Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en...

80
Grip op decentralisaties in het sociale domein REKENKAMER KAPELLE 1 Grip op decentralisaties in het sociaal domein Raadsversie 1 oktober 2018 te bespreken in de raadsvergadering van 20 november 2018

Transcript of Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en...

Page 1: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

1

Gripopdecentralisaties

inhetsociaaldomein

Raadsversie1oktober2018tebesprekeninderaadsvergaderingvan20november2018

Page 2: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Colofon

Uitgegevendoor: RekenkamerKapelle

Informatie:

E-mail: [email protected]

Datum: 1oktober2018

Status: Definitieveversie/Raadsversie

Versienummer: versie1.0

Page 3: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

3

Inhoudsopgave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VOORWOORD..........................................................................................5SAMENVATTING.......................................................................................61INLEIDING...........................................................................................12

1.1 INLEIDING..........................................................................................121.2 AANLEIDINGONDERZOEK......................................................................121.3 ONDERZOEKSDOELSTELLING...................................................................131.4 ONDERZOEKSVRAGEN...........................................................................131.5 ONDERZOEKSAANPAK...........................................................................141.6 AFBAKENINGVANHETONDERZOEK..........................................................141.7 LEESWIJZER........................................................................................14

2 DEFINITIES&KADERS.......................................................................152.1 INLEIDING..........................................................................................152.2 WETTELIJKEKADERS.............................................................................152.3 GEMEENTELIJKBELEIDSKADER................................................................16DEUITGANGSPUNTENBIJDEDECENTRALISATIES:..................................................182.4 NORMENKADER..................................................................................19

3 DECENTRALISATIESINDEPRAKTIJK...................................................213.1 INLEIDING..........................................................................................213.2 ACHTERGRONDENBIJBEVELANDSESAMENWERKINGINHETSOCIAALDOMEIN....213.3 BELANGRIJKSTESPELERSSOCIAALDOMEINOOSTERSCHELDEREGIO.................223.4 FINANCIËLEINVULLINGDECENTRALISATIESSOCIAALDOMEIN.........................273.5 ROLENPOSITIEVANDERAADBIJGEMEENSCHAPPELIJKEREGELINGEN..............273.6 EXTERNEONDERZOEKENGRDB..............................................................28

4 BEVINDINGEN&CONCLUSIES...........................................................314.1 INLEIDING..........................................................................................314.2 BEVINDINGENENCONCLUSIESPERGOVERNANCE-ASPECT..............................31

4.2.1 Organisatie..............................................................................314.2.2 Sturing.....................................................................................344.2.3 Beheersing...............................................................................394.2.4 Verantwoording.......................................................................434.2.5 Toezicht...................................................................................43

4.3 BEANTWOORDINGHOOFDVRAGEN...........................................................445 AANBEVELINGEN..............................................................................46

5.1 AANBEVELINGENREKENKAMERKAPELLE...................................................466 WEDERHOOR&NAWOORD..............................................................48

6.1 WEDERHOOR.....................................................................................48

Page 4: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

4

6.2 NAWOORDREKENKAMER......................................................................66BIJLAGE1 AFKORTINGENLIJST.............................................................75BIJLAGE2 ACHTERGRONDEN“ZEEUWSMODEL”..................................76BIJLAGE3 LIJSTGEÏNTERVIEWDEPERSONEN.......................................80

Page 5: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

5

Voorwoord

In dit rapport van de Rekenkamer Kapelle (verder te noemen rekenka-mer) wordt uiteengezet hoe de decentralisaties Participatiewet, Jeugd-wetenWMO2015binnendegemeenteKapelleinvullinghebbengekre-gen, zowel procesmatig als financieel, en in hoeverre de raadhierbij instaatishaarkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.Inhetsociaaldomeinwordt toegewerktnaareenoverheiddieondersteu-ningenzorgbiedtwaardatnodigis.Deoverheiddoetdatdoorinsterkeremate dan voorheen aan te sluiten bij het zelfoplossend vermogen van desamenlevingendebehoeftevanmensenomzelfregietevoerenoverhunleven. De burger, zijn behoeften, mogelijkheden en directe leefomgevingstaan hierbij centraal. Dit vraagt om veranderingen in organisatie, cultuuren manieren van werken van de overheid en uitvoerende organisaties,waarbijinnovatieenpartnerschapkernbegrippenvormen.Om als raad onderbouwde keuzes te kunnenmaken is inzicht nodig inwateropdegemeente isafgekomen,welkedoelencentraalstaan,hoehetsociaaldomeinnugeorganiseerdisenhoedefinanciëngeregeldzijn.Ditrapportisopgesteldindeperiodeapril–september2018.Op13juliisdewederhoorversieingediendbijhetcollege.Op7septemberontvin-genwijhetwederhoorcommentaar.Dewederhoorreactievanhetcolle-geisintegraalopgenomeninditrapport.Wedankenhetambtelijkappa-raatenhetcollegevoordeuitgebreideengedetailleerdewederhoorrea-tie. Onze reactie op het wederhoor is transparant verwerkt in ons na-woord.Ineendegemeenteraadsvergaderingvan20november2018zullenwijhetrapporttoelichten.

Page 6: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

6

Samenvatting

InleidingDitrekenkameronderzoekgaatoverdedecentralisatiesbinnenhetsociaaldomein.HetonderzoekiseropgerichtnategaanhoededecentralisatiesvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015bin-nendegemeenteKapelleinvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoeverrederaadhierbijinstaatiszijnkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.BovendienheeftdegemeenteKapelle indeperiode2016/2017geparticipeerd inhet landelijkeon-derzoekvandeAlgemeneRekenkamernaardeontwikkelingvanhetsociaaldomein.DerekenkamerKapelleheeftinhaaronderzoeknaardeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinhetonderzoekvandeAlgemeneRekenkamerbetrokken,maarisdieperingegaanopdespecifiekesituatiem.b.t.degovernanceinhetsociaaldomeininKapelle.Dedriehoofdvragenvoorditonderzoekzijn:

1. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015?

2. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?3. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-

trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomstversterktworden?

Bijdebeantwoordingvandezeonderzoeksvragenzijndeelvragengeformuleerdenishetgovernancemo-deluitdeVZG-rapporten“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen(WerkgroepVerbondenPartij-en,VZG,2009)en“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2015)alsnormenkadergebruikt.OokdeNotaVer-bondenPartijenKapelleisgebaseerdopdezetweeVZG-rapporten.

SituatieKapelleDeBevelandsegemeenten(Borsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal)kenneneenlangehistorieophetgebiedvangemeentelijkesamenwerking.Deeerstevormhiervanwasdeop-richtingvanhetsamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SVWO)in1980.Deelne-merswarendeBevelandsegemeenten,TholenenSchouwen-Duiveland.VervolgenshebbendevijfBe-velandsecollegesvanburgemeestersenwethouders(Kapelle,Reimerswaal,Borsele,Noord-BevelandenGoes)in2010eenintentieverklaringgetekendwaarinzijverklaardenmeetewerkenaanhetont-wikkelenvanvormenvan(verregaande)samenwerkingopdeindeintentieverklaringgenoemdetaakvelden(ICT,Brandweertaken,P&O,Facilitaireondersteuning,Handhaving,Belastingen,Milieu-takenenSocialezaken).HierisdegemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelanden(GRDB)uitvoortgekomen.AnderebelangrijkespelersbinnenhetSociaalDomeinvandegemeente

Page 7: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

7

Kapellezijno.a.deBetho,SMWO,GGDenCederhof.Eengrootdeelvandezeorganisatieszijnge-meenschappelijkeregelingen.SindsdedecentralisatiesvoertdegemeenteKapellenogeenbeperktaantalzakenbinnenhetSociaalDomeinzelfuit.Hetgaathieromo.a.Jeugd-enjongerenwerk,Preventiebeleidendeorganisatievannaschoolseactiviteiten(voorheenhetProjectDagarrangementen)enbeschermdwonen.Hetbetrefthierdusvooraltakenophetvoorliggendeveld1,welkevaninvloedzijnopdeuitkomsten/resultatenbinnenhetSociaalDomein.HetgrootstedeelvandewettelijketakenvangemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordtuitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.VoorwatbetreftdeParti-cipatiewetenWmowordtopregionaalniveau(o.a.GRDB,Betho,SWVO)samengewerkt,voordeJeugdwetopprovinciaalniveau(GGD,InkooporganisatieJeugdhulpZeeland).DegemeenteraadvanKapelleheeftinderaadsperiode2014-2018,n.a.v.deeerdergenoemdeVZG-rapporten,eenaantalaanpassingenindewerkwijzevanderaadingevoerdmetalsdoelderollenvanderaadinhetdualestelselteverstevigen.Hiervoorisdewerkgroep“WerkwijzeRaad”ingesteld.DezeheeftdeNotaVerbondenPartijenopgesteld,welkein2017doorderaadisvastgesteld.IndezenotawordthetonderscheidgemaakttusseneenGRvolgenshetcollegemodeleneenGRvol-genshetraads-encollegemodelHetverschiltussenbeidemodellenisdatbijhetcollegemodeldeGReenbevoegdheidisvanhetcollege,bijhetraads-encollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanderaadencollege.Alsderaadgééndeelnemerisindegemeenschappelijkeregelinggeeftderaadhetcollegetoestemmingtothettreffenvaneengemeenschappelijkeregeling.Deraadheeftslechtseencontrolerenderoloverdeuitvoeringdoorhetcollegec.q.deburgemeester.GRDBendeBethozijnopgerichtalscollegemodel,GRSWVOiseenraads-encollegemodel.DekeuzevoorhetcollegemodelvoorGRDBligtvoordeRekenkamerinhetfeitdatdezeGRvanoorsprongbe-doeldisvoorgemeentelijkesamenwerkingophetgebiedvanbedrijfsvoeringstaken.Hoewel GRDB een frontoffice-functie heeft en GR SWVO in feite een backoffice-functie, is er eenoverlapophetgebiedvanbeleidsvoorbereiding.MetdevormingvandeafdelingWIZbinnenGRDzijndemeestebeleidsmedewerkersbelastmethetuitvoerendbeleidrondomSocialeZakenvandever-schillende gemeentehuizen overgegaan naar de afdelingWIZ. Hierdoor is de ambtelijke ondersteu-ningvandeportefeuillehoudersveruitgekleed.DeafdelingWIZ isdanookmeerdanalleenuitvoe-ring;zijstellenookbeleidop,waardoordetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen.EenfusievanGRDBenSWVOiseerdergeopperd,maarondertussenisdezegedachtelosgelaten.DeportefeuillehouderswordenmomenteelvooreengrootdeelondersteundengeadviseerddoordeGRDB.DoordeinvoeringvandemandmangementenDVO’sprobeertdegemeenteKapellemeergriptekrijgenopdeGR-en.

1Voorliggendveld:alhetgeorganiseerdeondersteunendeaanbodindegemeentedatvrijtoegankelijk

is.Erisgeenindicatieofbesluitvandegemeenteofhuisartsnodigomgebruiktekunnenmakenvan

dezeondersteuning.Hiervaltookdeondersteuningonderdiemenmetelkaaralsinwonersenals

vrijwilligersorganiseert.

Page 8: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

8

ConclusiesDeAlgemeneRekenkamerconcludeerdereedsdatvooreenkleinegemeentealsKapellehetsociaaldomeincomplex is ingericht.Doorde langehistorievan samenwerkingopdeBevelandenénde rolvandeProvincieZeeland(ZeeuwsModel)ereeningewikkeldbestuurlijklandschapisgegroeid,waar-doorgemeenteradeneenafwachtendehoudingzijngaanaannementenaanzienvangemeenschap-pelijkeregelingen.Ooklandelijkisereengevoeldatgemeenschappelijkeregelingende“vervanmijnbedshow”zijn.Besluitenwordengetraptgenomenenerkanalleenviaeenzienswijzealsraadgestuurdworden.DezegevoelenslevenookinKapelle.InKapellespeeltookmeedattweegroteGR-enzoalsGRDBendeBethobestuurdwordendoorhetcollegealscollege-model.RekenkamerKapelleisvanmeningdatdegemeenteradendoordekeuzevoorhetcollegemodelbijdezeGR-enop(extra)afstandzijnge-plaatst.HoeweldekeuzevooreencollegemodeltentijdevandeoprichtingvanGRDB(vóórdeinvoeringvandedecentralisaties’)voordehandliggendwasgezienhettakenpakket(vooralbedrijfsvoeringstaken),isdesituatiedoordetoevoegingvandeafdelingWIZvolgensderekenkamerveranderd.DaarnaastconcludeertderekenkamerdatdeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegionauwe-lijksconcretedoelenenindicatoren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.DezeKadernotagaatmeeroverhoemendetakenenverantwoordelijkhedenbinnenhetsociaaldomeinwilbeleggenenuitvoeren.Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervanderaad.OokwordenindeParagraafVerbondenPartijenvandebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellegeenprestatie-afsprakenopgenomen.HierdoorwordthetvoorderaadmoeilijkdeGR-en(viadeParagraafVerbondenPartijen)tecontrolerenopbehaalderesultaten.Dit leidt totdevolgende14conclusies. Inhoofdstuk4treftudebredereonderbouwingaanvandeconclusies.C1Hetbestuurlijk landschapbinnen (enbuiten!)het sociaaldomeinvandegemeenteKapelle iscomplex.Door samenwerkingenuit het verleden,oprichting nieuweGRDB, een veelvoud vanover-legplatformen en de rol van de provincie is er een ingewikkelde rol- en taakverdeling binnen hetsociaaldomeinindegemeenteKapelleontstaan.C2GRDBvoldoetnietaanhetnormenkaderVZG.DeRekenkamerKapelleconcludeertdatdeover-weginguithetrapportBerenschotoverdestructuurvanhetbestuurenportefeuillehouderopzeerkortetermijnterhandgenomenmoetworden.C3Beleidskaderszijnaanwezig.Notaverbondenpartijen,KadernotaSociaalDomeinOosterschelde-regio,RegionaleBeleidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio,onderliggendebeleidsplannen,ver-ordeningenetc.C4Kaderstellenderolvanderaadisbeperkt.DeKadernotaSociaalDomeinisgeennotametstrate-gischbeleidvangemeenteraden.Bijhetopstellenvandezekadernotaenregionalebeleidsnotahad-denSWVOenGRDBeenleidenderol,deradenzijnenkeld.m.v.informatieavondenhierbijbetrokkengeweest. C5Collegemodelzetraadop(extra)afstandvanGR.GRDBisontstaanuitdewensomgemeentelijkebedrijfsvoeringstakentebundelen.DoordedecentralisatievanhetSociaalDomeinisdeafdelingWIZdeeluitgaanmakenvanGRDB.DerekenkamerzietdeafdelingWIZnietalseenzuivereuitvoerings-organisatie,waardoorhetcollegemodelvoorditonderdeelvandeGRDBonsinziennietvoldoet.

Page 9: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

9

C6Erisnauwelijksstuurinformatievastgelegd.DekadernotaSociaalDomeinbevatgeenstuurin-formatie/geenstrategischekadersvanderaad.DoordatDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn(conclusieuitrapportBerenschot)ishethaastonmogelijkommetprestatie-indicatorentewer-ken.C7ParagraafverbondenPartijenvoldoetnietaanBBV-enVZG–normen.Erisgeen(structurele)informatieopgenomenm.b.t.prestatie-afsprakenenweerstandsvermogen.C8DoorhetgebruikvanhetcollegemodelbijGRDBenGRdeBethowordendemogelijkhedenvanderaadomtesturenentecontrolerenbeperkt.Degemeenteradenzijndoordekeuzevoorhetcol-legemodelbijdezeGR-enop(extra)afstandgeplaatst.C9TenaanzienvanbeleidsadviseringbestaatereenoverlaptussendetakenvanGRDBenSWVO.DoordatbijdevormingvandeafdelingWIZdeambtelijkeondersteuningvandeportefeuillehoudersverisuitgekleed,doetdeafdelingWIZindepraktijkmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop.HierdoorzijndetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsgaanoverlappen.C10KapellezetinopdemandmanagementomgripopGR-entevergroten.TotnutoezijneralleenvoorGRDBDVO’sopgesteld,voordeoverigeGR-ennogniet.BovendienconcludeertBerenschotinhaarrapportdatdekwaliteitvandeDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn.RekenkamerKapelleconcludeertdathetdemandmanagementverderdoormoetvoeren.C11Informatievoorzieningrichtingraadisbeperkt.MonitorSociaalDomein:doorraadgeïnitieerd,maarondertussenalweergestopt(kostteteveeltijd/inspanning).Nuwordtinformatiem.b.t.sociaaldomeinopgenomeninbestuursrapportage.NieuwsbriefGR-en:alleenGRDBverstuurtopregelmati-gebasiseennieuwsbriefaanraadsleden.C12BijGRDBenGRdeBethokanderaadhetAB-lida.g.v.hetcollegemodelnietindividueelterverantwoordingroepen,alleenhetcollegeinzijngeheel.C13ParagraafVerbondenPartijengemeenteKapellevoldoetnietaandeVZG-norm.Indezepara-graafwordtgeeninformatiegegevenoverdeprestatie-afsprakenmetdeverschillendeGR-en.C14Decontrolerendeentoezichthoudenderolvanderaadisbeperkt.

AanbevelingenDerekenkamerbeveeltderaadaaneenmeeractievehoudingt.a.v.deGR-enaantenemen,middelsde Nota Verbonden Partijen Kapelle, strategische Kadernota Sociaal Domein, en de Paragraaf Ver-bondenPartijen.Ditallesbijvoorkeurafgestemdmetdegemeenteradenvandeoverigedeelnemen-degemeenten.HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).DezeaanbevelingisrecentelijkdoordeProvincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.Pasvervol-gensdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapellezichbewustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbudgetten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbeleid(optestellendoordeGR).Eenstra-tegischbeleidskadervanderaaddientdebasis tezijnvoordedoorhetcollegeaf tesluitendienst-verleningsovereenkomsten(DVO’s)metdeverschillendeGR-en.

Page 10: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

10

Ookzouderaadhet instellenvanbegeleidingscommissiesofklankbordgroepenmoetenheroverwe-gen,mitsmeneenduidelijkbeeldheeftvandestrategischebeleidsuitgangspuntenenstuurindicato-renvanderaad.Ditleidttotdevolgende11aanbevelingen.Inhoofdstuk5treftudebrederecontextaanvandeaan-bevelingenA1HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).DezeaanbevelingisrecentelijkdoordePro-vincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.A2PasdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.A3Neemhetstrevennaarminimaliserenvanhetaantaloverlegplatformenopinhetcoalitieakkoord.Ziehiervoordeaanbevelingenuithetrapport#Hoedan(CommissieExterneSpiegeling)omtrenthetOZO2endedoelstellingenvandeWerkgroepZeeuwsesamenwerkingsociaalDomeino.l.v.CeesvdBos.A4BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapellezichbe-wustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbud-getten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbeleid(optestellendoordeGR).Derekenkamerbeveeltaaneenduidelijkescheidslijnhiertussenaantebrengen.A5ZetvaartachterdeprofessionaliseringvandemandmanagementbinnendegemeenteKapelle,enverbeteropdezemanierdekwaliteitvandeDVO’s.A6StelvooralleGR-eneenDVOop.A7ZorgdatindeDVO’sgoedeafsprakengemaaktwordenm.b.t.stuurinformatie(indicatoren),zodatdezedoorderaadgemonitordkunnenworden.A8DoordeVZGwordtaanbevolenomtewerkenmetnieuwsbrievenaandegemeenteraden.DeRe-kenkamerKapelleonderschrijftdezeaanbeveling.A9DecommissieExterneSpiegelingadviseertdeZeeuwsegemeenteradenzelfafsprakentemakenoverdemanierwaaropregionaleonderwerpenwordengeagendeerdenbesprokenindegemeente-raad.Griffiersdienenhierineentrekkendeenverbindenderoltespelen.Omdatraadsledenmeereffectieveinvloedkrijgenalsdatinallegemeentenopongeveerdezelfdemaniereniniedergevalophetzelfdetijdstipgebeurt,ishetaantebevelenomditregionaalaftestemmen.RekenkamerKapellesluitzichaanbijdezeaanbevelingenadviseertderaaddezeafsprakenvastteleggenindeNotaVer-bondenPartijen.A10VerbeterdeParagraafVerbondenPartijenconformBBV-enVZG-normen,doorookprestatie-afsprakenmetGR-en(indicatoren)eninformatieoverhetweerstandsvermogenvanGR-enindezeparagraafoptenemen.A11IndeVZGrichtlijnwordtgesprokenovereenbegeleidingscommissie.DeRekenkamergaateenstapverderenbeveeltnetzoalsbijGRVeiligheidsregioZeelandaaneenklankbordgroepintestellenvanraadsledeneneventueeldeskundigen.Ookdecommissieexternespiegelingheeftaanbevolen

2 OZO=OverlegZeeuwseOverheden

Page 11: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

11

ombijgemeenschappelijkeregelingenraadsledeneenmeeractieveroltegevendoorhetinstellenvanregionaleadviescommissies,naarhetvoorbeeldvandeklankbordgroepdieinhetlevenisgeroe-penbijdeVRZ.IndenotaVerbondenPartijenvandegemeenteLeusdenheeftmengekozenvoorhetinstellenvanzogenaamde“rapporteurs”.RekenkamerKapellezietditalseengoedeaanvullingopdeeerdergenoemdeklankbordgroep.

