CULTUUR- EN ERFGOEDPACT ACHTERHOEK 2014-2016 · diversiteit) van het “Programma Cultuur en...

CULTUUR- EN ERFGOEDPACT

ACHTERHOEK 2014-2016

Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek 2014-2016 tussen de samenwerkende partners:

provincie Gelderland, gemeente Aalten, gemeente Berkelland, gemeente Bronckhorst, gemeente Doetinchem, gemeente Montferland, gemeente Oost Gelre, gemeente Oude IJsselstreek, gemeente Winterswijk

14 aug 2014

CULTUUR EN ERFGOEDPACT ACHTERHOEK 2014-2016

2


3

INHOUD

Inleiding _____________________________________________________________ 5

Cultuur en Erfgoedpact _________________________________________________ 6

Missie _____________________________________________________________ 6

Doel ______________________________________________________________ 6

Ambities ___________________________________________________________ 6

Ambities _____________________________________________________________ 7

Provinciale ambities _________________________________________________ 7

Gemeentelijke ambities ______________________________________________ 7

Taken/rol gezamenlijke gemeenten: ____________________________________ 9

Taken/rol van CULTUURMIJ OOST: ______________________________________ 9

Taken/rol van de coördinator __________________________________________ 9

Taken penvoerende gemeente: Winterswijk ______________________________ 9

De cultuur en erfgoed meetlat ________________________________________ 11

Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek 2014-2016 ____________________________ 12

Projectformulering 2014-2016 __________________________________________ 14

“Cultuurzomer Achterhoek” in 2014, 2015 en 2016 _________________________ 15

Omschrijving/doel: Beleef de Achterhoek _______________________________ 15

planning __________________________________________________________ 15

Financiën /bijdrage van het pact aan dit project __________________________ 15

PR en verslaglegging projecten 2014, 2015 en 2016 _________________________ 16

Projecten in 2 0 1 4 ____________________________________________ 17

1) Open Monumentendag in 2014 “Op reis” _________________________ 17

4) Inleiding project “Versterking cultuurparticipatie ouderen” _______________ 19

4a) Project “Kunstzinnig Noaberschap” West Achterhoek ___________________ 20

4b) Project “Structurele cultuurparticipatie ouderen” Oost Achterhoek _______ 22

Projecten in 2 0 1 5 ___________________________________________________ 24

1) Monumentendag 2015. Thema “Monumenten en kunst” ________________ 24

2) Project “Gemaakt in Gelderland” ____________________________________ 25

Borging ___________________________________________________________ 27

3) Project “Digitale ontsluiting en verbinding erfgoed Achterhoek” ___________ 28

Beschreven bij 2014 (maar uitvoering ook in 2015) ________________________ 30

Projecten in 2 0 1 6 ___________________________________________________ 31

1) Monumentendag 2016. Thema: nog niet bekend _______________________ 31

5) “Tussen de Coulissen” _____________________________________________ 32

Beschreven bij 2015 (maar ook uitvoering in 2016): _______________________ 33

Beschreven bij 2014 (maar uitvoering ook in 2016): _______________________ 33

Borging _____________________________________________________________ 34

Borging en verdienmodellen __________________________________________ 34

Bijlagen: ____________________________________________________________ 35

Bijlage 1) Verantwoording meetlat _____________________________________ 35

Bijlage 2) Begrotingen _______________________________________________ 38

Bijlage 3) schema verhoudingen tot elkaar _______________________________ 38


4


5

INLEIDING

Cultuur1 en erfgoed leveren een wezenlijke bijdrage aan de Gelderse samenleving.

Cultuur en erfgoed zijn bouwstenen voor een goede economische en

maatschappelijke ontwikkeling en bepalen mede de identiteit van Gelderland. Deze

visie ligt ten grondslag aan het Cultuur- en erfgoedprogramma 2013-2016 van de

provincie Gelderland. Vanuit het verleden lag er al een cultuurpact. Door inbreng van

het taakveld erfgoed ontstaat er een breed beleidsveld waar provincie en

gemeenten gezamenlijke belangen hebben.

De provincie Gelderland streeft naar een professioneel partnerschap met alle

Gelderse gemeenten. Dit willen we bereiken door het maken van meerjarige

bestuurlijke afspraken over het gehele terrein van cultuur en erfgoed. Op deze wijze

is er sprake van een optimale bundeling van bestuurskracht, continuïteit en borging

van bereikte resultaten. Samen werken aan dezelfde doelen vanuit de eigen taak en

verantwoordelijkheid. Daarmee wordt er concrete en structurele aansluiting

gerealiseerd met het PoHo vrijetijdseconomie van de Regio Achterhoek. We moeten

beter van elkaar weten wat er speelt, om kansen -eventueel samen- efficiënter te

benutten.

De acht deelnemende gemeenten in de Achterhoek, te weten de gemeenten Aalten,

Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en

Winterswijk hebben de ambitie uitgesproken dat zij erfgoed en cultuur steviger

willen inzetten als pijler van de ruimtelijke en economische kwaliteit.

Erfgoed en cultuur zijn van groot belang voor de leefbaarheid en het welbevinden

van de inwoners van de Achterhoek. De gemeenten hebben daarom samen - ieder

vanuit eigen positie en verantwoordelijkheid - verkend welke meerjarige

samenwerking mogelijk is om deze ambitie te verzilveren. Dit heeft geleid tot een

programma waarin de gemeenten gezamenlijk meerdere projecten willen realiseren.

1 Cultuur: In dit pact te verstaan als kunst en cultuur

Deze zijn beschreven in deze notitie. De samenwerking vindt plaats via verschillende

sporen zoals cultuurbeleving en educatie, visualisatie, bescherming en restauratie.

Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de nieuwe media, maar speelt ook het aloude

noaberschap een belangrijke rol.

Uiteindelijk worden mensen zo uitgedaagd om zich te identificeren met de eigen

leefomgeving om die zo beleefbaar te maken.

In het eerste deel van dit document worden de uitgangspunten en

verantwoordelijkheden beschreven. Op basis daarvan worden in het tweede deel de

projecten inhoudelijk beschreven.


6

CULTUUR EN ERFGOEDPACT

Als paraplu boven deze thema’s wordt voorgesteld de kernbegrippen economie en

leefbaarheid te plaatsen. De twee begrippen zijn uiterst actueel in de krimpregio

Achterhoek en zullen nog veel meer aandacht verdienen in de nabije toekomst. Bij

benadering vanuit deze twee begrippen kunnen de thema’s met al hun mogelijke

dwarsverbanden een plek krijgen in het nieuwe Cultuur en Erfgoedpact.

Met daarbinnen extra aandacht voor identiteit, de Achterhoek 2020 agenda, de

Euregio, het Achterhoeks bedrijfsleven en de inbedding van projecten binnen

gemeenten.

MISSIE

De samenwerkende partners zetten voor de periode 2013-2016 gezamenlijk in op

versterking van regionale identiteit van de Achterhoek door Cultuur en Erfgoed

belangrijke pijlers te laten zijn op de diverse beleidsterreinen. Bij het realiseren van

de projecten betrekken zij andere partners en participeren. Ter bevordering van

Achterhoeks recreatie en toerisme krijgt vrijetijdseconomie een belangrijke plek in

de te realiseren projecten.

DOEL

De participatie stimuleren en beleefbaar maken van Cultuur en Erfgoed voor de

inwoners van de Achterhoek en haar bezoekers.

AMBITIES

Het Cultuur en Erfgoedpact richt zich op regioversterkende, kwalitatieve en

bovenlokale projecten.


7

AMBITIES

PROVINCIALE AMBITIES

De provincie Gelderland wil graag met de samenwerkende gemeenten komen tot

meerjarige afspraken over het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het

terrein van cultuur en erfgoed. De provinciale insteek is gebaseerd op de doelen van

de thema’s 9, 10 en 11 (vrijetijdseconomie, cultuurparticipatie en regionale

diversiteit) van het “Programma Cultuur en Erfgoed 2013-2016”. De provincie hecht

belang aan gemeentelijke samenwerking gericht op versterking van regionale

identiteit door inzet van cultuur en erfgoed. Bepaling van deze identiteit en de wijze

waarop deze door inzet van cultuur en erfgoed het best versterkt zouden kunnen

worden is aan de gemeenten. De provincie vindt het van belang dat hierbij

stimulering van cultuurparticipatie en versterking van vrijetijdseconomie wordt

meegenomen en uitgewerkt.

KADERS

De provincie vraagt aan de samenwerkende gemeenten om ideeën en plannen uit te

werken in de vorm van een programma voor de jaren 2014-2016, waarin zij

aangeven:

de doelen van het programma;

de strategie ter realisatie van deze doelen;

de daarvan afgeleide inspanningen voor het eerste jaar 2014, inzichtelijk en

concreet weergegeven;

een schets van mogelijke inspanningen voor 2015 en 2016;

de inspanningen die wij van andere partijen verwachten ter ondersteuning

van het programma, waaronder de provincie.

Op basis van een dergelijk programma wil de provincie graag de afspraken met

gemeenten bepalen en vastleggen. De provincie ziet het programma daarmee als de

eerste fase van de invulling van een Cultuur en Erfgoedpact voor de komende jaren.

GEMEENTELIJKE AMBITIES

Vanuit het “Cultuurprogramma RCP 2013-2016” wordt ingezet op regionale

versterking van kunst en cultuur. Dit houdt in dat Cultuur- en Erfgoedpact geen

gemeentelijk taken op zich neemt. De kracht van de samenwerking komt tot uiting in

projecten die een gemeente alleen niet kan invullen of omdat door samenwerking de

uitstraling en daarmee het resultaat groter is. Het Cultuur- en Erfgoedpact zet

projecten op die lokaal alleen niet mogelijk zijn. Hierbij staat de kwaliteit van de

projecten voorop.

Er is sprake van een gemeenschappelijk belang en derhalve wordt in het Cultuur-en

Erfgoedpact aangesloten op de programmalijnen/thema’s zoals die door de

provincie zijn aangegeven, te weten de kracht van het landelijk gebied, de kracht van

de steden, cultureel ondernemerschap, creatieve industrie en de vrijetijdseconomie.

Deze thema’s sluiten aan op de lokale meerwaarde op het terrein van erfgoed,

identiteit en de beleving van deze thema’s. Nadrukkelijk worden verbindingen

aangegaan met andere beleidsterreinen zoals: welzijn, zorg, economie, onderwijs,

toerisme en recreatie.

