'NIEUWE WETGEVING, BEDREIGING OF KANS?‘

Jos Berkemeijer, 4 februari 2014

6-2-2014 1

Veranderingen en Innovatie in de Pensioen- en Verzekeringssector

change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Agenda

6-2-2014

1. Herstel van Vertrouwen 2. Innovatie:

Waarom, Struikelblokken, Onderzoek, Visie 3. Toezicht 4. Recente Innovaties 5. Wettelijke Ontwikkelingen en Innovatie 6. Tussenconclusies 7. Echte Innovatie…..

2 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Kerndoelstelling Financiële Sector: Herstel van Vertrouwen

6-2-2014

1. Kan Innovatie bijdragen aan Herstel van Vertrouwen? 2. Draagt nieuwe wetgeving bij aan Innovatie?

3 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Herstel Vertrouwen: Verzekeraars, Moeizaam…

6-2-2014 https://www.verzekeraars.nl/verzekeringsbranche/dossiers/verzekeraarsvernieuwen/Documents/Z-card%20VerzekeraarsVernieuwen.pdf

4 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Herstel Vertrouwen Pensioenfondsen = Herstel Dekkingsgraad

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 5

Reservetekort

Dekkingstekort

V E R T R O U W E N

Herstel van Vertrouwen: Resultaat na 6 jaar…

6-2-2014

Bron: MarketResponse 2013

Genoemde Opvallende oorzaken • Verzekeraars: Producten • Pensioenfondsen: Risicovol Gedrag • Banken: Schuld aan Crisis

Onderzoek MarketResponse (2013)

6 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Herstel van Vertrouwen. Hoofddoel of Gevolg?

6-2-2014 7 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Waarom Innovatie?

6-2-2014

1. Beter inspelen op klantbehoefte

2. Druk aandeelhouders

3. Efficiency

4. Concurrentiedruk

5. Duurzaamheid

6. …..

8 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Innovatie Motivatie

6-2-2014

Bron: Oog op Innovatie (SixFingers/DBMI) -2010

9 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Bronnen van Ideeën voor Innovatie

6-2-2014

Bron: Oog op Innovatie (SixFingers/DBMI) -2010

10 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Belangrijkste Struikelblok bij Innovatie

6-2-2014

Bron: Oog op Innovatie (SixFingers/DBMI) -2010

11 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Waarom komt innovatie zo moeilijk van de grond?

6-2-2014 12 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Meer flexibiliteit: De grootste struikelblokken

6-2-2014

Leidinggevenden in de financiële sector onderkennen de behoefte om sneller te veranderen, maar slechts één op de tien vindt dat hij snel kan profiteren van nieuwe mogelijkheden of zich snel kan aanpassen aan onvoorziene veranderingen

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Bureaucratische beslissingsprocessen

Effectief koppelen vantechnologieplatformen

Onvoldoende toegang tot informatie

Bron: Onderzoek 'The Challenge of Speed',(2014)

13 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

The Economist Intelligence Unit

Onderzoek Innovatie IG&H (2012)

6-2-2014

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bank Verzekeraar Intermediair

In mijn organisatie staat innovatie hoog op de board agenda

Helemaal oneens

Oneens

Neutraal

Eens

Helemaal eens

14 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Verzekeraars, Weurding: ‘Innovatie: geen vraag, maar must!’

6-2-2014

Richard Weurding Algemeen directeur Verbond van Verzekeraars Innosurance congres op 17 september 2013.

1. Regelgevingparadox

- Woekerpolissen - Legacy - Toezicht - Solvency - Governance - Compliance - Etc.

Bron: VVV

15 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Verzekeraars, Weurding: ‘Innovatie: geen vraag, maar must!’

6-2-2014

2. Kannibalisatieparadox Nieuwe methoden, afscheid nemen van oude structuren, innoveren voelt vaak alsof je je eigen markt, je eigen business kannibaliseert. Dat is moeilijk, dat doe je niet zomaar. Vandaar vaak Greenfields.

Bron: VVV

16 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Verzekeraars, Weurding: Het TNO Innovatie Advies

6-2-2014

1. Ons anticiperend vermogen versterken: zet een signaleringssysteem op

2. We moeten de aanpak van risico-inschattingen vernieuwen: Modellen moeten vooruit kijken i.p.v. achteruit.

3. Producten moeten kunnen meebewegen met veranderingen in omgeving en in risico’s.

4. Analyseer de klant van de toekomst: zet allerhande data, sociale media in

5. Aan de slag met het innovatievermogen van de sector

6. We moeten onze maatschappelijke rol nader invullen. Hierbij is interessant dat we een nieuwe visie op solidariteit zouden moeten ontwikkelen.

