Wijkgericht werken1©

Een andere kijk op de lokale economie

Wijkgericht werken1©

een andere kijkop delokale

economie

Uitgave: mei 2014

Copyright © en uitgave: Sardius Consultancy

Omslagontwerp: © Tobik

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaargemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm,geluidsband, internet of op welke wijze dan ook zondervoorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. All rightsreserved.

Dit programma is met zorg samengesteld en zal zich, mede op basisvan uw reacties, blijven ontwikkelen. Voor suggesties over hetverbeteren van dit programma kunt u reageren naar:info@sardius.nl.

Inhoudsopgave

Introductie: Hoe werkt onze economie? ............... 7

Inleiding................................................................ 9

Analyse van de wijkeconomie ............................ 11

Wijkgericht werken1© ......................................... 13

De Social Coin ............................................... 16

Visie op de lokale economie............................... 19

Wat kunnen wij zelf doen? ................................. 21

Wat kan een burger doen? .................................. 23

Wat kunnen maatschappelijke instanties doen?.. 26

Wat kan de overheid doen?................................. 27

Wat kunnen bedrijven doen? .............................. 32

Voorbeelden........................................................ 36

De aanpak ........................................................... 43

Tot slot................................................................ 46

7

Introductie: Hoe werkt onzeeconomie?

Wij leven in een maatschappij waarin werkcentraal staat. Wie veel werkt en produceertstaat hoog in aanzien, wie niet werkt staatachteraan.

Werken is vaak gezond, want zo ontwikkelenwij ons. Ervaring maakt ons beter en dat iszowel goed voor ons zelfbeeld als voor onzeeconomische waarde.

Om aan het werk te komen en blijven is hetruilen en delen van onze economische ensociale waarden een vereiste. Door de groeivan de wereldbevolking wordt dit maat-schappelijk steeds complexer, maar ook nood-zakelijker.

De economie is het ‘voertuig’ dat grond-stoffen, arbeid en productiemiddelen totproducten integreert. Zo lang de onderlingehandel van deze producten circuleert enzoveel mogelijk mensen deelnemen, floreertde economie. Naarmate meer mensen buiten-gesloten raken van dit economische proces,stokt de economie meer.

9

Inleiding

Dit boekje is geschreven voor bestuurders bijoverheid, bedrijfsleven en belangen-organisaties. Wij hopen u met deze informatiete stimuleren om de invloed die u heeft op delokale economie nog effectiever aan tewenden.

Werk is het belangrijkste thema van ditmoment. Als u bijvoorbeeld alsgemeentebestuurder, mede door de ideeën uitdit boekje, over vier jaar actief kunt laten ziendat u herkenbaar randvoorwaarden gecreëerdheeft om meer banen te scheppen, en als u alsondernemer deze banen structureel biedt, haaltu samen een dubbele winst binnen.

De economie is de motor van onze samen-leving. De afgelopen eeuwen is het de trendgeweest dat de economie zich van lokaal naarglobaal heeft ontwikkeld. Vandaag sprekenwe van een macro-economie, waarmee we dewereldwijde handel en geldstromen bedoelen,en een micro-economie, waarmee we delokale handel en geldstromen aanduiden.

Lokale bestuurders en ondernemers hebbenvooral invloed op de micro-economie. Zij

10

zorgen ervoor dat de lokale handel en werk-gelegenheid wordt gerealiseerd en/ofgefaciliteerd.

Een gebied waar een eigen micro economiefloreert kan worden benoemd als wijk, buurt,dorp of kern. Voor de eenvoud spreken wij indit verband over ‘de wijk.’

11

Analyse van de wijkeconomie

Wereldwijd is al enige tijd sprake van eeneconomische crisis, in Nederland neemt dewerkloosheid nog steeds toe. Bezuinigingen,automatisering en globalisering van deproductie versterken deze trend. Gevolg is eenafname van de welvaart en het handels-verkeer, op wijkniveau wordt dit o.a.zichtbaar doordat huizen lang te koop staan.

Ten gevolge van de crisis wordt ook door deoverheid zwaar bezuinigd. Veel zorgtakenworden, met kortingen, overgedragen aangemeenten. Gevolg is dat mensen in dewijken, vrijwillig, meer hulp via hun eigennetwerk moeten gaan regelen. Opgeroepenwordt om meer te participeren, maar hoemotiveren wij iedereen om mee te doen?

Als wij ervaren dat ons werk zin heeft endaarvoor een passende beloning ontvangen,dragen wij ons steentje graag bij. Maar bij eentekort aan werk en financiën wordt meercreativiteit van ons gevraagd om toch mee tedoen.