Page 12: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

12

1Inleiding

1.1 Inleiding

HetRijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdeJeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandegemeentenovergedragen.Daardooriserveelveranderd.Inwonersmoetenzelfredzaamzijnengemeentendoenvanuitdenieuwewetgevingmeereenberoepopdeeigenkracht(en)enhetnetwerkvandeinwoners.Gemeentenvoerendenieuwetakendichterbijhuninwonersuitenstaanvoordeuitdagingditgoedko-perendoelmatigertedoen.Ditrekenkameronderzoekgaatinophetverloopvandedecentralisatiesophetgebiedvanhetsoci-aaldomeinbinnendegemeenteKapelle,debelangrijkstespelersbinnenhetsociaaldomeinenderolenpositievandegemeenteraadinditveld.Defocusvanditrekenkameronderzoekligtdusopdegovernance-aspecten:organisatie;sturing;beheersing;verantwoordingentoezicht.

1.2 Aanleidingonderzoek

Derecentelijkedecentralisatiesinhetsocialedomeinnemeneengroterolinbinnendegemeenten,zowellandelijkalsbinnendegemeenteKapelle.Per1januari2015iseenaantalbelangrijkewetswij-zigingendoorgevoerd.AlsgevolghiervanzijnveelvandegemeentelijketakenophetgebiedvandeParticipatiewet, Jeugdwet en Wmo 2015 overgedragen aan gemeenschappelijke regelingen3. Ge-meenteradenvoelenzichhierdoorvaakopafstandgezetenhebbenhetgevoeldegripopdezeorga-nisatieskwijttezijn.OokinKapelleishetonderzoeksonderwerpdeafgelopenperiodedoormeerde-regemeenteraadsfractiesvoorgedragen.BovendienisindeNotaVerbondenPartijenKapelleopgenomendatdegemeenteKapelledeaanbe-velingvandeVZGtenaanzienvanrekenkameronderzoekenoverneemtenhetcollegeopdrachtheeftgegevenombinnendeVZGtewerkenaaneenconcreteafsprakenhierover,teneindevoorheteindevanderaadsperiode2014-2018tekomenmeteenvoorstelvoordecyclischeplanningvanrekenka-meronderzoekenbijgemeenschappelijkeregelingen.DaarnaastheeftdegemeenteKapelledeafgelopenperiode(2016-2017)geparticipeerdinhetlande-lijkeonderzoekvandeAlgemeneRekenkamernaardeontwikkelingvanhetsociaaldomein.Doelvanditmeerjarigeonderzoekisomlessen,knelpuntenensuccesfactorenmetbetrekkingtotdeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinnaarboventehalen.DeARheeftaangegevenderesultatenvanditonderzoekniettegebruikenomdegemeenteKapelletebeoordelen,maaromdeTweedeKamerenhetkabinettelatenzienwatdegevolgenvandezedecentralisatiesindepraktijkzijn.

3 StriktgenomengeldtditalleenvoordenieuwetakendieonderdeWmozijngebracht.Takenophet

gebiedvandeWmoenWswwareneerderalondergebrachtbijgemeenschappelijkeregelingen(SWVO,

DeBetho).VoorJeugdwettakenisin2014bepaalddatdaarvoorzouwordenaangeslotenbij

samenwerkingopprovinciaalniveau.

Page 13: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

13

De rekenkamerKapellewil inhaaronderzoeknaarde inrichtingenwerkingvanhet sociaaldomeinhetonderzoekvandeAlgemeneRekenkamerbetrekken,maarzaldieper ingaanopdespecifiekesi-tuatiem.b.t.degovernanceinhetsociaaldomeininKapelle.

1.3 Onderzoeksdoelstelling

HetonderzoekiseropgerichtnategaanhoededecentralisatiesParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015 binnen de gemeente Kapelle invulling heeft gekregen, zowel procesmatig als financieel, en inhoeverrederaadhierbijinstaatishaarkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.

1.4 Onderzoeksvragen

Dedriehoofdvragenvoorditonderzoekzijn:

4. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015?

5. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?6. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-

trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomstversterktworden?

Dezehoofdvragenzijnverdeeldintwaalfdeelvragengeordendvolgenshetgovernancemodel:

Organisatie

1. HoeziethetprocesvanmaatschappelijkeondersteuningophetgebiedvanParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015eruit?

2. Wiezijndespelers?Sturing

3. Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?4. Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaadbijde3D-transities?5. Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeente-

raaddaarbij?6. Welkesturingsmogelijkhedenheeftdegemeenteraadtenaanzienvandetransities,en‘aan

welkeknoppen’kanderaaddandraaien(metnameinhetkadervanbeleidsplan(nen),veror-deningen,budgetrecht/begroting)?

Beheersing7. Hoezijnderollen/takenverdeeldtussendezeverschillendespelers,maarookbinnendege-

meenteKapelle?8. Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?9. HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeenteenuitvoeringsorganisaties?10. Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?11. Hoeverlooptdekostentoedelingnaardegemeente?

Page 14: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

14

Verantwoordingentoezicht12. Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldhaarcontrolerenderoloptimaaltevervullen?En

hoeheeftderaaddezerolvervuld?

1.5 Onderzoeksaanpak

Demethodevanonderzoekbestaatuitzesstappen:• Literatuurstudie.

• Richtinggevend gesprek: ter oriëntatie is een aantal verkennende gesprekken gevoerd met devoorditonderzoektoegewezencontactpersoon.

• Dossieronderzoek.

• Interviews: er zijn 8 interviews gehouden. Van de interviews is een verslag gemaakt, dat voorcommentaarisvoorgelegdaandegeïnterviewden.Indebijlageiseenlijstvandegeïnterviewdepersonenopgenomen.

• Rapportage:nacompleteringvandegegevensishetconceptrapportgeschreven.

• Wederhoor:DeconceptrapportageisvoorgelegdaanhetcollegevanB&W.HetcollegeheefteencommentaargeschrevendatalsbijlageistoegevoegdaanditrapportenopditcommentaarheeftdeRekenkamergereageerdmeteennawoord.

1.6 Afbakeningvanhetonderzoek

Ditonderzoekgaatvooraloverdegovernance,debeleidsmatigeenbestuurlijkekantm.b.t.detransi-tieentransformatiebinnenhetsociaaldomeinvoordegemeenteKapelle.Wegaanverdernietin-houdelijkinopdekwaliteitvandeuitvoeringvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015.

1.7 Leeswijzer

Ditrapportbestaatuitvierhoofdstukken,naasthetwederhoorennawoord.Voorditinleidendehoofdstuk1heeftureedsdesamenvatting,conclusiesenaanbevelingenaangetroffen.Inhoofdstuk2staandekaderstelling,hetbeleidendebeleidsontwikkelingcentraal.Inhoofdstuk3wordtdeprak-tijkrondomonsonderzoeksonderwerpinbeeldgebrachteninhoofdstuk4wordendeonderzoeks-vragenpuntsgewijsbehandeldenaansluitenddebevindingenenconclusiesweergegeven.Inhoofd-stuk5wordendeaanbevelingenuiteengezet.

Zoalsgebruikelijksluitenweafmethetwederhoorvanhetcollegeenhetnawoordvanderekenka-mer.

Page 15: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

15

2 Definities&Kaders2.1 Inleiding

Metingangvan1januari2015kreegdegemeenteKapelletemakenmetdedecentralisatievandejeugdzorgopgrondvandeJeugdwet,deextramuraleAWBZ-takenwaaronderbegeleiding,dagbeste-dingenhetbeschermdwonenvoormensenmetpsychiatrischeproblemen,enhetsamenvoegenvanwerk-eninkomensgerelateerdewettenindenieuweParticipatiewet.Ditallesheeftindeafgelopenjarenvormgekregen.Per1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewetookdaadwerkelijkinwer-kinggetreden.Hiermeeisdetransitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzoge-naamdetransformatieproces.Ditiseeninhoudelijkveranderingsprocesdatmoetleidentotmeerparticipatieenvergrotingvandeeigenkrachtvandeburger.Tevensmoetditleidentoteensnellereenmeerintegraleaanpakvansocialeproblematiek,liefstdichtbijhuis,meerslimmecombinatiesindeuitvoeringomechteresultatentebereiken,enhetvoorkomenvanzwarezorgindetweedelijn.Bovengenoemdestelselwijzigingenzijneropgerichtdat:

• mensensnellergeholpenwordenbijhunzorg-ofondersteuningsvragen;• mensenzorgenondersteuningkrijgendiezonauwmogelijkaansluitophunpersoonlijke

(thuis)situatie,mogelijkhedenennetwerk;• mensendieanderenzorgofhulp(willen)bieden,daarvooralleruimteensteunkrijgen;• deomvangendekostenvandeverzorgingsstaatbeperktworden.

Ditvraagtondermeerom:• hetandersorganiserenvandetoegangtotcollectiefgefinancierdezorgenondersteuning;• meersamenhanginhetaanbodvanzorg,jeugdhulpenondersteuning;

• meerenbeteresamenwerkingtussenprofessioneleenvrijwilligezorgverlenersenmantel-zorgers;

• passendeondersteuningvanmantelzorgersenzorgvrijwilligers;

• aansluitenbijdetalenten/mogelijkhedenvanmensenzonderevt.beperkingenuithetoogteverliezen;

• meerzorgdiensten,voorzieningenenhulpmiddelendiemenseninstaatstellenthuisteblij-venwonen;

• meerruimteenstimulansvoorzorginitiatievenvanparticulieren.IndithoofdstukzalingegaanwordenopdemanierwaaropzowellandelijkalsbinnendegemeenteKapelledezebeoogdeveranderingeninbeleidskaderszijnvastgelegd.

2.2 Wettelijkekaders

Hieronderzijninhetkortdebelangrijkstewettelijkekadersrondomdedecentralisatiessamengevat:

Page 16: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

16

Wetmaatschappelijkeondersteuning2015In2007isdeWetmaatschappelijkondersteuning(Wmo)ontstaan.Daarzijnvanaf2015takenophetgebiedvanbegeleidingenondersteuningvanburgersenhetbeschermdwonenaantoegevoegd.Voordegemeentenbetekentditdatzijtemakenkrijgenmetnieuwedoelgroepen,zoalsbijvoorbeeldmensenvanuitdegeestelijkegezondheidszorg.DeWmo2015isvooralleinwonersvan18jaarenouderdiezorgen/ofondersteuningnodighebben.Dewetrichtzichopdatalleinwonerszelfredzaamzijnenkunnenparticiperenindemaatschappij.JeugdwetDeJeugdwetisvooralleinwonersjongerdan18jaar.MetdeinvoeringvandeJeugdwetgaandetakenovervanprovinciesnaardegemeenten.Anderenieuwetakenvoorgemeentenzijndegeslotenjeugdzorg(ookjeugdzorgplusgenoemd),dejeugd-geestelijkegezondheidszorg,dejeugdbeschermingendejeugdreclasseringendezorgvoorlichtverstandelijkgehandicaptejongeren.Eenanderenieu-weverantwoordelijkheidvoorgemeentenisafstemmingmethetonderwijsoverhetPassendOnder-wijs.ParticipatiewetDeParticipatiewetisvoorinwonersvanaf18jaardienietzelfstandiginvoldoendeinkomenkunnenvoorzien.DeParticipatiewetbundeltdriebestaanderegelingenoverwerkeninkomen.Dewetwerkenbijstand(WWB),dewetsocialewerkvoorziening(Wsw)eneendeelvandeWajong.DeWswblijftbestaanmaarvanaf1januari2015kanniemandmeerinstromenindeWsw.MensendievoorheeninaanmerkingzoudenkomenvoordeWswzijnvanaf2015aangewezenopdeParticipatiewet.OokdeWajongblijftbestaanmaarisvanaf2015alleennogtoegankelijkvoorjonggehandicaptendievolledigenduurzaamarbeidsongeschiktzijn.WetgemeenschappelijkeregelingenDeWetgemeenschappelijkeregelingen(Wgr)regeltvoorgemeenten,provinciesenwaterschappendesamenwerkinginpubliekrechtelijkeconstructies.Sinds1januari2015isdegewijzigdeWgrvankracht(Wgr2015).Eenbelangrijkewijzigingisdeversterkingvandecontrolerendepositievandegemeenteraadenhetalgemeenbestuur.Dewijzigingkangedeeltelijkgeplaatstwordeninhetlichtvandegeuitekritiekopdedemocratischelegitimatievangemeenschappelijkeregelingen.MetdewijzigingvandeWGRver-anderenvooralindeplanning-encontrolecycluseenaantalzaken.

2.3 Gemeentelijkbeleidskader

DegemeentenindeOosterschelderegiohebbeninaanloopnaardetransitiesophetgebiedvanwerkeninkomen,jeugdzorgenWmohunbestuurskracht,capaciteitenkwaliteitgebundeldomzichgeza-menlijkvoortebereidenopdeveranderingeninhetsociaaldomein.Ditheeftindeloopderjarengeresulteerdinverschillendekader-enbeleidsnota’s:KadernotasociaaldomeinOosterschelderegio(2014)Debasisvoordezekadernotazijneerdervastgesteldenota’svoorafzonderlijkedecentralisaties(bijv.UitgangspuntennotitieZeeuwsezorgvoorjeugd,ZeeuwstransitiearrangementenUitgangspunten-

Page 17: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

17

voordeMaatschappelijkeOndersteuningindeOosterschelderegio).DezenotaisopgesteldbinnenhetProgrammaSociaalDomein,bestaandeuiteenaantalwerkgroepenonderleidingvanSWVO,hetSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio.Dezewerkgroepenhebbengesprokenmetcliëntenorganisaties,belangenorganisatiesengemeente-lijkeadviesraden.Ookzijnmaatschappelijkeorganisaties,zorgaanbiedersenonderwijsinstantiesdaarbijbetrokken.DenotageeftdekadersenuitgangspuntenaanwaarbinnendegemeentenindeOosterschelderegiodenieuwetaken(decentralisaties)uitwillenvoeren.Denotabiedtdekadersomtekomentotverde-reuitwerkingvandeverschillendebeleidsterreinen.Denotaschetsteenaantalontwikkelingen,maarneemthiergeenstandpuntoverin.Dezezijnnaderuitgewerktinbeleids-enuitvoeringsplannenwaarnabesluitvormingdoordeindividuelegemeentenkanplaatsvinden.Indekadernotastaandevolgendeuitgangspuntengenoemd:

• Deburgerstaatcentraal.Samenmetzijnsociaalnetwerkheefthijderegieoverdeonder-steuningendezorgdienodigis.

• Degemeenteheefteenregierolensteltdeinhoudelijkekadersenbudgettenvastwaarbin-nendeorganisatieskunnenopereren.

• Ondergemeentelijkeregiekrijgtdeprofessionalderuimte.Hijkanbeslissingennemenenre-sultatenboeken.Ookvormthijdetoegangtotzorgdienietvrijtoegankelijkis.

• Weorganiserenlokaalwatkanenregionaal,ofprovinciaalwatmoet,ofmeerwaardeheeft.DehuidigeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegioisin2014opgesteld,enismet1jaarver-lengdi.v.m.degemeenteraadsverkiezingen.Opditmomentwordt,samenmetdegemeenteraden,gewerktaaneennieuwe/geactualiseerdeKadernota.BeleidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio2015-2018Dezebeleidsnotagaatoverdeperiode2015totenmet2018eniseenuitwerkingvandeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio.Indezenotawordtaangegevenwatmeninhetsociaaldomeinregionaalwilbereikenenhoemendatwildoen.Defocusindezenotaligtopdesamenhangtussendeverschillendetransities.Deoplossingenwordenzodichtmogelijkbijburgersgezocht.OmditterealiserenbundelendezevengemeentenindeOosterschelderegiohunkrachten.Maarwelopzo’nmanierdatervoldoenderuimteblijftvooreenlokalemaniervanwerken.Specifiekebeleidsinforma-tieoverjeugd,deWmoofdeParticipatiewetkrijgteenplekinafzonderlijkeparagrafenofbeleidsno-tities.Hoofdpunten:Metdeuitvoeringvanhetbeleidsplansociaaldomeinhebbendegemeentendevolgendemissie:

“IndeOosterschelderegiozijnburgerszelfredzaamenleverenzeeenwezenlijkebijdrageaandesamenleving.Maatschappelijkeorganisatiessluitenhundienstverleninggoedaanopdevraagvandeburger,zodatburgersmaximaalkunnenparticiperen.Desamenwerkingtussenmaatschappelijkeorganisaties,deoverheidenprivatepartijeniseffectiefenleidttottrans-formatieinhetsociaaldomein”.

Dezemissieisindebeleidsnotavertaaldindevolgendedoelstellingen:• inzettenopsignalering,preventieeninformelezorg

Page 18: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

18

• zoveelmogelijktijdelijkeondersteuningeneenfocusopdeminstzwarezorg;• maatwerkindeondersteuning(juistevorm,plekenmoment);• kwaliteitstaatvoorop(efficiënteneffectief);• uitgavenblijvenbinnendebeschikbarebudgetten.

Deuitgangspuntenbijdedecentralisaties:

• Deburgerstaatcentraal• Ruimtevoordeprofessional• Degemeenteheeftderegie

Degemeentenwillenzichtbareeffectenbereikenmetdemissieendedoelstellingen.IndeOoster-schelderegiostrevenzijnaar:

• meervrijwilligers;

• mindergebruikvanpersoonsgebondenbudget(PGB)doordatdegewenstezorginnaturabe-schikbaaris;

• meermensenmeteenbaan;• minderarmoede;• mindersocialeuitsluiting;• minderjongerenindezwarezorg;• ouderendielangerzelfstandigblijvenwonen.

Onderliggendebeleidsnotities/paragrafengemeenteKapelle:

• KadernotaPreventiebeleidSociaalDomeingemeenteKapelle(2017)• BeleidsnotaParticipatiewetBevelandenenTholen• BeleidsplanWmogemeenteKapelle2015-2018• Beleidsplanjeugdhulp2015-2018gemeenteKapelle,"Kapellevoorelkaar”• RegionalenotagezondheidsbeleidOosterschelderegio2013-2016"Iedereeninbeweging”

metlokaleparagraaf"Kapelleinbeweging”.• JeugdnotagemeenteKapelle2011-2013• Handhavings-enafstemmingsverordeningParticipatiewet,IOAWenIOAZgemeente

Kapelle2015• VerordeningjeugdhulpgemeenteKapelle2015• Verordeningcliëntenparticipatie2015• Verordeningdeclaratiefonds2015• Verordeningindividueleinkomenstoeslag2015• Verordeningindividuelestudietoeslag2015• VerordeningRe-integratieenTegenprestatiegemeenteKapelle2015• VerordeningmaatschappelijkeondersteuninggemeenteKapelle2015

Page 19: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

19

• VerordeningWetInburgering2015DaarnaastheeftdegemeenteraadKapelle,naaraanleidingvanhetVZG-rapportoverdeverbondenpartijen(‘Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelin-gen’,najaar2015),inmaart2016deWerkgroepWerkwijzeRaadverzochteenNotaVerbondenPartij-enoptestellen.Doordeaanwezigheidvanverschillendegemeenschappelijkeregelingenbinnenhetsociaaldomein,rekenenwijdezenotaooktothetgemeentelijkbeleidskader.KadernotaVerbondenPartijenKapelle(2017)Indezenotawordtbeschrevenopwelkemanierderaad(enhetcollege)omwilgaanmetdehuidigeentoekomstigeverbondenpartijen.Hetiseeninstrumentomderaadtepositionereninhaarkader-stellendeencontrolerendetaak.Degriffierkanmedeopgrondvandezenota,insamenspraakmetdeagendacommissieenhetcolle-ge,erzorgvoordragendatderaadoptimaalwordtgeïnformeerdmetbetrekkingtotverbondenpar-tijenendediverserollenzogoedmogelijkkanvervullen.ConformdelijndieuitgezetisinhetgenoemdeVZGrapportfocustdeNotaVerbondenPartijenzichmetnameopdeafsprakeneninformatieverstrekkingomtrentgemeenschappelijkeregelingen.Zoisindenotavastgestelddatderaadjaarlijksopeendrietalvastemomentendoorhetcollegegeïnfor-meerdwordttenaanzienvandestandvanzakenmetbetrekkingtotdeverbondenpartijen(enin-diennodighieroverbesluitenkannemen):

• jaarlijksinoktober/novemberviadeparagraafVerbondenPartijenindegemeentelijkebegroting(waarvandeinhoudgebondenisaandewettelijkeBBV-richtlijn);

• jaarlijksindecember/januari/februari:alsonderdeelvandevaststellingvandebudgettaireruimtevoordegemeentelijkekadernotawordto.a.deVZG-richtlijnvastgesteld;

• jaarlijksinmei/juni:bijdepresentatievandejaarstukkenendebegrotingenvandeGR’en.

