Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en...

Post on 30-Dec-2020

0 views 0 download

Transcript of Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en...

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

1

Gripopdecentralisaties

inhetsociaaldomein

Raadsversie1oktober2018tebesprekeninderaadsvergaderingvan20november2018

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Colofon

Uitgegevendoor: RekenkamerKapelle

Informatie:

E-mail: kapelle@rekenkamerkvm.com

Datum: 1oktober2018

Status: Definitieveversie/Raadsversie

Versienummer: versie1.0

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

3

Inhoudsopgave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VOORWOORD..........................................................................................5SAMENVATTING.......................................................................................61INLEIDING...........................................................................................12

1.1 INLEIDING..........................................................................................121.2 AANLEIDINGONDERZOEK......................................................................121.3 ONDERZOEKSDOELSTELLING...................................................................131.4 ONDERZOEKSVRAGEN...........................................................................131.5 ONDERZOEKSAANPAK...........................................................................141.6 AFBAKENINGVANHETONDERZOEK..........................................................141.7 LEESWIJZER........................................................................................14

2 DEFINITIES&KADERS.......................................................................152.1 INLEIDING..........................................................................................152.2 WETTELIJKEKADERS.............................................................................152.3 GEMEENTELIJKBELEIDSKADER................................................................16DEUITGANGSPUNTENBIJDEDECENTRALISATIES:..................................................182.4 NORMENKADER..................................................................................19

3 DECENTRALISATIESINDEPRAKTIJK...................................................213.1 INLEIDING..........................................................................................213.2 ACHTERGRONDENBIJBEVELANDSESAMENWERKINGINHETSOCIAALDOMEIN....213.3 BELANGRIJKSTESPELERSSOCIAALDOMEINOOSTERSCHELDEREGIO.................223.4 FINANCIËLEINVULLINGDECENTRALISATIESSOCIAALDOMEIN.........................273.5 ROLENPOSITIEVANDERAADBIJGEMEENSCHAPPELIJKEREGELINGEN..............273.6 EXTERNEONDERZOEKENGRDB..............................................................28

4 BEVINDINGEN&CONCLUSIES...........................................................314.1 INLEIDING..........................................................................................314.2 BEVINDINGENENCONCLUSIESPERGOVERNANCE-ASPECT..............................31

4.2.1 Organisatie..............................................................................314.2.2 Sturing.....................................................................................344.2.3 Beheersing...............................................................................394.2.4 Verantwoording.......................................................................434.2.5 Toezicht...................................................................................43

4.3 BEANTWOORDINGHOOFDVRAGEN...........................................................445 AANBEVELINGEN..............................................................................46

5.1 AANBEVELINGENREKENKAMERKAPELLE...................................................466 WEDERHOOR&NAWOORD..............................................................48

6.1 WEDERHOOR.....................................................................................48

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

4

6.2 NAWOORDREKENKAMER......................................................................66BIJLAGE1 AFKORTINGENLIJST.............................................................75BIJLAGE2 ACHTERGRONDEN“ZEEUWSMODEL”..................................76BIJLAGE3 LIJSTGEÏNTERVIEWDEPERSONEN.......................................80

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

5

Voorwoord

In dit rapport van de Rekenkamer Kapelle (verder te noemen rekenka-mer) wordt uiteengezet hoe de decentralisaties Participatiewet, Jeugd-wetenWMO2015binnendegemeenteKapelleinvullinghebbengekre-gen, zowel procesmatig als financieel, en in hoeverre de raadhierbij instaatishaarkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.Inhetsociaaldomeinwordt toegewerktnaareenoverheiddieondersteu-ningenzorgbiedtwaardatnodigis.Deoverheiddoetdatdoorinsterkeremate dan voorheen aan te sluiten bij het zelfoplossend vermogen van desamenlevingendebehoeftevanmensenomzelfregietevoerenoverhunleven. De burger, zijn behoeften, mogelijkheden en directe leefomgevingstaan hierbij centraal. Dit vraagt om veranderingen in organisatie, cultuuren manieren van werken van de overheid en uitvoerende organisaties,waarbijinnovatieenpartnerschapkernbegrippenvormen.Om als raad onderbouwde keuzes te kunnenmaken is inzicht nodig inwateropdegemeente isafgekomen,welkedoelencentraalstaan,hoehetsociaaldomeinnugeorganiseerdisenhoedefinanciëngeregeldzijn.Ditrapportisopgesteldindeperiodeapril–september2018.Op13juliisdewederhoorversieingediendbijhetcollege.Op7septemberontvin-genwijhetwederhoorcommentaar.Dewederhoorreactievanhetcolle-geisintegraalopgenomeninditrapport.Wedankenhetambtelijkappa-raatenhetcollegevoordeuitgebreideengedetailleerdewederhoorrea-tie. Onze reactie op het wederhoor is transparant verwerkt in ons na-woord.Ineendegemeenteraadsvergaderingvan20november2018zullenwijhetrapporttoelichten.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

6

Samenvatting

InleidingDitrekenkameronderzoekgaatoverdedecentralisatiesbinnenhetsociaaldomein.HetonderzoekiseropgerichtnategaanhoededecentralisatiesvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015bin-nendegemeenteKapelleinvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoeverrederaadhierbijinstaatiszijnkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.BovendienheeftdegemeenteKapelle indeperiode2016/2017geparticipeerd inhet landelijkeon-derzoekvandeAlgemeneRekenkamernaardeontwikkelingvanhetsociaaldomein.DerekenkamerKapelleheeftinhaaronderzoeknaardeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinhetonderzoekvandeAlgemeneRekenkamerbetrokken,maarisdieperingegaanopdespecifiekesituatiem.b.t.degovernanceinhetsociaaldomeininKapelle.Dedriehoofdvragenvoorditonderzoekzijn:

1. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015?

2. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?3. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-

trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomstversterktworden?

Bijdebeantwoordingvandezeonderzoeksvragenzijndeelvragengeformuleerdenishetgovernancemo-deluitdeVZG-rapporten“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen(WerkgroepVerbondenPartij-en,VZG,2009)en“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2015)alsnormenkadergebruikt.OokdeNotaVer-bondenPartijenKapelleisgebaseerdopdezetweeVZG-rapporten.

SituatieKapelleDeBevelandsegemeenten(Borsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal)kenneneenlangehistorieophetgebiedvangemeentelijkesamenwerking.Deeerstevormhiervanwasdeop-richtingvanhetsamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SVWO)in1980.Deelne-merswarendeBevelandsegemeenten,TholenenSchouwen-Duiveland.VervolgenshebbendevijfBe-velandsecollegesvanburgemeestersenwethouders(Kapelle,Reimerswaal,Borsele,Noord-BevelandenGoes)in2010eenintentieverklaringgetekendwaarinzijverklaardenmeetewerkenaanhetont-wikkelenvanvormenvan(verregaande)samenwerkingopdeindeintentieverklaringgenoemdetaakvelden(ICT,Brandweertaken,P&O,Facilitaireondersteuning,Handhaving,Belastingen,Milieu-takenenSocialezaken).HierisdegemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelanden(GRDB)uitvoortgekomen.AnderebelangrijkespelersbinnenhetSociaalDomeinvandegemeente

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

7

Kapellezijno.a.deBetho,SMWO,GGDenCederhof.Eengrootdeelvandezeorganisatieszijnge-meenschappelijkeregelingen.SindsdedecentralisatiesvoertdegemeenteKapellenogeenbeperktaantalzakenbinnenhetSociaalDomeinzelfuit.Hetgaathieromo.a.Jeugd-enjongerenwerk,Preventiebeleidendeorganisatievannaschoolseactiviteiten(voorheenhetProjectDagarrangementen)enbeschermdwonen.Hetbetrefthierdusvooraltakenophetvoorliggendeveld1,welkevaninvloedzijnopdeuitkomsten/resultatenbinnenhetSociaalDomein.HetgrootstedeelvandewettelijketakenvangemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordtuitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.VoorwatbetreftdeParti-cipatiewetenWmowordtopregionaalniveau(o.a.GRDB,Betho,SWVO)samengewerkt,voordeJeugdwetopprovinciaalniveau(GGD,InkooporganisatieJeugdhulpZeeland).DegemeenteraadvanKapelleheeftinderaadsperiode2014-2018,n.a.v.deeerdergenoemdeVZG-rapporten,eenaantalaanpassingenindewerkwijzevanderaadingevoerdmetalsdoelderollenvanderaadinhetdualestelselteverstevigen.Hiervoorisdewerkgroep“WerkwijzeRaad”ingesteld.DezeheeftdeNotaVerbondenPartijenopgesteld,welkein2017doorderaadisvastgesteld.IndezenotawordthetonderscheidgemaakttusseneenGRvolgenshetcollegemodeleneenGRvol-genshetraads-encollegemodelHetverschiltussenbeidemodellenisdatbijhetcollegemodeldeGReenbevoegdheidisvanhetcollege,bijhetraads-encollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanderaadencollege.Alsderaadgééndeelnemerisindegemeenschappelijkeregelinggeeftderaadhetcollegetoestemmingtothettreffenvaneengemeenschappelijkeregeling.Deraadheeftslechtseencontrolerenderoloverdeuitvoeringdoorhetcollegec.q.deburgemeester.GRDBendeBethozijnopgerichtalscollegemodel,GRSWVOiseenraads-encollegemodel.DekeuzevoorhetcollegemodelvoorGRDBligtvoordeRekenkamerinhetfeitdatdezeGRvanoorsprongbe-doeldisvoorgemeentelijkesamenwerkingophetgebiedvanbedrijfsvoeringstaken.Hoewel GRDB een frontoffice-functie heeft en GR SWVO in feite een backoffice-functie, is er eenoverlapophetgebiedvanbeleidsvoorbereiding.MetdevormingvandeafdelingWIZbinnenGRDzijndemeestebeleidsmedewerkersbelastmethetuitvoerendbeleidrondomSocialeZakenvandever-schillende gemeentehuizen overgegaan naar de afdelingWIZ. Hierdoor is de ambtelijke ondersteu-ningvandeportefeuillehoudersveruitgekleed.DeafdelingWIZ isdanookmeerdanalleenuitvoe-ring;zijstellenookbeleidop,waardoordetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen.EenfusievanGRDBenSWVOiseerdergeopperd,maarondertussenisdezegedachtelosgelaten.DeportefeuillehouderswordenmomenteelvooreengrootdeelondersteundengeadviseerddoordeGRDB.DoordeinvoeringvandemandmangementenDVO’sprobeertdegemeenteKapellemeergriptekrijgenopdeGR-en.

1Voorliggendveld:alhetgeorganiseerdeondersteunendeaanbodindegemeentedatvrijtoegankelijk

is.Erisgeenindicatieofbesluitvandegemeenteofhuisartsnodigomgebruiktekunnenmakenvan

dezeondersteuning.Hiervaltookdeondersteuningonderdiemenmetelkaaralsinwonersenals

vrijwilligersorganiseert.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

8

ConclusiesDeAlgemeneRekenkamerconcludeerdereedsdatvooreenkleinegemeentealsKapellehetsociaaldomeincomplex is ingericht.Doorde langehistorievan samenwerkingopdeBevelandenénde rolvandeProvincieZeeland(ZeeuwsModel)ereeningewikkeldbestuurlijklandschapisgegroeid,waar-doorgemeenteradeneenafwachtendehoudingzijngaanaannementenaanzienvangemeenschap-pelijkeregelingen.Ooklandelijkisereengevoeldatgemeenschappelijkeregelingende“vervanmijnbedshow”zijn.Besluitenwordengetraptgenomenenerkanalleenviaeenzienswijzealsraadgestuurdworden.DezegevoelenslevenookinKapelle.InKapellespeeltookmeedattweegroteGR-enzoalsGRDBendeBethobestuurdwordendoorhetcollegealscollege-model.RekenkamerKapelleisvanmeningdatdegemeenteradendoordekeuzevoorhetcollegemodelbijdezeGR-enop(extra)afstandzijnge-plaatst.HoeweldekeuzevooreencollegemodeltentijdevandeoprichtingvanGRDB(vóórdeinvoeringvandedecentralisaties’)voordehandliggendwasgezienhettakenpakket(vooralbedrijfsvoeringstaken),isdesituatiedoordetoevoegingvandeafdelingWIZvolgensderekenkamerveranderd.DaarnaastconcludeertderekenkamerdatdeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegionauwe-lijksconcretedoelenenindicatoren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.DezeKadernotagaatmeeroverhoemendetakenenverantwoordelijkhedenbinnenhetsociaaldomeinwilbeleggenenuitvoeren.Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervanderaad.OokwordenindeParagraafVerbondenPartijenvandebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellegeenprestatie-afsprakenopgenomen.HierdoorwordthetvoorderaadmoeilijkdeGR-en(viadeParagraafVerbondenPartijen)tecontrolerenopbehaalderesultaten.Dit leidt totdevolgende14conclusies. Inhoofdstuk4treftudebredereonderbouwingaanvandeconclusies.C1Hetbestuurlijk landschapbinnen (enbuiten!)het sociaaldomeinvandegemeenteKapelle iscomplex.Door samenwerkingenuit het verleden,oprichting nieuweGRDB, een veelvoud vanover-legplatformen en de rol van de provincie is er een ingewikkelde rol- en taakverdeling binnen hetsociaaldomeinindegemeenteKapelleontstaan.C2GRDBvoldoetnietaanhetnormenkaderVZG.DeRekenkamerKapelleconcludeertdatdeover-weginguithetrapportBerenschotoverdestructuurvanhetbestuurenportefeuillehouderopzeerkortetermijnterhandgenomenmoetworden.C3Beleidskaderszijnaanwezig.Notaverbondenpartijen,KadernotaSociaalDomeinOosterschelde-regio,RegionaleBeleidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio,onderliggendebeleidsplannen,ver-ordeningenetc.C4Kaderstellenderolvanderaadisbeperkt.DeKadernotaSociaalDomeinisgeennotametstrate-gischbeleidvangemeenteraden.Bijhetopstellenvandezekadernotaenregionalebeleidsnotahad-denSWVOenGRDBeenleidenderol,deradenzijnenkeld.m.v.informatieavondenhierbijbetrokkengeweest. C5Collegemodelzetraadop(extra)afstandvanGR.GRDBisontstaanuitdewensomgemeentelijkebedrijfsvoeringstakentebundelen.DoordedecentralisatievanhetSociaalDomeinisdeafdelingWIZdeeluitgaanmakenvanGRDB.DerekenkamerzietdeafdelingWIZnietalseenzuivereuitvoerings-organisatie,waardoorhetcollegemodelvoorditonderdeelvandeGRDBonsinziennietvoldoet.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

9

C6Erisnauwelijksstuurinformatievastgelegd.DekadernotaSociaalDomeinbevatgeenstuurin-formatie/geenstrategischekadersvanderaad.DoordatDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn(conclusieuitrapportBerenschot)ishethaastonmogelijkommetprestatie-indicatorentewer-ken.C7ParagraafverbondenPartijenvoldoetnietaanBBV-enVZG–normen.Erisgeen(structurele)informatieopgenomenm.b.t.prestatie-afsprakenenweerstandsvermogen.C8DoorhetgebruikvanhetcollegemodelbijGRDBenGRdeBethowordendemogelijkhedenvanderaadomtesturenentecontrolerenbeperkt.Degemeenteradenzijndoordekeuzevoorhetcol-legemodelbijdezeGR-enop(extra)afstandgeplaatst.C9TenaanzienvanbeleidsadviseringbestaatereenoverlaptussendetakenvanGRDBenSWVO.DoordatbijdevormingvandeafdelingWIZdeambtelijkeondersteuningvandeportefeuillehoudersverisuitgekleed,doetdeafdelingWIZindepraktijkmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop.HierdoorzijndetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsgaanoverlappen.C10KapellezetinopdemandmanagementomgripopGR-entevergroten.TotnutoezijneralleenvoorGRDBDVO’sopgesteld,voordeoverigeGR-ennogniet.BovendienconcludeertBerenschotinhaarrapportdatdekwaliteitvandeDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn.RekenkamerKapelleconcludeertdathetdemandmanagementverderdoormoetvoeren.C11Informatievoorzieningrichtingraadisbeperkt.MonitorSociaalDomein:doorraadgeïnitieerd,maarondertussenalweergestopt(kostteteveeltijd/inspanning).Nuwordtinformatiem.b.t.sociaaldomeinopgenomeninbestuursrapportage.NieuwsbriefGR-en:alleenGRDBverstuurtopregelmati-gebasiseennieuwsbriefaanraadsleden.C12BijGRDBenGRdeBethokanderaadhetAB-lida.g.v.hetcollegemodelnietindividueelterverantwoordingroepen,alleenhetcollegeinzijngeheel.C13ParagraafVerbondenPartijengemeenteKapellevoldoetnietaandeVZG-norm.Indezepara-graafwordtgeeninformatiegegevenoverdeprestatie-afsprakenmetdeverschillendeGR-en.C14Decontrolerendeentoezichthoudenderolvanderaadisbeperkt.

AanbevelingenDerekenkamerbeveeltderaadaaneenmeeractievehoudingt.a.v.deGR-enaantenemen,middelsde Nota Verbonden Partijen Kapelle, strategische Kadernota Sociaal Domein, en de Paragraaf Ver-bondenPartijen.Ditallesbijvoorkeurafgestemdmetdegemeenteradenvandeoverigedeelnemen-degemeenten.HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).DezeaanbevelingisrecentelijkdoordeProvincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.Pasvervol-gensdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapellezichbewustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbudgetten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbeleid(optestellendoordeGR).Eenstra-tegischbeleidskadervanderaaddientdebasis tezijnvoordedoorhetcollegeaf tesluitendienst-verleningsovereenkomsten(DVO’s)metdeverschillendeGR-en.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

10

Ookzouderaadhet instellenvanbegeleidingscommissiesofklankbordgroepenmoetenheroverwe-gen,mitsmeneenduidelijkbeeldheeftvandestrategischebeleidsuitgangspuntenenstuurindicato-renvanderaad.Ditleidttotdevolgende11aanbevelingen.Inhoofdstuk5treftudebrederecontextaanvandeaan-bevelingenA1HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).DezeaanbevelingisrecentelijkdoordePro-vincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.A2PasdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.A3Neemhetstrevennaarminimaliserenvanhetaantaloverlegplatformenopinhetcoalitieakkoord.Ziehiervoordeaanbevelingenuithetrapport#Hoedan(CommissieExterneSpiegeling)omtrenthetOZO2endedoelstellingenvandeWerkgroepZeeuwsesamenwerkingsociaalDomeino.l.v.CeesvdBos.A4BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapellezichbe-wustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbud-getten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbeleid(optestellendoordeGR).Derekenkamerbeveeltaaneenduidelijkescheidslijnhiertussenaantebrengen.A5ZetvaartachterdeprofessionaliseringvandemandmanagementbinnendegemeenteKapelle,enverbeteropdezemanierdekwaliteitvandeDVO’s.A6StelvooralleGR-eneenDVOop.A7ZorgdatindeDVO’sgoedeafsprakengemaaktwordenm.b.t.stuurinformatie(indicatoren),zodatdezedoorderaadgemonitordkunnenworden.A8DoordeVZGwordtaanbevolenomtewerkenmetnieuwsbrievenaandegemeenteraden.DeRe-kenkamerKapelleonderschrijftdezeaanbeveling.A9DecommissieExterneSpiegelingadviseertdeZeeuwsegemeenteradenzelfafsprakentemakenoverdemanierwaaropregionaleonderwerpenwordengeagendeerdenbesprokenindegemeente-raad.Griffiersdienenhierineentrekkendeenverbindenderoltespelen.Omdatraadsledenmeereffectieveinvloedkrijgenalsdatinallegemeentenopongeveerdezelfdemaniereniniedergevalophetzelfdetijdstipgebeurt,ishetaantebevelenomditregionaalaftestemmen.RekenkamerKapellesluitzichaanbijdezeaanbevelingenadviseertderaaddezeafsprakenvastteleggenindeNotaVer-bondenPartijen.A10VerbeterdeParagraafVerbondenPartijenconformBBV-enVZG-normen,doorookprestatie-afsprakenmetGR-en(indicatoren)eninformatieoverhetweerstandsvermogenvanGR-enindezeparagraafoptenemen.A11IndeVZGrichtlijnwordtgesprokenovereenbegeleidingscommissie.DeRekenkamergaateenstapverderenbeveeltnetzoalsbijGRVeiligheidsregioZeelandaaneenklankbordgroepintestellenvanraadsledeneneventueeldeskundigen.Ookdecommissieexternespiegelingheeftaanbevolen

2 OZO=OverlegZeeuwseOverheden

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

11

ombijgemeenschappelijkeregelingenraadsledeneenmeeractieveroltegevendoorhetinstellenvanregionaleadviescommissies,naarhetvoorbeeldvandeklankbordgroepdieinhetlevenisgeroe-penbijdeVRZ.IndenotaVerbondenPartijenvandegemeenteLeusdenheeftmengekozenvoorhetinstellenvanzogenaamde“rapporteurs”.RekenkamerKapellezietditalseengoedeaanvullingopdeeerdergenoemdeklankbordgroep.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

12

1Inleiding

1.1 Inleiding

HetRijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdeJeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandegemeentenovergedragen.Daardooriserveelveranderd.Inwonersmoetenzelfredzaamzijnengemeentendoenvanuitdenieuwewetgevingmeereenberoepopdeeigenkracht(en)enhetnetwerkvandeinwoners.Gemeentenvoerendenieuwetakendichterbijhuninwonersuitenstaanvoordeuitdagingditgoedko-perendoelmatigertedoen.Ditrekenkameronderzoekgaatinophetverloopvandedecentralisatiesophetgebiedvanhetsoci-aaldomeinbinnendegemeenteKapelle,debelangrijkstespelersbinnenhetsociaaldomeinenderolenpositievandegemeenteraadinditveld.Defocusvanditrekenkameronderzoekligtdusopdegovernance-aspecten:organisatie;sturing;beheersing;verantwoordingentoezicht.