Het op wijkniveau analyseren en samen-brengen van vraag naar en aanbod naar werk

12

kan helpen. Ook het ‘out of the box’ denkenover beloningen kan extra stimulansen bieden.

Een Nederlandse wijk kenmerkt zich doorhaar diversiteit aan bewoners(groepen) enactiviteiten. Als iedereen deelneemt gaangroepen goed samen, maar als een ofmeerdere groepen in de wijk zich buiten-gesloten gaan voelen, ontstaan spanningen enverharden standpunten zich. Daar waar geenuitzicht op werk is, wordt dit proces extraversterkt.

In sommige wijken ligt het economischingrijpen door overheid en bedrijfslevendaarom voor de hand. Als de werkgelegenheidin en om de wijk toeneemt, zullen meermensen participeren en zal de kans op o.a.stigmatisering en criminaliteit afnemen.

Ook in de beste wijken van ons land is het aante raden om de wijkeconomie te stimuleren,doordat de overheid zich terugtrekt naar haarkerntaken, zullen bewoners(groepen) enbedrijven met name de zorg- en beheertakenin de wijk meer samen ter hand moeten gaannemen.

13

Wijkgericht werken1©

Als bijdrage aan de actuele discussie om meermensen aan het werk te helpen is het conceptWijkgericht werken1© bedacht.

Wijkgericht werken met een 1 staat voor:1. Eenvoud van prioriteit, werk.2. Eenvoud van participatie, iedereen in

de wijk verenigd zich rondom werk.3. Eenvoud van aanpak, de burger/klant

écht centraal.4. Eenvoud van beloning, het werk dat

in de wijk nodig is wordt beloond.

Eenvoud van prioriteit, werk.

Ieder individu heeft behoefte aan werk. Doordeze behoefte te erkennen en centraal testellen, ontstaat een gemeenschappelijkenoemer. Ons werk stelt ons in staat om samente werken, in actie te komen en ‘handel’ metelkaar te drijven.

Eenvoud van participatie, iedereen in dewijk verenigd zich rondom werk.

Als overheid, bedrijfsleven en bewoners-groepen zich op wijkniveau verenigen wordt

14

één platform gecreëerd waar initiatieven voorwerkgelegenheid kunnen worden besproken,gecreëerd en gefaciliteerd.

Eenvoud van aanpak, de burger/klantcentraal.

Door de burger of klant écht centraal te stellenkiezen wij ervoor om geïntegreerd, meetbaarefficiënt en effectief, voor de klant(groep)samen te werken. Als we op wijkniveau vraagen aanbod van werk per klant(groep)bundelen, kan het aanbod van overheid,bedrijfsleven en andere groepen hiereenvoudig op worden afgestemd.

Eenvoud van beloning, al het noodzakelijkewerk wordt beloond.

Zonder beloning doen wij mensen niets. Alsmaatschappij bepalen wij welk werk beloondén bestraft wordt. Als de beloning met geldschaars wordt, en dit werk toch nodig blijft,zullen we op zoek moeten naar anderebeloningsvormen die ook kunnen werken.

Als alternatieve beloningsvorm introducerenwij daarom het begrip economie met een extraeconomische waardebepaling.

15

De eerste waarde is het werkresultaat dat uit-gedrukt wordt in onze munt, de euro €.

De tweede waarde is het resultaat van allewerk waarvan wij maatschappelijk vinden dathet wel waardevol is, maar wat (nog) nietwordt uitgedrukt in €. Om deze waarde tochmeetbaar te maken wordt hiervoor een fictievemunt de ‘Social Coin ’ geïntroduceerd.

16

De Social Coin

De definitie van een social coin is:

Een munteenheid voor producten en dienstenmet een maatschappelijke waarde die (nog)niet economisch bepaald is.

Voorbeelden van producten en diensten meteen maatschappelijke waarde zijn te vinden inwat nu vrijwilligerswerk is, het volgen vaneen opleiding, het doen van verenigingswerketc. De overheid en het bedrijfsleven kunnenervoor kiezen om (een deel) van de beloningvoor dit werk uit te gaan betalen in lokalesocial coins.

Op wijkniveau zijn er, nationaal en inter-nationaal, al meerdere initiatieven die eeneigen wijkmunt introduceren waarmee ditsoort werk ‘betaald’ wordt.1

Daartegenover kunnen partijen in de wijkafspraken maken over wat de social coinwaard is. Voorbeelden hiervan zijn:

1. De gemeente kan de hoogte van uit-

1 Zie bijvoorbeeld ‘de Zuiderling’ in Rotterdam;‘de Torekes’ in Gent; de ‘Brixtion pound’ inLonden en de ‘Ithaka ours’ in New York.

