Sociaal wonen in Vlaanderen anno 2011

Sien WintersOnderzoeksleider HIVA – KULeuven

Coördinator team wonen Steunpunt Ruimte en Wonen

Vlaamse Wooncode, 15 juli 1997:Recht op kwaliteitsvol en betaalbaar wonen,in het bijzonder voor de meest woonbehoeftigen

Diverse beleidsinstrumenten, waarvan sociale huisvesting de belangrijkste is

Private huurwetgeving en huisvestingsfiscaliteit blijven federale bevoegdheid

Belgische en Vlaamse woonbeleid blijft in eerste plaats gericht op eigendomsverwerving

Vlaams woonbeleid

140.000 woningen bij SHM’s± 20.000 woningen bij lokale besturen 6%4.500 woningen bij SVK’s

Bouwritme: 1.300 woningen in 2009Grond- en pandenbeleid: +43.000 tegen 2020

Woningen van goede kwaliteitHuurprijs gemiddeld 258 euro (431 euro voor private huur, 2005)Bijkomende kosten 120 euro (2005)

Sociale huur

Huurder met zwak profiel: 50% in quintiel 1, 28% in quintiel 2

Erg tevreden, weinig geneigd tot verhuizenLeefbaarheidsproblemen blijven beperkt

Groot tekort aan woningen:• Wachtlijst: 84.000 kandidaten• Wettelijke doelgroep: ± 300.000 huishoudens• Geraamde bijkomende behoefte: 180.000 huishoudens

Sociale huur

100-tal SHM’s met als voornaamste taken bouw en verhuring

Van zeer diverse aard:- Omvang: 300 …………….18.000 woningen- Werkgebied: 1 ……………. 30-tal gemeenten- Stedelijk …………… landelijk- Diverse aandeelhouderstructuur

Financiering: renteloze leningen op 35 jaar bij VMSW (dankzij kapitaalsubsidie van Vlaamse overheid aan VMSW)

Bijkomende subsidie voor SHM’s met veel lage inkomens

Sociale huur

9 SHM’s

Taken:- bouwen en verkopen- bankkantoor voor Vlaamse Woonlening VMSW

Vlaamse subsidies om verkoopprijs aantrekkelijk te houden, o.a. aanleg infrastructuur

Voornaamste subsidie zit op sociale lening

Sociale koop

SHM’s als zelfstandige en autonome vennootschappen

Maar binnen strak keurslijf van Vlaamse regelgeving:- Verhuring: inkomensvoorwaarden, voorrangsregels, huurprijsbepaling- Verkoop: inkomensvoorwaarden, verplichtingen kopers en verkopers- Streng toezicht op wettelijkheid en behoorlijk bestuur- Binnenkort ook beoordeling van maatschappelijke prestaties

Gemeente als ‘regisseur’ van het woonbeleid, maar tot voor kort weinig instrumenten om te kunnen sturen

Hiërarchische Vlaamse sturing

19de eeuwSHM’s

1961

Inkomensgrens

Jaren ‘90voorrangsregels

LeefbaarheidsproblemenSHM’s

Leefbaarheidsplannen

SVK’s

welzijn

SHM’s

buurtwerkopbouwwerk

doelgroepenplannen

Ruimtelijke planning

project-ontwikkelaars

leefbaarheidsplannen

SVK’s

welzijn

SHM’s

buurtwerk GEMEENTE

VLAAMSE OVERHEID

GROND –PANDENBELEIDPROGRAMMERING

TOEZICHTPRESTATIEBEOORDELING

project-ontwikkelaarsRuimtelijke

planning

doelgroepenplannen

Meer infoWinters S. (Red.) (2011), Sociaal wonen vandaag. Een tijdsbeeld

van sociaal wonen in Vlaanderen anno 2011. Cahier Welzijnsgids, Kluwer, Mechelen, 180 p.

Sien.winters@hiva.kuleuven.bewww.steunpuntruimteenwonen.bewww.hiva.be