De Zorg en de Markt: verkenningen

Alan Ralston MD MA (PEMH)

Psychiater GGZ Dijk en Duin / PBG

Castricum

Woordvoerder De GGZ Laat Zich Horen

Woordvoerder Zorg Geen Markt

Bronnen

• Zorgbalans 2010, 2008, 2006• Trimbos: Jaarlijkse Trendrapportage GGZ (2010)• SER: Overheid én markt: het resultaat telt!

(2010)• SCP• Onafhankelijke bureaus o.a. PWC

Manifest Zorg Geen Markt• Duurdere zorg• Minder kwaliteit

• Minder samenwerking• Meer bureaucratie• Te weinig oog voor de lange termijn• Aantasting solidariteit

Zorguitgaven

De uitgavengroei was in de periode 2007-2009 groter dan in de voorgaande jaren.

Zorg uitgaven in %BBP

2009: Ruim 10%

“Het komt door de vergrijzing.”

“De volumegroei was na 2003 de belangrijkste determinant van de uitgavengroei.” Zorgbalans 2010

Kosten: conclusies Zorgbalans 2010• Gereguleerde concurrentie niet opgezet

om de macrokosten te beheersen• Samenvattend is de conclusie dat er momenteel

nog geen overtuigende aanwijzingen bestaan dat vrij onderhandelbare ziekenhuiszorg doelmatiger of kostenbesparend is in vergelijking met niet vrij onderhandelbare ziekenhuiszorg.

Kwaliteit: Zorgbalans 2010• Nog niet aan alle voorwaarden van gereguleerde

concurrentie voldaan• Informatie en transparantie over kwaliteit is

essentieel; concurrentie alleen op prijs kent risico’s• Bij gebrek aan voldoende kwaliteitsinformatie

wordt op prijs geconcurreerd• Kwaliteit speelt bij de zorginkoop nog een beperkte

rol, de prijs geeft de doorslag

• Wie bepaalt wat kwaliteit is?• Arbeidsproductiviteit omhoog: wie bewaakt de

grens?

Groei in de GGZ

Groei in ambulante contacten zonder daling in overige vormen.

De GGZ Markt – in actie

ZVW

WMO

AWBZ

Just.

Cure Care

MILD

ERNSTIG

De GGZ is geen markt.

• Patiënten zijn geen consumenten• Verzekeraars hebben andere belangen dan die

van patiënten• Stabiel product?• Kwaliteitsinformatie?• Concurrentie?• Overheid moet wél blijven controleren:

bureaucratie, pakketmaatregelen

Gevolgen: ‘De calculerende instelling’

• Financiële onzekerheid• Fusiegolf en zorgrationalisering• Verschuiving van investering en doelgroepen:

almaar ambulanter, weren van ‘dure DBCs’, cherry-picking, geen preventie

• Concurreren op prijs• Stimulans in het systeem om veel patiënten

binnen te halen en kort te behandelen.

Calculerend gedrag: binnenhalen en parkeren

‘De calculerende behandelaar’?

• Diagnose centraal• Meer registratie/verantwoording, minder

overleg/intervisie• Minder professionele autonomie – minder

kwaliteit• Minder mogelijkheden tot samenwerking m.n.

over de schotten van de financiering• Upcoding – op termijn zorg duurder

Bureaucratie en markt

Op macroniveau ontbreekt een totaalbeeld van de administratieve lasten in het zorgsysteem. Tot op heden is er in Nederland geen systeembreed onderzoek verricht naar administratieve lasten in de zorg. Dit is in een aantal andere landen wel gebeurd. Zo laten vergelijkingen tussen private en publieke zorgstelsels in de VS en Canada (Woolhandler et al., 2003) zien dat in deze landen private stelsels hogere administratieve lasten kennen dan publieke stelsels.

De calculerende verzekeraar

De burger/klant/patiënt: winnaars en verliezers

• Winnaar: de klant met milde problematiek, de rationele (bemiddelde) actor

• Verliezers: patiënten die belang hebben bij:• Maatschappelijke reïntegratie• Privacy• Niet de stoornis maar de mens

centraal/integraal• Behandeling van complexe, ernstige, chronische

problematiek

Manifest Zorg Geen Markt• Duurdere zorg• Minder kwaliteit

• Minder samenwerking• Meer bureaucratie• Te weinig oog voor de lange termijn• Aantasting solidariteit

En nu?• Spelers in het veld: gemankeerde representatie• De overheid: verzwakt i.p.v. versterkt de

representatie• Beroepsverenigingen: “aan tafel”• Instellingen: defensief

Waarden in de Zorg• Solidariteit• Rechtvaardigheid• Menswaardigheid

“It’s socialism for the rich, and the free market for the rest.”

“If there’s hope, it lies with the proles.” That’s you and me.