THEMA’S CULTUUR EN ERFGOED

In juli en augustus 2013 hebben ambtelijke vertegenwoordigers vanuit Cultuur en

Erfgoed deze uitgangspunten getoetst aan de door de gemeenten gezamenlijk

vastgestelde beleidsthema’s. Binnen Cultuur en Erfgoed zijn onderstaande thema’s

benoemd:

- vrijetijdseconomie

- cultuureducatie

- cultuurparticipatie

- duurzaam herbestemmen (incl. industrieel erfgoed, religieus erfgoed en

erfgoed van onderwijs en vorming)

- landschap en verdediging


8

- landschap en landgoederen/buitenplaatsen

- monumentenzorg en vakmanschap

Samen te vatten als grote 3 thema’s, te weten:

1. cultuurtoerisme

2. cultuurparticipatie/amateurkunst

3. cultureel erfgoed

Met daarbinnen extra aandacht voor identiteit, de Achterhoek 2020 agenda, de

Euregio, het Achterhoeks bedrijfsleven en de inbedding van projecten binnen

gemeenten.

1. Cultuurtoerisme speelt een belangrijke rol in de Achterhoek. Er is veel aanbod,

maar soms nog versnipperd en veel van hetzelfde. Door in te zetten op de

aantrekkelijkheid van de Achterhoek als bestemming en op het versterken en

verbreden van het culturele aanbod voor bezoekers, ontstaat een win-

winsituatie. Hierbij is innovatie een kernwoord en staat samenwerking met

recreatie & toerisme voorop. Extra focus wordt gelegd op erfgoed en identiteit

van en in de Achterhoek. Het project Cultuurzomer Achterhoek is een sterk

concept, dat daarvoor uitgebouwd gaat worden.

De inspanningen van de CZA richten zich voornamelijk op de professionele

(filmische) verslaglegging van alle projecten, op betere en andere publiciteit. En

dagen (jonge) mensen/bedrijven uit om daaraan een bijdrage te leveren en mee

te denken. Om zo toe te werken naar een evenwichtiger imago van de

Achterhoek. Het betrekken van de jeugd is hierbij essentieel. Daarmee

verplichten zij zich ook om hiervoor gelden te verwerven. Waarbij we daarnaast

gelden vrijmaken voor een experimenteel potje / PR algemeen.

De Cultuurzomer ontwikkelt zich tot een platform en marketingschil, heeft

daarmee oog voor trends, ontwikkelingen (leefbaarheid) in de Achterhoek.

Verder wordt een actieve link naar de Euregio gelegd.

2. De cultuurparticipatie/amateurkunst van Achterhoekers moet bevorderd

worden en voor het voetlicht worden gebracht. Een goede infrastructuur voor

amateurkunsten, evenals voor cultuureducatie, is een voorwaarde voor een

vitaal platteland. Deze is aanwezig in de vorm van ondersteunende

cultuureducatie en amateurkunst organisaties. Bij cultuurparticipatie gaat het

zeker ook om welzijn en leefbaarheid. Extra focus wordt gelegd op erfgoed en

de identiteit van de Achterhoek. Daarbij willen we benadrukken dat ouderen

een belangrijke doelgroep is

Bij cultuurparticipatie is aandacht voor de podiumkunsten en

talentontwikkeling. Met ‘Aan het woord! Achterhoek, Taal en Teken’ en met

‘Keten’ zijn hier al krachtige instrumenten ontwikkeld in voorgaande edities. De

formats van deze projecten kunnen kritisch bekeken worden en eventueel

aangescherpt, bijvoorbeeld door meer aandacht aan publieksbereik en

talentontwikkeling te besteden. Het Cultuurpactproject “Keten” heeft veel

ervaring opgedaan met het verweven van welzijn in de projecten. Dat gaan we

verder uitbouwen.

3. Het cultureel erfgoed in de Achterhoek is alom aanwezig. De historie is van

groot belang voor de identiteit van de Achterhoek en maakt dat ons gebied voor

toeristen aantrekkelijk is. Wij willen dan ook projecten realiseren, stimuleren en

faciliteren, waardoor historische locaties worden versterkt en beleefbaar

worden gemaakt. Tevens willen we eigenaren handvatten bieden om hun

erfgoed op vakkundige wijze te behouden of te restaureren. Mede vanuit

ruimtelijk, economisch en maatschappelijk perspectief wordt zo gewerkt aan de

vitalisering van de Achterhoek.


9

STRUCTUUR, COÖRDINATIE, UITVOERING EN

VERANTWOORDELIJKHEDEN

Tijdens het portefeuillehouders overleg Cultuur en Erfgoed van 18 september 2013 is

vastgesteld dat gemeenten kiezen voor KCG, per 1 juli 2014 gefuseerd met Edu-Art

tot “ CULTUURMIJ OOST”, als opdrachtnemer van het pact. CULTUURMIJ OOST

adviseert middels de nieuwe functie adviseur Kunst en Samenleving, Johan

Godschalk. Hij zal als adviseur elke Cultuur en Erfgoedpact regio de mogelijkheid

bieden tot inhoudelijke ondersteuning in de ambtelijke en portefeuillehouders

overleggen en ook bij de uitvoering van het project. Het gaat hier om maximaal 4 uur

per week voor alle regio’s samen. Expertise wordt ingezet om zaken te verbinden en

(eenmalig) aan te jagen.

CULTUURMIJ OOST laat de inhoudelijke coördinatie voor het pact uitvoeren door

Marco te Nijenhuis, die afkomstig is uit de Achterhoek. Hij was projectleider in de

Cultuurpact Achterhoek periode 2009-2012. Waar nodig krijgt hij advies en coaching

van de CULTUURMIJ OOST-adviseur Kunst en Samenleving.

TAKEN/ROL GEZAMENLIJKE GEMEENTEN:

- Formuleren van dit document “Cultuur en Erfgoedpact

Achterhoek 2014-2016”.

- Projectaanvraag namens de gemeenten bij de provincie. Winterswijk is

hiervoor penvoerder

- Opdrachtgever aan CULTUURMIJ OOST

- Gezamenlijkheid zoeken om een pact mogelijk te maken

TAKEN/ROL VAN CULTUURMIJ OOST:

- is opdrachtnemer van het pact, de deelnemende gemeenten zijn

opdrachtgever

- is adviseur van het C en E pact Achterhoek

- is werkgever en coach van projectcoördinator Marco te Nijenhuis

- CULTUURMIJ OOST verzorgt de financiële administratie voor 2014-2016

- CULTUURMIJ OOST begeleidt de opdrachtbrieven van coördinator Marco te

Nijenhuis aan derden voor de uitvoering van de projecten.

- contactpersoon zijn voor de coördinator.

TAKEN/ROL VAN DE COÖRDINATOR

- Bewaker van de kwaliteit van de projecten, de projectleiding en

uitvoeringen door derden. Dit is een controlerende taak

- Projectbegeleiding. Zorg dragen voor kwalitatief hoogstaande uitvoeringen

van de projecten in alle deelnemende gemeenten van het pact.

- Zo goed mogelijke borging van de programmaresultaten bij beëindiging van

het programma.

- Bijwonen ambtelijke en portefeuillehouders overleggen en verslagen maken

- Secretariaat

- Netwerkbijeenkomsten opzetten

- Jaarlijks een ronde langs de gemeenten maken in 1 op 1 gesprekken met

wethouder en ambtenaren Cultuur en Erfgoed

- Heeft naast kwaliteitsbewaking ook zorg voor evenwicht in Kunst/Cultuur

en Erfgoed binnen de afzonderlijke projecten.

- opdrachtnemer van CULTUURMIJ OOST

TAKEN PENVOERENDE GEMEENTE: WINTERSWIJK

- Verzorgen van de aanvraag C&E pact Achterhoek 2014-2016 bij de provincie

- Verslaglegging van de voortgang van het pact

- Verantwoording namens de deelnemende gemeenten richting de provincie

- Een en ander in nauwe samenwerking met de coördinator


10

SAMENWERKENDE UITVOERENDE PARTNERS

- De Koöperatie. Een groep van samenwerkende kunstenaars die zorgen voor

uitvoering en kwaliteitsbewaking op basis van ervaringen opgedaan in het

Cultuurpact Achterhoek project 2009-2013

- De Gruitpoort. Centrum voor kunst, cultuur en kunstzinnige vorming uit

Doetinchem

- Boogiewoogie. Centrum voor cultuureducatie in de regio Oost Achterhoek

- Stichting Achterhoek Toerisme, Productontwikkeling en promotie op het

gebied van toerisme

- Stichting Cultuurzomer Achterhoek / Het Hele Arsenaal. Uitvoerders van de

CZA als publicitaire paraplu

- Landschapsbeheer Gelderland

WELKE PROJECTEN HEBBEN WE EN WELKE ORGANISATIES ZIJN DAN

DE UITVOERENDE PARTNERS?

Cultuurzomer St. Cultuurzomer, Stat, het hele arsenaal bv, Koöperatie

Open monumentendag 2014 2015, 2016

Open monumenten comités, Koöperatie

Gemaakt in Gelderland 2015

Koöperatie en nog nader te bepalen partners

Digitale ontsluiting en verb. Erfgoed 2015 / 2016

Stichting Achterhoek Toerisme

Kunstzinnig Noaberschap 2014/ 2015 /2016

Gruitpoort, Koöperatie

Structurele Cultuurparticipatie 2014/ 2015 /2016

Boogie Woogie, Koöperatie

Tussen de Coulissen 2016 Landschapsbeheer Gelderland, StAT


11

DE CULTUUR EN ERFGOED MEETLAT

De ingediende projecten voldoen aan volgende voorwaarden:

- Voldoende herkenbaar binnen de drie grote thema’s cultuurtoerisme,

cultuurparticipatie/amateurkunst en cultureel erfgoed

- Profilering/ versterking identiteit regio

- Inbedding / borging op meerdere niveaus: inhoudelijk, uitvoerend en PR

- Educatie, verbindend in alle lagen van onderwijs (ckv; amateur: individueel en

vereniging; academici/ jong talent; prof)

- Duurzame impuls vrije tijdseconomie

- Verdienmodel als voorwaarde voor borging

- Culturele diversiteit

- Verbinding welzijn en cultuur & erfgoed

- Regionaal/bovenlokaal uit te voeren/ als concept uit te rollen over regio

- en verbinding met andere projecten

- Reservering onvoorziene kansen

Verder volgen alle projecten m.b.t. de beschrijving ervan de volgende

hoofdstukkenlijn:

1. Titel

2. Omschrijving/ verantwoording

3. Doelstellingen

4. Uitvoering

5. Initiatief en coördinatie

6. Borging

7. Planning

8. Financiën

9. Meetlat, Conclusie en advies


12

OVEREENKOMST

CULTUUR- EN ERFGOEDPACT ACHTERHOEK 2014-2016

Burgemeester en Wethouders van de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst,

Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk

en Gedeputeerde Staten van Gelderland

hebben kennis genomen van

- het programma Cultuur en Erfgoed, ‘Gelderland Cultuurprovincie!’;

- de aanwijzing van de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst,

Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk als

partner van de provincie Gelderland;

overwegen dat

- er voor het verkrijgen van een provinciale bijdrage aan de projectkosten een

samenwerkingsverband moet liggen in de vorm van een pact;

komen overeen

1. Op de beleidsvelden erfgoed, kunst en cultuur, vrijetijdseconomie en ruimte

samen te werken en af te stemmen ten behoeve van het Cultuur en

erfgoedpact 2013-2016;

2. om in het kader van dit pact op actieve wijze inhoud en vorm te geven aan

de wederzijdse verantwoordelijkheden als regisseur van het

cultuurhistorisch, cultureel, toeristisch en ruimtelijk beleid;

3. bij de uitvoering van dit pact rekening te houden met de bij de partijen

beschikbare menskracht en financiële middelen.

