De innovatieve kracht van nieuwe sporten en hun tendensen ... documenten... · van het nieuwe in...
Transcript of De innovatieve kracht van nieuwe sporten en hun tendensen ... documenten... · van het nieuwe in...
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Opleiding Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen
Academiejaar 2012-2013
De innovatieve kracht van nieuwe
sporten en hun tendensen in de sport
Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in de Lichamelijke
Opvoeding en de Bewegingswetenschappen.
Door Michael Verlijsen
Promotor: Prof Dr. Annick Willem
Begeleiders: Steffie Lucidarme & Kris De Coorde
Inhoudstafel
VOORWOORD
SAMENVATTING
LITERATUURSTUDIE ............................................. 1
1. Wat is innovatie? ............................................................................................. 1
1.1. Inleiding...................................................................................................... 1
1.1.1. Hypothesen ...................................................................................... 2
1.2. Definitie ...................................................................................................... 2
1.3. Wanneer is een innovatie succesvol? ......................................................... 4
2. Types van innovatie ......................................................................................... 5
2.1. Verschillende types .................................................................................... 5
2.1.1. Productinnovatie ............................................................................. 6
2.1.2. Procesinnovatie ............................................................................... 6
2.1.3. Marketinginnovatie ......................................................................... 7
2.1.4. Organisatie-innovatie ...................................................................... 7
2.2. Service-innovatie ........................................................................................ 8
3. Innovatiefasen .................................................................................................. 9
3.1. Inleiding...................................................................................................... 9
3.2. Ontwikkeling ............................................................................................ 10
3.3. Introductie ................................................................................................ 11
3.4. Groei ......................................................................................................... 12
3.5. Maturiteit .................................................................................................. 12
3.6. Verval ....................................................................................................... 13
4. Wat is sport? .................................................................................................. 14
4.1. Omkadering .............................................................................................. 14
4.2. Federaties ................................................................................................. 15
5. Innovatie in sport .......................................................................................... 16
5.1. Inleiding.................................................................................................... 16
5.2. Vergelijking met Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001) ....... 16
6. Karakteristieken van participanten van nieuwe sporten .......................... 17
METHODOLOGIE STUDIE I ................................ 20
1. Sampling & Data ........................................................................................... 20
Stap 1: Database .............................................................................................. 20
Stap 2: Expertenpanel ...................................................................................... 20
Stap 3: Vragenlijst ........................................................................................... 21
Stap 4: Contactgegevens ................................................................................. 22
2. Meetinstrumenten ......................................................................................... 24
3. Analyse ........................................................................................................... 27
3.1. Sportniveau kenmerken ............................................................................ 27
3.1.1. Algemene kenmerken ................................................................... 27
Synthesetabel 1: Algemene kenmerken ...................................... 30
3.1.2. Clubkenmerken ............................................................................. 31
Synthesetabel 2: Clubkenmerken ............................................... 32
3.1.3. Structurele kenmerken .................................................................. 32
Synthesetabel 3: Structurele kenmerken ..................................... 34
3.1.4. Competitiekenmerken ................................................................... 34
Synthesetabel 4: Competitiekenmerken ..................................... 35
3.1.5. Buitenlandse kenmerken: .............................................................. 36
Synthesetabel 5: Buitenlandse kenmerken ................................. 37
3.2. Respondentniveau kenmerken ................................................................. 37
3.2.1. Clubkenmerken ............................................................................. 37
Synthesetabel 6: Clubkenmerken ............................................... 40
3.3. Categorisatie ............................................................................................. 40
3.3.1. Factoranalyse ................................................................................ 40
3.3.2. Statistische betrouwbaarheid van de categorieën ......................... 41
3.3.3. Correlaties tussen categorieën en sportclubkenmerken ................ 42
3.3.4. MANOVA van categorieën en sportkenmerken ........................... 43
3.4. Fasen ......................................................................................................... 43
3.4.1. Factoranalyse ................................................................................ 43
3.4.2. Statistische betrouwbaarheid van de groeifasen ........................... 45
3.4.3. Correlaties tussen de groeifasen en sportkenmerken .................... 45
3.4.4. MANOVA van groeifasen en sportkenmerken ............................ 46
3.5. Hypes ........................................................................................................ 47
3.5.1. Hype of Fasen ............................................................................... 47
4. Discussie ......................................................................................................... 48
4.1. Kenmerken van nieuwe sporten ............................................................... 48
4.2. Categorisatie ............................................................................................. 50
4.3. Fasen & Hypes ......................................................................................... 51
4.4. Conclusie .................................................................................................. 53
METHODOLOGIE STUDIE II .............................. 54
1. Sampling & Data ........................................................................................... 54
Stap 1: Contactgegevens ................................................................................. 54
2. Meetinstrumenten ......................................................................................... 55
Stap 2: Vragenlijst ........................................................................................... 55
3. Analyse ........................................................................................................... 56
3.1. Respondentniveau .................................................................................... 56
3.1.1. Algemene kenmerken ................................................................... 56
Synthesetabel 7: Algemene kenmerken ...................................... 57
3.1.2. IPAC .............................................................................................. 58
Synthesetabel 8: IPAC ................................................................ 59
3.1.3. Sportspecifieke kenmerken ........................................................... 59
Correlatie niveau van FA en effectieve sporttijd per week ........ 62
Kruistabel tussen sportspecifieke kenmerken en IPAC .............. 62
Kruistabel tussen sportspecifieke kenmerken en algemene
kenmerken ................................................................................... 63
Synthesetabel 9: Sportspecifieke kenmerken ............................. 64
3.1.4. Kenmerken van andere sporten ..................................................... 64
One-Way ANOVA van leeftijdsgroepen en aantal jaren vorige
sport beoefend ............................................................................. 67
Synthesetabel 10: Kenmerken van andere sporten ..................... 67
3.1.5. Lead Users ..................................................................................... 68
MANOVA van sportkenmerken en de score op ‘Lead Users’ ... 68
One-Way ANOVA van leeftijdsgroepen en de score op ‘Lead
Users’ .......................................................................................... 69
4. Discussie ......................................................................................................... 70
4.1. Kenmerken ............................................................................................... 70
4.2. Lead Users ................................................................................................ 73
4.3. Conclusie .................................................................................................. 74
BEPERKINGEN ....................................................... 75
ALGEMENE CONCLUSIE ..................................... 76
REFERENTIES ........................................................ 77
BIJLAGEN ................................................................ 82
VOORWOORD
Uit alle thesisonderwerpen ging mijn voorkeur meteen uit naar “De innovatieve kracht van
nieuwe sporten en hun tendensen in de sport”. Ik ben al jarenlang gefascineerd door de talloze
sporten die iets nieuws toevoegen aan sportend Vlaanderen. Het vormde voor mij dan ook een
uitdaging om deze sporten in kaart te brengen.
De bedoeling van deze scriptie was het verkrijgen van een meer concreet beeld van de
innovatie van nieuwe sporten, hun categorisatie en hoever deze sport staat ten opzichte van de
klassieke sporten. Dit alles maakt deel uit van het eerste onderzoek. In het tweede onderzoek
werd dieper ingegaan op de karakteristieken van de beoefenaars van nieuwe sporten.
Deze scriptie is de eerste in zijn soort. In Vlaanderen werd immers nog geen enkel onderzoek
verricht die nieuwe sporten in kaart brengt, alsook dit via een sportmanagement gerichte focus
aanpakt. Het is daarom een eer om als één van de pioniers een scriptie te schrijven over
nieuwe sporten en hun effect op de maatschappij.
In eerste instantie wil ik Prof. Dr. Annick Willem hartelijk bedanken voor de aangeboden
kans met betrekking tot het uitwerken van dit onderwerp. Zonder haar continue belangstelling
en medewerking was deze scriptie niet tot stand gekomen. Door haar is mijn interesse voor
nieuwe sporten gedurende het academiejaar alleen maar toegenomen, waarvoor ook mijn
dank. Ik wil ook Kris De Coorde bedanken voor zijn unieke bijdrage rond het thema
sportinnovatie. Dit betekende immers een grote hulp in de verwezenlijking van deze scriptie.
Verder wens ik alle experten die meegeholpen hebben aan dit onderzoek te bedanken. Als
laatste, maar zeker niet de minste, wil ik mijn ouders en zus bedanken omdat zij mij al die
jaren hebben gesteund en dit werd nog eens benadrukt met de realisatie van deze masterproef.
Michael Verlijsen
Gent, mei 2013
SAMENVATTING
Doel – Tot op heden werd er nog geen onderzoek verricht over de populatie van nieuwe
sporten. Dit beschrijvend onderzoek diende aan te tonen of er een categorisatie kon gemaakt
worden van nieuwe sporten, in welke fase zij zich bevonden en of deze nieuwe sporten
effectief in staat waren om nieuwe sporters aan te trekken.
Methodologie – Uit een samengevoegde databank van Bloso en FROS werd, door middel van
een expertenpanel, een selectie gemaakt van alle nieuwe of relatief nieuwe sporten. Uit de
uiteindelijke populatie werd een steekproef afgenomen, bestaande uit 43 verschillende
sporten, met een totaal van 85 respondenten. Een categorisatie werd opgemaakt a.d.h.v. een
vragenlijst, alsook in welk fase ze zich situeerden van de levenscyclus. Uit deze database
werden vervolgens 3 nieuwe sporten gekozen. Deze dienden te fungeren als steekproef voor
het tweede onderzoek. Beide onderzoeken werden bevraagd via een online vragenlijst.
Resultaten – De meeste nieuwe sporten konden gecategoriseerd en gefaseerd worden, al
dienden de modellen aangepast te worden aan de sport. De meeste sporten bevonden zich in
de groeifase. Vier sporten konden gedefinieerd worden als een hype. De 3 nieuwe sporten in
het tweede onderzoek hebben voor 6% nieuwe sporters gezorgd. De beoefenaars van nieuwe
sporten waren overwegend ‘Lead Users’.
Beperkingen – De huidige onderzoeken zijn te kleinschalig om een conclusie te kunnen
trekken voor de gehele populatie. Nieuwe sporten bezitten nog geen vaste structuur. Het feit
dat er weinig gegevens beschikbaar zijn, maakt het moeilijk om de nieuwste sporten te
ontdekken. Bij de gevonden sporten heerste veel onenigheid tussen de respondenten van
eenzelfde sport.
UGent Sportmanagement 1
LITERATUURSTUDIE
1. Wat is innovatie?
1.1. Inleiding
Sinds de mensheid bestaat, is er steeds de wil geweest om te vernieuwen. De evolutie in onze
maatschappij is zo groot geworden dat we het nog nauwelijks kunnen bijhouden. Gaande van
de uitvinding van de auto tot de nieuwe iPad. De mens is continue op zoek naar vernieuwing.
Men raakt al snel verveeld met het oude en wil iets nieuws proberen. Bedrijven moeten hierop
inspelen en aanbieden wat de klanten verlangen of denken te verlangen. In de bedrijvensector
is innovatie één van de belangrijkste troeven om een blijvend marktaandeel en een superieure
positie te behouden in de markt (Baldwin & Johnson, 1996).
De studie van Fagerberg & Johnson (2004) toonde aan dat meer innovatieve landen een
hogere productiviteit en inkomen hebben dan minder innovatieve landen. Innovatie blijkt één
van de strategieën te zijn om een betere prestatie te leveren op de markt, een positieve
reputatie te verkrijgen bij de klanten en een competititief voordeel te creëren ten opzichte van
anderen (Gunday, Ulusoy, Kilic, & Alpkan, 2011).
De grondlegger van de innovatietheorieën in de bedrijvensector is Joseph Schumpeter. Deze
Oostenrijkse econoom was een groot voorstander van het marxisme, vandaar dat hij enkele
ideeën van Karl Marx in zijn theorie verwerkt heeft, waaronder de term ‘creatieve destructie’.
In het boek ‘Kapitalisme, socialisme en democratie’ (Schumpeter, 1942) bespreekt hij deze
term voor het eerst. Hij definieert ‘creatieve destructie’ als een voortdurend proces van
innovatie, waarbij succesvolle toepassingen van nieuwe technieken de oude vernietigen. De
Polaroid - camera, die bijna volledig verdwenen en verdreven is door de digitale camera’s, is
hier een duidelijk voorbeeld van. Een ander mooi voorbeeld situeert zich in de
muziekindustrie. Men begon met het beluisteren van muziek via de cassettespeler. Deze werd
vervangen door de walkman, die op zijn beurt zijn plaats diende af te staan aan de MP3-
speler. Dit is momenteel ook niet meer de mode, sinds de generatie iPod’s geïntroduceerd
werd. In termen van sport nemen we het voorbeeld van de houten tennisracket, die heden ten
dage verdrongen is door de productie van aluminium rackets.
Indien men zich niet gaat vernieuwen, komen er personen met nieuwe ideeën aan het roer,
waardoor de niet-vernieuwers in het nauw worden gedreven. Baserend op deze theorie
worden er steeds meer nieuwe sporten uit de grond gestampt. Men wil continue iets nieuw
bedenken om de mensen aan te zetten tot fysieke activiteit.
2 Sportmanagement UGent
1.1.1. Hypothesen
Aan de hand van de theorieën over innovatie, zou er een classificatie moeten gemaakt worden
van nieuwe sporten en tendensen in de sport. Op deze manier kunnen alle nieuwe sporten
opgedeeld worden per categorie, alsook per fase. Verder zal ook onderzocht worden in welke
mate deze nieuwe sporten voor ‘nieuwe sporters’ zorgen, met andere woorden vanwaar deze
individuen vandaan komen.
1.2. Definitie
In de literatuur is heel wat informatie te vinden over innovatie, gaande van technologische
innovaties (Miller, 2001) tot innovatie van technieken in de sport (Liang, C.M., & Tian, M. J.,
2010). Op het vlak van innovatie, zijn door de jaren heen heel wat definities gecreëerd en
beschreven door experten. Een groot aantal definities van innovatie richten zich op een
bepaalde tak van de maatschappij.
De basis voor innovatie in bedrijven werd gelegd door Schumpeter (1934). Die beschreef
verschillende types van innovatie, die later nog aan bod zullen komen. Hij definieerde
innovatie als volgt: “Een innovatie is de implementatie van een nieuw of relatief verbeterd
product (goed of dienst), of een proces, of een nieuwe marketingmethode, of een nieuwe
organisatiemethode, in de bedrijvensector, de werkplaatsorganisatie of in externe relaties”.
Damanpour stelde dat innovatie “de generatie, ontwikkeling en adaptatie van nieuwe ideeën is
als deel van het bedrijf” (1991). Norhia & Gulati (1996) beschreven innovatie in de
bedrijvensector: “Innovatie is elk beleid, structuur, methode of proces, of elk ander product of
marktopportuniteit, dat de manager als nieuw waarneemt”.
Meer algemene definities werden gegeven door Drucker en de Europese Commissie.
Drucker (1985) definieerde innovatie als “het proces van investeren in nieuwe, verbeterde
kwaliteiten of verhoogd gebruik”. De Europese Commissie bestempelde in hun Green Paper
(1996) innovatie als een “synoniem voor de succesvolle productie, assimilatie en exploitatie
van het nieuwe in economische en sociale kringen”.
Het OECD Manual, dat de basis heeft gelegd voor de theorie rond innovatie, hield het bij de
definitie van Schumpeter (1934), mits enkele kleine aanpassingen. zij kwamen tot het besef
dat het formuleren van een theoretische volledige definitie van innovatie niet voor de hand
liggend was. Innovatie kon bijgevolg meer gecategoriseerd worden naargelang het type van
innovatie, die later zal besproken worden.
UGent Sportmanagement 3
De meeste personen definieerden innovatie als iets volledig nieuw. Innovatie is echter niet
zwart-wit. Er is bijvoorbeeld het onderscheid tussen radicale en incrementele veranderingen.
Radicale veranderingen zijn fundamentele revolutionaire veranderingen op het gebied van
technologie, terwijl incrementele veranderingen worden geassocieerd met een gelijksoortige
toevoeging aan een bestaande waarde of een lichte verbetering van de technologie (Dewar &
Dutton, 1986). Hage (1980) argumenteerde dat innovaties zich op een continuüm bevinden
tussen radicale en incrementele veranderingen.
Wanneer naar de sport gekeken wordt, vallen deze verschillen in verandering op. Er worden
continu incrementele veranderingen toegepast op de fietsen die tijdens het wielrennen
gebruikt worden. Deze werden door de jaren heen steeds met behulp van lichte aanpassingen
verbeterd, met het oog op het bevorderen van de prestaties. Wanneer de BMX op het toneel
verscheen, betekende dit een radicale verandering in het wielrennen. Deze heeft zich tot een
volledig nieuwe sport ontplooid, welke praktisch niets meer te maken had met het klassieke
wielrennen.
Er is een verschil tussen veranderingen in innovatie en een hype. De grens tussen beide
concepten is echter zeer dun en moeilijk aan te tonen. Gartner’s hype cyclus (2012) heeft
aangetoond wat er gebeurt bij de introductie van nieuwe technologieën. In Fig. 1 worden de
verschillende fasen weergegeven, waarin een technologie zich kan bevinden.
Na de doorbraak van de technologie, ontstaat er een hype van overenthousiasme. Door
onrealistische verwachtingen met betrekking tot het succes van de technologie, komt er snel
een fase van ontgoocheling. De aandacht van weleer verdwijnt geleidelijk aan en men valt in
een diepe put. De enkelingen die de voordelen van de technologie zien, komen in de fase van
verlichting terecht en kunnen het plateau van productiviteit bereiken, waardoor de technologie
evolueert doorheen de tijd en geaccepteerd wordt door de markt.
Fig. 1: Gartner (2012). "Gartner's Hype Cycle."
4 Sportmanagement UGent
Net zoals een technologie, kan een sport ook als hype worden omschreven. Wanneer een
sport, bij het introduceren massaal veel belangstelling krijgt, maar na enige tijd de meeste
participanten stoppen met de sport, dan kan deze sport als hype omschreven worden. In de
Verenigde Staten werd in 2001 Slamball opgericht, een mengeling van basket en
trampolinespringen. Deze sport genoot ontzettend veel aandacht in zijn beginjaren, maar zakt
tegenwoordig verder weg, met steeds minder kijkcijfers en toeschouwers. Deze sport bezit
wel trouwe kijkers en geïnteresseerden die Slamball nog niet afschrijven (Jensen, 2011).
Al deze definities zijn bedrijfsgericht. Innovatie kan echter niet alleen worden onderzocht in
termen van nieuw tot het bedrijf, maar ook als nieuw tot de markt. Nieuw tot de markt
betekent dat een product of dienst wordt aangeboden op de markt als iets volledig nieuw. De
markt is de plaats waar vraag en aanbod van dergelijke producten en diensten tot stand komt,
met als bedoeling deze te verhandelen. Dit kan fysisch aanwezig zijn zoals een veemarkt,
maar ook fictief en niet zichtbaar zijn in de vorm van een geldmarkt.
Een voorbeeld hiervan is Adidas dat een nieuw product lanceert. Basketbalschoenen die over
veel meer elasticiteit beschikken, om zo hoger en comfortabeler te springen. Deze schoenen
zijn nieuw tot het bedrijf, maar ook nieuw tot de markt, aangezien niemand anders hier al aan
gedacht heeft en Adidas de eerste is die dit product op de markt brengt.
1.3. Wanneer is een innovatie succesvol?
Er zijn tal van factoren die een invloed hebben op het al dan niet succesvol zijn van een
innovatie. Zonder het succesvol zijn, zou een innovatie immers geen innovatie zijn, maar
louter een hype of een mislukking.
Higgins & Martin (1996) hebben een duidelijk beeld geschetst van drie componenten die een
invloed hebben op de snelheid van de innovatie als succesfactor. Deze drie factoren zijn: de
graad van waargenomen nieuwheid (Dickerson & Gentry 1983; Robertson, 1971); de
waargenomen karakteristieken van innovatie (Higgins & Shanklin, 1992; Hirschman, 1981;
Labay & Kinnear, 1981; Rogers, 1983) en tenslotte de manier van communiceren naar het
publiek toe (Mahajan, Muller & Bass, 1990; Mahajan, Muller & Srivastava, 1990).
De karakteristieken op zich bepalen ook de succesgraad van een innovatie. Rogers (1983)
identificeerde er vijf, namelijk het relatieve voordeel dat het nieuw product heeft op de
tegenstander, de complexiteit van het product, de compatibiliteit, de mate waarin klanten het
nieuwe product willen proberen en het communicatieve aspect van het product.
UGent Sportmanagement 5
Verder werd er door Johannessen et al. (2001) ook een onderscheid gemaakt tussen
verscheidene factoren. Individuele factoren van de mensen die meewerken aan de innovatie
en een indirecte invloed hebben zoals leeftijd, geslacht, cognitieve functies, creativiteit en
opleiding (Scott & Bruce, 1994). Structurele factoren zoals de relatie tussen organisatie en de
omgeving (Slappendel, 1996). Interactieve factoren tussen actie, structuur en omgekeerd
(Van de Ven & Poole, 1988; Pettigrew, 1985; Walton, 1987) en tenslotte de systemen van
innovatie op nationaal en regionaal vlak (Nelson & Winter, 1982; Lundvall & Johnson, 1994;
Edquist, 1997). Elk van deze factoren kan het succes bepalen van een innovatie. Dit hangt met
andere woorden af van een aantal beïnvloedende factoren en het is moeilijk om dit allemaal in
rekening te brengen. Sommige factoren zullen onderzocht worden in dit onderzoek. In elk van
deze definities werd gebruik gemaakt van een productinnovatie. Deze is echter niet de enige
vorm van innovatie.
2. Types van innovatie
2.1. Verschillende types
Zoals eerder vermeld in deze thesis, heeft Schumpeter (1934) innovatie opgedeeld in 4 types
die door het OECD worden gehanteerd. Deze zijn: productinnovatie, procesinnovatie,
marketinginnovatie en organisatie-innovatie. Product- en proces innovaties zijn sterk met
elkaar gerelateerd indien gekeken wordt naar het concept van technologische
productinnovatie en technologische procesinnovatie. Li et al. (2007) kaartte dit reeds aan in
hun studie omtrent Chinese bedrijven. Er werd aangetoond dat product- en procesinnovatie
significant correleerden met elkaar. Dit induceert dat in bedrijven die vooral naar technologie
werken, product- en procesinnovatie niet zoveel verschillen.
Johannessen et al. (2001) hebben 6 dimensies aan innovatieve activiteit toegekend: nieuwe
producten, nieuwe diensten, nieuwe methoden van productie, nieuwe markten, nieuwe
levering en nieuwe manier van organiseren. Deze leunen sterk aan bij het model van
Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001), wat later nog uitvoerig besproken zal
worden. Momenteel beperkt dit onderzoek zich tot de vier innovatie types: productinnovatie,
procesinnovatie, marketinginnovatie en organisatie-innovatie.
6 Sportmanagement UGent
2.1.1. Productinnovatie
Het OECD Manual van 2005 beschrijft productinnovatie als de introductie van een goed of
dienst, dat nieuw of significant verbeterd is met respect tot de karakteristieken van de
bestemde gebruikers. Deze bevat significante verbeteringen in technische specificaties,
componenten en materiaal, bedrijfssoftware, gebruiksvriendelijkheid of andere functionele
karakteristieken. Nieuwe producten zijn goederen of diensten die significant verschillen op
het vlak van hun karakteristieken of hergebruik, ten opzichte van de vorige producten die
geproduceerd werden door het bedrijf. Er zijn veel voorbeelden over productinnovatie met
betrekking tot goederen te vinden, maar beduidend minder inzake diensten.
Productinnovatie komt vaak voor, zoals de vernieuwingen op het gebied van auto’s. Een mooi
voorbeeld hiervan is het werk van Ray & Ray (2011), die de innovatie van auto’s
bestudeerden in India. Zij kwamen tot de conclusie dat door gebruikte technologieën te
verbeteren, men een product kon creëren, dat aansloot bij hun theorie over het vinden van een
optimale balans tussen prijs en prestatie.
Een voorbeeld van service-innovatie werd gemaakt door Wooder & Baker (2012) over
betaling via GSM en welke lessen daaruit kunnen geleerd worden inzake service-innovatie.
Er zijn talrijke voorbeelden aanwezig in de sport. In 2008 vond de introductie van nieuwe
zwempakken plaats, die achteraf zwaar bekritiseerd werden. Die kritiek kwam er nadat
talrijke wereldrecords waren gesneuveld en zwemmen als technologische sport werd
bestempeld. Deze zwempakken waren niet volledig nieuw, maar een verbetering van een
bestaand model.
In deze thesis gaan we vooral werken met diensteninnovatie. We zullen dit verder altijd
service-innovatie noemen. Bij punt 2.2. wordt uitgelegd waarom deze innovatie zo belangrijk
is voor dit onderzoek.
2.1.2. Procesinnovatie
“Procesinnovatie is de implementatie van nieuw of significant verbeterde productie- of
leveringsmethode. Dit bevat ook significante veranderingen in technieken, materiaal en/of
software. Deze soort van innovatie wordt vooral gebruikt om kosten te drukken van levering
en productie, om de kwaliteit te verhogen en nieuwe of verbeterde producten te ontwikkelen
of te leveren” (OECD,2005).
Een duidelijk onderscheid werd gemaakt tussen productinnovatie in de zin van een service-
innovatie en procesinnovatie. Als de innovatie te maken heeft met nieuwe of significant
UGent Sportmanagement 7
verbeterde karakteristieken van een service voor de klanten, is het een service-innovatie.