17

keringen afhankelijk stellen van hoeveelsocial coins iemand verdiend heeft.

2. Lokale bedrijven kunnen, om klanten tewerven en als reclame, kortingen ofboodschappen leveren voor social coins.

3. Verenigingen kunnen het lidmaatschap(deels) in social coins berekenen.

4. Burgers kunnen onderling afspreken omproducten en diensten met social coins tebetalen.

Op gemeenteniveau kunnen afsprakengemaakt worden over het invoeren van eensocial coin. Zo zou de Haagse sociale munt‘de Ooievaar’ genoemd kunnen worden endeze kan economisch vergelijkbaar zijn met‘het Amsterdammertje.’ Onderlinge samen-werking tussen wijken wordt hierdoor ookgestimuleerd.

De social coin kan fysiek als munt ofbriefgeld geïntroduceerd worden. Ook eenelektronisch systeem, als een lokaal soort airmiles of bitcoin, is denkbaar. Producten endiensten die economisch nog niet rendabelzijn kunnen hiermee van de grond komen,ontwikkeld worden en een werkelijkeeconomische waarde in € ontwikkelen.Naarmate de wijkeconomie groeit, zal dereguliere economische markt deze dienst-verlening geleidelijk overnemen.

18

19

Visie op de lokale economie

De via de social coin verbrede visie op delokale economie biedt vele mogelijkheden,maar ook zonder is al veel mogelijk. U kuntmet uw lokale economische visie al veel doendoor publiek en privaat meer samenwerkings-afspraken te maken. Gerichte stimulerings-maatregelen van de overheid kunnen dehandel door de ondernemers in de wijk eenboost geven.

Het uitwisselen van visies tussen ondernemersen bestuurders bij de overheid, intern enonderling, zal hierbij helpen. Een aanzet vooreen dergelijk lokaal gesprek kunnen devolgende stellingen zijn:

Stelling 1: Geld moet rollen.

Volgens deze stellingname is liggend geldwaardeloos omdat het zijn ruilfunctie verlorenheeft. Hoe meer geld ongebruikt vastligt, hoezwaarder de economie draait, terwijl ze optermijn zelfs vast kan lopen. Gekeken moetworden naar beleidsmaatregelen die het geldbinnen de lokale economie laten circuleren.

20

Stelling 2: Productie levert waarde op.

Iedereen die iets produceert, of het nu eenproduct of dienst is, levert de maatschappijwaarde op. De klant(groep) bepaalt de waardevan deze productiviteit. Economische waardedrukken wij uit in geld. Maatschappelijkewaarde verdient een eigen normatieveeenheid.

Stelling 3: De wijk is een micro economiewaar ik invloed op heb.

Een wijk of een dorp is een gebied met eeneigen identiteit, dynamiek en economie.Wanneer de woon/werkbalans in een wijk inevenwicht is, is er sprake van een gezondewijk. Effectieve economische maatregelenstimuleren het koopgedrag én de maatschap-pelijke betrokkenheid in de wijk.

Stelling 4: Publiek Private Samenwerkingzal de economie in de wijk versterken.

Overheid, belangengroepen en ondernemerskunnen door samen te werken effectieveremaatregelen nemen die werk in en om de wijkcreëren. Door de afspraken contractueel vastte leggen wordt dit effect nog meer versterkt.

21

Wat kunnen wij zelf doen?

Er vanuit gaande dat wij met elkaar invloeduitoefenen op het succes of falen van onzelokale economie, gaan wij nu in op watbetrokken partijen kunnen doen.

Om te beginnen zijn er vier maatschappelijke‘hoofdrollen’ in de wijk:1. De individuele burger.2. Groeperingen, zoals (belangen)-

verenigingen en instellingen.3. De overheid.4. Het bedrijfsleven.

Ieder van deze vier hoofdrolspelers heeft eeneigen verantwoordelijkheid en taak en is,afhankelijk van hoe je kijkt, ‘uitgedaagd’ of‘veroordeeld’ tot samenwerking met deandere drie.

De burger heeft primair de verantwoordelijk-heid voor zichzelf. Afhankelijk van zijn ofhaar capaciteiten moet initiatief getoondworden om meerwaarde aan de samenlevingtoe te voegen. Als deze meerwaarde wordterkend groeit de economie en de welvaart.

