Zorgzame Kerk Waarom?. Zorgzame Kerk Natuurlijk! Sterke aarzeling? Interesse maar …
Zorgzame wijk
68
Inhoudelijke draaischijf voor de ontwikkeling van zorgzame wijken en wooonzorgconcepten Bindkracht – GiPSo
Transcript of Zorgzame wijk
Inhoudelijke draaischijf voor
de ontwikkeling van
zorgzame wijken en
wooonzorgconcepten
Bindkracht – GiPSo
Projectontwikkeling
2
Opdeling in 33 woonzorgzones De situatie van de 3 overheden in kaart (wzc)
33 WZZ: territoriale afbakening – planningsinstrument
Projectontwikkeling
3
26 nieuwe initiatieven:
Woonzorgcentra (9)
Dagverzorgingscentra (6)
Lokale dienstencentra (11)
(Woonzorg)woningen (12)
Kortverblijf/herstelverblijf (4)
Geïntegreerd ouderen-PmH (4)
Projectontwikkeling
4
Enkele voorbeelden
Samenhuizen - Brussel
Sint Jozef - Evere
Begijnenstraat II – Zonnelied
Lutgardissite - Oudergem
Eureka - Evere
©Urban Platform
©Stefan Van Moll
©Burco/Archi 2000-Etau
Samenwerking met kennisinstellingen
Onderzoek
Kennisopbouw
5
Uitwisseling met Vlaamse steden
Aangepast wonen
6
Woningaanpassing
Alternatieve woonvormen
©Urban Platform
Zorgafstemming
7
Innovatieve praktijken
Protocol III ZAP - Zorgregisseur
Zorginnovatie Actief Zorgzame Buurt
Sociale Innovatie
+ Het BuurtPensioen
Conceptontwikkeling
‘zorgzame wijk’
-
Buurtgerichte zorg
8
• Zorgzame wijk: van concept naar praktijk
ZORG
• Samenhang informeel –formeel
• Continuüm zorg op maat
• Keuze minst ingrijpende zorg
WONEN • Aangepaste
woning • Leefbare
omgeving • Variatie aan
woonvormen (+ zorg)
• Kleinschaligheid
WELZIJN Komt voor zorg / voorkomt zorg
Kloppend hart - LDC
Afstemming Gemeenschappen en Gewest!
Zorgzame wijk: waarom?
• Vermaatschappelijking van de zorg
• Zorg kunnen krijgen in de vertrouwde omgeving
• Ondersteuning door / van informeel netwerk
9
• Rekenen op kinderen
• Familie en buren zijn er om
elkaar te helpen, mijn buur =
mijn broer’
• Buren bieden veel steun en
hulp aan elkaar
Belgische
ouderen
• MZ is zelf vaak (zorgbehoevende)
oudere
• Kinderen wonen veraf
• Bekenden trekken weg, gevoel
van vervreemding
Turkse en
Marokkaanse
ouderen
• MZ vooral partner • Goede contacten met (enkele)
buren • Buren houden oogje in het zeil
• Schuldgevoel bij inschakelen
professionele zorg
• Bijna uitsluitend contacten met
buren van zelfde herkomst
• Taal- en cultuurverschillen
bemoeilijken contact
Behoeftenonderzoek (Kenniscentrum Woonzorg Brussel)
Project: Begijnenstraat I en II
10
Project: Begijnenstraat I
11
• Samenhuisproject geopend in 2010: ouderen en
personen met een mentale handicap
• Lokaal Dienstencentrum De Welvaartkapoen op het
gelijkvloers vanaf 2015
Project: Begijnenstraat I Samen leven in een intergenerationeel geïntegreerd woonconcept.
12
Technische fiche Functie Voorziening Aantal Exploitant Oppervlakte
(m²)
Subsidies*
(x 1000€)
Zorg Lokaal dienstencentrum
/Zorgknooppunt
1 vzw De
Welvaartkapoen
566 m² VIPA: 452
VGC: nnb
Toegankelijke
meegroeiwoningen
11 Personen met een handicap: vzw De Lork
Ouderen: vzw De
Welvaartkapoen
700 m² VBF: 235
• Het gebouw biedt plaats aan 15 personen;
• ouderen en personen met een handicap
• In verschillende woonvormen;
• kleinschalig groepswonen
• begeleid wonen
• zelfstandig wonen met ondersteuning
• De nodige zorg en diensten via thuiszorgdiensten.