7. Interne werkorganisatie innoveren en aanpassen. Onze ICT moet meer dienstbaar worden gemaakt aan de veiligheid en aan de klantvriendelijkheid.

Bron: VVV

17 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Verzekeraars, Weurding: Eigen Innovatie Visie

6-2-2014

1. We worden steeds ouder - Langlevenrisico bestaande producten. - Nieuwe producten: Langer doorwerken & flexibele arbeidsrelaties

2. Crisis op de woningmarkt… - Innovatieve financieringsproducten - Investeringen in huursector ?.

3. Zorgkosten blijven stijgen Innoveren op kruispunt zorgsparen, thuiszorg & mantelzorg.

4. Broodfondsen

5. Big Data

6. Kleinschaligheid, Communities, Solidariteit

Bron: VVV

18 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Wettelijke Eisen Productinnovatie: Artikel 32 BGfo

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 19

Artikel 32 lid 1 Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft Een financiële onderneming als bedoeld in artikel 4:14 of 4:15 van de wet die financiële producten aanbiedt of samenstelt en in de markt verkrijgbaar stelt: 1. beschikt over adequate procedures en maatregelen die waarborgen dat

bij de ontwikkeling van het financieel product op een evenwichtige wijze rekening wordt gehouden met de belangen van de consument, cliënt en, indien van toepassing, de begunstigde van het financieel product en

2. dat het financieel product aantoonbaar het resultaat is van deze belangenafweging.

Bron: Wet Bgfo art. 32

AFM Toetskaders voor Processen

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 20

1. Duidelijk belegde verantwoordelijkheden Ontwikkeling , goedkeuring & evaluatie van producten adequaat belegd

2. Stimuleren van zelfkritisch vermogen Multidisciplinaire discussiesessies, open vragen en een duidelijk eigen normenkader

3. Goed afgebakende doelgroepbepaling

4. Uitgebreide scenarioanalyses en productvergelijking

5. Goede aansluiting op relevante andere processen in de productketen Informatieverstrekking aan adviseurs en klanten, aanvraagprocedures en klachtenprocedures. Expliciete distributiestrategie

6. Zorgen voor een tijdige evaluatie van producten

Bron: AFM

AFM Toetskaders voor Producten

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 21

1. Biedt het product waar voor haar geld? Kostenefficiency , positieve risk-return

2. Geeft het product invulling aan een gefundeerde behoefte van de doelgroep? Nut vanuit het perspectief van de klant

3. Doet het product wat het beoogt in allerlei omstandigheden en is de uitkomst dan acceptabel voor de doelgroep? Veiligheid , klant verwachtingsmanagement: onverwachte werkingen van het product in veranderende omstandigheden

4. Is het product niet onnodig ingewikkeld en kan de klant de kwaliteit en passendheid ervan goed beoordelen? Begrijpelijkheid vanuit het perspectief van de klant

Bron: AFM

Recente Innovaties

6-2-2014

Succesvolle Innovaties de afgelopen 5 jaar: 1. Innovatie Pensioen? 2. Innovatie Verzekeringen?

22 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Wettelijke Ontwikkelingen: Banksparen (2008)

6-2-2014 23 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

• Sparen onder een streng regime van regels • Uitkeringsproduct • Beperkt qua duur; niet levenslang • Geen indexatie of winstdelingsmogelijkheid

(wel beleggingseenheden)

• Maatwerkproduct? • Lanlevenrisico? • Woekerpolis van de toekomst?

Wettelijke Ontwikkelingen: Indexatielabel (2009)

6-2-2014 24 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

2007 2009 2014

Indexatielabel

Wettelijke Ontwikkelingen: Wet Pensioencommunicatie I

6-2-2014 25 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

1. Deelnemer moet kunnen opmaken of het te bereiken pensioen voldoende is voor zijn manier van leven na pensioeningang (?)

