Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West ......16 3.3 Gemeentelijk beleid 17 3.4...

Een samenwerking van de 18 West-Brabantse gemeenten, UWV, onderwijs, de kenniscentra, werkgevers- en werknemers-

organisaties, provincie Noord-Brabant, stakeholders en andere partijen in de regio West-Brabant

Jeugdwerkloosheid@West-Brabant

Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West-Brabant 2013-2014

1Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant

Colofon

Het proces voor deze aanvraag is begeleid door de projectgroep

Jeugdwerkloosheid West-Brabant.

Wij danken de leden voor hun deskundige inzet.

Leden van de projectgroep:

Gerrit van Romunde, gemeente Roosendaal

Michiel Puts, gemeente Etten-Leur

Kim van Drongelen , gemeente Bergen op Zoom

Teus Kortelever, gemeente Oosterhout

Tim Dierckx, gemeente Moerdijk

Niek Iversen, UWV Werkbedrijf

Lian de Bruijn, kenniscentrum ECABO

Gertjan Phlippart, kenniscentrum Calibris

Anton Walravens, kenniscentrum Kenteq

Bert Bos, ROC West-Brabant

Ardi Honk, Prinsentuin College

Grace Boldewijn, BZW

Selwin Umar, Leerwerkloket West-Brabant

Breda, 10 juni 2013

Auteurs

Natasja van Meer-Dingenouts, Gemeente Breda

Astrid Persons, Regio West-Brabant


>Inhoudsopgave

1 Inleiding ............................................................................................................................. 5

2 Arbeidsmarktcijfers .......................................................................................................... 7

2.1 Arbeidsmarktanalyse 7

2.2 Jeugdwerkloosheid 8

2.3 Middellang- en lange termijn 13

3 Huidige situatie ............................................................................................................... 15

3.1 Samenwerkingsstructuur West-Brabant 15

3.2 Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door! 16

3.3 Gemeentelijk beleid 17

3.4 Crisisaanpak provincie 18

3.5 Ontsluiting werkzoekendenbestand 18

3.6 Terugblik actieplan ‘Bruggen Bouwen voor de Jeugd 2009-2011’ 19

4 Regionale visie en ambitie 2013-2014 ........................................................................... 21

5 Actieplan .......................................................................................................................... 23

5.1 Actielijnen jeugdwerkloosheid 23

5.2 Activiteiten/producten Regionale aanpak Jeugdwerkloosheid 24

6 Projectorganisatie ........................................................................................................... 27

7 Begroting ........................................................................................................................ 29

8 Bijlagen ........................................................................................................................... 31

8.1 Gouden Lijst West-Brabant 31

8.2 Inzet Kenniscentra 33

8.3 Aantal werkzoekende jongeren per gemeente en subregio 35

0260

_13

Actie

plan

Jeug

dwer

kloo

shei

d_V2


1Inleiding

Aanleiding

De jeugdwerkloosheid is in West-Brabant sinds 2012 flink opgelopen.

De algehele werkloosheid en de jeugdwerkloosheid in het bijzonder is een direct gevolg van

de economische recessie. De gevolgen zijn merkbaar in heel Europa en heeft met name een

stijgende werkloosheid onder de jongeren tot gevolg.

De gevolgen die jongeren ondervinden doordat zij ontslagen worden, geen baan kunnen

vinden tijdens of na afronding van hun studie, kunnen zij lang met zich meedragen. Dit geldt

voor jongeren met een lange afstand tot de arbeidsmarkt maar ook voor de HBO en WO

afgestudeerden.

Het kabinet wil dat jongeren een eerlijke kans krijgen om te participeren in de samenleving en

in het bijzonder op de arbeidsmarkt.

Hoofdlijnen landelijk actieplan Jeugdwerkloosheid

Voor de gezamenlijke Aanpak Jeugdwerkloosheid stelt het kabinet € 35 miljoen beschikbaar

als onderdeel van de € 100 miljoen die het kabinet voor de jaren 2013 en 2014 heeft

uitgetrokken voor extra inspanningen ter bestrijding van de werkloosheid onder jongeren en

ouderen. Het kabinet voegt aan deze € 35 miljoen nu nog € 15 miljoen toe. Daarvan gaat

€ 25 miljoen naar het programma ‘School Ex’ om jongeren langer door te laten leren in het

MBO en € 25 miljoen naar arbeidsmarktregio’s om jongeren aan de slag te helpen. Ook is

Mirjam Sterk benoemd als ambassadeur voor de Aanpak Jeugdwerkloosheid. De ambassadeur

brengt alle betrokken partijen bij elkaar, met als hoofddoel om te zorgen voor een betere

match tussen werkzoekende jongeren enerzijds en vacatures, leerplekken en stageplekken

anderzijds.

Om jongeren beter te helpen, vraagt het kabinet sociale partners om in de sector afspraken

te maken over stageplekken en leerbanen. Het kabinet is bereid om onder voorwaarden deze

plannen te cofinancieren. Het bedrijfsleven kan zo jong talent een plek bieden in de praktijk.

Het kabinet wil zo voortbouwen op de goede resultaten die tijdens het Actieplan Jeugdwerk-

loosheid uit 2009 zijn geboekt en de regionale werkwijze en samenwerkingsstructuur die tot

stand is gebracht.

Criteria regionaal actieplan

In het actieplan moet informatie opgenomen worden over:

1. probleemanalyse

2. smart formulering van doelstellingen en acties

3. begroting

4. inzet in samenwerking met regionale partners

Het plan, waarin de totale regionale aanpak is beschreven en dus ook lopend beleid tegen de

jeugdwerkloosheid mag meetellen, moet voorzien zijn van een begroting, waaraan het Rijk

niet meer dan de helft bijdraagt.

Binnen deze begroting dient de arbeidsmarktregio expliciet aan te geven voor welke concrete

activiteiten zij de bijdrage van het Rijk wil inzetten.

Voor 1 juli 2013 dient het actieplan te worden ingediend bij de Programmaraad.

De Programma raad, bestaande uit VNG, UWV, Divosa en Cedris, speelt een ondersteunende

en coördinerende rol m.b.t. de actieplannen jeugdwerkloosheid.


De Gemeente Breda is als centrumgemeente van de regio West-Brabant formeel aanvrager en

indiener van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid West-Brabant. Deze aanvraag is

opgesteld in samenwerking met de partijen en stakeholders uit de Regio West-Brabant.

Indien het plan voldoet aan deze vereisten, dan wordt Breda uitgenodigd om in september

2013 een convenant met de minister te ondertekenen. Met het ondertekenen van dit

convenant wordt het plan van de arbeidsmarktregio bekrachtigd.

In september 2013 worden dan de extra middelen voor 2013 en 2014 in één keer beschikbaar

gesteld. Voor West-Brabant gaat het om een bedrag van € 757.500.

De verantwoording is beperkt. De programmaraad geeft in een later stadium (september)

informatie over de wijze waarop over de voortgang in de arbeidsmarktregio gerapporteerd

kan worden. Indien een arbeidsregio zijn niet doestelling niet haalt, worden de middelen niet

teruggevorderd.

Regionale aanpak actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West-Brabant

In de regio West-Brabant gebeurt al veel in het kader van de aanpak jeugdwerkloosheid dat

het kabinet nastreeft. Toch is het gewenst om nog meer de krachten te bundelen en

gezamenlijke acties op te stellen in een regionaal actieplan. Dit is gebeurd in voorliggend

actieplan, waarbij rekening is gehouden met de voorwaarden van het ministerie.

Dit plan is tot stand gekomen in samenwerking met de partners in de regio West-Brabant.

Het sluit aan bij het regionale uitvoeringsprogramma ‘West-Brabant werkt en pakt door!’ van

het rpA West-Brabant en bij de crisismaatregelen van de provincie Noord-Brabant.

West-Brabant houdt voor de bestrijding van de jeugdwerkloosheid en de besteding van de

(extra) middelen rekening met de ervaringen uit het vorige Actieplan Jeugdwerkloosheid

‘Bruggen bouwen voor de jeugd’ ter voorkoming en bestrijding van de jeugdwerkloosheid

West-Brabant in de periode 2009 - 2011.

In dit actieplan gaan wij eerst in op de situatie op de arbeidsmarkt in West-Brabant. We

presenteren onder meer werkloosheidscijfers, werkgelegenheid in sectoren en informatie over

stageplaatsen (opgesteld door O& I van de Gemeente Breda). Vervolgens leest u wat er al

gebeurt in de regio ter bestrijding van jeugdwerkloosheid, wat onze ambitie en visie is en hoe

we dit uitwerken in activiteiten/ producten en welke actoren hierbij betrokken zijn. Daarna

wordt de projectorganisatie beschreven en de begroting en co-financiering weergegeven voor

de uitvoering van dit actieplan.