1.2 Aanleidingonderzoek

Derecentelijkedecentralisatiesinhetsocialedomeinnemeneengroterolinbinnendegemeenten,zowellandelijkalsbinnendegemeenteKapelle.Per1januari2015iseenaantalbelangrijkewetswij-zigingendoorgevoerd.AlsgevolghiervanzijnveelvandegemeentelijketakenophetgebiedvandeParticipatiewet, Jeugdwet en Wmo 2015 overgedragen aan gemeenschappelijke regelingen3. Ge-meenteradenvoelenzichhierdoorvaakopafstandgezetenhebbenhetgevoeldegripopdezeorga-nisatieskwijttezijn.OokinKapelleishetonderzoeksonderwerpdeafgelopenperiodedoormeerde-regemeenteraadsfractiesvoorgedragen.BovendienisindeNotaVerbondenPartijenKapelleopgenomendatdegemeenteKapelledeaanbe-velingvandeVZGtenaanzienvanrekenkameronderzoekenoverneemtenhetcollegeopdrachtheeftgegevenombinnendeVZGtewerkenaaneenconcreteafsprakenhierover,teneindevoorheteindevanderaadsperiode2014-2018tekomenmeteenvoorstelvoordecyclischeplanningvanrekenka-meronderzoekenbijgemeenschappelijkeregelingen.DaarnaastheeftdegemeenteKapelledeafgelopenperiode(2016-2017)geparticipeerdinhetlande-lijkeonderzoekvandeAlgemeneRekenkamernaardeontwikkelingvanhetsociaaldomein.Doelvanditmeerjarigeonderzoekisomlessen,knelpuntenensuccesfactorenmetbetrekkingtotdeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinnaarboventehalen.DeARheeftaangegevenderesultatenvanditonderzoekniettegebruikenomdegemeenteKapelletebeoordelen,maaromdeTweedeKamerenhetkabinettelatenzienwatdegevolgenvandezedecentralisatiesindepraktijkzijn.

3 StriktgenomengeldtditalleenvoordenieuwetakendieonderdeWmozijngebracht.Takenophet

gebiedvandeWmoenWswwareneerderalondergebrachtbijgemeenschappelijkeregelingen(SWVO,

DeBetho).VoorJeugdwettakenisin2014bepaalddatdaarvoorzouwordenaangeslotenbij

samenwerkingopprovinciaalniveau.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

13

De rekenkamerKapellewil inhaaronderzoeknaarde inrichtingenwerkingvanhet sociaaldomeinhetonderzoekvandeAlgemeneRekenkamerbetrekken,maarzaldieper ingaanopdespecifiekesi-tuatiem.b.t.degovernanceinhetsociaaldomeininKapelle.

1.3 Onderzoeksdoelstelling

HetonderzoekiseropgerichtnategaanhoededecentralisatiesParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015 binnen de gemeente Kapelle invulling heeft gekregen, zowel procesmatig als financieel, en inhoeverrederaadhierbijinstaatishaarkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.

1.4 Onderzoeksvragen

Dedriehoofdvragenvoorditonderzoekzijn:

4. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015?

5. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?6. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-

trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomstversterktworden?

Dezehoofdvragenzijnverdeeldintwaalfdeelvragengeordendvolgenshetgovernancemodel:

Organisatie

1. HoeziethetprocesvanmaatschappelijkeondersteuningophetgebiedvanParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015eruit?

2. Wiezijndespelers?Sturing

3. Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?4. Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaadbijde3D-transities?5. Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeente-

raaddaarbij?6. Welkesturingsmogelijkhedenheeftdegemeenteraadtenaanzienvandetransities,en‘aan

welkeknoppen’kanderaaddandraaien(metnameinhetkadervanbeleidsplan(nen),veror-deningen,budgetrecht/begroting)?

Beheersing7. Hoezijnderollen/takenverdeeldtussendezeverschillendespelers,maarookbinnendege-

meenteKapelle?8. Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?9. HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeenteenuitvoeringsorganisaties?10. Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?11. Hoeverlooptdekostentoedelingnaardegemeente?

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

14

Verantwoordingentoezicht12. Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldhaarcontrolerenderoloptimaaltevervullen?En

hoeheeftderaaddezerolvervuld?

1.5 Onderzoeksaanpak

Demethodevanonderzoekbestaatuitzesstappen:• Literatuurstudie.

• Richtinggevend gesprek: ter oriëntatie is een aantal verkennende gesprekken gevoerd met devoorditonderzoektoegewezencontactpersoon.

• Dossieronderzoek.

• Interviews: er zijn 8 interviews gehouden. Van de interviews is een verslag gemaakt, dat voorcommentaarisvoorgelegdaandegeïnterviewden.Indebijlageiseenlijstvandegeïnterviewdepersonenopgenomen.

• Rapportage:nacompleteringvandegegevensishetconceptrapportgeschreven.

• Wederhoor:DeconceptrapportageisvoorgelegdaanhetcollegevanB&W.HetcollegeheefteencommentaargeschrevendatalsbijlageistoegevoegdaanditrapportenopditcommentaarheeftdeRekenkamergereageerdmeteennawoord.

1.6 Afbakeningvanhetonderzoek

Ditonderzoekgaatvooraloverdegovernance,debeleidsmatigeenbestuurlijkekantm.b.t.detransi-tieentransformatiebinnenhetsociaaldomeinvoordegemeenteKapelle.Wegaanverdernietin-houdelijkinopdekwaliteitvandeuitvoeringvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015.

1.7 Leeswijzer

Ditrapportbestaatuitvierhoofdstukken,naasthetwederhoorennawoord.Voorditinleidendehoofdstuk1heeftureedsdesamenvatting,conclusiesenaanbevelingenaangetroffen.Inhoofdstuk2staandekaderstelling,hetbeleidendebeleidsontwikkelingcentraal.Inhoofdstuk3wordtdeprak-tijkrondomonsonderzoeksonderwerpinbeeldgebrachteninhoofdstuk4wordendeonderzoeks-vragenpuntsgewijsbehandeldenaansluitenddebevindingenenconclusiesweergegeven.Inhoofd-stuk5wordendeaanbevelingenuiteengezet.

Zoalsgebruikelijksluitenweafmethetwederhoorvanhetcollegeenhetnawoordvanderekenka-mer.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

15

2 Definities&Kaders2.1 Inleiding

Metingangvan1januari2015kreegdegemeenteKapelletemakenmetdedecentralisatievandejeugdzorgopgrondvandeJeugdwet,deextramuraleAWBZ-takenwaaronderbegeleiding,dagbeste-dingenhetbeschermdwonenvoormensenmetpsychiatrischeproblemen,enhetsamenvoegenvanwerk-eninkomensgerelateerdewettenindenieuweParticipatiewet.Ditallesheeftindeafgelopenjarenvormgekregen.Per1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewetookdaadwerkelijkinwer-kinggetreden.Hiermeeisdetransitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzoge-naamdetransformatieproces.Ditiseeninhoudelijkveranderingsprocesdatmoetleidentotmeerparticipatieenvergrotingvandeeigenkrachtvandeburger.Tevensmoetditleidentoteensnellereenmeerintegraleaanpakvansocialeproblematiek,liefstdichtbijhuis,meerslimmecombinatiesindeuitvoeringomechteresultatentebereiken,enhetvoorkomenvanzwarezorgindetweedelijn.Bovengenoemdestelselwijzigingenzijneropgerichtdat:

• mensensnellergeholpenwordenbijhunzorg-ofondersteuningsvragen;• mensenzorgenondersteuningkrijgendiezonauwmogelijkaansluitophunpersoonlijke

(thuis)situatie,mogelijkhedenennetwerk;• mensendieanderenzorgofhulp(willen)bieden,daarvooralleruimteensteunkrijgen;• deomvangendekostenvandeverzorgingsstaatbeperktworden.

Ditvraagtondermeerom:• hetandersorganiserenvandetoegangtotcollectiefgefinancierdezorgenondersteuning;• meersamenhanginhetaanbodvanzorg,jeugdhulpenondersteuning;

• meerenbeteresamenwerkingtussenprofessioneleenvrijwilligezorgverlenersenmantel-zorgers;

• passendeondersteuningvanmantelzorgersenzorgvrijwilligers;

• aansluitenbijdetalenten/mogelijkhedenvanmensenzonderevt.beperkingenuithetoogteverliezen;

• meerzorgdiensten,voorzieningenenhulpmiddelendiemenseninstaatstellenthuisteblij-venwonen;

• meerruimteenstimulansvoorzorginitiatievenvanparticulieren.IndithoofdstukzalingegaanwordenopdemanierwaaropzowellandelijkalsbinnendegemeenteKapelledezebeoogdeveranderingeninbeleidskaderszijnvastgelegd.

2.2 Wettelijkekaders

Hieronderzijninhetkortdebelangrijkstewettelijkekadersrondomdedecentralisatiessamengevat:

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

16

Wetmaatschappelijkeondersteuning2015In2007isdeWetmaatschappelijkondersteuning(Wmo)ontstaan.Daarzijnvanaf2015takenophetgebiedvanbegeleidingenondersteuningvanburgersenhetbeschermdwonenaantoegevoegd.Voordegemeentenbetekentditdatzijtemakenkrijgenmetnieuwedoelgroepen,zoalsbijvoorbeeldmensenvanuitdegeestelijkegezondheidszorg.DeWmo2015isvooralleinwonersvan18jaarenouderdiezorgen/ofondersteuningnodighebben.Dewetrichtzichopdatalleinwonerszelfredzaamzijnenkunnenparticiperenindemaatschappij.JeugdwetDeJeugdwetisvooralleinwonersjongerdan18jaar.MetdeinvoeringvandeJeugdwetgaandetakenovervanprovinciesnaardegemeenten.Anderenieuwetakenvoorgemeentenzijndegeslotenjeugdzorg(ookjeugdzorgplusgenoemd),dejeugd-geestelijkegezondheidszorg,dejeugdbeschermingendejeugdreclasseringendezorgvoorlichtverstandelijkgehandicaptejongeren.Eenanderenieu-weverantwoordelijkheidvoorgemeentenisafstemmingmethetonderwijsoverhetPassendOnder-wijs.ParticipatiewetDeParticipatiewetisvoorinwonersvanaf18jaardienietzelfstandiginvoldoendeinkomenkunnenvoorzien.DeParticipatiewetbundeltdriebestaanderegelingenoverwerkeninkomen.Dewetwerkenbijstand(WWB),dewetsocialewerkvoorziening(Wsw)eneendeelvandeWajong.DeWswblijftbestaanmaarvanaf1januari2015kanniemandmeerinstromenindeWsw.MensendievoorheeninaanmerkingzoudenkomenvoordeWswzijnvanaf2015aangewezenopdeParticipatiewet.OokdeWajongblijftbestaanmaarisvanaf2015alleennogtoegankelijkvoorjonggehandicaptendievolledigenduurzaamarbeidsongeschiktzijn.WetgemeenschappelijkeregelingenDeWetgemeenschappelijkeregelingen(Wgr)regeltvoorgemeenten,provinciesenwaterschappendesamenwerkinginpubliekrechtelijkeconstructies.Sinds1januari2015isdegewijzigdeWgrvankracht(Wgr2015).Eenbelangrijkewijzigingisdeversterkingvandecontrolerendepositievandegemeenteraadenhetalgemeenbestuur.Dewijzigingkangedeeltelijkgeplaatstwordeninhetlichtvandegeuitekritiekopdedemocratischelegitimatievangemeenschappelijkeregelingen.MetdewijzigingvandeWGRver-anderenvooralindeplanning-encontrolecycluseenaantalzaken.

2.3 Gemeentelijkbeleidskader

DegemeentenindeOosterschelderegiohebbeninaanloopnaardetransitiesophetgebiedvanwerkeninkomen,jeugdzorgenWmohunbestuurskracht,capaciteitenkwaliteitgebundeldomzichgeza-menlijkvoortebereidenopdeveranderingeninhetsociaaldomein.Ditheeftindeloopderjarengeresulteerdinverschillendekader-enbeleidsnota’s:KadernotasociaaldomeinOosterschelderegio(2014)Debasisvoordezekadernotazijneerdervastgesteldenota’svoorafzonderlijkedecentralisaties(bijv.UitgangspuntennotitieZeeuwsezorgvoorjeugd,ZeeuwstransitiearrangementenUitgangspunten-

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

17

voordeMaatschappelijkeOndersteuningindeOosterschelderegio).DezenotaisopgesteldbinnenhetProgrammaSociaalDomein,bestaandeuiteenaantalwerkgroepenonderleidingvanSWVO,hetSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio.Dezewerkgroepenhebbengesprokenmetcliëntenorganisaties,belangenorganisatiesengemeente-lijkeadviesraden.Ookzijnmaatschappelijkeorganisaties,zorgaanbiedersenonderwijsinstantiesdaarbijbetrokken.DenotageeftdekadersenuitgangspuntenaanwaarbinnendegemeentenindeOosterschelderegiodenieuwetaken(decentralisaties)uitwillenvoeren.Denotabiedtdekadersomtekomentotverde-reuitwerkingvandeverschillendebeleidsterreinen.Denotaschetsteenaantalontwikkelingen,maarneemthiergeenstandpuntoverin.Dezezijnnaderuitgewerktinbeleids-enuitvoeringsplannenwaarnabesluitvormingdoordeindividuelegemeentenkanplaatsvinden.Indekadernotastaandevolgendeuitgangspuntengenoemd:

• Deburgerstaatcentraal.Samenmetzijnsociaalnetwerkheefthijderegieoverdeonder-steuningendezorgdienodigis.

• Degemeenteheefteenregierolensteltdeinhoudelijkekadersenbudgettenvastwaarbin-nendeorganisatieskunnenopereren.

• Ondergemeentelijkeregiekrijgtdeprofessionalderuimte.Hijkanbeslissingennemenenre-sultatenboeken.Ookvormthijdetoegangtotzorgdienietvrijtoegankelijkis.

• Weorganiserenlokaalwatkanenregionaal,ofprovinciaalwatmoet,ofmeerwaardeheeft.DehuidigeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegioisin2014opgesteld,enismet1jaarver-lengdi.v.m.degemeenteraadsverkiezingen.Opditmomentwordt,samenmetdegemeenteraden,gewerktaaneennieuwe/geactualiseerdeKadernota.BeleidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio2015-2018Dezebeleidsnotagaatoverdeperiode2015totenmet2018eniseenuitwerkingvandeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio.Indezenotawordtaangegevenwatmeninhetsociaaldomeinregionaalwilbereikenenhoemendatwildoen.Defocusindezenotaligtopdesamenhangtussendeverschillendetransities.Deoplossingenwordenzodichtmogelijkbijburgersgezocht.OmditterealiserenbundelendezevengemeentenindeOosterschelderegiohunkrachten.Maarwelopzo’nmanierdatervoldoenderuimteblijftvooreenlokalemaniervanwerken.Specifiekebeleidsinforma-tieoverjeugd,deWmoofdeParticipatiewetkrijgteenplekinafzonderlijkeparagrafenofbeleidsno-tities.Hoofdpunten:Metdeuitvoeringvanhetbeleidsplansociaaldomeinhebbendegemeentendevolgendemissie:

“IndeOosterschelderegiozijnburgerszelfredzaamenleverenzeeenwezenlijkebijdrageaandesamenleving.Maatschappelijkeorganisatiessluitenhundienstverleninggoedaanopdevraagvandeburger,zodatburgersmaximaalkunnenparticiperen.Desamenwerkingtussenmaatschappelijkeorganisaties,deoverheidenprivatepartijeniseffectiefenleidttottrans-formatieinhetsociaaldomein”.

Dezemissieisindebeleidsnotavertaaldindevolgendedoelstellingen:• inzettenopsignalering,preventieeninformelezorg

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

18

• zoveelmogelijktijdelijkeondersteuningeneenfocusopdeminstzwarezorg;• maatwerkindeondersteuning(juistevorm,plekenmoment);• kwaliteitstaatvoorop(efficiënteneffectief);• uitgavenblijvenbinnendebeschikbarebudgetten.

Deuitgangspuntenbijdedecentralisaties:

• Deburgerstaatcentraal• Ruimtevoordeprofessional• Degemeenteheeftderegie

Degemeentenwillenzichtbareeffectenbereikenmetdemissieendedoelstellingen.IndeOoster-schelderegiostrevenzijnaar:

• meervrijwilligers;

• mindergebruikvanpersoonsgebondenbudget(PGB)doordatdegewenstezorginnaturabe-schikbaaris;

• meermensenmeteenbaan;• minderarmoede;• mindersocialeuitsluiting;• minderjongerenindezwarezorg;• ouderendielangerzelfstandigblijvenwonen.

Onderliggendebeleidsnotities/paragrafengemeenteKapelle:

• KadernotaPreventiebeleidSociaalDomeingemeenteKapelle(2017)• BeleidsnotaParticipatiewetBevelandenenTholen• BeleidsplanWmogemeenteKapelle2015-2018• Beleidsplanjeugdhulp2015-2018gemeenteKapelle,"Kapellevoorelkaar”• RegionalenotagezondheidsbeleidOosterschelderegio2013-2016"Iedereeninbeweging”

metlokaleparagraaf"Kapelleinbeweging”.• JeugdnotagemeenteKapelle2011-2013• Handhavings-enafstemmingsverordeningParticipatiewet,IOAWenIOAZgemeente

Kapelle2015• VerordeningjeugdhulpgemeenteKapelle2015• Verordeningcliëntenparticipatie2015• Verordeningdeclaratiefonds2015• Verordeningindividueleinkomenstoeslag2015• Verordeningindividuelestudietoeslag2015• VerordeningRe-integratieenTegenprestatiegemeenteKapelle2015• VerordeningmaatschappelijkeondersteuninggemeenteKapelle2015

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

19

• VerordeningWetInburgering2015DaarnaastheeftdegemeenteraadKapelle,naaraanleidingvanhetVZG-rapportoverdeverbondenpartijen(‘Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelin-gen’,najaar2015),inmaart2016deWerkgroepWerkwijzeRaadverzochteenNotaVerbondenPartij-enoptestellen.Doordeaanwezigheidvanverschillendegemeenschappelijkeregelingenbinnenhetsociaaldomein,rekenenwijdezenotaooktothetgemeentelijkbeleidskader.KadernotaVerbondenPartijenKapelle(2017)Indezenotawordtbeschrevenopwelkemanierderaad(enhetcollege)omwilgaanmetdehuidigeentoekomstigeverbondenpartijen.Hetiseeninstrumentomderaadtepositionereninhaarkader-stellendeencontrolerendetaak.Degriffierkanmedeopgrondvandezenota,insamenspraakmetdeagendacommissieenhetcolle-ge,erzorgvoordragendatderaadoptimaalwordtgeïnformeerdmetbetrekkingtotverbondenpar-tijenendediverserollenzogoedmogelijkkanvervullen.ConformdelijndieuitgezetisinhetgenoemdeVZGrapportfocustdeNotaVerbondenPartijenzichmetnameopdeafsprakeneninformatieverstrekkingomtrentgemeenschappelijkeregelingen.Zoisindenotavastgestelddatderaadjaarlijksopeendrietalvastemomentendoorhetcollegegeïnfor-meerdwordttenaanzienvandestandvanzakenmetbetrekkingtotdeverbondenpartijen(enin-diennodighieroverbesluitenkannemen):

• jaarlijksinoktober/novemberviadeparagraafVerbondenPartijenindegemeentelijkebegroting(waarvandeinhoudgebondenisaandewettelijkeBBV-richtlijn);

• jaarlijksindecember/januari/februari:alsonderdeelvandevaststellingvandebudgettaireruimtevoordegemeentelijkekadernotawordto.a.deVZG-richtlijnvastgesteld;

• jaarlijksinmei/juni:bijdepresentatievandejaarstukkenendebegrotingenvandeGR’en.

