1. Epigrafie van de oudheidWie schrijft, die blijft

Epigrafie = bestudering van op - en inschriften

2.Toen er nog geen schrift bestond…maar wel afbeeldingen, bijvoorbeeld in grotten

Herken je dit plaatje?Uit: Ice age 1, familie van Manny afgebeeld in grot

3. Tijd waaruit geen geschreven bronnen bekend zijn = Prehistorie

Ongeschreven bronnen archeologische vondsten

4. Pre-historie letterlijk ‘voor-geschiedenis’

grotschildering van Lascaux (ongeschreven bron)

Ongeschreven bronnen uit de prehistorie: archeologische vondsten, sporen in de grond, wandschilderingen e.d.

Geschiedenis bestudeert geschreven bronnen én ongeschreven bronnen uit het verleden

kleitablet uit Mesopotamië(geschreven bron)

5. Het schrift is NIET op één plaats & moment ontstaanmaar op verschillende plaatsen, verschillende schriften:

1. Mesopotamië : spijkerschrift = lettergrepenschrift(één spijker per lettergreep)

2. Egypte : hiërogliefen = beeldschrift(één beeld per woordbetekenis)

3. Phoenicië : alfabet = fonetisch schrift(één letter per klank)

Waarom hebben mensen een schrift ontwikkeld? Zaken ‘vastleggen’, officiële documenten, administratie, afspraken, verkoop, verdeling

6. Spijkerschrift, Mesopotamië, ca. 3500 vóór Chr.

(tussen rivier de Eufraat en de Tigris)

Soemerisch contract betreffende de verkoop van een veld en een huis. Gevonden in de stad Shuruppak.Ca. 3200 v. Chr.

7. Spijkerschrift gebruikt voor meerdere talen die ooit in het Midden Oosten gesproken werden:Soemerisch, Akkadisch, Assyrisch, Babylonisch, Elamitisch, Hittitisch, en Oud-Perzisch

Kleitabletten met administratie van plaatselijke koningen:•Iedere stad had eigen koning•eigendom, belasting, opbrengsten, giften•geschreven op verse rivierklei•met in driehoek gesneden rietstengel, stuk bot of metaal • cuneus (latijn) = driehoek / spijkerkop, daarom heet het wel ‘cuneiform schrift’•Kleitablet werd in zon gedroogd

8. Spijkerschrift (cuneiform schrift):cuneus (Latijn) betekent driehoek of spijkerkop

ca. 600 spijkerkop-streepjes, oftewel (kop)spijkers in allerlei combinaties

Per spijkertje één bepaalde lettergreep

Meerdere lettergrepen bij elkaar vormen een woord

9.

9. Wist je dat … ?

na 90 jaar hard werken in 2011 het 21 delen tellende woordenboek van de taal van het oude Mesopotamië (spijkerschrift) is verschenen

10. Tellen in Spijkerschrift

11. Hiërogliefen, Egypte, ca. 3200 vóór Chr.

• Meer dan 300 symbolen of beelden (pictogrammen)

• Elk beeld (pictogram) heeft een betekenis: beeldschrift

• ontcijferd ca. 1814 door de Fransman Champollion

• Wil je weten hoe hij dat heeft gedaan???

• Kun je je eigen naam in hiërogliefen schrijven?

• Waarop en hoe werd geschreven? Maak na de presentatie de opdracht

over hiërogliefen!!!

12. Hiërogliefen ontcijferd, een tipje van de sluier

De steen van Rosetta: 3x zelfde tekst, 3 x andere taal

13. Alfabet van de Foeniciërs : zeevaarders / ca. 1500 v. Chr.Foenicisch schrift

14. Alfabet van de Foeniciërs,ca. 1500 vóór Chr.

• per klank één schriftteken, d.w.z. een klankschrift = fonetisch schrift:Foonè (grieks) betekent klank

• 22 verschillende klanken (medeklinkers b,g,d,f … ) een eigen letter

• Ca. 1000 – 500 v. Chr. in hele Middellandse Zee gebied overgenomen

• Griekse, Hebreeuwse en Arabische alfabet zijn rechtstreekse ‘afstammelingen’ van dit Foenicisch schrift

• Grieken voegen lettertekens voor klinkers (a,e,i,u,o en oo) toe

• Romeinen nemen het alfabet van Grieken overmet aanpassingen voor de taal van de Romeinen (= Latijn)

… dit is het alfabet dat wij nog steeds gebruiken!

Fenicisch alfabet in verschillende talen & Romeins alfabet

15. Griekse geschreven bronnen: brons, steen, ijzer, vaasschilderingen, papyrus, potscherven

16. Romeinse graffiti op muren in Pompeii: (bedolven onder as bij uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Chr.)

Geschreven bronnen in steen:goed houdbaar, ook nu nog

(Pantheon, Rome)

Ga nu naar de opdrachten op je stencil

Veel succes