BRINKNIEUWS GEMEENTEBLAD / NUMMER 4 / 2011

April 2011 46e jaargang, Nummer 4

Vergadering van Gelovigen

Brink 13, 8021 AP Zwolle

zwolle@vergadering.nu

www.vergadering.nu/zwolle

Zondag diensten

Aanbidingsdienst om 09:30

Woorddienst om 11:00

Gebedsbijeenkomsten

Dinsdag,- Woensdag- en

Donderdagavond

Redactieadres

Bas Wildeboer

Mackayware 106, 8014 RZ, Zwolle

(voor alle kopij dat ingescand moet worden)

Email redactie

s.remmelink@solcon.nl

Uiterste inleverdatum

volgend nummer

8 mei 2010

thema: Opgestaan!

Horen, zien & zwijgen… is op het eerste

gezicht een weinig voor de hand liggend

thema. Toen Bas en ik een maand geleden

het thema van deze BN vaststelden, von-

den we deze drie aapjes:

Deze aapjes verwijzen naar een beeld-

houwwerkje dat in de Japanse Nikko

Toshogu schrijn is aangebracht om de

woorden van Confusius te herinneren:

mizaru, kikazaru, iwazaru. Letterlijk: niet

zien, niet horen en niet spreken.

Confusius leerde zijn leerlingen: kijk niet

naar, luister niet naar, spreek je niet uit en

richt je niet op wat in strijd is met wel-

voeglijkheid.

De Nederlandse versie laat de eerste twee

niet-en weg: je hoort het wel, je ziet het

wel, maar je spreekt er niet over. Als ik het

toe zou passen op vandaag: je hoort dat

iets niet in de haak is, je ziet dat iets niet in

de haak is, maar je blijft passief, je komt

niet in actie.

Soms is zwijgen goed. Soms is afwachten

nodig. In pastorale gesprekken laten we

soms een strategische stilte vallen om de

ander tot spreken te bewegen.

Maar… soms is zwijgen fout. In mafia-

kringen is de code van stilte, de Omertà,

zelfs tot credo verheven: non vedo, non

sento, non parlo!

Hoe zit het met jou? Hoe zit het in de

kerk? Hoe zit op je werk? Hoe gaan jij om

met onrecht?

De Bijbel is duidelijk: Als iemand dan

weet goed te doen en het niet doet… is het

hem tot zonde. (Jac 4:17) Auw! Da’s heftig!

Wat moet

Gods woord

bewaar je niet

in de kast, maar

in je hart!

ík daar mee? Kees C. Bakker

Ik heb zó de neiging om ze dan te

gaan aanmoedigen erop los te timme-

ren! Nee, onzin natuurlijk, de eerste

reactie is om ze uit elkaar te trekken

en ze met de koppen tegen elkaar te

slaan! Maar soms lijkt het ons beter

om te zwijgen.

In het Twents hebben we een aantal

spreekwoorden die gewoon goed klin-

ken in het Twents. Een van deze is

zwieg'n en joa knikk'n. Oftewel, net

doen alsof je het ermee eens bent.

Zo heb je veel manieren om het ho-

ren, zien en zwijgen in te vullen. Maar

ik denk dat het gaat om hoe en of je

reageert op bepaalde situaties. Heb je

er wel eens over nagedacht waarom je

zwijgt? Als je bijvoorbeeld hoort van

het praten over anderen. Of als je

hoort dat iemand moeite heeft met

bepaalde zaken of dingen? Dan is

het makkelijker om niet te reageren,

omdat je niet weet welke reactie je

kunt krijgen. Maar net zoals met

ons en onze kinderen is het vaak

goed om er iets van te zeggen, en

maar heeeel soms goed om er niets

van te zeggen. En omdat we als ge-

meente gezin zijn, denk ik dat we er

wel meer mee bezig mogen of moe-

ten zijn om aandacht aan elkaar te

geven en vervolgens te kiezen om

niet te zwijgen, maar te spreken!

Er stond bij de aankondiging van

het thema dat het ook over evangeli-

satie zou kunnen gaan. Tja, dat is

zeker iets waar 'we' ook kunnen

zwijgen op momenten dat er gespro-

ken zou moeten worden. Neem nou

het moment dat er iemand in je om-

geving negatief praat over Jezus. Net

zoals het pijn doet als iemand nega-

tief is over onze partner of kind en

we daar iets van zeggen, mag dat

zeker ook zo zijn in onze geloofsza-

ken. Mensen mogen weten dat het je

raakt!

We hebben goede contacten met de

buren, en daar preken we absoluut

niet. We willen wel graag spreken en

verwachten ook dat zij reageren op

wat we zeggen, zodat we het gesprek

aan kunnen gaan. Het is echt gaaf

om dat te doen, dus ik daag uit om

te spreken! Want het kan wat mij

betreft 100 keer zijn dat je niet goed

bent in het spreken (net als Mozes),

maar een gesprek voeren kunnen we

allemaal. God geeft je woorden om

over hem te vertellen en om Hem te

eren!

Christiaan Remmelink

Op het eerste gehoor is

het zwijgen in deze op-

somming niet positief.

Maar we hebben

soms van die

momenten...

Gods woord

bewaar je niet

in de kast, maar

in je hart!

Horen, zien &

zwijgen!

Tenthere Basisschool in Rumphi, Noord

Malawi is gestart in 1990 als een ant-

woord op het verzoek van de dorpen om-

dat er te weinig onderwijs mogelijkhe-

den voor hun kinderen waren.

Elk jaar krijgt de hoogste klas van de

basisschool een landelijk examen. De

laatste 5 jaar is Tenthere school daarin

de beste school van het district geweest.

De kinderen van Tenthere school komen

uit de dorpen rondom Matunkha: rijk of

arm, met of zonder ouders, groot of

klein, het maakt niet uit. Alle kinderen

zijn welkom want alle kinderen hebben

onderwijs nodig.

Tenthere Basisschool regels Onderwijs moet gratis zijn zodat alle

kinderen naar school kunnen. Voorkeur

is gegeven aan meisjes en weeskinderen;

de meest kwetsbare groepen in dit ge-

bied. De school moet genoeg lokalen,

tafels en lesmateriaal hebben; alle leer-

lingen zullen de mogelijkheid krijgen

om zich volledig te ontplooien. Alle

leerlingen ontvangen elke dag een

maaltijd; niemand kan goed leren met

een lege maag. Kwetsbare kinderen

ontvangen extra zorg en aandacht van

Matunkha‟s dorpswerkers en van de

vrijwilligers in de dorpen zodat ze hun

school succesvol kunnen afronden. De

klassen hebben maximaal elk 35 leer-

lingen.