22

Verenigingen, maatschappelijke en religieuzeinstellingen zorgen voor cohesie tussengroeperingen binnen de wijk. Naarmategroepen in de wijk meer samenwerkenworden ook de economische en maatschap-pelijke banden binnen de wijk sterker.

De overheid zorgt primair voor de spelregelsdie de economie en het maatschappelijk levendoen functioneren. Door middel van de triaspolitica wordt een evenwichtige samenlevingnagestreefd die de noodzakelijke stabiliteitgeeft om de economie en maatschappij telaten floreren.

Het bedrijfsleven zorgt primair voor hetdrijven van de handel. Goede bedrijven in heteconomische systeem zullen steeds op zoekzijn naar het nog meer stimuleren van dezehandel.

Als lezer van dit boekje zult u waarschijnlijktwee of meer van deze rollen invullen.Naarmate we meer rollen vervullen, hebbenwe meer invloed op onze economie enwelvaart.

Per ‘hoofdrol’ worden een aantal suggestiesgedaan die uw lokale economie succesvollerkunnen maken.

23

Wat kan een burger doen?

Als iemand zich bewust is van de verant-woordelijkheid voor zijn eigen leven, en dezedus niet bij de overheid, instanties of hetbedrijfsleven neerlegt, zal hij of zij initiatieftonen om zelf iets van het leven te maken.

Kanttekening hierbij is wel dat dit geldt voormensen die geestelijk en lichamelijk gezondgenoeg zijn om productief te zijn. Toch zalieder mens in staat zijn om zich minimaal opéén van de volgende vier hoofdthema’s teontwikkelen.

1. Persoonlijke ontwikkeling.

Hiermee wordt bedoeld dat ieder mens met detalenten die hij of zij heeft zich kanontwikkelen. Afhankelijk van de stimulans dieo.a. het eigen netwerk, de overheid en hetbedrijfsleven geven, wordt deze ontwikkelingbevorderd of afgeremd. Persoonlijkeontwikkeling is noodzakelijk om een bijdragete kunnen leveren aan een waardevollere(lokale) economie.

24

2. Persoonlijk netwerk.

Hierbij wordt vaak aan familie gedacht, maardit netwerk kan bijvoorbeeld ook uit goedevrienden, buren, verenigingen, de kerk of demoskee bestaan. Kenmerk van hetpersoonlijke netwerk is dat er een sterkeonderlinge vertrouwensbasis is waar iedereendie onderdeel van het netwerk uitmaakt opkan bouwen. Door gebruik te maken van eensterk netwerk zal er een onderlinge ‘handel’ontstaan waarbij zowel materieel alsimmaterieel in elkaars behoeften wordtvoorzien. Het materiële deel versterkt deeconomie.

3. Economisch werk

Afhankelijk van het niveau van persoonlijkeontwikkeling en de kracht van het netwerkkan iemand zich op de arbeidsmarktprofileren. Door te werken wordteconomische meerwaarde gecreëerd, demaatschappelijke meerwaarde is hierbijsecundair. Het werken levert een financiëlebeloning op die ervoor zorgt dat de economiekan blijven draaien. Door dit werk neemt depersoonlijke welvaart toe.

25

4. Maatschappelijk werk

De eerste drie ontwikkelterreinen hebbenvooral te maken met ons persoonlijk welzijn.Met maatschappelijk werk dragen we iets bijaan het welzijn van de maatschappij. In ditwerk is maatschappelijke meerwaarde primair,eventuele economische meerwaarde issecundair. Omdat dit werk ook uit ideëeloogpunt kan gebeuren staat hier niet definanciële beloning centraal, maar deinnerlijke waarde die deze persoonlijke inzetons oplevert. Door dit werk kan depersoonlijke en maatschappelijke welvaarttoenemen.

26

Wat kunnen maatschappelijkeinstanties doen?

Een samenleving bestaat uit een veelheid vangroeperingen die variëren van sport, totcultuur, tot levensovertuigingen. Wanneerdeze instanties de onderlinge band tussenmensen versterken én dit op een vreedzamewijze doen, versterken ze onze economischebedrijvigheid en maatschappelijke rijkdom.

Op wijkniveau ontstaan groepen van mensendie elkaar willen ontmoeten. Mensen die zichop enigerlei wijze verwant aan elkaar voelen,bijvoorbeeld door economische status ofetnische afkomst, verenigen zich vaak opwijkniveau. Een vereniging kan ook tot eenbepaalde vorm van bedrijvigheid leiden,bijvoorbeeld in de kinderopvang.