2. Geen eenduidige communicatie: UPO als het Pensioenregister geven verschillende uitkomsten

3. Geen eenduidig Wft- en Pensioenwet-Proof Begrippenkader

4. Begrippenkader sluit niet aan op de door AFM gepubliceerde ‘Beleidsregel Informatieverstrekking’.

5. Niet gedefinieerde begrippen : ‘correct, duidelijk, evenwichtig’

6. Toezichtstrijd tussen AFM en DNB

7. Utopieën - ‘Uniformering van informatie en rekenregels’ - De optelbaarheid van scenario’s van verschillende regelingen - De optelbaarheid van verschillende zekerheden: 97,5%, 99,5%..... - Communicatie van zogenaamde ‘schokken’ (FTK) en 'dakpannen’

Wettelijke Ontwikkelingen: PPI (2011)

6-2-2014 26 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

1. AEGON PPI B.V.

2. APG - ABN AMRO Pensioeninstelling N.V.

3. BeFrank PPI N.V.

4. Brand New Day Premiepensioeninstelling N.V.

5. Gouda Pensioen Service N.V.

6. Nationale-Nederlanden Premium Pension Institution B.V.

7. Stichting Cappital Premiepensioeninstelling

8. Stichting Premiepensioeninstelling Robeco

9. Stichting Rabo PGGM Premiepensioeninstelling

10. Stichting Towers Watson PPI

11. Zwitserleven PPI N.V.

Wettelijke Ontwikkelingen: PPI

6-2-2014 27 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Discussie: 1. Waarom PPI? 2. Toekomst PPI? 3. PPI Versus DB, DC? 4. Onderscheiden vermogen PPI?

Wettelijke Ontwikkelingen: Provisieverbod (2013)

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 28

Op 1 januari 2013 is het provisieverbod in werking getreden. Het provisieverbod is van toepassing op complexe producten, hypothecair kredieten, (natura)uitvaartverzekeringen en betalingsbeschermers, en dienstverlening onder het nationaal regime.

Beter advies voor klant? Goedkoper advies voor klant?

Wettelijke Ontwikkelingen: Reëel Pensioencontract

6-2-2014 29 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Wettelijke Ontwikkelingen: Pensioen Scuds

6-2-2014 30 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Tussenconclusies

6-2-2014

1. Verplichte innovatie ≠ innovatie Het sec omzetten van nieuwe wetgeving in nieuwe producten voegt nauwelijks waarde toe voor de consument of de financiële dienstverlener

2. Nieuwe wetgeving draagt niet per definitie bij aan ‘herstel van vertrouwen’ of de kwaliteitsbeleving van de klant

3. Overdosering aan regels en ongecoördineerde wetgeving lijken adequate innovatie onmogelijk te maken

31 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Hoe dan wel ‘Herstel van Vertrouwen’ door Innovatie?

6-2-2014

1. Back to Basics? • Pensioen en Verzekeren = ‘Zekerheid’ i.p.v. Casino • Eenvoudige Communicatie = Eis

2. Radicale Modernisering. Gebruik van moderne techniek, Big Data, Nieuwe media (Apps)

3. Meer producten en diensten o.b.v. Vrijwillige solidariteit, Transparantie, Communities, Green

4. Economie op gang: Productontwikkeling op basis van werkelijke klantbehoefte (Woon, Zorg, Pensioen)

5. Financiële dienstverleners moeten niet alleen veranderende wetgeving volgen, maar ook initiëren.

32 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Innovatie Voorbeeld: Autoverzekering

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 33

Met app van rijgedrag een lagere premie 22 april 2013 - Verzekeraars geven korting op de premie van een

autoverzekering bij controle van rijgedrag via een app. De bedoeling is dat het rijgedrag

van verzekerden via een app gemeten worden. En aan de hand daarvan kan

de premie aangepast worden.

Je zou het bijna niet geloven, maar in het Verenigd Koninkrijk worden de eerste stappen

al gezet door verzekeraars samen met Vodafone. En het voornemen is om dit ook in

Nederland te gaan toepassen. De eerste autoverzekering met dit principe zal volgende

jaar in Nederland geïntroduceerd worden.

Korting bij netjes rijden

In het kort komt het erop neer dat consumenten privacy inleveren in ruil voor korting op de

autoverzekering. Althans, zo vat RTL Nieuws het samen. De app meet hoe hard iemand

rijdt, en of dit wel of niet boven de toegestane snelheid is. En verder wordt de rijstijl

gemeten; hoe snel trekt iemand op, hoe hard gaat iemand door de bocht, etc.

Verzekeraars kunnen vervolgens het rijgedrag van hun klanten analyseren. En op basis

van deze analyses kan de verzekeraar de hoogte van de premie preciezer bepalen. Als je

netjes rijdt, krijg je korting. En als je veel te hard rijdt of een risicovolle rijstijl hebt, dan

merk je het omgekeerde.

Whoosz! beloont je rijstijl:

De Innovatie Ambitie Matrix

6-2-2014 34 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

Tenslotte: Herstel van vertrouwen door Innovatie?

6-2-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 35

Stephen R. Covey "If we keep doing what we're doing, we're going to keep getting what we're getting."

Innovatie

=

Risico