Costerus Cost 18e Jaargang Nr. 1

Voorjaar 2012

Tinka Greebe (voorzitter)Gijsbrecht van Amstelstraat 3211215 CN Hilversum0621405525Tinka.greebe@gmail.com

Piet Vulto (penningmeester)Prinsengracht 10131017 KN Amsterdam020-6222338p.vulto@hccnet.nl

Sita van de KoppelZuidereind 71243 KG ’s Graveland035-6560072antonensitavandekoppel@yahoo.com

Ria MeijerZonnelaan 2/B1217 NG Hilversum035-6232729Ria.meijervansoest@kpnplanet.nl

Jos KetelaarMeijerkamplaan 431406 SX Bussum035-6930320info@josketelaar.nl

Erelid van de Costerustuin: Meda de Haas – Bootsman

Deze uitgave van Costerus Cost stond onder redactie van Ed van EunenSchrijverskwartier 151967 JH Heemskerk06-53210985ed@vaneunen.nl

Bestuur Stichting Botanische Tuin ‘Dr. Costerus’

COSTERUS COST18e Jaargang, nr. 1Voorjaar 2012

Beste donateurs van vrijwilligers van de Costerustuin

De dagen worden langer en de donkere winter lijkt alweer vergeten. Aan de vriendenavond in november 2011 bewaren wij overigens een goede herinnering! Deze formule met een lezing en daarnaast vol-doende tijd om elkaar te ontmoeten en te spreken staat garant voor een geanimeerde avond. Misschien mag de pauze nog iets langer?

Inmiddels is de lente in aantocht en zijn de tuinplannen voor 2012 gemaakt: er worden dit jaar geen ‘grote werken’ in de tuin uitgevoerd. Wel is een werkgroep gestart om de collectie bomen en struiken te beoordelen en tot een plan te komen voor een evenwichtige inde-ling van de tuin. In de voorbereiding voor de renovatie van de paden (2010) zijn een aantal struiken verwijderd om de werkzaamheden goed te laten verlopen. Na de renovatie hebben wij van diverse kanten te horen gekregen dat de tuin overzichtelijker is geworden, maar dat de sfeer veranderd is. Wij zijn het eens met deze opmerkingen en wil-len alle tijd nemen om tot een goed doordacht plan te komen, waarbij ook naar de lange termijn wordt gekeken.

Het gaat goed met de Costerustuin: gelukkig hoeven wij ons geen zorgen te maken over het voorbestaan op korte termijn. Financieel kunnen wij, met een zuinig beleid, goed rondkomen. Er is een gezel-lige groep vrijwilligers die trouw in de tuin komt werken. In de tuin is voldoende tijd en aandacht voor de invulling van de verschillende perken en niet onbelangrijk: het onkruid kunnen wij goed de baas.De werkochtenden zijn inmiddels gestart en de lente barst los. Moes-ten wij eerst nog zoeken naar planten en aan de hand van kleine punt-

jes groen gissen of het bordje er wel goed bij staat, inmiddels lijken de plantensten-gels een wedstrijd te doen wie het snelst de hoogte ingaat. NL DOET, op 17 maart was de eerste activiteit waarbij wij bezoek

in de tuin ontvingen. Zes leden van de fractie “Hart voor Hilversum” hebben de handen uit de mouwen gestoken. Er is veel werk verzet en de tuin heeft een grote voorjaarsbeurt gekregen. Een leuke ochtend waarbij weer eens is gebleken dat hard werken en gezelligheid goed samengaan. In deze Costerus Cost vindt u een overzicht van alle acti-viteiten in 2012. Wij nodigen u nu alvast van harte uit voor de Open dag op zondag 3 juni. Een mooie gelegenheid om de tuin in volle bloei te zien en de vrijwilligers te ontmoeten.