Voor overheid en bedrijfsleven zijnverenigingen en instanties hét aanspreekpuntom groepen van mensen te bereiken. Als dezeinstanties zich openstellen om met anderepartijen in overleg te gaan en te participeren inde bedrijvigheid van de wijk, helpen ze bij hetvormen van draagvlak en het actief vertalenvan maatregelen die de werkgelegenheidbevorderen.

27

Wat kan de overheid doen?

De recente gemeenteraadsverkiezingenhebben uitgewezen dat een belangrijk deelvan de kiezers de landelijke en plaatselijkepolitiek te ver van de burger af vinden staan.Schaalvergroting van gemeenten die door detoenemende decentralisatie vanoverheidstaken noodzakelijk is, creëertautomatisch wel een grotere afstand tot deburger. Daarbij is het landelijk beleid datiedereen mee doet, ofwel ‘participeert.’ Wiedat bepaalt zal ook voorop moeten lopen.

Door als gemeentebestuur actiever in dewijken te gaan participeren kan de ervarenkloof eenvoudig overbrugd worden en kunnende zaken die op wijkniveau spelen gede-centraliseerd door de wijk worden afgehan-deld, afhankelijk natuurlijk van het mandaatdat de gemeenteraad daartoe stelt.

Kerntaak van de overheid blijft om de regelsvoor de burgers en bedrijven op meerdereabstractieniveaus te bepalen en te bewaken.Om hierover nu niet te veel uit te wijdenwordt hier gefocust op de rol die de overheidop wijkniveau heeft.

28

Beleidsbepaling gemeente op wijkniveau nu:

Toelichting: Vaak kent de gemeente eendifferentiatie tussen deze vier hoofdbeleids-terreinen. Drie ervan zijn sterk ontwikkeld, devierde is vaak minder ontwikkeld omdat hetlokale economische beleid vrijwel geheelafhankelijk wordt gezien van het bovenlokaleeconomische beleid.

Op het punt van lokale economie kan deoverheid echter nog winst halen, dit isuitgebeeld in de volgende figuur:

29

Toelichting:1. Door het vergroten van de aandacht voor

de regels en randvoorwaarden binnen delokale economie wordt de nadruk binnende wijk gelegd op het stimuleren vanwerk. Dit kan zowel economisch alsmaatschappelijk werk zijn.

2. Het overleg tussen de diverse beleids-terreinen, wat nu vaak nog vrijblijvend is,kan worden gestabiliseerd door alsoverheid, bedrijfsleven en andereinstellingen op wijkniveau Publiek –Private Samenwerkingsafspraken temaken en te organiseren. Bij het makenvan deze afspraken staat het stimulerenvan de lokale economie centraal.

Initiatieven die de overheid kan nemen om delokale economie te bevorderen zijnbijvoorbeeld:

30

1. Zelf genereren van werk in de wijk:• Opnemen van verplichte inzet wijk-

bewoners bij gemeentelijke aan-besteding.

• Opzet van ambachtelijk en high-techwerk in de wijk, samen met deopleidingen.

• Wijkcentrum inrichten als lokalepubliek-private marktplaats, hetkloppend ‘hart’ van de wijk.

• Opzetten van lokale economie+ (ziehierna).

2. Werkverbanden tussen economischsterke en zwakke wijken:

• Markplaatsen van wijkcentra intensieflaten samenwerken.

• Adoptieconvenant tussen economischsterke en zwakke wijk.

• StimuleringsmaatregelenEconomische en Maatschappelijkesamenwerking.

• Ruimtelijke ordeningsmaatregelen.

3. Opzetten van een lokale economie+:• Publiek - private afspraken over

(alternatieve) beloningen c.q.besparingen voor participanten in dewijk.

• Marketing van lokale kennis enproducten.

31

• Overheidsgeld (van aanbesteding totuitkeringen) gebruiken om lokaal teinvesteren en het rendement ervanzichtbaar maken.

• Introduceren social coin = alslokaal betaalmiddel voor maatschap-pelijke (wijk)diensten.

4. Integreren beleidsuitvoering en partij-belangen:

• Integraal meten beleidseffecten perwijk.

• Contractvorming van overheid metmarktpartijen verbreden door de vierpijlers te koppelen.

• Kerntaken overheid en markt in PPSverband verdelen.

• Genereren van werk als resultaats-verplichting van de PPS centraalstellen.

32

Wat kunnen bedrijven doen?

‘Kan niet bestaat niet.’