2.4 Normenkader

Devolgenderapportendienenalsnormenkader:• Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2009)

Eind2007heefthetVZG-bestuureenwerkgroepverbondenpartijeningesteld.HetVZG-bestuurheeftdezewerkgroepgevraagdomconcretevoorstellentedoendieleidentotverbe-teringindegovernancevanGemeenschappelijkeRegelingen.DewerkgroepheeftzichgerichtopdevijfaspectenvanGoodGovernance,tewetenorganisatie,sturing,beheersing,verant-woordingentoezicht.

• Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2015)Ditrapportvolgtheteerdererapport‘Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen’op.HetVZG-bestuurvondhetin2014raadzaamomdatrapportteactualiseren.HetevaluerenvandeVZG-richtlijnwasookonderdeelvandeopdracht.Ditrapportheeftalsdoelomdeon-derlingesamenwerkingteverbeterenenderelatieteversterken,doorhetmakenvanheldere

Page 20: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

20

samenwerkingsafsprakenwaarbijderollenvanzoweldeopdrachtgeveralsopdrachtnemerduidelijkzijnvastgelegd.

BeideVZG-rapportenzijndoordegemeenteraadvanKapellevastgesteld4waarbijdegedaneaanbevelin-genzijnovergenomen.Momenteelwordtgewerktaaneenactualisatievanhetrapportuit2015.Uitkom-stenhiervanwordenpasnadezomer2018verwacht.

4Op5april2016vastgesteld,opaanradenvanWerkgroepWerkwijzeRaadgemeenteKapelle.

Page 21: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

21

3 Decentralisatiesindepraktijk3.1 Inleiding

Voorafgaandaandedecentralisatieswareneralvervoor2015verschillendeontwikkelingengaandeinhetsocialedomeinopdeBevelanden.AandehandvaneendocumentenanalyseheeftdeReken-kamerKapellegetrachtdegeheleaanlooptotaandedecentralisatievanhetsociaaldomeininkaarttebrengen.HierbijhebbenwijookgebruikgemaaktvandeonderzoeksresultatenvandeAlgemeneRekenkamer.DeAlgemeneRekenkamerheeftin201612Nederlandsegemeenten–viahunrekenkamerofreken-kamercommissie-gevraagdmeetewerkenineenonderzoekophetgebiedvanhetSocialeDomein.GemeenteraadenB&WvanKapelleheeftvervolgens,doorhetontbrekenvaneenrekenkameropdatmoment-positiefopditverzoekgereageerd.Ditmeerjarigonderzoekiseind2016gestartenheefttotdoellandelijkknelpuntenensuccesfactorenmetbetrekkingtotdeinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomeinnaarboventehalen.MetdezeonderzoeksresultatenwildeAlgemeneRekenkamerdeTweedeKamerenhetkabinetlatenzienwatdegevolgenvandedecentralisatiesindepraktijkzijnenwatzekunnendoenomtezorgendatgemeentenhuntaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenkunnenuitoefenen.VerderwildeAlgemeneRekenkamerdeTweedeKamerondersteunenindebesluitvormingovereventueletoe-komstigedecentralisaties.HetonderzoekisverdernietgebruiktomdegemeenteKapelletebeoorde-len.Op22mei2018zijndeonderzoeksresultatendoordeAlgemeneRekenkamertijdenseeninformeleraadsbijeenkomstaanderaadsledenvanKapellegepresenteerd.DeRekenkamerKapelleheeftinhaaronderzoekgebruikgemaaktvandeinformatiem.b.t.deinrichtingenwerkingvanhetsociaaldomein,welkeisopgenomenindedoordeARopgesteldemindmaps.

3.2 AchtergrondenbijBevelandsesamenwerkinginhetsociaaldomein

DeBevelandsesamenwerkingkenteenlangehistorie.Vanaf1979zijndeBevelandsegemeenteninwisselendesamenstelling,ookmetgemeentenvanbuitendeBevelanden,bezigmetsamenwerkinginuiteenlopendevormen:1980:oprichtingsamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SVWO).Eerstevormvansamenwerkingophetgebiedvangemeentelijketaken.DeelnemerswarendeBevelandsegemeenten,TholenenSchouwen-Duiveland.2000:BestuurlijkPlatformDeBevelandenopgericht.HetBestuurlijkPlatformdeBevelandeniseenoverlegorgaanovereconomischeenruimtelijkeaangelegenhedenvandecollegesvanBurgemeester&WethoudersvandegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal.2001:uitgangspuntennotitieAdviesgroepeindmaart2001doorhetBestuurlijkPlatformdeBevelan-denvastgesteld.2002:“OntwikkelperspectiefvoorééndeBevelanden”:éénvandeconclusiesvandeAdviesgroepwasdateenevenwichtigeontwikkelingvanderegioalsgeheelgediendzouzijnmethetmiddelvaneenfusietussendevijfgemeenten.Zolanghiernoggeendraagvlakvoorwaseengemeenschappelij-keregelingtetreffenmetalsdoelregionaleaansturingenbesluitvorming.Hiernahebbenbesprekin-geneentijdlangindeijskastgestaan.

Page 22: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

22

2010:ondertekeningvaneenintentieverklaringdoordevijfBevelandsecollegesvanburgemeestersenwethouders(Kapelle,Reimerswaal,Borsele,Noord-BevelandenGoes). Hierinverklaardendedeelnemendegemeentenopeenproactievewijzetezullenmeewerkenaanhetontwikkelenvanvormenvan(verregaande)samenwerkingopdeindeintentieverklaringgenoemdetaakvelden(ICT,Brandweertaken,P&O,Facilitaireondersteuning,Handhaving,Belastingen,MilieutakenenSocialezaken).2011:conceptgemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelanden(GRDB)opgesteld.2012:bestuursopdracht“SamenwerkingSocialeZaken”(vastgestelddoorAB/DBvandeGR(i.o.)).DoelhiervanwastoetewerkennaareengemeenschappelijkeafdelingWerk,InkomenenZorg(WIZ)metinbegripvandeWMO-voorzieningenvoordevierBevelandsegemeenten(Noord-BevelandhadzijnafdelingSocialeZakenalbijdegemeenteGoesondergebracht).2013:GRDBvastgesteldindecollegesmettoestemmingvanderaden(overdrachtvanbudgetbe-voegdheid).Indezegemeenschappelijkeregelingwasdeexacteinvullingvandebeoogdesamenwer-kingsgebiedennognietbeschreven.

3.3 BelangrijkstespelersSociaalDomeinOosterschelderegio

DeuitvoeringvandewettelijketakenvandegemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordenvooreenbelangrijkdeeluitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.OphettaakveldJeugdencomplexecasuïstiek(Buurtteam)ligtnogeendeelvandeuitvoeringbijdegemeentezelf.Daarnaastisdegemeentezelfverantwoordelijkvoorhetontwikkelenvaneengoedfunctionerendvoorliggendveld,eenbelangrijkonderdeelvandeWmo.DeverschillendeGR-enbinnendeOosterschelderegiobestaanuitverschillendesamenstellingenvangemeenten.Peronderdeelvanhetsociaaldomeinziethetspelersvelderalsvolgtuit:

Werk :GRDB/WIZ,Betho Inkomen :GRDB/WIZWmo :GRDB/WIZ,SWVO,Cederhof,SMWO,gemeentenJeugd :InkooporganisatieJeugd,SMWO,gemeentenGezondheidszorg :GGDZeeland

GemeenschappelijkeRegelingSamenwerkingdeBevelanden(GRDB)DegemeenschappelijkeregelingSamenwerkingDeBevelandenissinds20november2013vankracht.Op1januari2015zijnvanuitdevijfdeelnemendegemeenten–Borsele,Goes,Kapelle,NoordBevelandenReimerswaal–viertaakveldenonderdeGRDBgebracht.In2016werddoordecollegeseengewijzigdeGRvastgesteld,waarondervijftaakveldenvallen:(1)ICT,(2)informatievoorziening,(3)P&O,(4)salarisadministratie,en(5)werk,inkomenenzorg.Per1juli2017ishettaakveldInfor-matievoorzieningformeelinwerkinggetreden.DeGRDBwerktvoordegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaalenbe-staatuit3afdelingen:ICT,P&OenWIZ.DeafdelingP&Obestaatuithetclusteradvies,gehuisvestinhetgemeentehuisKapelleenhetclusterPersoneels-enSalarisadministratie(PSA),gehuisvestinhetgemeentehuisNoord-BevelandinWissenkerke.DeafdelingICTbestaatuitdeclusterssysteembe-

Page 23: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

23

heer,netwerkbeheer,databasebeheer,servicedeskenhetclusteradvies&projecten.DeafdelingICTisgehuisvestinhetstadskantoorvandegemeenteGoes.Daarnaastiserdeafdelinginformatievoor-zieningwelkeisgehuisvestinBorsele.DeafdelingWIZisgevestigdinhetStadskantoorinGoes.BijdeGRDBwerkenintotaalongeveer150fte. FormeelishetpersoneeluitdienstvandegemeentenenindienstvandeGRDBgegaan.DeGRDBwordtbestuurddooreenAlgemeenbestuureneenDagelijksbestuur.Totdedaadwerkelij-keinwerkingtredingvandeGRDBop1januari2015vormdendegemeentesecretarissenvande5Bevelandsegemeenteneendirectieraad.Dezedirectieraadhadalstaakomambtelijksturingtege-venaanhettrajectvandetotstandkomingeninwerkingtredingvandeGR.BijdefeitelijkeinwerkingtredingvandeGRop1januari2015,isdedirectieraadopgehoudentebe-staan,enomgevormdtotRegiegroep.Dezegeeftnamensdecollegesvandedeelnemendegemeen-teninhoudenvormaanhetopdrachtgeverschapvandewerkorganisatie.Hiervooriseenreglementvanordevastgesteld.DeRegiegroepvormtnietdedirectiefunctievanGRDB,maarlevertweldedi-recteur.Dedirecteurisbelastmetdedagelijkseleidingvanderegeling.Hetalgemeenbestuurbestaatuittienleden.VanuitiedereBevelandsegemeentewordtdeburge-meestereneenwethouderbenoemd.Hetalgemeenbestuurwordtondersteunddooréénvandegemeentesecretarissenvandedeelnemendegemeenten.Pertaakveldvansamenwerkingiseenver-antwoordelijkleidinggevendebenoemd.Verderwordtinderegelingdevervangingbijziekteenver-trekbepaald,evenalsdebevoegdhedenenverplichtingen.Hetdagelijksbestuurwordtgevormddoorde5burgemeesters.AlsvoorzittervanzowelhetAlge-meenbestuuralshetDagelijksbestuurfungeertdeburgemeestervandegemeenteGoestevensalsbestuurlijketrekkervandesamenwerkingDeBevelanden.Deambtelijkeondersteuningwordtinge-vulddoordegemeentesecretarisvanéénvandeandereBevelandsegemeenten.OpbasisvandezeafspraakwordtinhetAlgemeenbestuureninhetDagelijksbestuurgestemdopbasisvangewonemeerderheidvanstemmen.VoordeGRDBzijndriehoofddoelengeformuleerd:1.Hetoptimaliserenvandekwaliteitvandeteleverenproductenendiensten.2.Hetreducerenvandekostenvoordeteleverenproductenendiensten.3.Hetbiedenvancontinuïteitdoorhetverminderenvandeorganisatorischekwetsbaarheid.In2013isdeGRvastgesteldindecolleges,mettoestemmingvanderaden.In2015isdeGRinwer-kinggetredenmeteendelegatiebesluitwaarindebeschrijvingvandetaakveldenalsnogisopgeno-men.Ookisop01-01-2015hetpersoneelovergedragenaandeGR.MetdeinvoeringvandenieuwewetopGR-enisdeGRDBgeactualiseerd,waarbijhetdelegatiebesluitisgeïncorporeerdindenieuweGR-tekst.GRDB,afdelingWerk,Inkomen&Zorg(afdelingWIZ)Definanciëleopgavenwaardebetrokkengemeentendestijdsvoorstonden(economischecrisis)endegroteveranderingeninhetstelselvandesocialezekerheidwarendebelangrijksteaanleidingenomsamenwerkingtezoekenophetbeleidsterreinSocialeZaken.Hetdoelwasreductievankosten,hogerekwaliteitenverminderingvandekwetsbaarheid(vandeafzonderlijkegemeentelijkeafdelin-gen).Uitdeeerdergenoemdebestuursopdracht“SamenwerkingSocialeZaken”isinmei2013de“Vi-sieopdeafdelingWerk,InkomenenZorgG.R.deBevelanden”voortgekomen.Hierinwordtdevisie

Page 24: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

24

vandeprojectgroepopdeinrichtingvanderegionaleafdelingWIZvoordegemeentenBorsele,Rei-merswaal,Kapelle,Noord-BevelandenGoesbeschreven.DehoofdtakenvandeafdelingWIZzijnteonderscheidennaar:1.Poortwachterfunctie2.Inkomensverstrekking3.Activering4.Zorg5.Handhaving.BijdeafdelingWIZkunneninwonersvandedeelnemendegemeententerechtvoorhetaanvragenvaneenbijstandsuitkering,tegemoetkomingenvoormensenmeteenlaaginkomenenmaatwerk-voorzieningenWMO.DeafdelingWIZisgevestigdinhetStadskantoorinGoes,heeftzo’n100fteindienstenbedientintotaalongeveer10.000cliënten.GemeenschappelijkeRegelingdeBetho(deBetho)DeBethoiseengemeenschappelijkeregelingvan6deelnemendegemeenten.HetBestuurvandeGRDeBethobestaatuithetAlgemeenBestuur,hetDagelijksBestuurendeVoorzitter.DeBethovoertnamensdegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-Beveland,ReimerswaalenTho-lendeWetsocialewerkvoorziening(WSW)uit.DaarnaastverzorgtdeBethore-integratietrajectenvoormensendieaangewezenzijnopdeParticipatiewetendiverseandereregelingen.BijDeBethowerkenruim700medewerkers.Medevanwegedestopopdeinstroomindesocialewerkvoorzieningper2015isdeBethogenood-zaaktgeweestzichverderteontwikkelen,nl.toteenmensontwikkelbedrijfenaanbiedervanre-integratievoorzieningen.In2017zijndeonderdelentestentrainingenB-flexsamengevoegdopdelocatievandeBethoteGoesenomgedoopttotBethotrainingenontwikkeling(BTO).VerderisdeBethoeenbelangrijkepartnerindewerkgeversbenaderingdienodigisomgemeentelij-kedoelgroepenteplaatsenopbetaaldwerk.Beschutwerkenisper2017verplichtgesteld.Hetbeleidtenaanzienvanbeschutwerken(aanpassingvandeverordeningre-integratieentegenprestatie)isop1oktober2017ingegaan.DeuitvoeringvanbeschutwerkenligtbijdeBetho.GemeenschappelijkeRegelingSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegio(SWVO)HetSamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegioverrichtbeleids-enuitvoeringstakenbinnenhetsociaaldomeinvoordegemeentenBorsele,Goes,Kapelle,Noord-Beveland,Reimerswaal,Schouwen-DuivelandenTholen.SWVOheefttottaakhetuitvoerenvanactiviteitenenhetkomentotbovengemeentelijkevoorzienin-genopdevolgendeterreinenvandewelzijnszorg:a.Algemeenmaatschappelijkwerk;b.Volwasseneneducatie,cultuureducatieenleerlingenvervoer;c.Wetmaatschappelijkeondersteuning;d.Gezondheidsbeleid;e.Kunstuitleen,bibliotheekwerk,jeugdbeleid.

Page 25: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

25

TakenSWVO:• Inkopenencontracterenvanzorg• Uitvoerenvancontractbeheer• Voerenvanonderhandelingenmetzorgaanbieders• Verzamelenvanbenodigdegegevenst.b.v.monitoringenverantwoording• BewakenvandeZeeuwsbredeafspraken• Optredenalsaanspreekpuntvoorzorgaanbiedersengemeenten

HetSWVOheefteenAlgemeenBestuurdatjaarlijksgemiddeldvijfkeerbijelkaarkomt.Hetsecreta-riaatsbureau,onderleidingvandeambtelijksecretaris,ondersteuntditbestuurbijdebeleids-enuitvoeringstaken.Debesluitvorminginhetbestuurwordtvoorbereidinambtelijkewerk-enproject-groepenvoordeverschillendethema’s.Hetmanagementoverleg,waarindehoofdenvandeafdelin-genwelzijnvandegemeentenzijnvertegenwoordigd,heefthierbijeencoördinerenderol.Ditover-legbereidtdeagendavoorhetABambtelijkvoor.HetsecretariaatvanhetSWVOondersteunthetbestuurlijkoverleg,hetmanagementoverlegendeambtelijkeoverleggen.DaarnaastheefthetsecretariaateentaakindeontwikkelingenuitvoeringvanbeleidnamensdesamenwerkendegemeentenindeOosterschelderegio.Voordeelopdrachtenwordenwerkgroepengebruiktdieonderverantwoordelijkheidvanhetambtelijkoverlegonderwer-penuitwerken.StichtingMaatschappelijkwerkenWelzijnOosterschelderegio(SMWO)DevijfgemeentenvandeBevelanden(Borsele,Goes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaal)heb-benvoorhetAlgemeenmaatschappelijkWerk(AMW)eengezamenlijkcontractafgeslotenmetSMWO(StichtingMaatschappelijkwerkenWelzijnOosterschelderegio).Erwordencliëntgebondenureningekocht.Desamenwerkingsafsprakenenprestatieverwachtingenzijnoppapiergezeteneriseendienstenpakketsamengesteldmetbasisproductenenplusproducten.DoordeveleveranderingeninhetSociaalDomeinisdedrukophetAlgemeenMaatschappelijkWerk(AMW,uitgevoerddoorSMWOindeBevelandsegemeenten)delaatstejarentoegenomen.DezeontwikkelingenwarenaanleidingvoorSMWO,SWVOengemeentenommetelkaaringesprektegaanoverdetoekomstvanSMWO.Indeeerstehelftvan2017hebbenindatlichteenaantalontwik-kelsessiesplaatsgevonden,watheeftgeresulteerdineenontwikkelplan.Deresultatenhiervanzijnwaarmogelijkverwerktinhetsubsidiecontract2018.CederhofCederhofisdewerknaamvoordeStichtingOuderenzorgKapelle.Dezestichtingbestaatuitdriedochterondernemingen,waarvanéénorganisatieisgemaakt.Cederhofbestaatuitdriestichtingen:wonen,welzijnenzorg.Cederhofleverteengrootaantaldiensten,waaronder:ouderenzorg,tijdelijkeopnameendagverzor-ging.Ookwordencursussen,eenGrandCulinairCaféenandereactiviteitengeorganiseerd.Cederhofwerktmetruim225medewerkersen200vrijwilligers.CederhofheefteenRaadvanBestuureneenRaadvanToezicht.

Page 26: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

26

CederhofislidvanketenzorgZeelandenneemthieractiefaandeel.DaarnaastwerkenzemeteenaantalcollegazorgaanbiederssameninhetconsortiumZorgZekerZeeland.Oplokaalniveauisdesamenwerkingmetdiversepartijengeformaliseerdinhetbuurtteam(socialewijkteam),waarvanCederhofdeprocescoördinatievoertrichtingformeleeninformelehulpverleners.CederhofWelzijngeeftuitvoeringaanvoorliggendevoorzieningenvoorinwonersvan18jaarenou-der,zoalshetSteunpuntmantelzorg,Steunpuntvrijwilligerswerk,ouderenwerk,coördinatiesociaalwijkteam(buurtteam),informatieenadvies,educatieenactiviteitenindegemeenteKapelle.InkooporganisatieJeugdhulpZeelandDeInkooporganisatieJeugdhulpZeelandisopgerichtdoorde13gemeenteninZeelandenisonder-gebrachtbijdegemeenschappelijkeregelingGGDZeelandmeteeneigenbestuurlijkeaansturing.DeinkooporganisatiestaatzowelinhoudelijkalsorganisatorischlosvandeGGD.

Fig.1OrganogramInkooporganisatieJeugdhulpZeeland

Takenenrolvandeinkooporganisatie:

• Inkopenencontracterenvanjeugdzorg• Uitvoerenvancontractbeheer• Voerenvanonderhandelingenmetzorgaanbieders• Verzamelenvanbenodigdegegevenst.b.v.monitoringenverantwoording• BewakenvandeZeeuwsbredeafspraken• Optredenalsaanspreekpuntvoorzorgaanbiedersengemeenten

DezetakenzijnvastgelegdindeGemeenschappelijkeregelingGezondheidsdienstZeeland(GGD)enverderuitgewerktinhetinrichtingsplanInkooporganisatieJeugdhulpZeeland.Ditinrichtingsplanisvastgestelddoorde13Zeeuwsegemeenten.