Planten blijven onze grote hobby en dat willen wij graag delen. Isa van der Heijden en Ellen Brandligt belichten in dit bulletin de ach-tergrond van de Magnolia, Stinkende gouwe en Smeerwortel. Beiden verzorgen rondleidingen in de tuin. Matthijs van Eijck heeft een romantisch lenteverhaal geschreven over de salamander. Wij hopen dat de verhalen in dit bulletin u inspireren om naar deze planten en dieren te komen kijken. Daarnaast hopen wij u te ontmoeten tijdens de diverse activiteiten in de tuin.

Tinka Greebe

Hart voor Hilversum ook in de Costerustuin

(W)etenswaardigheden over (on)kruiden: Stinkende gouwe

Een plant die je overal tegenkomt waar mensen wonen is de Stinkende gouwe (Chelidonium majus). Ook wel een cultuurvolger genoemd. Een plant met gelobd blad en een klein geel bloemetje.

Het leuke is dat een speciale soort hiervan in de Costerustuin staat, nl. de dubbelbloemige Stinkende gouwe (Chelidonium majus Flore Pleno). De plant behoort tot de Papaverfamilie (Papaveraceae). De plant zaait zich overvloedig uit (geholpen door mieren die de zaden verslepen).

Opvallend is het oranje/gele sap in de plant. Je kunt dit zien als je een blaadje afbreekt, het gele sap loopt er dan uit. Het verhaal gaat dat

Stinkende gouwe

zwaluwen dit kruid gebruiken om de oogjes van hun jongen mee in te smeren, zodat ze gaan zien. Vandaar dat het in de volksmond ook wel Zwaluwkruid wordt genoemd. Het gele sap doet denken aan gele gal. Het is dan ook een opbouwend leverkruid. Het wordt o.a. gebruikt bij aandoeningen van de lever of lever-gerelateerde klachten. Het is een sterk werkend kruid. Het oranje gele melksap bevat giftige alkaloïden. De tinctuur (van de wortel) wordt inwendig alleen in een verdunning gebruikt. Een te hoge dosering kan bijwerkingen geven. Het meest veilig is het om het uitwendig te gebruiken tegen wratten. Gewoon het gele sap dagelijks op de wratten doen en een pleister erover.

De hele plant kan bij het verven van stoffen en wol worden gebruikt. Hij geeft er een goudgele kleur aan. Met het gele sap is het ook moge-lijk om te schrijven, een afgebroken stengel als pen en het sap vloeit er vanzelf uit. Culinair wordt de plant niet gebruikt.

SmeerwortelEen heel ander kruid is de Smeerwortel (Symphytum officinale). De buisvormige bloemen zijn wit, geel, roze of paars. De bladeren zijn groot, ruw en behaard. De planten behoren dan ook tot de familie van de Ruwbladigen of Boraginaceae. In de Costerustuin staan de varianten Symphytum grandiflorum en de Symphytum caucasucum (de Kaukasische smeerwortel met zijn gentiaanblauwe bloemen). De wortels zitten diep in de bodem. Ze zijn zwart van buiten en wit vanbinnen. Als je ze opensnijdt komt er een witte waterachtige vloeistof uit (ontzettend slijmerig). Daarom heet de plant ook wel Smeerwor-tel, Heelbeen of Heelwortel. Medicinaal staat het kruid al lang bekend om zijn helende werking bij kneuzingen, verstuikingen en breuken (bij alle klachten van bindweefsel of kraakbeen). Ook blauwe plekken kun je er goed mee behandelen. Hiervoor worden wortels en bladeren gebruikt. Het kruid wordt uitwendig toegepast. Innemen is niet ge-bruikelijk want er zit pyrrolizidine alkaloïden in, dit kan bij langdurig gebruik leverschade geven. De beste tijd om de wortel te oogsten is het voorjaar want dan is het gehalte aan allantoïne (voor vernieuwing

van het weefsel) het hoogst. Van de wortel wordt tinctuur, zalf of olie gemaakt.