Indien de innovatie betrekking heeft tot nieuwe of significant verbeterde methoden, materiaal
en/of vaardigheden om die service uit te voeren, wordt gesproken van een procesinnovatie.
Wanneer het innovatieve zowel bij de service als het proces iets nieuw aanbrengt, dan wordt
gesproken van een gezamenlijke product- en procesinnovatie (OECD, 2005).
Een duidelijk voorbeeld werd gegeven door Archibugi, Cesaratto, & Sirilli (1991), die
beschreven dat voedingsbedrijven hoofdzakelijk proces georiënteerd zijn. Er kunnen ook
productinnovaties bestaan bij voedingsbedrijven, maar dit zijn eerder incrementele
veranderingen. Hiermee bedoelen ze dat de voeding hoofdzakelijk op een betere manier gaat
aangebracht, getransporteerd en gestockeerd worden. Deze voeding kan incrementele
veranderingen ondergaan op het vlak van kleur of vorm, maar zal steeds dezelfde smaak en
uitstraling bewaren.
2.1.3. Marketinginnovatie
Opnieuw wordt de definitie gebruikt, beschreven door het OECD (2005):
“Marketinginnovatie is de implementatie van een nieuwe marketingmethode die significante
veranderingen bevat in productdesign of verpakking, productplaatsing, promotie of prijs”.
Deze innovatie heeft vooral de bedoeling tegemoet te komen aan de verwachtingen van de
klanten, met het oog op het openen van nieuwe markten en producten te herpositioneren. Het
belangrijkste objectief is de winst van het bedrijf te doen stijgen. Marketinginnovatie kan men
daarom linken aan de 4 P’s van marketing, beschreven door Kotler & Keller (2010): product,
prijs, promotie en plaats.
Net als bij procesinnovatie moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen service-
innovatie en marketinginnovatie. Indien een bedrijf voor de eerste maal gebruik maakt van
online verkoop, dan wordt er gesproken van marketinginnovatie. Het verbeteren van deze
online verkoop of de verandering van de karakteristieken duidt dan weer aan op een service-
innovatie.
2.1.4. Organisatie-innovatie
In het Oslo Manual (OECD, 2005) staat beschreven dat organisatie-innovatie de
implementatie is van een nieuw georganiseerde methode in de praktijken van het bedrijf, de
werkplaatsorganisatie of de externe relaties. Het doel is om intern in een bedrijf de
kennisverwerving en leeromstandigheden van de werknemers te verbeteren. Een ander doel is
8 Sportmanagement UGent
om nieuwe of verbeterde trainingsystemen te ontwikkelen binnen het bedrijf. Shaw (2012)
beschreef de veranderingen in methoden bij behandelingscentra in Engeland. Men wou
hiermee de wachtlijsten en wachttijden minimaliseren.
De VTS (Vlaamse Trainersschool) geeft bijvoorbeeld bijscholingen aan huidige trainers om
up-to-date te blijven in hun specifieke sport.
2.2. Service-innovatie
De belangrijkste soort innovatie, die we gaan relateren aan de sportwereld, is de service-
innovatie. Er zijn tal van onderzoeken over service-innovatie verricht in het verleden
(Hauknes, 1998; De Jong et al., 2003; Howells & Tether, 2004 en Miles, 2005).
Zowel Lovelock, Gadrey et al., als Debackere et al., creëerden een typologie van services.
Lovelock en Gadrey et al. maakten studies over de omvang/grootte van de service-innovaties.
Lovelock beschreef in 1984 verschillende categorieën van service-ontwikkeling, gaande van
grote innovaties tot stijlveranderingen. Gadrey et al. (1995) richtte zich vooral op financiële
service-innovatie. Hij heeft vier verschillende types ontwikkeld: innovatie in
serviceproducten, structurele innovaties, modificaties van serviceproducten en innovaties in
processen en organisatie van een bestaande service.
Een ander onderzoek maakte dan weer een studie over de soorten service-innovaties.
Debackere et al.(1998) suggereerde een categorisatie van service-innovatie in 3 types:
doorbraakprojecten, platformprojecten en afgeleide projecten.
Alam (2006) onderzocht servicestrategieën in de USA en Australië en vergeleek op welke
manier zij vernieuwingen met betrekking tot hun service aanbrachten.
Al deze onderzoeken en hun typologieën kunnen moeilijk vergeleken worden met sport. Een
onderzoek met een beter hanteerbare typologie werd gevonden in het werk van Avlonitis,
Papastathopoulou, & Gounaris (2001). Dit onderzoek handelde over de verschillende
bestaande innovatiestrategieën en hoe men deze kon onderscheiden. Ze hebben een typologie
gecreëerd van service-innovatie in de financiële sector, die gebruikt en gespiegeld kan
worden aan een categorisatie voor sporten (Tabel 1).
Er zijn zes verschillende types:
UGent Sportmanagement 9
Tabel 1: Typologie van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001)
1. Nieuw tot de markt services alsook nieuw tot de wereld services.
2. Nieuw voor de aanbieder.
3. Op een nieuwe manier geleverd.
4. Wijziging van een bestaande service.
5. Service lijnextensie.
6. Herpositionering van de service.
De typologie van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001) is uitermate belangrijk
voor deze thesis, omdat ze een ruime interpretatie van innovatie weergeeft en een idee biedt
over op hoeveel manieren er vernieuwing kan gebracht worden. Het beschikt over volledig
nieuwe innovaties en kleinere verbeteringen, zoals gedefinieerd door Schumpeter. Deze
typologie werd aangepast om een categorisatie te maken volgens innovatie in de sport. Een
voorbeeld van een aanpassing van dit model werd gemaakt door Walker (2006), die vijf
verschillende innovatiestrategieën introduceerde voor een lokale overheid: een
productinnovatie, drie procesinnovaties en een bijkomstige innovatie. Net zoals deze
empirische studie moet de scriptie het model wijzigen, aangepast aan de sport.
3. Innovatiefasen
3.1. Inleiding
Zowel een product als een dienst heeft een levenscyclus (URENIO, & Komninos, 2002). De
levenscyclus refereert naar het eerste idee over het product of dienst (de start), tot het van de
markt wordt gehaald (einde). Een dergelijke cyclus laat toe om inzicht te verwerven in de
vooruitgang van een product of dienst en voor te blijven op de concurrentie (bij bedrijven). Er
werden verscheidene modellen gemaakt om de levenscyclus in kaart te brengen.
Raymond Vernon was diegene die de productlevenscyclus bedacht. Zijn theorie is de basis
voor vele andere theorieën en onderzoeken over levenscyclussen, alsook deze van Theodore
Levitt in 1965. Hij beschreef het model van Vernon als één van de eerste in zijn onderzoek.
Het proces van een product bestaat uit vier fasen: ontwikkeling, groei, maturiteit en verval
van de markt. Deze fasen worden herkend bij de meeste succesvolle producten en volgen in
chronologische volgorde. Deze fasen brengen risico’s en opportuniteiten met zich mee waar
een bedrijf rekening mee moet houden. Ook de verschillende groeisnelheden spelen een
cruciale rol (Potts, 1988).
10 Sportmanagement UGent
Fig. 2: URENIO, & Komninos, I. (2002). Product life cycle management (pp. 26).
Een ander model dat vaak gebruikt wordt, is dat van Williams & McCarthy (1997). Hun
model omvat vijf fasen van de levenscyclus van een product of dienst: ontwikkeling,
introductie, groei, maturiteit en verval. Zoals weergegeven op Fig.2 (URENIO, & Komninos,
2002), is tussen ontwikkeling en groei de fase introductie bijgevoegd, een niet onbelangrijke
fase die we later bestuderen. Deze curve is maar een voorbeeld van hoe een levenscyclus kan
lopen. Rink & Swan (1997) hebben verscheidene curven beschreven, die aansluiten bij
verschillende patronen. De cyclus van Buzzell (1966), waarbij de curve afwisselend stagneert
en vervolgens stijgt, is hier een voorbeeld van. Hier streven veel bedrijven naar. Het is dan
ook een kenmerk van een steeds vernieuwend bedrijf dat investeert in innovatie.
Een onderzoek naar de levenscyclus van een product werd uitgevoerd door Segerstrom,
Anant, & Dinopoulos (1990). Dit onderzoek beschreef hoe men de levenscyclus van een
product combineert met productinnovatie, beschreven zoals Schumpeter.
Er zijn nog tal van andere implementaties van het model van Vernon. Om verdere
misverstanden te vermijden, werd gebruik gemaakt van de levenscyclus van een product
bestaande uit vijf fasen.
3.2. Ontwikkeling
De eerste fase van de cyclus is de ontwikkeling van een product of dienst. Deze fase begint
wanneer een bedrijf met een nieuw idee komt voor een product of dienst, voorafgegaan door
brainstorming. Ze komen zo tot een oplossing om aan de vraag van consumenten te voldoen
of om de concurrentie aan te gaan met andere bedrijven (Saha, 2007). De R&D (Research &
Development) afdeling is hierbij een belangrijk aspect. Gedurende de ontwikkelingsfase vindt
er nog geen verkoop plaats en heeft men meer uitgaven dan inkomsten. Deze fase is de fase
UGent Sportmanagement 11
van uitgaven met absoluut geen buffering via inkomsten (URENIO, & Komninos, 2002). Een
groot aantal bedrijven investeren veel geld in R&D om verscheidene redenen. Lu & Liu
(2004) onderzochten de R&D van Taiwanese IT bedrijven inzake internationalisatie. Oude
producten werden naar de R&D afdeling gestuurd. Op die manier wenste men de producten te
verbeteren of te differentiëren.
Niet alle bedrijven besteden hun geld aan R&D. Sommige bedrijven vinden het niet
belangrijk om als eerste met een product buiten te komen. Levitt beschreef (1965) deze
strategie als ‘het gebruikte appel beleid’. Wanneer een bedrijf ziet dat deze producten bij de
bevolking aanslaan, gaan het hier meteen in mee, zodanig dat er niet te veel succes naar de
pioniers gaat en het bedrijf ook kan profiteren van andermans ideeën. Bedrijven ontlopen zo
de risico’s, die het lanceren van een nieuw product met zich meebrengt.
In de volgende fase wordt onderscheiden of deze producten een succes worden op de markt.
3.3. Introductie
De introductiefase gaat van start wanneer men het product voor de eerste keer op de markt
brengt. Het product moet zo worden gelanceerd, dat het een maximum impact heeft op het
moment van verkoop (URENIO, & Komninos, 2002). Een voorbeeld van een dergelijke
lancering is ‘Windows XP’ van Microsoft Corporation. Deze had bij het introduceren op de
markt een gigantische impact.
Algemeen wordt aangenomen dat er veel budget moet uitgegeven worden aan promotie en
reclame. Dergelijke promotie in de sport wordt onder andere gevonden in de tenniswereld.
Nike heeft een effectieve strategie om hun producten te promoten. Via sponsordeals vormen
tennissterren zoals Roger Federer, Maria Sharapova en Serena Williams het uithangbord voor
hun producten. Federer droeg de nieuwe reeks tennisschoenen tijdens de Australian Open in
2013, die door Nike (2013) voor het eerst werden gelanceerd en gepromoot.
Aanzienlijke uitgaven zijn vereist om het product op gang te brengen, dit in tegenstelling tot
de weinige inkomsten. Het bepalen van de prijs is een centraal aspect voor een bedrijf tijdens
deze fase. Goldstein & Guembel (2008) bestudeerden de rol van prijsbepaling en hoe deze een
invloed heeft op de markt. Er zijn 2 strategieën die samen worden gebruikt. Eerst en vooral
zullen vroege klanten een grote som geld betalen voor iets nieuw, zodanig dat het bedrijf de
zware uitgaven kan compenseren. Later zal er een agressievere strategie worden gekozen,
aangezien men de concurrentie zal aangaan met andere bedrijven (URENIO, & Komninos,
2002).
12 Sportmanagement UGent
Dit alles vereist een goede kennis van de markt en inzicht omtrent of de consument bereid is
om te betalen voor een nieuw geïntroduceerd product. Een marketing mix kan helpen om een
gericht publiek te definiëren tijdens de promotie en reclame van het product in de
introductiefase.
3.4. Groei
Tijdens de groeifase schiet de curve omhoog. Het product wordt veel meer verkocht en
springt bij concurrerende bedrijven in het oog. Zij zullen snel met duplicaten komen van
hetzelfde product, om dezelfde winsten te kunnen boeken (Levitt, 1965). Belangrijk hierbij is
het ontwikkelen van product- of merkdifferentiatie. Wanneer ze het marktaandeel wensen te
vergroten of te behouden, is een effectief beleid nodig om concurrerende bedrijven te
ontmoedigen en aandeel te verwerven in de markt. Andere belemmeringen zijn licenties en
copyright, product complexiteit en lage beschikbaarheid van de componenten van het product
(URENIO, & Komninos, 2002). Concurrerende bedrijven kunnen profiteren van het succes
van anderen tijdens de groeifase. Shankar, et al. (1999) onderzocht de voordelen bij het
overslaan van de eerste twee fasen. Bedrijven halen hun noodzakelijke verkoop sneller dan de
pioniers, maar de consumenten hebben meer vertrouwen in de pioniers van het product.
Bedrijven die pas in de maturiteitsfase binnenkomen, zijn benadeeld door deze late intrede
waardoor ze nooit aan hun vooropgestelde verwachtingen komen.
De promotie en reclame gaat verder, maar niet in dezelfde proportie als in de introductiefase.
Men moet zich richten op marktleiderschap en niet op het bewust worden van het product.
Het managen van de groeistage is dus essentieel voor een blijvend aandeel in de markt en om
een succesvol product te creëren (URENIO, & Komninos, 2002).
3.5. Maturiteit
De overgang van de groeifase naar de maturiteitsfase komt er wanneer saturatie van de markt
optreedt en de concurrerende bedrijven hun alternatief product op de markt hebben gebracht.
Deze periode omvat de hoogste inkomsten, gebracht door de productverkoop. Bedrijven die
hun vooropgestelde positie in de markt niet hebben bereikt, moeten hun marktpositie
heroverwegen. Gedurende deze fase kunnen andere producten door eenzelfde bedrijf
geïntroduceerd worden om vernieuwing aan te brengen. Een succesvolle maturiteitsfase heeft
geen tijdsbeperking en wordt lang volgehouden. (URENIO, & Komninos, 2002).
UGent Sportmanagement 13
Om de concurrentie van onder andere New Balance in loopschoenen te onderdrukken,
produceert Nike elk jaar nieuwe Nike Air Run’s om zo hun marktaandeel te verdedigen als
één van de belangrijkste producenten van loopschoenen.
Men kan ook gebruik maken van verschillende kanalen op het vlak van distributie om zo de
afzetmarkt te vergroten. Iyer (1998) onderzocht hoe men het best kanalen kon coördineren,
om op deze manier te differentiëren en zich te onderscheiden ten opzichte van de
concurrentie. Al deze initiatieven zijn methoden om de maturiteitsfase aan te houden en niet
te vervallen in de laatste fase.
3.6. Verval
Een product van de markt halen lijkt een complexe taak. Het verwijderen van een product uit
de markt brengt immers veel problemen met zich mee. Dilemma’s zoals onderhoud,
reservestukken en dienstverlening zijn enkele problemen waarmee gekampt wordt om het
product weg te halen. In een recent voorbeeld werd aangetoond in welke fasen men moet
overgaan naar eliminatie van bepaalde dienstverleningen en hoe deze besluiten gemaakt
dienen te worden (Papastathopoulou, P., et al., 2012). Vaak worden hoge prijzen aangeboden
om de klanten af te schrikken het product nog verder aan te kopen (URENIO, & Komninos,
2002).
Soms is het moeilijk voor een bedrijf om te achterhalen wanneer het minder gaat met hun
product. Vaak gaat dit parallel met een reductie in verkoop. De herkenning van het verval is
soms hard om te realiseren, want de marketingafdeling is vaak te optimistisch door het grote
succes tijdens de maturiteitsfase. Dit is het moment om variaties van een product te
verwijderen van de markt. Ook producten die een zwakke marktpositie hebben, worden
verondersteld langzaam aan te verdwijnen van de markt. De distributie en promotie van de
producten verkleint. Wanneer een bedrijf over trouwe klanten beschikt, kan men verder
rekenen op deze geringe verkoop om hun vervalfase te verlengen.
De geschiedenis van het voetbal leert ons dat vroeger de bal in bruin leer werd gefabriceerd.
Naarmate er meer belangstelling kwam voor het voetbal, werd ook meer aandacht geschonken
aan het ontwerp van de bal. De bruine leren voetbal werd vervangen door een bal,
gefabriceerd uit polyurethaan, die tot op heden nog wordt gebruikt. De bruine leren bal
geraakte gaandeweg in verval. Er werden bijgevolg andere doeleinden gevonden voor deze
historische bal. De beoefenaars van American Football gebruiken tot op heden nog steeds
bruine leren ballen, bewerkt met plastic en omgevormd tot een ovalen bal.
14 Sportmanagement UGent
4. Wat is sport?
4.1. Omkadering
In de loop der jaren zijn er verschillende sporten ontstaan of geëvolueerd. Olson (1992)
beschreef bijvoorbeeld de evolutie van teamsporten zoals baseball en cricket in Amerika en
hoe deze hun plaats hebben verworven in de sportwereld. Tal van dergelijke voorbeelden zijn
te vinden in geschiedenisboeken en op het internet. Er is echter een verschil tussen sport als
spel of ander tijdverdrijf en eigenlijke sport.
De raad van het SportAccord (2012) heeft een duidelijke definitie van sport om te besluiten
welke federatie gekwalificeerd is om een internationale sportfederatie te worden. Hun doel is
niet om een algemene, wetenschappelijke definitie te aanschouwen, maar eerder een klare en
pragmatische beschrijving te creëren van activiteiten die beschouwd worden als sporten.
Sporten kunnen volgens hen gecategoriseerd worden als volgt:
Vooral fysiek
Vooral cognitief (in overleg met International Mind Sports Association (IMSA))
Vooral motorisch
Vooral coördinatie
Vooral dierondersteunde
Sommige sporten worden in meerdere categorieën geclassificeerd, vooral door hun
verschillende activiteiten binnenin de sport.
De sporten moeten ook aan een paar voorwaarden voldoen:
De sport moet een element van competitie hebben.
De sport mag niet afhankelijk zijn van enig element van geluk, specifiek geïntegreerd
in de sport.
De sport mag de participanten niet blootstellen aan overdreven risico’s voor de
veiligheid en gezondheid (Uitzondering gevechtssporten en martial arts).
De sport mag niet schadelijk zijn voor een levend wezen.
De sport mag ook geen beroep doen op materiaal van één enkele leverancier.
Sporten met geringe fysieke activiteit zullen zorgvuldig onder de loep genomen worden door
het SportAccord, om aan hun bepalingen te voldoen en zo bij de internationale sportfederatie
te behoren. Er zijn echter ook sporten die niet bij een federatie zitten (vb. Parkour).
UGent Sportmanagement 15
Bloso heeft een Sportdatabank waar gegevens van alle sportclubs in zitten, die bij een erkende
Vlaamse sportfederatie zijn aangesloten of lid zijn van de gemeentelijke sportraad. Op die
manier weet men welke sporten aangesloten zijn, maar een definitie van sport blijft uit.
Pitts, Fielding & Miller (1994) definiëren sport als volgt: “Sport is een activiteit, ervaring of
onderneming, concentrerend op fitness, recreatie, atletisch zijn of vrije tijd”.
Volgens de Van Dale (2011) is sport “allerlei lichamelijke oefeningen en ontspanning waarbij
vaardigheid, kracht en inzicht vereist worden”. Deze definitie is te algemeen om ons een
duidelijk beeld te geven van wat sport eigenlijk is.
Er zijn weinig sportinstanties die een definitie van sport weergeven. De meesten bakenen af
wat voor hen een al dan niet erkende sport is. Een uitzondering is deze van het Mulier
Instituut (jaartal onbekend): “Tot de sport behoren ook activiteiten die niet altijd
vanzelfsprekend als sport worden aangemerkt. De lichaamscultuur, bewegingscultuur en de
lichamelijke opvoeding worden ook tot de sport gerekend, mits gerelateerd aan de
sportwereld- en cultuur. Kortom, sport is datgene wat door de maatschappij op een bepaald
moment opgemerkt wordt als sport, of hetgeen dat opgemerkt wordt als zijnde gerelateerd aan
de sportwereld- en cultuur.” Deze definitie werd gehanteerd in dit onderzoek om verdere
discussies over een definitie van sport uit te sluiten.
4.2. Federaties
De meeste sportclubs in Vlaanderen zijn aangesloten bij de federatie van hun sporttak.
Tennisclub De Players in Ninove is bijvoorbeeld aangesloten bij de Vlaamse
Tennisvereniging. Er zijn tal van federaties, die op zich weer aangesloten zijn bij de
hoofdsportfederatie. De Vlaamse Sportfederatie werkt vanuit de overheid, ondersteunt de
federaties per sporttak en overkoepelt de klassieke sporten. Er zijn ook andere federaties,
zoals FROS (Federatie voor Recreatie en Omnisport), die vooral de amateursporten
behandelen, waar minder aandacht naar uit gaat (Cfr. Ultimate Frisbee). Bloso heeft 90
erkende Vlaamse sportfederaties, die uit federaties bestaan zoals FROS, welke zelf ook nog
eens verschillende sporten vertegenwoordigt. Toch zijn er nog heel wat clubs die geen
controle/regeling wensen van bovenaf (zoals breakdanceclubs) en maximale autonomie willen
behouden.
16 Sportmanagement UGent
5. Innovatie in sport
5.1. Inleiding
In dit hoofdstuk wordt gekeken hoe innovatie in de sport wordt gekaderd en wie de
participanten zijn. Iedereen kent de klassieke sporten zoals voetbal, basketbal, atletiek,
enzovoort. Hedendaags komen steeds meer nieuwe sporten op de proppen, die een ander
doelpubliek kunnen bereiken en helpen de maatschappij meer fysiek actief te krijgen.
Er zijn vernieuwingen in materiaal, techniek en structuur. Sheridan (2007) onderzocht de
technische en technologische innovaties in de sport, terwijl Hyysalo (2009) de structurele
veranderingen in de sportindustrie besprak. Deze voorbeelden zijn echter niet de innovaties
die hier bedoeld worden. Met de innovatieve kracht van de sport bedoelt men nieuwe sporten,
die recent opgedoken zijn, of wijzigingen van een bestaande sport. Een samengestelde
definitie van sport en innovatie werd gebruikt om tot een waardige definitie voor innovatie in
de sport te komen. Deze definitie wordt gekenmerkt door een vernieuwing, die
geïmplementeerd wordt in sportvormen, -varianten, -ruimte, - accommodatie, -materialen, -
hulpmiddelen, beleid en organisatie, -training, -coaching en arbitrage (Mulier Instituut, jaartal
onbekend).
Om een zicht te krijgen op welke innovaties er zijn in de sport, werd het model van Avlonitis,
Papastathopoulou, & Gounaris (2001) gebruikt als basis om een model, betreffende sporten,
te maken.
5.2. Vergelijking met Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001)
Als basis werd het model van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001) gebruikt, die
hiervoor al werd vermeld. Belangrijk hierbij is dat er een verschil moet zijn tussen de
categorieën, maar dat er eveneens overlap kan zijn tussen de categorieën. Het veranderd
model is beschreven in tabel 2.
Men bedoelt met ‘een sport nieuw tot de markt of doelgroep’ een sport die als volledig nieuw
wordt aanzien door iedereen. Een sport die nog niet werd geïntroduceerd in de sportwereld,
maar de afgelopen jaren zijn weg naar bekendheid vindt.
Wanneer een sport nieuw is voor de aanbieder betekent dit dat huidige sportclubs zich, buiten
hun eigen sport, ook gaan professionaliseren in een nieuwe sport. Een tennisclub kan zich
bijvoorbeeld uitbreiden, door Racketlon lessen te geven in samenwerking met andere clubs.
UGent Sportmanagement 17
Als sport wordt geleverd op een nieuwe manier bedoelt men dat een huidige sport wordt
gewijzigd in een paar opzichten, zodanig dat de beginselen van de gebaseerde sport er nog
inzitten, maar deze anders wordt uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan is Padel, een nieuwe
racketsport overgevlogen vanuit Spanje. Padel is een mix is van tennis en squash.
Wanneer een sport onder een gewijzigde vorm wordt aangebracht, bedoelt men dat het idee
van deze sport al bestaat, maar er nog geen echte sport van is gemaakt. De Double Dutch
methode in Rope Skipping die nu competitief wordt beoefend, verschilt van het vroegere
touwtjespringen op de speelplaats.
Sommige sporten hebben eenzelfde strategie als een bestaande sport en worden dus op
eenzelfde manier aangeboden en gepromoot. X-bike lijkt sterk op Spinning en kan dus op
dezelfde manier aangeboden en gepromoot worden, ook al is deze sport nieuw voor de
aanbieder.
Een herlancering in de sport komt niet vaak voor. Lacrosse werd lang geleden als Olympische
discipline gezien, maar werd naar de achtergrond verwezen. Hedendaags weet deze teamsport
zich weer een baan te vinden naar de top.
