8 december 2015Digipolis Antwerpen

Bart BuysseDigitalisering: bedreiging of troef?

Inhoudsopgave

Digitalisering…

1. Een realiteit!

2. Een opportuniteit

3. Het juiste kader

4. Iedereen mee!

1. Een realiteit! Digitalisering is een feit!

Niet afwenden, geen doemdenken, verandering omarmen → trein niet missen!

Vraag = hoe ermee omgaan, omkaderen, juiste voedingsbodem geven → positieve effecten maximaliseren, negatieve beperken → win-win voor iedereen

Nieuwe technologieën botsen enkel op oude belangen

Kijk naar het toekomstig potentieel, niet enkel naar de onmiddellijke dreiging

De digitale trein vertrok met Kodak op het perron(Marc De Vos)

Digital Economy and Society Index (DESI) = composite index of 5 indicators on Europe’s digital performance and tracks the evolution of EU Member States in digital competitiveness

Digital competitiveness Het Noorden gaat voorop België scoort goed, maar tandje bijsteken in human capital en digital public services

FI SE DK UK NL LU IE BE DE EE FR AT CZ EU 28

SK SI ES LT MT HU LV PL PT HR IT CY EL BG RO0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Digital Economy and Society Index (DESI), Component 2 - Human Capital, by aggregate scores, 2015

Basic skills and usage Advanced skills and development

Source: European Commission, Digital Agenda Scoreboard 2015 – Digital inclusion and skills

Human capital index Het Noorden scoort hoogst voor beide België goede positie, maar extra inspanningen nodig

→ inzetten op STEM (VBO Forum ‘Young Talent in Action’)

Building digital capacity→ risk of falling behind: stilstaan = achteruitgaan!

2. Een opportuniteit!Digital economy

In 2014 vloeide 42% van online-uitgaven Belgen naar buitenland (Comeos) Digitale densiteit + 10 punten → jaarlijkse groei gemiddeld + 0,25 procentpunt →

+ 10 miljard euro bnp in 2020 (Accenture) Impact op producten, diensten, processen, afzetmarkten, business models Snelle info (social media) verhoogt reactiesnelheid en aanpassingsvermogen bedrijven Nieuwe technologie laat bedrijven toe productiever te worden door ‘slimmer’ ipv

‘harder’ te werken Maakindustrie weer op kaart zetten → investeren in hoogtechnologische niches met

veel toegevoegde waarde en werkgelegenheid → delokalisatie tegengaan Actieplan ‘Digital Belgium’: 1.000 nieuwe start-ups Impact op mobiliteit: werken op afstand, zelfrijdende wagens en vrachtwagens,

mobiliteitskaart/app alle vervoersmodi → alternatieven voor betere mobiliteit

2. Een opportuniteit!Arbeidsmarkt - jobs

Digitale economie zal eerder jobs creëren dan doen verdwijnen Digitale Agenda Europese Commissie: toename van 3,8 miljoen jobs tg 2020 Actieplan ‘Digital Belgium’: 50.000 nieuwe jobs E-commerce: jobkansen voor lagergeschoolden dicht bij huis Grote jobcreatie in ICT, maar ook daarbuiten (financial & business services, retail…) Tekort aan 30.000 gekwalificeerde ICT’ers tg 2020 in alle sectoren (Agoria) Elke job in ICT schept 3 jobs elders in economie (EU Cie - Digital Europe)

Dankzij nieuwe technologieën kunnen Westerse ondernemingen beter concurreren met lageloonlanden → jobbehoud

Technologische ontwikkeling = cyclus van vernieuwing met telkens dezelfde impact: jobs van de oude technologie worden schaarser, nieuwe jobs verschijnen en zijn productiever 50% van de jobs die binnen 5 à 10 jaar bestaan, zullen nieuw zijn of andere jobinhoud

hebben 60% van de jobs die over 10 jaar courant zullen zijn, moeten nog worden uitgevonden

Digitalisering: medewerkers van overal ter wereld, op elk moment van de dag, via elk type toestel aan de slag (eenheid van plaats eenheid van tijd) ‘Corporate nomadism’ met ‘WAT’-relaties (Working Apart Together): bedrijven als

netwerk(organisaties) van geconnecteerde individuen uitdaging snel juiste mensen op juiste plek te krijgen (flexibiliteit)

Geen reden om aan te nemen dat digitalisering andere gevolgen zal hebben dan vorige technologische innovaties De negatieve effecten zijn vaak directer en (sneller) zichtbaarder: impact op

tewerkstelling door substitutie van arbeid voor meer productiviteit en lagere kost De positieve effecten zijn indirect en minder (snel) zichtbaar: innovatie (kenniswerkers)

→ expansie → nieuwe arbeidsvraag

→ té eenzijdige focus op jobdestructie

Technological innovation will displace work but not jobs

Enkel zij die doen wat de computer hen zegt om te doen en zij die de computer zeggen wat te doen, overleven

Impact van technologie op jobs

Polarisering van de arbeidsmarkt

→ Inzetten op loonkostverlaging en flexibiliteit (cfr. Duitsland)