Voor de olie neemt men een schoongemaakte en in plakjes gesneden wortel en laat die drie weken in olie en in de zon staan. De olie (of zalf) zo vaak als nodig insmeren op de zere plek. Het biedt verlichting van allerlei pees- en gewrichtsklachten, ook voor dieren. Ook kunnen er kompressen gemaakt worden van wortel of blad of kun je de wortel vers geraspt op een zere plek doen (niet op een open wond). Culinair (niet te vaak) wordt het jonge verse blad gebruikt, door de omelet, soep, sla of door het te stoven. De wortel van Smeerwortel kan wor-den gebruikt als koffiesurrogaat. Smeerwortel is een goede compost-versneller en er wordt gier/vloeibare mest van gemaakt. Het werkt als groenbemester voor aardappels, tomaten en kool.

Ellen Brandligt

Kaukasische smeerwortel

Magnolia’s – een stukje Jurassic Park aan de Zonnelaan

Iedereen met een beetje oog voor bloemen en planten kent de Magnolia. Grote struiken met bloemknoppen als witlofkropjes en grote witte bloemen met een beetje roze erin.

In de Costerustuin staat aan het rechterpad (vanaf de ingang gezien) een bijzonder grote struik, die begin april zeker een bezoekje waard is. Magnolia is meteen ook de wetenschappelijke, Latijnse, naam. Pierre Magnol (1658-1715) was directeur van de Botanische Tuin in Montpellier. Een bevriende botanicus noemde deze plantenfamilie naar hem.

De Magnolia die iedereen kent is de struikvorm en heet officieel Mag-nolia x soulangeana. Ook hier heeft een Fransman, monsieur Etienne Soulange-Boudin, zijn naam aan gegeven.

Bloem van de Magnolia

Hij was een voormalige luitenant van de cavalerie van Napoleon, die in zijn tuin bezuiden Parijs in 1820 twee uit China afkomstige Mag-nolia’s kruiste. Het microklimaat in zijn tuin zorgde voor een warme lente waarbij verschillende soorten Magnolia’s tegelijk bloeiden. Bijvoorbeeld de in China erg populaire Magnolia denudata, die bloeit voordat het blad verschijnt, in het vroege voorjaar, met een explosie van grote spierwitte, vaasvormige bloemen. Denudata is Latijn voor bloot, zonder blad. Probleempje: in de wisselvallige West-Europese lente bevroren de bloemen vaak. De Magnolia liliiflora (met ‘leliebloemen’) bloeit later, met paars/roze, spitse bloemen die echter schuilgaan tussen de bladeren. Etienne Soulange kruiste de twee soorten, daar komt dat x-je in de soortnaam vandaan. Dit kind had de gunstigste eigenschappen van de twee ouders. De leliebloemige Magnolia zorgde ervoor dat de bloeitijd iets later plaatsvond, zodat de vorst niet alle bloemen kon vernielen en zorgde ook voor een roze blos. De ‘blote’ Magnolia bracht de grote, fraaie bloemvorm in en de eigenschap om te bloeien voordat er blad aan de struik zat. Sinds Monsieur Soulange hebben de kwekers niet stil gezeten, er zijn inmiddels honderden variëteiten Magnolia ver-krijgbaar.

Magnolia’s zijn ook een goed voorbeeld van het heerlijke gemak dat het gebruik van Latijnse plantennamen biedt. Veel mensen spreken van Tulpenboom als ze een Magnolia willen aanduiden, maar de of-ficiële Nederlandse naam is Beverboom. De Tulpenboom hebben we ook op de Costerustuin – maar dat is dan ook echt een boom. Bever-boom, Tulpenboom, waarom dan niet meteen Witlofstruik? Tja, laten we het maar op Magnolia houden.

Afgezien van huiverend in je kraag wegduiken en denken: ‘Mooi, voorjaar in aantocht!’, als je een Magnolia ziet bloeien, loont het de moeite om iets meer aandacht aan zo’n bloem te besteden. Want nu heb je de kans een bloem te zien zoals die 100 miljoen jaar geleden al bloeide. Jurrasic Park in de Costerustuin!