• De senioren kunnen in crisissituaties beroep doen op de 24-
urenpermanentie van De Lork vzw, Dit geeft groot gevoel van
veiligheid.
Project: Begijnenstraat I
13
Project: Begijnenstraat I
14
Foto’s voor en na
• toegankelijkheidsnormen: drempelhoogte, liftgrootte, oppervlakteminima, deurbreedte, draaicirkels, hoogte van de schakelaars en de stopcontacten, onderrijdbare wastafels en aanrechten in de badkamers en keukens, aangepast toiletten enz.
Foto’s voor en na I
• De Brailleliga: toegankelijker voor blinden en slechtzienden.
• Het Toegankelijkheidsbureau screende plannen
Project: Begijnenstraat I
17
• De woningen worden beheerd door het sociaal
Verhuurkantoor
Aantal slaapkamers
Geconventio-neerde huur
Gewone verhuur
studio 370 1 425 700 2 480 850 3 590 950 4 700 950
5 of meer 865
• Mevrouw Vandelangehove is slechtziend, maar omdat de lift is uitgerust met braille en een stem die de verdieping meldt, kan ze autonoom haar woning verlaten.
• Ze heeft regelmatig contact met haar buurvrouw, een jonge vrouw met een verstandelijke handicap en fysieke beperking
• Ze krijgt hulp van een thuiszorgdienst voor schoonmaken en strijken
• Eenmaal per week komt de pedicure langs
• Ze doet inkopen met haar dochter en kookt zelf heerlijk gerechten
• Ze kijkt uit naar de komst van het lokaal dienstencentrum, in bijzonder het geplande sociaal restaurant
• Ze doet af en toe een beroep op de permanentie van De Lork, o.a. na een inbraak
• Toen ze vorig jaar gevallen was, werd ze snel geholpen door haar buurvrouw
• Elke avond komt een bewoner van De Lork iets bij haar drinken
Portret bewoner
Voorzieningen in beeld gebracht
• Centrum van de woonzorgzone Hoog-Molenbeek.
• Diensten (winkels, voorzieningen) binnen een
straal van 250 à 300 meter in kaart gebracht.
19
Zorg in stedelijk landschap
Toegankelijkheid woonzorgzone
• Straten in de buurt verkend.
• Knelpunten en obstakels in kaart gebracht en advies aan bevoegde overheid aan gekoppeld.
Toegankelijkheid woonzorgzone
• Onmogelijk om alle knelpunten onmiddellijk weg te werken.
• Telkens wanneer straten heraangelegd worden, wordt rekening gehouden met de in kaart gebrachte knelpunten en obstakels.
Afbakening gebied
23
Omgeving - wijkmonitoring
Presentation Template KWB 24
Aantal inwoners/ouderen in Molenbeek - rond Begijnenstraat
Code Gebied
Totale bevolking
(Aantal inwoners)
Totaal aantal
ouderen 65+
Totaal verklaart zefl niet in
goede gezondheid
500 m
TOTAAL 13129 1783 4719
1000 m
TOTAAL 50311 7948 15858
Zorgzoeker.be
26
kinesisten
Begijnenstraat II
28
Technische fiche Functie Voorziening Aantal Exploitant Oppervlakte
(m²)
Subsidies
(x 1000€)
Zorg Nursing unit voor
personen m/e handicap
25 vzw Zonnelied 2.300 m² VIPA: 1.987
VGC: 800
VBF: 1.000
Nat. Lot: 397
Dagcentrum 1 (6pl) vzw Zonnelied Inclusief
nursing
Inclusief DC
Woning persoon m/e
handicap en ouderen
15 vzw Zonnelied en ?
Zonnelied vzw biedt zorg aan
personen met een handicap,
met een meervoudige
handicap en personen met
een niet-aangeboren
hersenletsel
Begijnenstraat II
29
Verbouwing van een kantoorgebouw tot nursing-unit voor 25
personen en een dagcentrum voor personen met een
handica
Ruimte aan de straat nog vrij…
Begijnenstraat II
30
• Zoektocht naar invulling voor
gelijkvloers, erboven 14
zorgwoningen.
