on the cardiovascular stress response of children at school age. Pediatrics 122:978-987.
de Vries, W. B., R. Karemaker, N. F. Mooy, J. L. Strengers, H. Kemperman, W. Baerts, S. Veen, G. H. Visser, C. J. Heijnen, and F. van Bel. 2008. Cardiovascular follow-up at school age after perinatal glucocorticoid exposure in prematurely born children: perinatal glucocorticoid therapy and cardiovascular follow-up. Arch.Pediatr.Adolesc.Med. 162:738-744.
Karemaker, R., A. Kavelaars, M. ter Wolbeek, M. Tersteeg-Kamperman, W. Baerts, S. Veen, J. F. Samsom, G. H. Visser, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2008. Neonatal dexamethasone treatment for chronic lung disease of prematurity alters the hypothalamus-pituitary-adrenal axis and immune system activity at school age. Pediatrics 121:e870-e878.
Karemaker, R., C. J. Heijnen, S. Veen, W. Baerts, J. Samsom, G. H. Visser, A. Kavelaars, L. J. van Doornen, and F. van Bel. 2006. Differences in behavioral outcome and motor development at school age after neonatal treatment for chronic lung disease with dexamethasone versus hydrocortisone. Pediatr.Res. 60:745-750.
Teunis, M. A., C. J. Heijnen, F. Sluyter, J. M. Bakker, A. M. Van Dam, M. Hof, A. R. Cools, and A. Kavelaars. 2002. Maternal deprivation of rat pups increases clinical symptoms of experimental autoimmune encephalomyelitis at adult age. J.Neuroimmunol. 133:30-38.
Bakker, J. M., F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2001. Neonatal glucocorticoids and the developing brain: short-term treatment with life-long consequences? Trends Neurosci. 24:649-653.
Bakker, J. M., A. Kavelaars, P. J. Kamphuis, P. M. Cobelens, H. H. van Vugt, F. van Bel, and C. J. Heijnen. 2000. Neonatal dexamethasone treatment increases susceptibility to experimental autoimmune disease in adult rats. J.Immunol. 165:5932-5937.
Raison, C. L., L. Capuron, and A. H. Miller. 2006. Cytokines sing the blues: inflammation and the pathogenesis of depression. Trends Immunol. 27:24-31.
Capuron, L., J. F. Gumnick, D. L. Musselman, D. H. Lawson, A. Reemsnyder, C. B. Nemeroff, and A. H. Miller. 2002. Neurobehavioral effects of interferon-alpha in cancer patients: phenomenology and paroxetine responsiveness of symptom dimensions. Neuropsychopharmacology 26:643-652.
Dantzer, R., J. C. O'Connor, G. G. Freund, R. W. Johnson, and K. W. Kelley. 2008. From inflammation to sickness and depression: when the immune system subjugates the brain. Nat.Rev.Neurosci. 9:46-56.