Uit fossielen blijkt dat Magnolia’s tot één van de eerste plantenfamilies behoren die bloemen maakten om zich voort te planten. Heel een-voudige bloemen, die door kevers, de eerste insecten, konden worden bestoven. Kevers, zeker die oude modelletjes, waren tamelijk lomp en grof. Aan Magnolia’s vind je dan ook geen subtiele tere bloemetjes.Wat zie je precies als je eens goed kijkt? De bloem is eigenlijk een soort takje, met onderdelen in spiraal geplaatst, niet in kransvorm. Een tak die in elkaar is geschoven dus, als een telescoop, om bloem te worden. Van onderaf zie je eerst de witte bloemendekbladen, d.w.z. gewone blaadjes zonder groen, formaat: XL, dan flink veel draadjes met stuifmeel, zowel voor de uitwisseling van genetische eigenschap-pen èn als kevervoer. In het midden zie je dan een stevig takachtig vruchtbeginsel. Zo hebben die klunzige keverpootjes houvast.

Het vruchtbeginsel levert nog wat suiker, als kleefstof voor stuifmeel en natuurlijk ook als keversnack. Extraatje: een flinke dosis geur als reclamebord. Deze bloem is zo’n prima vondst gebleken dat het na 100 miljoen jaar nog niet is vervangen door een betere. In de Coste-rustuin zien we niet veel kevers die voor de bestuiving zorgen, hier en

Schutblaadjes van de Magnolia

nu zijn het vaak de grote hommelkoninginnen die af en aan vliegen als de Magnolia bloeit.

Niet alleen kevers en hommels kunnen culinair plezier aan de Mag-nolia beleven, de witte bloemdekbladen zijn eetbaar. Gewoon, rauw, plukken en eten. Witlof met een gember smaakje, vind ik zelf. Of komt dat door de Chinese associaties? Kijk ook even onder de struik op de grond: hier vind je overal ka-boutermutsjes van een soort bont, oorwarmertjes voor hele kleine konijntjes. Dit zijn de schutbladen die de bloemknoppen in de winter hebben beschermd tegen de kou.

Het vruchtbeginsel, dat knobbelige takje uit het midden van de bloem, groeit sinds het opwarmen van de aarde ook in Nederland uit tot een verzameling echte vruchtjes. Sinds de jaren negentig zie je steeds vaker in augustus opeens iets roods in een Magnolia struik. Het zijn een soort rode blaasjes waaruit een oranje zaadje komt te hangen. Rood en oranje? Vogelkleuren! Jazeker, lijsters en spreeu-wen komen langs om Magnolia zaden te eten en zo misschien wel te verspreiden. Spontane zaailingen van Magnolia’s, ik heb ze nog niet gezien, maar als het gebeurt, ga ik er zeker van genieten.

Isa van der Heijden

Herhaalde oproep: graag uw e-mailadres doorgeven!

Wij hebben al een aantal reacties gekregen op onze vorige oproep maar willen de donateurs die nog niet gereageerd hebben nog-maals vragen hun e-mailadres door te geven. Graag per e-mail naar penningmeester Piet Vulto: p.vulto@hccnet.nl Wij zullen voorzichtig met uw gegevens omgaan en de informatie niet door-geven aan anderen!

De Costerustuin en haar financiën in 2011

Zoals elk jaar geven wij onderstaand een verantwoording van onze uitgaven en inkomsten. Inkomsten die, zoals u kunt zien, voor het overgrote deel afkomstig zijn van u als donateur. Wij zijn onze dona-teurs erg dankbaar voor hun continue steun aan de tuin.