2.4 Normenkader

Devolgenderapportendienenalsnormenkader:• Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2009)

Eind2007heefthetVZG-bestuureenwerkgroepverbondenpartijeningesteld.HetVZG-bestuurheeftdezewerkgroepgevraagdomconcretevoorstellentedoendieleidentotverbe-teringindegovernancevanGemeenschappelijkeRegelingen.DewerkgroepheeftzichgerichtopdevijfaspectenvanGoodGovernance,tewetenorganisatie,sturing,beheersing,verant-woordingentoezicht.

• Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2015)Ditrapportvolgtheteerdererapport‘Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen’op.HetVZG-bestuurvondhetin2014raadzaamomdatrapportteactualiseren.HetevaluerenvandeVZG-richtlijnwasookonderdeelvandeopdracht.Ditrapportheeftalsdoelomdeon-derlingesamenwerkingteverbeterenenderelatieteversterken,doorhetmakenvanheldere

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

20

samenwerkingsafsprakenwaarbijderollenvanzoweldeopdrachtgeveralsopdrachtnemerduidelijkzijnvastgelegd.

BeideVZG-rapportenzijndoordegemeenteraadvanKapellevastgesteld4waarbijdegedaneaanbevelin-genzijnovergenomen.Momenteelwordtgewerktaaneenactualisatievanhetrapportuit2015.Uitkom-stenhiervanwordenpasnadezomer2018verwacht.

4Op5april2016vastgesteld,opaanradenvanWerkgroepWerkwijzeRaadgemeenteKapelle.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

21

3 Decentralisatiesindepraktijk3.1 Inleiding

Voorafgaandaandedecentralisatieswareneralvervoor2015verschillendeontwikkelingengaandeinhetsocialedomeinopdeBevelanden.AandehandvaneendocumentenanalyseheeftdeReken-kamerKapellegetrachtdegeheleaanlooptotaandedecentralisatievanhetsociaaldomeininkaarttebrengen.HierbijhebbenwijookgebruikgemaaktvandeonderzoeksresultatenvandeAlgemeneRekenkamer.DeAlgemeneRekenkamerheeftin201612Nederlandsegemeenten–viahunrekenkamerofreken-kamercommissie-gevraagdmeetewerkenineenonderzoekophetgebiedvanhetSocialeDomein.GemeenteraadenB&WvanKapelleheeftvervolgens,doorhetontbrekenvaneenrekenkameropdatmoment-positiefopditverzoekgereageerd.Ditmeerjarigonderzoekiseind2016gestartenheefttotdoellandelijkknelpuntenensuccesfactorenmetbetrekkingtotdeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinnaarboventehalen.MetdezeonderzoeksresultatenwildeAlgemeneRekenkamerdeTweedeKamerenhetkabinetlatenzienwatdegevolgenvandedecentralisatiesindepraktijkzijnenwatzekunnendoenomtezorgendatgemeentenhuntaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenkunnenuitoefenen.VerderwildeAlgemeneRekenkamerdeTweedeKamerondersteunenindebesluitvormingovereventueletoe-komstigedecentralisaties.HetonderzoekisverdernietgebruiktomdegemeenteKapelletebeoorde-len.Op22mei2018zijndeonderzoeksresultatendoordeAlgemeneRekenkamertijdenseeninformeleraadsbijeenkomstaanderaadsledenvanKapellegepresenteerd.DeRekenkamerKapelleheeftinhaaronderzoekgebruikgemaaktvandeinformatiem.b.t.deinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomein,welkeisopgenomenindedoordeARopgesteldemindmaps.

3.2 AchtergrondenbijBevelandsesamenwerkinginhetsociaaldomein

DeBevelandsesamenwerkingkenteenlangehistorie.Vanaf1979zijndeBevelandsegemeenteninwisselendesamenstelling,ookmetgemeentenvanbuitendeBevelanden,bezigmetsamenwerkinginuiteenlopendevormen:1980:oprichtingsamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SVWO).Eerstevormvansamenwerkingophetgebiedvangemeentelijketaken.DeelnemerswarendeBevelandsegemeenten,TholenenSchouwen-Duiveland.2000:BestuurlijkPlatformDeBevelandenopgericht.HetBestuurlijkPlatformdeBevelandeniseenoverlegorgaanovereconomischeenruimtelijkeaangelegenhedenvandecollegesvanBurgemeester&WethoudersvandegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal.2001:uitgangspuntennotitieAdviesgroepeindmaart2001doorhetBestuurlijkPlatformdeBevelan-denvastgesteld.2002:“OntwikkelperspectiefvoorééndeBevelanden”:éénvandeconclusiesvandeAdviesgroepwasdateenevenwichtigeontwikkelingvanderegioalsgeheelgediendzouzijnmethetmiddelvaneenfusietussendevijfgemeenten.Zolanghiernoggeendraagvlakvoorwaseengemeenschappelij-keregelingtetreffenmetalsdoelregionaleaansturingenbesluitvorming.Hiernahebbenbesprekin-geneentijdlangindeijskastgestaan.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

22

2010:ondertekeningvaneenintentieverklaringdoordevijfBevelandsecollegesvanburgemeestersenwethouders(Kapelle,Reimerswaal,Borsele,Noord-BevelandenGoes). Hierinverklaardendedeelnemendegemeentenopeenproactievewijzetezullenmeewerkenaanhetontwikkelenvanvormenvan(verregaande)samenwerkingopdeindeintentieverklaringgenoemdetaakvelden(ICT,Brandweertaken,P&O,Facilitaireondersteuning,Handhaving,Belastingen,MilieutakenenSocialezaken).2011:conceptgemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelanden(GRDB)opgesteld.2012:bestuursopdracht“SamenwerkingSocialeZaken”(vastgestelddoorAB/DBvandeGR(i.o.)).DoelhiervanwastoetewerkennaareengemeenschappelijkeafdelingWerk,InkomenenZorg(WIZ)metinbegripvandeWMO-voorzieningenvoordevierBevelandsegemeenten(Noord-BevelandhadzijnafdelingSocialeZakenalbijdegemeenteGoesondergebracht).2013:GRDBvastgesteldindecollegesmettoestemmingvanderaden(overdrachtvanbudgetbe-voegdheid).Indezegemeenschappelijkeregelingwasdeexacteinvullingvandebeoogdesamenwer-kingsgebiedennognietbeschreven.

3.3 BelangrijkstespelersSociaalDomeinOosterschelderegio

DeuitvoeringvandewettelijketakenvandegemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordenvooreenbelangrijkdeeluitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.OphettaakveldJeugdencomplexecasuïstiek(Buurtteam)ligtnogeendeelvandeuitvoeringbijdegemeentezelf.Daarnaastisdegemeentezelfverantwoordelijkvoorhetontwikkelenvaneengoedfunctionerendvoorliggendveld,eenbelangrijkonderdeelvandeWmo.DeverschillendeGR-enbinnendeOosterschelderegiobestaanuitverschillendesamenstellingenvangemeenten.Peronderdeelvanhetsociaaldomeinziethetspelersvelderalsvolgtuit:

Werk :GRDB/WIZ,Betho Inkomen :GRDB/WIZWmo :GRDB/WIZ,SWVO,Cederhof,SMWO,gemeentenJeugd :InkooporganisatieJeugd,SMWO,gemeentenGezondheidszorg :GGDZeeland

GemeenschappelijkeRegelingSamenwerkingdeBevelanden(GRDB)DegemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelandenissinds20november2013vankracht.Op1januari2015zijnvanuitdevijfdeelnemendegemeenten–Borsele,Goes,Kapelle,NoordBevelandenReimerswaal–viertaakveldenonderdeGRDBgebracht.In2016werddoordecollegeseengewijzigdeGRvastgesteld,waarondervijftaakveldenvallen:(1)ICT,(2)informatievoorziening,(3)P&O,(4)salarisadministratie,en(5)werk,inkomenenzorg.Per1juli2017ishettaakveldInfor-matievoorzieningformeelinwerkinggetreden.DeGRDBwerktvoordegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaalenbe-staatuit3afdelingen:ICT,P&OenWIZ.DeafdelingP&Obestaatuithetclusteradvies,gehuisvestinhetgemeentehuisKapelleenhetclusterPersoneels-enSalarisadministratie(PSA),gehuisvestinhetgemeentehuisNoord-BevelandinWissenkerke.DeafdelingICTbestaatuitdeclusterssysteembe-

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

23

heer,netwerkbeheer,databasebeheer,servicedeskenhetclusteradvies&projecten.DeafdelingICTisgehuisvestinhetstadskantoorvandegemeenteGoes.Daarnaastiserdeafdelinginformatievoor-zieningwelkeisgehuisvestinBorsele.DeafdelingWIZisgevestigdinhetStadskantoorinGoes.BijdeGRDBwerkenintotaalongeveer150fte. FormeelishetpersoneeluitdienstvandegemeentenenindienstvandeGRDBgegaan.DeGRDBwordtbestuurddooreenAlgemeenbestuureneenDagelijksbestuur.Totdedaadwerkelij-keinwerkingtredingvandeGRDBop1januari2015vormdendegemeentesecretarissenvande5Bevelandsegemeenteneendirectieraad.Dezedirectieraadhadalstaakomambtelijksturingtege-venaanhettrajectvandetotstandkomingeninwerkingtredingvandeGR.BijdefeitelijkeinwerkingtredingvandeGRop1januari2015,isdedirectieraadopgehoudentebe-staan,enomgevormdtotRegiegroep.Dezegeeftnamensdecollegesvandedeelnemendegemeen-teninhoudenvormaanhetopdrachtgeverschapvandewerkorganisatie.Hiervooriseenreglementvanordevastgesteld.DeRegiegroepvormtnietdedirectiefunctievanGRDB,maarlevertweldedi-recteur.Dedirecteurisbelastmetdedagelijkseleidingvanderegeling.Hetalgemeenbestuurbestaatuittienleden.VanuitiedereBevelandsegemeentewordtdeburge-meestereneenwethouderbenoemd.Hetalgemeenbestuurwordtondersteunddooréénvandegemeentesecretarissenvandedeelnemendegemeenten.Pertaakveldvansamenwerkingiseenver-antwoordelijkleidinggevendebenoemd.Verderwordtinderegelingdevervangingbijziekteenver-trekbepaald,evenalsdebevoegdhedenenverplichtingen.Hetdagelijksbestuurwordtgevormddoorde5burgemeesters.AlsvoorzittervanzowelhetAlge-meenbestuuralshetDagelijksbestuurfungeertdeburgemeestervandegemeenteGoestevensalsbestuurlijketrekkervandesamenwerkingDeBevelanden.Deambtelijkeondersteuningwordtinge-vulddoordegemeentesecretarisvanéénvandeandereBevelandsegemeenten.OpbasisvandezeafspraakwordtinhetAlgemeenbestuureninhetDagelijksbestuurgestemdopbasisvangewonemeerderheidvanstemmen.VoordeGRDBzijndriehoofddoelengeformuleerd:1.Hetoptimaliserenvandekwaliteitvandeteleverenproductenendiensten.2.Hetreducerenvandekostenvoordeteleverenproductenendiensten.3.Hetbiedenvancontinuïteitdoorhetverminderenvandeorganisatorischekwetsbaarheid.In2013isdeGRvastgesteldindecolleges,mettoestemmingvanderaden.In2015isdeGRinwer-kinggetredenmeteendelegatiebesluitwaarindebeschrijvingvandetaakveldenalsnogisopgeno-men.Ookisop01-01-2015hetpersoneelovergedragenaandeGR.MetdeinvoeringvandenieuwewetopGR-enisdeGRDBgeactualiseerd,waarbijhetdelegatiebesluitisgeïncorporeerdindenieuweGR-tekst.GRDB,afdelingWerk,Inkomen&Zorg(afdelingWIZ)Definanciëleopgavenwaardebetrokkengemeentendestijdsvoorstonden(economischecrisis)endegroteveranderingeninhetstelselvandesocialezekerheidwarendebelangrijksteaanleidingenomsamenwerkingtezoekenophetbeleidsterreinSocialeZaken.Hetdoelwasreductievankosten,hogerekwaliteitenverminderingvandekwetsbaarheid(vandeafzonderlijkegemeentelijkeafdelin-gen).Uitdeeerdergenoemdebestuursopdracht“SamenwerkingSocialeZaken”isinmei2013de“Vi-sieopdeafdelingWerk,InkomenenZorgG.R.deBevelanden”voortgekomen.Hierinwordtdevisie

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

24

vandeprojectgroepopdeinrichtingvanderegionaleafdelingWIZvoordegemeentenBorsele,Rei-merswaal,Kapelle,Noord-BevelandenGoesbeschreven.DehoofdtakenvandeafdelingWIZzijnteonderscheidennaar:1.Poortwachterfunctie2.Inkomensverstrekking3.Activering4.Zorg5.Handhaving.BijdeafdelingWIZkunneninwonersvandedeelnemendegemeententerechtvoorhetaanvragenvaneenbijstandsuitkering,tegemoetkomingenvoormensenmeteenlaaginkomenenmaatwerk-voorzieningenWMO.DeafdelingWIZisgevestigdinhetStadskantoorinGoes,heeftzo’n100fteindienstenbedientintotaalongeveer10.000cliënten.GemeenschappelijkeRegelingdeBetho(deBetho)DeBethoiseengemeenschappelijkeregelingvan6deelnemendegemeenten.HetBestuurvandeGRDeBethobestaatuithetAlgemeenBestuur,hetDagelijksBestuurendeVoorzitter.DeBethovoertnamensdegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-Beveland,ReimerswaalenTho-lendeWetsocialewerkvoorziening(WSW)uit.DaarnaastverzorgtdeBethore-integratietrajectenvoormensendieaangewezenzijnopdeParticipatiewetendiverseandereregelingen.BijDeBethowerkenruim700medewerkers.Medevanwegedestopopdeinstroomindesocialewerkvoorzieningper2015isdeBethogenood-zaaktgeweestzichverderteontwikkelen,nl.toteenmensontwikkelbedrijfenaanbiedervanre-integratievoorzieningen.In2017zijndeonderdelentestentrainingenB-flexsamengevoegdopdelocatievandeBethoteGoesenomgedoopttotBethotrainingenontwikkeling(BTO).VerderisdeBethoeenbelangrijkepartnerindewerkgeversbenaderingdienodigisomgemeentelij-kedoelgroepenteplaatsenopbetaaldwerk.Beschutwerkenisper2017verplichtgesteld.Hetbeleidtenaanzienvanbeschutwerken(aanpassingvandeverordeningre-integratieentegenprestatie)isop1oktober2017ingegaan.DeuitvoeringvanbeschutwerkenligtbijdeBetho.GemeenschappelijkeRegelingSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SWVO)HetSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegioverrichtbeleids-enuitvoeringstakenbinnenhetsociaaldomeinvoordegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-Beveland,Reimerswaal,Schouwen-DuivelandenTholen.SWVOheefttottaakhetuitvoerenvanactiviteitenenhetkomentotbovengemeentelijkevoorzienin-genopdevolgendeterreinenvandewelzijnszorg:a.Algemeenmaatschappelijkwerk;b.Volwasseneneducatie,cultuureducatieenleerlingenvervoer;c.Wetmaatschappelijkeondersteuning;d.Gezondheidsbeleid;e.Kunstuitleen,bibliotheekwerk,jeugdbeleid.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

25

TakenSWVO:• Inkopenencontracterenvanzorg• Uitvoerenvancontractbeheer• Voerenvanonderhandelingenmetzorgaanbieders• Verzamelenvanbenodigdegegevenst.b.v.monitoringenverantwoording• BewakenvandeZeeuwsbredeafspraken• Optredenalsaanspreekpuntvoorzorgaanbiedersengemeenten

HetSWVOheefteenAlgemeenBestuurdatjaarlijksgemiddeldvijfkeerbijelkaarkomt.Hetsecreta-riaatsbureau,onderleidingvandeambtelijksecretaris,ondersteuntditbestuurbijdebeleids-enuitvoeringstaken.Debesluitvorminginhetbestuurwordtvoorbereidinambtelijkewerk-enproject-groepenvoordeverschillendethema’s.Hetmanagementoverleg,waarindehoofdenvandeafdelin-genwelzijnvandegemeentenzijnvertegenwoordigd,heefthierbijeencoördinerenderol.Ditover-legbereidtdeagendavoorhetABambtelijkvoor.HetsecretariaatvanhetSWVOondersteunthetbestuurlijkoverleg,hetmanagementoverlegendeambtelijkeoverleggen.DaarnaastheefthetsecretariaateentaakindeontwikkelingenuitvoeringvanbeleidnamensdesamenwerkendegemeentenindeOosterschelderegio.Voordeelopdrachtenwordenwerkgroepengebruiktdieonderverantwoordelijkheidvanhetambtelijkoverlegonderwer-penuitwerken.StichtingMaatschappelijkwerkenWelzijnOosterschelderegio(SMWO)DevijfgemeentenvandeBevelanden(Borsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal)heb-benvoorhetAlgemeenmaatschappelijkWerk(AMW)eengezamenlijkcontractafgeslotenmetSMWO(StichtingMaatschappelijkwerkenWelzijnOosterschelderegio).Erwordencliëntgebondenureningekocht.Desamenwerkingsafsprakenenprestatieverwachtingenzijnoppapiergezeteneriseendienstenpakketsamengesteldmetbasisproductenenplusproducten.DoordeveleveranderingeninhetSociaalDomeinisdedrukophetAlgemeenMaatschappelijkWerk(AMW,uitgevoerddoorSMWOindeBevelandsegemeenten)delaatstejarentoegenomen.DezeontwikkelingenwarenaanleidingvoorSMWO,SWVOengemeentenommetelkaaringesprektegaanoverdetoekomstvanSMWO.Indeeerstehelftvan2017hebbenindatlichteenaantalontwik-kelsessiesplaatsgevonden,watheeftgeresulteerdineenontwikkelplan.Deresultatenhiervanzijnwaarmogelijkverwerktinhetsubsidiecontract2018.CederhofCederhofisdewerknaamvoordeStichtingOuderenzorgKapelle.Dezestichtingbestaatuitdriedochterondernemingen,waarvanéénorganisatieisgemaakt.Cederhofbestaatuitdriestichtingen:wonen,welzijnenzorg.Cederhofleverteengrootaantaldiensten,waaronder:ouderenzorg,tijdelijkeopnameendagverzor-ging.Ookwordencursussen,eenGrandCulinairCaféenandereactiviteitengeorganiseerd.Cederhofwerktmetruim225medewerkersen200vrijwilligers.CederhofheefteenRaadvanBestuureneenRaadvanToezicht.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

26

CederhofislidvanketenzorgZeelandenneemthieractiefaandeel.DaarnaastwerkenzemeteenaantalcollegazorgaanbiederssameninhetconsortiumZorgZekerZeeland.Oplokaalniveauisdesamenwerkingmetdiversepartijengeformaliseerdinhetbuurtteam(socialewijkteam),waarvanCederhofdeprocescoördinatievoertrichtingformeleeninformelehulpverleners.CederhofWelzijngeeftuitvoeringaanvoorliggendevoorzieningenvoorinwonersvan18jaarenou-der,zoalshetSteunpuntmantelzorg,Steunpuntvrijwilligerswerk,ouderenwerk,coördinatiesociaalwijkteam(buurtteam),informatieenadvies,educatieenactiviteitenindegemeenteKapelle.InkooporganisatieJeugdhulpZeelandDeInkooporganisatieJeugdhulpZeelandisopgerichtdoorde13gemeenteninZeelandenisonder-gebrachtbijdegemeenschappelijkeregelingGGDZeelandmeteeneigenbestuurlijkeaansturing.DeinkooporganisatiestaatzowelinhoudelijkalsorganisatorischlosvandeGGD.