Matunkha gelooft in een holistisch

Christelijke benadering van problemen.

Kinderen kunnen wel naar school gaan

en een maaltijd krijgen, maar als er

problemen thuis zijn, zal het niet goed

gaan op school. Kinderen die zich zor-

gen maken bijvoorbeeld omdat een ou-

der ziek is of omdat er geen geld voor

een schooluniform is, zullen zich niet

goed kunnen concentreren. En dan is

de kans groot dat ze op een dag niet

meer naar school komen.

Vrijwilligers, gekozen door de dorpen

en getraind door Matunkha, zijn actief

in hun dorp in het voorkomen en be-

handelen van problemen. Zij betrekken

er andere dorpelingen bij die zo mee-

helpen om de kwetsbare kinderen in

hun dorpjes te helpen.

Van beide kanten, zowel Matunkha als

in de dorpen, wordt er voor de kin-

deren gezorgd zodat ze zich volledig

kunnen ontplooien.

En daarna? De middelbare school is niet gratis in

Malawi. Niet alleen is er schoolgeld no-

dig, maar ook geld voor schriften, uni-

formen en andere schoolkosten.

Matunkha‟s middelbare schoolfonds

voorziet in deze kosten voor kwetsbare

kinderen in het district, zodat ze hun

middelbare school kunnen afmaken.

Naast de financiële voorziening zorgt

Matunkha ook voor het welzijn van de

leerlingen. Elke maand worden de scho-

len bezocht door een jeugdwerker en elk

jaar komen de leerlingen voor een

kampweek naar Matunkha. Zo leren we

elkaar kennen en kunnen we ze onder-

wijzen in andere belangrijke onderwer-

pen zoals gezondheid, studiekeuzes en

karakter ontwikkeling, alles vanuit een

Bijbelse grondslag.

Wat kunt u doen? Gratis onderwijs is inderdaad gratis voor

de ouders, maar niet voor Matunkha. De

maandelijkse kosten voor salarissen,

lesmateriaal en onderhoud zijn terugke-

rende kosten in het budget.

En dat is waar u kunt helpen. Door een

kind te sponsoren, kan Matunkha door-

gaan met het aanbieden van gratis kwa-

liteitsonderwijs.

Matunkha Center

School Sponsor Program

Sponsor informatie Waar wordt het geld voor gebruikt: Het

sponsor geld wordt gebruikt voor de di-

recte en indirecte kosten van het gehele

onderwijs. Het is dus niet zo dat een

sponsor kind meer leermateriaal krijgt

dan een kind dat niet gesponsord wordt.

De basisschool en de middelbare school

hebben elk hun eigen „potje‟.

U kunt kiezen of u een jongen of een

meisje wilt sponsoren; of u de voorkeur

geeft aan een kind van de basis‐ of de

middelbare school. Ook kunt u uw voor-

keur geven voor de leeftijd: Voor zover

mogelijk zullen we daar rekening mee

houden.

Tenthere basisschool heeft 275 kinderen,

het middelbare schoolfonds heeft 100

kinderen. Mochten er meer kinderen ge-

sponsord worden, dan wordt het pro-

gramma uitgebreid. Mocht het kind dat u

sponsort onverwachts het onderwijs pro-

gramma verlaten, dan krijg u een ander

kind (met dezelfde criteria of zo dicht

mogelijk bij uw criteria) toegewezen. U

wordt daarvan zo spoedig mogelijk op de

hoogte gesteld.

Contact Het contact zal via de email verlopen. Elk

jaar ontvangt u een foto van het kind dat

u sponsort. Drie maal per jaar ontvangt u

een rapport kaart en eens per jaar een

tekening, brief of ander werkstukje.

Verder ontvangt u 3‐4 keer per jaar de

Matunkha nieuwsbrief en maandelijks

een kalender achtergrond voor uw com-

puter.

U kunt niet rechtstreeks met het kind

corresponderen. We willen hier niet het

probleem krijgen dat een verzorger van

een kind geld van Matunkha wil hebben

omdat er geld voor zijn kind binnen

komt. De kinderen weten niet dat er een

individueel sponsorprogramma bestaat;

kinderen hebben namelijk recht op on-

derwijs en hoeven zich geen zorgen te

maken of er wel geld voor is, of ‟dank je

wel‟ te moeten zeggen voor het feit dat ze

naar school kunnen. Wat betreft Tenthe-

re basisschool kunt u wel met de klas cor-

responderen. Gezien het verschil in cul-

tuur graag uw mails beperken tot onder-

werpen die ook op school behandeld wor-

den (dus niet uw vakantie op Hawaï, uw

skilessen of uw duikcursus).

Mocht u willen mailen aan een leerling

van het middelbare schoolfonds, dan

wordt dat tijdens de kampweek aan de

leerlingen getoond. U krijgt een verslag

van de jaarlijkse kampweek.

Tijdsduur Dit is volledig afhankelijk van u. Mocht u

willen stoppen, dan kan dat elk moment.

Graag wel een mailtje naar ons, zodat we

ervan op de hoogte zijn.

Betalingen U kunt per maand, per kwartaal of per

jaar betalen. Met de betaling geeft u aan

akkoord te gaan met bovengenoemde

informatie.

De betaling zal via automatische incasso

gaan, tenzij u per jaar betaalt. Dit omdat

de kosten voor overschrijvingen bedui-

dend hoger zijn dan voor incasso‟s.

En nu doen!

1. Kies het kind at u wil sponso-

ren:

- jongen/meisje

- basisschool/middelbare school

- leeftijd

2. Kies de wijze van betalen: in-

casso of overschrijving *

- per maand

- per kwartaal

- per jaar

*alleen als u per jaar betaalt

3. Stuur een mail met de infor-

matie naar

administration@matunkha.com.

U krijgt zo snel mogelijk bericht

met een foto en de informatie van

het kind. dank voor uw hulp!

Voor € 25,00 per maand

kan een kind ongestoord

naar school.

The Matunkha Centre

Stichting Matunkha, Nederland

Private Bag 62, Rumphi, Malawi

mail: info@matunkha.com

Bank: 79.87.321

t.n.v. Stichting Matunkha Ermelo

Bedankt! Bedankt! Bedankt! Begin januari zijn de in het 2e halfjaar

2010 ontvangen gelden voor de werkers

in Gods Koninkrijk en de „bijzondere

doelen‟ naar de betrokken personen /

instell ingen overgemaakt. Naar

aanleiding daarvan ontvingen wij de

volgende bedankjes.