Resultatenrekening 2011 Dr CosterustuinKosten Baten Kantoor- en organisatie

1.959,00 Donaties en giften 8.675,00-

Costerus Cost 964,00 Overige baten 276,00-Onderhoud en gereedschap

4.807,00 Subsidie gemeente Hilversum

1.456,00-

Tuinwerkzaamheden 883,00 Water en electra 1.302,00 Overschot 492,00 Totaal 9.915,00 Totaal 9.915,00-

Na de forse uitgaven in 2010 voor de renovatie van de paden, heeft het bestuur dit jaar de hand op de knip gehouden. Het budget voor grote projecten was behoorlijk geslonken en in 2011 is gestart met de opbouw van de hiervoor noodzakelijke reserve.

We hebben dit jaar aan de voorziening voor grote onderhouds-projecten € 4.500 kunnen toevoegen. Dat werd mede mogelijk door twee giften, die wij dit jaar mochten ontvangen. Daarnaast zijn de jaarlijkse bijdragen van onze vrienden/donateurs een onmisbare bron om ook in de naaste toekomst de noodzakelijke uitgaven van onze tuin te kunnen blijven doen. De financiële situatie van de tuin is daarom gezond te noemen: er is financiële ruimte voor nieuwe pro-jecten in de nabije toekomst. Het resultaat uit normale exploitatie was in 2011 € 492 positief.

Uw gift aan de Costerustuin blijft fiscaal aftrekbaar. De Costerustuin is een erkende ANBI organisatie en is opgenomen in de goede doelendatabase van de stichting Centraal Informatiepunt Goede Doelen (CIGD). Dat betekent dat uw gift aan de Costerustuin in principe fiscaal aftrekbaar is. Het totaalbedrag aan giften moet dan wel meer bedragen dan de fiscale drempel. Die drempel is ca.1% van uw gezamenlijke bruto inkomen.

Inhoudelijk jaarverslagHet bestuur van de Costerustuin heeft ook een inhoudelijk jaarverslag 2011 geschreven met alle belangrijke gebeurtenissen in dat jaar. Dit verslag kunt u opvragen op onze website www.costerustuin.nl . U vindt de link naar ons jaarverslag onder de knop “word donateur”.

Activiteiten Costerustuin 2012

Zaterdag 12 mei 2012 Rondleiding ‘Proeven van voorjaarsbloeiers’. Start 16.00 uur. Rondleiding en kruidenthee drinken. Info en aanmelden: Isa van der Heijden, tel. 035-623 8479.

Zondag 3 juni 2012 Open dag in de Costerustuin met allerlei ‘groene’ activiteiten. Van 11.00 – 15.00 uur.

Vrijdag 8 juni 2012 Rondleiding ‘Kruidenrondje door de Costerus-tuin’. Start 20.00 uur. Kruidenthee na afloop. Info en aanmelden: Ellen Brandligt, tel. 035 6240 339 of mobiel 06 2346 0726.

Zondag 10 juni 2012 Kinderen in de tuin van 15.00 – 17.00 uur. Activiteitenmiddag voor kinderen, ouders welkom. Aanmelden: info@costerustuin.nl.

Zondag 15 juli 2012 Rondleiding ‘Plantennamen om nooit meer te vergeten’. Start 11.00 uur. Info en aanmelden: Isa van der Heijden, tel. 035-623 8479.

Zondag 12 augustus 2012 Workshop ‘Je eigen kruidenthee samen-stellen’. Van 14.00 – 16.00 uur. Info en aanmelden: Agnes Looman tel: 035-6245 455 of 06-4760 8868. Kosten: 25 euro, vrijwilligers en donateurs 15 euro.

Zondag 19 augustus 2012 Rondleiding ‘Zaden en vruchten voor nu en later’. Rondleiding en kruidenthee. Start 15.00 uur. Info en aan-melden: Isa van der Heijden, tel. 035-623 8479.

Zondag 26 augustus 2012 Rondleiding en High Tea ‘Een proeverij van planten’. Van 14.30 – 16.30 uur. Aanmelden verplicht: Ellen Brandligt, tel. 035 6240 339 of mobiel 06 2346 0726. Kosten: 9,50 euro.Zaterdag 6 oktober 2012 Plantuitgiftedag: Gratis planten ophalen en ruilen. Van 10.30 – 13.00 uur.