2Arbeidsmarktcijfers

2.1 Arbeidsmarktanalyse

Als gevolg van de aanhoudende economische crisis is de economische groei in 2012

omgeslagen in een krimp. De krimp is voor het grootste deel gerealiseerd in het tweede

gedeelte van 2012, maar is ook zichtbaar in het eerste kwartaal van 2013. Het lopend jaar

zal, ondanks een licht herstel in de tweede helft van het jaar, ook een krimp laten zien. Pas in

2014 wordt een voorzichtig herstel van de economische groei voorzien.

Dit broze herstel van de economie zal voorlopig nog niet zichtbaar worden op de arbeids-

markt.

Het aantal faillissementen, aanvragen voor ontslag, WW-uitkeringen blijft ook in 2013 hoog.

Ook de uitzendbranche, die een goede indicator vormt voor herstel van de arbeidsmarkt, ziet

in het eerste kwartaal van 2013 het uitzendvolume verder dalen.

Nederland en de regio West-Brabant worden geconfronteerd met een toename van de

werkloosheid en een verdere daling van het aantal banen. Vooral in de sectoren industrie,

bouw, handel/horeca en zakelijke dienstverlening verslechtert de situatie verder. De werkloos-

heid onder jongeren (<27 jaar) groeit snel. Ook de werkloosheid onder hoger opgeleide

personen groeit inmiddels bovengemiddeld. Het aantal werklozen met een korte werkloos-

heidsduur stijgt sterk. De instroom van werklozen was in 2012 al groot en dit blijft ook in

2013, terwijl de uitstroom naar werk stagneert. Het aantal personen dat een beroep doet op

een WW-uitkering stijgt snel. Het aantal personen dat een beroep doet op de Wwb loopt in

2013 verder op. De omvang van de vacaturemarkt krimpt in snel tempo. Het aantal moeilijk

vervulbare vacatures neemt af en de arbeidsmarkt kan nu worden getypeerd als ruim. Alleen

de zorg en overige dienstverlening biedt op korte termijn perspectieven.

De verwachtingen op korte en middellange termijn

Prognoses zijn met veel onzekerheden omgeven. In deze notitie wordt uitgegaan van de

update van regionale arbeidsmarktprognoses van UWV van juni 2013 en van de CPB-ver-

wachtingen 2013 en 2014 van december 2012. Het CPB verwacht in zijn laatste prognoses

een lager herstel van de economie dan in juni 2012 (een economische krimp in 2013 van

-0,5% en een licht herstel in 2014 van 1%). Deze prognoses zijn omgeven met een bepaalde

mate van onzekerheid waardoor het verwacht economisch herstel minder hoog uit kan vallen

dan geraamd.

Tabel 1

Prognoses naar regio (x 1.000)

Aantal Banen Aantal ontstane vacatures Aantal NWW

Aantallen Proc. mutatie Aantallen Proc.mutatie Aantallen Proc.mutatie

2011 2012 2013 2012 2013 2011 2012 2013 2012 2013 2011 2012 2013 2012 2013

West-Brabant 338 330 327 -2,3% -1,4% 27 24 23 -11% -4% 17 20 24 18% 19%

Nederland 7.926 7.843 7.754 -0,8% -1,1% 659 638 641 -14% -3% 473 569 696 20% 22%

Bron: CPB, CBS; UWV; Werkgelegenheidsenquête West-Brabant; bewerking O&I Gemeente Breda

In 2012 is de regionale werkgelegenheid met ruim 2% afgenomen. Ook in 2013 zal de

werkgelegenheid in de regio met 3.600 banen verder dalen (-1,4%). Voor 2014 wordt een

daling van ruim 1.600 banen verwacht (-0,5%).

De werkloosheidsstijging zet in 2013 verder door. Dit jaar zal de werkloosheid in West-Brabant

met bijna 3.500 personen toenemen.

Pas in 2014 zal de werkloosheidsstijging duidelijk verminderen. (+2,7%). Het voorzichtig

herstel van de economische groei in 2014 (+1%) wordt pas in 2015 zichtbaar in de

werkloosheids ontwikkeling. Doordat het economisch herstel met een jaar vertraging


doorwerkt op de arbeidsmarkt zal pas in 2015 de werkloosheid in de regio gaan dalen (-2%).

Omdat de economische groeiverwachtingen voor de middellange termijn laag zijn, zijn de

veranderingen in de arbeidsvraag niet erg groot. De groei is daarmee duidelijk minder groot

dan die van de afgelopen tien jaar. Bij deze geringe groei is er naar verhouding weinig ruimte

voor uitbreidingsvacatures.

2.2 Jeugdwerkloosheid

De geschiedenis leert ons dat in tijden van crisis jongeren extra kwetsbaar zijn. Veel jongeren

komen nieuw op de arbeidsmarkt waar momenteel ook weinig vacatures beschikbaar zijn,

terwijl ze minder werkervaring hebben dan hun concurrenten. Hierdoor blijft het lastig om

een baan te bemachtigen. Hebben ze wel werk dan is dit dikwijls een tijdelijk en/of flexibel

contract, waardoor zij bij afslanking van het aantal werknemers vaak als eerste aan bod

komen voor ontslag. Dit geldt specifiek voor jonge, laagopgeleide werkzoekenden. Voor hen

zal ook in 2013 het steeds moeilijker worden om werk te vinden mede door verdringing op

de arbeidsmarkt van middelbaar en hoger opgeleiden.

Ontwikkeling jeugdwerkloosheid

Vooral jongeren ondervinden vanaf halverwege 2012 de effecten van de huidige economi-

sche crisis. De werkloosheid onder jongeren (nww tot 27 jaar) is vanaf de tweede helft van

2012 sterk stijgende. Ten opzichte van april 2012 is de jeugdwerkloosheid in West-Brabant

met 78% gestegen (gemiddeld 26% per kwartaal). Deze stijging is twee maal zo groot dan

de totale werkloosheidsstijging in de regio.

Figuur 1 Ontwikkeling jeugdwerkloosheid West-Brabant 2011-2013

Bron: UWV

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

mrt11

jun11

sep11

dec11

mrt12

jun12

sep12

dec12

apr13

werkloosheid < 27 jaar Breda


Het aantal niet werkende werkzoekende jongeren in de West-Brabant bedraagt eind april

2013 2.770 jongeren. Ten opzichte van april 2008 is de jeugdwerkloosheid zelfs meer dan

verdubbeld.

In de komende maanden wordt verwacht dat het aantal werkloze jongeren verder zal stijgen.

Hoe hoog deze stijging uit zal vallen is moeilijk aan te geven. Wordt het tempo van de

afgelopen drie kwartalen doorgetrokken dan kan een toename tot ruim 3.500 werkloze

jongeren eind 2013 worden voorzien. Op landelijk niveau voorziet het UWV een toename van

aantal werklozen in 2013 met 21%. Doorgerekend voor West-Brabant betekent dit een

toename tot bijna 2.900 jongere werklozen.

De toename van de jeugdwerkloosheid is zowel bij mannen als vrouwen zichtbaar.

De werkloosheidstijging is vooral zichtbaar bij mbo-ers (+114%) en hoger opgeleiden

(+174%). De groei van de werkloosheid onder jeugdige lager opgeleiden (t/m VMBO) blijft

hierbij met 43% enigszins achter.

De forse toename van de werkloosheid onder de middelbaar en hoger opgeleide jongeren is

ook zichtbaar bij de middelbare en hogere beroepsgroepen. Vooral bij de middelbaar

verzorgende, middelbare en hogere administratieve/commerciële en hogere sociaal-/

maatschappelijke beroepen staan veel jongeren ingeschreven.

Daarnaast staan ook veel jongeren ingeschreven voor elementaire beroepen (beroepen

waarvoor geen specifieke opleidingseisen worden gesteld) en voor de lagere beroepen (totaal

elementaire + lagere beroepsgroepen 59%). Veel jongeren staan ingeschreven voor de lagere

transport-, verzorgende- en administratieve/commerciële beroepen. Opmerkelijk is het groot

aantal jongeren dat ingeschreven staat voor technische beroepen op lager en middelbaar

beroepsniveau (totaal 480 jongeren).

De meeste werkloze jongeren staan ingeschreven in de gemeenten Breda, Roosendaal en

Bergen op Zoom.

De aanzienlijke toename van de jeugdwerkloosheid bevestigt het beeld dat jongeren

zwaarder dan andere doelgroepen door de economische crisis worden getroffen.

Van de werkloze jongeren in West-Brabant heeft, net als de andere Brabantse werkloze

jongeren, ruim 40% maximaal een vmbo-niveau. Hiermee hebben twee op de vijf werkloze

jongeren (1.100 jeugdigen) geen startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Er is hierin vrijwel

geen verschil tussen mannen en vrouwen.

In West-Brabant is 55% van deze jongeren pas 0 tot 3 maanden werkloos. Het aantal

jeugdige werklozen is nu ook stijgende bij de wat langere werkloosheidsduren (4 tot 9

maanden werkloos).

De instroom van jongeren in de eerste vier maanden van 2013 bedraagt 352 personen. Dit is

82% meer dan een jaar eerder.