Page 27: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

27

DaarnaastheeftgemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeintemakenmeteenaantalspelersopprovinciaalniveau,zoalshetCollegeZorgenWelzijn,CZZorgkantoorZeelandenSabewa.VooreencompleetoverzichtvanspelersentakenkanmendemindmapsvandeAlgemeneRekenkamerraad-plegen.

3.4 FinanciëleinvullingdecentralisatiesSociaalDomein

HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.Deintegratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaarisgekomen.Departicipatiemiddelenwerdentot2015aangemeentenbeschikbaargesteldviaeenspecifiekeuitkering.Hetvoornemenwasvoornoemdemiddelenviahetzgn.'deelfondssociaaldomein'aandegemeentenbeschikbaartestellen.Hetdeelfondszoueentijdelijke,bijzondereuitkeringsvariantbinnenhetge-meentefondszijn.Inseptember2014heeftdeministervanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrela-tiesditwetsvoorstelingetrokken.Beslotenisdemiddelenaandegemeententeverstrekkenindevormvaneenintegratie-uitkering.Hiermeezijndemiddelenvrijbesteedbaarvoordegemeenten.WelhebbenRijkenVNGafgesprokenomditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalintezet-tenvoordeuitvoeringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.HetbudgetvoordeWmowordtverdeeldoverallegemeenten.Eenuitzonderinghieropvormendebudgettenvoorbeschermdwonen,enhetbudgetvoordeAWBZ-takendiesamenhangenmetop-vang.Dezebudgettenwordenverdeeldoverdecentrumgemeenten,inditgevaldegemeenteVlissin-gen.

3.5 Rolenpositievanderaadbijgemeenschappelijkeregelingen

EengemeenschappelijkeregelingiseensamenwerkingsverbandtussengemeentenwaarbijdeGRtakenvoordegemeenteuitvoert.BijgemeenschappelijkeregelingendraagtdegemeenteraadtakenenbevoegdhedenoveraaneenGR.VoorgemeentenzijnGR-eneenverlengstukvanlokaalbestuur.Derolvanderaadbeperktzichhierdoortothetvaststellenvanbeleid,vaststellenvandebegrotingencontrolerenvanderealisatie.Deraadcontroleertookofdeovergedragentakengoedwordenuitgevoerd.Deuitvoeringvandezetakenligtbijhetbestuurvandegemeenschappelijkeregeling.IndeWgr2015isopgenomendatraden,collegesenburgemeestersafzonderlijkoftezamen,iedervoorzoverzijvoordeeigengemeentenbevoegdzijn,eengemeenschappelijkeregelingkunnentref-fenterbehartigingvanéénofmeerderebepaaldebelangenvandegemeente.DeraadsteltdebevoegdhedenenhettakenpakketvastvaneenGR,alsderaaddeelnemerisindegemeenschappelijkeregeling.InditgevalsprekenwevaneenGRvolgenshetraadsmodel(ofge-mengdemodel).Ookwijstderaadinditgevaldevertegenwoordigersinhetalgemeenbestuurvandegemeenschappelijkeregelingaan,enkanderaadbijhetnietfunctionerenvandevertegenwoor-digerdezevanzijnfunctieontslaan.BinnenhetraadsmodelishetABvandeGRverantwoordelijkvoordeinformatievoorzieningrichtinggemeenteraad.DegemeenteraadvanKapelleheeftinderaadsperiode2014-2018,n.a.v.deeerdergenoemdeVZG-rapporten,eenaantalaanpassingenindewerkwijzevanderaadingevoerdmetalsdoelderollenvanderaadinhetdualestelselteverstevigen.Hiervoorisdewerkgroep“WerkwijzeRaad”ingesteld.DezeheeftdeNotaVerbondenPartijenopgesteld,welkein2017doorderaadisvastgesteld.

Page 28: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

28

IndenotaVerbondenPartijenKapellewordthetonderscheidgemaakttusseneenGRvolgenshetcollegemodeleneenGRvolgenshetraads-encollegemodelHetverschiltussenbeidemodellenisdat:a)BijhetcollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanhetcollege.Deportefeuillehouderisvanuithetcollegeaangewezen,dusderaadkanenkelhetcollegealsgeheelaanspreken,enkandeporte-feuillehoudernietontslaan.b)Bijhetraads-encollegemodelisdeGReenbevoegdheidvanderaadencollege.Deportefeuille-houderisdoorhetcollegevoorgedragenaanhetbestuurvandeGR,enderaadheefthiermeeinge-stemd.Deportefeuillehouderisdoorderaadaangewezen,dusderaadkandeportefeuillehouderindividueelaansprekenénontslaan.Alsderaadgééndeelnemerisindegemeenschappelijkeregelinggeeftderaadhetcollegetoestem-mingtothettreffenvaneengemeenschappelijkeregeling.Toestemmingkanalleenwordenonthou-denalshetinstrijdismethetrechtofhetalgemeenbelanginhetgedingis.Deraadheeftslechtseencontrolerenderoloverdeuitvoeringdoorhetcollegec.q.deburgemees-ter.InditgevalwordtgesprokenovereenGRvolgenshetcollegemodel.Ditbetekentdatalsderaadgeendeelnemeris,deraadooknietbetrokkenisbijdeinvullingvanhetopdrachtgeverschap.Deraadheeftgeenstemindebenoemingeneventueelontslagvanbestuursleden.Binnenhetcollege-modelishetlidvanhetalgemeenbestuur(wethouderen/ofburgemeester)viadeactieveinforma-tieplichtverantwoordelijkvoordeinformatievoorzieningrichtinggemeenteraad.BinnendegemeenteKapelle(enderestvandeBevelanden)zijnbeidemodellengebruikt.GRDBendeBethozijnopgerichtalscollegemodel,GRSWVOiseenraads-encollegemodel.DeraadheeftvolgensdeVZG-richtlijneniniedergevaldevolgendebevoegdheden:

• Vaststellenbegrotingvandegemeente;• Zienswijzeninbrengenoverconceptmeerjarenbeleidsplanenconceptbegrotingvan

degemeenschappelijkeregeling;• Controlerendetaak;• Rechtvaninformatie;• Motieenamendement.

3.6 ExterneonderzoekenGRDB

RecentelijkzijnbijGRDBeentweetalonderzoekenuitgevoerd,tewetenhetformatie-onderzoekaf-delingWIZvanBMCAdvies,enhetevaluatieonderzoekvanbureauBerenschot.DerekenkamerKa-pelleheeftdezerapportenbetrokkeninhaardocumentenanalyse.Beiderapportenwordenhieron-derkorttoegelicht.RapportBMCIn2014heeftBMCeenformatiecalculatieuitgevoerdvoordeafdelingWIZvanGRDB.Sinds2014hebbendiverseveranderingenplaatsgevondendiegevolgenhaddenvoordebenodigdeomvangvandepersonelebezetting,bijvoorbeelddetoenamevandeinstroomvanstatushoudersenhetRijksbe-leidrondomhetlangerzelfstandigwonenendesteedsouderwordendeinwoners,waardoorhetbestuurvandeGRin2016aanleidingzagomhetformatie-calculatiemodeluit2014teherijken.

Page 29: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

29

Daarnaastwildehetbestuurgraagopnieuwdethermometerindeorganisatiestekenomtebeoor-delenofdehuidigeformatienogaanslootbijdewerkzaamhedendieuitgevoerdwerden.DeonderzoeksresultatenzijngepresenteerdaanhetportefeuillehoudersoverlegWIZ.DaaruitisdevraaggeformuleerdomopbasisvandezeresultateneenPlanvanAanpakvoortebereiden.Medio2016heeftookhetDagelijksBestuurdeconclusiesvanhetexterneonderzoekgedeeldendaarmeedeopdrachtverstrektomineenPlanvanAanpakdeimplementatiehiervanuittewerken.KortdaarnaheefthetAlgemeenBestuurbeslotentotaanstellingvaneeninterimafdelingshoofdWIZ.Ditbesluitwasmedeingegevendoorlangdurigziekteverzuimvanenkeleleidinggevendenenbe-stuurlijkezorgoverdecontinuïteitenkwetsbaarheidvandemedewerkersenwerkzaamhedenvandeafdelingWIZ.HetinterimafdelingshoofdWIZheeftvervolgenshetPlanvanAanpakWIZopgesteld.Debelangrijksteaanbevelingenbetroffen:-HetherschikkenvandemultidisciplinaireteamstotspecifieketeamsvoordedisciplinesActivering,InkomenenZorg,-HetuitbreidenvanhettotaleaantalteamsbinnendeafdelingWIZvan5naar6teams(introductieTeamBeleidenKwaliteit).-VersterkingvanhetmanagementteamWIZ.Dehoofddoelstellingishetverbeterenvandekwaliteitvandetotaledienstverlening.Bovendienisdeverwachtingdatzoforsebesparingengerealiseerdkunnenworden,waardoordeverhogingvandestructureelgeraamdelastenin2019beperktblijft.RapportBerenschotInhetABvandeGRDBisafgesprokeneenevaluatietehoudenoverhetfunctionerenvandesamen-werkingsorganisatieinrelatietotdehoofddoelen.Indeperiodemeitotaugustus2017heeftbureauBerenschotzichoverdezevraaggebogen,meteenevaluatierapportalsuitkomst.Inditrapportwordteenantwoordgegevenopdedriehoofdvragenvanhetonderzoek:a)InwelkematezijndedriedoelstellingenvandeGRDBmedioapril2017gehaaldvoordeviertaak-veldendieonderdeGRDBzijngebracht,alsmedevoordeGRDBinzijngeheel(organisatie)?b)Welkeknelpuntenzijnerenwatbetekenendievoorhetvervolgvandesamenwerking?c)Maakeenvergelijkingtenopzichtevandesituatiewaarindevijfdeelnemersdetaakveldenafzon-derlijkwarenblijvenuitvoeren. Berenschotkomttotdeconclusiedatdegemeentennietallepuntenvanvooruitgangenknelpuntenpertaakveldindezelfdemateervaren,maardatzijallenpositiefzijnoverdematewaarindeGRDBinkortetijddetakenheeftingevuld.HetdraagvlakvoordeGRDBisdusgoed,maarzekernietonvoor-waardelijk.Berenschotzietvierdominantekwesties:

• Erisdevraagnaaraangepastedienstverleningmeteensterkenadrukopcouleurlocalevan-uitdedeelnemendegemeenten,entegelijkertijddevraagommeerharmonisatieensynergievanuitdeGRDB.

• Deverdereverbeteringvankwaliteitisweleenvoorwaardevoorhetbehoudvandraagvlak.• Deonderlinge(historische)verschilleningerichtheidopsamenwerkingzijnnietallemaalver-

dwenen.• EengedeeldbeeldovereentoekomstigeontwikkelingvandeGRDBontbreekt.

Page 30: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

30

InhetAB-besluitvan5september2017ishetbestaansrechtvanGRDBbenadruktenwordendeaan-bevelingenuithetrapportBerenschotovergenomen.

Page 31: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

31

4 Bevindingen&Conclusies4.1 Inleiding

Indithoofdstukzullenwijtrachtenaandehandvandedooronsuitgevoerdedocumentenanalyseeninterviewseenantwoordtegevenoponzeeerdergeformuleerdeonderzoeksvragen.Debevindingenvanditonderzoekverwerkenweindeantwoordenopdedeelvrageninonderstaandeparagraaf.Dezedeelvragen,onzebevindingendaaropendebijbehorendeconclusieszijngegroepeerdaandehandvande5aspectenvanGoodGovernance,zoalsgenoemdinhetVZG-rapport“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”(2009),teweten:

• organisatie,• sturing,• beheersing,• verantwoording,en• toezicht.

Wesluitendithoofdstukafmeteeneindconclusieaandehandvandedriehoofdvragen.Deaanbeve-lingendiehieruitvolgenzullenwordenbesprokeninhoofdstuk5.

4.2 Bevindingenenconclusiespergovernance-aspect

4.2.1 Organisatie

HoeziethetprocesvanmaatschappelijkeondersteuningdoorgemeenteKapelleophetgebiedvanParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015eruit?(deelvraag1)VoorhetinbeeldbrengenvandestructuurvanhetSociaalDomeinvoordegemeenteKapellemakenwegebruikvandemindmapsdiedoordeAlgemeneRekenkamerzijnopgesteldinhetkadervanheteerdergenoemdelandelijkeonderzoeknaardeontwikkelingeninhetsociaaldomein.SindsdedecentralisatiesvoertdegemeenteKapellenogeenaantalzakenbinnenhetSociaalDomeinzelfuit.Hetgaathieromo.a.Jeugd-enjongerenwerk(lokaletoegangtotdejeugdhulp),hetgezond-heidsbeleid,preventiebeleid,onderwijsbeleid,organisatievannaschoolseactiviteitenenbeschermdwonen.

Fig.2TakenbinnenhetsociaaldomeinuitgevoerddoorgemeenteKapelle(Bron:AlgemeneReken-kamer).

Page 32: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

32

Hetbetrefthierdusvooraltakenophetvoorliggendeveld5,welkevaninvloedzijnopdeuitkom-sten/resultatenbinnenhetSociaalDomein.HetgrootstedeelvandewettelijketakenvangemeenteKapellebinnenhetsociaaldomeinwordenuitgevoerddoorgemeenschappelijkeregelingen.

Letop:SWOVmoetzijnSWVO!

Fig.3TakenbinnensociaaldomeinuitgevoerddoorGR-en(Bron:AlgemeneRekenkamer)

5Voorliggendveld:alhetgeorganiseerdeondersteunendeaanbodindegemeentedatvrijtoegankelijkis.

Erisgeenindicatieofbesluitvandegemeenteofhuisartsnodigomgebruiktekunnenmakenvandeze

ondersteuning.Hiervaltookdeondersteuningonderdiemenmetelkaaralsinwonersenalsvrijwilligers

organiseert.

Page 33: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

33

VoorwatbetreftdeJeugdwetwordtdeinkoopvanjeugdzorguitgevoerddoorhetInkoopbu-reauJeugd.HetontwikkelenvanbeleidiseenverantwoordelijkheidvandegemeenteKapelle,alsookhetorganiserenvandetoegangtotdejeugdzorg.GemeenteKapelleheeftdetoegangtotjeugdzorgofandereuitvoeringsaspectenvandeJeugdwetnietbijdeafdelingWIZonder-gebracht,maarvoertdeze(grotendeels)zelfuit.InhetonderzoekkwamnaarvorendathetbeleidsveldJeugdzorgaltijdbuitendegemeentelijkesamenwerkingisgehoudenomdatdeCJG’svoorheenooknietbinnendeafdelingenSocialeZakenvielen.Ditisdusgeenbewustekeuzegeweest,maarvanuithetverledenzogegroeid.

Wiezijndespelers?(Deelvraag2)DebelangrijkstespelersbinnenhetsociaaldomeinvoorgemeenteKapellezijnhetSWVO,deafdelingWIZvanGRDB,GRdeBetho,Cederhof,SMWO,GGDZeelandendeInkooporganisatieJeugd.Zieookbeantwoordingvraag1.

Werk :GRDB/afdelingWIZ,Betho Inkomen :GRDB/afdelingWIZWmo :GRDB/afdelingWIZ,SWVO,Cederhof,SMWO,gemeentenJeugd :InkooporganisatieJeugd,SMWO,gemeentenGezondheidszorg :GGDZeeland,gemeenten

DaarnaastbestaatereengrootaantalverschillendeoverlegplatformenopZeeuwsniveau.Raadsle-denzijnnauwelijksopdehoogtevanhetbestaanervan,enwordenooknietopconsistentewijzegeïnformeerdoverinhoudenuitkomstenvandezeoverleggroepen.Ookisdestatuservaninveelgevallenonduidelijk.DedemocratischeinbrengvandegemeenteradenindeverschillendeZeeuwseoverlegplatformenisoverhetalgemeengenomengering.VerschillendecommissieshebbenzichgebogenoverdevraaghoeZeeuwseoverhedeninvullingge-venaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgaven,hoedatkanwordenverbeterd,enwelkemaatregelengetroffenmoetenwordenomookindetoekomsteenkrachtigeendienstverlenendeoverheidtekunnenwaarborgen.VandevisitatiecommissieCalonin2011(dezesprakover‘hetZeeuwsemodel’,waarbijdeprovinciezicherghorizontaalofnaastdegemeenteninplaatsvanenigszinsopafstandofbovendegemeen-ten,enraaddehetprovinciebestuuraanhaarregierolweerkrachtigterhandtenemen),Tafelvan15in2013(éénbestuurZeeland),commissieBalkenendein2016(bestuurlijkeslagkrachtvanregionaleoverhedeninZeelandgering,resulteerdeininvesteringsprogramma“ZeelandinStroomversnelling”),endecommissieExterneSpiegeling(ingestelddoorGedeputeerdeStatenvanprovincieZeelandnaaraanleidingvandeaanbevelingenvandecommissieBalkenende).Dezesteldedatdeprovinciezichopwerptalshoedervanregionalebelangen,waardoorgemeentenzichhier(onbewust)minderver-antwoordelijkvoorvoelen.CommissieExterneSpiegelingheefthetadviesgegevendeTafelvan15omtevormenonderdewerknaamOverlegZeeuwseOverheden(OZO).Dezelaatstecommissieconcludeerdedateropbestuurlijkniveauveelonderlingesamenwerkingwordtgezocht,maardatopraadsniveautussenverschillendegemeentenhetvertrouwennietaltestevigis,doordatraadsledenvanverschillendegemeentenweinigonderlingcontactbuitenpartijlij-nenhebben.

Page 34: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

34

Daarnaasthebbenop1maart2016dewethoudersinhetCollegeZorgenWelzijn(CZW)dewerk-groepZeeuwsesamenwerkingSociaalDomein(onderleidingvanCeesvandeBos,wethouderge-meenteSchouwen-Duiveland)eenopdrachtgegevenomtekomentotverbeteringvandesamenwer-kingomhiermeeeeneindetemakenaaneensituatiemetteveelbestuurlijkeenambtelijkeoverleg-gen,metonvoldoendesturing,langebesluitvormingslijnenenteweinigsamenhang.Zievoorverdereachtergrondinformatiebijlage2.Hetrapport#HoedanvandecommissieExterneSpiegelingvermeldtdateropdiverseterreineneendominantievandeprovincieaanwezigis.DitzouvolgenshetrapportondervangenkunnenwordendoordebestuurlijkedruktetesanerenentekomentoteenOZO(OverlegZeeuwseOverheden).HetOZObestaatuitdrievertegenwoordigersnamensdeVZG,éénnamensdeprovincieenéénnamenshetwaterschap,meteenonafhankelijkevoorzitter.Decommissiesteltverdervoorominhoudelijkethema’steagendereninafzonderlijkeportefeuillhoudersoverleggen(PHO’s),waarbijdethema’suithetInterBestuurlijkProgrammaalsuitgangspuntgebruiktkunnenworden.ZoalsRapportBerenschotookvermeldzijnerrondGRDB30overlegplatformenactief.Ditzijninhetmerendeeloverleggenwaarindecollegesvertegenwoordigdzijn.Dooraldezeoverleggenstaatdegemeenteraadopachterstand.Decollegeledengevenwaarmogelijkactieveinformatiemaarderaadvoeltzichtochopafstandstaan.DeAlgemeneRekenkamerconcludeertdatvooreenkleinegemeentealsKapellehetsociaaldomeincomplexisingericht.ZijgevenaandatzijhetopmerkelijkvindendatgemeenteKapelleervoorheeftgekozeneendergelijkcomplexonderdeelvanhetSociaalDomeinalsdeJeugdwetzelfuittevoeren,enditnietheeftovergedragenaandeWIZ.DerekenkamerKapelleconcludeertdatdoordelangehistorievansamenwerkingopdeBevelandenénderolvandeProvincieZeeland(ZeeuwsModel)ereeningewikkeldbestuurlijklandschapisge-groeid,waardoorgemeenteradeneenafwachtendehoudingzijngaanaannementenaanzienvangemeenschappelijkeregelingen.Dehuidigeinrichtingvanhetsociaaldomeinlijkteerdereenge-groeidesituatiedaneenbewustekeuze.Conclusiet.a.v.organisatie:

C1Hetbestuurlijklandschapbinnen(enbuiten!)hetsociaaldomeinvandegemeenteKa-pelleiscomplex.Doorsamenwerkingenuithetverleden,oprichtingnieuweGRDB,eenveel-voudvanoverlegplatformenenderolvandeprovincieisereeningewikkelderol-entaak-verdelingbinnenhetsociaaldomeinindegemeenteKapelleontstaan.