4. in het kader van dit pact te streven naar een effectieve regionale

samenwerking op zowel ambtelijk, als bestuurlijk niveau;

5. dat dit pact is gesloten voor bepaalde duur. Het treedt in werking met

ingang van de dag van ondertekening en eindigt op 31 december 2016. Na

afloop van deze periode wordt dit pact mogelijk voortgezet met

inachtneming van door partijen overeengekomen wijzigingen. Partijen

treden daartoe uiterlijk drie maanden voor laatstgenoemde datum met

elkaar in overleg over de voortzetting van dit convenant;

6. dat iedere partij de wederpartijen te allen tijde schriftelijk kan verzoeken de

inhoud van het convenant te wijzigen. Binnen twee maanden na ontvangst

van een verzoek tot wijziging treden partijen met elkaar in overleg om te

bezien welke wijzigingen noodzakelijk zijn;

7. dat elke partij dit pact met inachtneming van een opzegtermijn van twee

maanden schriftelijk mag opzeggen, indien een zodanige verandering van

omstandigheden is opgetreden dat dit pact in alle redelijkheid op korte

termijn behoort te worden beëindigd. In de opzegging dient de verandering

in omstandigheden te worden vermeld;

8. dat alle geschillen in verband met dit pact of met afspraken die daarmee

samenhangen, worden opgelost in een bestuurlijk overleg tussen de

betrokken partijen;

9. dat partijen ieder voor zich verantwoordelijkheid nemen voor en

aanspreekbaar zijn op de uitvoering en voortgang van ieders uit dit pact

voortvloeiende prestaties;

10. dat oplevering van alle in het uitvoeringsprogramma opgenomen projecten

uiterlijk zal plaatsvinden in het boekjaar 2017; dit in verband met het

vermijden van langjarige wederzijdse financiële verplichtingen.

11. om garant te staan voor de uitvoering en de cofinanciering (eventueel

afkomstig van derden) van het cultuur- en erfgoedpact 2014-2016.

12. Het budget wat in 2014 niet is verbruikt is beschikbaar voor de volgende

thema jaren 2015, 2016

Ondertekening


13

plaats datum

namens Gedeputeerde Staten van Gelderland

namens Burgemeester en Wethouders van de gemeente Aalten

gemeente Berkelland

gemeente Bronckhorst

gemeente Montferland

gemeente Doetinchem

gemeente Oost Gelre

gemeente Oude IJsselstreek

gemeente Winterswijk


14

PROJECTFORMULERING 2014-2016

ONDER DE VLAG VAN DE CULTUURZOMER ACHTERHOEK

Uitvoeringsprogramma behorende bij het Cultuur- en Erfgoedpact 2014-2016

tussen de Provincie Gelderland en de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst,

Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, en Winterswijk

Met de kernbegrippen economie en leefbaarheid en de diverse thema’s als

uitgangspunt, zijn wij gezamenlijk tot de volgende projectformulering 2014-2016

gekomen. De Cultuurzomer Achterhoek is voor de samenwerkende gemeenten dé

kapstok waaraan het Cultuur- en Erfgoedpact aan is opgehangen. Voor de jaren

2014 t/m 2016 zijn hieraan een aantal deelprojecten gekoppeld die publicitair

ondersteund worden door de Cultuurzomer.

20 14 Thema:

“Reis door de Achterhoek”

1. Open Monumentendag

‘op reis’

4a. Kunstzinnig Noaberschap (WA)

4b. Structurele cultuurparticipatie

ouderen (OA)

20 1 5 Thema:

“Gemaakt in Gelderland”


2. Gemaakt in Gelderland

3. Digitale ontsluiting en

verbinding Erfgoed Achterhoek



ouderen (OA)

20 16 Thema:

“Achterhoeks boerenland”


3. Digitale ontsluiting en

verbinding Erfgoed Achterhoek



ouderen (OA)

5. Tussen de coulissen

P r o j e c t e n


15

“CULTUURZOMER ACHTERHOEK” IN 2014, 2015 EN 2016

OMSCHRIJVING/DOEL: BELEEF DE ACHTERHOEK

In de zomer barst het in de Achterhoek van de culturele evenementen. In de steden,

dorpen en op het platteland bruist het. Evenementen, niet alleen bedoeld voor de

Achterhoekers zelf, maar zeker ook voor de vele duizenden in de streek aanwezige

toeristen. Vanaf half mei tot en met eind september zijn er culturele activiteiten.

Muziek, dans, film, beeldende kunst, fotografie, literatuur en (straat)theater wisselen

zich gevarieerd af. Dit aangevuld met een serie bijzondere voorstellingen die speciaal

op locatie worden uitgevoerd. De CZA heeft de opdracht om de projecten binnen het

pact te promoten.

Aandacht dient daarbij te zijn om Cultuur en Erfgoed hier nadrukkelijk met elkaar te

verbinden. Door het event bovengemeentelijk te presenteren, draagt het de

regionale identiteit uit. Door ongedwongen kennismaking met verschillende vormen

van cultuur, draagt deze verbinding bij aan de vrijetijdseconomie en wordt

cultuurparticipatie gestimuleerd. Dit versterkt tevens de leefbaarheid in de regio.

Stichting Cultuurzomer Achterhoek verzorgt periodiek de afstemming met de

bestaande activiteiten en centreert de PR op papier en digitaal. Hiertoe is

overeenstemming tussen de gemeenten en het Stichtingsbestuur voor 2014. Door

deelname van de gemeenten als partner zijn ook sponsors (Arriva, Friesland Foods,

De Gelderlander en Rabobank) bereid hun bijdrage te leveren. Hiertoe was een

uitspraak van de gemeenten voor 16 maart 2014 noodzakelijk.

PLANNING

Thema 2014 Reis door de Achterhoek Thema 2015 Gemaakt in Gelderland Thema 2016 Achterhoeks boerenland

FINANCIËN /BIJDRAGE VAN HET PACT AAN DIT PROJECT

Onderwerp Per jaar Totaal

Cultuurzomer Achterhoek € 20.000,- € 60.000,-


16

PR EN VERSLAGLEGGING PROJECTEN 2014, 2015 EN 2016

We hebben nadrukkelijk 10% van het beschikbare budget gereserveerd voor “PR,

verslaglegging projecten (project overstijgend)”. Dat bedrag is speciaal bedoeld om

alle activiteiten, op welke manier dan ook, de komende 3 jaar in beeld te brengen.

Dat betekent in de praktijk dat er mensen of groepen van mensen zijn die projecten

gaan filmen of projecten anderszins in beeld gaan brengen.

Bedoeld als vijver waaruit de cultuurzomer kan vissen om te fungeren als publicitaire

paraplu. Maar ook bedoeld als kwalitatief document van dit Cultuur en Erfgoed Pact.

De cultuur en erfgoed pact projecten worden gekozen op basis van culturele

noodzaak. Uitgelegd als: wat nog niet is, maar wel belangrijk is er te zijn en waarvoor

programmering en aanschouwelijke voorbeelden ontworpen moeten worden. Zo

opgezet dat het publiek/ culturele ondernemers aanspoort zelf te ondernemen en de

projecten een vaste plek in de markt te geven.

Een belangrijk deel van de aansporing zit in het begrip krijgen van en enthousiast

worden voor de inhoud. Dat moet onderscheidende verslaglegging en PR doen. Het

is immers simpelweg onmogelijk, financieel gezien, middels podium programmering

1000den mensen te bereiken. Die tegelijkertijd wel nodig zijn om voldoende kansen

te creëren voor verzelfstandiging.

De kosten van onderscheidende PR mogen niet onderschat worden. Tot dusver loopt

de culturele sector uit de pas vergeleken met de aandacht die de bedrijvensector

opeist van het publiek om warm te lopen voor hun producten. Daar terecht veel geld

aan uitgeeft middels ingewikkelde reclametrajecten. Wil cultureel ondernemerschap

echt ondernemerschap worden dan zal het aandacht opeisen voor culturele

producten concurrerend moeten zijn.

De taken van PR zijn:

- Onderscheidende culturele aspecten benoemen, filmen, PR teksten

ontwerpen en wervend verpakken in reclamemiddelen.

- De reclamemiddelen, waaronder website, reclamespots, advertorials,

trailers etc. aanbieden in een eigentijdse marketingmix aan goed gekozen

en ruim beschreven doelgroepen.

Omdat het belangrijk is te investeren in jonge aankomende professionals om

projecten op te pikken en kansrijk voort te zetten moeten ze vroegtijdig betrokken

worden in programmering, uitvoering, verslaglegging en PR.

Tot slot. Stichting Cultuurzomer Achterhoek en STAT zijn samen deelnemer

geworden aan de C en E pact projecten en kunnen gevraagd worden samen te gaan

werken en hun PR takenpakket uit te breiden en het podium te geven voor de PR van

de C en E pact projecten. Daarvoor waar nodig hulp bieden in gezamenlijke

fondsenwerving om het gewenste niveau te halen.

FINANCIEN

Onderwerp Totaal

Bijdrage van het C&E pact voorverslaglegging (10% totaal budget)

€ 65.600,-


17

PROJECTEN IN 20 14

1) OPEN MONUMENTENDAG IN 2014 “OP REIS”

OMSCHRIJVING

Tijdens het tweede weekend van september openen in de Achterhoek jaarlijks

honderden monumenten, herkenbaar aan de Open Monumentendag-vlag, hun

deuren voor het publiek. Het evenement trekt vele bezoekers en is een uitgelezen

moment om het erfgoed in de Achterhoek onder de aandacht te brengen en in 2014

aan te sluiten bij het thema ‘Reis door de Achterhoek’. In elke gemeente is daarvoor

een open monumenten comité actief.

VERANTWOORDING

Behalve de logistiek logische koppeling wordt in het kader van het Cultuur en

Erfgoedpact de Open Monumentendag in 2014-2015 en 2016 versterkt, zodat het

erfgoed nog beter (beleefbaar) onder de aandacht wordt gebracht.

DOEL

Doelstelling is om met een evenwichtiger programma meer bezoekers en een

bredere doelgroep te bereiken. Maak een koppeling tussen wat er nu is en wat er

gaat komen.


18

UITVOERING 2014

Verhalen, sketches, liedjes worden in de trein en op de stations langs de lijn

Doetinchem – Winterswijk –Zutphen v.v. opgevoerd. Hieraan gekoppeld worden

tijdelijke tentoonstellingen en presentaties.

Het voorstel is de historische trein Blauwe Engel ter afsluiting van de Cultuurzomer

als reizend theater te laten rijden op Open Monumentendag 2014 , te weten zondag

14 september 2014.