Jongeren zonder startkwalificatie

Het aantal werkende jongeren zonder startkwalificatie1 bedraagt in West-Brabant in 2012

bijna een kwart (6.900 jongeren) van het totaal aantal werkende jongeren. Hoewel het vaak

jongeren zijn die over een prima vakkennis beschikken, zijn het deze jongeren die vaak met

een tijdelijk contracten of uitzendwerk als gevolg van de crisis werkloos worden.

1 Het CBS heeft op het niveau van West-Brabant geen gegevens beschikbaar voor werkzame jongeren zonder startkwalificatie. De omvang hiervan is geschat a.h.v. CBS gegevens werkzame beroepsbevolking regio 15-24 jaar (30.000 personen) en aandeel werkzame jongeren zonder startkwalificatie in regio Zuid (23%).


Schoolverlaters

Vanuit preventief oogpunt is het van belang dat ervoor wordt gezorgd dat de schoolverlaters

van het schooljaar 2012 - 2013 niet tussen wal en schip vallen. Vooral de schoolverlaters uit

het beroepsonderwijs (vmbo, mbo) verdienen extra aandacht, omdat hun doorlopende

leerweg direct afhankelijk is van perspectief op een stage of leerbaan bij een bedrijf.

Op basis van informatie van het COLO gebaseerd op gegevens uit het schooljaar 2011-2012

zijn er de volgende schoolverlaters te verwachten:

Tabel 2: Aantal schoolverlaters

Regio Havo/vwo VMBO MBO

West-Brabant 3.137 4.454 6.830

Bron: Bureau regionale leerplicht West-Brabant

Daarnaast verlaten nog veel jongeren het Voortgezet Speciaal Onderwijs (vso) of het

Praktijkonderwijs (pro). Een groot deel van alle schoolverlaters kiest voor een vervolgoplei-

ding, maar de overige jongeren komen terecht op de arbeidsmarkt.

De schoolverlaters van het HBO en WO hebben in normale omstandigheden een goede

uitgangspositie voor de arbeidsmarkt en dat geldt zeker voor de technici. Maar ook voor deze

groep is de actuele situatie zeer moeilijk en uitzonderlijk. Niet alleen voor de jongeren zelf

maar ook voor de bedrijven is het van groot belang dat deze jong- afgestudeerden worden

behouden voor de regio.

Aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters

Het nieuwe kabinet heeft als doel om het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters terug te

brengen tot maximaal 25.000 in 2016. De schooluitval is in 2011-2012 verder afgenomen en

gedaald tot 36.250 nieuwe vsv-ers. De regio West-Brabant heeft hiervan 1.644 vsv-ers (-29%

t.o.v. 2005/2006) en Breda 468 vsv-ers (-23% t.o.v. 2005/2006). Het gaat hierbij om nieuwe

vsv-ers die er in schooljaar 2011-2012 zijn bijgekomen.

In West-Brabant zijn er hiervan 414 jonger dan 18 jaar en 1.230 ouder dan 18 jaar.

Stageplaatsen

Uit de nieuwe cijfers van de rapportage basiscijfers jeugd blijkt dat in de meeste regio’s het

aantal studenten dat in de laatste vier maanden van 2012 is gestart met een stage of

leerbaan ten opzichte van diezelfde periode in 2011 is gedaald. Van september tot december

2012 zijn er landelijk 200.242 studenten gestart met een stage of leerbaan, in 2011 waren

dat er 220.804.

Dit is ruim 9% minder dan in 2011.

Tabel 3: Aantal stageplaatsen BOL en leerbanen BBL 2011-2012 West-Brabant

Regio 2011 2012 2011-2012 % 2011-2012

BBL leerbaan zonder startkwalificatie 2.930 1.758 -1.172 -40%

BBL leerbaan met startkwalificatie 2.140 1.373 -767 -36%

BOL stageplaats zonder startkwalificatie 9.042 9.482 440 5%

BOL stageplaats met startkwalificatie 1.494 1.695 201 13%

Totaal 15.066 14.308 -758 -5%

Bron: Basiscijfers jeugd, UWV, beroepsonderwijs bedrijfsleven


In 2012 is in West-Brabant een forse daling opgetreden bij het aantal leerbanen BBL (-1939).

Het aantal stageplaatsen voor BOL is in 2012 gestegen (641). Per saldo is het aantal stage en

leerbanen in de regio met 5% afgenomen.

In deze regio zijn er (enige) knelpunten in het aanbod van praktijkplaatsen in o.a. de volgende

beroepsgroepen: zorg (o.a. helpende, zorghulp, maatschappelijke zorg), bouw en infra,

dierverzorging, hout en meubel, carrosserie en transport en logistiek.

De werkgelegenheid in sectoren in West-Brabant

Tot 2012 was de industrie de grootste werkgelegenheidssector in West-Brabant. In 2012 is

met 49.350 banen voor het eerst de werkgelegenheid in gezondheids- en welzijnszorg het

grootst. In de industrie zijn in 2012 49.290 personen werkzaam. In de detailhandel en

groothandel werken in 2012 respectievelijk 33.309 en 32.312 personen.

Figuur 2: sectorale ontwikkeling werkgelegenheid West-Brabant 2011-2012

Bron: Werkgelegenheidsenquête West-Brabant 2012

Het verlies aan banen van het afgelopen jaar is voor een belangrijk deel geconcentreerd in 5

economische sectoren. Het grootst was het banenverlies in de industrie en horeca; respectievelijk

1.435 en 1.433 banen. In zowel in de landbouw als de bouwnijverheid zijn 1.361 banen

verloren gegaan. Bij openbaar bestuur en overheid zijn 1.081 banen verdwenen. Hier

tegenover stond een (bescheiden) banengroei bij advisering en onderzoek (+ 433 banen),

informatie en communicatie (+ 304 banen) en detailhandel (+ 244 banen.

Verwachtingen werkgelegenheid sectoren 2013

Zoals eerder aangegeven zal de regionale werkgelegenheid in 2013 met bijna 1% verder

gaan dalen. Alleen in de gezondheids- en welzijnszorg zal het banen nog toenemen. Het

grootste banenverlies wordt in 2013 verwacht in de industrie, de bouwnijverheid, zakelijke

dienstverlening en detailhandel. Een klein banenverlies wordt verwacht bij de groothandel,

horeca, cultuur/sport en recreatie en bij overige diensten.


Jongeren werkzaam in sectoren

De meeste jongeren zijn in West-Brabant werkzaam in de sectoren handel en

reparatie, zakelijke dienstverlening, gezondheidheids- en welzijnzorg en de industrie.

Daarnaast is het aandeel werkzame jongeren relatief groot in de sectoren bouwnij-

verheid, transport en vervoer en in de horeca.

Tabel 4 werknemers per sector, regio West-Brabant naar leeftijd (in jaren)

Bron: UWV

Met name in sectoren waar in 2013 een banenverlies wordt verwacht zijn in

West-Brabant veel jongeren werkzaam. Alleen in de gezondheid- en welzijnszorg en

de groothandel zijn de vooruitzichten dit jaar positiever.

Vacatures

Door de economische krimp van de afgelopen twee jaar en het daarmee samenhan-

gende banenverlies is in West-Brabant het aantal ontstane vacatures in 2012 verder

gedaald tot 27.000 vacatures. Dit is 4% minder dan in 2011. In 2008 waren er in

West-Brabant nog 42.000 vacatures ontstaan. Voor 2013 is de verwachting dat de

vacaturemarkt bij een economische krimp van –½%, een omvang van 23 duizend

vacatures zal bereiken (-4%).

De daling van het vacaturevolume wordt dit jaar verwacht in sectoren waar ook

relatief veel jongeren werkzaam zijn (detailhandel, horeca, industrie, bouwnijverheid,

overige diensten).

Desondanks ontstaan in 2013 de meeste vacatures in de groot- en detailhandel, zorg

en welzijn, horeca, zakelijke dienstverlening en industrie. Het aantal vacatures heeft

in 2013 vooral betrekking op een vervangingsvraag (onder meer door een uitstroom

van oudere werknemers en verdere fl exibilisering van de arbeidsmarkt).

Naar verwachting gaat de arbeidsmarkt pas in 2014 in West-Brabant herstellen. Zoals

hierboven al is gemeld, zal de vraag naar personeel voor een klein deel komen door

een voorzichtig herstel van de economie, maar vooral door de vergrijzing van de

beroepsbevolking (de vervangingsvraag).

Toch blijft in een beperkt aantal specifi eke deelsegmenten, zoals bijvoorbeeld in

technische- en informatica beroepsgroepen sprake van personeelstekorten.

Zo hanteert het rpA West-Brabant een overzicht met (toekomstige) tekortberoepen.

Op deze Gouden Lijst van West-Brabant staan alle focusberoepen waar de grootste

tekorten zullen ontstaan. De partners zetten vanaf 2012 hier gezamenlijk op in door

jongeren, arbeidsgehandicapten, werkzoekenden op deze beroepen te plaatsen. Zie

Bijlage 1, hoofdstuk 8, voor de Gouden Lijst.