Fig.1OrganogramInkooporganisatieJeugdhulpZeeland

Takenenrolvandeinkooporganisatie:

• Inkopenencontracterenvanjeugdzorg• Uitvoerenvancontractbeheer• Voerenvanonderhandelingenmetzorgaanbieders• Verzamelenvanbenodigdegegevenst.b.v.monitoringenverantwoording• BewakenvandeZeeuwsbredeafspraken• Optredenalsaanspreekpuntvoorzorgaanbiedersengemeenten

DezetakenzijnvastgelegdindeGemeenschappelijkeregelingGezondheidsdienstZeeland(GGD)enverderuitgewerktinhetinrichtingsplanInkooporganisatieJeugdhulpZeeland.Ditinrichtingsplanisvastgestelddoorde13Zeeuwsegemeenten.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

27

DaarnaastheeftgemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeintemakenmeteenaantalspelersopprovinciaalniveau,zoalshetCollegeZorgenWelzijn,CZZorgkantoorZeelandenSabewa.VooreencompleetoverzichtvanspelersentakenkanmendemindmapsvandeAlgemeneRekenkamerraad-plegen.

3.4 FinanciëleinvullingdecentralisatiesSociaalDomein

HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.Deintegratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaarisgekomen.Departicipatiemiddelenwerdentot2015aangemeentenbeschikbaargesteldviaeenspecifiekeuitkering.Hetvoornemenwasvoornoemdemiddelenviahetzgn.'deelfondssociaaldomein'aandegemeentenbeschikbaartestellen.Hetdeelfondszoueentijdelijke,bijzondereuitkeringsvariantbinnenhetge-meentefondszijn.Inseptember2014heeftdeministervanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrela-tiesditwetsvoorstelingetrokken.Beslotenisdemiddelenaandegemeententeverstrekkenindevormvaneenintegratie-uitkering.Hiermeezijndemiddelenvrijbesteedbaarvoordegemeenten.WelhebbenRijkenVNGafgesprokenomditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalintezet-tenvoordeuitvoeringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.HetbudgetvoordeWmowordtverdeeldoverallegemeenten.Eenuitzonderinghieropvormendebudgettenvoorbeschermdwonen,enhetbudgetvoordeAWBZ-takendiesamenhangenmetop-vang.Dezebudgettenwordenverdeeldoverdecentrumgemeenten,inditgevaldegemeenteVlissin-gen.

3.5 Rolenpositievanderaadbijgemeenschappelijkeregelingen

EengemeenschappelijkeregelingiseensamenwerkingsverbandtussengemeentenwaarbijdeGRtakenvoordegemeenteuitvoert.BijgemeenschappelijkeregelingendraagtdegemeenteraadtakenenbevoegdhedenoveraaneenGR.VoorgemeentenzijnGR-eneenverlengstukvanlokaalbestuur.Derolvanderaadbeperktzichhierdoortothetvaststellenvanbeleid,vaststellenvandebegrotingencontrolerenvanderealisatie.Deraadcontroleertookofdeovergedragentakengoedwordenuitgevoerd.Deuitvoeringvandezetakenligtbijhetbestuurvandegemeenschappelijkeregeling.IndeWgr2015isopgenomendatraden,collegesenburgemeestersafzonderlijkoftezamen,iedervoorzoverzijvoordeeigengemeentenbevoegdzijn,eengemeenschappelijkeregelingkunnentref-fenterbehartigingvanéénofmeerderebepaaldebelangenvandegemeente.DeraadsteltdebevoegdhedenenhettakenpakketvastvaneenGR,alsderaaddeelnemerisindegemeenschappelijkeregeling.InditgevalsprekenwevaneenGRvolgenshetraadsmodel(ofge-mengdemodel).Ookwijstderaadinditgevaldevertegenwoordigersinhetalgemeenbestuurvandegemeenschappelijkeregelingaan,enkanderaadbijhetnietfunctionerenvandevertegenwoor-digerdezevanzijnfunctieontslaan.BinnenhetraadsmodelishetABvandeGRverantwoordelijkvoordeinformatievoorzieningrichtinggemeenteraad.DegemeenteraadvanKapelleheeftinderaadsperiode2014-2018,n.a.v.deeerdergenoemdeVZG-rapporten,eenaantalaanpassingenindewerkwijzevanderaadingevoerdmetalsdoelderollenvanderaadinhetdualestelselteverstevigen.Hiervoorisdewerkgroep“WerkwijzeRaad”ingesteld.DezeheeftdeNotaVerbondenPartijenopgesteld,welkein2017doorderaadisvastgesteld.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

28

IndenotaVerbondenPartijenKapellewordthetonderscheidgemaakttusseneenGRvolgenshetcollegemodeleneenGRvolgenshetraads-encollegemodelHetverschiltussenbeidemodellenisdat:a)BijhetcollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanhetcollege.Deportefeuillehouderisvanuithetcollegeaangewezen,dusderaadkanenkelhetcollegealsgeheelaanspreken,enkandeporte-feuillehoudernietontslaan.b)Bijhetraads-encollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanderaadencollege.Deportefeuille-houderisdoorhetcollegevoorgedragenaanhetbestuurvandeGR,enderaadheefthiermeeinge-stemd.Deportefeuillehouderisdoorderaadaangewezen,dusderaadkandeportefeuillehouderindividueelaansprekenénontslaan.Alsderaadgééndeelnemerisindegemeenschappelijkeregelinggeeftderaadhetcollegetoestem-mingtothettreffenvaneengemeenschappelijkeregeling.Toestemmingkanalleenwordenonthou-denalshetinstrijdismethetrechtofhetalgemeenbelanginhetgedingis.Deraadheeftslechtseencontrolerenderoloverdeuitvoeringdoorhetcollegec.q.deburgemees-ter.InditgevalwordtgesprokenovereenGRvolgenshetcollegemodel.Ditbetekentdatalsderaadgeendeelnemeris,deraadooknietbetrokkenisbijdeinvullingvanhetopdrachtgeverschap.Deraadheeftgeenstemindebenoemingeneventueelontslagvanbestuursleden.Binnenhetcollege-modelishetlidvanhetalgemeenbestuur(wethouderen/ofburgemeester)viadeactieveinforma-tieplichtverantwoordelijkvoordeinformatievoorzieningrichtinggemeenteraad.BinnendegemeenteKapelle(enderestvandeBevelanden)zijnbeidemodellengebruikt.GRDBendeBethozijnopgerichtalscollegemodel,GRSWVOiseenraads-encollegemodel.DeraadheeftvolgensdeVZG-richtlijneniniedergevaldevolgendebevoegdheden:

• Vaststellenbegrotingvandegemeente;• Zienswijzeninbrengenoverconceptmeerjarenbeleidsplanenconceptbegrotingvan

degemeenschappelijkeregeling;• Controlerendetaak;• Rechtvaninformatie;• Motieenamendement.

3.6 ExterneonderzoekenGRDB

RecentelijkzijnbijGRDBeentweetalonderzoekenuitgevoerd,tewetenhetformatie-onderzoekaf-delingWIZvanBMCAdvies,enhetevaluatieonderzoekvanbureauBerenschot.DerekenkamerKa-pelleheeftdezerapportenbetrokkeninhaardocumentenanalyse.Beiderapportenwordenhieron-derkorttoegelicht.RapportBMCIn2014heeftBMCeenformatiecalculatieuitgevoerdvoordeafdelingWIZvanGRDB.Sinds2014hebbendiverseveranderingenplaatsgevondendiegevolgenhaddenvoordebenodigdeomvangvandepersonelebezetting,bijvoorbeelddetoenamevandeinstroomvanstatushoudersenhetRijksbe-leidrondomhetlangerzelfstandigwonenendesteedsouderwordendeinwoners,waardoorhetbestuurvandeGRin2016aanleidingzagomhetformatie-calculatiemodeluit2014teherijken.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

29

Daarnaastwildehetbestuurgraagopnieuwdethermometerindeorganisatiestekenomtebeoor-delenofdehuidigeformatienogaanslootbijdewerkzaamhedendieuitgevoerdwerden.DeonderzoeksresultatenzijngepresenteerdaanhetportefeuillehoudersoverlegWIZ.DaaruitisdevraaggeformuleerdomopbasisvandezeresultateneenPlanvanAanpakvoortebereiden.Medio2016heeftookhetDagelijksBestuurdeconclusiesvanhetexterneonderzoekgedeeldendaarmeedeopdrachtverstrektomineenPlanvanAanpakdeimplementatiehiervanuittewerken.KortdaarnaheefthetAlgemeenBestuurbeslotentotaanstellingvaneeninterimafdelingshoofdWIZ.Ditbesluitwasmedeingegevendoorlangdurigziekteverzuimvanenkeleleidinggevendenenbe-stuurlijkezorgoverdecontinuïteitenkwetsbaarheidvandemedewerkersenwerkzaamhedenvandeafdelingWIZ.HetinterimafdelingshoofdWIZheeftvervolgenshetPlanvanAanpakWIZopgesteld.Debelangrijksteaanbevelingenbetroffen:-HetherschikkenvandemultidisciplinaireteamstotspecifieketeamsvoordedisciplinesActivering,InkomenenZorg,-HetuitbreidenvanhettotaleaantalteamsbinnendeafdelingWIZvan5naar6teams(introductieTeamBeleidenKwaliteit).-VersterkingvanhetmanagementteamWIZ.Dehoofddoelstellingishetverbeterenvandekwaliteitvandetotaledienstverlening.Bovendienisdeverwachtingdatzoforsebesparingengerealiseerdkunnenworden,waardoordeverhogingvandestructureelgeraamdelastenin2019beperktblijft.RapportBerenschotInhetABvandeGRDBisafgesprokeneenevaluatietehoudenoverhetfunctionerenvandesamen-werkingsorganisatieinrelatietotdehoofddoelen.Indeperiodemeitotaugustus2017heeftbureauBerenschotzichoverdezevraaggebogen,meteenevaluatierapportalsuitkomst.Inditrapportwordteenantwoordgegevenopdedriehoofdvragenvanhetonderzoek:a)InwelkematezijndedriedoelstellingenvandeGRDBmedioapril2017gehaaldvoordeviertaak-veldendieonderdeGRDBzijngebracht,alsmedevoordeGRDBinzijngeheel(organisatie)?b)Welkeknelpuntenzijnerenwatbetekenendievoorhetvervolgvandesamenwerking?c)Maakeenvergelijkingtenopzichtevandesituatiewaarindevijfdeelnemersdetaakveldenafzon-derlijkwarenblijvenuitvoeren. Berenschotkomttotdeconclusiedatdegemeentennietallepuntenvanvooruitgangenknelpuntenpertaakveldindezelfdemateervaren,maardatzijallenpositiefzijnoverdematewaarindeGRDBinkortetijddetakenheeftingevuld.HetdraagvlakvoordeGRDBisdusgoed,maarzekernietonvoor-waardelijk.Berenschotzietvierdominantekwesties:

• Erisdevraagnaaraangepastedienstverleningmeteensterkenadrukopcouleurlocalevan-uitdedeelnemendegemeenten,entegelijkertijddevraagommeerharmonisatieensynergievanuitdeGRDB.

• Deverdereverbeteringvankwaliteitisweleenvoorwaardevoorhetbehoudvandraagvlak.• Deonderlinge(historische)verschilleningerichtheidopsamenwerkingzijnnietallemaalver-

dwenen.• EengedeeldbeeldovereentoekomstigeontwikkelingvandeGRDBontbreekt.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

30

InhetAB-besluitvan5september2017ishetbestaansrechtvanGRDBbenadruktenwordendeaan-bevelingenuithetrapportBerenschotovergenomen.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

31

4 Bevindingen&Conclusies4.1 Inleiding

Indithoofdstukzullenwijtrachtenaandehandvandedooronsuitgevoerdedocumentenanalyseeninterviewseenantwoordtegevenoponzeeerdergeformuleerdeonderzoeksvragen.Debevindingenvanditonderzoekverwerkenweindeantwoordenopdedeelvrageninonderstaandeparagraaf.Dezedeelvragen,onzebevindingendaaropendebijbehorendeconclusieszijngegroepeerdaandehandvande5aspectenvanGoodGovernance,zoalsgenoemdinhetVZG-rapport“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”(2009),teweten:

• organisatie,• sturing,• beheersing,• verantwoording,en• toezicht.

Wesluitendithoofdstukafmeteeneindconclusieaandehandvandedriehoofdvragen.Deaanbeve-lingendiehieruitvolgenzullenwordenbesprokeninhoofdstuk5.

4.2 Bevindingenenconclusiespergovernance-aspect

4.2.1 Organisatie

HoeziethetprocesvanmaatschappelijkeondersteuningdoorgemeenteKapelleophetgebiedvanParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015eruit?(deelvraag1)VoorhetinbeeldbrengenvandestructuurvanhetSociaalDomeinvoordegemeenteKapellemakenwegebruikvandemindmapsdiedoordeAlgemeneRekenkamerzijnopgesteldinhetkadervanheteerdergenoemdelandelijkeonderzoeknaardeontwikkelingeninhetsociaaldomein.SindsdedecentralisatiesvoertdegemeenteKapellenogeenaantalzakenbinnenhetSociaalDomeinzelfuit.Hetgaathieromo.a.Jeugd-enjongerenwerk(lokaletoegangtotdejeugdhulp),hetgezond-heidsbeleid,preventiebeleid,onderwijsbeleid,organisatievannaschoolseactiviteitenenbeschermdwonen.

Fig.2TakenbinnenhetsociaaldomeinuitgevoerddoorgemeenteKapelle(Bron:AlgemeneReken-kamer).

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

32

Hetbetrefthierdusvooraltakenophetvoorliggendeveld5,welkevaninvloedzijnopdeuitkom-sten/resultatenbinnenhetSociaalDomein.HetgrootstedeelvandewettelijketakenvangemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordenuitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.

Letop:SWOVmoetzijnSWVO!

Fig.3TakenbinnensociaaldomeinuitgevoerddoorGR-en(Bron:AlgemeneRekenkamer)

5Voorliggendveld:alhetgeorganiseerdeondersteunendeaanbodindegemeentedatvrijtoegankelijkis.

Erisgeenindicatieofbesluitvandegemeenteofhuisartsnodigomgebruiktekunnenmakenvandeze

ondersteuning.Hiervaltookdeondersteuningonderdiemenmetelkaaralsinwonersenalsvrijwilligers

organiseert.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

33

VoorwatbetreftdeJeugdwetwordtdeinkoopvanjeugdzorguitgevoerddoorhetInkoopbu-reauJeugd.HetontwikkelenvanbeleidiseenverantwoordelijkheidvandegemeenteKapelle,alsookhetorganiserenvandetoegangtotdejeugdzorg.GemeenteKapelleheeftdetoegangtotjeugdzorgofandereuitvoeringsaspectenvandeJeugdwetnietbijdeafdelingWIZonder-gebracht,maarvoertdeze(grotendeels)zelfuit.InhetonderzoekkwamnaarvorendathetbeleidsveldJeugdzorgaltijdbuitendegemeentelijkesamenwerkingisgehoudenomdatdeCJG’svoorheenooknietbinnendeafdelingenSocialeZakenvielen.Ditisdusgeenbewustekeuzegeweest,maarvanuithetverledenzogegroeid.

Wiezijndespelers?(Deelvraag2)DebelangrijkstespelersbinnenhetsociaaldomeinvoorgemeenteKapellezijnhetSWVO,deafdelingWIZvanGRDB,GRdeBetho,Cederhof,SMWO,GGDZeelandendeInkooporganisatieJeugd.Zieookbeantwoordingvraag1.

Werk :GRDB/afdelingWIZ,Betho Inkomen :GRDB/afdelingWIZWmo :GRDB/afdelingWIZ,SWVO,Cederhof,SMWO,gemeentenJeugd :InkooporganisatieJeugd,SMWO,gemeentenGezondheidszorg :GGDZeeland,gemeenten

DaarnaastbestaatereengrootaantalverschillendeoverlegplatformenopZeeuwsniveau.Raadsle-denzijnnauwelijksopdehoogtevanhetbestaanervan,enwordenooknietopconsistentewijzegeïnformeerdoverinhoudenuitkomstenvandezeoverleggroepen.Ookisdestatuservaninveelgevallenonduidelijk.DedemocratischeinbrengvandegemeenteradenindeverschillendeZeeuwseoverlegplatformenisoverhetalgemeengenomengering.VerschillendecommissieshebbenzichgebogenoverdevraaghoeZeeuwseoverhedeninvullingge-venaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgaven,hoedatkanwordenverbeterd,enwelkemaatregelengetroffenmoetenwordenomookindetoekomsteenkrachtigeendienstverlenendeoverheidtekunnenwaarborgen.VandevisitatiecommissieCalonin2011(dezesprakover‘hetZeeuwsemodel’,waarbijdeprovinciezicherghorizontaalofnaastdegemeenteninplaatsvanenigszinsopafstandofbovendegemeen-ten,enraaddehetprovinciebestuuraanhaarregierolweerkrachtigterhandtenemen),Tafelvan15in2013(éénbestuurZeeland),commissieBalkenendein2016(bestuurlijkeslagkrachtvanregionaleoverhedeninZeelandgering,resulteerdeininvesteringsprogramma“ZeelandinStroomversnelling”),endecommissieExterneSpiegeling(ingestelddoorGedeputeerdeStatenvanprovincieZeelandnaaraanleidingvandeaanbevelingenvandecommissieBalkenende).Dezesteldedatdeprovinciezichopwerptalshoedervanregionalebelangen,waardoorgemeentenzichhier(onbewust)minderver-antwoordelijkvoorvoelen.CommissieExterneSpiegelingheefthetadviesgegevendeTafelvan15omtevormenonderdewerknaamOverlegZeeuwseOverheden(OZO).Dezelaatstecommissieconcludeerdedateropbestuurlijkniveauveelonderlingesamenwerkingwordtgezocht,maardatopraadsniveautussenverschillendegemeentenhetvertrouwennietaltestevigis,doordatraadsledenvanverschillendegemeentenweinigonderlingcontactbuitenpartijlij-nenhebben.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

34

Daarnaasthebbenop1maart2016dewethoudersinhetCollegeZorgenWelzijn(CZW)dewerk-groepZeeuwsesamenwerkingSociaalDomein(onderleidingvanCeesvandeBos,wethouderge-meenteSchouwen-Duiveland)eenopdrachtgegevenomtekomentotverbeteringvandesamenwer-kingomhiermeeeeneindetemakenaaneensituatiemetteveelbestuurlijkeenambtelijkeoverleg-gen,metonvoldoendesturing,langebesluitvormingslijnenenteweinigsamenhang.Zievoorverdereachtergrondinformatiebijlage2.Hetrapport#HoedanvandecommissieExterneSpiegelingvermeldtdateropdiverseterreineneendominantievandeprovincieaanwezigis.DitzouvolgenshetrapportondervangenkunnenwordendoordebestuurlijkedruktetesanerenentekomentoteenOZO(OverlegZeeuwseOverheden).HetOZObestaatuitdrievertegenwoordigersnamensdeVZG,éénnamensdeprovincieenéénnamenshetwaterschap,meteenonafhankelijkevoorzitter.Decommissiesteltverdervoorominhoudelijkethema’steagendereninafzonderlijkeportefeuillhoudersoverleggen(PHO’s),waarbijdethema’suithetInterBestuurlijkProgrammaalsuitgangspuntgebruiktkunnenworden.ZoalsRapportBerenschotookvermeldzijnerrondGRDB30overlegplatformenactief.Ditzijninhetmerendeeloverleggenwaarindecollegesvertegenwoordigdzijn.Dooraldezeoverleggenstaatdegemeenteraadopachterstand.Decollegeledengevenwaarmogelijkactieveinformatiemaarderaadvoeltzichtochopafstandstaan.DeAlgemeneRekenkamerconcludeertdatvooreenkleinegemeentealsKapellehetsociaaldomeincomplexisingericht.ZijgevenaandatzijhetopmerkelijkvindendatgemeenteKapelleervoorheeftgekozeneendergelijkcomplexonderdeelvanhetSociaalDomeinalsdeJeugdwetzelfuittevoeren,enditnietheeftovergedragenaandeWIZ.DerekenkamerKapelleconcludeertdatdoordelangehistorievansamenwerkingopdeBevelandenénderolvandeProvincieZeeland(ZeeuwsModel)ereeningewikkeldbestuurlijklandschapisge-groeid,waardoorgemeenteradeneenafwachtendehoudingzijngaanaannementenaanzienvangemeenschappelijkeregelingen.Dehuidigeinrichtingvanhetsociaaldomeinlijkteerdereenge-groeidesituatiedaneenbewustekeuze.Conclusiet.a.v.organisatie:

C1Hetbestuurlijklandschapbinnen(enbuiten!)hetsociaaldomeinvandegemeenteKa-pelleiscomplex.Doorsamenwerkingenuithetverleden,oprichtingnieuweGRDB,eenveel-voudvanoverlegplatformenenderolvandeprovincieisereeningewikkelderol-entaak-verdelingbinnenhetsociaaldomeinindegemeenteKapelleontstaan.