Stichting Timon (‘de Stal’): “Heel

erg bedankt, ik zal de bijdrage voor de

woongroep Zwolle boeken.

Gods zegen, Manoshak Ohanessian”

Stichting Matunkha: “Namens Bert

en Mathilde willen wij u hartelijk be-

dankten voor uw gift voor het

Matunkha Project in 2010. Hierdoor

bent u ook mede arbeiders voor het

Koninkrijk van God. In bijgaande

nieuwsbrief en op de website

www.matunkha.nl. kunt u ook lezen

over de verschillende projecten waar ze

mee bezig zijn. Wij hopen dat u het

werk van Bert en Mathilde ook met

gebed zult blijven ondersteunen. Met

vriendelijke groeten, Jan Pruis

(voorzitter Matunkha Commissie)

Hans en Anneke Arentsen: “Heel

veel dank dat jullie ons willen onder-

steunen. Ik heb in de afgelopen jaren

geen pensioen op kunnen bouwen (via

Medema had het geen zin omdat ik te

kort in dienst was), dus wij zijn extra

dankbaar dat de Heer ook via jullie

voorziet. In april word ik 65 jaar, dan

beginnen we AOW te krijgen. Har-

telijke groet van Hans

Boekhandel de Fakkel: Hartelijk

dank voor jullie blijk van betrokken-

heid met onze stichting.(...) Nogmaals

dank voor jullie betrokkenheid en ik

hoop dat jullie met name de medew-

erkers in de winkel in Zwolle willen

blijven ondersteunen met jullie

voorbede, want daar zijn de contacten

met de mensen en daar doen we het

voor. Met vriendelijke groet, Cor Bunk

(directeur)

Jaap en Francien Vergouwe: Ook

namens Francien onze hartelijke dank

voor jullie blijk van betrokkenheid bij

(een stukje) werk van de Heer in

Diverse mensen

Wil je deze wallpaper?

Mail dan naar

Suzanne op

s.remmelink@solcon.nl

Meer weten over dit

project?

Surf naar

www.mathunka.nl

Bij deze ontvangen jullie weer de maandelijkse com-

puter achtergrond in Matunkha-design. Dit is een

Afrikaanse Tree Squirrel: hij lijkt erg op zijn Neder-

landse broertje eekhoorn.

'One apple a day keeps the dentist away'.... dat schij-

nen ook eekhoorns te begrijpen, maar hoe het beestje

in een wildpark überhaupt aan een appel komt is

even de vraag. De appelbomen zijn via de Kaapkolo-

nie het continent ingegroeid, maar mogen uiteraard

niet geteeld worden in natuurreservaten. In de appel

zijn nog duidelijk de tanden van een Homo Sapiens

herkenbaar en helaas moeten we dus maar vermoe-

den dat de appel achteloos een raampje is uitgeslin-

gerd. Dit lijkt een beetje op sommige vormen van

ontwikkelingshulp kan ik wel zeggen: we geven

onze afgedankte overvloed achteloos weg, en in

Message from Matunkha

Afrika doet men zich er gretig tegoed aan.

Elly en Rikkert zien het anders: 'Als je veel van ie-

mand houdt, geef je 't beste wat je hebt, da's heel

gewoon'. De vrome Jood moest de eerste 10% van

zijn opbrengst aan de Here offeren: ook dat is wel

wat anders als de kringloop.

Het eekhoorntje lijkt met zijn handjes samen intussen

zielsdankbaar; en dat is maar goed ook. De nijpende

vraag blijft echter voor ons allemaal heel persoonlijk:

hoe zal De Heer Zebaoth uiteindelijk al ons ge-geef

beoordelen? Eén ding daarin staat gelukkig wel vast:

het zit 'm niet primair in de grootte van de gift (Lukas

21:3)

Hartelijk gegroet namens het Matunkhateam,

Met dank voor jullie ondersteuning, echt we zijn

dankbaar!

Het is zondagmiddag 20 maart

2011. Een poosje heerlijk in de zon

gelegen. De eerste keer in dit jaar.

Wat een genot. Daarna Brinknieuws

gelezen. Het artikel „Kansen die het

postmodernisme de gemeente biedt‟

ook gelezen. Jij ook? Wat vond je er

van? Herkenbaar?

Het voorgaande was aanleiding om

naar boven te gaan en achter mijn

computer te gaan zitten om dit stuk-

je te schrijven. Het maakte wat bij

me los en ik moest er iets mee. Post-

modern?

“Dat we in een postchristelijke tijd

leven is een groter probleem. De af-

val van het geloof is onverminderd

doorgegaan. Die zullen wij ook niet

keren met een goed inspelen op de

postmoderne tijd. (Vanaf dit punt

pas ik de tekst wat aan om duidelij-

ker te kunnen maken waar het

mijns inziens omgaat.)

Daarvoor is nodig:

1. een nieuwe bekering tot de le-

vende God;

2. een gemeente die volhardt bij

het onderwijs van de Schriften;

3. een gemeente die leeft uit de

kracht van de Geest;

4. een gemeente die de navolging

van Christus opnieuw beoefent;

5. een gemeente die zich bewust is

van haar roeping en haar missie in

deze wereld;

Dat wist je misschien nog niet 6. een gemeente waar het vanzelf-

sprekende vanaf is;

7. een gemeente waar gevoeld

wordt dat behoudend en vooruit-

strevend slechts betrekkelijke te-

genstellingen zijn;

8. een gemeente waar de gezamen-

lijke roeping en de gezamenlijke

missie bindend zijn.

De vreugde over het zo samen ge-

meente mogen zijn moet gevierd

worden. De gemeente is een won-

der van God, waar elke zondag

voor gedankt moet worden. Wan-

neer een buitenstaander de kerk

binnenkomt, moet hij merken dat

daar mensen zijn met grote blijd-

schap, omdat ze de schat in de ak-

ker gevonden hebben en dat hun

samenkomst bestaat uit het steeds

maar weer om en om keren van die

schat, zoals een diamant waar men

nooit op uitgekeken raakt. Hij

hoeft niet alles te begrijpen. Juist

ook dat wat nog niet begrepen

wordt kan verlangen wekken het te

leren kennen.”