4.2.2 Sturing

Welkesturingsmogelijkhedenheeftdegemeenteraadtenaanzienvandetransities,en‘aanwelkeknoppen’kanderaaddandraaien(metnameinhetkadervanbeleidsplan(nen),verordeningen,bud-getrecht/begroting)?(deelvraag3)Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaad?(deelvraag4)Deraadheeftdevolgendesturingsinstrumenten:

• KadernotaVerbondenPartijenKapelle• KadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio

Page 35: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

35

• Demandmanagement/DVO’s• Begrotingswijziging>zienswijzeraad

Deraadheeftdebeschikkingoverdevolgendecontrole-instrumenten:

• GemeentelijkeP&C-cyclusviaParagraafVerbondenPartijen• JaarstukkenGR-en

BinnendeP&C-cyclusleverendegemeenschappelijkeregelingenhunrapportagestegenwoordigoverhetalgemeentijdigaan.BegrotingenenjaarverslagenvanalleGR-enwordentezamenopspeci-aaldaarvoorbelegderaadsvergaderingenbehandeld.KwartaalrapportageswordeniederkwartaalaanderaadaangebodenviadeLijstIngekomenStukken,bijzonderhedenwordentoegelichtineenbegeleidendememo.VoorheenwerdhierbijookgebruiktgemaaktvandeMonitorSociaalDomein,eeninitiatiefvandeWerkgroepWerkwijzeRaad.DeraadervoervooraltenaanzienvandeJeugdwetechtereenbeperkteennietactueleinformatievoorziening.DitiséénvandevoornaamsteredenengeweestdatderaadhetgemeentelijkambtelijkapparaatdeopdrachtheeftgegevendeMonitorSociaalDomeinweerstoptezetten.Vanaf2017isinformatiem.b.t.hetsociaaldomeinverwerktinhetnieuweformatvandebestuursrapportage.Omderaadteinformerenwordenmomenteelbijdebesprekingvandekwartaalrapportagesdebe-langrijkstepuntendoordeportfeuillehouderineenmemomettoelichtingenbijbehorendecijfersbijdegriffieraangeleverd,waarnadoordeagendacommissiebepaaldwordtofdezeopdeagendage-plaatstwordt.GRDBinitieertregelmatigactieveinformatieavondenvoorraadsledenvandevijfgemeenten.Radenwordenbijdeinhoudbetrokken(voorbeeld:opstellenArmoedebeleid)endaarnaastviaP&C-rapportagesgeïnformeerdoverdevoortgang.ZowordenderadenviaeensideletterbijdeJaarreke-ning2017,welkeinmei2018gepresenteerdis,geïnformeerdoverdestandvanzakent.a.v.hetPlanvanaanpakWIZ.Daarnaastwordter3á4keerperjaareennieuwsbriefaanderaadsledenverstrekt6.OokSWVOorganiseertregelmatiginformatieavondenvoorraadsleden,enwerktaandeontwikkelingvaneendashboard.RaadsledenkunnenzichviadewebsitevanSWVOaanmeldenvoordenieuws-briefvanSWVO,welke1á2keerperjaarverschijnt.DoordeInkooporganisatieJeugdhulpZeelandwordtmomenteelookgewerktaaneendashboard.Ditisnaarverwachtingditnajaargereed.Momenteelzijndegemeentenvoorinzichtindeaantallenaf-hankelijkvandeinformatiediedeInkooporganisatiekanleverenwanneerditopgevraagdwordt.

6 Dezewordtdoordegriffierviadee-mailverzonden.

Page 36: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

36

InhettweederapportvanVZG(2015)wordtonderscheidgemaakttussenhetcollege-enhetraads-encollegemodel,waarbijoppag.16aangegevenwordtdatbijhetcollegemodelderaadnietbetrok-kenisbijdeinvullingvanhetopdrachtgeverschap.SWVOiseenGRvolgenshetraads-encollegemodel.Hetalgemeenbestuurvandegemeenschappe-lijkeregelingSWVOwordtgevormddoordeportefeuillehouderswelzijnindecollegesvanB&Wvandebetrokkengemeenten,hiertoeaangewezendoorderaadvanelkedeelnemendegemeente.GRDeBevelandeniseenregelingvolgenshetcollegemodel.Deraadheeftgeenstemindebenoe-mingvanhetAB.HetABenDBhebbenweleenactieveinformatieplichtnaarderaden.GRdeBethoisookeenGRvolgenshetcollegemodel.Degemeenteraadheeftdemocratischgezienbijhetcollege-modeldusminderinspraakdanbijeenGR-raadsmodel.BijdeoprichtingvanGRDBiseenbewustekeuzegemaaktvoorhetcollegemodeli.v.m.debedrijfsvoeringtakenvanGRDB.Ditwasnogvoordaterzichtwasopdeaankomendedecentralisaties.DeafdelingWIZismomenteelechtermeerdanal-leenbedrijfsvoeringdoordebeperktaanwezigebeleidsondersteuningopgemeentehuizen.Landelijkisereengevoeldatgemeenschappelijkeregelingende“vervanmijnbedshow”zijn.Be-sluitenwordengetraptgenomenenerkanalleenviaeenzienswijzealsraadgestuurdworden.DezegevoelenslevenookinKapelle.InKapellespeeltookmeedattweegroteGR-enzoalsGRDBendeBethobestuurdwordendoorhetcollegealscollege-model.DithoudtindatinformatievanuitdeGR-enviadeP&C-cyclusendeactieveinformatieplichtvanhetAB-lidvandeGR(ennietrechtstreeksvanuitdeGR)verstrektwordt.Ookbijoprichtingofstatutenwijzigingstaatdegemeenteraadmeeropafstand.IndetekstvandeGRDBisdeformatvandeVZGgebruikt,maarisergekozenvoordebenoemingvantweebestuursleden(burgemeesterenwethouder)inplaatsvanéén.DaarnaastiservoorwatbetreftdegemeenteKapellegeenprioriteitaandeportefeuillehouderSociaalDomeingegeven.OokisergebruikgemaaktvaneenregiegroepmeteenbelangrijkerolbinnendeGRDB.IndeformatvandeVZGwordtaanbevolenuitsluitendcollegeledeninhetbestuurvanGR-entebe-noemen.BovendienwordtinhetVZG-rapportnietgesprokenovereenregiegroep.BijdeaanpassingvandeGRDBin2015n.a.v.deaanpassingWgrishiergeenveranderinginaangebracht.InhetBerenschotrapportwordthetvolgendegeschreven:“EenDBmetportefeuillehoudersinplaatsvan(alleen)burgemeesterszoueeningrijpendebestuurlijkewijzigingbetekenen.Bijdeverde-reontwikkelingvandeGRiserzekerredennogeensnaardehuidigestructuurtekijkenendever-houdingportefeuillehouders-burgemeestersinhetDBnaderaftewegen”.Doorintezettenopdemandmanagementendienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)kanderaadweermeersturendeencontrolerenderolpakken.DVO’smoetenhetantwoordvormenopdebe-hoeftevangemeenteraadaanmeersturingenprofessionalisering.VoorheenwasdeBegrotingGR–viahetinstrumentvanzienswijzen-eigenlijkhetenigesturingsinstrument.DeDVOisindebasishet-zelfdevoorallegemeenten,maareriswelmogelijkheidtotmaatwerk(couleurlocale).HetcollegesteltdeDVOopenvast.Zodraderaadbeschiktoverhaareigenstrategischebeleidskader(KadernotaSociaalDomein),kanhetcollegedezebijhetopstellenvandeDVO’salsleiddraadgebruikenenkanderaaddeDVO’shieraantoetsen.

Page 37: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

37

Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeenteraaddaar-bij?(deelvraag5)

BijdetotstandkomingvandeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio2014isnadrukkelijkge-kozenvooreengezamenlijkeintegraleaanpak,waarbijdedirecteurGRdeBevelandenendesecre-tarisSWVOambtelijkopdrachtgeverwaren.BestuurlijkopdrachtgeverwasdeStuurgroepDecentra-lisaties(namensGRSWVOenGRdeBevelanden,bestaandeuitdriewethouders).Radenzijnmiddelsinformatie-avondenbetrokkengeweestbijdetotstandkomingvandeKadernotaenderegionalebe-leidsnotaSociaalDomeinOosterschelderegio,enhebbenbeidenota’svastgesteld.VoordeactualisatievandeKader-enBeleidsnotaiseindjanuari2018eeninformatieavondgeorgani-seerdindeStenge,Heinkenszand,waarvoorderaden,cliëntenradenenadviesradenvandevijfge-meentenzijnuitgenodigd.Deuitkomstenvandezeavondzijngeëvalueerddooreenwerkgroepo.l.v.SWVO,waarinookbeleidsmedewerkersvangemeentenendeafdelingWIZzaten.Daarnaastisgesp-rokenmetbeleidsambtenarenenzorgaanbiedersuitdeOosterschelderegioenzijntrendsencijfersgeanalyseerd.Belangrijksteconclusievandezeevaluatie:detransitieisgelukt,transformatieisnuhethoofddoel.MomenteelwordtdoorbovengenoemdewerkgroepgewerktaaneenconceptKadernota,welkedezezomerdoorhetbestuurvanSWVOwordtbeoordeeld,waarnaditconceptnaarderadengezondenzalwordenendefinitiefgemaaktzalworden.Deinformatieavondrondomdetotstandko-ming/actualisatievandeKadernotawordendoorderaadsledenveelalervarenalseenrichtingsver-keervanuitdeSWVO.Verderiserweinigaandachtvoordestandpuntenvanderaad.Eengezamenlijkevoorbereidingvanderaadopdergelijkemomentenvaninbrengontbreekt.Ooktussendegemeenteradenvandever-schillendedeelnemendegemeenteniserweinigonderlingcontact.Opcollegeniveauzijnertalvanbestuurlijkeplatformen,maaropraadsniveauontbreektdatveelal.

Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?(deelvraag4)In de kadernota Sociaal Domein Oosterschelderegio is aangegeven dat Scoop in 2014 een rapportover de bevolkingsontwikkeling en het gebruik van voorzieningen opgeleverd heeft. Hiervoor heeftScoopgegevensgebruiktvanbijvoorbeeldVektis,hetCIZ,hetCAKenhetCBS.Voorelkedecentralisa-tieheeft Scoopper kernofperwijkaangegevenhoeveelmenseneenbepaaldevoorzieninggebrui-ken. Ook schetst het instituut een beeld voor de gehele Oosterschelderegio.Met het rapport7vanScoop is een soort nulmetingper gemeenteopgesteld. Bedoelingwasomdaarmeehet beleidsplangoed aan te kunnen laten sluiten opwat er nodig is in gemeenten. Zowel in de Kadernota SociaalDomeinalsindeRegionaleBeleidsnotaisweinigterugtevindenm.b.t.deomvangensamenstellingvandeverschillendedoelgroepen.

7TransitiesinKapelleInformatienotitie,januari2014

Page 38: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

38

Conclusiest.a.v.sturing:

• C2GRDBvoldoetnietaanhetnormenkaderVZGRekenkamerKapelleconcludeertdatdeoverweginguithetrapportBerenschotoverdestructuurvanhetbestuurenportefeuillehouderopzeerkortetermijnterhandgenomenmoetworden.

• C3BeleidskaderszijnaanwezigNotaverbondenpartijen,KadernotaSociaalDomeinOosterschelderegio,RegionaleBeleids-notaSociaalDomeinOosterschelderegio,onderliggendebeleidsplannen,verordeningenetc.

• C4KaderstellenderolvanderaadisbeperktDeKadernotaSociaalDomeinisgeennotametstrategischbeleidvangemeenteraden.BijhetopstellenvandezekadernotaenregionalebeleidsnotahaddenSWVOenGRDBeenleidenderol,deradenzijnenkeld.m.v.informatieavondenhierbijbetrokkengeweest.

• C5Collegemodelzetraadop(extra)afstandvanGRGRDBisontstaanuitdewensomgemeentelijkebedrijfsvoeringstakentebundelen.DoordedecentralisatievanhetSociaalDomeinisdeafdelingWIZdeeluitgaanmakenvanGRDB.DerekenkamerzietdeafdelingWIZnietalseenzuivereuitvoeringsorganisatie,waardoorhetcol-legemodelvoorditonderdeelvandeGRDBonsinziennietvoldoet.

• C6Erisnauwelijksstuurinformatievastgelegd

Ø KadernotaSociaalDomeinbevatgeenstuurinformatie/geenstrategischekadersvanderaad

Ø DoordatDVO’smetGRDBvanonvoldoendekwaliteitzijn(conclusieuitrapportBeren-schot)ishethaastonmogelijkommetprestatie-indicatorentewerken.

• C7ParagraafverbondenPartijenvoldoetnietaanBBV-enVZG–normenØ Erisgeen(structurele)informatieopgenomenm.b.t.prestatie-afsprakenenweerstands-

vermogen.

• C8DoorhetgebruikvanhetcollegemodelbijGRDBenGRdeBethowordendemogelijkhe-denvanderaadomtesturenentecontrolerenbeperkt.Ø DegemeenteradenzijndoordekeuzevoorhetcollegemodelbijdezeGR-enop(extra)af-

standgeplaatst.

Page 39: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

39

4.2.3 Beheersing

Hoezijnderollen/takenverdeeldtussendezeverschillendespelers,maarooktussendegemeenten?(ziedeelvraag6)

TakenGR-enzijnvastgelegdinGR-teksten.VoordeGR-engeldtdathetinprincipeuitvoeringsorgani-satieszijn,maarinzekeremateookbeleidopstellen.

VoorwatbetreftGRDBkanhetDBvandeGRgevraagdenongevraagdhetbestuurvandedeelne-mendegemeentenadviserenoverhettevoerenbeleidophetterreinvanwerk,inkomen,socialezekerheid,minimabeleid,zorgendeontwikkelingenopdelokale/regionalearbeidsmarkt.Hetdage-lijksbestuurvandeGRadviseerthetbestuurvandedeelnemendegemeenteniniedergevaltenaan-zienvandegemeenschappelijkeregelingdeBethoinhetkadervandeuitvoeringvandeWetsocialewerkvoorziening(Wsw)enParticipatiewet.

IndetekstvandeGRSWVOistenaanzienvandetaakverdelingo.a.hetvolgendeopgenomen:Deregelingisgetroffenmethetoogopdevolgendebelangen:a.derealiseringvandegezamenlijkebeleidsvoorbereiding,besluitvormingenbeleidsuitvoeringophetterreinvandewelzijnszorg;b.hetbevorderenvandeonderlingeafstemmingvanbeleidvandedeelnemersovervoorzieningenenaangelegenhedenophetterreinvandewelzijnszorg,andersdanbedoeldondera.HoewelGRDBeenfrontoffice-functieheeftenGRSWVOinfeiteeenbackoffice-functie,isereenoverlapophetgebiedvanbeleidsvoorbereiding.DitiseerderinderekenkamerbriefRegio-taxi/LeerlingenvervoergemeenteKapellegeconstateerd8.BijdeoprichtingvandeafdelingWIZheefthetSWVO,datnooiteenechteloketfunctieheeftgehad(meergerichtopinkoopenbackofficefunctie),geenbezwaargemaakttegenhetsamenvoegenvandegemeentelijkelokettentotéénfrontofficebijdeafdelingWIZ.Welzijnmetdevormingvandeafde-lingWIZdebeleidsmedewerkersbelastmethetuitvoerendbeleidrondomSocialeZakenvandever-schillendegemeentehuizenovergegaannaardeafdelingWIZ,waardoordeambtelijkeondersteuningvandeportefeuillehoudersisuitgekleed.DeafdelingWIZisdanookmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop,waardoordetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen.

8DeRekenkamerheeftinhaaronderzoekRegiotaxi/Leerlingenvervoer(2017)hetvolgendeopgemerkt:

• ErbestaateenoverlaptussendetakenvanGRdeBevelandenenGRSWVOophetgebiedvanWmo

(beleidsvoorbereiding).

• DeinvullingvandebestuursfunctiesbijdeGRdeBevelandenenGRSWVOkomtnietovereenmetde

taakveldenvandeverschillendewethoudersbinnenhetcollegevandegemeenteKapelle.

Page 40: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

40

OmdatGRDBvooraleeninitiatiefisgeweestvandeburgemeestersendeportefeuillehoudershierweiniginvloedophebbengehad,iserweleenperiodegeweestmeteenhoop“bestuurlijkgedoe”overderolenpositievanGRDBendievanhetSWVO.MetnamedegemeenteGoeszagindietijdeencentrumfunctievoorzichzelfweggelegdensteldedanookeenfusievanGRDBenSWVOvoor.Ondertussenisdezegedachtelosgelaten.

GemeenteKapelleismomenteelbezigomteinvestereninkennisophetgebiedvanregievoeringenopdrachtgeverschap(demandmanagement)ophetgemeentehuis,omviaDVO’sdeGR-enbeteraantekunnensturen.IneersteinstantiewerdendeDVO’sdoordeafdelingshoofdenvandeGRDBopge-steld.AangezienDVO’sdebasiszijnvoordejaarplannenvanGRDB,kwamditinfeiteneerophetkeurenvaneigenvlees.Viadeverdereprofessionaliseringvandemandmanagementbinnenhetamb-telijkapparaatvanKapelleishetdebedoelingdatdeDVO’sopgesteldwordendoordegemeentezelf.DeRegiegroepgaatvooraloverdebedrijfsvoeringsaspectenbinnendeorganisatie.Hierinhebbendegemeentesecretarissenendirectieledenplaats.DeRegiegroepvormtnietdedirectiefunctievanGRDB,maarlevertweldedirecteur.Dedirecteurisbelastmetdedagelijkseleidingvanderegeling.Hetportefeuillehoudersoverleg(POHO)wordtviahetdeelnemersoverleg(voorheencontactperso-nenoverleg,ambtelijkevertegenwoordigersvanuitgemeentehuizen)beleidsinhoudelijkgeïnformeerdoverdegangvanzakenbijGRDB/WIZ.HetportefeuillehoudersoverlegisbijGRDBvrijzwaaringezet,omdathetDBgeheeluitburgemeestersbestaat,enbesluitendusdoorburgemeestersgenomenworden.Dezebesluitenmogenalleenon-derbouwdafwijkenvanhetadviesvanhetPOHO.HetDBwordtingelichtoverhetadviesvandepor-tefeuillehoudersmeteenaldannietakkoordgevenopeenambtelijkadvies.Hierbijzijndeafzonder-lijkeargumentenofstandpuntenvandeverschillendeportefeuillehoudersnietinzichtelijk.

Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?(deelvraag7)

DevijfBevelandsegemeentenBorseleGoes,Kapelle,Noord-BevelandenReimerswaalhebbeneenlangehistorievansamenwerking,zowelopbestuurlijkalsopambtelijkvlak.Momenteelwerkendevijfgemeentenmetelkaarsamenin31verbanden.Quaintergemeentelijkesamenwerkingzijnzijhetsterkstgerichtopelkaar,waarbijSchouwen-Duiveland(30verbanden)enTholen(29verbanden)invrijwelallegevallenaangehaaktzijn.

Kapelle Borsele Goes Reimerswaal Noord-Beveland

Tholen Schouwen-Duiveland

GRDB X X X X X

SWVO X X X X X X X

Betho X X X X X X

GGD/Inkooporga-nisatieJeugd

X X X X X X X

Page 41: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

41

Aansturingviadienstverleningsovereenkomsten(DVO’s)DeDVO’sdiewordengeslotenmetGRDBwordenvertaaldinjaarplannen.Inhetjaarverslagwordtverantwoordingafgelegdoverdatgenewatinhetjaarplanisopgenomen.DezeDVO’smoetenhetantwoordvormenopdebehoeftevangemeenteraadaanmeersturingenprofessionalisering.Voor-heenwasdeBegrotingGR–viahetinstrumentvanzienswijzen-eigenlijkhetenigesturingsinstru-ment.DeDVOisindebasishetzelfdevoorallegemeenten,maareriswelmogelijkheidtotmaatwerk(couleurlocale).GRDBwordtdusd.m.v.DVO’saangestuurddoordecollegesvandedeelnemendegemeenten,SWVOenBetho(nog)niet.DeBethoissindsdeomvormingeninhetsociaaldomeineenzuiveruitvoerendeorganisatiegeworden.GRDBisdeinhoudelijkeopdrachtgevervandeBetho.Bestuurlijkopdrachtge-verszijndegemeenten,maaraangeziendezewethoudersvooreengrootdeelookinhetbestuurvanGRDBzitten,ishiereenduidelijkeoverlap.

CouleurLocaleIndeRegionaleBeleidsnotaSociaalDomeinisopgenomendaterbinnendesamenwerkingruimteblijftvoorelkegemeenteomaantesluitenbijdespecifieke,lokalesituatie,oftewel“couleurlocale”.BinnendeOosterschelderegiowordtdustussendedeelnemende7gemeentengetrachthetbeleidzoveelmogelijkopelkaaraftestemmen.Voorbeeldenvancouleurlocale:devakantieweek,hetar-moedebeleidenhetSociaalTeam.InhetbeginvandeGRverliepdeuitvoeringvanditgemeentespe-cifiekebeleidnogalstroef,maardoorverbeteringindesamenwerkingverlooptditnubeter.OpditmomentwordtgewerktaanverdereharmonisatievoorstellenvoorGRDB,omdatvasthoudenaandecouleurlocalevolgensGRDBdeefficiëntievoordelendietebehalenzijnindewegstaan.DitwordtookonderschreveninhetrapportBerenschot.

HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeentenenuitvoeringsorganisaties?(deelvraag8)

HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.Deintegratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaarisgekomen.Departicipatiemiddelenwerdentot2015aangemeentenbeschikbaargesteldviaeenspecifiekeuitkering.Vanaf2015wordendemiddelenaandegemeententeverstrektindevormvaneenintegratie-uitkering.Hiermeezijndemiddelenvrijbesteedbaarvoordegemeenten.WelhebbenRijkenVNGafgesprokenomditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalintezettenvoordeuitvoeringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.BudgettenvoorGRDB(vanuitIntegratie-uitkeringGemeentefonds)zijnnietovergedragenvanuitdegemeenten.Welisper01-01-2018deautomatischebevoorschottingo.b.v.hetUitvoeringsplanWIZgeregeld.Hetisaandeportefeuillehouderomtebeslissenofn.a.v.hetUitvoeringsplandegemeen-tebegrotingaangepastdientteworden.OokvoordeBethogeldtdatbudgettenvandegemeentennietovergedragenzijn.DestijdsisdoordekwartiermakervandeWIZvoorgesteldomdefinanciëlestromenvanuitdegemeenten(WSW-budgetten)viadeWIZtelatenlopen,maarhierwarendegemeentebesturenoptegen.

Page 42: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

42

SWVOwordtbevoorschotdoordegemeentenenverzorgtvervolgensdebetalingenaanzorgaanbie-ders.IndebegrotingvanGRDBstaatwelkebijdrageelkegemeenteverschuldigdisvoordeuitvoeringvandetakenvanderegeling.CederhofWelzijnontvingin2017eensubsidievan€247.000.InhetkomenderekenkameronderzoeknaarsubsidieverstrekkingdoorgemeenteKapellezalhiernaderopingegaanworden.

Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?(deelvraag9)IndebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellewordtbinnenhetProgrammaSociaalDo-meingeenonderscheidgemaakttussendirecteenindirectezorg.WelisindeparagraafVerbondenPartijeneenoverzichtgegevenvandegemeentelijkebijdrageperGR.ViadebegrotingenenJaarre-keningenvandeGR-enzoumeneendeelvandeindirectekostenkunnenbepalen/benaderenaandehandvandeinformatiediewordtgegevenm.b.t.deoverheadkosten.ZozijnvoorbijvoorbeeldSWVOdezekostenterugtevindenindebegrotingenjaarstukkenonderhetprogrammaSecretariaatkosten,welkeopgesplitstzijnpergemeente.VoorGRDBzijndeoverheadkostenterugtevindenindebijlageKostenplaatsenWIZ/P&O/ICT/DirectievandeJaarrekening.DerekenkamerKapellewijsthierbijopdeNotitieVerbondenPartijenvandeCommissieBBV(oktober2016),waarinbepalingenenrichtlijnenzijnopgenoment.a.v.derapportagevanoverheadkosten,zoweldoorgemeentenalsGR-en.DezezijnvoorGR-eninwerkinggetredenmetingangvanhetbe-grotingsjaar2018.AangezienindezeBBV-richtlijnenonderscheidgemaaktwordttussenGR-enmettakenindelegatie(zoalsWmo)enGR-enmetmedewerkersindienstdiealléénoverheadtakenvoordedeelnemersuitvoeren(o.a.financiëleadministratie,P&C,treasuryenICT),voorzietderekenkamerKapelledatuitvoeringvandezerichtlijneninhetgevalvanGRDBingewikkeldis.Hoeverlooptdekostentoedelingnaargemeenten?(deelvraag10)DekostentoedelingvanGR-ennaardegemeentenverlooptperGRverschillend.IndebegrotingvanSWVOwordtaangegevendenaarramingdoorelkegemeenteverschuldigdebij-drageindekostenvanhetsecretariaat.Terberekeningvandegemeentelijkebijdragenwordendesecretariaatskostentoegerekendnaardevoorzieningenenactiviteitenvolgenseenjaarlijksvasttestellenverdeelsleutel,welkedeeluitmaaktvandeontwerp-begroting.Dezewordtberekendopbasisvanhetaantalinwonersvandegemeentenop1januarivanhetjaar,voorafgaandaanhetjaarwaar-voordebijdrageisverschuldigd.VoorwatbetreftGRDBisinderegelingopgenomendatindebegrotingstaatwelkebijdrageelkegemeenteverschuldigdisvoordeuitvoeringvandetakenvanderegeling.HoedezebijdragewordtberekendstaatnietindetekstvandeGRvermeld.IndebegrotingvanGRDBstaatvermelddatdebijdragenwordentoegerekendopbasisvandeformatievandedeelnemendegemeenten,eenvastbedrag,hetaantaluitkeringsgerechtigdenenhetWmo-budget.Conclusiest.a.v.beheersing:

• C9TenaanzienvanbeleidsadviseringbestaatereenoverlaptussendetakenvanGRDBenSWVO

Page 43: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

43

DoordatbijdevormingvandeafdelingWIZdeambtelijkeondersteuningvandeportefeuille-houdersverisuitgekleed,doetdeafdelingWIZindepraktijkmeerdanalleenuitvoering;zijstellenookbeleidop.HierdoorzijndetaakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsgaanoverlappen.

• C10KapellezetinopdemandmanagementomgripopGR-entevergrotenTotnutoezijneralleenvoorGRDBDVO’sopgesteld,voordeoverigeGR-ennogniet.Boven-dienconcludeertBerenschotinhaarrapportdatdekwaliteitvandeDVO’smetGRDBvanon-voldoendekwaliteitzijn.RekenkamerKapelleconcludeertdathetdemandmanagementver-derdoormoetvoeren.

• C11InformatievoorzieningrichtingraadisbeperktØ MonitorSociaalDomein:doorraadgeïnitieerd,maarondertussenalweergestopt.Wordt

nuverwerktindebestuursrapportage.Ø NieuwsbriefGR-en:alleendoorGRDBwordtopregelmatigebasiseennieuwsbriefaan

raadsledenverstuurd.

4.2.4 Verantwoording

HetbestuurvaneenGRdientverantwoordingafteleggenoveralleopgedragentaken(realisatiedoelstellingenensamenwerkingsafspraken).Tevensdienenzijinzichttegeveninrechtmatigheid,doelmatigheidendoeltreffendheid.HetbestuursorgaandateenlidvanhetABheeftaangewezen(inhetgevalvanSWVOderaad,bijGRDBendeBethohetcollegevanKapelle)kanhetAB-lidterver-antwoordingroepenvoorhetdoorhemofhaargevoerdebestuur.HetalgemeenbestuurvaneenGRlegtaandegemeenteraadverantwoordingafviadejaarstukken(jaarverslagplusjaarrekening),waarophetBBV(BesluitBegrotingenVerantwoording)vantoepas-singis.DaarnaastwordtinhetVZG-rapport“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”aanbe-volenomindedoorhetBBVverplichteparagraafVerbondenPartijendeprestatieafsprakenoptenemendiemetdeGR-enzijngemaakt.VervolgensdientdeGRinhaarjaarstukkentevermeldenofdeafgesprokenprestatie-indicatorenwelofnietbehaaldzijn.Conclusiet.a.v.verantwoording:

• C12BijGRDBenGRdeBethokanderaadhetAB-lida.g.v.hetcollegemodelnietindividueelterverantwoordingroepen,alleenhetcollegeinzijngeheel.

• C13ParagraafVerbondenPartijengemeenteKapellevoldoetnietaandeVZG-norm.Indezeparagraafwordtgeeninformatiegegevenoverdeprestatie-afsprakenmetdever-schillendeGR-en.

4.2.5 Toezicht

Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldzijncontrolerenderoloptimaaltevervullen?Enhoeheeftderaaddezerolvervuld?(deelvraag12)ViadejaarlijksebesprekingvandeGR-enineenaparteraadsvergaderingvoordegemeenteraadKa-pelle,wordenraadsledend.m.v.dereguliereP&C-producteninstaatgesteldhuncontrolerendetaaktenaanzienvanGR-enuitteoefenen.Debegrotingenenjaarstukkenwordenbehandeld,inclusief

Page 44: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

44

eentoelichtendememovandeportefeuillehouder.VoordegemeenteraadKapelleisditmomenteelhetenigeinstrumentomhuncontrolerenderolt.a.v.GR-enuittevoeren.BijdeVeiligheidsregioZeelandisrecenteenraadsklankbordgroepopgerichtwaarbijnaalleZeeuwsegemeenteaanmeedoen.OokbijdeevaluatievanGRDBdoorBerenschotisgebruikgemaaktvaneenklankbordgroepwaarraadsledenzittinginhebbengehad.InhetoverdrachtsdocumentvandeWerkgroepWerkwijzeRaadwordtaangegevendatdestandpun-tenvanderaadinKapelletenaanzienvannutennoodzaakvaneendergelijkeklankbordgroepuit-eenlopen.Dewerkgroepadviseertterughoudendheidt.a.v.klankbordgroepen,enhieralleenaandeeltenemenwanneerereenduidelijkenafgebakenddoeliswaarmeederaadkaninstemmen.RekenkamerKapelleiszichervanbewustdatdoordekeuzevoorhetcollegemodelbijGRDBendeBethoderaadopindirectewijzeop(extra)afstandvandeGR-enisgeplaatst.Dithoudtindatderaadhaarbeslissingsbevoegdhedenoveruitvoeringstakenheeftovergedragenaanhetcollege.Ech-ter,derekenkamerisvanmeningdatdeverantwoordelijkheidvoorhetopstellenvaneenstrategischbeleidskadernogaltijddeverantwoordelijkheidvanderaadis.DitisvooralbijdeafdelingWIZvanGRDBvanbelang.Deelnameaaneenklankbordgroeplijktdusweinigzinvolvoorraadsleden,maarwanneerraadsledeneenduidelijkerbeeldzoudenhebbenvanhunstrategischebeleidsuitgangspuntenzoueendergelijkedeelnamedecontrolerendemogelijkhedenvanderaadweldegelijkkunnenvergroten.IndeKadernotaVerbondenPartijenvandegemeenteLeusdengaatmenzelfsnogeenstapverder.Indezenotawordtgesprokenoverhetbenoemenvanzogenaamderapporteurs.Deraadbenoemtvoorderaadsperiodeeenofmeerraadsledenpergemeenschappelijkeregelingalsrapporteurs.Dezeont-vangendeverslagenvandevergaderingenvanhetAlgemeenBestuurvanderegeling.Zijvolgennauwgezetdeontwikkelingenbinnendezegemeenschappelijkeregeling.Alsderaadomeenzienswij-zewordtgevraagdofdemogelijkheidtothetindienenvanwensenenbedenkingenwordtgeboden,gaandebetreffenderapporteurshiermeeaandeslag.Zijonderzoekenhoedefractiesdenkenoverdevoorstellenvanhetbestuur.Indiendaartoeaanleidingissteltderapporteureenzienswijzeop,eventueelindevormvanmotieofamendement,enstreefternaardatdeanderefractiesdaarmeekunneninstemmen.Indienhetnietluktomtotovereenstemmingtekomenpresenteertderappor-teurdediscussiepunteninderaad.RekenkamerKapelleonderschrijftdebenoemingvanrapporteursalsmogelijkheiddeafstandtusseneenGRendegemeenteraadteverkleinen.Conclusiet.a.v.toezicht:

• C14Decontrolerendeentoezichthoudenderolvanderaadisbeperkt.

4.3 Beantwoordinghoofdvragen

1. HoeisbinnendegemeenteKapelleinvullinggegevenaandetransitieentransformatievande

Participatiewet,JeugdwetenWmo2015?HetSociaalDomeinvoordegemeenteKapelleisalsgevolgvaneenlangehistorievansamen-werkingtussendeBevelandsegemeenten,dieallangvoordedecentralisatiesvanstartisge-gaan,eencomplexgeheelgeworden.Eengrootdeelvandegemeentelijketakenwordtuitge-

Page 45: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

45

voerddoorgemeenschappelijkeregelingen,waarbijereenoverlapisontstaantussentakenvandeverschillendeGR-en(GRDBenSWVO).DaarnaastiserdoorhetverplaatsenvanbeleidsadviseursvandegemeentelijkeafdelingenSo-cialeZakennaardeafdelingWIZdesituatieontstaandatdeportefeuillehoudersondersteundengeadviseerdwordendoordegemeenschappelijkeregelingGRDB.MiddelsdeinvoeringvandemandmangementenDVO’sprobeertdegemeenteKapellemeergriptekrijgenopdeGR-en.

2. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?DebudgettenvanuitdeIntegratie-uitkeringwordennietrechtstreeksnaardeGR-enoverge-heveld.DeGR-enwordenviabevoorschottinggefinancierd.Hierdoorbehoudtdegemeentezichtopdebudgettenbinnenhetsociaaldomein.Deorganisatie-ofsecretariaatskostenvandeGR-enwordenviaverdeelsleutelsaandedeelnemendegemeententoegerekend.

3. Inhoeverreisdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-trolerenderolnaarbehorentevervullen,zowellokaalalsinregionaalverband?Enhoekande-zerolindetoekomtversterktworden?DoordeWerkgroepWerkwijzeRaadisaanbevoleneenNotaVerbondenPartijenoptestellenendeVZG-rapporten“Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen”en“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeentenengemeenschappelijkeregelingen”vasttestellen.Ditisbeidegebeurd,zodaterwatbetreftGR-enendekaderstellendeencontrolerenderolvandegemeenteraadhierbijeenduidelijkkaderligt.VoorGRSWVOisditkadergrotendeelsgevolgd.BijdeoprichtingvanGRDBisweldeblauwdrukvandeVZGgebruikt,maarisommoverenderedenengekozenvooreenafwijkendsturingsmodel(collegemodel)eneenafwijkendebe-sturing(tweevertegenwoordigerspergemeenteinhetbestuuri.p.v.één).DemogelijkheidomtekiezenvooreencollegemodelisconformdeWgr2015endeNotaVerbondenPartijenKa-pelle,maarwordtnietaanbevolendoordeVZG.IndeblauwdrukvoorGR-envandeVZGwordtinartikel9,lid2gestelddatderaadéénbestuurslidbenoemt.DerekenkamerconcludeertdatdoordekeuzevooreencollegemodelvoorGRDBdegemeen-teraadopafstandisgeplaatst.HetcollegemodelvoldoetvolgensderekenkamervooreenGRophetgebiedvanbedrijfsvoeringstaken,maarnietvoordeafdelingWIZ.DerekenkamerconcludeertdattenaanzienvanditpuntdeNotaVerbondenPartijenKapellenietovereen-komtmetdeaanbevelingenuithetVZGrapport”Aanpakvooreengoedesamenwerkingtus-sengemeentenengemeenschappelijkeregelingen”welkedoordegemeenteraadvanKapelleisaangenomen.DaarnaastconcludeertderekenkamerdatdeKadernotaSociaalDomeinOosterschelderegionauwelijksconcretedoelenenindicatoren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.DezeKadernotagaatmeeroverhoemendetakenenverantwoordelijkhedenbinnenhetsociaaldomeinwilbeleggenenuitvoeren.Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervanderaad.OokwordenindeParagraafVerbondenPartijenvandebegrotingenjaarstukkenvandegemeenteKapellegeenprestatie-afsprakenopgenomen.HierdoorwordthetvoorderaadmoeilijkdeGR-en(viadeParagraafVerbondenPartijen)tecontrolerenopbehaalderesulta-ten.

Page 46: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

46

5 Aanbevelingen5.1 AanbevelingenrekenkamerKapelle

DeverschillendeGR-en(GRDB,SWVO,Betho)vormeneenonmiskenbareschakelvoordesamenwer-kingtussendeBevelandsegemeentenbinnenhetSociaalDomein,dusishetvangrootbelangdatdegovernanceduidelijkentransparantisingericht.Ditversterkthetwederzijdsvertrouwen,duidelijk-heidintaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkheden,watdesamenwerkingtengoedekomt.Vandaardatwijonzeaanbevelingenookhebbengegroepeerdaandehandvande5governanceas-pecten:Aanbevelingent.a.v.organisatie:

Ø A1HanteervoorGRDBeenstriktetoepassingvandeVZG-richtlijnenmaakgebruikvanhetVZG-model(ZeeuwsmodelGemeenschappelijkeRegeling).Dezeaanbevelingisre-centelijkdoordeProvincieinhetrapportvandeCommissieExterneSpiegeling(#Hoedan)ookalonverkortherhaald.

Ø A2PasdeNotaVerbondenPartijenKapellehieropaan.Ø A3Neemhetstrevennaarminimaliserenvanhetaantaloverlegplatformenopinhetcoa-

litieakkoord.Ziehiervoordeaanbevelingenuithetrapport#Hoedan(CommissieExterneSpiegeling)omtrenthetOZO9endedoelstellingenvandeWerkgroepZeeuwsesamen-werkingsociaalDomeino.l.v.Ceesv/dBos.

Aanbevelingent.a.v.sturing:

Ø A4BijdeactualisatievandeKadernotaSociaalDomeinmoetdegemeenteraadvanKapel-lezichbewustzijnvanhetverschiltussenkadersvoorhetstrategischbeleidzoalsdoelen,indicatorenenbudgetten(optestellendoorderaad)enkadersvoorhetuitvoeringsbe-leid(optestellendoordeGR).Derekenkamerbeveeltaaneenduidelijkescheidslijnhiertussenaantebrengen.

Ø A5ZetvaartachterdeprofessionaliseringvandemandmanagementbinnendegemeenteKapelle,enverbeteropdezemanierdekwaliteitvandeDVO’s.

Ø A6StelvooralleGR-eneenDVOop.

9 OZO=OverlegZeeuwseOverheden

Page 47: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

47

Aanbevelingt.a.v.beheersing:

Ø A7ZorgdatindeDVO’sgoedeafsprakengemaaktwordenm.b.t.stuurinformatie(indica-toren),zodatdezedoorderaadgemonitordkunnenworden.

Ø A8DoordeVZGwordtaanbevolenomtewerkenmetnieuwsbrievenaandegemeentera-den.DeRekenkamerKapelleonderschrijftdezeaanbeveling.

Ø A9DecommissieExterneSpiegelingadviseertdeZeeuwsegemeenteradenzelfafsprakentemakenoverdemanierwaaropregionaleonderwerpenwordengeagendeerdenbe-sprokenindegemeenteraad.Griffiersdienenhierineentrekkendeenverbindenderoltespelen.Omdatraadsledenmeereffectieveinvloedkrijgenalsdatinallegemeentenopongeveerdezelfdemaniereniniedergevalophetzelfdetijdstipgebeurt,ishetaantebe-velenomditregionaalaftestemmen.RekenkamerKapellesluitzichaanbijdezeaanbe-velingenadviseertderaaddezeafsprakenvastteleggenindeNotaVerbondenPartijen.

Aanbevelingt.a.v.Verantwoording:

Ø A10VerbeterdeParagraafVerbondenPartijenconformBBV-enVZG-normen,doorookprestatie-afsprakenmetGR-en(indicatoren)eninformatieoverhetweerstandsvermogenvanGR-enindezeparagraafoptenemen.

Aanbevelingent.a.v.Toezicht:

Ø A11IndeVZGrichtlijnwordtgesprokenovereenbegeleidingscommissie.DeRekenkamergaateenstapverderenbeveeltnetzoalsbijGRVeiligheidsregioZeelandaaneenklank-bordgroepintestellenvanraadsledeneneventueeldeskundigen.Ookdecommissieex-ternespiegelingheeftaanbevolenombijgemeenschappelijkeregelingenraadsledeneenmeeractieveroltegevendoorhetinstellenvanregionaleadviescommissies,naarhetvoorbeeldvandeklankbordgroepdieinhetlevenisgeroepenbijdeVRZ.IndenotaVer-bondenPartijenvandegemeenteLeusdenheeftmengekozenvoorhetinstellenvanzo-genaamde“rapporteurs”.RekenkamerKapellezietditalseengoedeaanvullingopdeeerdergenoemdeklankbordgroep.

Page 48: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

48

6 Wederhoor&Nawoord

6.1 Wederhoor

Hetconceptrapportis–zoalsgebruikelijk–voorgelegdaanhetcollegevoorwederhoor.Hierondertreftuaanhetintegralewederhoorcommentaarvanhetcollege.

NBOmdatdewederhoorversienoggeensamenvattingbevattewijktdedebladzijdenummeringindezede-finitieveversieaf.Dewederhoorreactievanhetcollegeverwijstdusnietnaardejuistebladzijdenindezeversie.Omtochdeverwijzingtekunnenteruglezenmoetvoordegenoemdebladzijdenummersinhetweder-hoor5bladzijdenwordenopgeteldnaardebladzijdeindezevoorliggendeversie.Eenverwijzingnaarbij-voorbeeldbladzijde31isindezeversiebladzijde35.