4.2.2 Sturing

Welkesturingsmogelijkhedenheeftdegemeenteraadtenaanzienvandetransities,en‘aanwelkeknoppen’kanderaaddandraaien(metnameinhetkadervanbeleidsplan(nen),verordeningen,bud-getrecht/begroting)?(deelvraag3)Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaad?(deelvraag4)Deraadheeftdevolgendesturingsinstrumenten:

• KadernotaVerbondenPartijenKapelle• KadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

35

• Demandmanagement/DVO’s• Begrotingswijziging>zienswijzeraad

Deraadheeftdebeschikkingoverdevolgendecontrole-instrumenten:

• GemeentelijkeP&C-cyclusviaParagraafVerbondenPartijen• JaarstukkenGR-en

BinnendeP&C-cyclusleverendegemeenschappelijkeregelingenhunrapportagestegenwoordigoverhetalgemeentijdigaan.BegrotingenenjaarverslagenvanalleGR-enwordentezamenopspeci-aaldaarvoorbelegderaadsvergaderingenbehandeld.KwartaalrapportageswordeniederkwartaalaanderaadaangebodenviadeLijstIngekomenStukken,bijzonderhedenwordentoegelichtineenbegeleidendememo.VoorheenwerdhierbijookgebruiktgemaaktvandeMonitorSociaalDomein,eeninitiatiefvandeWerkgroepWerkwijzeRaad.DeraadervoervooraltenaanzienvandeJeugdwetechtereenbeperkteennietactueleinformatievoorziening.DitiséénvandevoornaamsteredenengeweestdatderaadhetgemeentelijkambtelijkapparaatdeopdrachtheeftgegevendeMonitorSociaalDomeinweerstoptezetten.Vanaf2017isinformatiem.b.t.hetsociaaldomeinverwerktinhetnieuweformatvandebestuursrapportage.Omderaadteinformerenwordenmomenteelbijdebesprekingvandekwartaalrapportagesdebe-langrijkstepuntendoordeportfeuillehouderineenmemomettoelichtingenbijbehorendecijfersbijdegriffieraangeleverd,waarnadoordeagendacommissiebepaaldwordtofdezeopdeagendage-plaatstwordt.GRDBinitieertregelmatigactieveinformatieavondenvoorraadsledenvandevijfgemeenten.Radenwordenbijdeinhoudbetrokken(voorbeeld:opstellenArmoedebeleid)endaarnaastviaP&C-rapportagesgeïnformeerdoverdevoortgang.ZowordenderadenviaeensideletterbijdeJaarreke-ning2017,welkeinmei2018gepresenteerdis,geïnformeerdoverdestandvanzakent.a.v.hetPlanvanaanpakWIZ.Daarnaastwordter3á4keerperjaareennieuwsbriefaanderaadsledenverstrekt6.OokSWVOorganiseertregelmatiginformatieavondenvoorraadsleden,enwerktaandeontwikkelingvaneendashboard.RaadsledenkunnenzichviadewebsitevanSWVOaanmeldenvoordenieuws-briefvanSWVO,welke1á2keerperjaarverschijnt.DoordeInkooporganisatieJeugdhulpZeelandwordtmomenteelookgewerktaaneendashboard.Ditisnaarverwachtingditnajaargereed.Momenteelzijndegemeentenvoorinzichtindeaantallenaf-hankelijkvandeinformatiediedeInkooporganisatiekanleverenwanneerditopgevraagdwordt.

6 Dezewordtdoordegriffierviadee-mailverzonden.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

36

InhettweederapportvanVZG(2015)wordtonderscheidgemaakttussenhetcollege-enhetraads-encollegemodel,waarbijoppag.16aangegevenwordtdatbijhetcollegemodelderaadnietbetrok-kenisbijdeinvullingvanhetopdrachtgeverschap.SWVOiseenGRvolgenshetraads-encollegemodel.Hetalgemeenbestuurvandegemeenschappe-lijkeregelingSWVOwordtgevormddoordeportefeuillehouderswelzijnindecollegesvanB&Wvandebetrokkengemeenten,hiertoeaangewezendoorderaadvanelkedeelnemendegemeente.GRDeBevelandeniseenregelingvolgenshetcollegemodel.Deraadheeftgeenstemindebenoe-mingvanhetAB.HetABenDBhebbenweleenactieveinformatieplichtnaarderaden.GRdeBethoisookeenGRvolgenshetcollegemodel.Degemeenteraadheeftdemocratischgezienbijhetcollege-modeldusminderinspraakdanbijeenGR-raadsmodel.BijdeoprichtingvanGRDBiseenbewustekeuzegemaaktvoorhetcollegemodeli.v.m.debedrijfsvoeringtakenvanGRDB.Ditwasnogvoordaterzichtwasopdeaankomendedecentralisaties.DeafdelingWIZismomenteelechtermeerdanal-leenbedrijfsvoeringdoordebeperktaanwezigebeleidsondersteuningopgemeentehuizen.Landelijkisereengevoeldatgemeenschappelijkeregelingende“vervanmijnbedshow”zijn.Be-sluitenwordengetraptgenomenenerkanalleenviaeenzienswijzealsraadgestuurdworden.DezegevoelenslevenookinKapelle.InKapellespeeltookmeedattweegroteGR-enzoalsGRDBendeBethobestuurdwordendoorhetcollegealscollege-model.DithoudtindatinformatievanuitdeGR-enviadeP&C-cyclusendeactieveinformatieplichtvanhetAB-lidvandeGR(ennietrechtstreeksvanuitdeGR)verstrektwordt.Ookbijoprichtingofstatutenwijzigingstaatdegemeenteraadmeeropafstand.IndetekstvandeGRDBisdeformatvandeVZGgebruikt,maarisergekozenvoordebenoemingvantweebestuursleden(burgemeesterenwethouder)inplaatsvanéén.DaarnaastiservoorwatbetreftdegemeenteKapellegeenprioriteitaandeportefeuillehouderSociaalDomeingegeven.OokisergebruikgemaaktvaneenregiegroepmeteenbelangrijkerolbinnendeGRDB.IndeformatvandeVZGwordtaanbevolenuitsluitendcollegeledeninhetbestuurvanGR-entebe-noemen.BovendienwordtinhetVZG-rapportnietgesprokenovereenregiegroep.BijdeaanpassingvandeGRDBin2015n.a.v.deaanpassingWgrishiergeenveranderinginaangebracht.InhetBerenschotrapportwordthetvolgendegeschreven:“EenDBmetportefeuillehoudersinplaatsvan(alleen)burgemeesterszoueeningrijpendebestuurlijkewijzigingbetekenen.Bijdeverde-reontwikkelingvandeGRiserzekerredennogeensnaardehuidigestructuurtekijkenendever-houdingportefeuillehouders-burgemeestersinhetDBnaderaftewegen”.Doorintezettenopdemandmanagementendienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)kanderaadweermeersturendeencontrolerenderolpakken.DVO’smoetenhetantwoordvormenopdebe-hoeftevangemeenteraadaanmeersturingenprofessionalisering.VoorheenwasdeBegrotingGR–viahetinstrumentvanzienswijzen-eigenlijkhetenigesturingsinstrument.DeDVOisindebasishet-zelfdevoorallegemeenten,maareriswelmogelijkheidtotmaatwerk(couleurlocale).HetcollegesteltdeDVOopenvast.Zodraderaadbeschiktoverhaareigenstrategischebeleidskader(KadernotaSociaalDomein),kanhetcollegedezebijhetopstellenvandeDVO’salsleiddraadgebruikenenkanderaaddeDVO’shieraantoetsen.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

37

Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeenteraaddaar-bij?(deelvraag5)

BijdetotstandkomingvandeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio2014isnadrukkelijkge-kozenvooreengezamenlijkeintegraleaanpak,waarbijdedirecteurGRdeBevelandenendesecre-tarisSWVOambtelijkopdrachtgeverwaren.BestuurlijkopdrachtgeverwasdeStuurgroepDecentra-lisaties(namensGRSWVOenGRdeBevelanden,bestaandeuitdriewethouders).Radenzijnmiddelsinformatie-avondenbetrokkengeweestbijdetotstandkomingvandeKadernotaenderegionalebe-leidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio,enhebbenbeidenota’svastgesteld.VoordeactualisatievandeKader-enBeleidsnotaiseindjanuari2018eeninformatieavondgeorgani-seerdindeStenge,Heinkenszand,waarvoorderaden,cliëntenradenenadviesradenvandevijfge-meentenzijnuitgenodigd.Deuitkomstenvandezeavondzijngeëvalueerddooreenwerkgroepo.l.v.SWVO,waarinookbeleidsmedewerkersvangemeentenendeafdelingWIZzaten.Daarnaastisgesp-rokenmetbeleidsambtenarenenzorgaanbiedersuitdeOosterschelderegioenzijntrendsencijfersgeanalyseerd.Belangrijksteconclusievandezeevaluatie:detransitieisgelukt,transformatieisnuhethoofddoel.MomenteelwordtdoorbovengenoemdewerkgroepgewerktaaneenconceptKadernota,welkedezezomerdoorhetbestuurvanSWVOwordtbeoordeeld,waarnaditconceptnaarderadengezondenzalwordenendefinitiefgemaaktzalworden.Deinformatieavondrondomdetotstandko-ming/actualisatievandeKadernotawordendoorderaadsledenveelalervarenalseenrichtingsver-keervanuitdeSWVO.Verderiserweinigaandachtvoordestandpuntenvanderaad.Eengezamenlijkevoorbereidingvanderaadopdergelijkemomentenvaninbrengontbreekt.Ooktussendegemeenteradenvandever-schillendedeelnemendegemeenteniserweinigonderlingcontact.Opcollegeniveauzijnertalvanbestuurlijkeplatformen,maaropraadsniveauontbreektdatveelal.

Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?(deelvraag4)In de kadernota Sociaal Domein Oosterschelderegio is aangegeven dat Scoop in 2014 een rapportover de bevolkingsontwikkeling en het gebruik van voorzieningen opgeleverd heeft. Hiervoor heeftScoopgegevensgebruiktvanbijvoorbeeldVektis,hetCIZ,hetCAKenhetCBS.Voorelkedecentralisa-tieheeft Scoopper kernofperwijkaangegevenhoeveelmenseneenbepaaldevoorzieninggebrui-ken. Ook schetst het instituut een beeld voor de gehele Oosterschelderegio.Met het rapport7vanScoop is een soort nulmetingper gemeenteopgesteld. Bedoelingwasomdaarmeehet beleidsplangoed aan te kunnen laten sluiten opwat er nodig is in gemeenten. Zowel in de Kadernota SociaalDomeinalsindeRegionaleBeleidsnotaisweinigterugtevindenm.b.t.deomvangensamenstellingvandeverschillendedoelgroepen.

7TransitiesinKapelleInformatienotitie,januari2014

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

38

Conclusiest.a.v.sturing:

• C2GRDBvoldoetnietaanhetnormenkaderVZGRekenkamerKapelleconcludeertdatdeoverweginguithetrapportBerenschotoverdestructuurvanhetbestuurenportefeuillehouderopzeerkortetermijnterhandgenomenmoetworden.

• C3BeleidskaderszijnaanwezigNotaverbondenpartijen,KadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio,RegionaleBeleids-notaSociaalDomeinOosterschelderegio,onderliggendebeleidsplannen,verordeningenetc.

• C4KaderstellenderolvanderaadisbeperktDeKadernotaSociaalDomeinisgeennotametstrategischbeleidvangemeenteraden.BijhetopstellenvandezekadernotaenregionalebeleidsnotahaddenSWVOenGRDBeenleidenderol,deradenzijnenkeld.m.v.informatieavondenhierbijbetrokkengeweest.

• C5Collegemodelzetraadop(extra)afstandvanGRGRDBisontstaanuitdewensomgemeentelijkebedrijfsvoeringstakentebundelen.DoordedecentralisatievanhetSociaalDomeinisdeafdelingWIZdeeluitgaanmakenvanGRDB.DerekenkamerzietdeafdelingWIZnietalseenzuivereuitvoeringsorganisatie,waardoorhetcol-legemodelvoorditonderdeelvandeGRDBonsinziennietvoldoet.

• C6Erisnauwelijksstuurinformatievastgelegd

Ø KadernotaSociaalDomeinbevatgeenstuurinformatie/geenstrategischekadersvanderaad

Ø DoordatDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn(conclusieuitrapportBeren-schot)ishethaastonmogelijkommetprestatie-indicatorentewerken.

• C7ParagraafverbondenPartijenvoldoetnietaanBBV-enVZG–normenØ Erisgeen(structurele)informatieopgenomenm.b.t.prestatie-afsprakenenweerstands-

vermogen.

• C8DoorhetgebruikvanhetcollegemodelbijGRDBenGRdeBethowordendemogelijkhe-denvanderaadomtesturenentecontrolerenbeperkt.Ø DegemeenteradenzijndoordekeuzevoorhetcollegemodelbijdezeGR-enop(extra)af-

standgeplaatst.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

39

4.2.3 Beheersing

Hoezijnderollen/takenverdeeldtussendezeverschillendespelers,maarooktussendegemeenten?(ziedeelvraag6)

TakenGR-enzijnvastgelegdinGR-teksten.VoordeGR-engeldtdathetinprincipeuitvoeringsorgani-satieszijn,maarinzekeremateookbeleidopstellen.

VoorwatbetreftGRDBkanhetDBvandeGRgevraagdenongevraagdhetbestuurvandedeelne-mendegemeentenadviserenoverhettevoerenbeleidophetterreinvanwerk,inkomen,socialezekerheid,minimabeleid,zorgendeontwikkelingenopdelokale/regionalearbeidsmarkt.Hetdage-lijksbestuurvandeGRadviseerthetbestuurvandedeelnemendegemeenteniniedergevaltenaan-zienvandegemeenschappelijkeregelingdeBethoinhetkadervandeuitvoeringvandeWetsocialewerkvoorziening(Wsw)enParticipatiewet.

IndetekstvandeGRSWVOistenaanzienvandetaakverdelingo.a.hetvolgendeopgenomen:Deregelingisgetroffenmethetoogopdevolgendebelangen:a.derealiseringvandegezamenlijkebeleidsvoorbereiding,besluitvormingenbeleidsuitvoeringophetterreinvandewelzijnszorg;b.hetbevorderenvandeonderlingeafstemmingvanbeleidvandedeelnemersovervoorzieningenenaangelegenhedenophetterreinvandewelzijnszorg,andersdanbedoeldondera.HoewelGRDBeenfrontoffice-functieheeftenGRSWVOinfeiteeenbackoffice-functie,isereenoverlapophetgebiedvanbeleidsvoorbereiding.DitiseerderinderekenkamerbriefRegio-taxi/LeerlingenvervoergemeenteKapellegeconstateerd8.BijdeoprichtingvandeafdelingWIZheefthetSWVO,datnooiteenechteloketfunctieheeftgehad(meergerichtopinkoopenbackofficefunctie),geenbezwaargemaakttegenhetsamenvoegenvandegemeentelijkelokettentotéénfrontofficebijdeafdelingWIZ.Welzijnmetdevormingvandeafde-lingWIZdebeleidsmedewerkersbelastmethetuitvoerendbeleidrondomSocialeZakenvandever-schillendegemeentehuizenovergegaannaardeafdelingWIZ,waardoordeambtelijkeondersteuningvandeportefeuillehoudersisuitgekleed.DeafdelingWIZisdanookmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop,waardoordetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen.

8DeRekenkamerheeftinhaaronderzoekRegiotaxi/Leerlingenvervoer(2017)hetvolgendeopgemerkt:

• ErbestaateenoverlaptussendetakenvanGRdeBevelandenenGRSWVOophetgebiedvanWmo

(beleidsvoorbereiding).

• DeinvullingvandebestuursfunctiesbijdeGRdeBevelandenenGRSWVOkomtnietovereenmetde

taakveldenvandeverschillendewethoudersbinnenhetcollegevandegemeenteKapelle.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

40

OmdatGRDBvooraleeninitiatiefisgeweestvandeburgemeestersendeportefeuillehoudershierweiniginvloedophebbengehad,iserweleenperiodegeweestmeteenhoop“bestuurlijkgedoe”overderolenpositievanGRDBendievanhetSWVO.MetnamedegemeenteGoeszagindietijdeencentrumfunctievoorzichzelfweggelegdensteldedanookeenfusievanGRDBenSWVOvoor.Ondertussenisdezegedachtelosgelaten.

GemeenteKapelleismomenteelbezigomteinvestereninkennisophetgebiedvanregievoeringenopdrachtgeverschap(demandmanagement)ophetgemeentehuis,omviaDVO’sdeGR-enbeteraantekunnensturen.IneersteinstantiewerdendeDVO’sdoordeafdelingshoofdenvandeGRDBopge-steld.AangezienDVO’sdebasiszijnvoordejaarplannenvanGRDB,kwamditinfeiteneerophetkeurenvaneigenvlees.Viadeverdereprofessionaliseringvandemandmanagementbinnenhetamb-telijkapparaatvanKapelleishetdebedoelingdatdeDVO’sopgesteldwordendoordegemeentezelf.DeRegiegroepgaatvooraloverdebedrijfsvoeringsaspectenbinnendeorganisatie.Hierinhebbendegemeentesecretarissenendirectieledenplaats.DeRegiegroepvormtnietdedirectiefunctievanGRDB,maarlevertweldedirecteur.Dedirecteurisbelastmetdedagelijkseleidingvanderegeling.Hetportefeuillehoudersoverleg(POHO)wordtviahetdeelnemersoverleg(voorheencontactperso-nenoverleg,ambtelijkevertegenwoordigersvanuitgemeentehuizen)beleidsinhoudelijkgeïnformeerdoverdegangvanzakenbijGRDB/WIZ.HetportefeuillehoudersoverlegisbijGRDBvrijzwaaringezet,omdathetDBgeheeluitburgemeestersbestaat,enbesluitendusdoorburgemeestersgenomenworden.Dezebesluitenmogenalleenon-derbouwdafwijkenvanhetadviesvanhetPOHO.HetDBwordtingelichtoverhetadviesvandepor-tefeuillehoudersmeteenaldannietakkoordgevenopeenambtelijkadvies.Hierbijzijndeafzonder-lijkeargumentenofstandpuntenvandeverschillendeportefeuillehoudersnietinzichtelijk.

Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?(deelvraag7)

DevijfBevelandsegemeentenBorseleGoes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaalhebbeneenlangehistorievansamenwerking,zowelopbestuurlijkalsopambtelijkvlak.Momenteelwerkendevijfgemeentenmetelkaarsamenin31verbanden.Quaintergemeentelijkesamenwerkingzijnzijhetsterkstgerichtopelkaar,waarbijSchouwen-Duiveland(30verbanden)enTholen(29verbanden)invrijwelallegevallenaangehaaktzijn.

Kapelle Borsele Goes Reimerswaal Noord-Beveland

Tholen Schouwen-Duiveland

GRDB X X X X X

SWVO X X X X X X X

Betho X X X X X X

GGD/Inkooporga-nisatieJeugd

X X X X X X X

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

41

Aansturingviadienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)DeDVO’sdiewordengeslotenmetGRDBwordenvertaaldinjaarplannen.Inhetjaarverslagwordtverantwoordingafgelegdoverdatgenewatinhetjaarplanisopgenomen.DezeDVO’smoetenhetantwoordvormenopdebehoeftevangemeenteraadaanmeersturingenprofessionalisering.Voor-heenwasdeBegrotingGR–viahetinstrumentvanzienswijzen-eigenlijkhetenigesturingsinstru-ment.DeDVOisindebasishetzelfdevoorallegemeenten,maareriswelmogelijkheidtotmaatwerk(couleurlocale).GRDBwordtdusd.m.v.DVO’saangestuurddoordecollegesvandedeelnemendegemeenten,SWVOenBetho(nog)niet.DeBethoissindsdeomvormingeninhetsociaaldomeineenzuiveruitvoerendeorganisatiegeworden.GRDBisdeinhoudelijkeopdrachtgevervandeBetho.Bestuurlijkopdrachtge-verszijndegemeenten,maaraangeziendezewethoudersvooreengrootdeelookinhetbestuurvanGRDBzitten,ishiereenduidelijkeoverlap.