Is een motto dat veel ondernemers zalaanspreken. Bedrijven zijn de motor van deeconomie en zij zorgen er door hun handelvoor dat het geld blijft rollen.

Het belangrijkste doel van bedrijven is ommeer klanten te werven en te houden die hunproducten of diensten afnemen.

Bedrijven handelen met iedereen of het nuindividuele burgers, doelgroepen, de overheidof collega bedrijven zijn. Uitdaging voor hetbedrijfsleven is om de ‘marktplaats’ zo grootmogelijk te houden én zo snel mogelijk tehandelen.

Omdat we ons in dit boekje beperken tot dewijkeconomie komen nu maatregelen diebedrijven op wijkniveau kunnen nemen aan deorde:

Meer klantenbinding vanuit de wijk door:a. Authentiek te zijn (trouw aan merk).b. Kwaliteit te bieden.c. Makkelijk verkrijgbaar te zijn.

33

d. Concurrerend te zijn.

Daar waar het een wereldwijde trend is om deproductiekosten, door automatisering enloonmatiging, te drukken (punt d), is er bij eengroeiende klantgroep de behoefte om dewaarde van punt a t/m c hoger te achten. Juistop wijkniveau liggen hier kansen.

Krachten bundelen met partijen in de wijkdoor:

a. Gezamenlijke inkoop alsondernemers van producten endiensten.

b. Gezamenlijke PR en acties.c. Relaties te leggen met de overheid.d. Relaties te leggen met groepen in de

wijk.

Lokale bedrijven die een sterke relatie methun klanten in de wijk opbouwen hebben eenvoorsprong op bedrijven met een bovenlokaleidentiteit. Sommige bedrijven in oude wijkenhebben al vele recessies doorstaan. Markt-onderzoek op wijkniveau kan uitwijzen welkelokale bedrijvigheid duurzaam is.

Samenwerken met opleidingen en lokalegroeperingen door:

a. Stages en werkervaringsplaatsen tebieden.

34

b. Deel te nemen aan innovatie-projecten.

c. Authentieke lokale en/ofambachtelijke of juist innovatievehigh-tech producten op maat teontwikkelen.

d. Groepskortingen te bieden.

Voorbeeld 1:Door samen te werken met scholen, vanbasisschool tot universiteit, kan lokalekleinschalige bedrijvigheid vernieuwend zijn.Van ambachtelijke tot hi-tech productenliggen, door de dynamiek van een jongegeneratie met actuele kennis en lageproductiekosten, binnen handbereik.

Voorbeeld 2:Door samen te werken met de lokale ouderen-vereniging of de V.V.E van een seniorenflatkunnen ervaren oud ondernemers bijvoorbeeldworden gekoppeld aan de jonge ondernemersuit voorbeeld 1.

Deelname aan een PPS van overheid enmarkt in de wijk:

a. Participatie in stimulerende (lokale)overheidsmaatregelen.

b. Acties via de PPS kunnen zorgenvoor meer klantbinding en minderoverheadkosten.

35

c. De wijkmarktplaats genereert extrawerk en klanten.

d. Helder aanspreekpunt voor vragenover wet en regelgeving bij deoverheid.

Bedrijven van een PPS in een welvarendewijk kunnen daarnaast een convenant sluitenmet de PPS uit een achterstandswijk.Hierdoor kan zowel het klantenbestand, als dewerkgelegenheid worden vergroot.

36

Voorbeelden

Om concreet te maken hoe Wijkgerichtwerken1© ingevoerd zou kunnen wordenvolgen nu een paar voorbeelden waarbij degekozen samenwerkingsvorm steedsintensiever wordt.

Voorbeeld 1: Wijkbeheer.

Analyse: De kosten voor het onderhoud enbeheer van de openbare ruimte moetenomlaag. Wegens de landelijke bezuinigingenmoet ook in deze budgetten gesneden worden.

Visie: Een minimale kwaliteitsnorm2 voor deopenbare ruimte wordt door de overheidbepaald. Door in de wijk publiek en privaatsamen te werken kan het samenwerkings-verband kiezen voor een betere kwaliteit. Ditkan door extra financiële middelen in tebrengen en/of zelfwerkzaamheid teorganiseren. Bij zelfwerkzaamheid wordtextra werkgelegenheid in de wijk gecreëerd.

2 Zowel qua beeld als constructief, bovengrondsen ondergronds.

37

Aanpak: Contracten die de overheid sluit voorde openbare ruimte in een wijk wordeningericht op de basiskwaliteit. Onderdeel vanhet contract is dat per wijk een aanvullendcontract kan worden afgesloten waar ook hetparticiperen van wijkbewoners onderdeelvanuit kan maken.