Dit model wordt gebruikt, zodanig dat alle nieuwe of relatief nieuwe sporten kunnen
gecategoriseerd worden in één of meerdere van de zes typologieën. Op die manier kan een
onderscheid gemaakt worden tussen verschillende nieuwe sporten.
6. Karakteristieken van participanten van nieuwe sporten
In het vorige model werd behandeld hoe verschillende innovatieve sporten kunnen opgesplitst
worden naargelang hoe vernieuwend ze zijn. Waarom mensen kiezen voor een sport is echter
Tabel 2: Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001)
1. Sport is nieuw tot de markt/doelgroep.
2. Sport is nieuw voor de aanbieder zijnde club, federatie, school of gemeente.
3. Sport wordt op een nieuwe manier geleverd.
4. Sport wordt onder een (sterk) gewijzigde vorm aangeboden.
5. Sport is nieuw voor de aanbieder, maar wordt op dezelfde manier aangeboden en
gepromoot.
6. Sport is herlancering van een bestaande sport.
18 Sportmanagement UGent
ook een vraag die moet gesteld worden. De sportieve geschiedenis van de sportparticipanten
en hoe zij verschillen met de klassieke sporters moet onderzocht worden.
Sportparticipanten zijn al veelvuldig bevraagd over hun karakteristieken. Mallett et al. (2007)
onderzocht met behulp van de sportmotivatieschaal (SMS-6), wat sportparticipanten
motiveerden. Zij wilden inzicht vergaren omtrent waarom mensen sporten en wat hun
motieven met betrekking tot dit thema zijn.
Een ander onderzoek (O'Sullivan et al., 1998) beschreef de persoonlijkheidstrekken van
sportparticipanten. In geen enkel onderzoek werd echter beschreven van waar sporters
vandaan komen. Daarenboven wordt het nog moeilijker wanneer men alleen beoefenaars van
nieuwe sporten wenst aan te spreken.
Een theorie die kan aangehaald worden, is deze van ‘Lead Users’. Vonhippel (1986)
definieerde ‘Lead Users’ als “gebruikers die bepaalde behoeften hebben en deze behoeften
sneller waarnemen dan anderen. Ze lopen voor op het gros van de mensen en vinden sneller
oplossingen voor zulke behoeften.”
Als deze stelling in de sport geïntegreerd wordt, zullen individuen zich aangetrokken voelen
tot het beoefenen van een nieuwe sport, waardoor zij als ‘Lead Users’ in de sport worden
bestempeld. Mensen die in de winkel sneller kiezen voor nieuwe producten, zullen misschien
ook sneller overstappen naar nieuwe sporten, wanneer deze worden geïntroduceerd of nog
moeten geïntroduceerd worden in het sportmilieu. ‘Lead Users’ waren bijvoorbeeld de eerste
personen die het skateboard en de fiets gebruikten als een alternatief transportmiddel.
Deze ‘Lead Users’ zijn echter niet alleen personen. Ook bedrijven en organisaties kunnen
‘Lead Users’ zijn. Zij kunnen bijvoorbeeld een machine creëren die louter voor hun bedrijf
van toepassing is en nog nergens anders werd geproduceerd. Hun doel is niet om iets te
verkopen, maar wel om te voldoen aan de noden van het bedrijf. Verschillende bedrijven
hebben een team van ‘Lead Users’ die dergelijke trends van behoeften kunnen waarnemen
nog voor deze bestaan (Vonhippel, 1986). Het onderzoek van Vonhippel was revolutionair
voor zijn tijd. Hij toonde aan hoe ‘Lead Users’ kunnen geïntegreerd worden in
marktonderzoek van bedrijven. In het vierstappen-proces legt hij uit hoe men eerst een
belangrijke markt of technologische trend moet waarnemen, om vervolgens de ‘Lead Users’
te identificeren die door hun ervaring of noden een meerwaarde kunnen bieden aan het
bedrijf. Eens de data van de ‘Lead Users’ is geanalyseerd, kan men een project opstellen,
gericht naar de geïnteresseerde markt.
Het tegenovergestelde van de ‘Lead Users’ noemt men de conservatieve consumenten of
‘Laggards’. Hun primaire motivatie is het behouden van hun levensstijl. Zij zoeken manieren
UGent Sportmanagement 19
Fig. 3: Lead Users. Vonhippel (1986)
om nieuwe technologieën te dwarsbomen en te blokkeren. Deze kunnen een groot
struikelblok vormen voor bedrijven, aangezien zij niet als potentiële klanten worden gezien en
als tegenhangers kunnen gezien worden ten opzichte van de ‘Early Adopters’. Deze ‘Early
Adopters’ kenmerken zich door geïntroduceerde producten of diensten snel aan te kopen en
om een voordeel te creëren ten opzichte van andere gebruikers. Tussen deze ‘Early Adopters’
en de ‘Laggards’ bestaat ook nog de eerdere grote meerderheid en de latere grote
meerderheid, ook wel ‘Routine Users’ genoemd. Dit zijn twee grote groepen waar het
grootste deel van productie en aankoop plaatsvindt. In het huidig onderzoek werd vooral
bevraagd of de beoefenaars van nieuwe sporten de karakteristieken bezitten van ‘Lead Users’.
20 Sportmanagement UGent
METHODOLOGIE STUDIE I
1. Sampling & Data
Er werd gekozen voor een beschrijvend onderzoek aan de hand van een online vragenlijst.
Hoe dit tot stand gekomen is, wordt beschreven in de volgende stappen.
Stap 1: Database
Voor het verzamelen van gegevens werd beroep gedaan op de Sportdatabank Vlaanderen en
de database van FROS. Samen vormen ze een database waarin alle sporten werden verzameld.
In totaal werden 1282 sportdisciplines gevonden; 1271 waren afkomstig uit de Sportdatabank
Vlaanderen en 11 werden uit de database van FROS gehaald. Hierin zijn ook nummers van
bepaalde sporten te vinden, zoals de verschillende loopnummers bij atletiek (Bijlage 1).
Stap 2: Expertenpanel
Uit deze database werd, door middel van een expertenpanel, een selectie gemaakt van alle
nieuwe of relatief nieuwe sporten. Er werden vijf experten op het vlak van innovatie in de
sport aangesteld, om deze nieuwe sporten aan te duiden. Wanneer een sport meer dan één keer
werd aangeduid door de experten, behoorde deze sport tot de populatie van nieuwe sporten in
Vlaanderen.
Deze experten waren: Kris De Coorde, sporttechnisch coördinator van FROS, Frank Bulcaen,
diensthoofd sport Provincie West-Vlaanderen, Walter Dingemans, Coördinator
sportondersteuning Stad Antwerpen, Ianthe Quireyns, verantwoordelijke Animatie en
Evenementen Provincie Antwerpen en Geert Beeckman, sportpromotor en inspectie bij
BLOSO. Zij werden gekozen op basis van hun gemeenschappelijke expertise op het vlak van
innovatie in de sport en vertegenwoordigen de verschillende instanties in de sportwereld
(federatie, provincie, stad, evenement en sportgemeenschap). Bij deze database werd een
bijkomende informatiebrief meegestuurd door Prof. Dr. Annick Willem, waarin het doel van
het onderzoek vermeld stond. Een belangrijk punt hierbij was dat er gezocht werd naar
sporten die nieuw of geïntroduceerd waren de afgelopen tien jaar. Een sport kan als nieuw
gedefinieerd worden, ook al draait deze reeds tien jaar mee. Deze informatiebrief is te vinden
in bijlage 2.
Wanneer alle experten de lijst met nieuwe sporten hadden doorgestuurd, werd een
samengevoegde lijst gemaakt (Bijlage 3). Het behalen van ‘matches’ was een streefdoel van
dit onderzoek. Matches houdt in dat nieuwe sporten meer dan één keer werden gekozen. Om
UGent Sportmanagement 21
meer van deze matches te bekomen, werd de database van elke expert doorgestuurd naar alle
overige experten. Op die manier werd meer de nadruk gelegd op deze nieuwe sporten en
hadden zij alsnog de mogelijkheid om de niet gekozen sporten aan te duiden als nieuwe sport.
Sommige sporten werden eerst niet aangeduid door één expert, maar werden als dusdanig wel
bij een tweede keer gekozen.
Wanneer elke expert zijn finale lijst met nieuwe sporten had doorgestuurd, werden deze
lijsten samengebundeld tot één volledige lijst. Deze lijst vormt de populatie van nieuwe
sporten in Vlaanderen. Van de 144 sportdisciplines werden echter enkel de sporten die door
minstens twee experten als nieuw beschouwd werden, opgenomen in de steekproef.
In die 144 nieuwe sporten werden 77 matches gevonden. Er werd slechts één sport unaniem
gekozen, namelijk Kubb. 7 Sporten werden 4 keer gekozen, 22 sporten 3 keer en 46 sporten 2
keer. De samenvatting bevindt zich in tabel 3.
Tabel 3: Samenvatting populatie nieuwe sporten in Vlaanderen
Stap 3: Vragenlijst Vervolgens werden alle personen die verantwoordelijk waren voor de nieuwe sporten
aangesproken. Zij werden door middel van een vragenlijst bevraagd over hun specifieke sport.
Dit had als bedoeling een categorisatie te maken van nieuwe sporten. Deze categorisatie is
vergelijkbaar en gebaseerd op het werk van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001)
en is terug te vinden in tabel 2. Verder werd algemene info bevraagd over de club alsook de
samenstelling ervan, om op deze manier een beter zicht te krijgen op de inhoud van deze
Tabel 4: Matchinglijst
22 Sportmanagement UGent
nieuwe sporten. Er werd gepolst in welke fase deze sporten zich bevinden en of deze sport
geen hype was. Dit werd gedaan aan de hand van items gerelateerd aan de innovatieve fasen,
om zo de sport te kunnen vernauwen naar één fase en/of hype.
Eén of meer verantwoordelijken per sport werden online bevraagd. Door meerdere
verantwoordelijken per sport te bevragen werd de kans om minstens één respondent per sport
te kunnen krijgen, verhoogd.
Stap 4: Contactgegevens
Via de Sportdatabank Vlaanderen werden de meeste contactgegevens van de verschillende
clubs en federaties gevonden. Wanneer deze nog niet ingevoerd waren in de Sportdatabank,
werd er gekeken of FROS over de nodige contactgegevens beschikte. Wanneer deze
sport(discipline) nog niet werd gevonden, dan werd er op het Internet gezocht om na te gaan
of er een club bestaat of een persoon die verantwoordelijk is voor de verspreiding van de sport
in Vlaanderen.
Sommige sporten hadden meerdere verantwoordelijken door bijvoorbeeld een groot
clubaantal in Vlaanderen. Deze werden allemaal bevraagd. Zodoende kon het zijn dat een
sport meerdere malen werd vertegenwoordigd.
Er werden 218 personen gecontacteerd, verspreid over 43 sporten. Aangezien er in totaal 77
nieuwe sporten waren, konden van 34 sporten geen contactgegevens gevonden worden in
Vlaanderen of werden ze om een bepaalde reden niet gekozen als nieuwe sport in Vlaanderen.
Er zijn verschillende redenen waarom sporten niet gevonden of bevraagd zijn:
Sport is alleen in het buitenland of Wallonië te vinden: Hockey Camogie, Hockey Shinty,
Tough Mudder, Kanokajak - Dragonboat, Puenting, Skiën Firngleiten & Gras, Body
Shaping.
Sport is eerder een attractie: Zorbing, Airpower, Airboard, House Running, Bouncing,
Parabounce, Sky Fever.
Sporten zijn slechts kinderspelletjes: Bumball, Collball, Bounceball.
Geen info over de sport: Openwaterzwemmen concept stad, Juken Jutsu, Hackey Sack,
Vampire-jumping, Kojo, Silambam, Flyboarden, Sportklimmen - snelheid, Atletiek -
Wheelen, Tambo & tanto, Wielrennen – Scratch, Krabee Krabong, Puenting,
Kooivoetbal, Speedminton
UGent Sportmanagement 23
Daarom werden deze 34 ‘sporten’ achterwege gelaten, aangezien zij niet representatief waren
voor innovatieve sporten in Vlaanderen. Zodoende werd een totaal bekomen van 43 nieuwe
sporten in Vlaanderen. In tabel 4 staat een overzicht.
De respons was 89 van de 218 verantwoordelijken. Van de 89 beantwoorden reageerden er 80
personen van de eerste keer. De mensen die niet op de eerste mail reageerden, werden
opnieuw aangespoord om mee te doen aan het onderzoek. De overige 9 personen werden via
een tweede mail gecontacteerd en hebben dan de vragenlijst ingevuld.
Er waren 85 personen die een positieve antwoordenlijst doorstuurden. 4 waren negatief. Met
negatief worden de reacties bedoeld door personen die niet behoren tot de database van
nieuwe sporten, opgesteld door experten. Deze werden niet meegeteld in het onderzoek.
Aangezien heel wat contactgegevens incorrect waren vanuit de Sportdatabank, werden een
resem gegevens geschrapt, doordat zij de sport in kwestie niet kenden of er verantwoordelijk
voor waren.
In totaal hebben 89 personen gereageerd waaronder 4 negatieven, zodanig dat er een totaal
van 43 nieuwe sporten werd bekomen uit 85 reacties.
Verscheidene sporten kwamen meer dan één keer voor; Longboarden (8), Ultimate Frisbee
(8), Krav Maga (6), Pole (5), BMX Flatland (4), Kitesurfen (4), Pilates (3), Racketlon (3),
Body Combat (3), Bouldering (2), Disc Golf (2), Skike (2), Trailrunning (2), Buggy Kite (2),
Drytool Climbing (2) en Zumba (2). Wanneer deze sporten 3 of meer verschillende
antwoorden hadden, werden deze onderling vergeleken. Bij alle antwoorden werd een
gemiddelde gegeven per sport, om zo de gegevens niet te laten beïnvloeden door een groot
aantal reacties van één sport.
Tabel 4: Overzicht reacties
Items N
Aantal nieuwe sporten 77
Contactgegevens van nieuwe sporten niet gevonden 34
Aantal personen gecontacteerd 218
Aantal beantwoorde respondenten 89
Respondenten gereageerd na eerste contact 80
Respondenten gereageerd na tweede contact 9
Effectief aantal gebruikte respondenten 85
Aantal sporten uiteindelijk beantwoord 43
Aantal respondenten per sport:
Ultimate Frisbee, Longboarden
Krav Maga
Pole
BMX Flatland, Kitesurfen
8
6
5
4
24 Sportmanagement UGent
Vervolg tabel 4: Overzicht reacties
Pilates, Racketlon, Body Combat
Bouldering, Disc Golf, Skike, Trailrunning, Buggy Kite
Drytool Climbing, Zumba
Aquacycling, Bladercross, Body Attack, Body Jam,
Bossaball, Crossfit, Drytool Climbing, Ijsklimmen, Jeet Kune
Do, Kettlebell, Kin-ball, Kubb, Lead Climbing, Mat Curling,
Mountainbike Enduro, Mountainboarden, Padel, Pakua,
Pannavoetbal, Parkour, Partyrobics, Striding, Systema, Tag
Rugby, Wielrennen Downhill, Wing Tsun, Wingsuit, X-bike
3
2
1
2. Meetinstrumenten
De vragenlijst werd opgebouwd uit drie delen: het eerste deel was een algemene bevraging
over de sport, het tweede deel ging over categorisatie van nieuwe sporten en het derde stuk
handelde over fasen en hypes.
In het eerste deel werd er algemene info gevraagd over de sport zelf, om meer te weten te
komen over innovatieve sporten in Vlaanderen. Vragen werden gesteld over geografie,
geslacht, aantal, samenstelling, internationalisatie, aansluiting, soort sport, structuur,
trainingen/competitie, enz. De antwoorden varieerden van twee tot zeven mogelijkheden. Er
werd vaak geopteerd voor ja/nee vragen om een duidelijk onderscheid te maken. Bij elke
vraag werd er het antwoord ‘anders’ bijgezet, zodanig dat twijfelgevallen hun mening hierin
konden weergeven. Dit was een automatisch antwoord van Google Drive voor het formuleren
van een eigen mening. De vragen van deze vragenlijst bevinden zich in bijlage 4.
Het tweede deel betreffende de categorisatie werd afgeleid uit de generieke vragenlijst van
Alam (2006), baserend op het model van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris (2001). De
categorisatie van nieuwe services werd in het onderzoek uitgediept tot een model, die alle
financiële bedrijven kon categoriseren. Alam stelde op basis van dit model zijn 11 items
samen, die representatief waren voor zijn studie.
In het huidig onderzoek werden de items aangepast in functie van de sport. Deze items
bevinden zich in tabel 5. Er werd gekozen voor een Likert schaal (1= helemaal mee oneens,
tot 5= helemaal mee eens) om de categorisatie makkelijker te laten verlopen. 11 items werden
gekozen voor de categorisatie. Deze items zijn elk sterk verwant met één van de zes
categorieën van het sportmodel, vergelijkend met het model van Avlonitis, Papastathopoulou,
& Gounaris (2001) zoals beschreven staat in 5.2. van de theorie. Indien de personen die de
UGent Sportmanagement 25
vragenlijst invulden, het helemaal eens waren met een bepaald item, leunden ze eerder aan bij
de categorie waaronder dit item viel. De eerste drie items sloten aan bij de categorie: ‘Sport is
nieuw tot de doelgroep’. Item vier en vijf werden gecategoriseerd onder: ‘Sport is nieuw voor
de aanbieder zijnde club, federatie, school of gemeente’. Item zes en zeven vielen onder:
‘Sport wordt op een nieuwe manier geleverd’. De categorie ‘Sport wordt onder een (sterk)
gewijzigde vorm aangeboden’ bevatte items acht en negen. Item tien had betrekking op ‘Sport
is nieuw voor de aanbieder, maar wordt op dezelfde manier aangeboden en gepromoot’ en
item elf tot ‘Sport is herlancering van een bestaande sport’. Het volledige model staat in
bijlage 5.
Tabel 5: Categorisatie
ITEMS Helemaal
mee
oneens
Mee
oneens
Neutraal Mee
eens
Helemaal
mee eens
1. De sport liet toe dat de aanbieder een
nieuwe doelgroep vond.
2. De sport is een totaal nieuwe sport.
3. De sport wordt aangeboden op een volledig
andere manier t.o.v. vergelijkbare sporten.
4. De sportclub/federatie… biedt een
uitbreiding van hun bestaand sportaanbod.
5. De sport is volledig nieuw voor de
aanbieder zijnde club/federatie…
6. De sport vereist andere infrastructuur of
materiaal.
7. De sport zorgde ervoor dat er een
verandering kwam in het sportgedrag van de
beoefenaars.
8. De sport is een variant van een bestaande
sport.
9. De sport is een herziening/verbetering van
een bestaande sport.
10. De sport wordt op dezelfde manier
gepromoot en aangeboden als de andere
sporten van de aanbieder.
11. De sport is een herlancering van een
bestaande sport.
Het derde deel toonde aan in welke fase de sport zich bevond en of deze geen hype was.
Deze vragenlijst werd zelf samengesteld, baserend op de kenmerken van de
productlevenscyclus van Vernon (1966), beschreven door URENIO, & Komninos (2002).
Opnieuw werd er gekozen voor de Likert-schaal (1=helemaal mee oneens, tot 5=helemaal
26 Sportmanagement UGent
mee eens). Bij de vragenlijst over de fasen werden 14 item gekozen. In tabel 6 ziet u de
verschillende items; het model zit in bijlage 6. In tabel 7 worden de 2 items weergegeven voor
een hype.
In totaal werden 34 vragen opgesteld. De vragenlijst werd zodanig opgebouwd dat, wanneer
de personen een bepaald antwoord gaven, ze doorverwezen werden naar de pagina die
aansloot bij hun antwoord. Voorbeeld: Als zij aanduidden dat hun sport een teamsport was en
geen individuele sport, dan werd deze persoon doorverwezen naar een pagina met meer
vragen over de sport in teamverband, terwijl diegenen die individuele sport aanduidden naar
een andere pagina werden geleid.
Tabel 6: Fasen
ITEMS Helemaal
mee
oneens
Mee
oneens
Neutraal Mee
eens
Helemaal
mee eens
1. De sport heeft nog geen concrete
vormen, het is nog in ontwikkeling.
2. Er is vraag naar de sport, maar nog
geen aanbod.
3. Er bestaat nog geen club of er zijn
nog geen leden in Vlaanderen.
4. De sport wordt reëel: het wordt voor
de eerste malen beoefend.
5. De eerste ledenverwerving is een feit. 6. De sport staat nog in zijn
kinderschoenen.
7. Er wordt volop reclame gemaakt om
een breder publiek aan te trekken.
8. Er is een stijgende evolutie te merken
in het aantal leden.
9. De sport wordt bekend bij een groter
publiek.
10. De sport(club) heeft zijn gewenst
aantal leden of publiek nog niet bereikt.
11. De sport is alom bekend en men
heeft genoeg participanten om de
continuïteit te garanderen.
12. De sport heeft zijn positie verdiend
in de sportmaatschappij.
13. De sport krijgt te maken met een
daling in participanten.
14. De sport dooft stilaan uit door te
weinig interesse.
UGent Sportmanagement 27
Tabel 7 : Hypes
ITEMS Helemaal
mee
oneens
Mee
oneens
Neutraal Mee
eens
Helemaal
mee eens
15. De sport krijgt bij het introduceren
massaal veel belangstelling, maar
verdwijnt langzaam aan naar de
achtergrond.
16. De meeste participanten proberen de
sport enkele malen uit, maar blijven
deze niet beoefenen.
Deze drie delen werden vervolgens geïntegreerd tot een geheel, zodanig dat één vragenlijst
kon doorgestuurd worden. Google Drive werd gebruikt om een online vragenlijst aan te
maken, die doorgestuurd werd naar de mogelijke kandidaten door middel van een link. Deze
vragenlijst werd eerst gestuurd naar FROS om na te gaan of zij nog een bepaalde invalshoek
hadden die over het hoofd werd gezien. De afdeling die werkt rond innovatie in de sport en
promotie had deze vragenlijst aandachtig bestudeerd en verbeterd wat resulteerde tot een
optimale vragenlijst. Deze werd verscheidene keren getest door de mensen van de afdeling.
Deze resultaten werden niet meegeteld of opgenomen in het onderzoek.
3. Analyse
3.1. Sportniveau kenmerken
Op sportniveau werd gekeken naar de verschillen tussen alle sporten. Van de sporten met
meer dan één respondent werd een gemiddelde genomen om één antwoord per sport te
bekomen. Er werd gekeken op sportniveau en op respondentenniveau. Op sportniveau werd
een onderscheid gemaakt tussen de soorten kenmerken: algemene, club-, competitie- en
buitenlandse kenmerken.
3.1.1. Algemene kenmerken
In grafiek 1 wordt de verdeling van de totale steekproef inzake teamsporten en individuele
sporten weergegeven. Bij Pilates hadden 2 personen gekozen voor zowel individueel als
teamsport en 1 persoon voor individuele sport. Bij Trailrunning en Skike zijn er 2
verschillende antwoorden, maar geen meerderheid. Daarom werden alleen gemiddelden bij 3
of meer antwoorden per sport gekozen. De overige antwoorden kwamen overeen inzake keuze
teamsport of individuele sport. Van de nieuwe sporten waren 67,06% individuele sporten,
28 Sportmanagement UGent
18,82% teamsporten en 14,12% hadden een ander antwoord. Van de teamsporten varieerde
het aantal teamspelers van 2 tot 10. Bij 3 van de 16 teamsporten werd er een scheidsrechter
gebruikt tegenover bij 11 niet. Er waren 2 missing values.
Er waren geen verschillen binnen een sport als het ging over al dan niet contactsport. De
nieuwe sporten waren overwegend niet-contactsporten (86,05%), tegenover 13,95%
contactsporten. 58,14% definieerde zijn/haar sport als niet extreem, terwijl 37,21% wel hun
sport als extreem zag. 4,65% vond het afhankelijk van de omstandigheden (Grafiek 2).
Binnen bepaalde sporten waren er verschillen over het feit dat een sport al dan niet risicovol
was. Bij BMX Flatland was hierover geen eensgezindheid. 25% vond Kitesurfen niet
risicovol tegenover 75% wel risicovol. In Krav Maga waren de meningen gelijk verdeeld. Bij
Pole was men overwegend overtuigd dat het risicovol was (80%). De meningen voor Ultimate
Grafiek 2: Verdeling extreme sporten en niet-extreme sporten (n=43)
Grafiek 1: Verdeling teamsporten en individuele sporten (n=43)
UGent Sportmanagement 29
Frisbee waren verdeeld. 50% vond de sport niet risicovol ten opzichte van 37,5% risicovol
met 1 missing value (12,5%). De totale steekproef bestond uit 60,5% niet risicovolle sporten,
34,9% risicovolle sporten en 4,7% konden niet kiezen.
Tussen de respondenten onderling was men niet eensgezind of er een uitstekende fysieke
conditie nodig was. De ene helft bij Kitesurfen vond dat conditie nodig is, de andere helft
vond dit niet essentieel. Ook bij Krav Maga was men het er niet over eens. 66,7% zei dat
conditie niet nodig was ten opzichte van 33,3% wel. Bij Pole vond men dat dit conditioneel
stuk eerder essentieel was (60%) tegenover 40% niet.
