De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Wijkgerichte gezondheidsbevordering

Actiegericht onderzoek naar duurzaamheid

Anita Vermeer, PhD

GGD Zuid Limburg

Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg

30 november 2012

Gezondheidsbevordering in de wijk Werkprincipes community werkwijze

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

• Bottom-up

• Doelgroepparticipatie

• Intersectorale samenwerking

• Coalitievorming (model van Bracht)

• Sociale netwerk benadering

Gezondheidsbevordering in de wijk Mix van interventies

Route Voorbeeld

Gezond gedrag: Beweegprogramma’s

Voedingscursussen

Gezonde omgeving: Beweegvriendelijke wijk

Traktatiebeleid basisscholen

Gezonde zorg: Signalering kwetsbaarheid

Doorverwijzing naar interventies

Verbetering toegang tot zorg

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Gezondheidsbevordering in de wijk Programma’s Zuid-Limburg tot 2008

Heerlen: Netwerk Zorg & Gezondheid Molenberg 2000-heden

Gezond Nieuw-Lotbroek 2002-heden

Gezond Eikenderveld 2002-heden

Landgraaf: Gezond Schaesberg Zuid-Oost 2004-heden

Buurt-Onderwijs-Sport (BOS) 2005-2008

Kerkrade: Gezond Eygelshoven-Hopel 2003-2006

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Gezondheidsbevordering in de wijk Tussenstand na 10 jaar

Coalities: Stabiele deelname

Afgevaardigden uit verschillende sectoren

Wijkcoalitie vs gezondheidscoalitie

Interventies (jaarlijks gemiddeld per wijk):

13 interventies (140 bijeenkomsten)

480 deelnemers

Evaluatie: Bewustwording onder samenwerkingspartners

Randvoorwaarden zijn aanwezig om de lange termijn doelstellingen te bereiken

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Gezondheidsbevordering in de wijk En dan? Hoe veranker je?

Vragen vanuit de praktijk en financier?

Implementeren is stap 1, maar hoe ga je nu toewerken naar verankering en behoud?

Onderzoeksvragen

1. Hoe duurzaam vinden de samenwerkingspartners de wijkgerichte gezondheidsbevordering? (perceived sustainability)?

2. Welke factoren beïnvloeden een structurele inbedding van wijkgezondheidsprogramma’s in de regio Zuid-Limburg?

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Onderzoek duurzaamheid Onderdelen studie

1. Literatuuronderzoek

2. Diepte-interviews met samenwerkingspartners Kerngezond (N=31)

3. Vragenlijsten onder samenwerkingspartners 8 regio’s landelijk (N=202)

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Onderzoek duurzaamheid Sustainable community health promotion

Drie dimensies:

1. Blijvende gezondheidseffecten (Health Benefits)

2. Verankeren van programma-onderdelen

in een organisatiestructuur (Institutionalization)

3. Versterken van de community-capaciteit (Community Capacity)

Bron: Shediac-Rizkallah & Bone, 1998

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Onderzoek duurzaamheid Conceptual raamwerk

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Onderzoek duurzaamheid Resultaten

Kartrekker

• Een kartrekkende organisatie is essentieel

• De kartrekkende organisatie: juiste expertise, stabiel, passende taakstelling en

bestaande banden in de buurt

• De kartrekker: aanjager, empowerende leiderschapsstijl, motiveren & stimuleren

• Kartrekker heeft sterke onderhandelingsvaardigheden

Samenwerking

• prettige samenwerking, langdurig commitment

• “juiste” samenwerkingspartners, gelijkwaardige rol

Programma

• duurzame interventies (omgevingsveranderingen, ketenaanpak en

beleidsaanpassingen).

• successen zichtbaar, “gevoel” dat het programma werkt.

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Meer Samen in Praktijk Duurzame samenwerking in MSP

• Duurzaamheid centraal

• Gedeeld leiderschap

• Initiatieven inbedden in bestaande structuren/organisaties

• Samenwerking is onderdeel reguliere taken organisaties (commitment 15 nov)

• Nog meer aansluiten bij bestaande ontwikkelingen: herstructurering wijk, Brede maatschappelijke voorziening, kanteling WMO, opzet centrum Jeugd en Gezin

Verbeterpunten

• Bewonersparticipatie

• Rol eerstelijnszorg

• Afstemming en uitwisseling andere wijken

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

MSiP

Meer Samen in Praktijk

Heerlense krachtwijk MSP

Zorg, welzijn en preventie

KERNTEAM MSiP- Welzijn: Opbouwwerk Alcander- Care: Zichtbare Schakel Meander- Cure: CvMZ Kasteellaan - GB: Gezondheidsbevorderaar GGD

COLLECTIEFDoel: verbetering van zorg, welzijn, wonen, gezondheid en opvoeding in

wijk

INDIVIDUDoel: afstemming zorg, wonen en welzijn van individuele casussen

Groot MSiP ·Coördinatie: kernteam·Doelgroep: professionals en bewoners wijk·Freq: 2x per jaar

InitiatievenVoorbeelden:·CJG inpassen wijk·Beweegtuin ·etc…

Buurtnetwerk Jeugd (ZAT)·Coördinatie: School/Welzijn?·Doelgroep: jeugd·Freq: 6 x p. jaar

Buurtnetwerk Zorg (BNZ)·Coördinatie: Zichtbare Schakel·Doelgroep: kwetsbare wijkbewoners·Freq: 12 x p. jaar

CONTEXTOverige Heerlense

wijkprogramma’s

Gemeente Landelijke & Heerlen regionale

uitwisseling Buurt- Kartrek. beheer organisaties MSP intern

Meer Samen in Praktijk Toekomst

Verbeterpunten

• Bewonersparticipatie

• Rol eerstelijnszorg

• Afstemming en uitwisseling andere wijken

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM

Vragen?

Drs. Anita Vermeer

Senior beleidsmedewerker GGD Zuid Limburg

Promovendus Academische Werkplaats

T 06 15 86 13 91

E anita.vermeer@ggdzl.nl

www.academischewerkplaatslimburg.nl

www.msip.nl

De AW is een samenwerking tussen gem/GGD en UM/azM