CouleurLocaleIndeRegionaleBeleidsnotaSociaalDomeinisopgenomendaterbinnendesamenwerkingruimteblijftvoorelkegemeenteomaantesluitenbijdespecifieke,lokalesituatie,oftewel“couleurlocale”.BinnendeOosterschelderegiowordtdustussendedeelnemende7gemeentengetrachthetbeleidzoveelmogelijkopelkaaraftestemmen.Voorbeeldenvancouleurlocale:devakantieweek,hetar-moedebeleidenhetSociaalTeam.InhetbeginvandeGRverliepdeuitvoeringvanditgemeentespe-cifiekebeleidnogalstroef,maardoorverbeteringindesamenwerkingverlooptditnubeter.OpditmomentwordtgewerktaanverdereharmonisatievoorstellenvoorGRDB,omdatvasthoudenaandecouleurlocalevolgensGRDBdeefficiëntievoordelendietebehalenzijnindewegstaan.DitwordtookonderschreveninhetrapportBerenschot.

HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeentenenuitvoeringsorganisaties?(deelvraag8)

HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.Deintegratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaarisgekomen.Departicipatiemiddelenwerdentot2015aangemeentenbeschikbaargesteldviaeenspecifiekeuitkering.Vanaf2015wordendemiddelenaandegemeententeverstrektindevormvaneenintegratie-uitkering.Hiermeezijndemiddelenvrijbesteedbaarvoordegemeenten.WelhebbenRijkenVNGafgesprokenomditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalintezettenvoordeuitvoeringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.BudgettenvoorGRDB(vanuitIntegratie-uitkeringGemeentefonds)zijnnietovergedragenvanuitdegemeenten.Welisper01-01-2018deautomatischebevoorschottingo.b.v.hetUitvoeringsplanWIZgeregeld.Hetisaandeportefeuillehouderomtebeslissenofn.a.v.hetUitvoeringsplandegemeen-tebegrotingaangepastdientteworden.OokvoordeBethogeldtdatbudgettenvandegemeentennietovergedragenzijn.DestijdsisdoordekwartiermakervandeWIZvoorgesteldomdefinanciëlestromenvanuitdegemeenten(WSW-budgetten)viadeWIZtelatenlopen,maarhierwarendegemeentebesturenoptegen.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

42

SWVOwordtbevoorschotdoordegemeentenenverzorgtvervolgensdebetalingenaanzorgaanbie-ders.IndebegrotingvanGRDBstaatwelkebijdrageelkegemeenteverschuldigdisvoordeuitvoeringvandetakenvanderegeling.CederhofWelzijnontvingin2017eensubsidievan€247.000.InhetkomenderekenkameronderzoeknaarsubsidieverstrekkingdoorgemeenteKapellezalhiernaderopingegaanworden.

Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?(deelvraag9)IndebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellewordtbinnenhetProgrammaSociaalDo-meingeenonderscheidgemaakttussendirecteenindirectezorg.WelisindeparagraafVerbondenPartijeneenoverzichtgegevenvandegemeentelijkebijdrageperGR.ViadebegrotingenenJaarre-keningenvandeGR-enzoumeneendeelvandeindirectekostenkunnenbepalen/benaderenaandehandvandeinformatiediewordtgegevenm.b.t.deoverheadkosten.ZozijnvoorbijvoorbeeldSWVOdezekostenterugtevindenindebegrotingenjaarstukkenonderhetprogrammaSecretariaatkosten,welkeopgesplitstzijnpergemeente.VoorGRDBzijndeoverheadkostenterugtevindenindebijlageKostenplaatsenWIZ/P&O/ICT/DirectievandeJaarrekening.DerekenkamerKapellewijsthierbijopdeNotitieVerbondenPartijenvandeCommissieBBV(oktober2016),waarinbepalingenenrichtlijnenzijnopgenoment.a.v.derapportagevanoverheadkosten,zoweldoorgemeentenalsGR-en.DezezijnvoorGR-eninwerkinggetredenmetingangvanhetbe-grotingsjaar2018.AangezienindezeBBV-richtlijnenonderscheidgemaaktwordttussenGR-enmettakenindelegatie(zoalsWmo)enGR-enmetmedewerkersindienstdiealléénoverheadtakenvoordedeelnemersuitvoeren(o.a.financiëleadministratie,P&C,treasuryenICT),voorzietderekenkamerKapelledatuitvoeringvandezerichtlijneninhetgevalvanGRDBingewikkeldis.Hoeverlooptdekostentoedelingnaargemeenten?(deelvraag10)DekostentoedelingvanGR-ennaardegemeentenverlooptperGRverschillend.IndebegrotingvanSWVOwordtaangegevendenaarramingdoorelkegemeenteverschuldigdebij-drageindekostenvanhetsecretariaat.Terberekeningvandegemeentelijkebijdragenwordendesecretariaatskostentoegerekendnaardevoorzieningenenactiviteitenvolgenseenjaarlijksvasttestellenverdeelsleutel,welkedeeluitmaaktvandeontwerp-begroting.Dezewordtberekendopbasisvanhetaantalinwonersvandegemeentenop1januarivanhetjaar,voorafgaandaanhetjaarwaar-voordebijdrageisverschuldigd.VoorwatbetreftGRDBisinderegelingopgenomendatindebegrotingstaatwelkebijdrageelkegemeenteverschuldigdisvoordeuitvoeringvandetakenvanderegeling.HoedezebijdragewordtberekendstaatnietindetekstvandeGRvermeld.IndebegrotingvanGRDBstaatvermelddatdebijdragenwordentoegerekendopbasisvandeformatievandedeelnemendegemeenten,eenvastbedrag,hetaantaluitkeringsgerechtigdenenhetWmo-budget.Conclusiest.a.v.beheersing:

• C9TenaanzienvanbeleidsadviseringbestaatereenoverlaptussendetakenvanGRDBenSWVO

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

43

DoordatbijdevormingvandeafdelingWIZdeambtelijkeondersteuningvandeportefeuille-houdersverisuitgekleed,doetdeafdelingWIZindepraktijkmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop.HierdoorzijndetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsgaanoverlappen.

• C10KapellezetinopdemandmanagementomgripopGR-entevergrotenTotnutoezijneralleenvoorGRDBDVO’sopgesteld,voordeoverigeGR-ennogniet.Boven-dienconcludeertBerenschotinhaarrapportdatdekwaliteitvandeDVO’smetGRDBvanon-voldoendekwaliteitzijn.RekenkamerKapelleconcludeertdathetdemandmanagementver-derdoormoetvoeren.

• C11InformatievoorzieningrichtingraadisbeperktØ MonitorSociaalDomein:doorraadgeïnitieerd,maarondertussenalweergestopt.Wordt

nuverwerktindebestuursrapportage.Ø NieuwsbriefGR-en:alleendoorGRDBwordtopregelmatigebasiseennieuwsbriefaan

raadsledenverstuurd.

4.2.4 Verantwoording

HetbestuurvaneenGRdientverantwoordingafteleggenoveralleopgedragentaken(realisatiedoelstellingenensamenwerkingsafspraken).Tevensdienenzijinzichttegeveninrechtmatigheid,doelmatigheidendoeltreffendheid.HetbestuursorgaandateenlidvanhetABheeftaangewezen(inhetgevalvanSWVOderaad,bijGRDBendeBethohetcollegevanKapelle)kanhetAB-lidterver-antwoordingroepenvoorhetdoorhemofhaargevoerdebestuur.HetalgemeenbestuurvaneenGRlegtaandegemeenteraadverantwoordingafviadejaarstukken(jaarverslagplusjaarrekening),waarophetBBV(BesluitBegrotingenVerantwoording)vantoepas-singis.DaarnaastwordtinhetVZG-rapport“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”aanbe-volenomindedoorhetBBVverplichteparagraafVerbondenPartijendeprestatieafsprakenoptenemendiemetdeGR-enzijngemaakt.VervolgensdientdeGRinhaarjaarstukkentevermeldenofdeafgesprokenprestatie-indicatorenwelofnietbehaaldzijn.Conclusiet.a.v.verantwoording:

• C12BijGRDBenGRdeBethokanderaadhetAB-lida.g.v.hetcollegemodelnietindividueelterverantwoordingroepen,alleenhetcollegeinzijngeheel.

• C13ParagraafVerbondenPartijengemeenteKapellevoldoetnietaandeVZG-norm.Indezeparagraafwordtgeeninformatiegegevenoverdeprestatie-afsprakenmetdever-schillendeGR-en.

4.2.5 Toezicht

Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldzijncontrolerenderoloptimaaltevervullen?Enhoeheeftderaaddezerolvervuld?(deelvraag12)ViadejaarlijksebesprekingvandeGR-enineenaparteraadsvergaderingvoordegemeenteraadKa-pelle,wordenraadsledend.m.v.dereguliereP&C-producteninstaatgesteldhuncontrolerendetaaktenaanzienvanGR-enuitteoefenen.Debegrotingenenjaarstukkenwordenbehandeld,inclusief

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

44

eentoelichtendememovandeportefeuillehouder.VoordegemeenteraadKapelleisditmomenteelhetenigeinstrumentomhuncontrolerenderolt.a.v.GR-enuittevoeren.BijdeVeiligheidsregioZeelandisrecenteenraadsklankbordgroepopgerichtwaarbijnaalleZeeuwsegemeenteaanmeedoen.OokbijdeevaluatievanGRDBdoorBerenschotisgebruikgemaaktvaneenklankbordgroepwaarraadsledenzittinginhebbengehad.InhetoverdrachtsdocumentvandeWerkgroepWerkwijzeRaadwordtaangegevendatdestandpun-tenvanderaadinKapelletenaanzienvannutennoodzaakvaneendergelijkeklankbordgroepuit-eenlopen.Dewerkgroepadviseertterughoudendheidt.a.v.klankbordgroepen,enhieralleenaandeeltenemenwanneerereenduidelijkenafgebakenddoeliswaarmeederaadkaninstemmen.RekenkamerKapelleiszichervanbewustdatdoordekeuzevoorhetcollegemodelbijGRDBendeBethoderaadopindirectewijzeop(extra)afstandvandeGR-enisgeplaatst.Dithoudtindatderaadhaarbeslissingsbevoegdhedenoveruitvoeringstakenheeftovergedragenaanhetcollege.Ech-ter,derekenkamerisvanmeningdatdeverantwoordelijkheidvoorhetopstellenvaneenstrategischbeleidskadernogaltijddeverantwoordelijkheidvanderaadis.DitisvooralbijdeafdelingWIZvanGRDBvanbelang.Deelnameaaneenklankbordgroeplijktdusweinigzinvolvoorraadsleden,maarwanneerraadsledeneenduidelijkerbeeldzoudenhebbenvanhunstrategischebeleidsuitgangspuntenzoueendergelijkedeelnamedecontrolerendemogelijkhedenvanderaadweldegelijkkunnenvergroten.IndeKadernotaVerbondenPartijenvandegemeenteLeusdengaatmenzelfsnogeenstapverder.Indezenotawordtgesprokenoverhetbenoemenvanzogenaamderapporteurs.Deraadbenoemtvoorderaadsperiodeeenofmeerraadsledenpergemeenschappelijkeregelingalsrapporteurs.Dezeont-vangendeverslagenvandevergaderingenvanhetAlgemeenBestuurvanderegeling.Zijvolgennauwgezetdeontwikkelingenbinnendezegemeenschappelijkeregeling.Alsderaadomeenzienswij-zewordtgevraagdofdemogelijkheidtothetindienenvanwensenenbedenkingenwordtgeboden,gaandebetreffenderapporteurshiermeeaandeslag.Zijonderzoekenhoedefractiesdenkenoverdevoorstellenvanhetbestuur.Indiendaartoeaanleidingissteltderapporteureenzienswijzeop,eventueelindevormvanmotieofamendement,enstreefternaardatdeanderefractiesdaarmeekunneninstemmen.Indienhetnietluktomtotovereenstemmingtekomenpresenteertderappor-teurdediscussiepunteninderaad.RekenkamerKapelleonderschrijftdebenoemingvanrapporteursalsmogelijkheiddeafstandtusseneenGRendegemeenteraadteverkleinen.Conclusiet.a.v.toezicht:

• C14Decontrolerendeentoezichthoudenderolvanderaadisbeperkt.

4.3 Beantwoordinghoofdvragen

1. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievande

Participatiewet,JeugdwetenWmo2015?HetSociaalDomeinvoordegemeenteKapelleisalsgevolgvaneenlangehistorievansamen-werkingtussendeBevelandsegemeenten,dieallangvoordedecentralisatiesvanstartisge-gaan,eencomplexgeheelgeworden.Eengrootdeelvandegemeentelijketakenwordtuitge-

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

45

voerddoorgemeenschappelijkeregelingen,waarbijereenoverlapisontstaantussentakenvandeverschillendeGR-en(GRDBenSWVO).DaarnaastiserdoorhetverplaatsenvanbeleidsadviseursvandegemeentelijkeafdelingenSo-cialeZakennaardeafdelingWIZdesituatieontstaandatdeportefeuillehoudersondersteundengeadviseerdwordendoordegemeenschappelijkeregelingGRDB.MiddelsdeinvoeringvandemandmangementenDVO’sprobeertdegemeenteKapellemeergriptekrijgenopdeGR-en.

2. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?DebudgettenvanuitdeIntegratie-uitkeringwordennietrechtstreeksnaardeGR-enoverge-heveld.DeGR-enwordenviabevoorschottinggefinancierd.Hierdoorbehoudtdegemeentezichtopdebudgettenbinnenhetsociaaldomein.Deorganisatie-ofsecretariaatskostenvandeGR-enwordenviaverdeelsleutelsaandedeelnemendegemeententoegerekend.

3. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomtversterktworden?DoordeWerkgroepWerkwijzeRaadisaanbevoleneenNotaVerbondenPartijenoptestellenendeVZG-rapporten“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”en“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen”vasttestellen.Ditisbeidegebeurd,zodaterwatbetreftGR-enendekaderstellendeencontrolerenderolvandegemeenteraadhierbijeenduidelijkkaderligt.VoorGRSWVOisditkadergrotendeelsgevolgd.BijdeoprichtingvanGRDBisweldeblauwdrukvandeVZGgebruikt,maarisommoverenderedenengekozenvooreenafwijkendsturingsmodel(collegemodel)eneenafwijkendebe-sturing(tweevertegenwoordigerspergemeenteinhetbestuuri.p.v.één).DemogelijkheidomtekiezenvooreencollegemodelisconformdeWgr2015endeNotaVerbondenPartijenKa-pelle,maarwordtnietaanbevolendoordeVZG.IndeblauwdrukvoorGR-envandeVZGwordtinartikel9,lid2gestelddatderaadéénbestuurslidbenoemt.DerekenkamerconcludeertdatdoordekeuzevooreencollegemodelvoorGRDBdegemeen-teraadopafstandisgeplaatst.HetcollegemodelvoldoetvolgensderekenkamervooreenGRophetgebiedvanbedrijfsvoeringstaken,maarnietvoordeafdelingWIZ.DerekenkamerconcludeertdattenaanzienvanditpuntdeNotaVerbondenPartijenKapellenietovereen-komtmetdeaanbevelingenuithetVZGrapport”Aanpakvooreengoedesamenwerkingtus-sengemeentenengemeenschappelijkeregelingen”welkedoordegemeenteraadvanKapelleisaangenomen.DaarnaastconcludeertderekenkamerdatdeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegionauwelijksconcretedoelenenindicatoren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.DezeKadernotagaatmeeroverhoemendetakenenverantwoordelijkhedenbinnenhetsociaaldomeinwilbeleggenenuitvoeren.Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervanderaad.OokwordenindeParagraafVerbondenPartijenvandebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellegeenprestatie-afsprakenopgenomen.HierdoorwordthetvoorderaadmoeilijkdeGR-en(viadeParagraafVerbondenPartijen)tecontrolerenopbehaalderesulta-ten.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

46

5 Aanbevelingen5.1 AanbevelingenrekenkamerKapelle

DeverschillendeGR-en(GRDB,SWVO,Betho)vormeneenonmiskenbareschakelvoordesamenwer-kingtussendeBevelandsegemeentenbinnenhetSociaalDomein,dusishetvangrootbelangdatdegovernanceduidelijkentransparantisingericht.Ditversterkthetwederzijdsvertrouwen,duidelijk-heidintaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkheden,watdesamenwerkingtengoedekomt.Vandaardatwijonzeaanbevelingenookhebbengegroepeerdaandehandvande5governanceas-pecten:Aanbevelingent.a.v.organisatie:

Ø A1HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).Dezeaanbevelingisre-centelijkdoordeProvincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.

Ø A2PasdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.Ø A3Neemhetstrevennaarminimaliserenvanhetaantaloverlegplatformenopinhetcoa-

litieakkoord.Ziehiervoordeaanbevelingenuithetrapport#Hoedan(CommissieExterneSpiegeling)omtrenthetOZO9endedoelstellingenvandeWerkgroepZeeuwsesamen-werkingsociaalDomeino.l.v.Ceesv/dBos.

Aanbevelingent.a.v.sturing:

Ø A4BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapel-lezichbewustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbudgetten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbe-leid(optestellendoordeGR).Derekenkamerbeveeltaaneenduidelijkescheidslijnhiertussenaantebrengen.

Ø A5ZetvaartachterdeprofessionaliseringvandemandmanagementbinnendegemeenteKapelle,enverbeteropdezemanierdekwaliteitvandeDVO’s.

Ø A6StelvooralleGR-eneenDVOop.

9 OZO=OverlegZeeuwseOverheden

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

47

Aanbevelingt.a.v.beheersing:

Ø A7ZorgdatindeDVO’sgoedeafsprakengemaaktwordenm.b.t.stuurinformatie(indica-toren),zodatdezedoorderaadgemonitordkunnenworden.

Ø A8DoordeVZGwordtaanbevolenomtewerkenmetnieuwsbrievenaandegemeentera-den.DeRekenkamerKapelleonderschrijftdezeaanbeveling.

Ø A9DecommissieExterneSpiegelingadviseertdeZeeuwsegemeenteradenzelfafsprakentemakenoverdemanierwaaropregionaleonderwerpenwordengeagendeerdenbe-sprokenindegemeenteraad.Griffiersdienenhierineentrekkendeenverbindenderoltespelen.Omdatraadsledenmeereffectieveinvloedkrijgenalsdatinallegemeentenopongeveerdezelfdemaniereniniedergevalophetzelfdetijdstipgebeurt,ishetaantebe-velenomditregionaalaftestemmen.RekenkamerKapellesluitzichaanbijdezeaanbe-velingenadviseertderaaddezeafsprakenvastteleggenindeNotaVerbondenPartijen.

Aanbevelingt.a.v.Verantwoording:

Ø A10VerbeterdeParagraafVerbondenPartijenconformBBV-enVZG-normen,doorookprestatie-afsprakenmetGR-en(indicatoren)eninformatieoverhetweerstandsvermogenvanGR-enindezeparagraafoptenemen.

Aanbevelingent.a.v.Toezicht:

Ø A11IndeVZGrichtlijnwordtgesprokenovereenbegeleidingscommissie.DeRekenkamergaateenstapverderenbeveeltnetzoalsbijGRVeiligheidsregioZeelandaaneenklank-bordgroepintestellenvanraadsledeneneventueeldeskundigen.Ookdecommissieex-ternespiegelingheeftaanbevolenombijgemeenschappelijkeregelingenraadsledeneenmeeractieveroltegevendoorhetinstellenvanregionaleadviescommissies,naarhetvoorbeeldvandeklankbordgroepdieinhetlevenisgeroepenbijdeVRZ.IndenotaVer-bondenPartijenvandegemeenteLeusdenheeftmengekozenvoorhetinstellenvanzo-genaamde“rapporteurs”.RekenkamerKapellezietditalseengoedeaanvullingopdeeerdergenoemdeklankbordgroep.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

48

6 Wederhoor&Nawoord

6.1 Wederhoor

Hetconceptrapportis–zoalsgebruikelijk–voorgelegdaanhetcollegevoorwederhoor.Hierondertreftuaanhetintegralewederhoorcommentaarvanhetcollege.