2.3 Middellange- en lange termijn

Door de demografische ontwikkeling met als gevolg ontgroening en vergrijzing staat de regio

voor de volgende opgaven tot 2020 om te komen tot een evenwichtige arbeidsmarkt:

• Erzijnindeperiode2014-202066.000baanopeningentevervullen

• Eriseendreigendtekortaanarbeidsaanbodin2020van5.000personen

• Bijeenverhogingvandearbeidsparticipatienaar80%,zullener24.000extrapersonen

aan het werk moeten.

Dit is al een forse opgave gezien de demografische ontwikkelingen die voor de arbeidsmarkt

tot gevolg hebben dat er steeds meer ouderen de arbeidsmarkt verlaten (vergrijzing) en er

minder jongeren zijn die de arbeidsmarkt betreden als gevolg van demografische ontwikkelingen

(ontgroening).

Daarnaast is ook de vraag in kaart gebracht: in welke sectoren zijn er de grootste tekorten.

In West-Brabant willen we inzetten op duurzame plaatsing, die alleen bereikt kan worden op

die sectoren waar groei en tekorten verwacht worden. Dit noemen we de speersectoren :

Groen, Zorg, Techniek en Zakelijke Dienstverlening.

We zetten bovendien in op de economische topsectoren Biobased Economy, Logistiek en

Maintenance. Hiervoor is een Human Capital Road Map opgesteld waaruit de opgaven blijkt

voor opleiding en plaatsing.


3 Huidige situatie

3.1 Samenwerkingsstructuur West-Brabant

In de regio West-Brabant werken de drie O’s sinds 2006 samen op het gebied van arbeids-

marktbeleid in het regionaal platform Arbeid. Het rpA bestaat uit afgevaardigden vanuit

Overheid, Onderwijs , Ondernemers en Overigen en functioneert op strategisch niveau.

In het rpA hebben de volgende partijen zitting:

• Onderwijs:MBOenHBO(ROC,AvansenNHTV)

• Ondernemers:BZW,MKBBrabant,ZLTO

• Overheid:

- 5 wethouders Werk en Inkomen van de gemeenten met de grootste werkgelegenheid

( Breda, Oosterhout, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur)

- Portefeuillehouder arbeidsmarkt bestuurscommissie SEZ

- UWV

• Overigen:

- vakbonden (de unie, CNV, FNV)

- kenniscentra (Regionaal Adviescentrum Kenniscentra)

Voorzitter: wethouder Werk en Ondernemen Gemeente Breda

Secretaris: RWB voorzitter begeleidingsgroep

De begeleidingsgroep functioneert op tactisch niveau en hierin zitten vertegenwoordigers van

de volgende partijen:

• Onderwijs(ROCWest-Brabant)

• Ondernemers(minimaal1vertegenwoordigingvandeondernemerspartijenstuurgroep)

• Overheid(gemeentenBredaenEtten-Leur),1afvaardigingUWV,projectleiderLeerwerk-

loket

• Overig:stuurdersvanderegionalesectorgroepen(kenniscentraCalibris,Ecabo,Kenteqen

Prinsentuin College- ROC West-Brabant)

• Voorzitter:projectleideruitvoeringsprogramma(RWB)

Vervolgens zijn er 5 sectorgroepen die uitvoering geven aan het rpA meerjarenprogramma

West-Brabant werkt en pakt door!:

Voor elke sector is in 2008 een sectorgroep opgericht. Hierin hebben zitting: vertegenwoordigers

12

3. Huidige situatie

3.1. Samenwerkingsstructuur West-Brabant In de regio West-Brabant werken de drie O’s sinds 2006 samen op het gebied van arbeidsmarktbeleid in het regionaal platform Arbeid. Het rpA bestaat uit afgevaardigden vanuit Overheid, Onderwijs , Ondernemers en Overigen en functioneert op strategisch niveau. In het rpA hebben de volgende partijen zitting:

- Onderwijs: MBO en HBO (ROC, Avans en NHTV ) - Ondernemers: BZW, MKB Brabant, ZLTO - Overheid:

o 5 wethouders Werk en Inkomen van de gemeenten met de grootste werkgelegenheid ( Breda, Oosterhout, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur)

o Portefeuillehouder arbeidsmarkt bestuurscommissie SEZ o UWV

- Overigen: o vakbonden (de unie, CNV, FNV) o kenniscentra (Regionaal Adviescentrum Kenniscentra)

Voorzitter: wethouder Werk en Ondernemen gemeente Breda Secretaris: RWB voorzitter begeleidingsgroep De begeleidingsgroep functioneert op tactisch niveau en hierin zitten vertegenwoordigers van de volgende partijen:

- Onderwijs (ROC West-Brabant ) - Ondernemers (minimaal 1 vertegenwoordiging van de ondernemers partijen stuurgroep) - Overheid ( gemeenten Breda en Etten-Leur), 1 afvaardiging UWV, projectleider

Leerwerkloket - Overig: stuurders van de regionale sectorgroepen (kenniscentra Calibris, Ecabo, Kenteq en

Prinsentuin College- ROC West-Brabant) - Voorzitter: projectleider uitvoeringsprogramma (RWB)

rpA (stuurgroep)

Begeleidingsgroep

Sectorgroep zorg

Sectorgroep Zakelijke Dv.

Sectorgroep Techniek

Sectorgroep Topsectoren

Sectorgroep Zakelijke Dv.

Sectorgroep groen


werkgeversorganisaties, kenniscentra, ROC- West-Brabant, gemeenten en UWV/WERKbedrijf.

Met alle partners wordt een prestatieovereenkomst afgesloten. Hierin worden de te verrichten

activiteiten en resultaten vastgelegd. De stuurders van de sectorgroepen hebben zitting in de

begeleidingsgroep en hebben nauw overleg met de projectleiding.

De sectorgroep Topsectoren is in oprichting.

3.2 Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door!

In 2012 is het rpA uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door! van start gegaan

en loopt tot en met 2015. Dit programma richt zich op aanpak van de gevolgen van

ontgroening en vergrijzing voor de arbeidsmarkt. Hieronder volgt een opsomming van de

belangrijkste inzetten die betrekking hebben op jongeren:

De Gouden Lijst (Sectorgroepen)

In het rpA uitvoeringsprogramma vormen de opgaven van de tekorten topsectoren de basis

voor de inzetten. We willen niet alleen op korte termijn jongeren aan het werk helpen, maar

er voor zorgen dat deze plaatsingen ook duurzaam zijn. Daarom is een GOUDEN LIJST

opgesteld, waarin alle beroepen staan van de speer- en topsectoren waar de meeste kansen

liggen voor werkzoekenden op een duurzame plaatsing.

Deze GOUDEN LIJST wordt gebruikt door gemeenten, UWV en leerwerkloket bij inzet van

scholingsbudgetten. Daarnaast zetten we verschillende producten in ter ondersteuning van

plaatsing op deze GOUDEN LIJST, zoals intersectorale beroepenoriëntatie.

De GOUDEN LIJST is als bijlage toegevoegd (8.2).

Verbeterde kwalificering van beroepsbevolking

Een terugtredende overheid legt steeds meer verantwoordelijkheden, ook die ten aanzien van

employability, terug bij werkgevers, werknemers en werkzoekenden. Tegelijkertijd zal de

arbeidsmarkt in West-Brabant de komende jaren een toenemende uitbreidings- en

vervangings vraag laten zien, terwijl de ontwikkelingen in het werkveld de vraag naar hoger

opgeleide werknemers zal doen toenemen. Om er blijvend voor te kunnen zorgen dat de

juiste mensen, met de juiste kwalificaties, op de goede plek komen, zal het voor werknemers

en werkzoekenden aantrekkelijk moeten worden om zich steeds opnieuw en verder te

scholen. Focus ligt op transitie van baanzekerheid naar werkzekerheid.

ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstellingen:

• Verbeteringvanaansluitingbinnenhetonderwijs

• Beterestudieenloopbaanbegeleiding

• Betertoegerustedocenten

Kansrijk opleiden

Om een gezonde economische ontwikkeling in West-Brabant te garanderen moet de arbeids-

participatie in de regio omhoog. Dit is alleen realiseerbaar wanneer de onderwijsparticipatie in

de regio toeneemt en het gemiddeld opleidingsniveau van deelnemers stijgt. Bijgevolg zullen in

de periode 2010-2020 o.a. meer mbo- en hbo-gekwalificeerden op de arbeidsmarkt moeten

komen, terwijl ook de doorstroom van lagere naar hogere niveaus binnen het mbo en de

doorstroom van het mbo naar het hbo geoptimaliseerd zal moeten worden. Om dit te bereiken

zijn en worden er maatregelen genomen die een langere verblijfsduur in het onderwijs

stimuleren en een betere doorstroom in de beroepskolom garanderen.

ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstelling:

• Eendoelmatigerenmeergeprofileerdonderwijsaanbod


Aansluiting verbeteren tussen onderwijs en bedrijfsleven

Om een gezonde economische ontwikkeling in West-Brabant te garanderen, is het van groot

belang dat de regio het komend decennium kan beschikken over goed geschoold en

gemotiveerd personeel. Deze constatering krijgt nog een extra dimensie doordat de vervangings-

en uitbreidingsvraag aangaande arbeidskrachten in de periode 2010-2020 sterk zal toenemen,

terwijl de beroepsbevolking krimpt. Hierdoor dreigt in de komende jaren op de arbeidsmarkt

in West-Brabant een disbalans te ontstaan tussen vraag en aanbod.

Om dit te voorkomen zal de arbeidsparticipatie omhoog moeten. Daarbij gaat het er vooral

om dat een kwalitatieve match gemaakt kan worden, met andere woorden: dat de juiste

mensen met de juiste kwalificaties op de juiste plek komen. Dat betekent concreet dat in de

periode 2010-2020 de instroom van mbo- en hbo-gekwalificeerden op de arbeidsmarkt zal

moeten toenemen, omdat juist deze groepen de drijvende kracht achter de groei zullen zijn

en zodoende de beste vooruitzichten op een passende baan hebben. Dat betekent ook dat

de doorstroom van lagere naar hogere niveaus binnen het mbo en van het mbo naar het hbo

vergroot moet worden.

ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstellingen:

• Prioriteitvoorinitiatievenomvoortijdigenvroegtijdigschoolverlatenterugtedringen

• Beroepen-enloopbaanoriëntatieinmboenhbometfocusopzelfreflectie

• Intensieveresamenwerkingtussenhetonderwijsenhetberoepenveld

• Hoogwaardigonderwijsmeteenjuistebalanstussenkennis,vaardighedenenberoeps-

houding

• Onderwijsinnovatieversusarbeidsmarkttransitie:nieuweleervormengerichtopnieuwe

arbeidsmarkteisen

3.3 Gemeentelijk Beleid

1. Voorkomen van voortijdig Schoolverlaten

De West-Brabantse gemeenten en schoolbesturen hebben met het Ministerie van OCW een

convenant Voortijdig Schoolverlaten afgesloten om de jaarlijkse uitval met 10 % per jaar

terug te dringen. Voor elke schooluitvaller minder ontvangt de school ca. € 2.000. Daarnaast

worden nog regiomiddelen ingezet die de scholen voor specifieke projecten kunnen aanvra-

gen. Speerpunten in de regio zijn: de aansluiting ‘VMBO-MBO’, ‘Zorg op school’, ‘Verzuim

melden en aanpakken’ en ‘Opvangklassen’.

Voorkomen van voortijdig schoolverlaten is nu nog belangrijker dan voorheen. Jongeren

zonder diploma hebben immers het kleinste perspectief op werk. Met een startkwalificatie

hebben de jongeren meer kans op duurzame arbeidsparticipatie. Daarom investeren het

kabinet en de regio West-Brabant fors in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.

Wanneer jongeren onverhoopt toch voortijdig uitvallen worden zij door ‘trajectbegeleiders’

terug naar school geleid. Daarnaast zijn speciale opvangvoorzieningen in het leven geroepen

voor jongeren met meervoudige problematiek. In deze voorzieningen probeert men om de

problemen en belemmeringen weg te werken, zodat de leerling succesvol zijn/haar studie kan

afronden. Wanneer dit niet lukt worden de jongeren “warm “overgedragen” aan de gemeente.

2. Centrum voor jeugd en gezin (CJG)

Het CJG is er (in alle gemeenten) om ouders en jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar te

ondersteunen bij kleine en grote vragen over opvoeden en opgroeien. Door dialoog over

opvoeden en opgroeien van ouders en jongeren onderling te stimuleren, kleine en grote vragen

te beantwoorden en waar nodig intensiever te ondersteunen. In dit centrum wordt intensief

samengewerkt met allerlei maatschappelijke organisaties, onderwijs en andere partijen.

3. Decentralisaties sociaal domein

Gemeenten krijgen er per 1 januari 2015 op het sociaal- maatschappelijke domein taken en

verantwoordelijkheden bij. Het gaat om de verantwoordelijkheid voor ondersteuning aan


mensen die tot dan toe aangewezen zijn op de extramurale begeleiding en persoonlijke

verzorging via de AWBZ. Daarnaast treedt de Participatiewet in werking. Die wet betekent

een uitbreiding van de taken die we als gemeente al hadden op het gebied van activering en

arbeidstoeleiding. En tot slot krijgen we als gemeente de verantwoordelijkheid voor de

jeugdzorg.

Vrijwel alle ondersteuning bij opvoeden, opgroeien, (zelfstandig) wonen en werken is straks

een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Dat biedt de mogelijkheid om die ondersteuning

beter dan nu het geval is te sturen en dichtbij de burger te organiseren.

3.4 Crisisaanpak Provincie

De provincie Noord-Brabant heeft als crisismaatregel extra middelen beschikbaar gesteld voor

de vier arbeidsmarktregio’s.

West-Brabant wil inzetten op een stimuleringsmaatregel voor werkgevers om jongeren,

arbeidsgehandicapten en ouderen aan te nemen. Hiervoor hebben we een aanvraag

ingediend voor 100 bonussen à € 5.000,- per plaatsing.

Voor zzp-ers willen we inzetten op het verbeteren van de ondernemersvaardigheden door

scholing, coaching en netwerken. Vanwege de crisis hebben veel zzp-ers het moeilijk. Omdat

zij geen personeel hebben, zijn de meesten vooral goed in hun vak en ontbreekt op sommige

vlakken kennis in hun bedrijf (positionering, acquisitie, bedrijfsvoering, administratie, etc.)

Met inzet van de extra crisisgeld-middelen van de Provincie Noord-Brabant en de eigen inzet

van de bovengenoemde partners kan in 2013 en 2014 extra worden ingezet om de positie

van zzp-ers te versterken. Ook jongeren die als zzp-er aan de slag gaan of al gestart zijn als

zzp-er, profiteren van deze maatregel. Daarnaast zijn er 2 sectorale projecten aangevraagd

die door de regio West-Brabant ondersteund worden:

• WelSlagen,doorkenniscentrumCalibris

• TechniekprojectT8,samenwerking8technischekenniscentra

3.5 Ontsluiting werkzoekendenbestand (ministerie)

Gemeente Breda is penvoerder voor de regio West-Brabant. In samenwerking met de

Gemeente Roosendaal, UWVv , Start People en detacheringbureau Werk en Vakmanschap is

er een projectplan geschreven. Uit deze vijf partijen is een projectgroep opgericht.

Het projectteam gaat, gedurende een periode van zeven maanden, 570 CV’s screenen van

mensen met een WW- of WWB-uitkering uit de regio West-Brabant. De gemeenten in de

regio worden uitgenodigd worden om hiervoor mensen/ Cv’s uit hun bestand aan te leveren.

Het projectteam gaat de kandidaten helpen de kwaliteit en vindbaarheid van hun CV te

verbeteren middels een tweetal workshops. Daarnaast gaan ze de kandidaten actief bemid-

delen richting werkgevers. Het doel is om van deze kandidaten 130 personen te plaatsen bij

een werkgever.

Het projectteam krijgt tevens de opdracht om gebruik te maken van elkaars sterke punten en

netwerken, deze kwaliteiten binnen de eigen organisatie toe te passen en leerervaringen te

delen en beschikbaar te stellen voor de hele regio. Begin 2014 zullen alle bevindingen van de

projectgroep en de handleiding gepresenteerd worden in een regionale bijeenkomst. Voor

deze bijeenkomst worden alle 18 gemeenten en alle uitzendbureaus uit de regio uitgenodigd.

De Brabants Zeeuwse Werkgeversorganisatie(BZW) zal nauw betrokken worden in het proces

en zal ook uitgenodigd worden voor de bijeenkomst. Ook zal werk.nl onder de aandacht

worden gebracht.


3.6 Terugblik actieplan ‘Bruggen Bouwen voor de Jeugd 2009-2011’

Ook in 2009 was de jeugdwerkloosheid als gevolg van een economische crisis flink opgelopen.

Het kabinet lanceerde het Actieplan jeugdwerkloosheid waarbij via vijf actielijnen in totaal

€ 250 miljoen over de jaren 2009,2010 en 2011 werd verdeeld. Voor de regio West-Brabant

was € 2,1 miljoen beschikbaar. Daarnaast heeft de regio nog gebruik gemaakt van de

mogelijkheid om extra ESF middelen aan te vragen (€ 880.000 eerste ronde, € 1.200.000

tweede ronde).

In juli 2009 sloot de regio West-Brabant een regionaal convenant met het ministerie van

Sociale Zaken en Werkgelegenheid om de oplopende jeugdwerkloosheid te beteugelen. Het

regionaal platform Arbeidsmarktbeleid (rpA) stelde destijds het actieplan ‘Bruggen Bouwen

voor de Jeugd’ op dat ten grondslag heeft gelegen aan de activiteiten sindsdien.