Bij alle sporten samen, vond 60,5% dat geen uitstekende fysieke conditie nodig was om hun
nieuwe sport te beoefenen. 30,2% vond dit wel en 9,3% hadden een ander antwoord gekozen
(Tabel 8).
Tabel 8: Is er een uitstekende fysieke conditie nodig?
Sport Conditie nodig Conditie niet nodig Ander antwoord
Kitesurfen(n=4) 50 % 50% 0%
Krav Maga(n=6) 33,3% 66,7% 0%
Pole(n=5) 60% 40% 0%
Alle sporten(n=43) 30,2% 60,5% 9,3%
Elke nieuwe sport had zijn eigen specifieke sportmateriaal gaande van Padelracketten tot
ijshouwelen. Ook de infrastructuur was meestal specifiek voor de sport.
Als in het algemeen gekeken werd naar welk geslacht de sport zich richtte, dan varieerde dit
enorm met de realiteit. Het merendeel dacht dat hun sport zich hoofdzakelijk naar beide
geslachten richtte (90,6%), terwijl slechts 2,4% dacht dat er mannelijk overwicht bestond en
7,1% dat er een vrouwelijk overwicht was. Van alle reacties van Kitesurfen vond 25% dat de
sport eerder voor mannen weggelegd was. Bij Pole zei liefst 60% dat het eerder aan vrouwen
besteed was. Dit item duidde op welk geslacht men zich richtte of probeerde te richten om de
sport te beoefenen en niet op de verhouding tussen mannen en vrouwen, wat later besproken
zal worden.
De leeftijdscategorie waarnaar een sport zich richtte toonde veel verschillen binnen een sport.
Een overzicht tussen de respondenten per sport alsook de totale steekproef is te vinden in
tabel 9.
Het totaalbeeld van grafiek 3 geeft weer dat nieuwe sporten zich met een grote meerderheid
richtten tot alle leeftijden met 65%. Naast dit gigantisch overwicht, ging 7,5% ervan uit dat ze
zich richtten naar <12 jarigen, 2,5% naar 12-18 jarigen en 10% naar 18-30 jarigen. 15% koos
voor een eigen leeftijdscategorie die niet beschreven was in de antwoordmogelijkheden.
30 Sportmanagement UGent
Als er bij het totaal geen percentages staan voor een item, betekent dit dat het gemiddelde
werd gekozen per sport en eventuele percenten in een categorie kunnen wegvallen. Dit kan
een vertekend beeld geven zoals in tabel 9.
Tabel 9: Tot welke leeftijdscategorie richt de sport zich? (%)
<12j 12-18j 18-30j 30-55j >55j Alle Ander antwoord
BMX Flatland(n=4) 0,67 0,33
Body Combat(n=3) 0,33 0,33 0,33
Kitesurfen(n=4) 0,25 0,25 0,25 0,25
Krav Maga(n=6) 0,17 0,67 0,17
Longboarden(n=8) 0,13 0,37 0,50
Pilates(n=3) 0,67 0,33
Pole(n=5) 0,20 0,80
Racketlon(n=3) 0,33 0,67
Ultimate Frisbee(n=8) 0,38 0,38 0,25
Alle sporten(n=43) 0,08 0,03 0,10 0,65 0,15
Synthesetabel 1: Algemene kenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen
Teamsport of
individuele sport
Meerderheid zijn individuele sporten
(67%).
Weinig scheidsrechters
bij teamsporten.
Contact of niet-
contactsporten
Meerderheid zijn niet-contactsporten
(86%).
Extremiteit Meerderheid zijn niet extreme sporten
(58%).
Grafiek 3: Leeftijdscategorieën van de nieuwe sporten (n=43)
UGent Sportmanagement 31
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Risicovolle sport Meerderheid zijn niet risicovolle sporten
(61%).
Uitstekende fysieke
conditie nodig
Meerderheid vindt dat geen uitstekende
fysieke conditie nodig is (61%).
Specifiek
sportmateriaal
Elke nieuwe sport heeft eigen nieuw
sportmateriaal.
Naar welk geslacht
wordt gericht.
Meerderheid richt zich naar beide
geslachten (91%).
Naar welke leeftijd
wordt gericht.
Meerderheid richt zich op alle leeftijden
(65%).
3.1.2. Clubkenmerken
Van de 43 sporten werden er 30 in clubverband beoefend. Van deze 30 nieuwe sporten,
vertegenwoordigde 61,9% zelf een club. In 46,3% van de gevallen werden ook andere
disciplines of sporten gegeven. Er kon bijvoorbeeld op een veld van Ultimate Frisbee ook
rugby gegeven worden.
Verschillende personen werden bevraagd hoeveel clubs men denkt dat er bestaan in
Vlaanderen. De reacties, binnen de verschillende sporten, waren verdeeld, zoals kan afgeleid
worden uit tabel 10. De schatting van het aantal clubs in het totaal lag overwegend gespreid,
naast de 3,5% voor meer dan 50 clubs. 22,8% schat 1 tot 5 clubs, 15,8% 5 à 10, 19,3% 10 à
20 en 12,3% 20-50. Het grootste deel (26,3%) wist het niet of durfde niet te schatten.
Tabel 10: Schatting aantal sportclubs in Vlaanderen (%)
Sport 1-5 5-10 10-20 20-50 >50 Weet het niet
BMX Flatland(n=4) 0,50 0,50
Kitesurfen(n=4) 0,25 0,25 0,50
Krav Maga(n=6) 0,17 0,17 0,33 0,33
Longboarden(n=8) 0,14 0,86
Pilates(n=3) 0,33 0,67
Racketlon(n=3) 0,33 0,33 0,33
Ultimate Frisbee(n=8) 0,75 0,25
Alle sporten(n=43) 0,23 0,16 0,19 0,12 0,04 0,26
32 Sportmanagement UGent
Synthesetabel 2: Clubkenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Hebben van club Meerderheid heeft club (70%).
Vertegenwoordigers
club
Meerderheid vertegenwoordigt zelf een
club (62%).
Andere disciplines of
sporten in club
Minderheid geeft aan dat andere sporten
of disciplines worden gegeven (46%).
Schatting clubs per
sport in Vlaanderen
Merendeel weet het niet (26%).
3.1.3. Structurele kenmerken
Tussen de vertegenwoordigers van BMX Flatland heerste er onenigheid over het al dan niet
bestaan van trainingen in Vlaanderen. Sommigen meenden dat er trainingen waren (n=2),
anderen niet (n=2). Bij Kitesurfen heerste dezelfde onenigheid. Bij Longboarden was de
meerderheid (87,5%) ervan overtuigd dat er geen trainingen werden gegeven in Vlaanderen.
Voor Racketlon was men ook niet zeker dat er trainingen werden gegeven. 2/3 dacht van niet,
1/3 dacht van wel. Volgens 79,1% van de ondervraagden per sport werden er trainingen
gegeven in Vlaanderen, 18,6% dacht van niet en 2,3% wist het niet.
In tabel 11 wordt de verdeling weergegeven per sport van het bestaan van erkende trainers in
Vlaanderen. Bij het bekijken van de tabel, valt op dat liefst 48,8% geloofde dat er geen
erkende trainers waren van hun sport. 44,2% van het totaal dacht dat de nieuwe sporten
erkende trainers hadden, uitgereikt door andere sportinstantie(s) dan Bloso, die zelf maar 7%
erkende trainers leverde voor nieuwe sporten. Dit was in het algemeen voor trainingen in
Vlaanderen.
Tabel 11: Erkende trainers in Vlaanderen (%)
Sport Door Bloso Door andere sportinstantie Geen erkende trainers
BMX Flatland(n=4) 0,25 0,25 0,50
Body Combat(n=3) 0,33 0,67
Kitesurfen(n=4) 0,25 0,50 0,25
Krav Maga(n=6) 0,33 0,67
Pole(n=6) 0,40 0,60
Racketlon(n=3) 0,33 0,33 0,33
Ultimate Frisbee(n=8) 0,13 0,50 0,37
Alle sporten(n=43) 0,07 0,44 0,49
UGent Sportmanagement 33
Er was geen eensgezindheid over wanneer men de sport beoefende, met andere woorden of
deze seizoensgebonden was. Bij BMX Flatland beoefende 3/4de
het hele jaar door, terwijl 1/4
alleen in de zomer hun sport uitvoerde. In het Longboarden werd ook overwegend (50%) het
hele jaar door gereden. 12,5% beweerde alleen in de zomer, terwijl 37,5% zei dat dit afhing
van de weersomstandigheden. Als de totale steekproef onder de loep genomen werd, speelden
73 van de 85 antwoorden (85,9%) de nieuwe sporten overwegend het hele jaar door. 5,9%
vond hun sport eerder voor de zomer en 3,5% alleen voor de winter. 4 mensen (4,7%) hadden
een ander antwoord ingevuld.
In een volgende rubriek werd besproken of deze sport binnen, buiten of beiden werd
beoefend. Alleen in Longboarden, Racketlon en Ultimate Frisbee waren er verschillen te
vinden binnen de sport indien men diende te kiezen voor binnen, buiten of allebei. In het
Longboarden meende 75% dit alleen buiten te doen of te kennen, terwijl 25% dit zowel
binnen als buiten beoefende. In Racketlon opteerde 2/3 voor alleen binnen, terwijl 1/3 zowel
binnen als buiten speelde. Bij Ultimate Frisbee meende 75% van de vertegenwoordigers
binnen en buiten te beoefenen, tegenover 12,5% voor binnen en 12,5% voor buiten. Van alle
sporten samen werd 27,9% van de nieuwe sporten binnen beoefend, 32,6% buiten en 39,5%
zowel binnen als buiten.
Op de vraag of hun sport tot een federatie behoorde of kon behoren, waren de meningen
gelijk verdeeld. 48,8% zei van niet, de andere 48,8% zei van wel. 2,4% wist het niet en er
waren 2 missing values. Naast 22 missing values, werden 21 verschillende federaties als naam
gegeven, waarbij alleen FROS meerdere keren(n=4) werd gevonden.
Het verband tussen sporten die aangesloten waren bij een federatie en het hebben van erkende
trainers is terug te vinden in tabel 12 . Hierbij werden erkende trainers van Bloso en andere
sportinstanties samengenomen tot één geheel om duidelijk het onderscheid te maken tussen
wel of niet erkend. Er werd geen significant verband gevonden.
Tabel 12 : Verband tussen aangesloten bij een federatie en erkende trainers
Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Federatie
Pearson Chi-Square 3,52 2 0,17
Totaal
N(%)
Erkende trainers
N(%)
Geen erkende trainers
N(%)
X2
P Federatie
81(100) 38(46,9) 43(53,1)
0,17 Geen 36(44,4) 21(58,3) 15(41,7)
Wel 43(53,1) 16(37,1) 27(67,9)
Anders 2(2,5) 1(50) 1(50)
34 Sportmanagement UGent
Synthesetabel 3: Structurele kenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Trainingen in
Vlaanderen
Meerderheid gelooft in trainingen in
Vlaanderen (79%).
Erkende trainers Meerderheid gelooft in erkende trainers
(51%).
Trainers door andere
sportinstantie (44%)
Trainers door Bloso (7%)
Seizoensgebonden Meerderheid speelt hele jaar door (86%).
Binnen- of
buitensport
Meerderheid speelt zowel binnen als
buiten (40%).
Federatie Geen eensgezindheid in behoren tot
federatie.
FROS werd meerdere
keren aangeduid als
federatie waarbij ze
aangesloten zijn
3.1.4. Competitiekenmerken
In het Longboarden was men er niet over eens of deze sport in competitie werd gespeeld. 6
personen zeiden van wel, 1 persoon zei van niet. In 54,8% van de nieuwe sporten werd
competitie gespeeld, tegenover 45,2% waar er geen werd gespeeld. Hierbij was 1 missing
value te vinden.
Vervolgens werd het tijdstip of tijdsinterval beschreven wanneer deze competitie gespeeld
werd. Onderlinge verschillen tussen vertegenwoordigers van eenzelfde sport werden
gevonden zoals weergegeven in tabel 13. Alle sporten samen gaf dit 50% die geloofde in
occasionele competitie, 9,1% geloofde in wekelijkse competitie en 31,8% in maandelijkse
competitie. 9,1% had nog een ander antwoord.
Deze competitie kon op meerdere niveaus worden gespeeld. Zowel in Kitesurfen,
Longboarden, Pole als Ultimate Frisbee was er geen consensus inzake op welk niveau hun
sport werd beoefend. Uit het algemeen beeld van grafiek 4 wordt besloten dat in deze
steekproef de meeste nieuwe sporten een internationale competitie hadden (60,87%). 17,39%
beperkte zich tot de nationale competitie, 13,04% tot regionaal en 8,70% had een ander
antwoord. De meeste nieuwe sporten werden dus gespeeld op internationaal niveau.
Tabel 13: Wanneer wordt er competitie gespeeld? (%)
Sport Wekelijks Maandelijks Occasioneel Ander antwoord
BMX Flatland(n=4) 0,50 0,50
Kitesurfen(n=4) 0,33 0,67
Longboarden(n=8) 0,14 0,63 0,14
UGent Sportmanagement 35
Vervolg tabel 13: Wanneer wordt er competitie gespeeld? (%)
Sport Wekelijks Maandelijks Occasioneel Ander antwoord
Ultimate Frisbee(n=8) 0,13 0,88
Alle sporten(n=43) 0,09 0,32 0,50 0,09
Het verband tussen trainingen in Vlaanderen en competitie staat in tabel 14. Aangezien er een
significant verband was, werden de volledige rij- en kolompercentages weergegeven in
bijlage 7. Een omgekeerd evenredig verband werd aangetoond, namelijk als er geen
trainingen werden gegeven, kon er wel competitie zijn en omgekeerd.
Tabel 14 : Verband tussen trainingen in Vlaanderen en competitie van de nieuwe sporten
Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Training
Pearson Chi-Square 6,64 2 0,04
Totaal
N(%)
Geen competitie
N(%)
Competitie
N(%)
X2
P
Training
80(100) 30(37,5) 50(62,5)
0,04* Geen 20(25) 3(15) 17(85)
Wel 59(73,8) 27(45,8) 32(54,2)
Anders 1(1,2) 0(0) 1(100)
Significantie op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Synthesetabel 4: Competitiekenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Competitie Meerderheid speelt competitie (55%)
Tijdstip competitie Meerderheid speelt occasioneel
competitie (50%).
Niveau competitie Meerderheid speelt internationale
competitie (61%).
Grafiek 4: Verschillende niveaus van competitie (n=43)
36 Sportmanagement UGent
3.1.5. Buitenlandse kenmerken:
Liefst alle nieuwe sporten waren overtuigd (100%) dat de sport ook in het buitenland bestond.
De vraag is hoe populair deze sport was in het buitenland. De verdeling binnen een sport
bevindt zich in tabel 15. Hiervan werd 1 missing value gevonden.
Tabel 15: Hoe populair is de sport in het buitenland? (%)
Sport Weinig Matig Redelijk Veel Gigantisch Anders
BMX Flatland(n=4) 0,25 0,25 0,50
Body Combat(n=3) 0,33 0,33 0,33
Kitesurfen(n=4) 0,25 0,25 0,50
Krav Maga(n=6) 0,33 0,33 0,33
Longboarden(n=8) 0,50 0,50
Pilates(n=3) 0,67 0,33
Pole(n=5) 0,20 0,20 0,60
Racketlon(n=3) 0,67 0,33
Ultimate Frisbee(n=8) 0,12 0,63 0,12 0,12
Alle sporten(n=43) 0,05 0,17 0,41 0,21 0,14 0,02
Uit dit onderzoek bleek dat nieuwe sporten over de hele wereld (74,4%) werden beoefend.
18,6% geloofde dat hun sport alleen in Europa werd beoefend, 4,7% alleen in Amerika en
2,3% had nog een andere regio opgeschreven. Via kruistabellen werd de Chi-kwadraat
opgevraagd tussen het niveau van de competitie en de populariteit in het buitenland. Het
resultaat is terug te vinden in tabel 16. Er werden 20 missing values gevonden. Hierbij werd
geen significant verband aangetoond.
Tabel 16: Verband tussen niveau van de competitie en populariteit van nieuwe sporten in het
buitenland
Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Pearson Chi-Square 14,69 15 0,46 Totaal
N(%)
Weinig
N(%)
Matig
N(%)
Redelijk
N(%)
Veel
N(%)
Gigantisch
N(%)
Anders
N(%)
X2
P
Niveau
competitie 23(100) 2(8,7) 3(13) 10(43,5) 5(21,7) 2(8,7) 1(4,3)
0,46 Regionaal 3(13) 0(0) 0(0) 2(66,7) 1(33,3) 0(0) 0(0)
Nationaal 4(17,4) 1(25) 0(0) 1(25) 1(25) 1(25) 0(0)
Internationaal 14(60,9) 1(7,1) 3(21,4) 7(50) 1(7,1) 1(7,1) 1(7,1)
Anders 2(8,7) 0(0) 0(0) 0(0) 2(100) 0(0) 0(0)
UGent Sportmanagement 37
Synthesetabel 5: Buitenlandse kenmerken
3.2. Respondentniveau kenmerken
In deze sectie werd de data geanalyseerd op respondentniveau. Respondenten
vertegenwoordigden hun sportclub waar de nieuwe sport werden beoefend.
3.2.1. Clubkenmerken
Alle reacties (n=85) werden gebruikt voor de evolutie van het aantal leden in de club, omdat
de verschillende respondenten tot verschillende clubs behoren. In tabel 17 wordt dit
weergegeven. Er was overwegend een stijgend aantal leden te merken bij nieuwe sporten. Bij
28,3% van de respondenten steeg het ledenaantal sterk in hun club en bij 39,1% steeg deze
licht. Bij 8,7% daalde het ledenaantal licht en bij 6,5% zelfs sterk. In 7 clubs (15,2%)
stagneerde het aantal clubleden die nieuwe sporten beoefenen. 12 antwoorden werden als
missing value gerekend en niet meegeteld in het onderzoek, dit om geen vertekend beeld te
geven. De reden waarom er slechts 46 respondenten hadden geantwoord, was doordat
sommige nieuwe sporten nog geen club hadden en bijgevolg deze vragen niet konden
beantwoorden.
Tabel 17 : Evolutie de afgelopen 5 jaar voor het aantal leden
Frequentie Percent (%)
Sterk dalend 3 6,5
Licht dalend 4 8,7
Gelijk 7 15,2
Licht stijgend 18 39,1
Sterk stijgend 13 28,3
Ander antwoord 1 2,2
Totaal 46 100,0
Missing 12
Uit grafiek 5 kan duidelijk afgeleid worden dat de nieuwe sporten nog over weinig clubleden
beschikten. 40,9% van de clubs bestond uit minder dan 50 leden; 25% had tussen de 50 en
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Buitenland Iedereen gelooft dat sport in buitenland
bestaat (100%).
Populariteit in
buitenland
Meerderheid gelooft in een redelijke
populariteit (41%).
Waar in buitenland Meerderheid gelooft dat sport over de
hele wereld wordt beoefend (74%).
38 Sportmanagement UGent
100 leden en 13,6% tussen de 100 en 200 leden. Slechts 15,9% beschikte over meer dan 400
leden. 4,5% hadden een ander antwoord gegeven en er werden 14 missing values gevonden.
66,7% van de sporten in clubs zei dat de beoefenaars van de nieuwe sporten hoofdzakelijk
mannen waren; 17,8% zei overwegend vrouwen en slechts 15,6% dacht dat men over een
gelijke verdeling beschikte. Er werden 13 missing values gevonden. Dit item sloeg louter op
hoe de verhouding was binnen een club en niet naar welk geslacht men zich oorspronkelijk
richtte.
Het verband tussen de verhouding M/V met het al dan niet extreem zijn van de sport/contact
sport resulteert in tabel 18. Er werden geen significante verbanden gevonden tussen de
verhouding mannen/vrouwen en het al dan niet zijn van een extreme sport of contactsport.
Tabel 18 : Verband tussen verhouding tussen M/V en al dan niet extreme/contactsport Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Extremiteit Pearson Chi-Square 4,50 4 0,34
Contact Pearson Chi-Square 2,49 2 0,29 Totaal
N(%)
M>V
N(%)
M<V
N(%)
M=V
N(%)
X2
P
Totaal 26(100) 15(57,7) 5(19,1) 6(23,1)
0,34 Niet extreem 16(61,5) 8(50) 5(31,2) 3(18,8)
Extreem 9(34,6) 6(66,7) 0(0) 3(33,3)
Anders 1(3,8) 1(100) 0(0) 0(0)
Totaal 26(100) 15(57,7) 5(19,2) 6(23,1)
0,29 Niet contact 23(88,5) 12(52,2) 5(21,7) 6(26,1)
Contact 3(11,5) 3(100) 0(0) 0(0)
Bij 51,1% van de nieuwe sporten bestond er een jeugdwerking in clubverband en bij 48,9%
niet. Er werden 13 missing values gevonden.
Grafiek 5 : Verdeling aantal clubleden (n=46)
UGent Sportmanagement 39
Er werd dieper ingegaan op de trainingen in clubverband. In de clubs werd in 98,3% van de
gevallen trainingen gegeven van deze nieuwe sporten. In 2,3% van de gevallen werd geen
training gegeven. 2,3% had een ander antwoord en er werden 15 missing values gevonden.
Deze trainingen werden op verschillende tijdstippen gegeven zoals weergegeven in grafiek 6.
Wekelijks werd er bij 82,5% van de nieuwe sporten trainingen gegeven in clubverband; 2,5%
zei dat dit maandelijks gebeurde, 7,5% hield het eerder bij occasionele momenten en tenslotte
meende de overige 7,5% nog op een ander moment les te geven.
In tabel 19 werd het verband onderzocht tussen het aantal clubs in Vlaanderen en het aantal
leden van de club enerzijds en tussen het aantal clubs en clubs aangesloten bij een federatie
anderzijds. Geen significante resultaten werden gevonden.
Tabel 19 : Verband tussen aantal clubs in Vlaanderen en aantal leden van de club/ aangesloten
bij een federatie
Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Leden club Pearson Chi-Square 29,04 25 0,26
Federatie Pearson Chi-Square 13,94 10 0,18 Totaal
N(%)
1-5
N(%)
5-10
N(%)
10-20
N(%)
20-50
N(%)
>50
N(%)
Niet weten
N(%)
X2
p
Federatie 78(100) 15(19,2) 9(11,5) 12(15,4) 7(9) 3(3,8) 32(41)
0,26 Wel 42(53,8) 8(19) 3(7,1) 11(26,2) 3(7,1) 1(2,4) 16(38,1)
Geen 34(43,6) 7(20,6) 6(17,6) 0(0) 4(11,8) 2(5,9) 15(44,1)
Anders 2(2,6) 0(0) 0(0) 1(50) 0(0) 0(0) 1(50)
Aantal leden 52(100) 15(28,8) 8(15,4) 1121,5 7(13,5) 3(5,8) 8(15,4)
0,18
<50 21(40,4) 9(42,9) 3(14,3) 2(9,5) 3(14,3) 2(9,5) 2(9,5)
50-100 12(23,1) 5(41,7) 2(16,7) 4(33,3) 1(8,3) 0(0) 0(0)
100-200 6(11,5) 0(0) 1(16,7) 3(50) 1(16,7) 0(0) 1(16,7)
200-400 1(1,9) 0(0) 0(0) 0(0) 0(0) 0(0) 1(100)
>400 7(13,5) 1(14,3) 0(0) 1(14,3) 2(28,6) 1(14,3) 2(28,6)
Anders 5(9,6) 0(0) 2(40) 1(20) 0(0) 0(0) 2(40)
Grafiek 6 : Wanneer worden trainingen gegeven? (n=46)
40 Sportmanagement UGent
Synthesetabel 6: Clubkenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Evolutie aantal leden Meerderheid clubs lichte stijging
ledenaantal ( 39%).
Sterke stijging (28%)
Aantal leden Meerderheid clubs heeft minder dan 50
leden (41%).
Verhouding M/V Meerderheid leden zijn mannen (67%).
Jeugdwerking Ongeveer helft clubs heeft jeugdwerking
(51%).
Training in club Meerderheid geeft ook training (98%).
Tijdstip training club Meerderheid traint wekelijks (83%).
3.3. Categorisatie
3.3.1. Factoranalyse
Een factoranalyse werd uitgevoerd voor de verschillende items van de categorisatie van
nieuwe sporten. Er waren 6 categorieën, volgens het model in bijlage 5. Deze 6 categorieën
bestonden uit 11 items. Via een factoranalyse werd bekeken of die items, die normaal tot
eenzelfde categorie behoorden, ook op een zelfde factor laadden (factor van hoogste lading,
hoger dan 0,40). Items 1,2,3 en 5 laaden op factor 1, items 8, 9 en 11 op factor 2, items 4,6,7
en 10 op respectievelijk factor 4,3,6 en 5 (Tabel 20). Dit botste met het theoretisch model,
doordat sommige items op andere factoren laadden. De reden hiervoor is beschreven in het
deel Discussie. Deze nieuwe categorieën werden benoemd om correlaties te bekomen met
kenmerken van nieuwe sporten.
Items 1,2,3 en 5 kregen als categorie 1: “Sport is nieuw voor de markt/ doelgroep/ aanbieder.”
Items 8, 9 en 11 bekwamen als categorie 2 “Sport wordt onder een (sterk) gewijzigde vorm
aangeboden of terug gelanceerd. “Item 10 had zijn eigen itemnaam verworven in categorie 5.