Ik heb eigenlijk niets anders ge-

daan dan hetzelfde nog eens zeg-

gen. Ik realiseer mij dat ik niets

anders heb gedaan dan de woorden

van Wim Dekker nog eens herha-

len. Je wist dit natuurlijk al. Je

hebt Brinknieuws immers al gele-

zen. Daarom zal wat hier boven

staat je bekend voor komen.

Maar waarom vertel ik het dan?

Waarom neem ik de moeite om het

nog eens op te schrijven?

Omdat het mijn hart heeft geraakt.

Omdat ik jullie wil vertellen dat ik

zo graag op deze manier met jullie

gemeente wil zijn. En dat wist je

misschien nog niet...

Wim Zwitser

Vlaanderen. Wil voor ons blijven bid-

den. We blijven merken dat wanneer we

de Naam van de Here Jezus verkondi-

gen, er tegenstand is. Juist vanuit de

hoek die zegt ook Hem te kennen...

Maar het is heerlijk te zien dat mensen

die Hem aannemen, veranderd worden

en de wil van God in hun levens zoeken.

Hartelijke groet en tot spoedig ziens,

Jaap

The Gideons International, Camp

Zwolle: Geachte heren en broeders,

Gedateerd 3 januari 2011 ontvingen

wij van u een bedrag ad € 89,--- voor

ons Bijbelfonds.

Hartelijk dank daarvoor. Zoals u

bekend is wordt uit het Bijbelfonds de

aanschaf van de Nieuwe Testamenten

bekostigd die we als Gideons uitdelen.

Bijgaand treft u een overzicht aan van

de scholen die we in de voorbije jaren

hebben bezocht en de aantallen die we

hebben uitgedeeld. Uw betrokkenheid

bij ons werk doet ons goed en we vra-

gen u dan ook opnieuw onze activiteit-

en in uw gebeden te gedeken en aan de

Here God op te dragen.

Met een christelijke groet,

H.LH. de Vries

Secr Camp Zwolle

Uit het bedoelde overzicht blijkt dat in

2010/2011 de volgende scholen in

Zwolle zijn bezocht, met vermelding

van het aantal uitgedeelde bijbels:

Groene Welle Zwolle (167), Gymnasi-

um Celeanum (256), Landstede, ad-

ministratie, automatisering, handel

(348), Landstede, gezondheidszorg,

dienstverlening (400), Present (167).

WZ

Veel christenen zitten op hun werk met

een schuldgevoel. Ze hebben het gevoel

dat hun christen-zijn daar te weinig

naar voren komt. Er wordt wel gespro-

ken over het feit dat je als christen een

getuige behoort te zijn op je werk, maar

hoe je als christen met lastige situaties

om moet gaan, daar hoor je weinig

over. Alsof God niet geïnteresseerd is in

je werk en je alleen maar ziet als een

instrument om het evangelie door te

geven. Het „moeten‟ kan behoorlijk wat

stress en frustratie opleveren. Want wie

kan er nou voldoen aan de hoge nor-

men van Jezus, als Hij ons licht en zout

noemt? De leer (op zondag) en het le-

ven (op maandag) kunnen behoorlijk

uit elkaar lopen. Trouwens - over welke

leer hebben we het eigenlijk?

Wat is werk? Voor de meeste christenen is „werk‟ niet

veel meer dan een manier om geld te

verdienen, structuur in je leven te krij-

gen, sociale contacten te hebben, een

imago op te houden, tot ontplooiing te

komen of een bijdrage aan de samenle-

ving te leveren. Bijna iedereen vindt

„gewoon‟ werk minder belangrijk dan

„geestelijk‟ werk. Voor veel christenen

hebben werk en geloof niets met elkaar

te maken. Sommigen verbinden werk

aan de zondeval, en zien het in zekere

zin als een vloek, n.a.v. de beroemde

uitdrukking uit Genesis 3:17-19 „in het

zweet uws aanschijns‟. En er zijn ook

christenen voor wie werken een plat-

form is om te kunnen evangeliseren.

De bijbelse visie staat haaks op onze

theologie van werk en arbeid. Adam en

Eva kregen nota bene al vóór de zonde-

val van God de opdracht om te heersen

en te werken (Gen. 1:26, 28 en 2:15,

19). De waarde van ons werk ontlenen

we dan ook aan God zelf, die als Schep-

per werkzaam is. In ons werken mogen

we Hem weerspiegelen en met Hem

een ruimte scheppen waar de mens kan

bloeien. En daarom is God ook geïnte-

resseerd in wat wij doen en wil Hij be-

trokken zijn. Verder in het Oude Testa-

ment vormt het leven één geheel, is er

wat betreft werk geen onderscheid tus-

sen het 'natuurlijke' en 'geestelijke'.

Denk aan Jozef, David, Nehemia,

Amos, Daniël, Ester en een bijbelboek

als Spreuken. Deze bijbelse personen

waren actief in de politiek, in het stads-

bestuur, als landbouwer, enz., en God

Christen-zijn mág weer,

ook op het werk. Dat ontdekken

steeds meer christenen. Ze beseffen

dat het geloof consequenties heeft,

ook voor maandag tot en met zater-

dag, en dat je daar tegenwoordig

weer rustig voor uit kunt komen.

Maar echt gemakkelijk is het niet.

Vanuit de kerk is er ook niet veel

steun. Maar een kentering lijkt zich

aan te kondigen.

Maarten Pijnacker Hordijk

Christen-zijn

op ‘t werk: gave opgave of

zegende dat werk. Sterker nog, Hij had

er de hand in dat zij die taak kregen

toegewezen! In het Nieuwe Testament

is het niet anders. 'Wat u ook doet, doe

het van harte, alsof het voor de Heer

is...' (Kol. 3:23), 'Maar zonder Mij kun

je niets doen.' (Joh. 15:5), 'Zo moet jul-

lie licht schijnen voor de mensen, opdat

ze jullie goede daden zien en eer bewij-

zen aan jullie

Vader in de

hemel.' (Matt.

5:16). Jezus

noemt ons

'het zout der

aarde' en 'het licht van de we-

reld' (Matt. 5:13-16). Voor God is het

dus niet belangrijk wat we doen, of

waar, maar wie we zijn en met welke

houding en motieven we dingen doen.

Je zou mogen stellen dat God een wer-

ker is, en wij als beelddrager Gods dus

ook. Timoteüs wordt niet voor niets

„mede-werker van God‟ genoemd in 1

Thess. 3:1.