Waar mogelijk worden cultuurvormen ingezet om het evenement te versterken.

Hierbij kan bv. gedacht worden aan een uitvoering (muziek, dans, poëzie etc.) of het

tonen van beeldende kunst op een van de opengestelde locaties. Ook wordt de

jeugd actief betrokken met een speciaal op hen gericht programmaonderdeel. Met

een klassen-dag op school met extra lesprogramma’s. Deze klassen-dag bestaat al en

dient in elke gemeente min of meer gelijk uitgevoerd te worden. Onderzocht moet

worden in hoeverre dat per gemeente te realiseren is.

INITIATIEF/ COÖRDINATIE

In de meeste gemeenten in de Achterhoek is er een comité actief dat de jaarlijkse

Open Monumentendag organiseert. Met de cofinanciering vanuit het pact kunnen zij

hun activiteiten uitbreiden met meer cultuur en educatie isw de Koöperatie van

regisseurs en advies van CULTUURMIJ OOST. De Koöperatie ondersteunt daarmee de

diverse comités. De Open Monumentendag verdient op die wijze een prominentere

plek in de Cultuurzomer Achterhoek.

PLANNING

- In de eerst helft van 2014 zal de verdere invulling plaatsvinden, de

uitvoering op 14 september op en rond de stations in de Achterhoek.

- Gedurende het tweede weekend van september in de jaren 2015 en 2016.

FINANCIËN / BIJDRAGE VAN HET PACT AAN DIT PROJECT:

BORGING

Middels herhaling op andere locaties m.b.t. het onderwerp reis door de Achterhoek.

Middels kwalitatieve verslaglegging t.b.v.:

- Input digitale routes/ vrijetijdseconomie

- Educatie lager en voortgezet onderwijs

- projecten voor welzijn, etc.

Reis door de Achterhoek 2014

Aalten € 2.000,00

Berkelland € 3.522,62

Bronckhorst -

Doetinchem € 1.000,00

Montferland € 3.500,00

Oost Gelre € 1.520,62

Oude IJssselstreek € 1.000,00

Winterswijk € 1.822,62

Totaal € 14.365,86


19

4) INLEIDING PROJECT “VERSTERKING CULTUURPARTICIPATIE

OUDEREN”

Actieve kunstbeoefening heeft een positief effect op de vitaliteit, de gezondheid en

het welzijn van ouderen. Het bezig zijn met theater, muziek of beeldende kunst

bevordert het welzijn van ouderen. Zo ontwikkelt men talent en het versterkt de

eigenwaarde. Daarnaast brengt het ouderen in contact met anderen. Sociale

contacten zijn van cruciaal belang voor het welbevinden van ouderen. De groep

kwetsbare ouderen groeit de komende jaren. Zij kunnen minder aanspraak maken

op zorg in traditionele woonvoorzieningen en blijven langer thuis wonen met risico

op vereenzaming.

We willen dan ook structurele cultuurparticipatie van kwetsbare ouderen

bevorderen door passende en uitdagende culturele activiteiten in de omgeving van

en met ouderen te organiseren. Het gaat om kunstprojecten voor de vitale, minder-

vitale, kwetsbare en afhankelijke ouderen. Een bijdrage vanuit het C&E pact betreft

specifiek de kwetsbare ouderen.

Binnen het cultuur- en erfgoedpact worden in dit kader in de periode 2014 -2016

twee deelprojecten uitgevoerd, één in de West Achterhoek en één in de Oost

Achterhoek.

ORAL HISTORY “TUSSEN DE COULISSEN” IN 2016

Binnen deze twee projecten zal er in 2016 extra aandacht en budget zijn voor Oral

History middels het propject “Tussen de Coulissen” in relatie tot het Achterhoekse

landschap. De beleving en de dagelijkse omgang van mensen met het

cultuurhistorisch landschap waarin ze woonden of werkten, vormt een goede basis

voor ontroerende of pakkende verhalen. Met deze verhalen kan de betekenis van

het cultuurhistorisch landschap laagdrempelig worden uitgelegd en beleefbaar

gemaakt aan mensen die geen ervaring met het landschap om hen heen hebben of

die hiermee hun eigen ervaringen kunnen verrijken. Door hierbij generaties te

koppelen, jong en oud over en weer geschiedenis op te laten diepen én te maken

door er met behulp van kunstenaars visie op te geven wordt erfgoed levend erfgoed.

UITVOERING

Oral History is het vastleggen wat mensen vertellen, in mondelinge vorm dus, over

hun ervaringen en belevingen. Om het anders te formuleren: het vastleggen en

ontsluiten van de persoonlijke getuigenis van mensen in hun omgang met het

landschap. Levende geschiedenis dus. Oral History is wat iemand vertelt uit eigen

ervaring. Oral History is thematisch. Denk bijvoorbeeld aan Oral History om

streekgebonden gebruik van landschapselementen te inventariseren, beroepen die

bijna zijn verdwenen, maar ook om door de inzet van Oral History verhalen meer

draagvlak voor het cultuurhistorisch landschap te krijgen. Speciale aandacht is er dus

voor het beleefbaar maken van deze verhalen.

De opdracht voor de uitvoerders Gruitpoort, Boogiewoogie en de Koöperatie hier is

specifiek om aandacht te schenken om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de

hieronder beschreven projecten 4A en 4B

In 2016 ligt het accent binnen deze projecten dus op “ Oral History” via “ Tussen de

Coulissen” , beschreven als project in 2016 in dit document.


20

4A) PROJECT “KUNSTZINNIG NOABERSCHAP” WEST ACHTERHOEK

OMSCHRIJVING

Met een programma voor Kunstzinnig Noaberschap slaan we 3 vliegen in één klap:

1. We organiseren kunstzinnige projecten en nodigen vitale ouderen uit

samen met amateurkunstenaars daarmee actief te blijven en een sociaal

netwerk te onderhouden of op te bouwen.

2. We bieden het groeiend aantal minder vitale en kwetsbare ouderen dat in

de toekomst steeds vaker thuis zal moeten blijven wonen, met het risico

van vereenzaming en een daardoor toenemende zorgvraag, nieuwe

ervaringen door kunstbeleving in een sociale context.

3. We coachen en trainen ouderen via de kunsten maar coachen ook

amateurkunstenaars (veelal vitale ouderen) in het omgaan met meer

kwetsbare ouderen. Daarmee kunnen zij een actieve bijdrage leveren voor

hun meer kwetsbare generatiegenoten. Hiermee wordt een nieuw netwerk

van kunstzinnig georiënteerde noabers (vrijwilligers) opgebouwd. Iets dat in

onze krimpende en sterk vergrijzende regio West-Achterhoek noodzakelijk

zal worden.

De West-Achterhoek kent momenteel ruim 33.000 mensen van 65 jaar of ouder en

dat aantal groeit de komende jaren fors. Waar het noaberschap vroeger vanzelf

ontstond omdat gemeenschappen en families bij elkaar bleven, is het hebben van

een lokaal sociaal netwerk voor ouderen van nu een stuk minder vanzelfsprekend.

We gaan daarom het noaberschap nieuw leven inblazen door samen met kunst bezig

te zijn en daardoor meer naar elkaar om te kijken. Met dans, muziek, toneel,

schrijven, vertellen, beeldende kunst, fotografie, film. Actief, passief of interactief.

Maar kunstzinnig noaberschap komt niet vanzelf. Dus gaan we het stimuleren,

ondersteunen, faciliteren en organiseren. Daarom gaan we de vele

amateurkunstenaars in de West-Achterhoek die vanuit hun passie actief zijn in één

van de 100 muziekverenigingen, 60 koren, 45 toneelverenigingen, 20 dansgroepen

en beeldende kunstkringen binnen dit programma koppelen aan minder ervaren

ouderen. Alle activiteiten in dit programma worden daarom samen met

amateurkunstenaars georganiseerd (vaak vitale ouderen) en ondersteund door

professionals.

DOEL

Versterking cultuurparticipatie kwetsbare ouderen. Voor de deelprogramma’s zijn de

volgende doelen geformuleerd:

a. Zilver, vitaal muziektheater

Een sportief en samenhangend muziektheateraanbod bieden aan ouderen

die vitaal willen blijven en met een aanbod dat inhoudelijk aansluit bij

biografische thema’s.

b. Verhalenoogst, ons immaterieel erfgoed

Het opzetten van kunstzinnige activiteiten rond eigen verhalen gericht op

activering, participatie en dialoog. Daarnaast ontwikkeling van interactieve

en voorstellingen over verhalen en met een thematiek die aansluit bij de

belevingswereld van ouderen.

c. Kunst aan huis, kunst beleven in de huiskamer

Activering van kwetsbare en afhankelijke ouderen met kunst. Daarnaast

stimulering, ondersteuning en programmering van interactieve en

vraaggerichte voorstellingen.

d. Kunst & noaberschapsacademie

Ondersteuning, coaching en versterking van het netwerk van de

kunstzinnige noabers en het zichtbaar maken van de resultaten.

e. Bijzondere presentaties

Als slot van de Cultuurzomer 2014 op Open Monumentendag en in de

rijdende trein de Blauwe Engel zullen verhalen, sketches en liedjes worden

opgevoerd. De bron wordt gevormd door de bij ouderen opgehaalde

verhalen. Jongeren en professionals zullen dit presenteren.


21

f. Omdat ouderen liever niet ”buiten” optreden wordt een Cultuurwinter

georganiseerd om een groter publiek te bereiken in de beslotenheid van

buurthuizen, kulturhusen, wijkcentra en andere kleinere zalen.

UITVOERING

Deelnemende 4 gemeenten in West-Achterhoek: Doetinchem, Oude IJsselstreek,

Montferland en Bronckhorst.

De zorgaanbieders Sensire, Markenheem, Diafaan, De Gouden Leeuw en het

Slingelandziekenhuis doen mee vanuit hun maatschappelijke taakopvatting. En om

zo zorgvragen van ouderen uit te stellen en te verkleinen.

INITIATIEF EN COÖRDINATIE

De Gruitpoort neemt het initiatief en voert de projectleiding.


Kunstzinnig noaberschap

2014 2015 2016 Totaal

Bronckhorst € 2.640,62 € 3.041,00 € 3.041,00 € 8.722,62

Doetinchem € 13.640,62 € 15.340,00 € 13.700,00 € 42.680,62

Montferland € 6.000,00 € 6.000,00 € 6.000,00 € 18.000,00

Oude IJsselstreek € 5.000,00 € 5.000,00 € 5.000,00 € 15.000,00

Totaal € 27.281.24 € 29.381,00 € 27.741,00 € 84.403.24

PLANNING

Gedurende de jaren 2014, 2015 en 2016. Te zien als een groeimodel dat 3 jaar de

kans krijgt zich te ontwikkelen.