Bij het vorige plan zijn de regionale middelen met name ingezet voor:

1. De Baan Bonus (een subsidie voor werkgevers die jongeren in dienst nemen);

2. Werkpleinmiddelen (bijdragen aan de werkpleinen om extra te investeren in jongeren);

3. Interventiesubsidie (een doorbraakbudget als hulp voor jongeren vastloopt in bureaucratie);

4. Projectsubsidies (voor projecten gericht op het aan werk helpen van jongeren).

Wat betreft de werkwijze en inhoud is besloten om rekening te houden met de ervaringen op

basis van de uitvoering van het regionaal actieplan Jeugdwerkloosheid West-Brabant

2009-2011 (bron: notitie rpA, eindverantwoording regionaal convenant jeugdwerkloosheid:

1. Maak keuzes bij de inzet van middelen, vermijd een waaier aan projecten of snelle

verdeling van budgetten via verdeelsleutels.

2. Een overzichtelijk pakket aan maatregelen maakt de uitvoering goed beheersbaar en

heeft een dempend effect op de uitgaven voor overhead.

3. Met name bij ESF trajecten is een overzichtelijk aantal partners waarmee de administratie

moet worden gevoerd van groot belang;

4. Externe ondersteuning bij het goed opzetten van een ESF aanvraag, het bewaken van

administraties tijdens de uitvoering en het overleggen met het Agentschap kan een zeer

rendabele investering blijken.

5. Het werken met een klankbordgroep is goed bevallen; er kon snel worden geschakeld

tussen de projectleider en de leden van de klankbordgroep.


4Regionale ambitie en visie 2013-2014

Wanneer we het actieplan van het kabinet vertalen naar de regio West-Brabant is de

conclusie dat er al erg veel gebeurt wat in lijn loopt met wat het kabinet nastreeft. Toch is het

nodig om op een aantal onderdelen nog meer dan nu de krachten te bundelen en acties te

ondernemen en ambities te formuleren.

Uitgangspunten:

• Wewillenzoveelmogelijkgebruikmakenvandebestaandenetwerkstructuur,samenwer-

king met partijen versterken en activiteiten en dienstverlening intensiveren.

• Allejongerenmoeteneeneerlijkekanskrijgenomactiefmeetedoenindemaatschappij.

De zorg om jongeren binnenboord te kunnen houden èn hun talenten verder te ontwik-

kelen is een gedeelde zorg en verantwoordelijkheid

• Bijdedoelstellingenenactieswordtaangeslotenbijhetactieplanvanhetkabinetende

ambities geformuleerd in het regionale meerjarenprogramma West-Brabant werkt en pakt

door!

• Onzeaanpakrichtzichopallejongerentot27jaarvanalleniveaus.

We sluiten geen jongeren uit, maar zetten in op alle jongeren die als gevolg van de crisis extra

ondersteuning nodig hebben om de arbeidsmarkt te betreden.

Het afgelopen anderhalf jaar is de werkloosheid in West-Brabant scherp oplopen. De jonge

schoolverlaters, werkende jongeren zonder startkwalificatie en oudere mannen en alle

groepen met een grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt worden hard getroffen. Het rpA

West-Brabant heeft hier haar activiteitenplan op aangepast: meerjarenprogramma

West-Brabant werkt en pakt door!. Enerzijds gericht op het bestrijden van de economische

crisis en anderzijds het voorkomen van de schaarste op de arbeidsmarkt op de lange termijn.

Voor jongeren geldt nu dat eind april 2013 bijna 2.800 jongeren werkloos zijn. Hierbij komen

nog veel schoolverlaters bij in de tweede helft van 2013. Op de korte termijn moeten we ons

zoveel mogelijk richten op het voorkomen van uitval uit het onderwijs en uitkerings-

afhankelijk heid.

Het hebben van een goede opleiding en/of werk is voor alle jongeren de basis voor hun verdere

leven. Het inkomensperspectief, de gewenste wooncarrière, de groei naar zelfstandigheid en

onafhankelijkheid zijn alle sterk afhankelijk van het hebben van een goede opleiding en

bijpassend werk. Zodra dit werk wegvalt, slaat het fundament onder de ambities weg. Uit de

praktijk blijkt dat jongeren die werkloos worden moeilijk instromen. Ze zijn vaak voor langere

tijd voor de arbeidsmarkt verloren. Bovendien bestaat er een verband tussen het niet hebben

van werk en zaken als openbare orde en veiligheid, gezondheid en opvoedingsproblemen.

Jongeren hebben het zwaar bij een teruglopende economie; voor starters is het moeilijk om

voor de weinige banen in aanmerking te komen en bij ontslagen verliezen zij in hun leeftijds-

cohort, onder het principe ‘last in, first out’ vaak het eerst hun baan. Bovendien werken

relatief veel jongeren in flexibele werkrelaties zoals jaarcontracten en uitzendwerk. Wanneer

bedrijven hun personeel terugbrengen zijn het juist deze flexibele werkrelaties die worden

beëindigd. Bovendien worden jongeren extra hard geraakt omdat zij werkzaam in sectoren

die het hardst worden getroffen door de aanhoudende economische malaise. Dit geldt

specifiek voor jonge, laagopgeleide werkzoekenden. Voor hen zal ook in 2013 het steeds

moeilijker worden om werk te vinden vanwege verdringing op de arbeidsmarkt door

middelbaar en hoger opgeleiden.

Werkgevers hebben bij een ruimere arbeidsmarkt meer keus. Zij zullen eerder kiezen voor

jongeren met een afgeronde opleiding. Jongeren die eenmaal de school de rug hebben


toegekeerd zijn moeilijk terug naar de schoolbanken te leiden. We willen dat zoveel mogelijk

jongeren het maximale uit hun opleiding halen.

Werkgevers gaan zeer verschillend om met stage- en leerwerkplaatsen in tijden van crisis.

Daar waar de één vanwege de lage loonkosten juist extra gebruik maakt van jongeren, ziet

de ander de begeleiding als kostenpost en schrapt de plaatsen. Werkgevers lopen echter

hierbij op dit moment tegen financiële grenzen aan. Met name bij het aantal leerbanen BBL is

in 2012 in West-Brabant een forse terugval zichtbaar (-38%).

Naar verwachting gaat de arbeidsmarkt pas in 2014 in West-Brabant herstellen. Voor een

klein deel zal de vraag naar personeel komen door een voorzichtig herstel van de economie,

maar vooral door de vergrijzing van de beroepsbevolking (de vervangingsvraag). Relatief veel

vraag naar personeel zal dan ontstaan binnen de detailhandel, zakelijke dienstverlening,

groothandel, horeca, industrie en zorg/welzijn. De arbeidsmarkt komt niet tot stilstand, maar

de dynamiek is duidelijk minder groot.

Op de lange termijn zal de economie weer enigszins aantrekken en in combinatie met de

voorschrijdende vergrijzing mogelijk weer tot een krappe(re) arbeidsmarkt leiden. De regio

kan zich niet permitteren dat jongeren langdurig aan de kant staan. Iedereen is straks weer

hard nodig. De activiteiten moeten gericht zijn op het arbeidsfit houden en het verder

kwalificeren van de jongeren, zodat zij meer kans maken op duurzame arbeidsparticipatie als

de arbeidsmarkt weer aantrekt. Het is van groot belang om een goede aansluiting te

behouden tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

Voor de groep ‘kwetsbare’ jongeren, jongeren die te kampen hebben met meervoudige

problematiek en een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt zijn weer aparte acties

noodzakelijk. We willen dat iedereen in West-Brabant meedoet naar vermogen, want

“iedereen is nodig”! We zijn voornemen om een subsidieaanvraag ESF in te dienen en in

deze aanvraag extra aandacht aan deze groep te besteden.

In dit actieplan richten wij ons op activiteiten/producten waar de totale doelgroep jongeren

profijt van heeft.

Samengevat: er is een extra gezamenlijke inzet nodig, door verschillende partijen,

bovenop de bestaande investeringen. Hier zijn de extra acties, opgenomen in dit

actieplan, dan ook op gericht.


5Actieplan

5.1 Actielijnen Jeugdwerkloosheid

a. Sectorale aanpak

Het ministerie heeft gelden beschikbaar gesteld voor de sectoren. Het is op dit moment

nog niet bekend wat het totale bedrag is en welke sectorale partners een plan gaan

indienen.

Wel is er een start gemaakt onder leiding van TuneTechniek om invulling te geven aan het

TechniekPact. Zij zijn tevens deelnemer aan de sectorgroep Techniek .

b. (Stage- en leerbanenoffensief Kenniscentra)

Met het stage- en leerbanenoffensief bestrijden SBB en de kenniscentra de knelpunten op

de stage- en leerbanenmarkt door middel van 11 maatregelen;

1. Goede arbeidsmarkt- en stage-informatie per sector en per regio.

2. Mediacampagne voor voldoende stages en leerbanen: campagne in NRC Handelsblad

in aanloop naar verkiezing Beste Leerbedrijf van Nederland.