En hoe staat de kerk t

egenover werk? 'Gewoon werk' wordt nog te weinig ge-

zien als opdracht en kans, en te veel als

een min of meer noodzakelijk kwaad

om in ons onderhoud te voorzien en de

kerk te financieren. In de gemeente zijn

er dus nog weinig preken over 'geloven

op maandag', is er nauwelijks onder-

wijs over 'christen zijn op je werk', en is

er een povere pastorale zorg voor deze

werkers in de frontlinie...

Opvallend dus eigenlijk: voor de kerk is

werk nog vaak iets dat tijd en energie

kost en afleidt van de hoofdzaak, het

evangelie verkondigen. En voor gewone

christenen is de kerk nogal eens een

vorm van vrijetijdbesteding...

Zo krijgen actieve christenen soms de

vraag voorgelegd of ze nog een extra

taak op zich willen nemen. Dan kun je

het gevoel hebben te moeten kiezen: óf

je gaat meer in de kerk doen en kiest

„dus‟ voor God, óf je kiest voor je werk/

carrière en kiest „dus‟ voor jezelf. Deze

tegenstelling lijkt logisch, maar berust

op een ernstige misvatting.

Bij ons zijn 'fulltime christenen' zoals

voorgangers en zendelingen, geestelij-

ker en dus belangrijker dan 'gewone

christenen'. We kennen zelfs intuïtief

een zekere rangorde toe aan een aantal

christelijke functies. Bovenaan staat

(en dus het belangrijkst is) onze geeste-

lijke leider (predikant/ voorganger/

pastor/ pastoor, enz.). Dan komt de

zendeling/ missionaris die meestal full-

time en ergens ver weg voor God werkt.

Vervolgens de fulltime kerkelijk wer-

kers. Dan de 'tentenmaker' die in een

voor het evangelie gesloten land welis-

waar een 'gewoon beroep' heeft, maar

er eigenlijk is om het evangelie bekend

te maken. Daarna komt degene die een

geestelijk ambt vervult als ouderling/

oudste/ diaken/ kerkelijk werker enz.

En tenslotte, helemaal onderaan, de

'gewone christenen'... Ruwweg dus het

onderscheid tussen „geestelijkheid‟ en

„leken‟.

Deze tegenstelling gaat al terug tot de

vroegchristelijke kerk bij kerkvader

Augustinus. Daar kwam onder invloed

van het neoplatonisme de idee op dat

materie niet belangrijk is, maar alleen

het geestelijke. Dit heeft de theologie

doortrokken, en bepaalt mede onze

hedendaagse kijk op de werkelijkheid.

Sinds de Reformatie is het priester-

schap van álle gelovigen in de Bijbel

weliswaar herontdekt, maar helaas niet

voldoende uitgewerkt.

Hoopvolle ontwikkelingen Het is opvallend dat de laatste jaren de

belangstell ing voor het thema

„christenzijn op je werk‟ zeer sterk is

toegenomen. Dat blijkt niet alleen uit

de media-aandacht, maar vooral uit

„het veld‟. Een artikel in een blad schrij-

ven is immers geen garantie voor

draagvlak.

Was er vorig jaar in de media al meer

dan 40 keer expliciete aandacht voor

dit onderwerp met als hoogtepunt een

item in het NOS Journaal op 3, dit jaar

gaat het om een veelvoud aan items. In

meer dan 500 kerken in Nederland

hangen inmiddels ook een of meer pos-

ters die christenen aanmoedigen om

samen met een christencollega te gaan

bidden. Het aantal bedrijfsbidstonden

is in 2008 opnieuw sterk aan het stij-

gen, op ruim 250 locaties in ons land

wordt door christencollega‟s samen

gebeden, in kleine bedrijfjes en multi-

nationals, maar ook bij steeds meer

gemeenten, provincies en alle ministe-

ries.

Over wat christen-zijn betekent in je

eigen beroepsgroep wordt nagedacht in

38 verschillende netwerken van chris-

tenprofessionals door maar liefst 69

verschillende groepen en organisaties.

Je kunt met collega‟s over God praten

in een speciale Alpha-cursus in twee

vormen: 'Alpha op de werkplek' (in de

lunchpauze met collega‟s) en 'Business

Alpha‟ (speciaal voor leidinggevenden).

Ook binnen de kerk zijn er tekenen van

een kentering. Heel actueel natuurlijk

is de vraag of het „gij geheel anders, gij

hebt Christus leren kennen‟ (Ef. 4:20)

misschien ook wel betrekking zou kun-

nen hebben op ons leven op maandag...

En zo ja, hoe dan... Steeds meer chris-

tenen ontdekken dat de kerk hen daar-

in in hun „gewone werk‟ steunt door

hen heel nadrukkelijk aandacht te ge-

gave opgave ?

Het is alweer zo'n 6 maanden geleden dat wij in

Nederland waren. Ondertussen hebben wij een heel goed

regenseizoen gehad (goed, omdat de mais er goed bijstaat en dat is het

hoofdvoedsel hier) en bij jullie is de winter min of meer voorbij.

We hebben goede herinneringen aan de ontmoeting toen ik, Mathilde, een presentatie heb gehouden over

Matunkha. Oude vrienden weer zien doet mij altijd erg goed en nieuwe vriendschappen krijgen is fantastisch.

Vooral omdat ik dat in Malawi zo ontzettend mis. Men ziet ons hier als de rijke blanke die geld heeft en dus moet

geven. Men heeft interesse in je vanwege je geld, niet om wie je bent. Dat maakt vriendschappen schaars.

Zoals je je ongetwijfeld kunt herinneren, heb ik jullie uitgenodigd om deel van Matunkha te worden. Door eens

langs te komen, lekker op vakantie of als vrijwilliger en/of door Matunkha financieel en met gebed te

ondersteunen. Op die dag waren er veel enthousiaste reacties. Helaas is er in de praktijk niet veel van

terecht gekomen, blijkt nu.

Vandaar deze mail. In de tussentijd hebben wij een schoolsponsoring ontwikkeld. Kinderen op onze school

krijgen gratis onderwijs. Onze school is bijzonder, niet alleen omdat het onderwijs erg goed is, maar omdat we

kinderen zien veranderen. De dagelijkse Bijbelverhalen, verteld op een manier die de kinderen begrijpen en

waardoor ze zich kunnen inleven, werpen vruchten af.