Item 6 kreeg dezelfde categorienaam als het item zelf, namelijk categorie 3 “Sport vereist
andere infrastructuur of materiaal”. Item 7 werd geplaatst in categorie 6“ Sport zorgt voor
verandering in sportgedrag van de beoefenaars”. Tenslotte bevond item 4 zich in de categorie
4 “ Sport is uitbreiding van een bestaand sportaanbod door sportclub/federatie.”
Een overzicht van welke sport tot welke categorie behoorde, is te vinden in bijlage 8. In totaal
behoorden 9 sporten tot de eerste categorie, 4 tot de tweede, 18 tot de derde, 15 tot de vierde,
11 tot de vijfde en 19 tot de zesde. Uiteraard waren hier overlappingen, doordat sommige
sporten niet onder één categorie vielen en dit de hoge aantallen verklaarde. De
ladingspercentages zijn te vinden in bijlage 9.
UGent Sportmanagement 41
Tabel 20: Factoranalyse items categorisatie nieuwe sporten.
1 2 3 4 5 6
1. De sport liet toe dat de aanbieder een nieuwe
doelgroep vond. ,799 ,087 ,016 ,000 ,054 ,032
2. De sport is een totaal nieuwe sport. ,769 ,111 ,012 ,273 -,277 ,011
3.De sport wordt aangeboden op een volledig andere
manier t.o.v. vergelijkbare sporten ,745 -,213 -,153 -,216 ,308 -,243
5.De sport is volledig nieuw voor de aanbieder zijnde
club/federatie. ,578 ,095 ,458 ,113 -,241 -,006
8.De sport is een variant van een bestaande sport. -,157 ,867 ,191 ,147 -,025 -,037
9. De sport is een herziening/verbetering van een
bestaande sport. ,250 ,742 -,162 ,065 ,319 -,071
11. De sport is een herlancering van een bestaande
sport. ,102 ,639 ,046 -,274 ,116 ,199
6. De sport vereist andere infrastructuur of materiaal. -,012 ,047 ,944 -,023 ,052 -,019
4. De sportclub/federatie biedt een uitbreiding van
hun bestaand sportaanbod. ,097 -,020 ,002 ,915 ,157 ,015
10. De sport wordt op dezelfde manier gepromoot en
aangeboden als de andere sporten van de aanbieder. -,072 ,270 ,028 ,181 ,829 ,072
7. De sport zorgde ervoor dat er een verandering
kwam in het sportgedrag van de beoefenaars. -,053 ,038 -,025 ,008 ,051 ,970
3.3.2. Statistische betrouwbaarheid van de categorieën
De betrouwbaarheid tussen de items in een categorie werd onderzocht via een
betrouwbaarheidstest met Cronbach’s Alpha. Dit houdt in dat bij een categorie met meer dan
2 items, de interne consistentie werd bekeken van de items. Ze werden één voor één
weggelaten om te zien of een betere betrouwbaarheid verkregen werd. De richtlijn voor een
goede betrouwbaarheid is meer dan 0,70.
De Cronbach’s Alpha van de 4 items samen in de eerste categorie was 0,695. Dit is bijna
groter dan 0,70, wat duidt op een goede betrouwbaarheid. Als één item weggelaten werd,
verkleinde de Cronbach’s Alpha, wat betekende dat de 4 items bij elkaar gehouden werden.
De waarden vindt u in tabel 21 . In tabel 22 zijn de Cronbach’s Alpha van items 8,9 en 11 te
vinden, wanneer ze weggelaten werden. De oorspronkelijke Cronbach’s Alpha was 0,672, wat
duidt op een bijna goede betrouwbaarheid. Als item 11 weggelaten werd, gaf dit een hogere
waarde. Deze categorie werd echter niet veranderd om zo alle items in categorieën te
behouden. Het vernieuwde model is terug te vinden in bijlage 10.
42 Sportmanagement UGent
Tabel 21: Interne Consistentie tussen item 1,2,3 en 5
Cronbach’s Alpha alle items samen:
0,695
Cronbach's Alpha wanneer
item verwijderd wordt.
1. De sport liet toe dat de aanbieder een nieuwe doelgroep vond. ,599
2. De sport is een totaal nieuwe sport. ,552
3. De sport wordt aangeboden op een volledig andere manier
t.o.v. vergelijkbare sporten. ,668
5. De sport is volledig nieuw voor de aanbieder zijnde
club/federatie. ,688
3.3.3. Correlaties tussen categorieën en sportclubkenmerken
Correlaties werden weergegeven van enkele kenmerken van nieuwe sporten en het
gemiddelde van de nieuwe categorieën. Deze kenmerken werden gekozen, doordat zij –
indien significant – een betekenis konden geven aan de relatie. Er werd alleen een significant
verband gevonden tussen categorie 1 en aantal clubs in Vlaanderen (p<0,05) (Tabel 23). De
correlatiecoëfficiënt was negatief, wat duidde op een negatieve relatie, namelijk hoe hoger ze
scoorden op de eerste categorie, hoe minder clubs in Vlaanderen men schatte en omgekeerd.
Tabel 23: Correlatiematrix categorieën met enkele kenmerken van nieuwe sporten
Schatting Clubs
Vlaanderen
Leden
Club
Hoe populair is
de sport in het
buitenland?
Sport is nieuw voor de
markt/doelgroep/
aanbieder.
Pearson Correlatie -,259 -,051 ,146
Sig. (2-tailed) ,021* ,726 ,190
N 79 50 82
Sport wordt onder een
(sterk) gewijzigde vorm
aangeboden of terug
gelanceerd.
Pearson Correlatie ,026 ,199 ,044
Sig. (2-tailed) ,821 ,166 ,693
N 79 50 82
Sport vereist andere
infrastructuur of materiaal.
Pearson Correlatie -,044 ,206 ,109
Sig. (2-tailed) ,699 ,151 ,331
N 79 50 82
Sport is een uitbreiding van
een bestaand sportaanbod
door sportclub/federatie.
Pearson Correlatie ,004 ,074 -,002
Sig. (2-tailed) ,974 ,609 ,986
N 76 50 79
Sport wordt op dezelfde
manier gepromoot en
aangeboden als andere
sporten van de aanbieder.
Pearson Correlatie ,040 ,131 ,114
Sig. (2-tailed) ,727 ,363 ,309
N 79 50 82
Tabel 22 : Interne Consistentie tussen items 8,9 en 11
Cronbach’s Alpha alle items samen:
0,672
Cronbach's Alpha wanneer
item verwijderd wordt.
8. De sport is een variant van een bestaande sport. ,514
9. De sport is een herziening/verbetering van een bestaande sport. ,490
11. De sport is een herlancering van een bestaande sport. ,691
UGent Sportmanagement 43
Vervolg tabel 23:Correlatiematrix categorieën met enkele kenmerken van nieuwe sporten
Schatting Clubs
Vlaanderen
Leden
Club
Hoe populair is
de sport in het
buitenland?
Sport zorgt voor
verandering in sportgedrag
van de beoefenaars.
Pearson Correlatie -,123 ,045 ,152
Sig. (2-tailed) ,292 ,764 ,182
N 76 48 79
Correlatie is significant op het 0.05 niveau (2-tailed).*
3.3.4. MANOVA van categorieën en sportkenmerken
Vervolgens werd een MANOVA uitgevoerd met de kenmerken ‘Leeftijdscategorie’ en
‘Seizoensgebonden’. De univariate hoofdeffecten hiervan staan in tabel 24 beschreven. Er
werd geen significantie gevonden. Toch werd gekeken per categorie of er een significant
verband was. Er werd alleen een significant hoofdeffect gevonden van het kenmerk
seizoensgebonden en de zesde categorie ‘Sport zorgt voor verandering in sportgedrag van de
beoefenaars’. De verschillen, alsook de tabellen zijn terug te vinden in bijlage 11.
Tabel 24: Scores op verschillende categorieën en het hoofdeffect van kenmerken
seizoensgebonden en leeftijdscategorie hierbij
Kenmerken
Categorie
1
Categorie
2
Categorie
3
Categorie
4
Categorie
5
Categorie
6
F
univariaat
(p) x ± SD x ± SD x ± SD x ± SD x ± SD x ± SD
Seizoens-
gebonden
3,3 ± 0,9 2,8 ± 0,9 3,3 ± 1,4 3,3 ± 1,1 3,1 ± 1,1 3,7 ± 1,0 1,5(0,112)
Leeftijd 3,3 ± 0,9 2,8 ± 1,0 3,3 ± 1,4 3,3 ± 1,1 3,1 ± 1,1 3,8 ± 1,0 1,2(0,207)
3.4. Fasen
3.4.1. Factoranalyse
Een volgende factoranalyse werd uitgevoerd op het model van fasen (Bijlage 12). De
ladingspercentages bevinden zich in bijlage 9. Afleidend uit het model in bijlage 6, waren er 5
categorieën voor de verschillende fasen. Net zoals bij de categorisatie laadden de items op
verschillende factoren. Hierbij waren ook een aantal negatieve ladingen op factoren. Hierdoor
dienden de items opnieuw gecodeerd te worden (15, 24, 33, 42, 51) en werden de
specifieke items omgekeerd geformuleerd, zodanig dat deze bij zijn categorie hoorde. Item 7
werd: “Er wordt nog totaal geen reclame gemaakt om publiek aan te trekken.” Item 13
veranderde in: “De sport krijgt te maken met een stijging in participanten” en tenslotte werd
44 Sportmanagement UGent
item 14: “ De sport groeit door een stijging in interesse.” De correcte factoranalyse bevindt
zich in tabel 25. Aangezien de items op verschillende fasen laadden, werd een andere
typologie gemaakt voor de fasen. Items 8,9,10,13 en 14 laadden op één factor en behoorden in
de fase ‘Groei’. Items 4,5 en 6 bleven in de fase ‘Introductie’, alsook items 11 en 12 in de fase
‘Maturiteit’. Items 1 en 2 behoorden ook nog tot hun fase, namelijk ‘Ontwikkeling’. Tenslotte
vormden items 3 en 7 een nieuwe categorie, ‘Pre-ontwikkeling’. Item 3 had een hogere lading
dan 0,40 op de fase Ontwikkeling, wat betekende dat het zich ook in deze fase kon situeren.
Er werd echter gekozen voor factor 5 met een lading van 0,695, waar item 7 ook het hoogste
op laadde. Het verwerkte model van fasen gebaseerd op de sport, is te vinden in bijlage 13.
Een overzicht van welke sport in welke fase behoorde, staat beschreven in bijlage 8. 5 sporten
bevonden zich in de pre-ontwikkelingsfase, 1 in de ontwikkelingsfase, 3 in de introductiefase,
liefst 32 in de groeifase en 8 in de maturiteitsfase. Door overlappingen werd een grotere som
bekomen dan 43 sporten. Bij sommige sporten was er geen eenduidigheid in welk fase ze
zitten.
Tabel 25: Factoranalyse Fasen
1 2 3 4 5
9 De sport wordt bekend bij een breder publiek. ,843 ,027 ,146 -,018 -,186
13 De sport krijgt te maken met een stijging in
participanten. ,778 ,187 -,147 -,021 ,176
8 Er is een stijgende evolutie te merken van het aantal
leden. ,753 ,195 ,055 -,101 -,191
14 De sport groeit door een stijging in interesse. ,751 -,223 ,045 ,023 -,341
10 De sport(club) heeft zijn gewenst aantal leden of
publiek nog niet bereikt. ,518 ,145 -,481 ,074 ,175
5 De eerste ledenverwerving is een feit. ,219 ,766 -,001 ,032 -,114
6 De sport staat nog in zijn kinderschoenen. ,026 ,765 -,340 ,060 ,180
4 De sport wordt reëel: het wordt voor de eerste malen
beoefend. ,040 ,714 -,011 ,374 ,303
12 De sport heeft zijn positie verdiend in de
maatschappij. -,087 -,029 ,914 -,090 ,033
11 De sport is alom bekend en men heeft genoeg
participanten om de continuïteit te garanderen. ,215 -,176 ,787 -,142 -,136
2 Er is vraag naar de sport, maar nog geen aanbod. -,034 ,122 -,202 ,896 ,092
1.De sport heeft nog geen concrete vormen, het is nog in
ontwikkeling. -,084 ,544 -,095 ,576 -,265
7 Er wordt nog totaal geen reclame gemaakt om publiek
aan te trekken. -,274 -,026 -,127 -,141 ,722
3 Er bestaat nog geen club of er zijn nog geen leden in
Vlaanderen. -,021 ,186 -,022 ,481 ,695
UGent Sportmanagement 45
3.4.2. Statistische betrouwbaarheid van de groeifasen
De betrouwbaarheid werd voor de fasen Introductie en Groei bekeken, aangezien zij over 3 of
meerdere items beschikken. Voor de fase Introductie werd een Cronbach’s Alpha van 0,725
uitgekomen (Tabel 26). Dit gaf een goede betrouwbaarheid aan. Als één van de items werd
weggelaten, gaf dit een slechtere betrouwbaarheid. De items werden dus bij elkaar gehouden
in de introductiefase.
Tabel 26: Interne consistentie items 4,5 en 6, fase Introductie
Cronbach’s Alpha alle items samen:
0,725 Cronbach's Alpha wanneer
item verwijderd wordt.
4 De sport wordt reëel: het wordt voor de eerste malen beoefend. ,563
5 De eerste ledenverwerving is een feit. ,712
6 De sport staat nog in zijn kinderschoenen. ,639
Voor de groeifase werd de interne consistentie gemeten tussen items 8,9,10,13 en 14. De
gezamenlijke Cronbach’s Alpha was 0,788, wat duidde op een goede betrouwbaarheid. Alleen
als item 10 werd weggelaten, was er een hogere betrouwbaarheid (Tabel 27). Aangezien een
Cronbach’s Alpha boven 0,70 op een goede betrouwbaarheid duidt, werd item 10
meegerekend bij de groeifase.
Tabel 27: Interne consistentie item 8,9,10,13 en 14, fase Groei Cronbach’s Alpha alle items samen:
0,788 Cronbach's Alpha wanneer
Item verwijderd wordt.
8 Er is een stijgende evolutie te merken van het aantal leden. ,720
9 De sport wordt bekend bij een breder publiek. ,692
10 De sport(club) heeft zijn gewenst aantal leden of publiek nog
niet bereikt. ,825
13 De sport krijgt te maken met een stijging in participanten. ,756
14 De sport groeit door een stijging in interesse. ,738
3.4.3. Correlaties tussen de groeifasen en sportkenmerken
Eerst werden er gemiddelden gemaakt van de verschillende fasen, zodanig dat correlaties
konden gevonden worden. Bepaalde kenmerken (Leden clubs, Schatting clubs in Vlaanderen
en Evolutie leden) werden gekozen, aangezien bij een significant resultaat hieruit
interpretaties konden gemaakt worden. Een significant verband werd aangetoond (p<0,001)
tussen de groeifase en de evolutie van het aantal leden de afgelopen 5 jaar (Tabel 28). De
correlatiecoëfficiënt was positief, dus hoe meer een sport in een groeifase zat, hoe groter de
46 Sportmanagement UGent
evolutie was van het aantal leden. Er werd een negatieve significante relatie gevonden
(p>0,05) tussen de introductiefase en de schatting van het aantal clubs in Vlaanderen. Als ze
laag scoorden op introductie, betekende dit dat ze een hoge schatting gaven van het aantal
clubs in Vlaanderen. Dit kan als ze hoger scoorden op latere fasen. Verder werden nog 4
trends aangetoond (p<0,10). Er was een negatieve relatie tussen het aantal leden in een club
en de ontwikkelingsfase, een negatieve relatie tussen het aantal leden en de introductiefasen
en een positieve relatie tussen het aantal leden in een club en de groei- en maturiteitsfase.
Tabel 28 : Correlatiematrix fasen en enkele kenmerken van nieuwe sporten
Leden Club Schatting Clubs
Vlaanderen
Evolutie de
afgelopen 5j voor
aantal leden
Preontwikkeling
Pearson
Correlation -,210 ,137 ,028
Sig. (2-tailed) ,142 ,228 ,847
N 50 79 51
Ontwikkeling
Pearson
Correlation -,241 -,067 ,114
Sig. (2-tailed) ,092 ,559 ,424
N 50 79 51
Introductie
Pearson
Correlation -,266 -,285 ,215
Sig. (2-tailed) ,062 ,011* ,130
N 50 79 51
Groei
Pearson
Correlation ,114 -,012 ,476
Sig. (2-tailed) ,431 ,917 ,000**
N 50 79 51
Maturiteit
Pearson
Correlation ,244 ,214 ,175
Sig. (2-tailed) ,087 ,059 ,219
N 50 79 51
Correlatie is significant op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Correlatie is significant op het 0.01 niveau (2-tailed).**
3.4.4. MANOVA van groeifasen en sportkenmerken
Om de relatie aan te tonen tussen geen of wel competitie/training en de verschillende fasen
(Tabel 29), werd een MANOVA uitgevoerd. De hoofdeffecten van competitie en trainingen
worden weergegeven in de tabel. Hierbij werd er gekeken naar Wilk’s Lambda om de
significantie te onderzoeken en resulteerde dat er geen hoofdeffect was van competitie, maar
wel een trend tot significantie bij trainingen in Vlaanderen.
Aldus bleek dat er een significant verschil (p<0,05) was tussen al dan niet trainingen in
Vlaanderen en de fase Preontwikkeling (Bijlage 14). Indien men hoog scoorde op de fase
UGent Sportmanagement 47
Preontwikkeling, werden minder trainingen gegeven in Vlaanderen en omgekeerd (wel
training: 3,08 > geen training: 2,3).
Tabel 29: Scores voor verschillende fasen en het hoofdeffect van kenmerken competitie
en trainingen in Vlaanderen
Kenmerken
Pre-
ontwikkeling
Ontwikkeling Introductie Groei Maturiteit F univariaat
(p) x ± SD x ± SD x ± SD x ± SD x ± SD
Competitie 2,5 ± 0,9 2,2 ± 0,9 2,6 ± 1,0 3,9 ± 0,7 3,0 ± 1,1 0,5(0,792)
Training 2,4 ± 0,9 2,2 ± 0,9 2,5 ± 1,0 3,9 ± 0,7 3,0 ± 1,1 1,7(0,083)
3.5. Hypes
Er werden 2 items opgesteld, waarop sporten hoog dienden te scoren die eerder als een hype
werden voorgesteld. Deze 2 items correleerden significant met elkaar en gaf een goede
betrouwbaarheid aan (p<0,001).
Van deze 2 items werd een gemiddelde genomen om 1 categorie van hype te bekomen.
Vervolgens werd gekeken hoeveel sporten hoger dan 3 scoorden op deze waarde. 9,3%
scoorde hoger dan 3 en had meer de neiging om een hype te worden of zijn (Tabel 30). Een
overzicht van welke sport een hype was/zou worden, staat in bijlage 8. In totaal werden 4
sporten als hypes aangeduid.
Tabel 30: Verdeling antwoorden sporten voor Hypefase
Hype Frequentie Percent Cumulatieve percent
1,00 8 18,6 18,6
1,50 9 20,9 39,5
2,00 12 27,9 67,4
2,50 3 7,0 74,4
3,00 7 16,3 90,7
3,50 2 4,7 95,3
4,00 2 4,7 100,0
Totaal 43 100,0
3.5.1. Hype of Fasen
Hierbij werd gekeken of sommige fasen correleerden met de hypefase, dit om te zien of zij
louter een hype waren die in een fase zaten en later hier gingen uitvallen, of zij een vaste
waarde konden worden in het sportlandschap. In tabel 31 wordt dit weergegeven. Eerst en
48 Sportmanagement UGent
vooral werd een negatief verband (p<0,05) aangetoond tussen de hype- en de maturiteitsfase.
De maturiteitsfase hield in dat de sport zich al had genesteld en correleerde dan ook negatief
met de hypefase. Een ander negatief verband was er met de groeifase (p<0,001). Ook hier had
de sport zich al even gevestigd en zou zich ontplooien tot een vaste waarde. De
preontwikkelings- (p<0,001) en de ontwikkelingsfase (p<0,05) correleerden positief met de
hypefase, aangezien in deze fasen nog niet geweten was of de sport zou uitgroeien tot een
vastere waarde.
Tabel 31: Correlatiematrix tussen hype en innovatiefasen Preontwikkeling Ontwikkeling Introductie Groei Maturiteit
Hype
Pearson
Correlation ,435 ,255 ,130 -,588 -,276
Sig. (2-tailed) ,000**
,020* ,242 ,000
** ,012
*
N 83 83 83 83 83
Correlatie is significant op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Correlatie is significant op het 0.01 niveau (2-tailed).**
4. Discussie
4.1. Kenmerken van nieuwe sporten
De analyse heeft een aantal opvallende resultaten aangetoond omtrent de kenmerken van
nieuwe sporten. In de steekproef was er een overwicht van extreme individuele sporten
zonder contact. Wat eveneens opviel, was de onenigheid tussen respondenten van eenzelfde
sport. In praktisch alle sporten was er een verschil te merken voor verscheidene kenmerken
van nieuwe sporten. Dit kan betekenen dat ze zelf nog niet goed weten waar hun sport
thuishoort en er nog geen uniformiteit heerst rond hun sport. De meerderheid van de
steekproef zorgt wel voor de perfecte profilering: een sport die zowel binnen als buiten kan
gespeeld worden en dit het hele jaar door.
Ook al richten ze zich op beide geslachten, het mannelijk geslacht in de clubs is toch
overwegend in de meerderheid. De meeste innovatieve sporten richten zich niet alleen op het
jonge volk zoals gedacht werd, maar op alle leeftijden. Dit is in contrast met de extremiteit
van deze nieuwe sporten, dat vaak wordt gerelateerd aan een jonge leeftijd. Er werd geen
verband gevonden tussen de extremiteit en de leeftijdsgroepen. Het stereotype van nieuwe
sporten die extreem zijn en voor de jongere generatie bedoeld, kan achterwege gelaten
worden.
UGent Sportmanagement 49
Ongeveer bij de helft van de clubs in deze steekproef werden andere disciplines of sporten
aangeboden. Dit is normaal, aangezien vele nieuwe sporten over onvoldoende budget
beschikken en faam hebben om een eigen infrastructuur te bezitten, als dit al mogelijk is (Cfr.
Wingsuit). Een schatting van een aantal clubs gaf ook veel onenigheid. De meesten wisten het
niet en de rest geloofde niet dat er al veel clubs bestonden. Die geringe schatting kan ook
verklaren waarom de helft van de nieuwe sporten nog niet in een federatie zaten. Dit kan
echter niet met zekerheid gezegd worden, aangezien het verband niet kon aangetoond worden
(Tabel 19).
Alhoewel deze sporten nieuw waren, dacht de overgrote meerderheid dat er wel trainingen
werden gegeven in hun sport, maar dat er nog weinig erkende trainers waren. Dit is
voornamelijk te wijten aan het feit dat er vanuit de overheid en Bloso nog geen ondersteuning
werd gegeven voor het promoten van gediplomeerde trainers in dergelijke nieuwe sporten.
Voor de respondenten die tot een club behoorden, bleek dat er reeds trainingen werden
gegeven. In tegenstelling tot de competitie zat hier al een regelmaat in, in de vorm van
wekelijkse trainingen.
Organisatorisch leek de helft van de sporten hun weg naar competitie te hebben gevonden.
Doch werd deze competitie bij de helft occasioneel georganiseerd. Er was nog geen regelmaat
inzake een vaste structurering van de sport.
Het negatief verband tussen training en competitie leek tegengesteld aan de verwachtingen,
maar kan bijvoorbeeld verklaard worden doordat sommige sporten al trainingen hadden, maar
nog geen competitie. Mat curling werd alleen voor het plezier beoefend. Er werd getraind,
maar ze speelden niet in competitieverband. Aangezien de helft nog geen georganiseerde
competitie had, was het niet meer dan logisch dat men het voorlopig met trainingen alleen
moest doen.
De nieuwe sporten in Vlaanderen waren allemaal overgewaaid vanuit het buitenland. Geen
enkele sport had zijn origine in Vlaanderen en het was mede door de populariteit in het
buitenland, dat men deze nieuwe sporten heeft geïnitieerd in Vlaanderen.
Tussen kenmerken onderling werden verscheidene correlaties uitgevoerd in de hoop een
significant verband te vinden, eigen aan een nieuwe sport. Eigenaardig is dat er maar één
significante correlatie was en de overige allemaal geen rol speelden. Een verklaring kan zijn
dat de respondenten over geen duidelijkheid beschikten inzake gegevens en waarden van hun
sport. Daarom waren er zoveel verschillen binnen één sport.
Gezien de respondenten niet in staat bleken eenduidige antwoorden te geven omdat de sport
in evolutie was of omdat ze onbekend was, is verder onderzoek met andere meetmethoden aan
50 Sportmanagement UGent
te raden. Bijvoorbeeld ledenlijsten opvragen in plaats van naar meningen te vragen. Het
merendeel zoekt hun weg in de sportwereld en moet zich nog volledig nestelen. Het is daarom
onrealistisch dat er eenzijdige antwoorden verwacht worden op basis van dit onderzoek. Het
zijn eerder richtlijnen voor verder onderzoek in innovatie in de sport.