• Er is een link met de
achterbouw waar mensen met
een mentale handicap wonen.
• Via coöperatie of investeerder
met erfpacht op lange periode
zorgen voor betaalbare huur.
• Geen bouwsubsidies – wel
voor projectsubsidie
wijkgerichte zorg?
31
Kelder - parkeergarage
Gelijkvloers +120 straatniveau
Presentation Template KWB 32
235 m²
90 m²
• 120cm boven
straatniveau
• Doorgang naar
achterbouw / inrit
naar parkeerkelder
• Aparte inkom voor
woningen
• Patio
Verdieping 1,2,3
Presentation Template KWB 33
66m² 43m²
54m²
81m²
Verdieping 4
34
65m²
65m²
Invulling gelijkvloers
Presentation Template KWB 35
• Sociale functie /
commercieel
• 1 woning met extra
zorg kamer
• 1 studio
• 1 klein
appartement
• 1 woning
Invulling gelijkvloers
36
• 2 kangoeroe
woningen (met
kamer/studio)
• 3 studio’s apart
• Gemeenschappelijke
ruimte
Invulling gelijkvloers
37
• Aparte ruimte voor
dagactiviteit, werk,
kunstenaar,…
• 5 kleine studio’s,
• 1 grotere studio
• 1 klein appartement
• Kleine
gemeenschappelijke
ruimte
Invulling gelijkvloers
38
• 2 kangoeroewoningen:
woning/ aparte kamer
(samen met andere kamers)
• 5 kamers
• Gemeenschappelijke
ruimte
Haalbaarheidsberekening: huur
39
Haalbaarheid: kostprijs
40
Haalbaarheid kosten
41
Haalbaarheid
42
• Samenwoonvorm 8 à 10 ouderen
volgens samenwoon concept.
Privéwoning maar ook
gemeenschappelijke ruimte.
‘Zorgen voor elkaar’.
• Invulling geven aan oude
achterliggende hangaar =
kwalitatieve verdichting van
stadsweefsel.
• Kunnen bewoners zelf in
coöperatie investeren?
• Geen bouwsubsidies.
Project: Opzichterstraat
43
Project: Opzichterstraat
44
Project Lutgardis
Presentation Template KWB 45
• Ontwikkeling van schoolsite tot
intergenerationeel project:
• Lokaal dienstencentrum
• Dagverzorgingscentrum
• Renovatie en nieuwbouw
van sommige schooldelen
• Kinderdagverblijf
• Jeugdhuis en
jeugdvereniging
• Wordt mogelijk gemaakt door
de ontwikkeling van de
woningen. Aantal woningen
ook via SVK verhuurd.
Project Lutgardis
46
Project Lutgardis
47
Pieter & Pauwel
• Zorgvernieuwing voor ouderen en personen met een handicap
• Het centrum van Neder-Over-Heembeek
• Gemeenschapscentrum, bibliotheek, lokaal dienstencentrum, dagverzorgingscentrum en ADL-centrale.
• Centrale plek voor de lokale gemeenschap; zorg, cultuur en dienstverlening vinden elkaar.
• In de eerste projectfase ook aanleunwoningen
48
Pieter & Pauwel: Eerste ontwikkeling
• Vlaamse regering bevoegd voor Brussel, verwerft in 2008 van stad Brussel de grond.
• Gemeenschapscentrum, VGC-administratie, kabinet Kenniscentrum stellen programma van eisen op.
• Samen met Vlaamse bouwmeester een architectuurwedstrijd die LAT-architecten wint.
• 2009 verkiezingen: nieuwe minister voor Brussel vindt het project te complex en de constructie te riskant.
• Maart 2010 audit Participatiemaatschappij Vlaanderen: project niet onrealiseerbaar mits randvoorwaarden.