De maandelijkse kosten (€25) voor het onderwijs van een kind kunnen heel goed samen gedragen

worden. Waarom niet samen met vrienden of vriendinnen, broers of zussen, buren of sportmaatjes een kind

de mogelijkheid geven om naar school te kunnen? Met z'n vijven kost het je maar €5 per maand.

Ik heb de informatie bijgevoegd. Mocht je meer informatie willen, mail me gerust.

We hopen op een stormloop zodat alle 275 kinderen en 100 middelbare scholieren onbezorgd naar

school kunnen gaan!

Goedemiddag allen,

Hartelijke groeten,

Mathilde Nanninga

mathilde@matunkha.com

ven in hun midden-in-de-wereld-staan.

Er is een luisterend oor voor de behoef-

ten van de werkers en gebed: wat zijn

de belangrijkste kwesties op het werk/

school? En hóe kan de gemeente hen

beter steunen op deze gebieden? Orga-

nisaties die zich hierin gespecialiseerd

hebben, zoals www.gelovenopmaan

dag.nl, kunnen hierbij erg behulpzaam

zijn. De bijbelse visie op arbeid mag

ook in de kerk in het zonnetje gezet

worden en onze visie vervangen. In de

preken op zondag en in het onderwijs is

stelselmatig aandacht nodig voor

„christen zijn op je werk‟ en de roeping

van christenen op hun werk. Er zijn

veel onderwerpen die daarbij kunnen

helpen. Denk dan aan bijvoorbeeld:

Theologie van het werk / Roeping / Het

werk als bedieningsterrein / Getuigen

op het werk / Omgaan met chefs / ma-

nipulatie / Gezag dragen / Schepping /

Succes / Falen / Ambitie / Ontspan-

ning / Rust / Sabbat / Geld en schul-

den / Eerlijkheid (geen tweeërlei ge-

wichten gebruiken) / Druk en stress /

Timemanagement / Flir-

ten / Seksuele verleiding /

De waarheid spreken /

Milieuzaken / Geestelijk

zijn op het werk. Er zijn

ook goede boeken over

dit onderwerp, die kun

je bijvoorbeeld samen

o p e e n

(interkerkelijke) stu-

diekring behandelen.

Tot slot Christenen nemen

steeds bewuster

hun plaats in de

maatschappij in.

Het aantal chris- tenen dat

s t r u c t u r e e l sàmen bidt voor

hun kerk, school, buurt, stad, werk,

enz., neemt gestaag toe. De koudwater-

vrees van sommige christenen is aan

het afnemen. Dat de bidgroepen soms

nog klein zijn is niet verwonderlijk.

Want bidden is zelden populair. Toch

zijn „bedrijfsbidders‟ tot grote zegen

voor hun omgeving. En... worden

zelf ook enorm verrijkt, zowel

door de geestelijke di-

mensie als door het

contact met chris-

tencollega‟s.

Niet in de

l a a t s t e

plaats

als ze zo

nu en dan merken

dat God mede door hùn

gebeden iets verandert in deze

(geestelijke) wereld.

Bron:

www.Bodem-Online.nl

Het is alweer zo'n 6 maanden geleden dat wij in

Nederland waren. Ondertussen hebben wij een heel goed

regenseizoen gehad (goed, omdat de mais er goed bijstaat en dat is het

hoofdvoedsel hier) en bij jullie is de winter min of meer voorbij.

We hebben goede herinneringen aan de ontmoeting toen ik, Mathilde, een presentatie heb gehouden over

Matunkha. Oude vrienden weer zien doet mij altijd erg goed en nieuwe vriendschappen krijgen is fantastisch.

Vooral omdat ik dat in Malawi zo ontzettend mis. Men ziet ons hier als de rijke blanke die geld heeft en dus moet

geven. Men heeft interesse in je vanwege je geld, niet om wie je bent. Dat maakt vriendschappen schaars.

Zoals je je ongetwijfeld kunt herinneren, heb ik jullie uitgenodigd om deel van Matunkha te worden. Door eens

langs te komen, lekker op vakantie of als vrijwilliger en/of door Matunkha financieel en met gebed te

ondersteunen. Op die dag waren er veel enthousiaste reacties. Helaas is er in de praktijk niet veel van

terecht gekomen, blijkt nu.

Vandaar deze mail. In de tussentijd hebben wij een schoolsponsoring ontwikkeld. Kinderen op onze school

krijgen gratis onderwijs. Onze school is bijzonder, niet alleen omdat het onderwijs erg goed is, maar omdat we

kinderen zien veranderen. De dagelijkse Bijbelverhalen, verteld op een manier die de kinderen begrijpen en

waardoor ze zich kunnen inleven, werpen vruchten af.

De maandelijkse kosten (€25) voor het onderwijs van een kind kunnen heel goed samen gedragen

worden. Waarom niet samen met vrienden of vriendinnen, broers of zussen, buren of sportmaatjes een kind

de mogelijkheid geven om naar school te kunnen? Met z'n vijven kost het je maar €5 per maand.

Ik heb de informatie bijgevoegd. Mocht je meer informatie willen, mail me gerust.

We hopen op een stormloop zodat alle 275 kinderen en 100 middelbare scholieren onbezorgd naar

school kunnen gaan!

Sinds de vorige Brinknieuws is er niet zo

veel correspondentie ontvangen. Wat er is

ontvangen kunt u vinden in de corre-

spondentiemap “Ter Inzage” in de hal:

In zijn nieuwsbrief van april schrijft Jules

Roosegaarde Bisschop over mo-

gelijkheden die hij krijgt om het evangelie

Als ik denk aan horen, zien en zwijgen,

wat roept dat dan op bij mij? Daar heb

ik wat over nagedacht.

Bij ‘horen’ denk ik aan: “Hoor, Israël:

de Here is onze God." (Dt6:4) Het He-

breeuwse woord dat gebruikt wordt,

kan vertaald worden met horen,

luisteren en gehoorzamen. Voor mij zit

hierin een opklimmende reeks. Van

oppervlakkig iets horen, naar aandacht-

ig luisteren en vervolgens overgaan tot

handelen. God verwacht van Zijn volk

dat het naar Hem hoort, luistert, Hem

gehoorzaamt. Hij is degene die spreekt;

ik heb te luisteren. Praktiseer ik dat in

mijn leven? Neem ik ten opzichte van

God de plaats in van een leerling/

discipel, die luistert? Of spreek ik en

heeft God maar naar mij te luisteren?