NBOmdatdewederhoorversienoggeensamenvattingbevattewijktdedebladzijdenummeringindezede-finitieveversieaf.Dewederhoorreactievanhetcollegeverwijstdusnietnaardejuistebladzijdenindezeversie.Omtochdeverwijzingtekunnenteruglezenmoetvoordegenoemdebladzijdenummersinhetweder-hoor5bladzijdenwordenopgeteldnaardebladzijdeindezevoorliggendeversie.Eenverwijzingnaarbij-voorbeeldbladzijde31isindezeversiebladzijde35.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

49

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

50

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

51

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

52

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

53

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

54

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

55

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

56

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

57

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

58

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

59

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

60

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

61

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

62

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

63

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

64

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

65

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

66

6.2 Nawoordrekenkamer

Aandehandvandewederhoorreactievanhetcollegekomenwijtotdenavolgendereactie.Perop-merkingvandegemeentegevenweaanofwedeopmerkingovernemenenverwerkenofwedaareenanderemeningoverhebbenofdezevoorkennisgevingaannemen.

WederhoorreactiecollegegemeenteKapelle

Reactierekenkamer

Algemeeninhoudelijkeopmerkingen

1 Voordeinvullingvandehoofdvragenvanhetonder-zoekwordtaangeslotenbijdegovernanceaspectenuithetVZG-rapport"Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen"uit2009.Deinhetrapportgekozenuit-werkingdaarvanleidttotveelaandachtvoorstructuurenorganisatie.Zowordterveelaandachtbesteedaandewijzewaaropdegovernancevansamenwerkings-verbandenoponderdelenaldannietanderszoukun-nenwordenopgezet.Daarbijkomtonvoldoendeheldertotzijnrechttenaanzienvanwelkeaspectendege-meenteraadeigenstandigebevoegdhedenheeft(enkaderstellendkanopereren)enwaarhetcollegebe-voegdhedenheeft(enwaardegemeenteraadcontrole-rendkanopereren).

DerekenkamerheeftzichbijditonderzoekinderdaadgebaseerdophetVZG-rapport"Aandeslagmetgemeenschappelijkerege-lingen"uit2009enhetVZG-rapport“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeen-tenengemeenschappelijkerege-lingen”uit2015.DezerapportenvormdenookdebasisvoordeNotaVerbondenPartijenKapelle.Omdekaderstellendeencontro-lerenderolvanderaaduittekunnenoefenendientzijzichttehebbenopalleaspectenvandegovernance.Wijonderzoekenenbeschrijveninditrapportzakenmetnamedoorde“bril”vandegemeente-raad.

2 Watbetreftdeinrichtingvandeintergemeentelijkesamenwerkingen(endecomplexiteitdaarvan)be-steedtdeRekenkamerinhetrapportonvoldoendeaandachtaandebestuurlijkekeuzendieinhetverle-denzijngemaaktendedaarbijgehanteerdeafwegin-gen(metnamein2013).

Derekenkamerheeftkennisge-nomenvandebesluitenaan-gaandedeZeeuwsbredeaanpakJeugdzorgendesamenwerkingo.h.g.v.socialezakenen(uitvoe-rendezorgvoorzieningenbinnendeGRSamenwerkingdeBeve-landen(ziebijlage3bijweder-hoorreactie),maarziethierbijgeennoodzaakdetekstenonsstandpunttenaanzienvandebestuurlijkeinrichtingvanhetsociaaldomeintewijzigen.Webenoemeninhetrapportdeglobalegeschiedenisencontext

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

67

waarine.e.a.isontstaan.Het-geenonsinziensvoldoendeisvoorditrapport.

3 InhetrapportmaaktdeRekenkameronderscheidtus-seneen"collegemodel"eneen"raadsmodel"alshetgaatoverdeinrichtingvandeGRSamenwerkingDeBevelanden.Daarbijwordttenonrechtedesuggestiegewektdatereenvrijekeuzebestaatomvoorheteneofvoorhetanderemodeltekiezen,waarbijhetraads-modelbovendienalsideaalwordtbeschouwd.Hettehanterenmodelhangtechteronlosmakelijksamenmetdeaardvandeovergedragenbevoegdheden.

BinnendeWgrisvastgelegddatbijeengemeenschappelijkerege-linggekozenkanwordenvoorhetzogenaamdecollegemodel.Derekenkamerisnietopdehoogtevanhetbestaanvaneenverplichtingomvooreenderge-lijkmodeltekiezen.

4 DeconclusievandeRekenkamerdatdesturingvandeGRSamenwerkingDeBevelandennietaanhetnor-menkadervandeVZGzouvoldoenkunnenwenietdelen.InhetrapportvandeRekenkamerwordtinelkgevalonvoldoendeaandachtbesteedaandedaarbijrelevanteoverwegingen.

Aangeziendegemeenschappelij-keregelingdeBevelandennietconformdemodelregelingvandeVZGisopgesteld(zieookpunt3),meentderekenkamertekun-nenconcluderendatdesturingvanGRDB(middelshetcollege-model)nietvoldoetaanhetnormenkadervandeVZG.

5 Bijhetvoorstelomdegemeenteradenmeersturingtegevenopdegemeenschappelijkeregelingdoorintezettenopdienstverleningsovereenkomstenende-mandmanagement,besteedtdeRekenkameronvol-doendeaandachtaandeomstandigheiddatdevast-stellingvandienstverleningsovereenkomstenbehoorttotdeuitvoeringstaakvandecolleges.

Naaraanleidingvandezeopmer-kingheeftderekenkamerindedefinitieveversievanhetrapportdevolgendezinoppag.31toe-gevoegd:“HetcollegesteltdeDVOopenvast.Zodraderaadbeschiktoverhaareigenstrate-gischebeleidskader(KadernotaSociaalDomein),kanhetcollegedezebijhetopstellenvandeDVO’salsleiddraadgebruikenenkanderaaddeDVO’shieraantoetsen.”

6 DeRekenkamerlijkt(tenonrechte)teveronderstellendatbeleidsvoorbereidingniettotdeuitvoeringstaakvandecollegeshoort.

Zonderdebevoegdhedenvanhetcolleget.a.v.beleidsvoorbe-reidingterdiscussietestellen,wilderekenkamerhierbijnog-maalsnadrukkelijkstellendatderaadteallentijdeverantwoorde-lijkisvoorhet(laten)opstellenvaneenstrategischbeleidskader,aangezienderaadhethoogstebestuurlijkeorgaanbinnendegemeenteis.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

68

DaarnaastwijzenwehierbijooknogophetdocumentvandeVNG:“Intergemeentelijkesa-menwerkingtoegepast”(Hand-reikingvoortoepassingvandeWetgemeenschappelijkerege-lingen),pag.12.

7 Inhetrapportwordenderollenentakenvandirectie-raad,regiegroependirecteurbinnendeGRSamenwer-kingDeBevelandennietgoedonderscheiden.

Naaraanleidingvandeopmer-kingenhebbenwijdetekstindedefinitieveversieopditpuntaangepast.

Specifiekeopmerkingen(ziebijlagebijwederhoorreactie)

8 Blz.6en7:“HetRijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdejeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandege-meentenovergedragen.”Striktgenomengeldtdital-leenvoordeJeugdzorg.Deinhetkadervandedecen-tralisatiesovergedragentakenWmokwamenuitdeAWBZ,terwijldetakendieonderdeParticipatiewetvallenalbijdegemeentenondergebrachtwaren.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdezeechternietindetekstmeegenomen.

9 Blz.7,par.1.2:“Per1januari2015iseenaantalbe-langrijkewetswijzigingendoorgevoerd.AlsgevolgdaarvanzijnveelvandegemeentelijketakenophetgebiedvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015overgedragenaangemeenschappelijkeregelingen.”DitgeldtalleenvoordenieuwetakendieonderdeWmozijngebracht.TakenophetgebiedvandeWmoenWswwarenalondergebrachtbijgemeenschappelijkeregelingen(SWVO,DeBetho),terwijldecollegesin2013aldeGRDBwarenaangegaan,waarinwasvastge-legddattakenophetgebiedvansocialezakenenWmoinsamenwerkingzoudenwordenuitgevoerd.EnvoordeJeugdwettakenisin2014albepaalddatdaarvoorzouwordenaangeslotenbijsamenwerkingopprovinci-aalniveau.Opbasishiervankanookdevraagwordengesteldofdedaaropvolgendezin(“Gemeenteradenvoelenzichhierdoorvaakopafstandgezetenhebbenvaakhetgevoeldegripopdezeorganisatieskwijttezijn”)ookopgaatvoordehieraandeordezijndeon-derdelenvanhetsociaaldomein.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdezealsvoet-noottoegevoegd,maarzietver-dergeennoodzaakomdezin“Gemeenteradenvoelenzichvaakopafstandgezetenhebbenvaakhetgevoeldegripopdezeorganisatieskwijttezijn”verderaantepassen.Zieverderhoofd-stuk3vanhetVZG-rapport“Aanpakvooreengoedesamen-werking”(2015),waarinookge-refereerdwordtaanditlandelij-kebeeldrondomdeproblema-tiekdieGR-eninzijnalgemeen-heidmetzichmeebrengen.

10 Blz.10,par.2.1:“Per1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewetookdaadwerke-lijkinwerkinggetreden.Hiermeeisdetransitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzogenaamdetransformatieproces”.Deoverdrachtvan

Dankvoordezenuancering.Dezeisechternietovergenomenindetekst.Derekenkamervolgtdemeestgebruikelijketerminolo-gie.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

69

takenaandegemeenten(dushetprocesvandedecen-tralisatieszelf)iseenzelfstandigprocesgeweest.Pastoendieoverdrachtvantakenwasafgerondisdetran-sitiefaseingetreden.Naafrondingdaarvanvolgtdetransformatie.Erwasdussprakevandriefaseninplaatsvan2.

11 Blz.11,bovenaan,Wetmaatschappelijkeondersteu-ning2015.Gemeentenvoerdenalsinds1994deWetvoorzieningengehandicaptenuit,opbasiswaarvanvervoersvoorzieningen,rolstoelvoorzieningenenwoonvoorzieningenwerdenverstrektaangehandicap-ten.DeWvgisin2007opgegaanindeWmodoortoe-voegingvano.a.dehuishoudelijkehulp.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdeteksthier-opaangepast.

12 Blz.11,par.2.3,gemeentelijkbeleidskader.Indeeer-stealineawordtaangegevendatgemeentenindeOos-terschelderegioindeaanloopnaardetransitiesophetgebiedvanwerkeninkomen,jeudgzorgenWmohunbestuurskracht,capaciteitenkwaliteithebbengebun-deldomzichgezamenlijkvoortebereiden,watheeftgeresulteerdinverschillendekader-enbeleidsnota’s.AlseerstewordtdandeKadernotaverbondenpartijenKapellegenoemd.Maardatiseennotadieweinigmetbundelingvanbestuurskracht,capaciteitenkwaliteittemakenheeftnochmetvoorbereidingopdedecentrali-saties.DenotaisalleendoordegemeenteraadvanKapellevastgesteldvoorheteigenhandelen(omgaanmetGR-en).Hoortdezenotadanwelindezepara-graafthuis?

Derekenkamerkanzichnietvin-denindezeopmerkingoverdepositievandeKadernotaVer-bondenPartijenKapelle.Dere-kenkamerzietdezenotaalsdebasisvoorgemeentelijkesa-menwerking,waarinhetge-meentebestuur(college+raad)heeftbeschrevenhoeomtegaanmethuidigeentoekomstigever-bondenpartijen.Vandaardatdezeisopgenomenalsonderdeelvanhetgemeentelijkbeleidska-der.

13 Blz.12/13:Degemeenteraadheeftop11maart2014(alleen)ingestemdmetdeKadernotasociaaldomeinOosterschelderegio2014ennietvastgesteld(zichdusnieteigengemaakt).DatzelfdegeldtvoordeRegionalebeleidsnotasociaaldomeinOosterschelderegio2015-2018.Hetcollegeheeftop14oktober2014ingestemdmetdezeregionalebeleidsnota(endusooknietvast-gesteld),terwijldezevervolgensterkennisnameisaangebodenaandegemeenteraad.Tegendezeachter-grondkanduswordenafgevraagdofdezebeidenota’swelhetpredicaatvan‘sturingsinstrument’dienentekrijgenzoalsdatopblz.29,onderaan,wordtgesteld.Zieookblz.32bijdeconclusies:dedoorderaadvast-gesteldebeleidskaderszittenindebeleidsnota’senverordeningen.Erisveelmeeraanleidingomdebo-venaanpagina14genoemdebeleidsnota’senverorde-ningenalssturingsinstrumententebestempelen,om-

Inhetraadsvoorstelvan11maart2014wordtderaadinder-daadgevraagdintestemmenmetdeKadernotaSociaalDo-meinOosterschelderegio.ZowelindeagendavanbetreffenderaadsvergaderingalsindemotieCUwordtgesprokenovervast-stellingvandekadernota.Derekenkamergaaterdusvan-uitdatdezenota’salssturingsin-strumentbeschouwdkunnenworden.KadernotaPreventiebeleidSoci-

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

70

datindezestukkenderaadhaarbeleidvoorhetsoci-aaldomein(kaderstellend)heeftvastgesteld(zieookhiervooronderpunt5,beleidsvoorbereidingenWIZ).Overigensontbreektinhetrijtjeopblz.14nogdedoorderaadop24januari2017vastgesteldeKadernotaPreventiebeleidSociaalDomeingemeenteKapelle.

aalDomeingemeenteKapelleisindeteksttoegevoegd.

14 Blz.16,par.3.2:bijdezetoelichtingopdehistorievandesamenwerkinginhetsociaaldomeinmissendeGGDZeelandenDeBetho.

GRdeBethowordtnadertoege-lichtoppag.19,GGDZeelandzienwealseenprovincialesa-menwerking.

15 Blz.17,2010:deintentieverklaringisdoorvijfcolleges(engeenvier)ondertekend:Borsele,Kapelle,Goes,Noord-BevelandenReimerswaal.

Ditisindetekstaangepast.

16 Blz.17,20,28:opdiverseplaatseninhetrapportwordtgesprokenover‘Cederhof’,terwijlhetomCe-derhofWelzijngaat,zijndeeenonderdeelvandeover-koepelendestichtingCederhof.

Cederhofissinds2014ingevoerdalswerknaamvoordeStichtingOuderenzorgKapelle.OnsinzienswordtbijdebeschrijvingvanCederhof(pag.26)uitgelegddatmetnamehetonderdeelCeder-hofWelzijntakenvoordege-meenteKapelleuitvoert.

17 Blz.17,par.3.3,opsommingspelersveld:voordeWmoenvoordeJeugdontbreekthetSMWOdieooktakenopdebeideonderdelenuitvoert.Hetzelfdeopblz.28bovenaan.

Ditisindetekstaangepast.

18 Blz.18,bovenaan.HettaakveldInformatievoorzieningisop1juli2017formeelinwerkinggetreden.Ervallendusnu4afdelingenonderdeGR.

Ditisindetekstaangepast.

19 Blz.18,tweedealineavanonderen:“In2013isdeGRvastgesteldindecollegesmettoestemmingvanderaden(metoverdrachtvanbudgetbevoegdheid)”.On-duidelijkiswatmetditlaatstetussenhaakjeswordtbedoeld.Erisgeensprakevanbudgetoverdracht.DeGRDBdient,alsalleandereGR-en,eenbegrotinginennavaststellingvandezebegrotingwordtdeGRopba-sisvanbevoorschottingbekostigd.Debudgettenblij-veninbeheerbijdeafzonderlijkegemeenten.HetvoorsteliswelgedaanombudgettenrechtstreeksnaardeGRDBtelatenoverdragen,maardaarisniettoebesloten.

Ditisindetekstaangepast.

20 Dezelfdealinea:formeelishetpersoneeluitdienstvandegemeenteenindienstvandeGRgegaan.

Ditisindetekstaangepast.

21 Blz.19,onderaan:derolvanhetSWVOophetterrein Dankvoordezeaanvulling,ditis

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

71

vandeWetmaatschappelijkeondersteuningwordtnietbenoemd.Ditzijndezelfdealsopblz.21wordtbe-schrevenvoordejeugdzorg.

indetekstaangepast.

22 Blz.20,bovenaan:indeeerstedriealinea’sstaatdriekeerbeschrevenhoehetSWVOisgeorganiseerd.Eenorganogramzoalsopblz.21zouduidelijkerzijn.

Derekenkamerheeftdezedub-belingindetekstaangepast.

23 Blz.20,onderaan:hetkopjemoeteigenlijk‘CederhofWelzijn’luiden,omdatalleendatonderdeelvanCe-derhofvoordegemeentevanbelangis.DebeschrijvingvanderelatietussengemeenteenCederhofWelzijnisweergegevenindelaatstealinea.

Ziebeantwoordingonderpunt16indezewederhoorreactie.

24 Blz.21,bovenaan:hetkopjedienteigenlijkteluiden:‘InkooporganisatieJeugdhulpZeeland’.Bijdeopsom-mingvandetakenenrolmoetbijheteerstebolletje“zorg”wordenvervangendoor‘jeugdzorg’.

Ditisindetekstaangepast.

25 Blz.22,par.3.5,tweedealinea:waardoelthetgestelde“viadedelegatiebesluiten”op?Wordtbedoelddatraden,collegesenburgemeesteralleeneengemeen-schappelijkeregelingkunnenaangaanalszijdaartoeviadelegatiebesluitenbevoegdzijngeworden?(Watjuridischnietjuistis,hetaangaanvaneenGRkanookopbasisvaneenoriginairebevoegdheidstoekenningplaatsvinden).Ofwordtbedoelddatdegemeenschap-pelijkeregelingenviadelegatiebesluitentotstandko-men?(watookjuridischgeziennietjuistis,omdatdebevoegdheidsoverdrachtplaatsvindtalsonderdeelvanhetbesluittothetaangaanvandegemeenschappelijkeregeling).

Naaraanleidingvandezeopmer-kingisditisindetekstaange-pastconformWgr2015(art.1,lid1).

26 Blz.26,par.4.2.1:indetekstontbrekeneenpaares-sentiëletakenophetgebiedvanhetsociaaldomein,tewetendelokaletoegangtotdejeugdhulp(doetdegemeentezelf),hetgezondheidsbeleidenhetonder-wijsbeleid.InhetschemaontbreekthetGebiedsteamJeugd,delokaletoegangtotjeugdhulp.

Dezetakenzijnaandeteksttoe-gevoegd.Deschema’svandeAlgemeneRekenkamerzijnnietaangepast.Dezezijndestijdsterverificatieaandegemeenteaan-gebodenenvervolgensver-spreid.

27 Inhetschemaopblz.27bovenaanmistdeInkoopor-ganisatieJeugdhulpZeelanddiebijdeGGDisonderge-bracht.

Zievorigepunt.

28 Blz.28,bovenstealinea:degemeenteKapellevoertzoweldefrontoffice-alsdebackoffice-functiezelfuit.

Ditisindetekstaangepast

29 Blz.29,tweedealineavanboven:gesteldwordtdatvolgenshetrapportvandeCommissieSpiegelingZeeland,eendominantievandeprovinciekanworden

Ditisindetekstaangepast

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

72

ondervangenomineenOZOalleenportefeuillehou-derszittingtelatennemen,omdatdandegemeentelij-keaangelegenhedenbeteraansluitenbijeenInterBe-stuurlijkProgramma.DitadviesisinhetrapportSa-menwerkingskrachtinZeeland#HOEDAN?niettevin-den.Hetadviesvandecommissieisom:·de‘bestuur-lijkedrukte’tesanerenentekomentoteenOZO;·deinhoudelijkethema’steagendereninafzonderlijkePH-overleggen,maardatisheelietsanders.

30 Blz.29,Conclusiet.a.v.organisatie:“oprichtingnieuweGR-en”:eigenlijkisermaaréénnieuweGRopgericht,deGRDB.

Ditisindetekstaangepast

31 Blz.30,vijfdeenzesdealineavanboven:ookdeSWVOinitieertregelmatig(actieve)informatieavondenvoorraadsledenenwerktookaandeontwikkelingvaneendashboard.

Ditisaandeteksttoegevoegd.

32 Blz.31,eerstealineavanboven:“Dithoudtindatin-formatie(…)nietrechtstreeksvanuitdeGRwordtver-strekt”.ZoalseerderaangegeveninitieertdeGRDBregelmatigactieveinformatiebijeenkomsten,maarerverschijntookregelmatigeennieuwsbrief.Aanvullendwordterderhalveweldegelijkrechtstreeksinformatieverstrektaanradenenraadsleden.

Ditisindetekstaangepast.

33 Blz.31,onderaan:“bijdetotstandkomingkadernota”,ditgaatoverdeKadernotaSociaalDomeinOoster-schelderegio2014.

Ditisindetekstaangepast.