BORGING

Gruitpoort, Sensire, Markenheem, Diafaan, De Gouden Leeuw en Slingeland

Ziekenhuis hebben de intentie om vanuit een nieuw samenwerkingsverband een

gemeenschappelijk programma cultuurparticipatie voor ouderen op te zetten: Lang

Leve Kunst West-Achterhoek. Deze organisaties willen met dit kunstprogramma het

welbevinden van ouderen versterken. Zo kunnen zorgvragen uitgesteld of verkleind

worden. Ze willen het noaberschap (betrokkenheid van vrijwilligers,

amateurkunstenaars en mantelzorgers) stimuleren en invulling geven aan

maatschappelijke taken in de directe omgeving van de organisaties. Met kunstzinnig

Noaberschap als project onder deze vlag.

MEETLAT EN ADVIES

Betrokken partijen bekijken kritisch de kunstinput, niet alleen van amateurs maar

ook door professionals. Om zo op een gewenst niveau erfgoed beleefbaar te maken.

Op bovenstaande wijze beschreven is het vooral een sociaal cultureel project en

zeker geen kunst cultureel project.

Verder zijn dit soort projecten in staat zelf gelden te genereren (vergelijk ouderen

project Boogiewoogie Oost Gelre).

Er moet nog duidelijker afgestemd worden over het besteden van cultuurgelden aan

de ontwikkeling van noodlijdende onderwerpen, waaronder de samenwerking

tussen kunst en erfgoed.


22

4B) PROJECT “STRUCTURELE CULTUURPARTICIPATIE OUDEREN”

OOST ACHTERHOEK

AANLEIDING:

1 De groep ouderen in de Achterhoek wordt de komende jaren groter. In 2040 zal 53

procent van de inwoners van de Achterhoek boven de 65 jaar zijn. Dit heeft te

maken met bevolkingskrimp en de vergrijzing die daarmee gepaard gaat.Cultuur is

voor iedereen, maar op dit moment is er nog te weinig cultuuraanbod voor deze

doelgroep dat aan de wensen van de senioren tegemoet komt. Ouderen hebben wel

de behoefte en tijd om aan kunst en cultuur deel te nemen: cultuurdeelname kan

veel betekenen voor hun gezondheid, gevoel van meedoen in de samenleving en

vitaliteit.

2 Er is bij (benders van) zorgcentra een veranderende behoefte rondom kunsten

cultuurdeelname, zie: Kunstbeoefening met ambitie (naar een lokaal stimulerings- en

faciliterings- programma voor kunstbeoefening door ouderen), een

onderzoeksrapport van Prof. Dr. Roelof Hortulanus. Het afgelopen half jaar is Boogie

Woogie door diverse zorgcentra benaderd met de vraag om mee te denken over een

nieuwe vorm van cultuuraanbod. Ouderen zijn langer vitaal en hoger opgeleid dan

twintig jaar geleden. Ze willen zich blijven ontplooien. De directies en bewoners

vinden het activiteitenaanbod nu te traditioneel van opzet. Er is behoefte aan

aanbod dat prikkelend is en waarmee men zich kan ontwikkelen in een bepaalde

kunstdiscipline. Maar tegelijk met ruimte voor ieders (on)mogelijkheden.

3 De bewoners van zorgcentra voelen zich vaak geïsoleerd. Doordat de ouderen

minder mobiel zijn is het lastiger om buiten het centrum te komen. De bewoners

willen meer betrokken zijn bij het sociale leven.

4 De populatie in de zorgcentra verandert doordat mensen langer thuis wonen. In de

zorgcentra komen meer kwetsbare groepen zoals dementerende ouderen en zie je

een verbreding van de doelgroep met bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke

beperking. Daarnaast kiezen ouderen meer voor het wonen in woongroepen. Deze

ontwikkelingen maken het nodig dat het activiteitenaanbod moet veranderen.

5 De groep kwetsbare ouderen groeit de komende jaren. Zij kunnen minder

aanspraak maken op zorg in zorgcentra en blijven langer thuis wonen met het risico

op vereenzaming. Hierdoor ontstaat een toenemende zorgvraag waarbij

kunstparticipatie een belangrijke rol kan spelen.

Boogie Woogie wil bijdragen aan vernieuwing van aanbod voor ouderen in de Oost

Achterhoek. In lijn met bovenstaande wordt ingezet op:

a. De ontwikkeling van ouderen op het gebied van actieve cultuurdeelname. b. Het verbeteren van de betrokkenheid/het meedoen van ouderen in de samenleving.

DOELSTELLINGEN:

1. Het vergroten van actieve cultuurparticipatie van ouderen.

2. Het versterken van de sociale cohesie van ouderen. 3. Bevorderen van samenwerking zorgen kunstensector/ amateurkunstenaars en

professionals. 4. Het vergroten van de deskundigheid en ervaring van medewerkerszorginstellingen, kunstdocenten en amateurkunstenaars bij projecten in het kader van cultuurparticipatie van ouderen.

5. Innoveren van aanbod kunstactiviteiten 6. Ouderen de kans bieden hun talenten binnen een kunstdiscipline te ontdekken

en/of te ontwikkelen. 7. Het ontwikkelen van een methodiek waarin amateurkunstenaars en ouderen samen participeren om tot een artistiek eindproduct te komen. 8. Jeugd en ouderen samen kunst laten beleven .

DOELGROEPEN:

1. Ouderen die wonen in zorginstellingen.

2. Ouderen die nog (gedeeltelijk) op zichzelf wonen.

3. Ouderen die geheel zelfstandig wonen.


23

4. Ouderen, al dan niet verenigd via ouderenbonden, die nog niet (zoveel) deelnemen aan de bestaande activiteiten van deze bonden.

PRODUCT:

De doelstellingen worden bereikt door onder andere kunstactiviteiten op maat aan

te bieden waarbij de eigen verhalen en ervaringen van senioren uitgangspunt

kunnen zijn (community art). De eigen ervaringen/ verhalen zijn immaterieel

erfgoed. Door ouderen in en buiten zorginstellingen, jongeren (bijv. kleinkinderen/

scholieren) en amateurkunstenaars samen te laten werken met professionals wordt

gewerkt aan sociale cohesie en deskundigheidsbevordering. Immaterieel erfgoed kan

worden doorgegeven en geborgd. De producten zijn op verschillende manier

zichtbaar, bijv. een verhalenvoorstelling, expositie, theater. De locaties zijn divers en

er wordt getracht aan te sluiten bij bestaande projecten gelieerd aan

erfgoedlocaties. Het immaterieel erfgoed, de verhalen/ ervaringen van vroeger, kan

ook qua thematiek aansluiten op de gekozen locatie. Deelnemers zijn dus niet alleen

de ouderen maar er wordt aansluiting gezocht met verschillende segmenten binnen

de samenleving. Op deze manier wordt gefocust op twee thema’s voor de periode

2014-2016, cultureel erfgoed en cultuurparticipatie/ amateurkunst.

Proeverijen waarbij verschillende kunstvormen worden aangeboden. De bedoeling

hiervan is om de doelgroep op ideeën te brengen en hiermee concrete vragen te

genereren. Andere behoeftes van deze klantgroep. Hiervoor willen we eerst een

verkenning doen.

COÖRDINATIE EN UITVOERING:

Deelnemende 4 gemeenten in Oost-Achterhoek: Aalten, Berkelland, Oost Gelre en

Winterswijk. Met zorgaanbieders, ouderenbonden en andere partijen in de sector

worden contacten gelegd en geïntensiveerd. Boogie Woogie neemt het initiatief en

voert de projectleiding.


Str. Cultuurparticipatie ouderen

2014 2015 2016 Totaal

Aalten € 9.940,62 € 6.000,00 € 6.000,00 € 21.940,62

Berkelland € 6.000,00 € 6.000,00 € 6.000,00 € 18.000,00

Oost Gelre € 8.000,00 € 8.000,00 € 8.000,00 € 24.000,00

Winterswijk € 6.000,00 € 6.000,00 € 6.000,00 € 18.000,00

Totaal € 29.940,62 € 26.000,00 € 26.000,00 € 81,940,62

BORGING RESULTATEN IN OOST-ACHTERHOEK:

De komende jaren worden de contacten met alle partijen die te maken hebben met

ouderen en zorg verstevigd. Ook partijen die een belangrijke rol kunnen spelen bij de

cultuurparticipatie van ouderen, zoals eigen kinderen, kleinkinderen en

amateurkunstenaars kunnen worden benaderd. Boogie Woogie heeft de intentie

om, door nieuwe samenwerkingsverbanden op te zetten en bestaande te

intensiveren, een bijdrage te leveren aan de cultuurparticipatie voor ouderen en

deze zoveel mogelijk te borgen. Tegelijkertijd worden voorbeeldprojecten

uitgevoerd. Dit kan per gemeente verschillend zijn. De goede ervaringen worden met

de andere gemeenten gedeeld en eventueel uitgerold. Het streven is om succesvolle

projecten meer financieel onafhankelijk te maken van financiering door overheden.

PLANNING:

Gedurende de jaren 2014, 2015 en 2016.


24

PROJECTEN IN 20 1 5

1) MONUMENTENDAG 2015. THEMA “MONUMENTEN EN KUNST”

OMSCHRIJVING





aan te sluiten bij het thema ‘Monumenten en kunst”. In elke gemeente is daarvoor


VERANTWOORDING



erfgoed nog beter (beleefbaar) onder de aandacht wordt gebracht. In 2015 is het

thema van het weekend “ monumenten en kunst”

DOEL


bredere doelgroep te bereiken.

UITVOERING 2015

Nader uit te werken.




hun activiteiten i.s.w. de Koöperatie uitbreiden met meer cultuur en educatie. De

Open Monumentendag verdient op die wijze een prominentere plek in de

Cultuurzomer Achterhoek.

PLANNING

- In de eerst helft van 2015 zal nadere invulling plaatsvinden.

- Gedurende het tweede weekend van september in 2015.


BORGING

Middels herhaling op andere locaties mbt het onderwerp reis door de Achterhoek.

Middels kwalitatieve verslaglegging tbv:



Monumenten en Kunst 2015

Aalten € 2.000,00


Bronckhorst € 1.640,00






Totaal € 13.280,00


25


2) PROJECT “GEMAAKT IN GELDERLAND”

OMSCHRIJVING EN VERANTWOORDING

Gelderland kent een gevarieerde industriële geschiedenis en is rijk aan industrieel

erfgoed. Ook vandaag de dag is er in de provincie allerlei streekeigen industriële

bedrijvigheid te vinden. In de zomer van 2015 komt de Gelderse industrie (in

verleden, heden en toekomst) volop in de schijnwerpers te staan. Dan vindt het

erfgoedfestival “Gemaakt in Gelderland” plaats.

Net als vorige festivals (zoals Gelegerd in Gelderland) wordt ook deze editie

georganiseerd door een samenwerkingsverband van Gelderse culturele en

maatschappelijke organisaties. Alle organisaties die deelnemen aan het festival

worden uitgenodigd hun eigen activiteiten vorm en inhoud te geven.