4.2. Categorisatie
De categorisatie, gebaseerd op het model van Avlonitis, Papastathopoulou, & Gounaris
(2001), werd gebruikt om aan te tonen of een categorisatie van nieuwe sporten kon gemaakt
worden. Op basis van de antwoorden en de daarbij horende factoranalyse werd een andere
categorisatie gebruikt dan oorspronkelijk werd opgesteld (Bijlage 10). Er kon een
categorisatie opgemaakt worden voor nieuwe sporten, maar met andere soorten categorieën
dan oorspronkelijk werd gedacht. De nieuwe sporten werden verdeeld per categorie en een
totaal beeld van de steekproef werd gecreëerd in bijlage 8. Dit kon een vertekend beeld geven,
aangezien er voor sommige sporten minder dan drie antwoorden waren en dit niet
representatief zou zijn voor de sport zelf. Wanneer er immers maar één antwoord gegeven
werd per sport, werd de subjectieve mening van deze respondent bevraagd. Dit werd
veralgemeniseerd voor één sport. Bij gevestigde sporten is een expert in de sport wel in staat
om een objectieve mening te geven over zijn sport. Een waarschuwing hierbij is dat het om
nieuwe sporten in evolutie gaat en dat uit data bleek dat, bij sporten waarvan meerdere
respondenten hadden geantwoord, er weinig consensus was. De betrouwbaarheid van de
gebruikte methode zal wellicht laag zijn en de resultaten voor sporten met één respondent
moeten met omzichtigheid worden geïnterpreteerd.
In sommige sporten werd hoog gescoord in verscheidene categorieën, zodat het moeilijk was
om hun in één categorie te stoppen. Het kon echter wel zijn dat sommige sporten tot meerdere
categorieën behoorden, maar dit hing sterk af van de sport zelf.
Dit is trouwens een antwoord op één van de onderzoeksvragen: “Kan een classificatie
gemaakt worden van nieuwe sporten en tendensen in de sport om zo alle nieuwe sporten te
kunnen opdelen?”. Het antwoord werd hierboven al beschreven, maar er is meer onderzoek
nodig naar deze nieuwe sporten om te kunnen/mogen concluderen dat een sport onder een
specifieke categorie valt. Aangezien er nog geen voorgaande studie is gemaakt over nieuwe
sporten en categorisatie, kan dit ook niet vergeleken worden. Het staat wel vast dat een
herlancering van een bestaande sport (Cfr. Lacrosse) niet onder de definitie valt van nieuwe
UGent Sportmanagement 51
sporten, ook al was deze categorie oorspronkelijk opgenomen. Deze categorie werd ook niet
herkend door de experten.
Voor de derde categorie “ Sport vereist andere sportinfrastructuur of materiaal” werd er
achttien keer gekozen. Dit werd een nieuwe categorie ten opzichte van het vorig model en
lijkt logisch, aangezien de meeste nieuwe sporten hun eigen persoonlijkheid wilden nastreven
met een eigen infrastructuur en materiaal.
Een significante correlatie werd gevonden tussen de eerste categorie: “Sport is nieuw voor de
markt/doelgroep/aanbieder” en de schatting van het aantal clubs in Vlaanderen. Dit negatief
verband toonde aan dat, hoe meer gescoord werd op de eerste categorie, hoe minder clubs
men dacht te bestaan. Het is vreemd dat er geen correlatie werd gevonden met het aantal leden
van de club. In de andere categorieën werden ook geen significante correlaties gevonden met
een aantal kenmerken. Dit typeert de nood aan verder onderzoek en meer gegevens
(internationaal).
Er zou een globaler onderzoek moeten gevoerd worden waarbij meer respondenten per sport
kunnen gevonden worden. Op deze manier krijg je geen vertekend beeld door de mening van
één individu en kan elke sport perfect in één of twee categorie(ën) geplaatst worden.
4.3. Fasen & Hypes
De verschillende innovatieve fasen die weergevonden worden in de theorie, zijn de basis van
de levenscyclus van bedrijven. Voor sporten en meer bepaald innovatieve sporten, ligt dit
duidelijk anders. Een bedrijf krijgt, zolang het bestaat, in de loop van de tijd met alle fasen te
maken. Dit werd ook bepaald volgens het model van Vernon. Klassieke sporten zoals voetbal
of tennis hebben de vroege fasen al lang voorbijgesneld en hebben zich gevestigd in de
maturiteitsfase. Voor deze sporten is een blijvende interesse, wat impliceert dat zij in de loop
der jaren niet in de vervalfase zullen terechtkomen en een blijvende aandacht zullen genieten
in de maturiteitsfase.
Door aanpassingen te maken aan het oorspronkelijk model, werd via de resultaten een nieuw
model opgebouwd, gespecialiseerd in nieuwe sporten. Een gebaseerde conclusie hieruit is dat
in het veranderd model geen vervalfase zit. Aangezien de meeste nieuwe sporten nog in het
prille begin van hun ontwikkeling in het sportlandschap zaten, zou het raar zijn indien zij al in
de vervalfase geraakten. Door het wegvallen van deze fase, was een nieuwe fase aan het
oppervlak gekomen. De fase preontwikkeling definieerde de sporten die over totaal geen
52 Sportmanagement UGent
organisatie beschikten inzake promotie en verwerving leden, als ze überhaupt al een club
hadden.
Als de steekproef werd vergeleken, viel op dat liefst 32 sporten ofwel alleen in de groeifase
zaten, ofwel in nog andere fasen. Veel van deze nieuwe sporten hadden al een redelijke
uitbreiding van hun sport achter de rug en probeerden exponentieel te groeien. Dit kan
verklaard worden doordat in deze steekproef sporten zijn opgenomen, die al over
contactgegevens beschikken in Vlaanderen. Bij het zoeken naar de nieuwste sporten die in de
vroegere fasen zich zouden situeren, zijn er weinig sporten in de steekproef gevonden via
Facebook. Het blijft immers moeilijk voor onderzoekers om nieuwe sporten te vinden die
geen contactgegevens of een gevestigde club hebben.
De correlaties tussen enkele kenmerken van nieuwe sporten en de verschillende fasen
brachten verscheidene relaties naar voor. Hoe verder men in de levenscyclus zat, naast de
maturiteitsfase, hoe groter de evolutie was voor het aantal leden. Op deze manier werd in de
groeifase een significant positief verband aangetoond met de evolutie van het aantal leden,
wat aanwees dat er een grotere stijging was van het aantal leden in deze groeifase. Aangezien
de meeste sporten in deze groeifase zich bevonden, ervaarden zij overwegend een
progressieve stijging van hun aantal leden. Een ander verband werd aangetoond tussen de
schatting van het aantal clubs in Vlaanderen en de ontwikkelings- en maturiteitsfase. Zoals
oorspronkelijk werd gedacht, werd een eerder kleine schatting verkregen bij de vroegere
fasen, zoals de ontwikkelingsfase, en een veel grotere schatting wanneer dit voor sporten
gelde in de maturiteitsfase. Tenslotte werden 2 negatieve verbanden gevonden met een trend
tot significantie. Dit ging over het aantal leden in een club en de ontwikkelings- en
introductiefase. In deze eerste fasen bezaten de sportclubs weinig clubleden. De reden
waarom er geen verband werd gevonden met de preontwikkelingsfase, kan zijn dat de
sporten, gesitueerd in deze fase ,nog geen club bezaten en daardoor ook geen clubleden.
Naast de correlaties, werd ook een MANOVA uitgevoerd voor training en competitie en de
relatie met de verschillende fasen. Alleen in de fase preontwikkeling werd er significant
minder training gegeven in Vlaanderen dan in de andere fasen. Dit sluit aan bij de vorige
paragraaf, die uitlegt hoe sporten in de fase preontwikkeling weinig structuur bezaten.
De nieuwe sporten werden gedefinieerd in een bepaalde fase. Het kon echter zijn dat sommige
sporten ook een hype waren/werden. Een hype, zoals uitgelegd door Gartner (2012), is in
sporttermen een sport die in het begin veel aandacht geniet en grote successen boekt, maar
snel vergeten wordt en naar de achtergrond verdwijnt . Groepslessen in de fitness zijn het type
UGent Sportmanagement 53
sporten die komen en gaan. In de huidige steekproef hadden we daar een aanzienlijk aantal
van (Body Combat, Body Attack, Body Jam, Zumba, Pilates, Partyrobics en Striding). Uit de
resultaten bleek echter dat dit tegengesteld was aan de verwachtingen: geen enkele
fitnesssport werd gedefinieerd als hype, ook al zou dit het meest logische lijken. Slechts vier
sporten in totaal scoorden hoog genoeg op de hype-items om in aanmerking te komen voor
een hype. Dit kon deels liggen aan de gebruikte onderzoeksmethode. Weinig respondenten
zullen van hun eigen sport zeggen dat deze niet goed draait was en minder succesvol is.
Een belangrijk verband werd aangetoond tussen de hype en de innovatiefasen. Het was
immers interessant om te zien in welke fase een sport moest zitten om te evolueren naar een
hype. Tussen de groei-en maturiteitsfase en de hypefase werd een negatief verband
aangetoond, wat inhoudt dat sporten, die in deze twee fasen zitten, minder aanspraak maken
om een hype te worden. Een sport die al een grote groei heeft doorgemaakt of zelfs al matuur
is, zal niet de neiging hebben om plots weer te verdwijnen zoals een hype. Er werd wel een
positief verband aangetoond tussen de hypefase en de eerste twee fasen, de preontwikkeling
en de ontwikkeling. Deze stelling kan kloppen, doordat de nieuwste sporten in het begin veel
aandacht kregen, maar algauw konden overlopen naar een hype.
4.4. Conclusie
Algemeen kan geconcludeerd worden dat de businessmodellen van categorieën, fasen en
hypes geïmplementeerd kunnen worden in de sportwereld, meer bepaald voor de nieuwe
sporten. De bestaande businessmodellen werden aangepast aan de sportcontext. Voor verder
onderzoek kunnen deze nog meer geperfectioneerd worden, zodanig dat het onderzoek een
correct beeld weergeeft van de sporten en de businessmodellen. Deze businessmodellen
kunnen vooral nuttig zijn voor de sporten zelf, zodanig dat zij inzicht verkrijgen omtrent waar
ze zich situeren in de sportwereld en of er veranderingen nodig zijn opdat hun sport zou
blijven evolueren en groeien. Bijgevolg stelt het hen in staat om hun sport niet te laten groeien
tot een hype, alsook inzicht te krijgen in wanneer hun sport het risico loopt om een hype te
worden. Bij een verdere uitwerking van deze businessmodellen kan men de vergelijking
maken met andere nieuwe sporten. Op die manier zal men kunnen achterhalen waar een sport
individueel staat in het sportlandschap.
54 Sportmanagement UGent
METHODOLOGIE STUDIE II
1. Sampling & Data
De sporten werden gecategoriseerd en meer algemene informatie (Cfr. demografische
kenmerken) over nieuwe sporten werd gevonden. Het is echter nog niet geweten hoe de
individuele sporter zijn weg heeft gevonden naar de sportclub. Sportclubs hebben immers
leden nodig en deze komen niet plots tevoorschijn. Kenmerken van sportclubs en de sport in
het algemeen werden onderzocht.
Stap 1: Contactgegevens
Door de eerste studie werden de contactgegevens van de meeste innovatieve sporten in
Vlaanderen gevonden. Dankzij hun antwoorden op de vragenlijst kon onder andere
achterhaald worden hoeveel personen participeerden in een bepaalde sport.
In deze tweede studie werden 3 nieuwe sporten onderzocht, die meer dan 100
sportparticipanten bevatten. Er werd gekozen voor de volgende sporten: Ultimate Frisbee,
Racketlon en Padel.
Voor Ultimate Frisbee werd, via de VLUFF (Vlaamse Ultimate Frisbee Federatie), de
vragenlijst zo veel mogelijk verspreid. Zij konden immers alle clubs contacteren die bij hun
ingeschreven waren en de clubs konden op hun beurt hun eigen leden aansporen om deze
vragenlijst in te vullen. Racketlon werd bevraagd via de Landelijke Racketlon Federatie en
contactpersoon Luc Van Holm. Hij heeft ervoor gezorgd dat alle beoefenaars van Racketlon
de vragenlijst doorgestuurd kregen. Voor Padel was er maar één club aanwezig in Vlaanderen,
namelijk Padel4U2 in Gentbrugge. Zij hebben de vragenlijst rondgestuurd naar hun leden.
Een tweede mail werd rondgestuurd in de hoop meer reacties te verkrijgen van de
verschillende sporten, aangezien het aantal antwoorden nog te laag was na een eerste
rondvraag.
Een derde poging om over meer reacties te beschikken, werd uitgevoerd via de sociale
netwerksite Facebook. Bij specifieke clubs van de gekozen sporten werd op hun
Facebookpagina een link geplaatst naar de vragenlijst. Op deze wijze werd er voor een meer
direct manier van aanpak gekozen naar de sportbeoefenaars toe.
UGent Sportmanagement 55
2. Meetinstrumenten
Stap 2: Vragenlijst
Een gezamenlijke vragenlijst werd opgesteld die verschillende delen bevatte over de
karakteristieken van de nieuwe sporter. Hierin werden delen bevraagd in verband met
persoonlijkheid, de nieuwe sport, andere sporten, fysiek niveau en ‘Lead Users’. De
vragenlijst werd voor een deel zelf opgemaakt en een deel afgeleid uit bestaande
vragenlijsten.
De vragenlijst bestond uit vijf delen. Een eerste deel bestond uit algemene kenmerken in
verband met de persoonlijkheid. Hier werd gevraagd naar het geslacht, het hoogst behaalde
diploma, beroep en leeftijd. Voor het eerste deel werden 5 vragen opgemaakt. In het tweede
deel werd meer informatie gevraagd over de fysieke status van de sportbeoefenaars. Dit werd
geïmplementeerd uit het boek ‘Participatie in Vlaanderen’ van Lievens en Waege (2011),
waarin 5 onderzoeksvragen staan over fysieke activiteit.
De eerste twee delen waren meer algemeen. In het derde deel werd dieper ingegaan op de
nieuwe sport, met name over de historiek van de sporter inzake zijn/haar participatie in de
nieuwe sport en andere kenmerken, specifiek voor de nieuwe sport. Voor dit deel werden 9
vragen opgesteld. In het vierde deel werden vragen opgesteld die de bedoeling hadden meer
informatie te verkrijgen over andere sportparticipatie dan de nieuwe sport, zowel nu als in het
verleden. 11 vragen werden gebruikt voor het vierde deel. Deel 3 en 4 zijn deels gebaseerd op
onderzoeksvragen uit het boek ‘Participatie in Vlaanderen’ (Lievens & Waege, 2011) en deels
zelf uitgewerkt.
Het laatste deel is gebaseerd op de ‘Lead Users’ theorie van Von Hippel (1986) en bevat 5
vragen. Hiervoor werd de Likert-schaal opnieuw gebruikt (1=helemaal mee oneens, tot
5=helemaal mee eens). Deze vragen werden afgeleid uit het werk van Schreier et al. (2007),
die ‘Lead Users’ gedrag hebben gemeten bij personen die Kitesurfen beoefenden. Bij hun
vragenlijst lag de nadruk eerder op het materialistische, zoals gebruik maken van nieuw
materiaal. Bij het huidig onderzoek lag de nadruk echter op het beoefenen van nieuwe sporten
en niet alleen op nieuw materiaal.
In totaal werden 35 vragen opgesteld en werd deze vragenlijst elektronisch opgemaakt.
Opnieuw werd gekozen voor Google Drive om deze online vragenlijst op te maken en
vervolgens te kunnen versturen naar de correspondenten van VLUFF, de Landelijke
Racketlonfederatie en Padel4U2. De vragenlijst werd grondig bekeken en verbeterd door
56 Sportmanagement UGent
Prof. Dr. Annick Willem en vervolgens door FROS onder leiding van Kris De Coorde. De
volledige vragenlijst bevindt zich in bijlage 15.
3. Analyse
In totaal hadden 130 participanten de vragenlijst ingevuld, verdeeld over de drie sporten. De
verdeling was als volgt: Ultimate Frisbee 75, Racketlon 35 en Padel 20. De analyse werd
opgesplitst volgens de verschillende delen die de vragenlijst bevatte.
3.1. Respondentniveau
3.1.1. Algemene kenmerken
De gehele steekproef bestond uit 44 vrouwen (33,8%) en 86 mannen (66,2%). Er was dus een
meerderheid bij de mannen te vinden. Nochtans waren er meer vrouwelijke respondenten voor
Padel (75%), dan mannelijke (25%). Het grote aantal mannen kan verklaard worden door het
aantal mannelijke respondenten voor Ultimate Frisbee (76%).
De respondenten bevonden zich het meeste in de leeftijdscategorie 18-30 jaar, met 64 van de
130 respondenten (49,2%) die tot deze categorie behoorden. Doordat Ultimate Frisbee de
meeste respondenten leverde, kon dit bias geven in de resultaten. Racketlon bleek bij de 30-50
jarigen licht in de meerderheid te zijn, terwijl zij bij Padel de overgrote meerderheid waren
(Tabel 32).
Tabel 32: Leeftijdscategorieën van leden steekproef en sporten apart
Leeftijd
Steekproef Ultimate Frisbee Racketlon Padel
N % N % N % N %
<18j 14 10,8 12 16,0 2 5,8 0 0
18-30j 64 49,2 43 57,3 15 42,9 6 30,0
30-50j 47 36,2 19 25,3 16 45,7 12 60,0
>50j 5 3,8 1 1,3 2 5,7 2 10,0
Totaal 130 100,0 75 100,0 35 100,0 20 100,0
Opvallend veel personen met een universitair diploma hadden de vragenlijst ingevuld. De
helft van de respondenten had dit diploma behaald. 32,3% had ook verder gestudeerd in het
hoger onderwijs, maar niet universitair. 10,8% had zijn hoogste graad behaald in het
algemeen secundair onderwijs, 5,4% in het technisch, 0,8% in het beroepssecundair onderwijs
en tenslotte nog een 0,8% in het lager onderwijs (Tabel 33). Bij de sporten onderling was er
ook een consensus dat de meeste respondenten een universitair diploma op zak hebben.
UGent Sportmanagement 57
Tabel 33 : Hoogst behaalde diploma van leden steekproef Frequentie Percent
Lager onderwijs 1 ,8
Beroepssecundair onderwijs 1 ,8
Technisch secundair onderwijs 7 5,4
Algemeen secundair onderwijs 14 10,8
Hoger onderwijs, niet universitair 42 32,3
Universitair 65 50,0
Totaal 130 100,0
Naast hun diploma was hun beroep ook nog een interessant gegeven om te onderzoeken
(Tabel 34). Er werden 4 missing values gevonden, die niet werden meegerekend in het
onderzoek. Uit de tabel bleek dat 50,8% van de respondenten bediende waren en 27,7%
student was. Dit was een hoog getal voor de gehele steekproef. Dit kwam doordat maar liefst
33 van de 36 studenten uit Ultimate Frisbee kwamen, terwijl voor het overige sporten de
verschillen gerespecteerd worden.
Tabel 34: Uitgeoefend beroep door leden steekproef
Frequentie Percent
Student 36 27,7
Werkloze 2 1,5
Bediende 66 50,8
Arbeider 6 4,6
Zelfstandige 16 12,3
Totaal 126 96,9
Er waren maar weinig personen die beroepshalve in een sportorganisatie werkten of met sport
bezig waren. 14,6% van de ondervraagden gaf aan dat zij in de sport werkten, via onder
andere FROS, Faculteit LO & Bewegingswetenschappen of een sportdienst.
Synthesetabel 7: Algemene kenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Geslacht Meerderheid respondenten zijn mannen
(66%). Ultimate Frisbee geeft
nefast beeld door
meerderheid
respondenten te
bevatten.
Leeftijdscategorie Meerderheid zijn 18-30 jarigen (49%).
Diploma Meerderheid heeft universitair diploma
(50%).
Beroep Meerderheid zijn bedienden (51%).
Beroep in sport Minderheid werkt in sport (15%).
58 Sportmanagement UGent
3.1.2. IPAC
In een volgend deel van de vragenlijst werd geïnformeerd naar het niveau van fysieke
activiteit door middel van IPAC-vragen. Dit werd gedaan voor de algemene steekproef,
aangezien er geen verschillen waren tussen de drie sporten. Er werd gevraagd hoeveel dagen
men zware en matige fysieke activiteit (FA) uitvoerde. In tabel 35 ziet u de onderverdeling
per dag. De meeste respondenten (30%) waren 3 dagen in de week zwaar fysiek actief en
slechts 2 dagen matig fysiek actief (25,6%). Er waren meer respondenten (n=15) die geen
zware FA deden dan matige FA (n=9). Voor de respondenten die wel fysiek actief waren, was
66,7% 1 à 2 uur zwaar fysiek actief. 24,6% was zelfs minder dan 1 uur zwaar fysiek actief
(Tabel 36). Bij matige fysieke activiteit was dit hoofdzakelijk minder dan een uur (75,2%).
Slechts weinig mensen waren langer dan 10 uur fysiek actief, zowel zwaar (0,9%) als matig
(1,7%). Het zittend gedrag werd veel langer volgehouden met 19,4% die meer dan 10 uur
sedentair gedrag vertoonden. Liefst 53,5% bracht gemiddeld tussen de 5 en de 10 uur per dag
al zittend door.
Tabel 35: Dagen zwaar/matig fysiek actief
Zware FA Matige FA
Frequentie Percent Frequentie Percent
1 dag 12 9,2 12 9,3
2 dagen 31 23,8 33 25,6
3 dagen 39 30,0 18 14,0
4 dagen 18 13,8 9 7,0
5 dagen 10 7,7 20 15,5
6 dagen 3 2,3 9 7,0
7 dagen 2 1,5 19 14,7
geen zware/matige FA 15 11,5 9 7,0
Totaal 130 100,0 130 100,0
Tabel 36 : Minuten zwaar/matig fysiek actief/zittend gedrag gemiddeld per dag
Zware FA Matige FA Zittend gedrag
Frequentie Percent Frequentie Percent Frequentie Percent
0-60 28 24,6 88 75,2 3 2,3
60-120 76 66,7 23 19,7 5 3,9
120-180 4 3,5 2 1,7 8 6,2
180-300 5 4,4 1 0,9 19 14,7
300-600 0 0 1 0,9 69 53,5
>600 1 ,9 2 1,7 25 19,4
Totaal 114 100,0 117 100,0 129 100,0
UGent Sportmanagement 59
Synthesetabel 8: IPAC
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Dagen Zwaar FA Meerderheid 3 dagen in de week zwaar
FA (30%).
Uren Zwaar FA Meerderheid 1 à 2 uur in de week zwaar
FA (67%).
Dagen Matig FA Meerderheid 2 dagen in de week matig
FA (26%).
Uren Matig FA Meerderheid minder dan een uur in de
week matig FA (75%).
Uren Zittend Gedrag Meerderheid vertoont 5 à 10 uur per dag
zittend gedrag (54%).
3.1.3. Sportspecifieke kenmerken
Liefst 93,8% gaf aan dat ze hun sport regelmatig beoefenden. Hoe regelmatig wordt in tabel
37 beschreven. Er werden 8 missing values gevonden. Hieruit bleek dat de respondenten de
nieuwe sport hoofdzakelijk minimum 1 keer in de week beoefenden (1 keer in de week 36,1%
en meerdere keren in de week 45,1%). Ook bij deze resultaten gaf Ultimate Frisbee (UF) de
doorslag inzake de hoogste waarde, aangezien 70,7% van deze beoefenaars Ultimate Frisbee
meerdere keren in de week beoefenden, ten opzichte van 3,4% en 5,6% voor respectievelijk
Racketlon en Padel.
Tabel 37: Regelmatigheid beoefenen nieuwe sport
Steekproef UF Racketlon Padel
N % N % N % N %
Jaarlijks 2 1,6 2 5,7 2 6,9 0 0
Paar keer in het jaar 14 11,5 1 1,3 12 41,4 1 5,6
Maandelijks 2 1,6 0 0 1 3,4 1 5,6
Paar keer in de maand 4 3,3 1 1,3 3 10,3 0
Eén keer per week 44 36,1 19 25,3 10 34,5 15 83,3
Meerdere keren per week 55 45,1 53 70,7 1 3,4 1 5,6
Dagelijks 1 ,8 1 1,3 0 0 0 0
Totaal 122 100,0 75 100 29 100 18 100
De tijd die ze besteedden aan hun nieuwe sport was positief te noemen, in de zin van aantal
uren fysiek actief (Tabel 38 en Tabel 39). Zo beoefende 88,5% meer dan 3 uur per maand hun
nieuwe sport en 47,5% zelfs 1 tot 3 uur in de week. Bij beide vragen werden 8 missing values
60 Sportmanagement UGent
gevonden. De verschillen tussen de 3 sporten was ongeveer te vergelijken met het totale
resultaat van de steekproef.
Tabel 38 : Effectieve sporttijd per maand
Frequentie Percent
<1u p maand 4 3,3
1-2u per maand 10 8,2
>3u p maand 108 88,5
Totaal 122 100,0
In 59,2% van de gevallen beoefenden de respondenten hun sport zowel recreatief als
competitief. 24,6% beoefende dit alleen recreatief en 16,2% alleen competitief. Opvallend
hierbij was dat de respondenten van Padel de sport nog niet competitief beoefenden in
Vlaanderen en dus 80% recreatief deze nieuwe sport beoefende.