Ik moet denken aan Job en zijn

vrienden. Nadat zijn vrienden voor de

zoveelste keer gesproken hadden,

neemt God het woord (Job 38): “Wie

waagt het daar, mijn bestel met

woordenkraam te verdoezelen? Weer u

als een man, want Ik ga u vragen stel-

len, u geeft antwoord. Waar was u toen

Ik de aarde begon te bouwen? Spreek

op als u zoveel weet. Wie stelde de af-

meting vast, u weet dat toch, wie

bepaalde de maten? ... enz.” Job laat

zich door het „betoog‟ van God over-

tuigen en herroept dan alles wat hij

daarvoor gezegd heeft. Hoofdstuk 42

begint met: “Nu sprak Job tot de Heer:

Inderdaad, U kunt alles, voor U is niets

onuitvoerbaar. Hoe durft onze kortz-

ichtigheid uw plan te verdoezelen? En

ik maar spreken zonder iets te weten,

over wondere dingen, die ik niet be-

greep, en dan nog in de trant van:

luister, ik zal spreken, ik stel vragen,

probeer eens te antwoorden. Alleen

van horen zeggen kende ik U, nu heb

ik U gezien met eigen ogen. Alles

herroep ik, over alles heb ik spijt,

zittend in stof en as.”

Ik vind dit heel aangrijpende verzen.

Ook zo herkenbaar. Ik voel mij

aangesproken door deze woorden: “En

ik maar spreken zonder iets te weten,

over wondere dingen, die ik niet be-

greep,

en dan nog in de trant van: luister, ik

zal spreken.” Een filosoof heeft ooit

gezegd: “waarover men niet spreken

kan, daarover moet men zwijgen.” Als

dit principe wordt toegepast, dan zal er

vermoedelijk meer gezwegen worden

dan gesproken.

Over het woord „zien‟ kan ik korter

zijn. Dan denk ik alleen maar aan “de

mens toch ziet aan wat voor ogen is,

maar de Here ziet het hart aan.”

Het woord „zwijgen‟ is al gepasseerd.

Maar ook aan een vers uit Sefanja

moet ik denken: “Hij (= God) zal

zwijgen in zijn liefde” (3:17). Ik denk

dat God over tal van dingen, waarover

wij ons druk maken en elkaar kapittel-

en, zwijgt, louter en alleen omdat Hij

van ons houdt. Juist waar Hij recht

van spreken heeft, zwijgt Hij. Ook daa-

rin ligt een les voor mij.

Ingekomen correspondentie

Horen? Zien? Zwijgen?

te delen met collega‟s op de markt. Be-

moediging ook bij een dure reparatie

aan de bus, waarvoor de hoge rekening

helemaal betaald werd. Maakte Jules

tot voor kort gebruik van een

marktkraam, nu heeft hij een

verkoopwagen.

Hierdoor wordt het werk veel lichter,

maar er zijn ook veel meer mo-

gelijkheden.

Voor de Oasekampen wordt nog

dringend gezocht naar kampleiding.

Vooral voor de oudste meisjeskampen

(15-16 jaar) is leiding nodig, anders

kunnen deze kampen waarschijnlijk

niet door gaan. Ook voor andere

kampen is leiding nodig en verder ook

kokkies. Een actuele lijst met vacatures

vindt u op de website:

www.oasekampen.nl

Wim Zwitser

"Onze broederschap is een zoge-

naamde vervolgde broederschap,"

vertelde evangelist en ex-moslim

Raoef Goerbanov enkele weken ge-

leden. In een interview met CIP.nl

sprak hij over vervolging. Hij zei

toen: "We ervaren allerlei proble-

men. Het is al een paar keer gebeurd

dat we urenlang werden vastgehou-

den. De autoriteiten proberen evan-

geliseren te verbieden. Soms wor-

den we uitgescholden door moslims,

zo werd een broeder laatst uitge-

scholden. Hij stond op straat te ge-

tuigen. Er kwam een vrouw op hem

af die hem in het gezicht spuugde.

Dat zijn ook dingen die we moeten

verdragen."

"Een zuster in onze gemeente is

door haar man aangevallen, die

moslim is. Ze kon daardoor heel

lang niet naar de kerk komen. In-

middels komt ze weer. Ze bidt en

vast iedere week een dag voor haar

man."

"Toen er eens een andere zuster tot

bekering kwam kreeg ze huisarrest

van de familie. Ze waren er achter

gekomen dat ze christen was gewor-

den. Ze pakte haar Nieuw Testa-

ment af. Broeders die voor haar gin-

gen bidden gingen naar het huis van

de zuster toe. Ze verstopten een

Evangelie achter de regenpijp. De

oma van die zuster vroeg haar doch-

ter een keer om naar buiten te gaan

om water te halen. Zoen ze bij de

kraan voorover boog zag ze het

Nieuw Testament liggen. Je kan je

voorstellen hoe blij ze

was. 's Avonds kon ze

uit de Bijbel lezen."

"Het leven met de Hee-

re Jezus is blijdschap,"

vertelt Raoef Goerba-

nov. "Het is een blijd-

schap die je niet kan

afpakken. Een van de

vruchten van de Geest

is blijdschap. Als je

meer gaat evangelise-

ren wordt je daar

steeds blijer van. Als je

blij wil worden moet je

evangeliseren. Als ik niet evangeli-

seer voel ik me leeg. Wanneer ik

iemand over Jezus heb kunnen

vertellen, dan voel ik me blij."

Bekijk de video op:

http://bit.ly/gUeGwN

Interview op RefDag.nl:

http://bit.ly/958bj9

Wat is volgens u kenmerkend voor

een goede evangelist?

„Volledige overgave aan de Heere.

Dat betekent dat je niemand an-

ders dan Jezus Christus volgt. Hij

leidt je leven, niet jijzelf. Hij zegt:

Ga heen. Dat vereist volstrekte ge-

Als je blij wilt worden, moet je evangelisern!

hoor­zaamheid. In alles moeten we

erop letten wat Hij zegt en wat Hij

doet. Hoe heeft Hij het Evangelie

verkondigd? Zo moeten wij het ook

verkondigen. Hoe reageerde Hij op

verzet? Zo moeten wij ook reageren

op verzet.