Sporen van industrie vinden wij terug in gebouwen en infrastructuur (onroerend

erfgoed), in films, foto’s documenten, museale objecten en particuliere

verzamelingen (roerend erfgoed), en in de vorm van verhalen, gebruiken en

herinneringen (immaterieel erfgoed). Aan dit hele spectrum van industrieel erfgoed

wil het festival gemaakt in Gelderland aandacht besteden.

Als Achterhoekse gemeenten willen we dit festival aangrijpen om de typische

maakcultuur/industrie van de Achterhoek onder de aandacht te brengen door:

- aandacht voor bedreigd erfgoed;

- de regionale identiteit zichtbaar maken;

- presenteren van de ontwikkeling van de huidige maakindustrie;

- Het onderwijs in ambacht en techniek.

- In de praktijk koppelingen maken met kunst (beeldend, muziek, dans,

vertelling theater etc.) tbv de beleving. En stimuleren van innovatie en

creativiteit Achterhoekse maakindustrie. www.beeldenvangelderland.nl

DOELSTELLINGEN

Het project/festival heeft als doel:

- Het industriële verleden van de Achterhoek toegankelijk maken voor een

breed publiek

- De onderlinge samenwerking van de verschillende disciplines die zich met

erfgoed, cultuur en vrijetijdseconomie bezig houden stimuleren en

verbeteren.

- Stimuleren van cultureel ondernemerschap door middel van het leggen van

dwarsverbanden met andere partijen, ondernemers en of organisaties.

Voorbeeld noemen als het Winterswijks Zandsculpturenfestival of een

ander evenement in de Achterhoek.

- Cultuurtoerisme in de Achterhoek bevorderen door het aanbod te

vergroten en beter te vermarkten. Zodat het bij een groter publiek bekend

wordt.

http://www.beeldenvangelderland.nl/

http://www.gemaaktingelderland.nl/


26

UITVOERING

Uitgangspunt van het erfgoedfestival is, dat het vorm krijgt door overleg en

samenwerking met tal van andere partijen. Daarom is het op dit moment nog niet

goed mogelijk concrete activiteiten te benoemen. Wel is het mogelijk een impressie

te geven van het soort activiteiten dat verwacht mag worden, namelijk:

- activiteiten georganiseerd door musea, erfgoedorganisaties, culturele

organisaties en kunstorganisaties, zoals: exposities met daarin de

ontstaansgeschiedenis van bv. de textielindustrie, ijzerindustrie,

bierbrouwerij, lezingen, routes, theater, muziek. Deze activiteiten worden

bij voorkeur ontwikkeld in onderlinge samenwerking en/of in samenwerking

met niet-culturele partners zoals bedrijven of onderwijsinstellingen

- thema exposities met de producten uit de Achterhoekse maakindustrie van

de pannen uit de DRU tot de internationale meubelontwerpen van ARCO.

- activiteiten door of in samenwerking met de huidige maakindustrie in de

Achterhoek, zoals: demonstraties, open dagen, educatieve activiteiten

- activiteiten in samenwerking met het vakonderwijs (HBO’s en ROC's), zoals:

bouwactiviteiten, ontwerpactiviteiten, stages, competities

- een centraal educatief programma voor het vmbo

- Oral History: het verzamelen van verhalen en herinneringen (zie project

Oral History Achterhoek)

- De Achterhoek wil graag de start of de afsluiting van het festival hosten.

- Het rondreizend object dat gedurende het festival bijzondere activiteiten

met elkaar verbindt willen wij graag een plaats bieden op een van onze

locaties.

- muziektheater op leegstaande erfgoedlocaties. Denk bijvoorbeeld aan een

eerder project waarbij het Alan Gascoigne trio samenspeelde met het ritme

van een antieke tractor. Dat kan ook met weefmachines.

- Filmavonden met oude beelden van de industrie.

- Open dagen in industriecomplexen (historisch maar ook hedendaags)

- Voorbeeld van cultureel ondernemerschap is het stimuleren verenigingen

(sport muziek etc.) om een festival te organiseren met als thema "Gemaakt

in Gelderland"? Zoals het zandsculpturenfestival in Winterswijk waarbij het

mes aan twee kanten heeft gesneden doordat het festival tevens een

bijdrage heeft geleverd voor de inkomsten van de desbetreffende

verenigingen.

- Horeca en ondernemers in de vrijetijdeconomie tijdig informeren zodat

ondernemers in kunnen zetten op oa. diner- en verblijfsarrangementen.

- Samenwerking met het project “Goan Etten”, de eetlocaties kunnen op

erfgoed locaties worden gerealiseerd.


De Koöperatie, iov CULTUURMIJ OOST, zal optreden als projectbegeleider en trekker.

Taken die hieronder vallen zijn:

- Opstellen en bewaken projectplan regio Achterhoek

- Samenwerking met festivalorganisatie Gemaakt in Gelderland

- Stimuleren van, en samenwerken met diverse deelnemende organisaties;

de 8 Achterhoekse gemeenten, de provincie Gelderland, de culturele

organisaties met belangrijke collecties en of belangrijke programmering.

Maar ook toeristische organisatie zoals StAT, lokale marketing organisaties

en VVV’s. Onderwijsorganisaties vmbo, ROC, HBO. Gerenommeerde

Achterhoekse bedrijven, kunstorganisaties en Media

- Verbindingen leggen tussen de diverse activiteiten

- Zorg dragen voor het start of afsluitingsevenement in de regio Achterhoek

- Fondsen- en sponseringwerving voor de diverse activiteiten. Opgenomen in

de basisbegroting

- Bewaken projectbegroting

- Zorg dragen voor een intensieve PR en Communicatie waarbij gebruik

gemaakt wordt van de grotere paraplu van “Gemaakt in Gelderland” en de

Cultuurzomer.

- Evaluatie


27

PLANNING

Oriëntatiefase t/m juli 2014 Voorbereidingsfase voorjaar 2014 t/m voorjaar 2015 Uitvoeringsfase zomer 2015 Evaluatie najaar 2015 Borgingsfase najaar 2015 – voorjaar 2017

FINANCIËN

BORGING

Doel is om de ontstane samenwerkingsverbanden en/of waardevolle activiteiten een

duurzamer karakter te geven. Zodat deze na de periode van het festival op eigen

benen kunnen staan of onder een andere paraplu verder kunnen. Tijdens de

borgingsfase wordt er door de festivalorganisatie van “Gemaakt in Gelderland”

tevens een begin gemaakt met de voorbereidingen met het nieuwe erfgoedfestival,

dat naar verwachting in 2018 zal plaats vinden. Borging van het festival is in handen

van de Koöperatie die trekker is van het festival en het als onderdeel van haar taak

ziet om borging te realiseren. Verantwoording van de voorgang van de borging in

reguliere overleggen en verslagleggingen.

Gemaakt in Gelderland 2015

Aalten € 9.000,00


Bronckhorst € 1.800,00






Totaal € 42.840,00


28

3) PROJECT “DIGITALE ONTSLUITING EN VERBINDING ERFGOED

ACHTERHOEK”

OMSCHRIJVING

De Achterhoek kent een interessante en beleefbare geschiedenis. Om de

geschiedenis voor gasten en inwoners levend te houden en gemeenschappelijk te

maken is het van belang dat het aanbod met zijn tijd meegaat, innoveert, met

behoud van de historische waarden van de gemeenten. Centraal bij het tot stand

komen van het project is de aansluiting bij het Gelders Cultureel Erfgoed.

DOEL

Het project heeft als doel de kennis over het historisch erfgoed op een toegankelijke

en attractieve wijze over te dragen aan inwoners en gasten van de gemeenten in de

Achterhoek, als onderdeel van Gelderland. Door het aanbieden van de routes via een

applicatie worden nieuwe doelgroepen bereikt. Tijdens de routes wordt door middel

van beeldmateriaal, tekst, filmpjes en geluidsfragmenten de geschiedenis van dit

deel van Gelderland verhaald. Door de combinatie met een offline routebundel

wordt ingezet op een zo breed mogelijke publieksgroep.

Een combinatie met kunst is hier wenselijk via www.beeldenvangelderland.nl

Doelen die met het project tevens bereikt worden zijn:

- Vergroting van de kennis over de geschiedenis bij inwoners en gasten van

de gemeenten.

- Versterking van de toegankelijkheid en de beleving van de geschiedenis in

de achterhoek.

- Bundeling en afstemming van lokale initiatieven rond de geschiedenis van

de gemeenten zodat deze voor consumenten beter bereikbaar en

interessanter worden.

- Door het aanbod in de thema’s Gemaakt in Gelderland en Achterhoeks

Boerenland uit te brengen wordt de eigen identiteit als gewenst door de

Provincie benadrukt.

- Aanbrengen van extra diversificatie en kwaliteit in het toeristisch-

recreatieve aanbod.

- Economische versterking van de culturele en vrijetijdssectoren.

- Stimulering van de samenwerking tussen maatschappelijke sectoren, vooral

tussen toerisme en recreatie, erfgoed en religie (musea, erfgoedinstanties,

toeristische organisaties, werkgroepen en gemeenten).

- Leveren van een bijdrage aan verdere vitalisering van de Achterhoek.

- Toename van het aantal toeristen, recreanten en toeristisch-recreatieve

bestedingen.

UITVOERING

- Acht beleefbare fiets- en wandelroutes die via smartphone en routefolder

gewandeld of gefietst kunnen worden. De routes verbinden belangrijke

historische momenten en locaties in de gemeenten. Deze momenten en

locaties sluiten aan op het Gelders cultureel erfgoed. Bij de routes vindt een

kwalitatieve impuls plaats.

- Applicatie waarmee de routes via de smartphone ontsloten kunnen worden.

Langs de routes worden Points Of Interest (POI’s) gemarkeerd waar

aanvullende informatie via tekst, beeld, film of geluid op de smartphone

beschikbaar wordt gesteld met als doel de beleving van de consument te

stimuleren. De verkregen informatie vanuit deelproject 1b wordt tevens als

input gebruikt

- Gedrukte routebundel. De routes in de bundel bevatten kaartmateriaal,

beeldmateriaal en informatie.

- Marketingcommunicatiemiddelen t.b.v. lokale en bovenregionale marketing

en communicatie.

- Evenement bij aanvang toeristisch seizoen t.b.v. de bekendheid van de

applicatie en de routes.

http://www.beeldenvangelderland.nl/


29

- De routes sluiten aan bij de deelprojecten “Gemaakt in Gelderland” en “de

ouderenprojecten” De routes worden nog verder gethematiseerd. Een

voorbeeld van een te ontwikkelen route in 2015 onder het thema ‘Gemaakt

in Gelderland’ is de Hoornindustrie in Aalten.


De Stichting Achterhoek Toerisme zorgt voor coördinatie van het project.