Zondag 7 en zondag 14 oktober Oktober Kindermaand 2012.Van 14.00 – 16.00 uur. Kinderactiviteiten in de tuin. Ouders zijn ook welkom! Aanmelden: info@costerustuin.nl.

De Costerustuin ligt aan de Zonnelaan 4-Z te Hilversum. De ingang is naast het appartementencomplex Schuttersheide.

Voor de rondleidingen geldt: Wilt u deelnemen? Graag even bellen naar de rondleidster van die dag in verband met de groepsgrootte. De rondleidingen in het over-zicht zijn gratis en duren ongeveer 1,5 uur.Ook bij slecht weer gaan de rondleidingen gewoon door.

Costhuys en Gereedschaphut

Beide houten gebouwtjes waren dringend aan een onderhoudsbeurt toe. Het is mooi als er dan vrijwilligers zijn die dat wel zien zitten en het ‘even’ als voorjaarsklus willen doen! Voor de houtrot op de hoe-ken van het Costhuys is een reparatie voorgesteld en ondertussen: schuren en schilderen. Onze sponsor

Sprong’s VerfBosdrift 46 in Hilversum

heeft ons weer de verf en de kwasten geleverd. Zo’n support geeft een steuntje in de rug om niet uit te stellen wat direct gedaan kan worden. Bij het verschijnen van deze Costerus Cost zal de klus wel bijna, zo niet helemaal, geklaard zijn en kunnen wij er weer een tijdje tegen.

Vrijwilliger Gerard Verhaar schildert het Costhuys

In memoriam Jeanne Bok-Krieger

Op maandag 3 oktober 2011 hebben we op ‘Den en Rust’ de laatste eer bewezen aan onze oudste vrijwilligster, Jeanne Bok. Oudste in de meest letterlijke zin van het woord: Jeanne was bij haar overlijden 92 jaar oud.

Tot enkele jaren voor haar dood werkte ze nog volop in de Costerus-tuin. Letterlijk úren kon ze wieden op haar knieën; de meesten van ons deden haar dat niet na. Jeanne wist enorm veel van botanische planten en kruiden, zij was daardoor een vraagbaak voor de andere vrijwilli-gers. Zo schreef ze ‘ter leringhe ende vermaek’ een heel A4-tje over de meest voorkomende onkruiden in de Costerustuin met daarbij boven-dien de methode om deze zo grondig mogelijk te verwijderen.

Jarenlang beheerde ze het labiatenperk, het vlinderbloemenbed (het ‘peulenperk’ noemde ze het zelf) en een tijdlang ook nog het bollen-perk bij de plantenkas. Dat deed ze met veel overgave en heel precies. Je kon haar als het ware uittekenen met het aardappelmesje, waarmee ze het onkruid te lijf ging. Jeanne was een goedgemutste vrijwilligster, altijd bereid iemand te helpen of raad te geven. Iedere werkochtend kwam ze trouw met de bus uit Nederhorst den Berg, een ware reis om de wereld, maar toch was ze er telkens weer, ijs en weder dienende.

De laatste anderhalf jaar voor ze stopte met werken in de Costerustuin begon Jeanne te kwakkelen met haar gezondheid. Haar ogen werden slecht en mede daardoor werd ze onzeker met lopen. Tot haar grote spijt moest ze steeds meer activiteiten opgeven, zoals haar deelname aan uitjes van de NVVN. Ook van deze vereniging was ze jarenlang een zeer actief lid.

We zijn Jeanne ongelooflijk dankbaar voor alles wat ze voor de tuin gedaan heeft en zullen haar heel erg missen.

Oktober Kindermaand 2011

Zondag 2 en 9 oktober 2011 stonden in het teken van kinderactivi-teiten in de tuin. Het thema was: ‘Zaden, cadeautjes voor later’.

Er is naar harten-lust geknutseld met zaden, vruchten en andere producten van de zomer. Vooral het vetbollen maken was een groot succes. Die gingen natuurlijk mee naar huis als wintervoer voor de vogels.