34 Blz.32,bovenaan:erisinhetprocesrondomdetot-standkoning/actualisatievandeKadernotaSociaalDo-meinnogmaaréénbijeenkomstgeweest,dusgeen“bijeenkomsten”enditwaseeninteractievebijeen-komstwaarbijvooral(advies)raadsledenhuninputgaven.

Ditisindetekstaangepast.

35 Blz.34,tweedealineavanboven:“taakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen”.Raakvlakkenzijnerzeker,overlapisernietmeerofminderdandateroverlapisopallegebiedenenbijallespelersbinnenhetsociaaldomein;erwordtimmersintegraalgewerkt.

Voorkennisgevingaangenomen.

36 Blz.34,derdealineavanboven:“OmdatGRDBvooraleeninitiatiefisgeweestvandeburgemeestersendeportefeuillehoudershierweiniginvloedophebbengehad,iseen(moetzijn:er)weleenperiodegeweestmeteenhoop‘bestuurlijkgedoe’overderolenpositievanGRDBendievanhetSWVO”.Dezeconstatering

Dezeconstateringkomtinder-daadvoorrekeningvandere-kenkamer,maarmoetgezienwordeninhetlichtvanonder-zoeksvraag6(hoezijnderollenentakenverdeeldtussendever-

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

73

komtvoorrekeningvandeRekenkamer,maarroeptvragenop.Overigenskanbijdehelealineavraagtekenswordengeplaatstbijderelevantieinhetkadervanhetonderzoek.

schillendespelers,maarooktus-sendeverschillendegemeen-ten?).

37 Blz.35,eerstealinea:“BesluitvormingbinnendeGRDBlooptdusviahetdeelnemersoverleg,POHO,vervolgensderegiegroepentenslottehetbestuur.Ditisonjuist.HetPOHOadviseertrechtstreeksaanhetdagelijksbe-stuur.Deregiegroepheefteenzelfstandigeadviesposi-tie,hoofdzakelijkophetgebiedvanbedrijfsvoeringenhetopdrachtgeverschap,aandagelijksenalgemeenbestuur.

Ditisindetekstaangepast.

38 Blz.35,tweedealineavanonderen:GRDBwordtdusd.m.v.DVO’saangestuurddoordedeelnemendecolle-ges(inplaatsvangemeenten).

Ditisindetekstaangepast.

39 Blz.37,conclusies,eerstebolletje:zieeerdereopmer-kingoveroverlap/raakvlakken.

Ziebeantwoordingpunt35.

40 Blz.37,conclusies,derdebolletje:

• Deraadheeftop11juli2017beslotendeMoni-torSociaalDomeinalsverantwoordingsinstru-menttelatenvervallen,omdatdeverantwoor-dingvanaf2017opeentransparantewijzekonplaatsvindeninhetnieuweformatvandebe-stuursrapportage;

• zowelGRDBalsSWVObrengenregelmatignieuwsbrievenuit.

Ditisindetekstaangepast.

41 Blz.38,conclusiest.a.v.verantwoording,eerstebolle-tje:deraadofraadsledenkunnenweldegelijkdeeigenvertegenwoordigersinhetalgemeenofhetdagelijksbestuurterverantwoordingroepenoverhetdoordievertegenwoordigergevoerdeenhettevoerenbeleid(ziehiervooronderpunt5,beleidsvoorbereidingenWIZ).

Ditisindetekstaangepast.

42 Blz.37en38:hoeweloppagina8dedeelvraag12on-derhetkopjeverantwoordingentoezichtwordtge-plaatst,wordtindeparagrafen4.2.4en4.2.5afzonder-lijkopdevraagingegaan.Warehetnietbeteromdittotéénparagraaftemaken.Hierdoorkunnendecon-clusiesookbetertotzijnrechtkomen.,omdatverant-woordingentoezichtzoaanelkaargerelateerdzijn.Nukomtheteenbeetjegekunsteldover.Decontrolerenderolvanderaadgaatimmersookoververantwoording.

Hoewelderekenkameronder-schrijftdatverantwoordingentoezichtaanelkaargerelateerdzijn,willenwijindithoofdstukdeindelingvandeconclusiesaandehandvanhetdoordeVZGgebruiktegovernancemodelhandhaven.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

74

43 Blz.39,par.4.3,punt1:geletopdegesteldehoofd-vraag(“hoeisinvullinggegevenaandetransitieentransformatie?”)kangeconstateerdwordendatindetweealinea’sdaaronder(absoluut)geenantwoordopdievraagwordtgegeven.

Zieparagraaf1.6,afbakeningvanhetonderzoek.

44 Blz.39,punt2:deGR-enwordenalheellangviabe-voorschottinggefinancierd.

Ditisindetekstaangepast.

45 Blz.40,laatstealinea:“DaarnaastconcludeertdeRe-kenkamerdatdeKadernotaSociaaldomeinOoster-schelderegionauwelijksconcretedoelenenindicato-ren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.(…)Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervoorderaad.”Ditklopthelemaal.DegemeenteraadheeftdanookslechtsingestemdmetdezeKadernotaennietvastgesteld.Deraadbehoudthiermeederuimteomzelfhet(eigen)strategischkaderinhoudelijktebepalen(metdoelenenindicatoren)omdelokaleinbrengtekunnenblijvenbepalen.

Voorkennisgevingaangenomen.Zieookpunt13vandezeweder-hoorreactie.

46 Hetcollegeconstateertdathetonderscheidtussenbevoegdhedenvanderaadenvanhetcollegeinditonderzoekdoorelkaarlopen.AanbevelingenoverhetVZG-model,demandmanagementenDVO’sbetreffendebevoegdheidvanhetcollege,duswordendeaanbe-velingenomtrentdezepuntengeachtgerichttewor-denaanhetcollegeennietaanderaad.

Ditonderzoekwordtaanderaadgepresenteerd.Degemeente-raadkanzelfbepalenwelkeaan-bevelingenuitditrapportwor-denovergenomen,envervolgenshetcollegevanB&Wdeopdrachtgevendeaanbevelingenverderuittewerken.OnsinziensgeldtditookvoordeaanbevelingenomtrenthetVZG-model,de-mandmanagementenDVO’s.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

75

Bijlage1 Afkortingenlijst

AB AlgemeenBestuurAMW AlgemeenMaatschappelijkWerkAWBZ AlgemeneWetBijzondereZiektekostenAR AlgemeneRekenkamerBBV BesluitBegrotingenVerantwoordingBMC Organisatie-AdvieskantoorCAK CentraalAdministratieKantoorCBS CentraalbureauvoordeStatistiekCIZ CentrumindicatiestellingCJG CentrumJeugdenGezinDB DagelijksbestuurDVO DienstverleningovereenkomstGGD GemeentelijkegezondheidsdienstGGZ GeestelijkeGezondheidZorgGR GemeenschappelijkeregelingGRDB GemeenschappelijkeregelingdeBevelandenICT InformatieCommunicatieTechnologieIOAW WetInkomensvoorzieningoudereengedeeltelijkearbeidsongeschiktewerk-

nemersIOAZ WetinkomensvoorzieningouderearbeidsongeschikteZelfstandigenIPO InterProvinciaalOverlegIBP InterbestuurlijkProgramma,overlegRijk,Provincie,Waterschapengemeen-

tenOZO OverlegZeeuwseOverhedenPOHO PortefeuillehoudersoverlegP&O PersoneelenorganisatieWMO WetMaatschappelijkeOndersteuning3-D 3DecentralisatiesScoop ZeeuwsinstituutvoorsocialeencultureleontwikkelingSWVO SamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegioVNG/King KwaliteitsinstituutNederlandseGemeentenVNG VerenigingNederlandseGemeentenVZG VerenigingZeeuwseGemeentenVektis LevertadministratieveuitvoeringsprocessenvoordezorgWLZ WetLangdurigeZorgWWB WetWerkenBijstandWSW WetSocialeWerkvoorzieningWajong WetArbeidsvoorzieningjonggehandicaptenWgr2015 WetgemeenschappelijkeRegelingen2015WIZ Werk,InkomenenZorg,afdelingvanGRDBZ4 OverlegGoes,Middelburg,TerneuzenenVlissingenZVW Zorgverzekeringswet

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

76

Bijlage2 Achtergronden“Zeeuwsmodel”

Zoalsaleerderopgemerktwarenervoorafgaandaandedecentralisatiesinhetsocialedomeinalontwikkelingengaandeophetgebiedvansamenwerking,nietalleenopdeBevelanden,maarookinderestvanZeeland.EnnietalleenbinnenhetSociaalDomeinmaarookopanderebeleidsvelden.DitheeftgeresulteerdineenveelvoudvanbestuurlijkeoverlegplatformeninZeeland.Dezebestuurlijkedrukteisnieteffectiefeninefficiënt:debestuurlijkekostenvansamenwerkingzijninZeelandhoog10.

Verschillendecommissieshebben zichgebogenoverdevraaghoeZeeuwseoverheden invullingge-venaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgaven,hoedatkanwordenverbeterd,enwelkemaatregelen getroffenmoetenworden om ook in de toekomst een krachtige en dienstverlenendeoverheid tekunnenwaarborgen.Hierondervolgteenkorte,chronologischeopsommingvandever-schillendecommissiesenhunaanbevelingen.Startdocument“BestuursakkoordSocialeStaatvanZeeland”Deondertekeningvanditstartdocumentvondplaatsop10februari2011 indevergaderingvanhetbestuurlijkCollegeZorgenWelzijn.Ondertekenendepartijenwarende13Zeeuwsegemeenten,ver-tegenwoordigddoordeheerdrs.R.J.vanderZwaagendeprovincie,vertegenwoordigddoordeheerG.R.J. van Heukelom. Op 1 oktober 2010 hebben Provinciale Staten ingestemdmet het startdocu-ment SociaalBestuursakkoord.Hiermee is eenbelangrijkebasis gelegdvoor verdere samenwerkingenhebbengemeentenenprovincievertrouwenuitgesprokeninhetzogenoemdeZeeuwsmodelvoorzorgenwelzijn.Inhetakkoordwordenalleendegrotelijnenvandethema'sweergegeven.Opbasisvandeafsprakeninhetbestuursakkoordzijndethema'sverdergezamenlijkuitgewerkt.Dezeuitwerkingheeftplaats-gevondenviahetkadervanhetCollegeZorgenWelzijn.CommissieCalonOp8 februari 2011heeft een visitatiecommissieo.l.v. dhr.Calonhet rapport 'Ruimte voor verbeel-ding',bestuurskrachtmeting van het provinciebestuur van Zeeland, opgeleverd (in het licht van dekerntakendiscussieopprovinciaalniveau).Dezecommissieconstateerdedat‘deambtelijkeorganisa-tie op de schaal van Zeeland naar verhouding groot is. De provincie voert voor deze relatief groteomvangaandatdit zijnoorzaakvindt inhet strevenvandeprovincieommetnamedegemeentenvanZeelandteondersteunenentefaciliteren,bijgebrekaaneenechtegrotecentrumgemeentebin-nendeprovincie.Hierklevennadelenaan.Gemeentenzullenopdezewijzemoeilijkertoteeneigenpositioneringeneigenrolinvullingkomen.'In Zeelandwordt deze verhouding aangeduidmet de term ‘het Zeeuwsemodel’. Daarmee stelt de

10ZiehetrapportvandecommissieExterneSpiegelingZeeland:“SamenwerkingskrachtinZeeland

#Hoedan?”.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

77

provincie zich in feite erg horizontaal op naast de gemeenten in plaats van enigszins op afstandofbovendegemeenten”.HetmodelissuccesvolgeweestbijdeinvoeringvandeWetmaatschappelijkeondersteuning,maarisvervolgensverbreednaarhetruimtelijk-economischdomein.Daarmeedreigthetmodelteverwordentot‘Zeeuwseziekte’(Calon,2011).VolgensdecommissieCalonzouhetpro-vinciebestuurhaarregierolweerkrachtigterhandmoetennemen.Tafelvan15Eind2013hebbendediverseoverhedeninZeelandgesprokenoverdetoekomstvanhetopenbaarbestuurendeuitdagingendiedaarbijstaantewachten.Hetoverlegheeftgeresulteerdindeoprich-tingvandeTafelvan15,metdebedoelingomsameneenantwoordteformulerenopdevraagwelkemaatregelengetroffenmoetenwordenomookindetoekomsteenkrachtigeendienstverlenendeoverheidtekunnenwaarborgen.AandeTafelvan15wordtdeelgenomendoorbestuurlijkeverte-genwoordigersvandedertienZeeuwsegemeenten,waterschapScheldestromenendeprovincieZeeland.DeCommissarisvandeKoninginZeelandzitdebijeenkomstenvandeTafelvoor.AandeTafeliseenambtelijkewerkgroepverbonden,diebestaatuitdesecretarissen/algemeendirecteurenvandeprovincie,hetwaterschapenvandegemeentenTerneuzenenTholen.Op14mei2014isopeeninformatiebijeenkomstvoorgemeenteraden,WaterschapScheldestromenenPSeengezamenlijkPlanvanAanpak[PvA]gepresenteerd,getiteld"ZeelandZO",overtoekomstigesamenwerkingvandeZeeuwseoverheden.Daarnaiserveelruis/onrustontstaandooropmerkingenoverherindelingenéénbestuurZeeland.OpadviesvandeKringvangemeentesecretarissenmoeteenregiobureaumetviertopambtenarenervoorgaanzorgendatdeTafelvan15beterfunctioneert.HetisdebedoelingdatdeprovincieZeelandenwaterschapScheldestromeniederéénmedewerkerleveren.Detweeanderemedewerkerskomenvanuitdegemeenten(PZC02-01-2018).ActieprogrammaZeelandinStroomversnellingvandecommissieBalkenende.DecommissieEconomischeStructuurversterkingenWerkgelegenheidZeelandis in2016aandeslaggegaanonder leidingvan JanPeterBalkenende.Deze commissiedeed onderzoeknaarmogelijkhe-denomdeeconomischestructuurenwerkgelegenheidinZeelandteversterken.Eénvandeconclu-siesvandecommissiewasdatdebestuurlijkeslagkrachtvanregionaleoverhedeninZeelandgeringis.Zes concrete projecten zijn uitgewerkt in het investeringsprogramma Zeeland in Stroomversnelling.Het Rijk heeft hiervoor 25 miljoen euro beschikbaar gesteld. Hiervoor werd in november 2016 deTaskforceStructuurversterkingZeelandopgericht.DezeTaskforceondersteundeenstimuleerdeeenvoortvarendeuitvoeringvanhetadviesvandecommissie.DeTaskforceisinmiddelsopgeheven.Per1februari2018isdeEconomicBoardZeelandopgericht,welkebedrijven,overheidenonderwijs-instellingen rondde tafelmoetbrengenmetalsdoel:meereconomischegroeidoorbetere samen-werkingenmeerinnovatie.CommissieExterneSpiegelingGedeputeerdeStatenvanprovincieZeelandheeftnaaraanleidingvandeaanbevelingenvandecommissieBalkenendedecommissieExterneSpiegelingingesteld.DezecommissiewerdbijhaarwerkzaamhedenondersteunddoorBMCAdvies.Deopdrachtvandecommissiewasomnategaan

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

78

hoeZeeuwseoverhedeninvullinggevenaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgavenenhoedatkanwordenverbeterd.DecommissieconstateerdedathetprovinciebestuurinZeelandeenbelangrijkerrolspeeltdaninanderedelenvanhetland.DeprovincieZeelandisbetrokkenbijveeltakendieeldersdoorgemeen-tenenhunsamenwerkingsverbandenwordenaangepakt.Deprovincieheefthiermeedeproblemenophetgebiedvanslagkrachtensamenwerkingskrachtnietopgelost,maarjuistmedeinstandge-houden,zooordeeltdecommissie.Omdatdeprovinciezichopwerptalshoedervanregionalebelan-gen,voelengemeentenzichhier(onbewust)minderverantwoordelijkvoor.HetopenbaarbestuurinZeelandheeftmetdeVZG,deTafelvan15,deZ4,deStuurgroepIJzendij-keendestuurgroepMaakVerschileenversnipperdeenondoorzichtigeoverlegstructuur.DatgeldtookvooroverleggentussenZeeuwseoverheden,bedrijveneninstellingen.NaastdeEBZenImpulsZeelandkentZeelandonderandereookhet3O-arbeidsmarktoverleg(overheid,onderwijs,organisa-tie).Aangeziendezeoverlegtafelsvaakdezelfdedeelnemershebben,isdatnietergeffectief,zekeralsbedachtwordtdaterinhoudelijkveeloverlapistussendethema’sdieaanelkeoverlegtafelwordenbesproken.Dezebestuurlijkedrukteiskosteninefficiënt:debestuurlijkekostenvansamenwerkingzijninZeelandhoog.DecommissieheefthetadviesgegevendeTafelvan15omtevormenonderdewerknaamOverlegZeeuwseOverheden(OZO).HetOZObestaatuitdrievertegenwoordigersnamensdeVZG,éénna-mensdeprovincieenéénnamenshetwaterschap,meteenonafhankelijkevoorzitter.HetOZOrichtzichopdekwaliteitvandesamenwerkingenbewaaktdesamenhangenvoortgangdaarin.Indiennodigtreedthetopalsmediatorbijregionalegeschillentussengemeenten.HetOZOiseveneensverantwoordelijkvoordegezamenlijkelobbyenpublicrelations.Decommissiesteltvoorominhou-delijkethema’steagendereninafzonderlijkeportefeuillhoudersoverleggen(PHO’s).Dethema’suithetInterbestuurlijkProgrammabiedeneengoedvertrekpunt.Datbetekentdathierookstedelijkevraagstukkenwordengeagendeerd,alsvervangervanhetseparateoverlegvandevierstedelijkegemeenten(Z4).DePHO’szijninprincipeeengemeentelijkeaangelegenheid,tenzijdedeelnamevaneenprovinciebestuurderofwaterschapsbestuurderaanwijsbaremeerwaardeheeft.Concreetsteltdecommissievoordatallenieuwegemeenteraden,ProvincialeStatenendeAlgemeneVergaderingvanhetwaterschapdegezamenlijkeaanpakvanhetInterbestuurlijkProgrammavaststellenalseerstestapnaareengezamenlijkeambitievoordetoekomst.HetInterbestuurlijkProgramma(IBP)ishetakkoordvanderijksoverheidmetdekoepelsvandeandereNederlandseoverheden(VNG,IPO,UvW)omsameneenaantalgrotemaatschappelijkeopgavenaantepakken,waarondertoekomstbestendigwonen,vitaalplatteland,regionaleeconomie,transformatiesociaaldomein,klimaatadaptatieengoedopenbaarbestuur.WerkgroepZeeuwsesamenwerkingSociaalDomeinOp1maart2016hebbendewethoudersinhetCollegeZorgenWelzijn(CZW)eenopdrachtgegevenomtekomentotverbeteringvandesamenwerkingomhiermeeeeneindetemakenaaneensituatiemetteveelbestuurlijkeenambtelijkeoverleggen,metonvoldoendesturing,langebesluitvormings-lijnenenteweinigsamenhang.WethouderCeesvandenBosvanSchouwen-Duivelandisbestuurlijktrekkervandezeopdracht.Eriseenstuurgroepgeformeerdmetdaaronderambtelijkeprojectleiders.Injuni2017isdenotitieuitgangspuntenenonderwerpenvoordeZeeuwsesamenwerkinginhetso-ciaaldomeindoordebestuurdersvastgesteld.Ookdecollegesvande13gemeentenhebbenhiermeeingestemdeninmiddelsisdewerkgroepbezigmethetuitwerkenvanvoorstellenomdesa-menwerkingteverbeteren.Eind2017zijndegemeenteradenbijgepraatoverdestandvanzakenen

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

79

isinformatieopgehaaldm.b.t.devraagopwelkewijzederadenbijdetoekomstigesamenwerkingoptimaalinpositiegebrachtkunnenworden.

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

80

Bijlage3 Lijstgeïnterviewdepersonen

Dhr.A.v/dBerge gemeentesecretarisgemeenteKapelleDhr.E.Franken raadslidgemeenteKapelleDhr.P.Ganseman raadslidgemeenteKapelleDhr.J.Herselman wethoudergemeenteKapelleDhr.M.Kleppe (voormalig)wethoudergemeenteKapelleDhr.C.A.A.Roovers directeurdeBethoDhr.H.deRooij (voormalig)raadslidgemeenteKapelleMevr.A.Steketee-Daniëlse coördinatorSociaalDomeingemeenteKapelleDhr.P.vanStrien interimafdelingshoofdWIZDhr.L.deVries teamleiderbedrijfsvoeringWIZDhr.F.Witkam ambtelijksecretaris/directeurSWVO