3. Oproep VNO-NCW/MKB-Nederland naar werkgevers voor stages en leerbanen.

4. Kenniscentra geven extra steun aan sectoren met goede arbeidsmarktkansen en

dreigend tekort aan vakmensen.

5. Betere beroepenoriëntatie en voorbereiding met onder andere BeroepeninBeeld.nl.

6. Arbeidsmarkt- en studiebijsluiter informeert over o.a. kans op werk en stage. Elke

student krijgt deze volgend jaar aan begin van zijn/haar studie. SBB ontwikkelt deze

mogelijk verplichte bijsluiter in opdracht van de minister OCW.

7. Goede vindbaarheid beschikbare stages en leerbanen.

8. Betere match studenten en leerbedrijven via Stagemarkt.nl.

9. Meldpunt stagetekorten.nl voor dreigend tekort voor studenten, ouders en scholen.

10. SBB Barometer van stage- en leerbanenmarkt geeft vier maal per jaar actuele stand.

11. School-Ex programma stimuleert mbo-examenkandidaten na diploma een jaar door te

leren.

Voor de totale inzet van de kenniscentra in West-Brabant (reguliere dienstverlening en

extra inzet ) verwijzen we hierbij naar Bijlage 8.2

c. School Ex- Programma

In het school EX programma 2.0 gaat het ROC West-Brabant op 2 momenten gesprekken

voeren met leerlingen:

1. Begeleidingsgesprekken met leerlingen die op het punt staan hun opleiding met een

diploma af te ronden. In deze gesprekken worden ze erop gewezen dat ze een beter

perspectief hebben op de arbeidsmarkt als ze een vervolgopleiding gaan doen op een

hoger niveau.

2. Ombuiggesprekken met leerlingen die zich aanmelden voor een opleiding. In deze

gesprekken stimuleert het ROC de jongeren tot het kiezen van een studie die kansrijk

is op de regionale arbeidsmarkt.

Het ROC West-Brabant wil als extra ondersteuning gebruik gaan maken van de instersec-

torale beroepenoriëntatie voor de groep leerlingen die zich willen inschrijven voor een

opleiding maar nog geen keuze voor een bepaalde sector hebben gemaakt of voor die

leerlingen die al wel een opleiding volgen maar dreigen te gaan uitvallen en ook nog

geen sectorale keuze hebben gemaakt.


d. Regionale Inzet Jeugdwerkloosheid

In de regio willen we gaan inzetten op de volgende activiteiten/producten;

1. Regionale Baanbonus voor jongeren

2. Intensivering dienstverlening; extra personele inzet gemeenten

3. Intersectorale Beroepenoriëntatie

In september wordt in Roosendaal een startbijeenkomst Jeugdwerkloosheid/Crisisaanpak

West-Brabant georganiseerd.

In paragraaf 5.2 worden deze activiteiten/producten verder omschreven.

5.2 Activiteiten/producten Regionale Aanpak Jeugdwerkloosheid

1. Regionale BaanBonus Jongeren

Doel: Stimuleren van werkgevers om jongeren een arbeidscontract aan te

bieden (regulier en bbl)

Resultaat: 50 – 100 plaatsingen bij voorkeur op de GOUDEN LIJST

Dit product is een motivatie voor werkgevers om extra (leer-)banenen beschikbaar te

stellen voor de jongeren die door de crisis niet aan een baan kunnen komen. De kennis-

centra en ROC West-Brabant hebben aangegeven dat een tekort aan leerbanen op dit

moment als meest urgente probleem wordt ervaren. De Basiscijfers Jeugd van UWV en

Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven vormen de basis voor inzet van de

baanbonus voor de doelgroep jongeren. Bovendien willen we plaatsing op de Gouden

Lijst van West-Brabant hiermee bevorderen.

De baanbonus is in West-Brabant al eerder ingezet als inzet voor bestrijding van de

jeugdwerkloosheid. Hierdoor is dit product relatief snel in te zetten. DeGemeente Breda

en Bergen op Zoom zet de baanbonus nu al in voor hun inwoners. De regionale baanbo-

nus jongeren is naast regionale inzet, ook in te zetten door alle samenwerkende partijen,

naast de al toegekende regionale baanbonus als crisismaatregel van de provincie.

De volledige baanbonus geldt bij een contract van 1 jaar, bij een arbeidscontract van een

half jaar, wordt een bonus toegekend van de helft van het bedrag, nml € 2.500,- De

bonus wordt toegekend aan de werkgever.

2. Intensivering dienstverlening; extra personele inzetgemeenten

Doel: Intensivering dienstverlening aan jongeren door gemeenten

Resultaat: Meer werkloze West-Brabantse jongeren zijn begeleid naar

school,werk, een werkervarings/activeringsplaats of zelfstandig

ondernemerschap

Vertaling: Minimaal 1 extra fte per gemeente (Breda, Bergen op Zoom, Roosen-

daal, Etten-Leur en Oosterhout)

De 5 grootste gemeenten kunnen door extra personele inzet een subregionale impuls

geven aan de inzet op jeugdwerkloosheid. Omdat elke gemeente als extra impuls voor de

jongeren en aanvullend op de reguliere dienstverlening keuzes kan maken die passen bij

de couleur locale van de gemeente.

De verdeling van de gelden gebeurt op basis van een verdeelsleutel aan de hand van

aantal werkzoekende jongeren tot 27 jaar van de desbetreffende gemeenten. Zie hiervoor

Bijlage 8.3.

Hiervoor is het op dit moment nog niet mogelijk om de inzetten SMART te formuleren.

Na toekenning van de gelden, wordt door middel van prestatieovereenkomsten de

inzetten verder geformuleerd. Dit heeft als voordeel dat de gemeenten kunnen inzetten

op de acties die voor hun subregio nodig zijn om de jeugdwerkloosheid in dat gebied ã la

carte te kunnen bestrijden.


3. Intersectorale Beroepenoriëntatie

Doel: Jongeren maken kennis met beroepen die voorkomen op de

GOUDEN LIJST

Resultaat: 50 jongeren maken keuze voor beroep GOUDEN LIJST

Onbekendheid met een sector is de hoofdreden dat jongeren niet kiezen voor beroepen

waar wel arbeidsmarktperspectief voor is, bijvoorbeeld sector techniek en zorg. We willen

jongeren laten kiezen voor beroepen waarbij arbeidsmarktperspectief is. Dat zijn

beroepen die voorkomen op de GOUDEN LIJST.

Om jongeren te ondersteunen bij hun beroepskeuze, wordt het nieuwe en innovatieve

product “Intersectorale Beroepenoriëntatie” opgezet waarbij jongeren door middel van

stage en meeloopdagen kennis maken met beroepen waarbij duurzaam arbeidsmarktper-

spectief bestaat. Het afgelopen half jaar is een onderzoek uitgevoerd als onderdeel van

West-Brabant werkt door! onder regie van kenniscentrum Calibris. Uit dit onderzoek blijkt

duidelijk dat dit product met name zinvol is voor werkzoekenden (jongeren). De jongeren

krijgen de kans om kennis te maken met beroepen waar zij minder kennis over hebben,

of waarbij een minder populaire imago over bestaat (bijvoorbeeld techniek). De werkge-

vers krijgen de kans om jongeren enthousiast te maken voor hun sector en een slecht

imago bij te stellen.

De kenniscentra zorgen voor uitvoering van het product onder regie van kenniscentrum

Calibris. Deze intersectorale beroepenoriëntatie zal ook ingezet worden door het ROC bij

het School Ex 2.0 programma.

Op dit moment wordt door de partners van het uitvoeringsprogramma een intersectorale

beroepenorientatie opgezet, verwachting is dat deze in september kan starten.

4. Projectkosten

De projectkosten bestaan uit:

1. Personele kosten projectleider

2. Personele kosten voor administratie en uitgifte baanbonus

3. Communicatiekosten


6Projectorganisatie

De Gemeente Breda coördineert in samenwerking met Regio West-Brabant de tot standkoming

van dit actieplan alsmede de uitvoering van regionale aanpak jeugdwerkloosheid West-Brabant.

Als centrumgemeente is de Gemeente Breda formeel aanvrager en indiener van het regionaal

actieplan jeugdwerkloosheid West-Brabant. Zij tekent ook namens de regio het convenant

met het ministerie SZW. Voor de uitwerking van de activiteiten worden met verschillende

partijen prestatieovereenkomsten gemaakt. De programmaraad wordt over de voortgang van

dit actieplan geïnformeerd.

De bestaande infrastructuur in West-Brabant, zoals beschreven in hoofdstuk 3, zal worden

gebruikt voor de uitvoering van dit actieplan.

Stuurgroep

Het rpA West-Brabant fungeert voor dit project als stuurgroep. Voor informatie over de leden

zie hoofdstuk 3.1.