Voor alle 8 gemeenten in de Achterhoek wordt 1 route gedigitaliseerd. Elke

gemeente krijgt dus een eigen route. Diverse musea in de gemeenten bieden

inhoudelijk ondersteuning door kennis en archiefmateriaal beschikbaar te stellen. De

Stichting Achterhoek Toerisme (StAT) neemt de coördinatie en promotie van het

project op zich. De routebundels en de routes die via de applicatie verkrijgbaar zijn,

zijn onder meer verkrijgbaar via de lokale VVV’s.

FINANCIËN / BIJDRAGE VAN HET PACT AAN DIT PROJECT

Digitale ontsluiting en verbinding

2014 2015 2016 Totaal

Aalten € 6.000,00 € 6.000,00

Berkelland € 2.000,00 € 4.000,00 € 4.000,00 € 10.000,00

Bronckhorst € 6.000,00 € 6.000,00

Doetinchem € 5.000,00 € 5.000,00

Montferland € 2.162,62 € 2.162,62

Oost Gelre € 6.000,00 € 6.000,00

Oude IJsselstreek € 3.000,00 € 2.000,00 € 2.000,00 € 7.000,00

Winterswijk € 6.000,00 € 6.000,00

Totaal € 5.000,00 € 30.000,00 € 13.162,62 € 48.162,62

PLANNING

Uitvoering 2015 en 2016.

In 2015 worden vier routes gedigitaliseerd binnen het thema Gemaakt in Gelderland

en in 2016 worden vier routes gedigitaliseerd die het Achterhoekse boerenland

belichten.

BORGING

Binnen het project worden inkomsten gereserveerd voor de doorontwikkeling van de

digitale mogelijkheden. Hiermee is gewaarborgd dat bij nieuwe technologische

ontwikkelingen, ook deze routes hierop aansluiting vinden en wordt gewaarborgd

dat de routes mee kunnen gaan met de tijd. Door de toepassing van de digitale

mogelijkheden is het eenvoudig om de informatie aan te passen of uit te breiden en

te verbinden aan (Gelderse) initiatieven.

Hoornindustrie Aalten De hoornindustrie in Aalten was uniek. Nergens anders in Nederland hebben hoorndraaierijen gestaan. Van buffelhoorn uit Azië werden lange pijpenstelen gemaakt. Ook werden er kammen, knopen, seinfluitjes, naaldenkokers en messenheften uit hoorn vervaardigd. De buffels werden niet gedood of speciaal gefokt voor het hoorn. Het materiaal werd zo optimaal mogelijk gebruikt, wat overbleef werd over de akkers verspreid als voeding voor de aarde. Met de intree van plastic en massaproductie verdween ook deze industrie, die een bloeitijd kende van het midden van de 19

e eeuw tot na de Tweede Wereldoorlog. De

hoornroute start vanaf de VVV gevestigd is in de centrale hal van de Aaltense Musea op Markt 14 en voert langs de plekken waar deze industrie zich heeft gemanifesteerd.


30

MEETLAT EN ADVIES

In dit project zit geen educatie. De generaties/ de gebiedsbewoners (als de

voortbrengers van gezamenlijk erfgoed) moeten kwalitatief betrokken worden bij de

ontwikkeling van POI’s. Bij de educatie/ begeleiding kunstmiddelen inzetten om het

erfgoed te spiegelen en beleefbaar te maken is een van de belangrijkste opdrachten

van kunstenaars.

Daarbij is de ontwikkeling van digitale routes het aangewezen onderwerp om

cultureel ondernemerschap te trainen. Doorgaans houdt educatie op bij de inhoud

zelf. Het kunstje een gezicht in de markt geven door aan filmopnames, montage etc.

mee te werken en samen met de toeristische organisaties verdienmodellen te

ontwikkelen (sponsorwerving/ reclame) is het door iedereen gewenste cultureel

ondernemerschap in de praktijk brengen.

Hiervoor moet in overleg getreden worden met de initiërende organisaties. Behalve

de educatieve kant, de registratie en overdracht vanaf andere projecten, kan het

productie proces beter uitgelegd worden en daarmee de kosten inzichtelijker

gemaakt worden.

De informatie/ producten uit andere projecten wordt verondersteld ingezet te

kunnen worden. Hoewel vanzelfsprekend is het erg belangrijk hoe deze informatie

verzameld, verwerkt en overgedragen gaat worden.

BESCHREVEN BIJ 2014 (MAAR UITVOERING OOK IN 2015)

4) Project “Versterking cultuurparticipatie ouderen”

4a) Project “Kunstzinnig Noaberschap” West Achterhoek

4b) Project “Structurele cultuurparticipatie ouderen” Oost Achterhoek


31

PROJECTEN IN 20 16

1) MONUMENTENDAG 2016. THEMA: NOG NIET BEKEND

OMSCHRIJVING





aan te sluiten bij het thema ‘Monumenten en kunst”. In elke gemeente is daarvoor


VERANTWOORDING



erfgoed nog beter (beleefbaar) onder de aandacht wordt gebracht. In 2016 is het

thema van het weekend nog niet bekend.

DOEL


bredere doelgroep te bereiken. Maak een koppeling tussen wat er nu is en wat er

gaat komen.

UITVOERING 2016

Nog niet bekend




hun activiteiten i.s.w. de Koöperatie uitbreiden met meer cultuur en educatie. De

Open Monumentendag verdient op die wijze een prominentere plek in de

Cultuurzomer Achterhoek.

PLANNING EN FINANCIEN

In 2015/2016 zal nadere invulling plaatsvinden over de het evenement gedurende

het tweede weekend van september in 2016.

BORGING

Middels herhaling op andere locaties m.b.t het onderwerp reis door de Achterhoek.

Middels kwalitatieve verslaglegging t.b.v:




Open Monumentendag 2016 2016

Aalten € 2.000,-

Berkelland € 3.000,-

Bronckhorst € 1.800,-

Doetinchem € 1.000,-

Montferland € 1.000,-

Oost Gelre € 1.000,-

Oude IJssselstreek € 1.000,-

Winterswijk € 1.000,-

Totaal € 11.800,-


32

5) “TUSSEN DE COULISSEN”

OMSCHRIJVING EN VERANTWOORDING

De beleving en de dagelijkse omgang van mensen met het cultuurhistorisch

landschap waarin ze woonden of werkten, vormt een goede basis voor ontroerende

of pakkende verhalen. Met deze verhalen kan de betekenis van het cultuurhistorisch

landschap laagdrempelig worden uitgelegd en beleefbaar gemaakt aan mensen die

geen ervaring met het landschap om hen heen hebben of die hiermee hun eigen

ervaringen kunnen verrijken. Door hierbij generaties te koppelen, jong en oud over

en weer geschiedenis op te laten diepen én te maken door er met behulp van

kunstenaars visie op te geven wordt erfgoed levend erfgoed.

DOEL

Het draagvlak voor de instandhouding van het cultuurhistorisch landschap

verbeteren. Overdracht van vitaal erfgoed door de makers van cultuur, de

gebiedsbewoner vertegenwoordigd in generaties, en daarmee zicht krijgen op,

uitdragen en versterken van regionale identiteit.

UITVOERING

Oral History is het vastleggen wat mensen vertellen, in mondelinge vorm dus, over

hun ervaringen en belevingen. Om het anders te formuleren: het vastleggen en

ontsluiten van de persoonlijke getuigenis van mensen in hun omgang met het

landschap. Levende geschiedenis dus. Oral History is wat iemand vertelt uit eigen

ervaring. Oral History is thematisch. Denk bijvoorbeeld aan Oral History om

streekgebonden gebruik van landschapselementen te inventariseren, beroepen die

bijna zijn verdwenen, maar ook om door de inzet van Oral History verhalen meer

draagvlak voor het cultuurhistorisch landschap te krijgen. Speciale aandacht is er

voor het beleefbaar maken van deze verhalen.

De opdracht hier is specifiek om aandacht te schenken om zoveel mogelijk aan te

sluiten bij de projecten “cultuurparticipatie Ouderen” van de Gruitpoort (West

Achterhoek) en Boogiewoogie (Oost Achterhoek)

Het project levert in totaal 24 verhalen op, opgetekend door opgeleide vrijwilligers.

Het zijn 24 complete interviews, 3 per deelnemende gemeente.


- Koöperatie zal optreden als projectbegeleider ten einde alle partijen

voldoende inhoudelijk en organisatorisch te verbinden en kwaliteit te

waarborgen.

- Landschapsbeheer Gelderland en STAT zijn de uitvoerende partijen. En

zoeken contact met Culturele organisaties met belangrijke collecties en of

belangrijke programmering, lokale organisaties waaronder VVV’s,

cultuurhistorische verenigingen en Media

- Deelproject ”Kunstzinnig noaberschap” is deels de voorloper en sluit hier

vervolgens naadloos op aan.

FINANCIËN

2014 2015 2016 totaal

Aalten € 9.000,- € 9.000,-

Berkelland € 8.778,- € 8.778,-

Bronckhorst € 8.778,- € 8.778,-

Doetinchem - -

Montferland € 8.778,- € 8.778,-

Oost Gelre € 8.780,- € 8.780,-

Oude IJsselstreek €1.400,- € 1.400,- €3.140,62 € 5.940,62

Winterswijk € 8.778,- € 8.778,-

totaal € 58.832,62


33

PLANNING

Uitvoering van het project in 2016.

BORGING

Middels 24 verhalen welke ingezet zullen worden in de vrijetijdseconomie.

DE MEETLAT EN ADVIES

Dit project zal zich moeten bewijzen door samenwerking tussen STAT,

Landschapsbeheer Gelderland, Cultuurzomer en de Koöperatie ten einde voldoende

inhoudelijke kwaliteit te kunnen halen. De kunsten doen te weinig mee om de

verhalen te reflecteren. Juist de spiegeling door andere kunstvormen zorgt voor

gevoeld begrip van vertelde verhalen.

BESCHREVEN BIJ 2015 (MAAR OOK UITVOERING IN 2016):

3) Project “Digitale ontsluiting en verbinding erfgoed Achterhoek”

BESCHREVEN BIJ 2014 (MAAR UITVOERING OOK IN 2016):

4) Project “Versterking cultuurparticipatie ouderen”

4a) Project “Kunstzinnig Noaberschap” West Achterhoek

4b) Project “Structurele cultuurparticipatie ouderen” Oost Achterhoek


34

BORGING

BORGING EN VERDIENMODELLEN

Borging van projecten heeft voor een belangrijk deel te maken met kosten die met

borging gemoeid zijn. De projecten van cultuurpact van de afgelopen jaren hadden

ondanks serieuze aanzetten tot borging te weinig hulp en geld om inbedding te

realiseren. Daarom moet bij aanvang van deze nieuwe periode gepleit worden voor

een andere aanpak. Niet pas aan borging werken wanneer het kunstje klaar is, maar

vanaf het begin. Elk project heeft een fonds en sponsorpotentieel, een

publiekspotentieel en mogelijke merchandise. Het vergt inzet van professionals om

dit kapitaal, nodig voor borging, vrij te maken.