56,9% meende dat ze de sport nog niet langer dan 3 jaar beoefenden (Tabel 40). Er waren
zelfs 9 respondenten die hun sport al langer dan 10 jaar beoefenden. Van deze 9 respondenten
behoorden 7 personen tot Ultimate Frisbee.
Tabel 40: Aantal jaren nieuwe sport beoefenen
Frequentie Percent Cumulatief Percent
<1 j 25 19,2 19,2
1-3 j 49 37,7 56,9
3-5 j 19 14,6 71,5
5-10 j 28 21,5 93,1
>10 j 9 6,9 100,0
Totaal 130 100,0
De respondenten moeten op een bepaald moment in contact gekomen zijn met de nieuwe
sport. Hoe dit tot stand gekomen was, is te vinden in grafiek 7. Uit deze grafiek bleek dat
hoofdzakelijk de invloed van vrienden ervoor gezorgd had dat ze deze nieuwe sporten
beoefenden. Bij alle 3 de sporten was er een uniformiteit dat de vriendengroep de grootste
invloed had (55,4%). Verscheidene andere bronnen werden beschreven die niet waren
vermeld in de onderzoeksvraag. 13,4% had via onder andere hun werk, sportkampen en
affiches de weg gevonden naar de nieuwe sport. Ook de school had zijn steentje bijgedragen,
met 5,36% van alle respondenten.
Tabel 39 : Effectieve sporttijd per week
Frequentie Percent
<0,5u week 13 10,7
0,5-1u week 2 1,6
1-3u week 58 47,5
3-5u week 38 31,1
5-10u week 9 7,4
>10u week 2 1,6
Totaal 122 100,0
UGent Sportmanagement 61
Grafiek 7: Contact met nieuwe sport
Mensen kozen overwegend voor het plezier om de nieuwe sport te beoefenen. Zo had
minstens 60,8% voor hun nieuwe sport gekozen om plezier te maken (Grafiek 8). Slechts
4,6% had gekozen voor hun gezondheid. Dit kon natuurlijk te maken hebben met de nog
overwegend jonge leeftijd van de respondenten (18-30 jarigen). Sommige respondenten
hadden de intentie meerdere motivaties aan te duiden. Naast andere mogelijkheden, werden
meerdere keuzes ook bij de groep ‘Anders’ gezet (11,5%).
Grafiek 8: Motivatie keuze nieuwe sport
Ondanks het feit dat amper 10% voor de competitie van de sport had gekozen, getuigde
39,2% nog de ambitie om hogerop of internationaal te spelen. 56,2% had deze intentie niet.
62 Sportmanagement UGent
Bij Padel en Racketlon had men niet de intentie (respectievelijk 90% en 77,1%) om hogerop
te spelen, dus deze ambitie kwam hoofdzakelijk uit Ultimate Frisbee (56% wel).
Correlatie niveau van FA en effectieve sporttijd per week
Een correlatie werd gebruikt om de relatie te onderzoeken tussen het aantal minuten
zwaar/matig FA in de week en de effectieve sporttijd per week voor hun nieuwe sport. Hierbij
werd ook het zittend gedrag bijgenomen om een negatief verband aan te tonen met een groot
aantal uren FA. Tussen zittend gedrag en een andere categorie werd er echter geen significant
verband gevonden (Tabel 41). Er was een positieve correlatie tussen aantal minuten zware FA
en matige FA (p<0,001), alsook tussen zware FA en effectieve sporttijd in uren (p<0,05). Dit
betekende, hoe meer men zwaar fysiek actief was, hoe meer matig fysiek actief en hoe meer
men investeerde in de beoefening van hun nieuwe sport.
Tabel 41: Correlatiematrix niveaus van FA en effectieve sporttijd in weken Zware FA Matige FA Zittend
Gedrag
Effectieve
sporttijd
Zware FA
Pearson Correlatie 1 ,646 -,029 ,234
Sig. (2-tailed) ,000**
,761 ,049*
N 114 104 114 71
Matige FA
Pearson Correlatie ,646 1 -,027 ,190
Sig. (2-tailed) ,000**
,770 ,113
N 104 117 117 71
Zittend Gedrag
Pearson Correlatie -,029 -,027 1 -,127
Sig. (2-tailed) ,761 ,770 ,264
N 114 117 129 79
Effectieve
sporttijd
Pearson Correlatie ,234 ,190 -,127 1
Sig. (2-tailed) ,049* ,113 ,264
N 71 71 79 79
Correlatie is significant op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Correlatie is significant op het 0.01 niveau (2-tailed).**
Kruistabel tussen sportspecifieke kenmerken en IPAC
Er werd een kruistabel opgevraagd om te kijken of de motivatie, waarom ze voor hun nieuwe
sport hadden gekozen, niet afhankelijk was van de leeftijdsgroep waarin men zat. Zoals
weergegeven in tabel 42, werd er geen significantie gevonden.
UGent Sportmanagement 63
Tabel 42: Verband tussen leeftijd en waarom ze nieuwe sport hebben gekozen
Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Leeftijd
Pearson Chi-Square 18,315 12 0,11
Totaal
N(%)
Sociaal
N(%)
Plezier
N(%)
Competitief
N(%)
Gezondheid
N(%)
Anders
N(%)
X2
p
Leeftijd
130(100) 17(13,1) 79(60,8) 13(10) 6(4,6) 15(11,5)
<18j 14(10,8) 4(28,6) 8(57,1) 1(7,1) 0(0) 1(7,1)
18-30j 64(49,2) 5(7,8) 40(62,5) 8(12,5) 2(3,1) 9(14,1) 0,11
30-50j 47(36,2) 8(17) 30(63,8) 2(4,3) 3(6,4) 4(8,5)
>50j 5(3,8) 0(0) 1(20) 2(40) 1(20) 1(20)
Kruistabel tussen sportspecifieke kenmerken en algemene kenmerken
Verder werden 2 kruistabellen opgevraagd voor ambitie hogerop en competitief niveau
enerzijds en anderzijds ambitie hogerop en waarom ze voor de nieuwe sport hebben gekozen.
Beide analyses gaven significante resultaten (Tabel 43). De volledige kolom- en
rijpercentages zijn terug te vinden in bijlage 16. In tabel 43 werden alleen rijpercentages
weergegeven.
Voor mensen die geen ambitie hadden om hogerop te spelen, kreeg de nieuwe sport eerder
een recreatief karakter (41,1%). Wanneer men echter wel ambitie had, verminderde dit aantal
zienderogen (2,0%). Op competitief vlak bleef dit echter quasi gelijk (16,4% ≈ 15,7%), maar
er was vooral een verschil tussen wel of geen ambitie, om zowel recreatief als competitief te
spelen (82,4% wel tegenover 42,5% niet).
Plezier werd door 71,2% aangeduid die geen ambitie hadden, tegenover 47,1% bij diegenen
die wel ambitie hadden. Bij de keuze competitie was er geen merkwaardig verschil tussen wel
of niet ambitie.
Tabel 43: Verband tussen ambitie en competitief vlak/ motivatie keuze nieuwe sport Waarde Vrijheidsgraden Significantie (p<0,05)
Competitief Pearson Chi-Square 18,911 8 ,015*
Motivatie Pearson Chi-Square 26,977 4 ,000**
Totaal
N(%)
Geen ambitie
N(%)
Ambitie
N(%)
Anders
N(%)
X2
p
Vlak
130(100) 73(56,2) 51(39,2) 6(4,6) 0,015*
Competitief 21(16,2) 12(57,1) 8(38,1) 1(4,8)
Recreatief 32(24,6) 30(93,8) 1(3,1) 1(3,1)
Beide 77(59,2) 31(40,3) 42(54,5) 4(5,2)
Motivatie 130(100) 51(39,2) 73(46,2) 6(4,6) 0,000**
64 Sportmanagement UGent
Vervolg tabel 43: Verband tussen ambitie en competitief vlak/ motivatie
keuze nieuwe sport
Totaal
N(%)
Geen ambitie
N(%)
Ambitie
N(%)
Anders
N(%)
X2
p
Sociaal 17(13,1) 12(70,6) 5(29,4) 0(0)
Plezier 79(60,8) 24(30,4) 52(65,8) 3(3,8)
Competitief 13(10) 4(30,8) 8(61,5) 1(7,7)
Gezondheid 6(4,6) 1(16,7) 4(66,7) 1(16,7)
Anders 15(11,5) 10(66,7) 4(26,7) 1(6,7)
Significant op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Significant op het 0.01 niveau (2-tailed).**
Synthesetabel 9: Sportspecifieke kenmerken
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Regelmatigheid
beoefenen
Meerderheid sport regelmatig (94%).
Hoe regelmatig? Ultimate Frisbee: meerdere keren in de
week (71%).
Racketlon: één keer in de week (35%).
Padel: één keer in de week (83%).
Effectieve sporttijd per
maand
Meerderheid beoefent meer dan 3 uur
per maand (89%).
Effectieve sporttijd per
week
Meerderheid beoefent 1 à 3 uur in de
week (48%).
Competitief of recreatief Meerderheid beoefent sport zowel
recreatief als competitief (59%).
Bij Padel 80%
recreatief.
Jaren beoefenen van
nieuwe sport
Meerderheid beoefent sport niet langer
dan 3 jaar (57%).
Contact met nieuwe
sport
Meerderheid via vrienden in contact
gekomen met nieuwe sport (55%).
Motivatie keuze nieuwe
sport
Meerderheid koos voor plezier (61%).
Ambitie hogerop Meerderheid heeft geen ambitie (56%).
3.1.4. Kenmerken van andere sporten
Er werd aan de respondenten gevraagd welke sporten ze reeds beoefenden vooraleer ze de
nieuwe sporten gingen spelen. Merkwaardig veel balsporten werden ervoor beoefend. 40%
van alle sporters samen hadden balsporten beoefend voor hun nieuwe sport. Racketsporten
volgde op een tweede plaats met 26,9%. Opvallend was dat bij Racketlon de racketsporten
hogere waarden verkregen (37,1%) en bij Padel zelfs een gedeelde meerderheid (36,8%).
Slechts 6,2% van alle respondenten gaf aan hiervoor nog geen sport te hebben beoefend. Bij
Racketlon had iedereen al een sport ervoor beoefend. Een onderverdeling van vroeger
beoefende sporten per nieuwe sport van onze steekproef is terug te vinden in tabel 44.
UGent Sportmanagement 65
Tabel 44: Beoefende sporten voor nieuwe sport
Steekproef Soort sport Frequentie Percent
Ultimate Frisbee
Racketsporten 15 20,0
Conditiesporten 11 14,7
Fitnesssporten 1 1,3
Balsporten 30 40,0
Gevechtsporten 8 10,7
Andere sporten 3 4,0
Geen sport 7 9,3
Total 75 100,0
Racketlon
Racketsporten 13 37,1
Conditiesporten 4 11,4
Balsporten 15 42,9
Gevechtsporten 2 5,7
Andere sporten 1 2,9
Total 35 100,0
Padel
Racketsporten 7 35,0
Conditiesporten 1 5,0
Fitnesssporten 4 20,0
Balsporten 7 35,0
Geen sport 1 5,0
Total 20 100,0
De respondenten stopten met hun vorige sport om verscheidene redenen. 24,8% beoefende
hun vorige sport nog, 33,3% vond hun nieuwe sport leuker. 7% had hier geen tijd meer voor,
3,1% legde de oorzaak bij het sociaal aspect en nog eens 3,1% legde deze bij de verplaatsing.
Een aantal (28,7%) gaven een andere motivatie waarom ze ermee stopten (blessure, te oud, te
veel druk, te saai, …). Er werd 1 missing value gevonden.
Het merendeel had deze sport overwegend langer dan 10 jaar beoefend (31,5%). 31,5% had
dit 5-10 jaar beoefend, 13,1% 3-5 jaar, 11,5% 1-3 jaar en slechts 1,5% minder dan 1 jaar.
Aangezien sommige respondenten hun vorige sport nog steeds beoefenden, werden vragen
gesteld in verband met het beoefenen van een tweede of derde sport. Van alle respondenten
beoefende 62,3% nog een tweede sport. 49 respondenten (37,7%) gaven aan geen sport te
beoefenden behalve hun nieuwe sport. Van de personen die wel een tweede sport beoefenden,
kwam 43,8% uit de groep racketsporten. Dit hoge getal kwam onder andere doordat de
beoefenaars van Racketlon tot 75% ook een racketsport beoefenden. Er waren geen andere
merkwaardige verschillen te vinden binnen het beoefenen van een tweede sport (Grafiek 9).
66 Sportmanagement UGent
Algemeen beoefende 43,8% van de respondenten als tweede sport een racketsport, 21,3% een
conditiesport (atletiek, wielrennen, zwemmen,…), 13,8% balsporten, 13,8% andere sporten
(paardrijden, skaten, skisporten,…) en 7,5% fitness-en danssporten (hiphop, aerobics,
krachttraining,…). 97,5% van de personen die een tweede sport beoefenden, voerden deze
sport uit op regelmatige basis. Hoe regelmatig staat in tabel 45. Opvallend was dat ze deze
ook overwegend meerdere keren in de week beoefenden (45,6%). Hoeveel tijd ze daar
specifiek instaken per maand en per week is vermeld in bijlage 17.
Grafiek 9: Soort tweede sport naast de nieuwe sport
Tabel 45: Regelmatigheid beoefenen tweede sport
Frequentie Valid Percent
Jaarlijks 1 1,3
Paar keer in het jaar 3 3,8
Maandelijks 2 2,5
Paar keer per maand 11 13,9
Eén keer per week 25 31,6
Meerdere keren per week 36 45,6
Dagelijks 1 1,3
Totaal 79 100,0
Van de 81 respondenten die een tweede sport beoefenden, gaf 32 man (40,5%) aan zelfs nog
een derde sport te beoefenen. Zowel de racketsporten als de conditiesporten waren
vertegenwoordigd met 30,3% van de steekproef van derde sportbeoefenaars. Andere sporten
werden 18,2% beoefend als derde sport, 12,1% fitness- en danssporten en 9,1% balsporten.
UGent Sportmanagement 67
One-Way ANOVA van leeftijdsgroepen en aantal jaren vorige sport beoefend
Sommige respondenten hadden al een geringe tijd sporten beoefend voor hun nieuwe sport.
Een One-way ANOVA werd uitgevoerd om afwijkingen te vinden tussen de verschillende
leeftijdsgroepen en het aantal jaren dat ze een vorige sport hadden beoefend. Er werd geen
significantie gevonden bij de Levene’s test, wat erop duidde dat de varianties voldoende
gelijk waren (Tabel 46). Om verschillen aan te tonen tussen de groepen, werd een Post Hoc
test afgenomen. Tussen de leeftijdsgroepen werden geen significante verschillen gevonden
(Bijlage 18).
Tabel 46: One Way Anova voor leeftijdsgroepen*Aantal jaren vorige sport beoefend
N Mean SD Df F Sig.
Jaren vorige sport
beoefend
<18j 14 2,86 1,46
3 0,836 0,476
18-30j 64 3,59 1,35
30-50j 47 3,51 1,83
>50j 5 3,40 2,30
Totaal 130 3,48 1,59
Synthesetabel 10: Kenmerken van andere sporten
Kenmerken Conclusie Opmerkingen Beoefening vorige sport Meerderheid heeft balsporten
beoefend (40%).
Racketlon: racketsporten (37%)
Padel: racketsporten (37%)
6% heeft nog geen sporten
beoefend.
Reden stoppen vorige
sport
Meerderheid vindt nieuwe
sport leuker (33%).
Jaren vorige sport Meerderheid heeft sport langer
dan 10 jaar beoefend (32%) of
5 à 10 jaar (32%).
Tweede sport Meerderheid beoefend tweede
sport (62%).
Soort tweede sport Meerderheid beoefent
racketsport als tweede sport
(44%).
Racketlon: 75% racketsporten
Regelmatig tweede sport Meerderheid beoefent tweede
sport regelmatig (98%).
Hoe regelmatig tweede
sport?
Meerderheid beoefend sport
meerdere keren in de week
(46%).
Derde sport Meerderheid beoefent derde
sport (41%).
Soort derde sport Meerderheid beoefent
racketsporten (30%) als
conditiesporten (30%).
68 Sportmanagement UGent
3.1.5. Lead Users
In verband met de theorie van ‘Lead Users’ werden 5 vragen opgemaakt. Er werd een
Cronbach’s Alpha gevonden van 0,465. Dit duidde op een zwakke betrouwbaarheid. In tabel
47 werd gekeken naar de Cronbach’s Alpha wanneer één item werd weggelaten. Als item 4
werd genegeerd, werd een hogere waarde bekomen van 0,666, wat bijna een goede
betrouwbaarheid luidde. Er werd besloten om deze Cronbach’s Alpha te behouden en item 4
achterwege te laten, zodanig dat de interne consistentie groter was.
Tabel 47 : Interne consistentie items Lead Users
Cronbach’s Alpha alle items samen:
0,465
Cronbach's Alpha
wanneer item
verwijderd wordt.
1. Als een nieuwe sport zich ontwikkelt, wil ik deze direct
uitproberen. ,207
2. In mijn vriendengroep ben ik diegene die altijd iets nieuw wil
uitproberen. ,314
3. Ik ben op de hoogte van de nieuwste snufjes van de sport. ,304
4. Vergeleken met mijn vrienden, neem ik weinig initiatief. ,666
5. Ik promoot mijn sport aan anderen/ Ik spreek mensen aan om
de sport te beoefenen. ,365
Van de 4 overgebleven items werd een gemiddelde berekend, om zo relaties aan te kunnen
tonen met een score op ‘Lead Users’. Indien men hoger scoorde dan 3 op het gemiddelde,
werden ze beschouwd als ‘Lead Users’. Algemeen haalde 57,7% een score hoger dan 3 en
profileerden zich dus als ‘Lead User’. Na het bekijken van de 3 nieuwe sporten in de
steekproef, werd het volgende resultaat verkregen: van de 57,7% ‘Lead Users’ behoorden 49
respondenten tot Ultimate Frisbee, 18 tot Racketlon en 8 tot Padel. 65,3% van de
respondenten van Ultimate Frisbee waren dus ‘Lead Users’, bij Racketlon was dit 54,14% en
bij Padel een minderheid met 40%.
MANOVA van sportkenmerken en de score op ‘Lead Users’
Een MANOVA werd uitgevoerd, waarbij onderzocht werd of er verschillen waren tussen
geslacht, leeftijd, diploma en beroep, voor de score op ‘Lead Users’. Er werd alleen univaraiat
gekeken. Een significant verschil werd gevonden tussen de verschillende leeftijdsgroepen
(p<0,05), de ambitie om hogerop te spelen (p<0,05) en werk in de sportsector voor de score
op ‘Lead Users’. In tabel 48 zijn de F-waarden te vinden met bijhorende p-waarden.
UGent Sportmanagement 69
Tabel 48: MANOVA: score ‘Lead Users’ op
verschillende kenmerken
Kenmerken F univariaat (p)
Geslacht 1,2 (0,279)
Leeftijd 2,7 (0,047*)
Diploma 0,6 (0,699)
Beroep 1,8 (0,126)
Ambitie 4,7 (0,011*)
Werk in sportsector 10,1(0,002*)
Tweede sport 0,1 (0,901)
Derde sport 2,9 (0,094)
Significantie op het 0.05 niveau (2-tailed).*
Wanneer de onderlinge groepen werden vergeleken op leeftijd, was er alleen een significant
verschil (p<0,05) tussen de groep 18-30 jarigen en de groep 30-50 jarigen. De jongere groep
had een hogere score (3,38 ± 0,70) op ‘Lead Users’ dan de oudere groep (3,03 ± 0,75).
Mensen met ambitie om hogerop te spelen, hadden ook significant hogere waarden (p<0,05)
voor ‘Lead Users’ (3,47 ± 0,69), dan mensen die geen ambitie hadden (3,08 ± 0,73). Tenslotte
scoorden mensen die werkten in de sportsector significant hoger (3,72 ± 0,56) dan diegenen
die er niet in werkten (3,17 ± 0,72). Er was ook nog een trend tot significantie te vinden
tussen mensen die wel (3,40 ± 0,74) en niet (3,11 ± 0,71) aan een derde sport deden.
One-Way ANOVA van leeftijdsgroepen en de score op ‘Lead Users’
Een One Way Anova werd uitgevoerd om na te gaan of het al dan niet ‘Lead User’ zijn een
effect had op het aantal uren effectieve beoefening van de nieuwe sporten. Dit werd apart
gedaan voor effectieve sporttijd per maand als per week. Deze resultaten staan beschreven in
tabel 49. Tussen ‘Lead Users’ en geen ‘Lead Users’ werd alleen een significant verschil
gevonden voor effectieve sporttijd per week. De ‘Lead Users’ sportten namelijk meer per
week (3,48 ± 1,01) dan geen Lead Users (3,0 ± 1,08). Dit impliceerde dat ‘Lead Users’ tussen
3 en 5 uur per week hun nieuwe sport beoefenden terwijl niet Lead Users dit 3 uur of minder
beoefenden.
70 Sportmanagement UGent
Tabel 49: Verschil in effectieve sporttijd per maand en per week voor ‘Lead Users’
N Mean SD Df F Sig.
Effectieve sporttijd
per maand
Geen Lead Users 51 2,82 ,44
1 0,378 0,540 Lead user 71 2,87 ,44
Totaal 122 2,85 ,44
Effectieve sporttijd
per week
Geen Lead Users 51 3,00 1,08
1 6,296 0,013* Lead user 71 3,48 1,01
Totaal 122 3,28 1,06
Correlatie is significant op het 0.05 niveau (2-tailed). *
4. Discussie
4.1. Kenmerken
In dit tweede onderzoek werd dieper ingegaan op de participanten van de nieuwe sporten. De
drie nieuwe sporten werden gekozen door hun groot ledenaantal binnen de clubs. Bij het vorig
onderzoek werd immers geconcludeerd dat zowel Ultimate Frisbee, Racketlon als Padel over
meer dan 100 actieve beoefenaars beschikten. Dit minimum van 100 beoefenaars was een
vereiste om te kunnen participeren in het tweede onderzoek. De uiteindelijke steekproef
behaalde slechts 130 respondenten voor alle drie de sporten samen. Verschillende redenen
kunnen aan de basis liggen van dit tekort. Een groot aantal van de nieuw sporten dienen nog
informatie te verschaffen aan hun leden en het is moeilijk om daarbij nog talrijke e-mails en
infobladen mee te geven. Bij Racketlon kan vooral gewezen worden op het feit dat er geen
echte Racketlonclubs bestaan in Vlaanderen, maar eerder een samensmelting van de vier
individuele sporten (badminton, squash, tennis en tafeltennis). Hierdoor wordt ook geen
vertrouwensrelatie opgebouwd met de sport zelf en dat kan zich reflecteren in weinig
antwoorden. Een derde reden die kan aangehaald worden, is dat sommige leden van de
diverse sporten kinderen of senioren zijn. Zij werden meegerekend in het ledenaantal van de
club, maar bezitten geen online gegevens. Families met meerdere leden kunnen bijvoorbeeld
over één contactgegeven beschikken en dit weerspiegelt zich nefast in het aantal
contactgegevens.
Het was opmerkelijk dat een groot aantal hooggeschoolden behoorden tot de steekproef. De
reden hiervoor kan zijn doordat in de hedendaagse samenleving een diploma steeds
belangrijker wordt, of doordat nieuwe sporten personen aantrekken met een hoger diploma.
Een echte reden hiervoor werd niet gevonden. Het is wel geweten dat deze steekproef een
groot aandeel 18-30 jarigen bezat. Dit betekent dat nieuwe sporten aanslaan bij de jongere
UGent Sportmanagement 71
bevolking, al was ook de groep 30-50 jaar goed vertegenwoordigd bij Racketlon en Padel.
Ultimate Frisbee is een meer conditionele sport, met het veld op en af lopen, terwijl Racketlon
en Padel die grote afstanden niet moeten overbruggen. Dit kan een verklaring zijn waarom die
specifieke leeftijdsgroepen in het oog springen. Dit uitte zich wel niet in aantal uren fysieke
activiteit, waarbij de drie verschillende sporten gelijkaardige resultaten vertoonden.
Deze nieuwe sporters voerden één à twee uur per dag zware fysieke activiteit wat op zich zeer
veel was, aangezien dit hoofdzakelijk bedienden waren. Ook meer dagen zware fysieke
activiteit dan matige was een rare conclusie die kan getrokken worden voor deze steekproef.
Hoe meer ze zwaar of matig fysiek actief waren, hoe meer tijd ze staken in het beoefenen van
de nieuwe sport. Dit zou moeten inhouden dat een zekere vorm van fysieke activiteit toch
nodig is om de sport te beoefenen. Deze stelling werd echter niet onderzocht.
De nieuwe sporten werden gedefinieerd als de sport die ze elke week doen, aangezien liefst
81,2% dit in de week beoefende. Het lijkt er dus op dat deze nieuwe sporten de rol hebben
overgenomen van de eerste sport. Men kan dit ook bevestigen aan de hand van het aantal uren
dat men per maand en per week eraan besteedde. Dit sloeg meestal op trainingen, aangezien
nog niet elke sport competitief bezig was. Padel was de enige club in Vlaanderen. Enige
competitie die kon gehouden worden, was deze in de eigen club of als men zich naar het
buitenland richtte.