Projectgroep

Voor de totstandkoming en de uitvoering van dit actieplan is een projectgroep gevormd. De

samenstelling bestaat uit :

• GemeenteBreda

• gemeenteRoosendaal

• gemeenteEtten-Leur

• gemeenteBergenopZoom

• gemeenteOosterhout

• gemeenteMoerdijk

• UWV

• kenniscentrumECABO

• kenniscentrumCalibris

• kenniscentrumKenteq

• ROCWest-Brabant

• PrinsentuinCollege

• BZW

• LeerwerkloketWest-Brabant

• RegioWest-Brabant


7Begroting

Product Aantal € ministerie € co-financiering Partner co-financiering Totaal

1. Regionale Baanbonus Jongeren Min. 50 max 100 250.000,-

(productkosten)

250.000,-

(personeelskosten)

Gemeenten

UWV KBB ROC

en werkgevers

500.000,-

2. Intensivering dienstverlening;

extra personele inzet gemeenten

9 fte 360.000,- 360.000,- Gemeenten 720.000,-

3. Intersectorale Beroepen oriëntatie 50 100.000,-

(product-en

ontwikkelings

kosten)

100.000,-

(personeelskosten)

KBB

ROC

Gemeenten

UWV

200.000,-

4. Projectkosten 47.500 47.500 Gemeente Breda 95.000,-

Totaal 757.500,- 757.500,- 1.515.000,-


8Bijlagen

8.1 Gouden lijst van West-Brabant

Kansberoepen:

TECHNIEK

Metaal

Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 Opmerkingen

Service en Onderhoud Terugloop leerlingen

Constructiewerkers Te lage instroom

Verspaning Min. Opleidbaar tot niveau 3

Sleutelaars

Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider,

calculator, tekenaar

Electrotechniek

Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 opmerkingen

Monteurs Opleidbaar tot niv. 3 en 4

Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider

Calculator

Tekenaar

Service en Onderhoud Onderhoudsmonteurs

Installatietechniek

Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 opmerkingen

Monteurs

Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider

Calculator

Tekenaar

Service en Onderhoud Groeiende behoefte niv 3 en 4

ZORG

Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO

Verzorgende

Verpleegkundige

Tandarts- en doktersassistente

ZAKELIJKE DIENSTVERLENING


Schoonmaak Medewerker schoonmaak

Horeca/ facilitair Facilitair medewerker

Commercieel Com. Medew.

Groothandel

IT ICT netwerkbeheerder

Financieel Commercieel

medew. bank- en

verz. wezen

Veiligheid

GROEN


Voedsel

Open teelt

Melkvee


TOPSECTOREN

Maintenance

Niveau VMBO MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO WO

Elektromonteurs

Elektrotechnici

Werktuigbouwkundigen

Installateurs

Metaalbewerkers

Civiel technici

Mechatronici

Technisch bedrijfskundigen

Logistiek


Laders en lossers

Administratief transportpersoneel

Logistiek planners

Supply chain managers

Logistiek analisten

Logistiek engineers

Biobased economy


Chemische technici

(assisstent)laboranten

Wis- en natuurkundigen

Procestechnologen

Milieufunctionaris

Plantentelers

Milieukundigen


8.2 Inzet Kenniscentra

A. reguliere inzet kenniscentra

Naam Omschrijving Doel

Stagemarkt.nl Website met alle leerbedrijven, stageplaatsen en leerbanen Jongeren kunnen zelf zoekprofiel opgeven en naar

optimale match streven

Kans op werk.nl en

kansopstage.nl

Website met kansrijke beroepen Beroepskeuze naar kansrijke beroepen/sectoren

stimuleren

Loopbaanorientatie Zie analyse GJ Philippart Sectorale beroepenvoorlichting

Projecten vanuit sectorgroepen

zoals WelSlagen

Instroomprojecten, per sector(groep) bekijken of jongeren

kunnen deelnemen.

Duurzame plaatsing

Regionale Basiscijfers Jeugd

West-Brabant

Regionale sectorale arbeidsmarktinformatie Kansrijke beroepen, voor gebruik professionals

Praktijkopleiderstrainingen Training voor werknemers die jongeren begeleiden op de

werkplek

Betere begeleiding van de jongeren voorkomt

uitval

EVC Erkennen van eerder verworven competenties In kaart brengen competenties en/of verkorten

opleidingsduur voor jongeren met werkervaring

Arbeidsmarktflyer Flyer ontwikkeld door partners in regio tbv vmbo/LWA Beroepskeuze ombuigen naar kansrijke beroepen,

voor deelnemer

BIJLAGE 8.3


B. Extra inzet kenniscentra

Naam Omschrijving Doel

Stage- en leerbanenoffensief met oa meldpunt

stagetekorten.

Gerichte acquisitie van plaatsen op basis van

gemelde tekorten bij landelijk meldpunt

Voldoende Stageplaatsen en/of leerbanen

voor mbo deelnemers

Opleidingsbijsluiters vanaf nieuwe schooljaar Doelmatigheidsrapportages van de scholen in

de regio

Bevorderen van de macro doelmatigheid van

het MBO onderwijs in de regio

White label stagemarkt Directe link naar stagemarkt.nl op website ROC Direct ontsluiten stageplaatsen via vertrouwde

omgeving

Jobcoaches, Carriere coach etc Bij projecten zorgen voor begeleiding door

coach

Voorkomen van uitval bij project/scholing

De kenniscentra ontwikkelen momenteel plannen

voor het ontsluiten van baanopeningen in de

sector; enkele voorbeelden:

Groen:

• Aequor voor de groene ruimte

Instroomprojecten, per sector(groep) Duurzame plaatsing op de arbeidsmarkt in de

sector

Ontsluiten van baanopeningen in de sector

Techniek, enkele voorbeelden:

• Installatietechniek, Kenteq

• ‘Techniek doet’, technische kenniscentra

• ‘Blijf mobiel van Innovam (mobiliteit)

• Loopbaantraject bouw en infra, Fundeon.

• Transport en Logistiek, VTL

• Schilderen, afbouw & onderhoud, Savantis

idem idem

Ontsluiten van baanopeningen in de sector:

Zakelijke Dienstverlening

• ‘Samen Doen’, KC Handel voor de handel.

• ‘Passie voor de gast’, horeca, Kenwerk

• Schoonmaak, Savantis

• ICT, Commercieel, financieel en Veiligheid,

ECABO

idem idem

ontsluiten van baanopeningen in de sector Zorg:

• Wijkleerbedrijf, Calibris. Indien een breed

leerwerkbedrijf wordt gestart participeert bv ook

ECABO voor de ICT en financiële beroepen.

• Welslagen, Calibris

idem idem

• brede intersectorale LOB organiseren • LOB dagen organiseren voor jongeren, hun

ouders en/of voor professionals (werkcoaches,

gemeente en UWV)

• beroeps oriënterende bedrijfsbezoeken

organiseren in kans sectoren en -beroepen.

• het bestaande LOB aanbod in de Regio

ontsluiten en verbinden

‘Boris Baan’aanpak voor kwetsbare jongeren VSO/

PrO onderwijs

Duurzame arbeidstoeleiding van Pro en SVO

jongeren

de VSO/Pro jongeren krijgen een leerbaan dmv

jobcarving en jobcreatie

Scholen van werkenden jongeren zonder

startkwalificatie

Met uitzendwezen in kaart brengen welke

jongeren zonder SK aan het werk zijn. Bedrijf

stimuleren de jongere zijn SK te laten halen

Duurzame plaatsing door behalen SK

Mobiliteitsdienstverlening jongeren UWV meldt bedrijven die omvallen, kbb pakken

direct BBL-ers op naar nieuwe leerbaan

Van werk naar werk


8.3 Aantal werkzoekende jongeren per gemeente en subregio

Aantal niet-werkende werkzoekenden (< 27 jaar) West-Brabant (RWB) april 2013

Gemeenten West-Brabant RWB) Aantal

Aalburg 45

Bergen op Zoom 266

Breda 958

Drimmelen 67

Etten-Leur 149

Geertruidenberg 68

Halderberge 126

Moerdijk 128

Oosterhout 193

Roosendaal 320

Rucphen 89

Steenbergen 88

Werkendam 84

Woensdrecht 60

Woudrichem 35

Zundert 54

Alphen-Chaam 23

Baarle-Nassau 17

Totaal West-Brabant 2.770

Bron UWV

Per subregio:

Breda

Breda, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau

Totaal 998 (36%)

Oosterhout

Oosterhout, Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Werkendam, Woudrichem

Totaal 492 (18%)

Roosendaal

Roosendaal

Totaal 320 (11%)

Bergen op Zoom

Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht

Totaal 414 (15%)

Etten-Leur

Etten-Leur, Rucphen, Moerdijk, Zundert en Halderberge.

Totaal 546 (20%)

Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West ......16 3.3 Gemeentelijk beleid 17 3.4...

Documents

Transcript of Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West ......16 3.3 Gemeentelijk beleid 17 3.4...