Page 49: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

49

Page 50: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

50

Page 51: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

51

Page 52: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

52

Page 53: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

53

Page 54: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

54

Page 55: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

55

Page 56: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

56

Page 57: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

57

Page 58: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

58

Page 59: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

59

Page 60: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

60

Page 61: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

61

Page 62: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

62

Page 63: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

63

Page 64: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

64

Page 65: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

65

Page 66: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

66

6.2 Nawoordrekenkamer

Aandehandvandewederhoorreactievanhetcollegekomenwijtotdenavolgendereactie.Perop-merkingvandegemeentegevenweaanofwedeopmerkingovernemenenverwerkenofwedaareenanderemeningoverhebbenofdezevoorkennisgevingaannemen.

WederhoorreactiecollegegemeenteKapelle

Reactierekenkamer

Algemeeninhoudelijkeopmerkingen

1 Voordeinvullingvandehoofdvragenvanhetonder-zoekwordtaangeslotenbijdegovernanceaspectenuithetVZG-rapport"Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen"uit2009.Deinhetrapportgekozenuit-werkingdaarvanleidttotveelaandachtvoorstructuurenorganisatie.Zowordterveelaandachtbesteedaandewijzewaaropdegovernancevansamenwerkings-verbandenoponderdelenaldannietanderszoukun-nenwordenopgezet.Daarbijkomtonvoldoendeheldertotzijnrechttenaanzienvanwelkeaspectendege-meenteraadeigenstandigebevoegdhedenheeft(enkaderstellendkanopereren)enwaarhetcollegebe-voegdhedenheeft(enwaardegemeenteraadcontrole-rendkanopereren).

DerekenkamerheeftzichbijditonderzoekinderdaadgebaseerdophetVZG-rapport"Aandeslagmetgemeenschappelijkerege-lingen"uit2009enhetVZG-rapport“Aanpakvooreengoedesamenwerkingtussengemeen-tenengemeenschappelijkerege-lingen”uit2015.DezerapportenvormdenookdebasisvoordeNotaVerbondenPartijenKapelle.Omdekaderstellendeencontro-lerenderolvanderaaduittekunnenoefenendientzijzichttehebbenopalleaspectenvandegovernance.Wijonderzoekenenbeschrijveninditrapportzakenmetnamedoorde“bril”vandegemeente-raad.

2 Watbetreftdeinrichtingvandeintergemeentelijkesamenwerkingen(endecomplexiteitdaarvan)be-steedtdeRekenkamerinhetrapportonvoldoendeaandachtaandebestuurlijkekeuzendieinhetverle-denzijngemaaktendedaarbijgehanteerdeafwegin-gen(metnamein2013).

Derekenkamerheeftkennisge-nomenvandebesluitenaan-gaandedeZeeuwsbredeaanpakJeugdzorgendesamenwerkingo.h.g.v.socialezakenen(uitvoe-rendezorgvoorzieningenbinnendeGRSamenwerkingdeBeve-landen(ziebijlage3bijweder-hoorreactie),maarziethierbijgeennoodzaakdetekstenonsstandpunttenaanzienvandebestuurlijkeinrichtingvanhetsociaaldomeintewijzigen.Webenoemeninhetrapportdeglobalegeschiedenisencontext

Page 67: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

67

waarine.e.a.isontstaan.Het-geenonsinziensvoldoendeisvoorditrapport.

3 InhetrapportmaaktdeRekenkameronderscheidtus-seneen"collegemodel"eneen"raadsmodel"alshetgaatoverdeinrichtingvandeGRSamenwerkingDeBevelanden.Daarbijwordttenonrechtedesuggestiegewektdatereenvrijekeuzebestaatomvoorheteneofvoorhetanderemodeltekiezen,waarbijhetraads-modelbovendienalsideaalwordtbeschouwd.Hettehanterenmodelhangtechteronlosmakelijksamenmetdeaardvandeovergedragenbevoegdheden.

BinnendeWgrisvastgelegddatbijeengemeenschappelijkerege-linggekozenkanwordenvoorhetzogenaamdecollegemodel.Derekenkamerisnietopdehoogtevanhetbestaanvaneenverplichtingomvooreenderge-lijkmodeltekiezen.

4 DeconclusievandeRekenkamerdatdesturingvandeGRSamenwerkingDeBevelandennietaanhetnor-menkadervandeVZGzouvoldoenkunnenwenietdelen.InhetrapportvandeRekenkamerwordtinelkgevalonvoldoendeaandachtbesteedaandedaarbijrelevanteoverwegingen.

Aangeziendegemeenschappelij-keregelingdeBevelandennietconformdemodelregelingvandeVZGisopgesteld(zieookpunt3),meentderekenkamertekun-nenconcluderendatdesturingvanGRDB(middelshetcollege-model)nietvoldoetaanhetnormenkadervandeVZG.

5 Bijhetvoorstelomdegemeenteradenmeersturingtegevenopdegemeenschappelijkeregelingdoorintezettenopdienstverleningsovereenkomstenende-mandmanagement,besteedtdeRekenkameronvol-doendeaandachtaandeomstandigheiddatdevast-stellingvandienstverleningsovereenkomstenbehoorttotdeuitvoeringstaakvandecolleges.

Naaraanleidingvandezeopmer-kingheeftderekenkamerindedefinitieveversievanhetrapportdevolgendezinoppag.31toe-gevoegd:“HetcollegesteltdeDVOopenvast.Zodraderaadbeschiktoverhaareigenstrate-gischebeleidskader(KadernotaSociaalDomein),kanhetcollegedezebijhetopstellenvandeDVO’salsleiddraadgebruikenenkanderaaddeDVO’shieraantoetsen.”

6 DeRekenkamerlijkt(tenonrechte)teveronderstellendatbeleidsvoorbereidingniettotdeuitvoeringstaakvandecollegeshoort.

Zonderdebevoegdhedenvanhetcolleget.a.v.beleidsvoorbe-reidingterdiscussietestellen,wilderekenkamerhierbijnog-maalsnadrukkelijkstellendatderaadteallentijdeverantwoorde-lijkisvoorhet(laten)opstellenvaneenstrategischbeleidskader,aangezienderaadhethoogstebestuurlijkeorgaanbinnendegemeenteis.

Page 68: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

68

DaarnaastwijzenwehierbijooknogophetdocumentvandeVNG:“Intergemeentelijkesa-menwerkingtoegepast”(Hand-reikingvoortoepassingvandeWetgemeenschappelijkerege-lingen),pag.12.

7 Inhetrapportwordenderollenentakenvandirectie-raad,regiegroependirecteurbinnendeGRSamenwer-kingDeBevelandennietgoedonderscheiden.

Naaraanleidingvandeopmer-kingenhebbenwijdetekstindedefinitieveversieopditpuntaangepast.

Specifiekeopmerkingen(ziebijlagebijwederhoorreactie)

8 Blz.6en7:“HetRijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdejeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandege-meentenovergedragen.”Striktgenomengeldtdital-leenvoordeJeugdzorg.Deinhetkadervandedecen-tralisatiesovergedragentakenWmokwamenuitdeAWBZ,terwijldetakendieonderdeParticipatiewetvallenalbijdegemeentenondergebrachtwaren.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdezeechternietindetekstmeegenomen.

9 Blz.7,par.1.2:“Per1januari2015iseenaantalbe-langrijkewetswijzigingendoorgevoerd.AlsgevolgdaarvanzijnveelvandegemeentelijketakenophetgebiedvandeParticipatiewet,JeugdwetenWmo2015overgedragenaangemeenschappelijkeregelingen.”DitgeldtalleenvoordenieuwetakendieonderdeWmozijngebracht.TakenophetgebiedvandeWmoenWswwarenalondergebrachtbijgemeenschappelijkeregelingen(SWVO,DeBetho),terwijldecollegesin2013aldeGRDBwarenaangegaan,waarinwasvastge-legddattakenophetgebiedvansocialezakenenWmoinsamenwerkingzoudenwordenuitgevoerd.EnvoordeJeugdwettakenisin2014albepaalddatdaarvoorzouwordenaangeslotenbijsamenwerkingopprovinci-aalniveau.Opbasishiervankanookdevraagwordengesteldofdedaaropvolgendezin(“Gemeenteradenvoelenzichhierdoorvaakopafstandgezetenhebbenvaakhetgevoeldegripopdezeorganisatieskwijttezijn”)ookopgaatvoordehieraandeordezijndeon-derdelenvanhetsociaaldomein.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdezealsvoet-noottoegevoegd,maarzietver-dergeennoodzaakomdezin“Gemeenteradenvoelenzichvaakopafstandgezetenhebbenvaakhetgevoeldegripopdezeorganisatieskwijttezijn”verderaantepassen.Zieverderhoofd-stuk3vanhetVZG-rapport“Aanpakvooreengoedesamen-werking”(2015),waarinookge-refereerdwordtaanditlandelij-kebeeldrondomdeproblema-tiekdieGR-eninzijnalgemeen-heidmetzichmeebrengen.

10 Blz.10,par.2.1:“Per1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewetookdaadwerke-lijkinwerkinggetreden.Hiermeeisdetransitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzogenaamdetransformatieproces”.Deoverdrachtvan

Dankvoordezenuancering.Dezeisechternietovergenomenindetekst.Derekenkamervolgtdemeestgebruikelijketerminolo-gie.

Page 69: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

69

takenaandegemeenten(dushetprocesvandedecen-tralisatieszelf)iseenzelfstandigprocesgeweest.Pastoendieoverdrachtvantakenwasafgerondisdetran-sitiefaseingetreden.Naafrondingdaarvanvolgtdetransformatie.Erwasdussprakevandriefaseninplaatsvan2.

11 Blz.11,bovenaan,Wetmaatschappelijkeondersteu-ning2015.Gemeentenvoerdenalsinds1994deWetvoorzieningengehandicaptenuit,opbasiswaarvanvervoersvoorzieningen,rolstoelvoorzieningenenwoonvoorzieningenwerdenverstrektaangehandicap-ten.DeWvgisin2007opgegaanindeWmodoortoe-voegingvano.a.dehuishoudelijkehulp.

Dankvoordezenuancering.Derekenkamerheeftdeteksthier-opaangepast.

12 Blz.11,par.2.3,gemeentelijkbeleidskader.Indeeer-stealineawordtaangegevendatgemeentenindeOos-terschelderegioindeaanloopnaardetransitiesophetgebiedvanwerkeninkomen,jeudgzorgenWmohunbestuurskracht,capaciteitenkwaliteithebbengebun-deldomzichgezamenlijkvoortebereiden,watheeftgeresulteerdinverschillendekader-enbeleidsnota’s.AlseerstewordtdandeKadernotaverbondenpartijenKapellegenoemd.Maardatiseennotadieweinigmetbundelingvanbestuurskracht,capaciteitenkwaliteittemakenheeftnochmetvoorbereidingopdedecentrali-saties.DenotaisalleendoordegemeenteraadvanKapellevastgesteldvoorheteigenhandelen(omgaanmetGR-en).Hoortdezenotadanwelindezepara-graafthuis?

Derekenkamerkanzichnietvin-denindezeopmerkingoverdepositievandeKadernotaVer-bondenPartijenKapelle.Dere-kenkamerzietdezenotaalsdebasisvoorgemeentelijkesa-menwerking,waarinhetge-meentebestuur(college+raad)heeftbeschrevenhoeomtegaanmethuidigeentoekomstigever-bondenpartijen.Vandaardatdezeisopgenomenalsonderdeelvanhetgemeentelijkbeleidska-der.

13 Blz.12/13:Degemeenteraadheeftop11maart2014(alleen)ingestemdmetdeKadernotasociaaldomeinOosterschelderegio2014ennietvastgesteld(zichdusnieteigengemaakt).DatzelfdegeldtvoordeRegionalebeleidsnotasociaaldomeinOosterschelderegio2015-2018.Hetcollegeheeftop14oktober2014ingestemdmetdezeregionalebeleidsnota(endusooknietvast-gesteld),terwijldezevervolgensterkennisnameisaangebodenaandegemeenteraad.Tegendezeachter-grondkanduswordenafgevraagdofdezebeidenota’swelhetpredicaatvan‘sturingsinstrument’dienentekrijgenzoalsdatopblz.29,onderaan,wordtgesteld.Zieookblz.32bijdeconclusies:dedoorderaadvast-gesteldebeleidskaderszittenindebeleidsnota’senverordeningen.Erisveelmeeraanleidingomdebo-venaanpagina14genoemdebeleidsnota’senverorde-ningenalssturingsinstrumententebestempelen,om-

Inhetraadsvoorstelvan11maart2014wordtderaadinder-daadgevraagdintestemmenmetdeKadernotaSociaalDo-meinOosterschelderegio.ZowelindeagendavanbetreffenderaadsvergaderingalsindemotieCUwordtgesprokenovervast-stellingvandekadernota.Derekenkamergaaterdusvan-uitdatdezenota’salssturingsin-strumentbeschouwdkunnenworden.KadernotaPreventiebeleidSoci-

Page 70: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

70

datindezestukkenderaadhaarbeleidvoorhetsoci-aaldomein(kaderstellend)heeftvastgesteld(zieookhiervooronderpunt5,beleidsvoorbereidingenWIZ).Overigensontbreektinhetrijtjeopblz.14nogdedoorderaadop24januari2017vastgesteldeKadernotaPreventiebeleidSociaalDomeingemeenteKapelle.

aalDomeingemeenteKapelleisindeteksttoegevoegd.

14 Blz.16,par.3.2:bijdezetoelichtingopdehistorievandesamenwerkinginhetsociaaldomeinmissendeGGDZeelandenDeBetho.

GRdeBethowordtnadertoege-lichtoppag.19,GGDZeelandzienwealseenprovincialesa-menwerking.

15 Blz.17,2010:deintentieverklaringisdoorvijfcolleges(engeenvier)ondertekend:Borsele,Kapelle,Goes,Noord-BevelandenReimerswaal.

Ditisindetekstaangepast.

16 Blz.17,20,28:opdiverseplaatseninhetrapportwordtgesprokenover‘Cederhof’,terwijlhetomCe-derhofWelzijngaat,zijndeeenonderdeelvandeover-koepelendestichtingCederhof.

Cederhofissinds2014ingevoerdalswerknaamvoordeStichtingOuderenzorgKapelle.OnsinzienswordtbijdebeschrijvingvanCederhof(pag.26)uitgelegddatmetnamehetonderdeelCeder-hofWelzijntakenvoordege-meenteKapelleuitvoert.

17 Blz.17,par.3.3,opsommingspelersveld:voordeWmoenvoordeJeugdontbreekthetSMWOdieooktakenopdebeideonderdelenuitvoert.Hetzelfdeopblz.28bovenaan.

Ditisindetekstaangepast.

18 Blz.18,bovenaan.HettaakveldInformatievoorzieningisop1juli2017formeelinwerkinggetreden.Ervallendusnu4afdelingenonderdeGR.

Ditisindetekstaangepast.

19 Blz.18,tweedealineavanonderen:“In2013isdeGRvastgesteldindecollegesmettoestemmingvanderaden(metoverdrachtvanbudgetbevoegdheid)”.On-duidelijkiswatmetditlaatstetussenhaakjeswordtbedoeld.Erisgeensprakevanbudgetoverdracht.DeGRDBdient,alsalleandereGR-en,eenbegrotinginennavaststellingvandezebegrotingwordtdeGRopba-sisvanbevoorschottingbekostigd.Debudgettenblij-veninbeheerbijdeafzonderlijkegemeenten.HetvoorsteliswelgedaanombudgettenrechtstreeksnaardeGRDBtelatenoverdragen,maardaarisniettoebesloten.

Ditisindetekstaangepast.

20 Dezelfdealinea:formeelishetpersoneeluitdienstvandegemeenteenindienstvandeGRgegaan.

Ditisindetekstaangepast.

21 Blz.19,onderaan:derolvanhetSWVOophetterrein Dankvoordezeaanvulling,ditis

Page 71: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

71

vandeWetmaatschappelijkeondersteuningwordtnietbenoemd.Ditzijndezelfdealsopblz.21wordtbe-schrevenvoordejeugdzorg.

indetekstaangepast.

22 Blz.20,bovenaan:indeeerstedriealinea’sstaatdriekeerbeschrevenhoehetSWVOisgeorganiseerd.Eenorganogramzoalsopblz.21zouduidelijkerzijn.

Derekenkamerheeftdezedub-belingindetekstaangepast.

23 Blz.20,onderaan:hetkopjemoeteigenlijk‘CederhofWelzijn’luiden,omdatalleendatonderdeelvanCe-derhofvoordegemeentevanbelangis.DebeschrijvingvanderelatietussengemeenteenCederhofWelzijnisweergegevenindelaatstealinea.

Ziebeantwoordingonderpunt16indezewederhoorreactie.

24 Blz.21,bovenaan:hetkopjedienteigenlijkteluiden:‘InkooporganisatieJeugdhulpZeeland’.Bijdeopsom-mingvandetakenenrolmoetbijheteerstebolletje“zorg”wordenvervangendoor‘jeugdzorg’.

Ditisindetekstaangepast.

25 Blz.22,par.3.5,tweedealinea:waardoelthetgestelde“viadedelegatiebesluiten”op?Wordtbedoelddatraden,collegesenburgemeesteralleeneengemeen-schappelijkeregelingkunnenaangaanalszijdaartoeviadelegatiebesluitenbevoegdzijngeworden?(Watjuridischnietjuistis,hetaangaanvaneenGRkanookopbasisvaneenoriginairebevoegdheidstoekenningplaatsvinden).Ofwordtbedoelddatdegemeenschap-pelijkeregelingenviadelegatiebesluitentotstandko-men?(watookjuridischgeziennietjuistis,omdatdebevoegdheidsoverdrachtplaatsvindtalsonderdeelvanhetbesluittothetaangaanvandegemeenschappelijkeregeling).

Naaraanleidingvandezeopmer-kingisditisindetekstaange-pastconformWgr2015(art.1,lid1).

26 Blz.26,par.4.2.1:indetekstontbrekeneenpaares-sentiëletakenophetgebiedvanhetsociaaldomein,tewetendelokaletoegangtotdejeugdhulp(doetdegemeentezelf),hetgezondheidsbeleidenhetonder-wijsbeleid.InhetschemaontbreekthetGebiedsteamJeugd,delokaletoegangtotjeugdhulp.

Dezetakenzijnaandeteksttoe-gevoegd.Deschema’svandeAlgemeneRekenkamerzijnnietaangepast.Dezezijndestijdsterverificatieaandegemeenteaan-gebodenenvervolgensver-spreid.

27 Inhetschemaopblz.27bovenaanmistdeInkoopor-ganisatieJeugdhulpZeelanddiebijdeGGDisonderge-bracht.

Zievorigepunt.

28 Blz.28,bovenstealinea:degemeenteKapellevoertzoweldefrontoffice-alsdebackoffice-functiezelfuit.

Ditisindetekstaangepast

29 Blz.29,tweedealineavanboven:gesteldwordtdatvolgenshetrapportvandeCommissieSpiegelingZeeland,eendominantievandeprovinciekanworden

Ditisindetekstaangepast

Page 72: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

72

ondervangenomineenOZOalleenportefeuillehou-derszittingtelatennemen,omdatdandegemeentelij-keaangelegenhedenbeteraansluitenbijeenInterBe-stuurlijkProgramma.DitadviesisinhetrapportSa-menwerkingskrachtinZeeland#HOEDAN?niettevin-den.Hetadviesvandecommissieisom:·de‘bestuur-lijkedrukte’tesanerenentekomentoteenOZO;·deinhoudelijkethema’steagendereninafzonderlijkePH-overleggen,maardatisheelietsanders.

30 Blz.29,Conclusiet.a.v.organisatie:“oprichtingnieuweGR-en”:eigenlijkisermaaréénnieuweGRopgericht,deGRDB.

Ditisindetekstaangepast

31 Blz.30,vijfdeenzesdealineavanboven:ookdeSWVOinitieertregelmatig(actieve)informatieavondenvoorraadsledenenwerktookaandeontwikkelingvaneendashboard.

Ditisaandeteksttoegevoegd.

32 Blz.31,eerstealineavanboven:“Dithoudtindatin-formatie(…)nietrechtstreeksvanuitdeGRwordtver-strekt”.ZoalseerderaangegeveninitieertdeGRDBregelmatigactieveinformatiebijeenkomsten,maarerverschijntookregelmatigeennieuwsbrief.Aanvullendwordterderhalveweldegelijkrechtstreeksinformatieverstrektaanradenenraadsleden.

Ditisindetekstaangepast.

33 Blz.31,onderaan:“bijdetotstandkomingkadernota”,ditgaatoverdeKadernotaSociaalDomeinOoster-schelderegio2014.

Ditisindetekstaangepast.

34 Blz.32,bovenaan:erisinhetprocesrondomdetot-standkoning/actualisatievandeKadernotaSociaalDo-meinnogmaaréénbijeenkomstgeweest,dusgeen“bijeenkomsten”enditwaseeninteractievebijeen-komstwaarbijvooral(advies)raadsledenhuninputgaven.