Er is een duidelijk verschil tussen Padel enerzijds en Ultimate Frisbee en Racketlon
anderzijds. Ook al behoorden zij tot dezelfde fasen (Cfr. Bijlage 8), werd Padel pas vorig jaar
geïntroduceerd in Vlaanderen en zat hierdoor nog achter op de andere twee sporten, die al
langer gevestigd waren in Vlaanderen. Enkele respondenten beweerden zelfs meer dan tien
jaar hun sport beoefend te hebben. Nochtans werd in de informatiebrief van Prof. Dr. Annick
Willem duidelijk vermeld dat de sporten maximum tien jaar oud mochten zijn. Dit is dus in
tegenstelling met wat uit de resultaten kan geïnterpreteerd worden, ook al waren het er maar
negen uit de totale steekproef.
De vriendengroep bleef de belangrijkste invloed op de keuze om de nieuwe sport te
beoefenen. Aangezien men niet echt competitief gericht was en plezier een grote motivator
was om de sport te beoefenen, was het niet meer dan logisch dat de vriendengroep hierin een
groot aandeel zou hebben. Ook al had gezondheid een klein aandeel in de motivatie waarom
ze de nieuwe sport beoefenden, toch mag deze niet onderschat worden. Vele respondenten
hadden immers gezondheid gekoppeld met bijvoorbeeld plezier, maar deze koppels werden
niet weergegeven maar gedefinieerd als ander antwoord.
72 Sportmanagement UGent
Aangezien bijna de helft van de respondenten ambitie had om hogerop te spelen, waren het
deze respondenten die eerder geen recreatieve beoefening alleen wilden, maar liever
competitie of beide.
Een hypothese die werd opgesteld in het begin van dit onderzoek was: “De nieuwe sporten
zorgen effectief voor nieuwe sporters.” Uit de resultaten bleek dat 6,2% van alle respondenten
geen sport hebben beoefend voor hun nieuwe sport. De nieuwe sporten zetten dus een klein
aantal niet sporters aan tot het beoefenen van sport. De meeste volwassenen die nog nooit aan
sport hebben gedaan, zijn immers moeilijk te overtuigen om te beginnen met sport.
Aangezien de meeste respondenten volwassenen waren, kan toch geconcludeerd worden dat
nieuwe sporten ook effectief zorgden voor enkele nieuwe sporters. De reden waarom dit
slechts 6,2% was, lijkt voor de hand liggend. In de huidige maatschappij is het weinig
waarschijnlijk dat mensen voor hun achttien jaar nog geen enkele sport hebben beoefend.
Nieuwe sporten kunnen dus misschien mensen aantrekken, die niet geïnteresseerd zijn in de
klassieke sporten.
Zij kunnen ook voortvloeien uit bestaande sporten. Vooral bij Racketlon, een individuele
meerkamp van vier verschillende racketsporten, komt elke respondent van één of meerdere
racketsport en besloot dan om deze meerkamp te beoefenen. Te geloven dat iemand
Racketlon zou beoefenen zonder eerst één van de vier disciplines te spelen, is een unicum.
Deze doorstroming is niet meer dan logisch en dit werd ook weergegeven in de soort sport die
ze voor de nieuwe sport beoefend hadden. De reden waarom slechts 37% van de beoefenaars
van Racketlon racketsporten als vorige sport hadden aangeduid, was omdat de meesten de
individuele racketsporten nog steeds beoefenden. 75% van de beoefenaars van Racketlon gaf
immers aan nog steeds andere racketsporten te beoefenen als tweede sport. Ook bij Padel, een
mengeling van tennis en squash, was dit vergelijkbaar.
Veel balsporten werden beoefend vooraleer men met Ultimate Frisbee begon. Enigste
hypothese die hieruit kan voortvloeien is het inzicht in het spel. Bij Ultimate Frisbee wordt
onder andere gewerkt op vrijlopen zoals in vele balsporten. Ook het balgevoel kan te
vergelijken zijn met het ‘discgevoel’, al moet deze hypothese nog onderzocht worden. Uit de
resultaten kan ook afgeleid worden, dat ze hun vorige sport overwegend lang (meer dan vijf
jaar) hadden beoefend, wat toch duidde op een oudere leeftijd.
Een tweede of soms zelfs een derde sport werd beoefend naast de nieuwe sport. Er was
slechts 5,1% van de respondenten die jaarlijks of een paar keer in het jaar een tweede sport
beoefenden. Nochtans zijn wintersporten (Skiën, Snowboarden, …) sporten die jaarlijks
worden beoefend. Een reden waarom zo weinig aandacht hieraan besteed werd, kan zijn dat
UGent Sportmanagement 73
de respondenten een tweede sport eerder interpreteerden als iets waar een maandelijkse of
wekelijkse routine in zat. Dit vertaalde zich dan ook in de regelmatigheid waarin men een
tweede sport beoefende. Deze tweede sport, die bij Racketlon eerder vermeld werd, bestond
hoofdzakelijk uit racketsporten.
4.2. Lead Users
De ‘Lead Users’ theorie van Vonhippel (1986), zoals aangehaald in de literatuurstudie, werd
toegepast op de sportcontext en of deze respondenten gelijkaardige kenmerken vertoonden
met deze van ‘Lead Users’. Algemeen kon gesteld worden dat een kleine 60% van de
respondenten hoog scoorden op de factor ‘Lead Users’ en konden bestempeld worden als een
‘Lead User’. Deze conclusie werd enkel getrokken uit de resultaten van deze steekproef en er
is dus niet geweten of men deze conclusie kan doortrekken naar de totale populatie van
beoefenaars van nieuwe sporten. Toch is dit een groot getal voor deze steekproef en toont aan
dat nieuwe sporten ‘Lead Users’ aanspreekt.
Enkele kenmerken van de ‘Lead Users’ uit deze steekproef werden gevonden. Diegenen die
meer ambitie hadden om hogerop te spelen scoorden ook hoger op de factor ‘Lead Users’. Dit
kan betekenen dat de respondenten met ambitie op zoek zijn naar continue vernieuwing in de
sport in de zin van spelniveau en dat dit deels aansluit met de theorie van ‘Lead Users’ en het
waarnemen van mogelijkheden.
Met het kenmerk leeftijd behaalde de jongere groep 18-30 jarigen een hogere score op de
factor ‘Lead Users’ en kan betekenen dat de leeftijd een rol speelt in hoe hoog ze hierop
scoren. Een controlegroep met klassieke sporters werd echter niet gecreëerd, zodanig dat we
niet met zekerheid kunnen besluiten dat de hoge score op de factor ‘Lead Users’ te wijten was
aan de leeftijd, de steekproef van nieuwe sporters, of beide. Een vergelijkende studie zou
moeten gedaan worden om het verschil aan te tonen tussen beoefenaars van klassieke en
nieuwe sporten in hoever zij als ‘Lead Users’ kunnen gemarkeerd worden.
Mensen die werken in de sportsector stonden een streepje voor inzake zich te profileren als
‘Lead Users’. Dit kan voor een deel verklaard worden doordat enkele respondenten bij FROS
werkten, waar innovatie in de sport één van de onderzoeksgebieden is en het dan ook logisch
was dat zij meer als ‘Lead Users’ bestempeld werden.
De score op ‘Lead Users’ lag bij de meeste personen vrij hoog. Hier volgt sport de theorie en
het principe uit algemeen management dat nieuwe producten via ‘Lead Users’ worden
74 Sportmanagement UGent
geïntroduceerd en verspreid. Inzicht hebben in wat voor mensen ‘Lead Users’ voor nieuwe
sporten zijn, is belangrijk als je een nieuwe sport wilt promoten.
4.3. Conclusie
Uit het eerste en het tweede onderzoek kan eenzelfde conclusie getrokken worden. De
steekproef is te klein om een totaal beeld te kunnen vormen van de karakteristieken van
beoefenaars van nieuwe sporten. Een grootschaliger onderzoek zou moeten gevoerd worden,
waarbij zowel meer nieuwe sporten als meer respondenten kunnen aangetrokken worden. Wat
wel kan geconcludeerd worden, is dat nieuwe sporten ‘Lead Users’ aantrekken en vorige
sporten een zekere invloed hebben in een volgende sportkeuze. Aangezien een klein aantal
individuen de nieuwe sport als eerste sportbeoefening waarnemen, is het belangrijk deze
sporten te promoten om zo meer gelegenheid en mogelijkheden te creëren voor sportend
Vlaanderen.
UGent Sportmanagement 75
BEPERKINGEN
Nieuwe sporten scheppen nog veel onduidelijkheid, niet alleen voor hun leden, maar ook voor
eigen verantwoordelijken. De onenigheid tussen verschillende respondenten,
verantwoordelijk voor één sport, bleek een heuse beperking die uniforme antwoorden voor
één sport belemmerde. Zelfs wanneer enkel één sport vertegenwoordigd was, bleken sommige
antwoorden wat vaag en heerste er onwetendheid. Vele sporten zaten nog in hun evolutie en
bezaten nog geen vaste structuur. Het is daarom een utopie om de denken dat er
eensgezindheid kan optreden voor de populatie van nieuwe sporten. Een oplossing hierbij kan
het uitvoeren van een internationaal onderzoek zijn, met als doel een algemeen beeld te geven
van de populatie van nieuwe sporten en hun karakteristieken.
De sporten die hoog scoorden op de hypefase, profileerden zich als mogelijke hype. Zij
hebben als nieuwe sport de nodige aandacht, maar in de toekomst moet nog blijken of deze
sporten daadwerkelijk de theorie volgen. Een follow-up studie kan gemaakt worden die de
verscheidene sporten volgt om zo een overzicht te kunnen maken welke sporten een hype zijn
geworden en welke niet. Ook sporten die niet werden gedefinieerd als hype kunnen wel
kenmerken vertonen, dus de volledige steekproef zou hierbij in achting moeten genomen
worden.
Van de nieuwste sporten die zich in de eerste fasen van de levenscyclus bevonden, werden
weinig voorbeelden gevonden. Het is moeilijk om sporten, die zich ontwikkelen in
Vlaanderen, te ontdekken als er geen gegevens beschikbaar zijn.
Hoeveel uur nieuwe sportbeoefening geïntegreerd zit in zware of matige fysieke activiteit, is
niet geweten en vormt een beperking in het huidig onderzoek. In een volgend onderzoek
zullen de nieuwe sporten moeten geklasseerd worden op het niveau van fysieke activiteit.
In beide vragenlijsten moeten de vragen nog beter geformuleerd worden, zodanig dat een
duidelijk onderscheid kan gevonden worden uit de antwoorden. De twee vragenlijsten werden
samengesteld uit bestaande en zelf ontworpen vragen. Een betere uitwerking van deze lijsten
kan ervoor zorgen dat meer afgescheiden antwoorden naar voor komen en meer conclusies
getrokken kunnen worden.
76 Sportmanagement UGent
ALGEMENE CONCLUSIE
Deze populatie is nog volop aan het groeien en slechts weinig is geweten over nieuwe
sporten. Dit onderzoek is één van de eerste studies dat innovatie in de sport bestudeert in
Vlaanderen. Aan de hand van het huidig onderzoek zijn er tal van studies die verder kunnen
gemaakt worden.
Een internationaal onderzoek die nieuwe sporten kadert, zou een goede basis kunnen vormen
voor onderzoekers die een studie willen voeren binnen hun land. Op die manier kan altijd
vergeleken worden met de internationale norm. Bovendien kan dit onderzoek een springplank
betekenen voor studies naar nieuwe sporten in Vlaanderen.
De businessmodellen kunnen in andere sportsituaties geïmplementeerd worden als daar nood
aan is. Na kleine modificaties werd immers duidelijk dat de businessmodellen in verband met
categorisatie, fasen en hypes kunnen gebruikt worden in de sportcontext. Vele sporten zitten
nog in hun evolutie, meer bepaald in de groei. Aangezien er uit de antwoorden heel wat
onenigheid bleek, is dit één van de redenen waarom meer onderzoek naar nieuwe sporten in
Vlaanderen noodzakelijk is.
Het is een feit dat nieuwe sporten ‘Lead Users’ aantrekken. Op basis van deze informatie kan
er verder onderzoek in de management richting plaatsvinden.
UGent Sportmanagement 77
REFERENTIES
Archibugi, D., Cesaratto, S., & Sirilli, G. (1991). Sources of Innovative Activities and
Industrial-Organization in Italy. Research Policy, 20(4), 299-313.
Alam, I. (2006). Service innovation strategy and process: a cross-national comparative
analysis. International Marketing Review, 23(2-3), 234-254.
Avlonitis, G. J., Papastathopoulou, P. G., & Gounaris, S. P. (2001). An empirically-based
typology of product innovativeness for new financial services: Success and failure
scenarios. [Review]. Journal of Product Innovation Management, 18(5), 324-342.
Baldwin, J. R., & Johnson, J. (1996). Business strategies in more- and less-innovative firms in
Canada. Research Policy, 25(5), 785-804.
BLOSO. (2012). Sportdatabank Vlaanderen.
Buzzell, R. (1966). Competitive Behavior and Product Life Cycles. In J. Wright & J.
Goldstucker (Eds.), New Ideas for Successful Marketing. Chicago: American
Marketing Association.
Damanpour, F. (1991). Organizational Innovation - a Meta-analysis of Effects of
Determinants and Moderators. Academy of Management Journal, 34(3), 555-590.
Debackere, K., Van Looy, B., & Papastathopoulou, P. (1998). Managing innovation in a
service environment. In R. Van Dierdonck, B. Van Looy & P. Gemmel (Eds.), Service
Management: An Integrated Approach (pp. 387-405). London: Pitman Publishing.
De Jong, J.P.L, Bruins, A., Dolfsma, W., & Meijaard, J. (2003). Innovation in Service Firms
Explored: What, How and Why? Zoetermeer: EIM Report.
Dewar, R. D. & J. E. Dutton (1986). "The Adoption of Radical and Incremental Innovations:
An Empirical Analysis." Management Science 32(11): 1422-1433.
Dickerson, M. D., & Gentry, J. W. (1983). Characteristics of Adopters and Non-Adopters of
Home Computers. Journal of Consumer Research, 10(2), 225-235.
Drucker, P. F. (1985). Innovation and Entrepreneurship. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Edquist, C. (1997). Systems of innovation approaches - their emergence and characteristics
(C. Edquist Ed.). Pinter, London.
Europese Commissie. (1996). Green Paper on Innovation. Brussels.
Fagerberg, J., Mowery, D.C., & R.R., Nelson. (2004). The Oxford Handbook of Innovation.
USA: Oxford University Press.
FROS. (2012). Wat is FROS?
Gadrey, J., Gallouj, F., & Weinstein, O. (1995). New modes of innovation: how services
benefit industry. International Journal of Service Industry Management, 6(3), 4-16.
78 Sportmanagement UGent
Gartner (2012). "Gartner's Hype Cycle."
Goldstein, I. and A. Guembel (2008). "Manipulation and the allocational role of prices."
Review of Economic Studies 75(1): 133-164.
Gunday, G., Ulusoy, G., Kilic, K., & Alpkan, L. (2011). Effects of innovation types on firm
performance. Int. J. Production Economics, 133(2011), 662-676.
Hage, J. (1980). Theories of Organizations. New York, NY: Wiley.
Hauknes, J. (1998). Serivces in Innovation, Innovation in Services. Oslo: SI4S Final Report,
STEP Group.
Higgins, S.H., & Shanklin, W.L. (1992). Seekin mass market acceptance for high-technology
consumer products. Journal of Consumer Marketing(9), 5-14.
Higgins, S.H., & Martin, J.H. (1996). Managing Sport Innovations: A diffusion Theory
Perspective. Sport Marketing Quarterly, 5(1), 43-48.
Hirschman, E.C. (1981). Symbolism and technology as sources for the generation of
innovation. In Advances in consumer research (edited by A. Mitchell), 537-541. St
Louis, MO: Association for Consumer Research.
Howells, J.R.L., & Tether, B.S. (2004). Innovation in Services: Issues at Stake and Trends - A
Report for the European Commission. Brussels: INNO-Studies 2001: Lot 3(ENTR-
G/2001).
Hyysalo, S. (2009). User innovation and everyday practices: micro-innovation in sports
industry development. R & D Management, 39(3), 247-258.
Iyer, G. (1998). "Coordinating channels under price and nonprice competition." Marketing
Science 17(4): 338-355.
Jensen, K.T. (2011). Disastrous Failed Sports Leagues. from http://www.ugo.com/web-
culture/11-disastrous-failed-sports-leagues?page=2
Johannessen, J-A., Olsen, B., & Lumpkin, G.T. (2001). "Innovation as newness: what is new,
how new, and new to whom?". European Journal of Innovation Management, 4(1),
20-31.
Kotler, P., & Keller, K. L. (2010). Marketing Management: De Essentie (4th ed.).
Amsterdam: Pearson Education Benelux.
Labay, D. G., & Kinnear, T. C. (1981). Exploring the Consumer Decision-Process in the
Adoption of Solar-Energy Systems. Journal of Consumer Research, 8(3), 271-278.
Labay, D. G., & Kinnear, T. C. (1981). Exploring the Consumer Decision-Process in the
Adoption of Solar-Energy Systems. Journal of Consumer Research, 8(3), 271-278.
Levitt, T. (1965). Exploit the Product Life-Cycle. Harvard Business Review, 43(6), 81-94.
UGent Sportmanagement 79
Li, Y., Liu, Y. & Ren, F. (2007). Product innovation and process innovation in SOEs:
evidence from the Chinese transition. Journal of Technology 32, 63-85.
Liang, C. M., & Tian, M. J. (2010). Six Features of Modern Sport Frontier Technique
Innovations. Engineering of Sport 8: Engineering Emotion - 8th Conference of the
International Sports Engineering Association (Isea), 2(2), 3417-3422.
Lievens, J. and Waege, H. (2011). Participatie in Vlaanderen, Acco.
Lovelock, C. (1984). Developing and implementing new services. In W. R. George & C. E.
Marshall (Eds.), Developing New Services (pp. 44-64). Chicago, IL: AMA.
Lu, L. Y. Y., & Liu, J. S. (2004). R&D in China: an empirical study of Taiwanese IT
companies. R & D Management, 34(4), 453-465.
Lundvall, B.A, & Johnson, B. (1994). The learning economy. Journal of Industry Studies,
1(2), 23-42.
Mahajan, V., Muller, E., & Bass, F. M. (1990). New Product Diffusion-Models in Marketing -
a Review and Directions for Research. Journal of Marketing, 54(1), 1-26.
Mahajan, V., Muller, E., & Srivastava, R. K. (1990). Determination of Adopter Categories by
Using Innovation Diffusion-Models. Journal of Marketing Research, 27(1), 37-50.
Mallett, C., et al. (2007). "Sport motivation scale-6 (SMS-6): A revised six-factor sport
motivation scale." Psychology of Sport and Exercise 8(5): 600-614.
Miles, I. (2005). Innovation in Services. In J. Fagerberg, D. C. Mowery & R. R. Nelson
(Eds.), The Oxford Handbook of Innovation. Oxford: Oxford University Press.
Miller, W. L. (2001). Innovation for business growth. Research-Technology Management,
44(5), 26-41.
Mulier Instituut. (onbekend). Verantwoording - definitie van sport en sporter.
Nelson, R.R, & Winter, S.G. (1982). An Evolutionary Theory of Economic Change.
Cambridge, MA: Oxford University Press.
Nike. (2013). Retrieved 27 januari, 2013, from http://insider.nike.com/us/shoes/australia-
athlete-tennis-collections-6377/
Norhia, N., & Gulati, R. (1996). "Is slack good or bad for innovation?". Academy of
Management Journal, 39(5), 1245-1264.
OECD. (2005). Oslo Manual: Guidelines for collecting and interpreting innovation data
(Vol. 3): OECD Publishing.
Olson, J. S. (1992). The Creation of American Team Sports – Baseball and Cricket, 1838-72 -
KIRSCH,GB. Journal of Urban History, 19(1), 127-130.
O'Sullivan, D. M., et al. (1998). "Personality characteristics of male and female participants in
team sports." Personality and Individual Differences 25(1): 119-128.
80 Sportmanagement UGent
Papastathopoulou, P., et al. (2012). "The service elimination decision-making during the
service life cycle Some pilot empirical evidence." European Journal of Marketing
46(6): 844-874.
Pettigrew, A.M. (1985). The Awakening Giant: Continuity and Change in ICI. Basil
Blackwell, Oxford.
Pitts, B.G., Fielding, L.W., & Miller, L.K. (1994). Industry segmentation theory and the sport
industry: developing a sport industry segment model. Sport Marketing Quarterly, 3(1),
15-24.
Potts, G. W. (1988). Exploit Your Products Service Life-Cycle. Harvard Business Review,
66(5), 32-36.
Ray, S., & Ray, P. K. (2011). Product innovation for the people's car in an emerging
economy. Technovation, 31(5-6), 216-227.
Rink, D. R., & Swan, J. E. (1979). Product Life-Cycle Research - Literature-Review. Journal
of Business Research, 7(3), 219-242.
Robertson, T.S. (1971). Innovative behavior and communication. New York: Holt, Rhinehart,
& Winston.
Rogers, E.M. (1983). Diffusion of innovations (3d ed.). New York: Free Press.
Saha, S. (2007). Consumer preferences and product and process R&D. Rand Journal of
Economics, 38(1), 250-268.
Schreier, M., et al. (2007). "Lead users and the adoption and diffusion of new products:
Insights from two extreme sports communities." Marketing Letters 18(1-2): 15-30.
Schumpeter, J.A. (1934). The Theory of Economic Development. An inquiry into Profits,
Capital, Credit, Interest, and the Business cycle. Cambridge: Harvard University
Press.
Schumpeter, J. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy (1st ed.). New York: Harper.
Scott, S.G., & Bruce, R.A. (1994). Determinants of innovative behavior: a path model of
individual innovation in the workplace. Academy of Management Journal, 37, 580-
607.
Segerstrom, P. S., Anant, T. C. A., & Dinopoulos, E. (1990). A Schumpeterian Model of the
Product Life-Cycle. American Economic Review, 80(5), 1077-1091.
Shankar, V., et al. (1999). "The advantages of entry in the growth stage of the product life
cycle: An empirical analysis." Journal of Marketing Research 36(2): 269-276.
Shaw, S. (2012). Organisational Innovation in Health Services. Sociology of Health & Illness,
34(3), 476-477.
UGent Sportmanagement 81
Sheridan, H. (2007). Evaluating technical and technological innovations in sport - Why fair
play isn't enough. Journal of Sport & Social Issues, 31(2), 179-194.
Slappendel, C. (1996). Perspectives on innovation in organizations. Organization Studies,
17(1), 107-129.
SportAccord. (2012). SportAccord: International Sports Federations. from
http://www.sportaccord.com/en/members/definition-of-sport/
URENIO, & Komninos, I. (2002). Product life cycle management (pp. 26).
Van Dale. (2011). Van Dale: Groot woordenboek van de Nederlandse taal. Antwerpen: Van
Dale Uitgevers.
Van de Ven, A.A., & Poole, M.S. (1988). Paradoxical Requirements for a theory of
organizational change. Ballinger, Cambridge: MA.
Vernon, R. (1966). International investment and international trade in the product cycle.
Quarterly Journal of Economics, 80(2), 190-207.
Vonhippel, E. (1986). "Lead Users – A Source of Novel Product Concepts." Management
Science 32(7): 791-805.
Walker, R. M. (2006). Innovation type and diffusion: An empirical analysis of local
government. [Article]. Public Administration, 84(2), 311-335.
Watson, R.E. (1987). Innovation to Compete. Jossey-Bass, San Francisco, CA.
William, D., & McCarthy, J.D. (1997). Product Life Cycle: " The essentials of marketing":
Richard D Irwin Company.
Wooder, S., & Baker, S. (2012). Extracting Key Lessons in Service Innovation. Journal of
Product Innovation Management, 29(1), 13-20.
82 Sportmanagement UGent
BIJLAGEN
Bijlage 1: Database alle sporten
Bijlage 2: Informatiebrief aan experten over vragenlijst
Bijlage 3: Samengevoegde lijst van nieuwe sporten
Bijlage 4: Vragenlijst over algemene informatie van nieuwe sporten
Bijlage 5: Model van categorisatie
Bijlage 6: Model van fasen & hypes
Bijlage 7: Kolom- en rijpercentages trainingen in Vlaanderen en competitie
Bijlage 8: Overzicht nieuwe sporten categorisatie, fasen en hypes
Bijlage 9: Ladingspercentages items categorisatie en fasen
Bijlage 10: Nieuw model van categorisatie voor nieuwe sporten
Bijlage 11: MANOVA van kenmerken leeftijdscategorie & seizoensgebonden met
verschillende categorieën
Bijlage 12: Oorspronkelijke factoranalyse fasen
Bijlage 13: Nieuw model van fasen voor nieuwe sporten
Bijlage 14: Hoofdeffect van trainingen in Vlaanderen voor de verschillende fasen
Bijlage 15: Vragenlijst tweede onderzoek
Bijlage 16: Kolom- en rijpercentages verband tussen ambitie en competitief vlak &
motivatie keuze nieuwe sport
Bijlage 17: Effectieve sporttijd tweede sport per maand en per week
Bijlage 18: Post hoc test tussen verschillende leeftijdsgroepen