Evaluatie: Door de aanpak periodiek teevalueren word bijgestuurd op basis vanervaring van wat werkt.

Voorbeeld 2: Decentralisatie Jeugdzorg

Analyse: De nieuwe Wet op de Jeugdzorgstelt de gemeenten integraal verantwoordelijk.Door een geïntegreerde aanpak van dehulpvaag is tot doel gesteld dat zowel dekwaliteit van de zorg op maat wordtverbeterd, als op de kosten wordt bespaard.

Visie: Een minimale kwaliteitsnorm3 voor debasiszorg aan kinderen wordt door deoverheid bepaald. Via het centrum voor Jeugden Gezin toetst de overheid of in individuelegevallen aan deze norm wordt voldaan. Daarwaar niet aan de norm wordt voldaan, wordt

3 Zowel op het gebied van opvoeding, verzorging,onderwijs als veiligheid.

38

stapsgewijs ingegrepen totdat het kind in hetgezin de minimale basiszorg krijgt. De PPSkan in praktische zin de ‘zorg op maat’ in dewijk organiseren. Kinderen blijven hierbij zolang mogelijk in hun eigen buurt en de impactvan maatregelen op hun ontwikkeling wordttot een minimum beperkt.

Aanpak: Contracten die de overheid sluit metzorgorganisaties leveren een meetbare vormvan basiszorg op. Participatie van gezinnen,scholen, de buurt en andere betrokkeninstanties in de wijk maken onderdeel uit vande aanpak. Ouders met opvoedingsproblemen: volgen een resultaatgericht programma, worden -niet vrijblijvend- door

professionals en vrijwilligers begeleid, of niet leerbaar bevonden tot opvoeden.

Afhankelijk van de situatie wordt de zorgvoor een kind door andere verzorgersondersteund, bij voorkeur in de wijk, gedachtkan worden aan de inzet van crisisgezinnen,tot uitwijkhuizen4 en long stay gezinshuizen.

Evaluatie: Gekozen is voor het maken vanmeetbare afspraken in de Jeugdzorg, dit wordtperiodiek ook gekoppeld aan de beloningen ensancties die vooraf door partijen zijn overeengekomen.

4 Voor meer info zie Flexus jeugdzorg.

39

Voorbeeld 3: Bestrijding werkloosheid inde wijk

Analyse: Wijk A heeft percentueel eenwerkloosheid van 20%. In de aangrenzendewijk B geldt een percentage van 5%. In wijkB is geanalyseerd dat men de kwaliteit van deopenbare ruimte wil verbeteren en meer zorgaan huis voor de ouderen in de wijk wilbieden. Wijk A heeft een ‘jongerenprobleem.’

Visie: Door de vraag vanuit wijk B te

koppelen aan het aanbod aan werk-zoekenden uit wijk A wordt de lokalewerkgelegenheid vergroot.

Door werkzoekenden als groep bijelkaar te brengen worden zijgestimuleerd om samen te werken inhun zoektocht naar werk en elkaar teversterken door gezamenlijkeinitiatieven te starten.

Een deel van de werklozen in wijk Abestaat uit jongerengroep dieproblemen veroorzaakt in de wijken Aen B. Gemeentelijk beleid is al omdeze jongeren een betere basis-opleiding en grotere kans op werk tebieden. Jongerenwerk en het buurt-preventieteam worden ingezet om hier

40

met de jongeren sluitende afsprakenover te maken.

Aanpak: Algemeen wordt de meerjarige

samenwerkingsafspraak tussen dePPSen van wijk A en wijk B gemaaktdat 100 werkzoekenden uit wijk Awerk aangeboden krijgen in wijk B.

Wekelijks worden in het wijkcentrumvan wijk A bijeenkomstengeorganiseerd waarbij werkzoekendenuit de wijk samenkomen. Onderleiding van o.a. ondernemers entrainers word deze groep gestimuleerdom samen initiatieven te ontplooien.

Specifiek voor werkloze jongerenwordt een contract afgesloten datgekoppeld wordt aan de hoogte vanhun uitkering. Naarmate zijaantoonbaar meer in zichzelfinvesteren zal hun beloning hogerzijn.

Evaluatie: Voor werkzoekenden wordt eenaanpak gekozen die vrijwillig maar nietvrijblijvend is, resultaten worden op gezettetijden geëvalueerd en beloond c.q.gesanctioneerd.

41

Voorbeeld 4: Verbeteren van de wijk-economie.