2. Een opportuniteit!Kwaliteit van de arbeid

Technologische vooruitgang sinds industriële revolutie basis voor verbeterde arbeidsomstandigheden, toegenomen inkomen en levensstandaard

Enorme opportuniteiten om beter, lichter, veiliger, ‘anders’ te werken: Hulpmiddel voor controle, veiligheid, kwaliteitsbewaking, productie, onderzoek,

ergonomie, ecologie… Vereenvoudigen, verbeteren, versnellen, vernieuwen van producten, diensten, processen

en kwaliteit Monotone/repetitieve handelingen of handelingen die mensen niet aankunnen of niet

kunnen uitvoeren, kennis vergaren en verbeteren, gegevens verwerken, tot nieuwe dingen en inzichten komen…

Ruimte voor andere taken/invulling, verbetering arbeidsomstandigheden, humanisering arbeid, langer werken mogelijk maken, maar ook verbetering productiviteit

Nieuwe arbeidsvormen, NWOW, TPOW, autonomie, mobiliteit, work-life balance…

3. Het juiste kader Digital economy

E-educatie

Digital Economy

Ultrasnellenetwerken

E- instrumenten:e-ID, mobile ID,

mailbox+ rechtszeker kader

E-commerce

E-gov 2.0:digitale overheid,

interactie overheid-bedrijven ‘digital by

default’

Tech-vriendelijke regelgeving

Cybersecurity

Digital Belgium1. Infrastructuur2. Competenties3. Arbeidsorganisatie4. Overheid5. Beleid/wetgeving

3. Het juiste kaderArbeidsrecht

Wijzigende context: werk-, productie-, consumptiepatronen, just in time, korte leverperiodes, werken op afstand…→ Competitiviteit en wendbaarheid vereisen dat we ‘anders’ kunnen werken

Arbeidsrecht actualiseren of we missen kansen! Arbeidstijd, nachtarbeid, zaterdagwerk, zondagswerk Tijd- en plaatsonafhankelijk werken, autonomie medewerker, andere criteria voor

bepalen/meten/verlonen van arbeid Hefbomen:

Regeerakkoord: arbeidsorganisatie, loopbaanrekening/spreiding, telewerk, loonvorming, e-commerce…

Werf ‘Wendbaar Werkbaar Werk’: remmen en rigiditeiten wegwerken, ruimte creëren voor maatwerk, loopbaanbenadering en inzetbaarheid, wijzigende context

Actieplan ‘Digital Belgium’

Flexibele vormen arbeidsorganisatie minder gebruikt en ontwikkeld in België

3. Het juiste kaderMind shift / sensibilisering

Werkgevers (organisaties)

Werknemers(organisaties)

Overheid

4. Iedereen mee! Jobs & competenties

Digitalisering creëert vraag naar (hoog) gekwalificeerde arbeidskrachten met specifieke vaardigheden Onderwijs Bemiddelingsdiensten: begeleiding, opleiding en heroriëntering werkzoekenden Werkgevers, werknemers en overheid: levenslang leren (inzetbaarheid,

wendbaarheid)

Beleid aanpassen om groot aantal oningevulde vacatures te voorkomen

3. Iedereen mee! Jobs & competenties

Mens vs machine Evenwicht bewaken menselijke en digitale factor Machines kunnen niet alles, ook digitalisering heeft zijn beperkingen en kost Niet automatiseerbaar: niet-routineuze en aangepaste jobs (horeca, onderhoud,

veiligheid…), complexe handelingen, creativiteit, sociale vaardigheden…

→ Mens en machine moeten elkaar versterken, hand in hand

Creativiteit is niet maakbaar (Google)

3. Iedereen mee!Katalysator van (on)gelijkheid?

Over de juiste digitale skills beschikken steeds belangrijker, voor alle beroepen! Jong en oud, werkend en werkzoekend → jongeren als mentor? Actieplan ‘Digital Belgium’: digitale kloof dichten Sensibilisering (overheid, media…) en toegankelijkheid digitale diensten en

instrumenten Rol en kwalitatief onderwijs voor iedereen → zijn scholen en leerkrachten

daarvoor uitgerust? Rol bemiddelingsdiensten (werkzoekenden) Link met vorming/inzetbaarheid/wendbaarheid (werkgevers en werknemers)→ Naarmate mensen leren omgaan met nieuwe (digitale) technologie zullen hun kansen, mogelijkheden, productiviteit en inkomen stijgen

Digitalisering vergroot kansen, verlaagt drempels

E-learning, toegang tot opleiding en kennis, hele wereld gaat open

E-solliciteren, werving & selectie: meer toegankelijk, drempel en kost lager, betere matching (digitalisering vraag- en aanbodzijde via vacaturewebsites, profielen op LinkedIn etc.), ruimere toegang tot network

On demand economy kan leiden tot vlottere inschakeling outsiders

Ondernemerschap: netwerk, publiciteit, rechtstreeks contact met publiek, weinig of geen kapitaal of werkingsmiddelen/instrumenten nodig, zelfs toegang tot financiering (crowd funding…)