Ditisindetekstaangepast.

35 Blz.34,tweedealineavanboven:“taakveldenvanSWVOenGRDBelkaardeelsoverlappen”.Raakvlakkenzijnerzeker,overlapisernietmeerofminderdandateroverlapisopallegebiedenenbijallespelersbinnenhetsociaaldomein;erwordtimmersintegraalgewerkt.

Voorkennisgevingaangenomen.

36 Blz.34,derdealineavanboven:“OmdatGRDBvooraleeninitiatiefisgeweestvandeburgemeestersendeportefeuillehoudershierweiniginvloedophebbengehad,iseen(moetzijn:er)weleenperiodegeweestmeteenhoop‘bestuurlijkgedoe’overderolenpositievanGRDBendievanhetSWVO”.Dezeconstatering

Dezeconstateringkomtinder-daadvoorrekeningvandere-kenkamer,maarmoetgezienwordeninhetlichtvanonder-zoeksvraag6(hoezijnderollenentakenverdeeldtussendever-

Page 73: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

73

komtvoorrekeningvandeRekenkamer,maarroeptvragenop.Overigenskanbijdehelealineavraagtekenswordengeplaatstbijderelevantieinhetkadervanhetonderzoek.

schillendespelers,maarooktus-sendeverschillendegemeen-ten?).

37 Blz.35,eerstealinea:“BesluitvormingbinnendeGRDBlooptdusviahetdeelnemersoverleg,POHO,vervolgensderegiegroepentenslottehetbestuur.Ditisonjuist.HetPOHOadviseertrechtstreeksaanhetdagelijksbe-stuur.Deregiegroepheefteenzelfstandigeadviesposi-tie,hoofdzakelijkophetgebiedvanbedrijfsvoeringenhetopdrachtgeverschap,aandagelijksenalgemeenbestuur.

Ditisindetekstaangepast.

38 Blz.35,tweedealineavanonderen:GRDBwordtdusd.m.v.DVO’saangestuurddoordedeelnemendecolle-ges(inplaatsvangemeenten).

Ditisindetekstaangepast.

39 Blz.37,conclusies,eerstebolletje:zieeerdereopmer-kingoveroverlap/raakvlakken.

Ziebeantwoordingpunt35.

40 Blz.37,conclusies,derdebolletje:

• Deraadheeftop11juli2017beslotendeMoni-torSociaalDomeinalsverantwoordingsinstru-menttelatenvervallen,omdatdeverantwoor-dingvanaf2017opeentransparantewijzekonplaatsvindeninhetnieuweformatvandebe-stuursrapportage;

• zowelGRDBalsSWVObrengenregelmatignieuwsbrievenuit.

Ditisindetekstaangepast.

41 Blz.38,conclusiest.a.v.verantwoording,eerstebolle-tje:deraadofraadsledenkunnenweldegelijkdeeigenvertegenwoordigersinhetalgemeenofhetdagelijksbestuurterverantwoordingroepenoverhetdoordievertegenwoordigergevoerdeenhettevoerenbeleid(ziehiervooronderpunt5,beleidsvoorbereidingenWIZ).

Ditisindetekstaangepast.

42 Blz.37en38:hoeweloppagina8dedeelvraag12on-derhetkopjeverantwoordingentoezichtwordtge-plaatst,wordtindeparagrafen4.2.4en4.2.5afzonder-lijkopdevraagingegaan.Warehetnietbeteromdittotéénparagraaftemaken.Hierdoorkunnendecon-clusiesookbetertotzijnrechtkomen.,omdatverant-woordingentoezichtzoaanelkaargerelateerdzijn.Nukomtheteenbeetjegekunsteldover.Decontrolerenderolvanderaadgaatimmersookoververantwoording.

Hoewelderekenkameronder-schrijftdatverantwoordingentoezichtaanelkaargerelateerdzijn,willenwijindithoofdstukdeindelingvandeconclusiesaandehandvanhetdoordeVZGgebruiktegovernancemodelhandhaven.

Page 74: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

74

43 Blz.39,par.4.3,punt1:geletopdegesteldehoofd-vraag(“hoeisinvullinggegevenaandetransitieentransformatie?”)kangeconstateerdwordendatindetweealinea’sdaaronder(absoluut)geenantwoordopdievraagwordtgegeven.

Zieparagraaf1.6,afbakeningvanhetonderzoek.

44 Blz.39,punt2:deGR-enwordenalheellangviabe-voorschottinggefinancierd.

Ditisindetekstaangepast.

45 Blz.40,laatstealinea:“DaarnaastconcludeertdeRe-kenkamerdatdeKadernotaSociaaldomeinOoster-schelderegionauwelijksconcretedoelenenindicato-ren,opgestelddoordegemeenteraden,bevat.(…)Menkanhierbijnietsprekenvaneenstrategischkadervoorderaad.”Ditklopthelemaal.DegemeenteraadheeftdanookslechtsingestemdmetdezeKadernotaennietvastgesteld.Deraadbehoudthiermeederuimteomzelfhet(eigen)strategischkaderinhoudelijktebepalen(metdoelenenindicatoren)omdelokaleinbrengtekunnenblijvenbepalen.

Voorkennisgevingaangenomen.Zieookpunt13vandezeweder-hoorreactie.

46 Hetcollegeconstateertdathetonderscheidtussenbevoegdhedenvanderaadenvanhetcollegeinditonderzoekdoorelkaarlopen.AanbevelingenoverhetVZG-model,demandmanagementenDVO’sbetreffendebevoegdheidvanhetcollege,duswordendeaanbe-velingenomtrentdezepuntengeachtgerichttewor-denaanhetcollegeennietaanderaad.

Ditonderzoekwordtaanderaadgepresenteerd.Degemeente-raadkanzelfbepalenwelkeaan-bevelingenuitditrapportwor-denovergenomen,envervolgenshetcollegevanB&Wdeopdrachtgevendeaanbevelingenverderuittewerken.OnsinziensgeldtditookvoordeaanbevelingenomtrenthetVZG-model,de-mandmanagementenDVO’s.

Page 75: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

75

Bijlage1 Afkortingenlijst

AB AlgemeenBestuurAMW AlgemeenMaatschappelijkWerkAWBZ AlgemeneWetBijzondereZiektekostenAR AlgemeneRekenkamerBBV BesluitBegrotingenVerantwoordingBMC Organisatie-AdvieskantoorCAK CentraalAdministratieKantoorCBS CentraalbureauvoordeStatistiekCIZ CentrumindicatiestellingCJG CentrumJeugdenGezinDB DagelijksbestuurDVO DienstverleningovereenkomstGGD GemeentelijkegezondheidsdienstGGZ GeestelijkeGezondheidZorgGR GemeenschappelijkeregelingGRDB GemeenschappelijkeregelingdeBevelandenICT InformatieCommunicatieTechnologieIOAW WetInkomensvoorzieningoudereengedeeltelijkearbeidsongeschiktewerk-

nemersIOAZ WetinkomensvoorzieningouderearbeidsongeschikteZelfstandigenIPO InterProvinciaalOverlegIBP InterbestuurlijkProgramma,overlegRijk,Provincie,Waterschapengemeen-

tenOZO OverlegZeeuwseOverhedenPOHO PortefeuillehoudersoverlegP&O PersoneelenorganisatieWMO WetMaatschappelijkeOndersteuning3-D 3DecentralisatiesScoop ZeeuwsinstituutvoorsocialeencultureleontwikkelingSWVO SamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelderegioVNG/King KwaliteitsinstituutNederlandseGemeentenVNG VerenigingNederlandseGemeentenVZG VerenigingZeeuwseGemeentenVektis LevertadministratieveuitvoeringsprocessenvoordezorgWLZ WetLangdurigeZorgWWB WetWerkenBijstandWSW WetSocialeWerkvoorzieningWajong WetArbeidsvoorzieningjonggehandicaptenWgr2015 WetgemeenschappelijkeRegelingen2015WIZ Werk,InkomenenZorg,afdelingvanGRDBZ4 OverlegGoes,Middelburg,TerneuzenenVlissingenZVW Zorgverzekeringswet

Page 76: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

76

Bijlage2 Achtergronden“Zeeuwsmodel”

Zoalsaleerderopgemerktwarenervoorafgaandaandedecentralisatiesinhetsocialedomeinalontwikkelingengaandeophetgebiedvansamenwerking,nietalleenopdeBevelanden,maarookinderestvanZeeland.EnnietalleenbinnenhetSociaalDomeinmaarookopanderebeleidsvelden.DitheeftgeresulteerdineenveelvoudvanbestuurlijkeoverlegplatformeninZeeland.Dezebestuurlijkedrukteisnieteffectiefeninefficiënt:debestuurlijkekostenvansamenwerkingzijninZeelandhoog10.

Verschillendecommissieshebben zichgebogenoverdevraaghoeZeeuwseoverheden invullingge-venaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgaven,hoedatkanwordenverbeterd,enwelkemaatregelen getroffenmoetenworden om ook in de toekomst een krachtige en dienstverlenendeoverheid tekunnenwaarborgen.Hierondervolgteenkorte,chronologischeopsommingvandever-schillendecommissiesenhunaanbevelingen.Startdocument“BestuursakkoordSocialeStaatvanZeeland”Deondertekeningvanditstartdocumentvondplaatsop10februari2011 indevergaderingvanhetbestuurlijkCollegeZorgenWelzijn.Ondertekenendepartijenwarende13Zeeuwsegemeenten,ver-tegenwoordigddoordeheerdrs.R.J.vanderZwaagendeprovincie,vertegenwoordigddoordeheerG.R.J. van Heukelom. Op 1 oktober 2010 hebben Provinciale Staten ingestemdmet het startdocu-ment SociaalBestuursakkoord.Hiermee is eenbelangrijkebasis gelegdvoor verdere samenwerkingenhebbengemeentenenprovincievertrouwenuitgesprokeninhetzogenoemdeZeeuwsmodelvoorzorgenwelzijn.Inhetakkoordwordenalleendegrotelijnenvandethema'sweergegeven.Opbasisvandeafsprakeninhetbestuursakkoordzijndethema'sverdergezamenlijkuitgewerkt.Dezeuitwerkingheeftplaats-gevondenviahetkadervanhetCollegeZorgenWelzijn.CommissieCalonOp8 februari 2011heeft een visitatiecommissieo.l.v. dhr.Calonhet rapport 'Ruimte voor verbeel-ding',bestuurskrachtmeting van het provinciebestuur van Zeeland, opgeleverd (in het licht van dekerntakendiscussieopprovinciaalniveau).Dezecommissieconstateerdedat‘deambtelijkeorganisa-tie op de schaal van Zeeland naar verhouding groot is. De provincie voert voor deze relatief groteomvangaandatdit zijnoorzaakvindt inhet strevenvandeprovincieommetnamedegemeentenvanZeelandteondersteunenentefaciliteren,bijgebrekaaneenechtegrotecentrumgemeentebin-nendeprovincie.Hierklevennadelenaan.Gemeentenzullenopdezewijzemoeilijkertoteeneigenpositioneringeneigenrolinvullingkomen.'In Zeelandwordt deze verhouding aangeduidmet de term ‘het Zeeuwsemodel’. Daarmee stelt de

10ZiehetrapportvandecommissieExterneSpiegelingZeeland:“SamenwerkingskrachtinZeeland

#Hoedan?”.

Page 77: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

77

provincie zich in feite erg horizontaal op naast de gemeenten in plaats van enigszins op afstandofbovendegemeenten”.HetmodelissuccesvolgeweestbijdeinvoeringvandeWetmaatschappelijkeondersteuning,maarisvervolgensverbreednaarhetruimtelijk-economischdomein.Daarmeedreigthetmodelteverwordentot‘Zeeuwseziekte’(Calon,2011).VolgensdecommissieCalonzouhetpro-vinciebestuurhaarregierolweerkrachtigterhandmoetennemen.Tafelvan15Eind2013hebbendediverseoverhedeninZeelandgesprokenoverdetoekomstvanhetopenbaarbestuurendeuitdagingendiedaarbijstaantewachten.Hetoverlegheeftgeresulteerdindeoprich-tingvandeTafelvan15,metdebedoelingomsameneenantwoordteformulerenopdevraagwelkemaatregelengetroffenmoetenwordenomookindetoekomsteenkrachtigeendienstverlenendeoverheidtekunnenwaarborgen.AandeTafelvan15wordtdeelgenomendoorbestuurlijkeverte-genwoordigersvandedertienZeeuwsegemeenten,waterschapScheldestromenendeprovincieZeeland.DeCommissarisvandeKoninginZeelandzitdebijeenkomstenvandeTafelvoor.AandeTafeliseenambtelijkewerkgroepverbonden,diebestaatuitdesecretarissen/algemeendirecteurenvandeprovincie,hetwaterschapenvandegemeentenTerneuzenenTholen.Op14mei2014isopeeninformatiebijeenkomstvoorgemeenteraden,WaterschapScheldestromenenPSeengezamenlijkPlanvanAanpak[PvA]gepresenteerd,getiteld"ZeelandZO",overtoekomstigesamenwerkingvandeZeeuwseoverheden.Daarnaiserveelruis/onrustontstaandooropmerkingenoverherindelingenéénbestuurZeeland.OpadviesvandeKringvangemeentesecretarissenmoeteenregiobureaumetviertopambtenarenervoorgaanzorgendatdeTafelvan15beterfunctioneert.HetisdebedoelingdatdeprovincieZeelandenwaterschapScheldestromeniederéénmedewerkerleveren.Detweeanderemedewerkerskomenvanuitdegemeenten(PZC02-01-2018).ActieprogrammaZeelandinStroomversnellingvandecommissieBalkenende.DecommissieEconomischeStructuurversterkingenWerkgelegenheidZeelandis in2016aandeslaggegaanonder leidingvan JanPeterBalkenende.Deze commissiedeed onderzoeknaarmogelijkhe-denomdeeconomischestructuurenwerkgelegenheidinZeelandteversterken.Eénvandeconclu-siesvandecommissiewasdatdebestuurlijkeslagkrachtvanregionaleoverhedeninZeelandgeringis.Zes concrete projecten zijn uitgewerkt in het investeringsprogramma Zeeland in Stroomversnelling.Het Rijk heeft hiervoor 25 miljoen euro beschikbaar gesteld. Hiervoor werd in november 2016 deTaskforceStructuurversterkingZeelandopgericht.DezeTaskforceondersteundeenstimuleerdeeenvoortvarendeuitvoeringvanhetadviesvandecommissie.DeTaskforceisinmiddelsopgeheven.Per1februari2018isdeEconomicBoardZeelandopgericht,welkebedrijven,overheidenonderwijs-instellingen rondde tafelmoetbrengenmetalsdoel:meereconomischegroeidoorbetere samen-werkingenmeerinnovatie.CommissieExterneSpiegelingGedeputeerdeStatenvanprovincieZeelandheeftnaaraanleidingvandeaanbevelingenvandecommissieBalkenendedecommissieExterneSpiegelingingesteld.DezecommissiewerdbijhaarwerkzaamhedenondersteunddoorBMCAdvies.Deopdrachtvandecommissiewasomnategaan

Page 78: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

78

hoeZeeuwseoverhedeninvullinggevenaanhuidigeentoekomstigemaatschappelijkeopgavenenhoedatkanwordenverbeterd.DecommissieconstateerdedathetprovinciebestuurinZeelandeenbelangrijkerrolspeeltdaninanderedelenvanhetland.DeprovincieZeelandisbetrokkenbijveeltakendieeldersdoorgemeen-tenenhunsamenwerkingsverbandenwordenaangepakt.Deprovincieheefthiermeedeproblemenophetgebiedvanslagkrachtensamenwerkingskrachtnietopgelost,maarjuistmedeinstandge-houden,zooordeeltdecommissie.Omdatdeprovinciezichopwerptalshoedervanregionalebelan-gen,voelengemeentenzichhier(onbewust)minderverantwoordelijkvoor.HetopenbaarbestuurinZeelandheeftmetdeVZG,deTafelvan15,deZ4,deStuurgroepIJzendij-keendestuurgroepMaakVerschileenversnipperdeenondoorzichtigeoverlegstructuur.DatgeldtookvooroverleggentussenZeeuwseoverheden,bedrijveneninstellingen.NaastdeEBZenImpulsZeelandkentZeelandonderandereookhet3O-arbeidsmarktoverleg(overheid,onderwijs,organisa-tie).Aangeziendezeoverlegtafelsvaakdezelfdedeelnemershebben,isdatnietergeffectief,zekeralsbedachtwordtdaterinhoudelijkveeloverlapistussendethema’sdieaanelkeoverlegtafelwordenbesproken.Dezebestuurlijkedrukteiskosteninefficiënt:debestuurlijkekostenvansamenwerkingzijninZeelandhoog.DecommissieheefthetadviesgegevendeTafelvan15omtevormenonderdewerknaamOverlegZeeuwseOverheden(OZO).HetOZObestaatuitdrievertegenwoordigersnamensdeVZG,éénna-mensdeprovincieenéénnamenshetwaterschap,meteenonafhankelijkevoorzitter.HetOZOrichtzichopdekwaliteitvandesamenwerkingenbewaaktdesamenhangenvoortgangdaarin.Indiennodigtreedthetopalsmediatorbijregionalegeschillentussengemeenten.HetOZOiseveneensverantwoordelijkvoordegezamenlijkelobbyenpublicrelations.Decommissiesteltvoorominhou-delijkethema’steagendereninafzonderlijkeportefeuillhoudersoverleggen(PHO’s).Dethema’suithetInterbestuurlijkProgrammabiedeneengoedvertrekpunt.Datbetekentdathierookstedelijkevraagstukkenwordengeagendeerd,alsvervangervanhetseparateoverlegvandevierstedelijkegemeenten(Z4).DePHO’szijninprincipeeengemeentelijkeaangelegenheid,tenzijdedeelnamevaneenprovinciebestuurderofwaterschapsbestuurderaanwijsbaremeerwaardeheeft.Concreetsteltdecommissievoordatallenieuwegemeenteraden,ProvincialeStatenendeAlgemeneVergaderingvanhetwaterschapdegezamenlijkeaanpakvanhetInterbestuurlijkProgrammavaststellenalseerstestapnaareengezamenlijkeambitievoordetoekomst.HetInterbestuurlijkProgramma(IBP)ishetakkoordvanderijksoverheidmetdekoepelsvandeandereNederlandseoverheden(VNG,IPO,UvW)omsameneenaantalgrotemaatschappelijkeopgavenaantepakken,waarondertoekomstbestendigwonen,vitaalplatteland,regionaleeconomie,transformatiesociaaldomein,klimaatadaptatieengoedopenbaarbestuur.WerkgroepZeeuwsesamenwerkingSociaalDomeinOp1maart2016hebbendewethoudersinhetCollegeZorgenWelzijn(CZW)eenopdrachtgegevenomtekomentotverbeteringvandesamenwerkingomhiermeeeeneindetemakenaaneensituatiemetteveelbestuurlijkeenambtelijkeoverleggen,metonvoldoendesturing,langebesluitvormings-lijnenenteweinigsamenhang.WethouderCeesvandenBosvanSchouwen-Duivelandisbestuurlijktrekkervandezeopdracht.Eriseenstuurgroepgeformeerdmetdaaronderambtelijkeprojectleiders.Injuni2017isdenotitieuitgangspuntenenonderwerpenvoordeZeeuwsesamenwerkinginhetso-ciaaldomeindoordebestuurdersvastgesteld.Ookdecollegesvande13gemeentenhebbenhiermeeingestemdeninmiddelsisdewerkgroepbezigmethetuitwerkenvanvoorstellenomdesa-menwerkingteverbeteren.Eind2017zijndegemeenteradenbijgepraatoverdestandvanzakenen

Page 79: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

79

isinformatieopgehaaldm.b.t.devraagopwelkewijzederadenbijdetoekomstigesamenwerkingoptimaalinpositiegebrachtkunnenworden.

Page 80: Grip op decentralisaties in het sociaal domein Kapelle...het sociaal domein nu georganiseerd is en hoe de financiën geregeld zijn. Dit rapport is opgesteld in de periode april –

GripopdecentralisatiesinhetsocialedomeinREKENKAMERKAPELLE

80

Bijlage3 Lijstgeïnterviewdepersonen

Dhr.A.v/dBerge gemeentesecretarisgemeenteKapelleDhr.E.Franken raadslidgemeenteKapelleDhr.P.Ganseman raadslidgemeenteKapelleDhr.J.Herselman wethoudergemeenteKapelleDhr.M.Kleppe (voormalig)wethoudergemeenteKapelleDhr.C.A.A.Roovers directeurdeBethoDhr.H.deRooij (voormalig)raadslidgemeenteKapelleMevr.A.Steketee-Daniëlse coördinatorSociaalDomeingemeenteKapelleDhr.P.vanStrien interimafdelingshoofdWIZDhr.L.deVries teamleiderbedrijfsvoeringWIZDhr.F.Witkam ambtelijksecretaris/directeurSWVO