Analyse: De omzet van ondernemers in dewijk is de afgelopen jaren met 40% gedaald.30% van de lokale ondernemers is failliet en25% van de huishoudens heeft een uitkering.Doordat er veel armoede in de wijk is, is hetaantal inbraken drie keer zo hoog als in de restvan de stad.

Visie: In de collegeperiode moeten degeanalyseerde percentages met 10% wordenteruggebracht. Extra financiële middelen vanzowel rijk als andere organisaties moetenworden ingezet om mensen in de wijkduurzaam aan het werk te helpen. Extraoverheidsgeld wordt niet ingezet om deondersteuning van de mensen in de wijk tefinancieren, maar om de mensen in de wijkzelf uit te betalen voor werkzaamheden endiensten. Om dit te bewerkstelligen wordt ditgeld tijdelijk omgewisseld voor een‘wijkmunt’ die de lokale economie op gangmoet brengen en die door ondernemers uit dewijk via de gemeente kan worden terug-gewisseld naar euro’s.

Aanpak: Overheid, bedrijfsleven en maat-schappelijke organisaties sluiten een vierjarigPPS convenant om de percentages uit de

42

analyse te halveren. Door het invoeren vaneen lokale munt worden alle bewoners extragestimuleerd om te participeren.

Evaluatie: Per kwartaal wordt de wijk-economie gevolgd en worden, mede op grondvan initiatieven uit de wijk, aanvullendemaatregelen getroffen.

43

De aanpak

Sardius Consultancy heeft, met RPR project-management als partner, een aanpakontwikkeld die voor u als lokale overheid enbedrijfsleven interessant kan zijn om in teparticiperen.

Als indicatie voor de aanpak kunt u aan devolgende fasering denken

1. Bestuurlijke discussie met lokaleondernemers over speerpunten vanlokaal economisch beleid.

2. Maatschappelijke discussie in dewijken over de speerpunten envoorgenomen maatregelen.

3. Kiezen van een of meerdere pilots inde gemeente en uitvoeren van eennulmeting.

4. Aansluiten bij bestaande wijkcentra/verenigingen en opstarten eersteacties.

5. Opschalen naar een verenigings-verband in PPS vorm waarbijoverheid, bedrijfsleven engeorganiseerde groeperingen in dewijk participeren.

44

6. Gemandateerde beleidsvorming enuitvoeringsmaatregelen PPS opwijkniveau.

7. Inbedding en jaarlijkse evaluatieconform de reguliere gemeentelijkecyclus.

Punt 1 t/m 6 lenen zich het beste door hetvaststellen van een projectmatige aanpak opmaat. Bij punt 7 wordt deze aanpak onderdeelvan de reguliere bedrijfsvoering.

De bedoeling is dat, wanneer meerderegemeenten deze aanpak gaan hanteren, er eenparaplu van publiek - private wijk-verenigingen ontstaat die, door samen tewerken, op vele terreinen voordelen kanbieden. Dit kan gaan van gemeenschappelijkeinkoop tot het uitwisselen van ‘best practices.’

Ook regionaal kan Publiek Private Samen-werking door lokale overheden, koepel-organisaties en het bedrijfsleven wordenopgezet. De structuur hiervan kan er als volgtuitzien:

45

Via deze paraplu kan iedere deelnemendegemeente en wijkstichting in PPS verband zelfbepalen welke producten en diensten opwijkniveau worden afgenomen of voor demarkt worden geproduceerd. Omdat ook opregionaal niveau wordt geopereerd geldtdaarbij, hoe meer participanten, hoe meervoordelen.

Regio

Gemeente1

PPS wijk 1

PPS wijk 2

PPS wijk 3

Gemeente2

Gemeente3

PPS dorp A

PPS dorp B

PPS wijk 1

Gemeente...

Advies

46

Tot slot

Het zou mooi zijn om de grote waarde vaneen florerende wijkeconomie, doorsamenwerking tussen wijken, gecombineerdkan worden met de economische voordelenvan schaalvergroting. Daarmee drukken wijde overheidsuitgaven en zorgen er met elkaarworden dat in principe iedereen in de wijkvolwaardig kan participeren.

Het succes van de plaatselijke economiegroeit als burgers, overheid en bedrijvenelkaar meer gaan vertrouwen. Het concreetvastleggen en bewaken van werkafsprakentussen burgers, bedrijven en overheid,inclusief beloningen en sancties als afsprakenniet worden nagekomen, zal het vertrouwen inelkaar doen groeien. Gevolg is dat de lokaleeconomie zal blijven groeien.