Het gebed is voor het evangeliseren

erg belangrijk. Soms, als we bij-

voorbeeld naar een nieuw gebied

gaan, bidden en vasten wij de hele

dag. Soms spreken we bepaalde

gebedstijden met elkaar af. Dan

bidt de ene broeder van elf uur ‟s

avonds tot één uur ‟s nachts, de

andere broeder van één uur ‟s

nachts tot drie uur, de volgende

broeder zet het bidden voort van

drie tot vijf. Om te voorkomen dat

m‟n gedachten tijdens het bidden

afdwalen, schrijf ik van tevoren

enkele punten op. Dat komt mijn

concentratie ten goede, heb ik ge-

merkt.”

Interview met Raoef Goerbanov

Sinds 2006 evangelist in Azerbeidzjan

uit de oven

Na het kijken van de Disneyfilm “Ratatouille” kreeg ik zin om ook ratje-toe te maken. Nou vind ik tomaat, courgette en aubergine zonder iets een beetje saai. Ik ben verder gaan zoeken en kwam een ovenvariant tegen. Daar kan ik wel wat mee. Ik heb er nog gehakt, uitjes, mozzarella en avocado bij bedacht en het resultaat is heerlijk.

Wat heb je nodig voor 6 personen?

750 gehakt 3 flinke uien 3 tenen knoflook, voor als je op de Franse “tour” gaat 3 pakjes mozarella 3 rijpe avocado’s ( knijp er licht in, is ie zacht, dan is ie rijp) 4 flinke vleestomaten 2 aubergines 3 kleine of 2 grote courgettes (slinkt in) Grote ovenschaal Boter om in te vetten Braadpan Boter om te braden Peper en zout

Wat moet je doen?

Verwarm de oven voor op 180 ̊ C. Maak de ui en knoflook schoon en bak dat een beetje op

in een braadpan. Meng het gehakt erdoor en voeg naar smaak peper en zout toe. Het hoeft niet gaar gebakken te worden.

Maak alle overige groenten schoon en snijd ze in plakken en bestrooi het ligt met peper en zout.

Vet de ovenschaal in en maak een bodem-pje met courgette en aubergine. Nu kun-nen de andere ingrediënten er laag voor laag aan toegevoegd worden.

Eindig met een laagje mozzarella. Zet de schaal in de oven en laat het

50 minuten bakken. Kijk na 35 minuten hoe „bruin‟ het al is. Als het er

al gaar uitziet, een stuk aluminiumfolie op

Dit gerecht kan je goed zonder rijst of aardappelen eten, maar het kan er bij geserveerd worden.

door Ellen Bartelds

Recept

Adar Ahasveros angst Babylonië bevel bevelschrift blauwpurper burcht dag

eer bewijzen Ester feest feestmaal goedgezind Haman Hegai honderdtachtig India

Jood juda Koningspoort kronieken meisjes Memuchan mirreolie Mordechai morgen

Nisan Nubië onheil opgehangen

paal paard Perzië pleegvader poer recht rijkdom rouwkleed samenzwering scepter stof Susa troon vasten vijand volk Wasti wens wet wijn wit zegelring

Ester Woord zoeker

m o r d e c h a i h n a m a h t

e t r o o p s g n i n o k n h v

k r o n i e k e n t e w e c t i

s r e d a v g e e l p z e s m j

o c w s e j s i e m j r e n i a

r b e i u a i d n i e e o d r n

e a n p j s t f w t f o h n r d

v b s o t n a e s o r v e i e a

s y l e v e b e t t o a g z o g

a l a r p r r s p h n s a e l n

h o n d e r d t a c h t i g i i

a n g e a o o m a r e e r d e r

e i s r p r o a r u i n o e i e

e e t a d u j a d b l e u o m w

i m a z e g e l r i n g w g o z

b l a u w p u r p e r r k f d n

u e w a e i z r e p v o l k k e

n i s a n e n a h c u m e m j m

t t t f i r h c s l e v e b i a

i s o p g e h a n g e n d t r s

Hey-hoi! Kennen jullie het verhaal van Ester? Ester is een meisje uit de Bijbel. Ze is heel mooi is en wordt koningin van Perzië. Ze weet te voorkomen dat het Joodse volk

vermoord wordt. Als je alle woorden hebt gevonden, dan vormen de overgebleven letters de naam van het feest dat de Joden

sindsdien vieren.

Heb je ook wel eens hoofdpijn gekregen om-

dat je snel een milk-shake drinkt of een

grote hap ijs neemt? Dat heet een 'brainfreeze'

of in het Neder-lands 'ijshoofdpijn'.

Een derde van de mensen heeft er wel

eens last van. Je krijgt het omdat je gehemelte een

seintje doorgeeft aan je herse-nen. Dat seintje zegt: 'Ik heb het

koud'. De bloedvaten in je hoofd reageren daarop en willen meer warm bloed brengen. Om dat te kunnen, worden die bloedvaten

Waarom krijg je

hoofdpijn van koud drinken ?

groter. Daardoor krijg je hoofd-pijn. Het is helemaal niet erg of slecht voor je. Het is alleen vervelend. Gelukkig duurt het niet lang. Meestal is de brainfreeze binnen een minuut wel weer voorbij. Vind je het toch vervelend? Je kunt er iets aan doen. Je kunt bijvoor-beeld je tong tussen het eten of drinken door tegen je gehemelte aandrukken. Daarmee warm je je gehemelte op en krijgen je herse-nen geen kou-seintje. Je kunt je ijsje ook langzamer eten. Of min-der grote slokken van je milkshake nemen.

Bron: http://www.schooltv.nl/weekjournaal/2539963/de-vraag-

gekraakt/item/2996139/waarom-krijg-je-soms-hoofdpijn-van-koud-

De luchtwerveling die de vo-gel tijdens het vliegen veroor-zaakt betekent veel energie-verspilling. Ganzen, eenden, kraanvogels en andere vogels heffen dit verlies gedeeltelijk op door in een V-formatie te vliegen. Elke vogel krijgt dan extra stijgvermogen door de opwaartse luchtstroom, die wordt veroorzaakt door de vogels die vóór hem vlie-gen. Op den duur zal de voorste vogel zich af laten zakken naar ach-teren en zijn inspannend werk aan een andere vogel overlaten. Het vliegen in V-formatie werkt dus energie besparend. Er zijn ook vele

vogels die in groepen vliegen. Vooral om beter beschermd te zijn tegen vijanden. Kleine vogels ver-oorzaken waarschijnlijk niet vol-doende luchtstroom om het vlie-gen in formatie rendabel te maken.

Waarom ganzen in

vliegen

? Bron: http://www.vogelbescherming.nl/nl/service__vragen/vragen__antwoorden/q/

fq_id/61

v-formatie