Kinderen kregen spelenderwijs van alles te horen over de zaden terwijl ze zelf peuterden aan zonnebloemenpitten. Tussendoor konden zij aan de slag met een ‘’blader’ boekje en andere doe-activi-teiten.

De opkomst was groot: 44 kinderen (met ouders) zijn op bezoek ge-komen. Wegens succes geprolongeerd: in 2012 houden wij in voor- en najaar kindermiddagen in de tuin!

Isa van der Heijde knutselt met kinderen

Het bruiloftsritueel van de kleine watersalamander

In maart trekken “onze” kleine watersalamanders vanuit hun winter-slaapplaatsen naar de Costerusvijver om zich voort te planten. De mannetjes zijn er vaak iets eerder dan de vrouwtjes. Even later maken de vrouwtjes hun opwachting. Wanneer het vrouwtje parings-bereid is, laat ze een geurspoor achter waardoor een mannetje haar kan vinden.

Wanneer een mannetje eenmaal een vrouwtje benadert, steelt hij de show en maakt voor haar een ingewikkelde dans, waarbij hij waaiert en pronkt met zijn staart. Als het mannetje zich van zijn beste kant heeft laten zien en tevens zijn geurstoffen heeft uitgewaaierd gaat ze in op zijn avances. Het mannetje probeert vervolgens het vrouwtje naar de bodem te lokken, door om haar heen te zwemmen. Wanneer dit is gelukt, produceert hij een pakketje met zaad en deponeert dit op de bodem. Vervolgens danst hij om het vrouwtje heen en probeert met staartbewegingen het vrouwtje in de juiste richting te bewegen. Hier-door wordt het vrouwtje precies boven het zaakpakketje gedirigeerd. Vervolgens neemt zij dit op in haar geslachtorganen.

Na de bevruchting worden de eitjes stuk voor stuk afgezet. Ze doet dit het liefst op waterplanten. Vooral planten met kleine buigzame bladeren zijn geliefd zoals waterpest en moerasvergeet-mij-nietje. Dit afzetten van eitjes doet ze heel secuur. Ieder eitje wordt op het midden van een blad afgezet, waarna ze met haar pootjes het blad omvouwt met

het ei in het midden. Omdat het ei een beetje kleeft blijft het goed vastzitten. Op deze manier zijn de eitjes enigszins beschermd tegen predatie. Omdat ze wel meer dan 200 eitjes kan afzetten is ze hier dan ook enige weken mee bezig. Ondanks de zorgvuldige ei-afzetting is

Eitje salamander op blad

Mw./Dhr.

Adres

Plaats

Telefoon

E-mail

Ik word vriend van de Costerustuin

Afzendadres: Stichting Botanische Tuin dr. CosterusZonnelaan 4-Z, 1217 NG Hilversum, ING 4006932Stichtingenregister KvK Hilversum 41194526, ANBI verklaring

de overlevingskans van het ei en latere ontwikkeling maar zeer klein. Er zijn vele kapers op de kust zoals roofkevers, libellenlarven, visjes, kikkers, bloedzuigers en zelfs hongerige vogels. Maar als er maar een paar eitjes uitgroeien tot volwassen salamanders is dat al voldoende om de soort in stand te houden.

Dus als u nog eens de Costerusvijver komt bezoeken let dan goed op de blaadjes van het moerasvergeet-mij-nietje. Als ze dichtgevouwen zijn zit daar een piepklein wittig eitje in. En als u geduldig enige tijd het water blijft observeren ziet u vast een kleine watersalamander die om de zoveel tijd naar de oppervlakte komt om zuurstof te happen. Maar het meest fascinerende is om het bruiloftsritueel gade te slaan.

Matthijs van Eijk

Afzendadres:Stichting Botanische Tuin dr. Costerus

Zonnelaan 4-Z 1217 NG Hilversum

ING 4006932

www.costerustuin.nl