Het erfgoed en cultuurpact gaat daarom werken aan:

- de ontwikkeling van merchandise

- fondswerving (cultuurfonds en bedrijfssponsor) en gaat daarvoor de

aangewezen de professionals benaderen

- invoering van de cultuur en erfgoed munt

Er zal m.b.t. bovenstaande een ontwikkelplan geschreven worden met bijbehorende

kosten baten analyse.

De stichting Cultuurzomer Achterhoek en STAT als belangrijkste vertegenwoordigers

van de projecten in de markt zijn wellicht de aangewezen organisaties een en ander

uit te voeren in samenwerking met projectontwikkelaars en uitvoerders.


35

BIJLAGEN:

BIJLAGE 1) BEGRIPPENLIJST

Regionale identiteit Dat wat aantoonbaar eigen is. Zich over eeuwen ontwikkeld heeft, niet te ontkennen, uniek voor een gebied. Landschap, streektaal (Nedersaksisch), gewoonte, gebruik, architectuur, (volks) muziek, toneel, dans etc. Leefbaarheid Wordt doorgaans vooral gebruikt in termen van materiele leefbaarheid/ welvaart. Dat is de helft van de leefbaarheidscirkel. Die is rond wanneer ook alle culturele uitingen er mogen zijn en voldoende eigen karakter hebben. Hierbij krijgt de uitspraak ‘een evenwichtiger imago van de Achterhoek’ grond onder de voeten. In de zoektocht naar en bewustwording van identiteit en leefbaarheid wordt het imago van een gebied evenwichtig (en onderscheidend). De balans zoeken in dat wat we werkelijk zijn of wat we verzinnen dat we zijn is een ingewikkeld parcours, maar cultuurmakers gaan ervan uit dat unieke culturele uitgangspunten van een gebied bestaan en dat het aan hen is om daar voldoende bewustzijn in te ontwikkelen bij het publiek, de (amateur en prof) kunstenaar. Onder meer door kunst en cultuurvormen te ontwikkelen en aan te reiken die voldoende eigen gebiedskarakters aan boord hebben. Er zijn veel regio’s die zich onderscheiden willen en daarmee ook concurrerend zijn vwb het vrijetijds- economisch aspect. Wegen wat je wil zijn, kan zijn, dan wel werkelijk bent is een stevige culturele discussie. Een groot deel van de projecten beschreven in het document leveren een substantiële bijdrage aan deze discussie. Het begrip verdienmodel en duurzame impuls hebben alles met elkaar te maken. Nader uitgelegd: de culturele sector is voor haar voortdurende vernieuwing (nodig om de telkens veranderende tijdgeest te kunnen beantwoorden) mede afhankelijk van impulsen vanuit sponsoring en subsidie. Dit verdienmodel verbreden moet het doel worden van de kwetsbare culturele sector, voor welke doorlopende vernieuwing noodzaak is. Immers, zodra economisch mindere tijden aanbreken, wordt gekort op subsidie en hebben sponsoren minder te besteden. Een verdienmodel dat alle mogelijkheden, van sponsoren fondswerving tot kaart, muntverkoop en slimme merchandise per project goed bestudeert en

verkapitaliseert en dat doet terwijl het project onderweg is en niet pas nadat alles achter de rug is en stil is komen te liggen, dat is een verdienmodel zoals elke ondernemer dat erkent als zinvol. Dan wordt een impuls duurzaam! Daar heeft de culturele sector nog een paar meter te maken. Euregionaal actief cultureel ondernemen is voor de hand liggend, omdat er van huis uit meer culturele overeenkomsten dan verschillen bestaan, maar omdat we door politiek getrokken grenzen meer grens hebben opgetrokken dan wenselijk is voor een gebied. Maw we moeten extra ons best doen om dat wat door de politiek gescheiden is, weer bij elkaar te brengen. Niet in de laatste plaats om inhoud te geven aan de politieke wens tot meer economie in de grensstreek. Het economisch perspectief (vrije tijdseconomie) van de cultuur en erfgoedpact projecten is een bewust ingebracht onderdeel van een meer eigentijdse en ook evenwichtiger ambitie. Ruimtelijke en economische kwaliteit vraagt om een cultureel veld dat goed georganiseerd is, up to date is en vernieuwt waar nodig. Daarbij alle doelgroepen erkent en blijvend kan bedienen. Niet alleen wanneer er subsidie is of de sponsor wat missen kan. Een sector eigen en breder uitgewerkt economisch perspectief is daarvoor nodig.


36

BIJLAGE 2) VERANTWOORDING MEETLAT

De ingediende projecten voldoen in grote lijnen aan volgende criteria en wordt

gedurende de ontwikkelfase met betrokken uitvoerders besproken ten einde de

slagingskansen van de projecten te vergroten.

Voldoende herkenbaar binnen de drie grote thema’s cultuurtoerisme,

cultuurparticipatie/amateurkunst en cultureel erfgoed

Erfgoed, zowel het materiele als het immateriële, krijgt meer beleving voor de

verschillende generaties, gebiedsbewoner en toerist dankzij kunst culturele (be)

spiegeling.

Een simpel voorbeeld: een monument met een verhaal, een gedicht en/ of theatrale

uitbeelding van geschiedwaardige momenten komt tot leven en het publiek verbindt

het hart beter aan het monument, dan zonder kunstzinnige omgeving.

Belangrijk ook voor de jeugd om er naast het verhaal van hun ouders en grootouders

hun eigen kunst- culturele visie op te formuleren. Daarin geholpen door

professionele kunstenaars om de beleving kwaliteit te geven. Brede participatie

waaronder amateurkunst is belangrijk en moet aangemoedigd/ begeleid worden

door professionele kunstenaars én jonge academici teneinde samen eigentijdse

cultuur op niveau te kunnen blijven maken.

Profilering/ versterking identiteit regio

Versterking van de (culturele) identiteit is voor zowel de toerist als voor

gebiedsbewoner belangrijk. De toerist wil zich graag herkennen in persoonlijke en

krachtige uitdrukkingen en de gebiedsbewoner heeft een cultuur nodig voor

persoonlijke ontwikkeling.

Inbedding / borging op meerdere niveaus: inhoudelijk, uitvoerend, en PR

Borging van project resultaten zijn nodig omdat culturele ontwikkeling afhankelijk is

van verdieping door herhaling. Verdieping van inhoud kan dan bereikt worden

wanneer er professionalisering op uitvoerend en beleidsniveau wordt nagestreefd.

Borging houdt daarmee ook in: evaluatie en verslag om de projecten aan gestelde

doelen en kwaliteitsvoorwaarden te kunnen laten voldoen.

Educatie, verbindend in alle lagen van onderwijs

Educatie houdt meerdere zaken in: educatie door inspiratie middels getalenteerde

kunstenaars; de ervaren en de jonge professionals uit eigen én andere kunstvormen.

Houdt ook in begeleiding mbt ontwikkeling van kunst culturele technieken, van beter

contact maken met de cultuur van een gebied tot kunstzinnige ontwikkeling in een of

meerdere kunstrichtingen.

Aantoonbare en duurzame impuls vrije tijdseconomie / PR

Dankzij (toonaangevende) evenementen wordt de toerist uitgenodigd naar de regio

te komen, te overnachten en naast andere recreatieve activiteiten cultuur te

snuiven. Evenementen van het cultuur en erfgoedpact (naast de aangesloten

evenementen) zichtbaar maken in eigen regio, euregio en meer algemeen binnen en

buitenland vraagt om intensieve samenwerking met evenementen. Teneinde

concurrerende PR te organiseren dankzij kwalitatieve registraties en professionele

(trailer) montages moeten de evenementen in de regio een onderscheidend gezicht

laten zien. Samenwerking met TV stations, lokaal, regionaal, landelijk, euregionaal,

met radio en pers is erg belangrijk. Hier valt nog veel te verbeteren. Er is weinig geld

beschikbaar voor het inrichten van een professioneel PR platform. Sponsor en

fondstechnieken kunnen samen met de PR profs en jonge academici ontwikkeld

worden. Cultureel ondernemerschap heeft hier alles te winnen. Niet in de laatste

plaats om parallel aan betere PR betere verdienmodellen te ontwikkelen.

Verdienmodel als voorwaarde voor borging

Succesvolle verdienmodellen, zichtbaarheid middels PR, inzet van centraal

georganiseerde (C&E) evenement munten hebben alles met elkaar te maken én met

het succes van de ontwikkeling van cultuur. Wanneer begrepen wordt dat de

cultuursector er aan zal moeten wennen haar eigen broek op te houden en daarmee


37

borging en educatie mogelijk te maken, zijn we op de goede weg. Hier valt

vergeleken met de verdienmodellen van het bedrijfsleven nog veel te verbeteren.

Geld reserveren voor professionele aanvullende fonds en sponsorwerving is

belangrijk aandachtspunt in de begroting.

Culturele diversiteit

Diversiteit is een prettig woord en wordt in welke context dan ook als een open deur

beschouwd en daarmee doorgaans niet uitgelegd. Met als gevolg dat we in

verhouding veel (licht verteerbare) muziek en verder ruim straatkunstenaars op onze

kunst culturele evenementen aanbieden. Veel belangrijke vormen/ combinaties

komen te weinig voor. Benoemen van en experimenteren met veel vormen, door

samenwerking tussen kunst disciplines onderling en in samenwerking met erfgoed is

de uitdaging voor de komende periode.

Verbinding welzijn en cultuur & erfgoed

Welzijn heeft expertise van jeugd en ouderen. Erfgoed en cultuur is gezamenlijk

gemaakt door mensen, zijnde de generaties. Welzijn kan behulpzaam zijn in de

organisatie en werken met jeugd en ouderen.

Regionaal/bovenlokaal uit te voeren/ als concept uit te rollen over regio en

verbinding met andere projecten

Spreekt voor zich met die uitdaging dat per gemeente of samenwerkende

gemeenten onderscheidende onderwerpen uitgewerkt worden, zodat culturele

diversiteit inhoud krijgt.

Reservering onvoorziene kansen

Ofwel post onvoorzien. 10 % van totaal budget.


38

BIJLAGE 3) BEGROTINGEN

Cultuur en erfgoed pact Achterhoek 2014- 2016


39

Gezamenlijkegemeenten

(opdrachtgeverC&Epact)

KCG

(opdrachtnemerC&Epact)

Adviseren,coaching

Coördinator,financiële

administratie

Coördinator

(overzichtorganisatorisch

namensKCG)

projecten

Uitvoerders:deKoöperatie,DeGruitpoort,Boogiewoogie,StAT,CZA/hetheleArsenaal

BIJLAGE 4) SCHEMA VERHOUDINGEN TOT ELKAAR

Schema betreffende de verhoudingen tot elkaar. Verantwoording loopt dan van

beneden naar boven.

CULTUUR- EN ERFGOEDPACT ACHTERHOEK 2014-2016 · diversiteit) van het “Programma Cultuur en...

Documents

Transcript of CULTUUR- EN ERFGOEDPACT ACHTERHOEK 2014-2016 · diversiteit) van het “Programma Cultuur en...