49
Pieter & Pauwel: ADO Icarus
• Kenniscentrum zoekt een
initiatiefnemer voor:
• Dagverzorgingscentrum
• Lokaal dienstencentrum
• ADL-centrale voor personen
met een fysieke handicap
• ADO-Icarus wordt gekozen:
• Integraal en zorgvernieuwend
concept
• Opstartpremie als
zorginnovatief project VAPH
50
Pieter & Pauwel: Aanleunwoningen
• Een alternatieve locatie op de Kruisberg - project in januari
2012 groen licht met beperktere invulling.
• Overheveling van Vlaamse gemeenschap naar VGC.
• Op het overgebleven terrein bouwt de Stad Brussel
woningen. Onderhandeling met de stad om ook woningen
voor senioren of personen met een handicap te voorzien.
• Voor de voorafgaande vergunning DVC en LCD geeft stad
Brussel een recht van opstal aan ADO Icarus 51
Pieter & Pauwel: Design Build Finance
• Voor de bouw wordt gewerkt met een DBF-formule:
tegelijk projectmanager, ontwerper, aannemer én
voorfinancierder.
• Een gedetailleerd programma van eisen wordt uitgewerkt,
omdat eens de opdracht gegeven er nauwelijks nog iets
veranderd kan worden.
• Verschillende vergaderingen over de VIPA-criteria en de
vergunningseisen.
52
Project: Samenhuizen
53
• 11 appartementen voor ouderen en personen met een handicap. Collectieve ruimte biedt kansen op ontmoeting.
• 24-uren permanentie op de site.
• Aanvullende thuiszorg en mantelzorg.
• Project gefinancierd met een lening.
• Gebouw is reeds verworven, daardoor enkel de renovatiekosten te financieren. Zo zijn sociale huurprijzen mogelijk.
• Renovatie- en energiepremies omwille van verbouwing en verhuur via SVK.
Samenhuizen – de site
54 Presentation Template KWB
het oude broederhuis naast de Sint-Jorisschool
Samenhuizen – verdeling woningen
55 Presentation Template KWB
Samenhuizen - Contacten bewoners en buurt
• Naast basisschool
• Geïntegreerd in de wijk.
• Buurt naar binnen halen -
sociale contacten tussen
bewoners onderling en buren
vergroten.
• De groepsaccommodatie als
ontmoetingsplaats door een
aantal vaste activiteiten te
plannen.
• De stille ruimte zal een
welgekomen plaats zijn in het
hectische bestaan van de
stadsbewoner. 56 Presentation Template KWB
Samenhuizen - kans op ontmoeting
• Selectiecriteria voor de bewoners aan de hand van een
samenhuizen-concept
• De ouderen krijgen een actieve rol om het samenhuizen te
bevorderen. Ondersteuning door vzw De Overmolen.
• De gemeenschappelijke ruimtes zijn:
• een wasplaats,
• een leefruimte met zithoek en keuken,
• een stille ruimte
• de tuin.
• Als mensen elkaar leren kennen, ontstaat
verbondenheid.
57
Samenhuizen – handicap/ouderen zorg
• Als zeven personen met een handicap bij elkaar wonen,
voorziet de overheid middelen voor 24/24 permanentie.
Ook de ouderen kunnen (occasioneel) beroep doen op
deze permanentie.
• Er ontstaan vaak goede contacten tussen ouderen en
personen met een handicap. Zij zijn met elkaar begaan en
doen dingen voor elkaar: de ene doet boodschappen, de
andere mag eens komen eten, er ontstaat meer sociaal
leven. 58
• Volwassen personen
• met een lichte of matige verstandelijke
handicap
• Erkenning van het Vlaams Agentschap
voor Personen met een Handicap.
Samenhuizen
• Zo dicht mogelijk aansluiten bij leefomstandigheden van
mensen die niet in een voorziening verblijven.
• Een thuis voor de gebruikers, zich geborgen weten, pret
maken, steun zoeken, … Gezellige huiselijke sfeer.
• Een brug naar de samenleving:
• Ondersteuning in het onderhouden en uitbreiden van persoonlijke
relaties.
• Het contact met de familie wordt aangemoedigd .
• Deelnemen aan het buurt- en stadsleven.
• Een aandachtsbegeleider bouwt samen met de gebruiker
een persoonlijk traject uit. De Lork wil wensen en dromen
proberen waar te maken.
59
Samenhuizen – tewerkstellingsproject zorg
• Vzw De Overmolen plant een tewerkstellingsproject in de
zorgsector via artikel 60’ers. Waar een gewone
thuiszorgdienst werkt met (1 op 1) relatie - kan iemand in
opleiding voor 3, 5 of 7 mensen koken, naar de winkel
gaan of …
• De mensen in opleiding kunnen nadien een job zoeken in
de zorgsector.
60
Samenhuizen – rol mantelzorgers in de zorg
• Oudere mensen krijgen de neiging zich terug te trekken,
doen niet altijd de moeite om nog voor zichzelf te koken.
Ze komen niet meer buiten en vereenzamen.
• De mantelzorgers in twee appartementen kunnen
gemakkelijk contact zoeken met de andere bewoners.
• eens naar de winkel gaan,
• bewoners uitnodigen om samen te eten,
• opgebeld worden als er een probleem is
61
• Rekening houden met integrale toegankelijkheid.
Alle gemeenschappelijke ruimtes en de meeste
appartementen zullen toegankelijk en
doorgankelijk zijn met rolstoel en rollator.
Samenhuizen – studenten en vluchtelingen
62
• 7 studio’s en 4 kamers op de bestaande zolderverdieping
naast het project.
• De helft ingevuld door studenten, de andere helft door
jongeren via Minor Ndako.
• Bij 1 studio en 2 kamers is er nog extra aandacht voor
aangepast wonen. Het geheel is rolstoeltoegankelijk.
Samenhuizen – inbreng Kenniscentrum
• Bracht het initiatief ter sprake bij de parochie.
• Werkte een voorstel uit en zocht partners om
de ideeën mee te realiseren.
• Kennisoverdracht over het samenwonen van
ouderen en personen met een handicap.
• Advies over de inrichting van het gebouw.
• Begeleiding samenwerkingsverband tussen
VPW Goede Bijstand, vzw De Overmolen &
vzw De Lork.
63
Vragen?
• Vrijblijvend eerste advies
• Korte begeleiding gratis in Brussel
• Intense begeleiding per project mogelijk 64
Herwig Teugels directeur
tel. +32 (0)2 211 02 40
Olivia Vanmechelen stafmedewerker zorg
tel. +32 (0)2 211 02 40
Inge Van Osselt administratief medewerker (elke werkdag te bereiken in de
voormiddag)
tel. +32 (0)2 211 02 40
Jeroen Dries projectadviseur ( te bereiken op maandag, dinsdag en
woensdagvoormiddag)
tel. +32 (0)2 211 02 40
Luc Lampaert medewerker alternatieve woonvormen
tel. +32 (0)2 211 02 40
Katleen Deruytter projectcoördinator Het BuurtPensioen
tel. +32 (0)2 211 02 40
Olivia
Vanmechelen stafmedewerker zorg
Inge
Van Osselt communicatie
administratie
Jeroen
Dries projectadviseur
Luc
Lampaert alternatieve
woonvormen
Herwig
Teugels directeur
Gezondheidsmeeting 2015 65
• De coöperatieve vennootschap INCLUSIE
INVEST bouwt aangepaste woonvormen voor
mensen met een beperking. Het is een veilige
en maatschappelijk verantwoorde belegging.
(Wim Bijnens)
• HEFBOOM levert financiering en advies aan
projecten die werk maken van een sociale en
duurzame samenleving. Ze geven kredieten
aan projecten met een maatschappelijke
doelstelling. (Dirk Dalle)
Gezondheidsmeeting 2015 66
• FEBECOOP Adviesbureau is een partner
voor startende en groeiende organisaties in de
sociale en coöperatieve economie. Zij
onderzochten de financieringsinstrumenten en
fiscale aspecten voor een Abbeyfield-
woonvorm. (Karel Verhaeghe)
Gezondheidsmeeting 2015 67
• Dichtbij het Weststation in Molenbeek tracht
RE-VIVE een positieve impact teweeg te
brengen op de ontwikkeling van de buurt. Ze
creëren er een betaalbaar woonaanbod en
maatschappelijke functies waaronder een
school en kinderkribbe. (Nicolas Bearelle)
Gezondheidsmeeting 2015 68
