Zomercongres Kring van Pensioenspecialisten...• 04 2010 Brief naar 2e Kamer evaluatie FTK • 05...
Transcript of Zomercongres Kring van Pensioenspecialisten...• 04 2010 Brief naar 2e Kamer evaluatie FTK • 05...
1 1
Zomercongres
Kring van Pensioenspecialisten
Langleve(n) DC !
26 juni 2014
2
Opening
Mr. Helen Heijbroek
voorzitter KPS
3 3
We zijn eruit !? (FTK)
• 04 2010 Brief naar 2e Kamer evaluatie FTK
• 05 2012 Hoofdlijnennota herziening FTK
• 07 2013 Voorontwerp FTK in consultatie
• 10 2013 Keuze voor eenduidig toetsingskader
• 06 2014 Wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader
Illustratie: Hein de Korte (FD)
4 4
Belangrijkste aanpassingen wetsvoorstel
• Expliciet contract (crisisplan en toeslagenbeleid)
• Eerder korten maar langere spreiding ( 10 jaar)
• Toekomstbestendig (later) indexeren en evenwichtiger
• Stabiele kostendekkende premie ; op basis van 10 jaars
rentemiddeling of verwacht rendement (nadere
voorwaarden)
• Afhankelijkheid van dagkoersen verdwijnt. (12 maands
middeling van dekkingsgraad)
Ingangsdatum 01-01-2015 onderdelen op 01-07-2015.
> Streven : extra studiebijeenkomst van KPS in juli .
5 5
Thema van vandaag : Langleve(n) DC
Opmars naar de brede pensioendiscussie :
van financiële houdbaarheid naar maatschappelijk houdbaarheid
Langleve(n) DC
“ 25-06 Brief verkennende studie naar mogelijkheden om
collectieve risicodeling in te bouwen in DC regeling”
Op weg naar een toekomstbestendig pensioenstelsel ?
6 6
Of toch de moestuin …..
7 7
Dagvoorzitter Ferry Mingelen
8
Inleiding
Ferry Mingelen,
dagvoorzitter
9
Agenda
14.00 – 14.05 uur Opening
Helen Heijbroek (voorzitter KPS)
14.05 – 14.10 uur Inleiding
Ferry Mingelen (dagvoorzitter)
14.10 – 14.40 uur Aanbevelingen Netspar-werkgroep Pensioen 2020: Smart DC
en flexibele uitkeringsfase
Tom Steenkamp (lid van de Netspar-werkgroep en
bestuursvoorzitter Robeco PPI)
14.40 – 15.10 uur Aanbevelingen KPS-werkgroep Premieovereenkomst van de
Toekomst
Annemiek Vollenbroek (bestuurslid KPS en voorzitter werkgroep
Premieovereenkomst)
15.10 – 15.30 uur Discussie n.a.v. beide inleidingen o.l.v. Ferry Mingelen
15.30 – 16.00 uur Pauze
10
Agenda
16.00 – 16.30 uur Wat wil de werkgever?
Gabriël van de Luitgaarden (Head of Financial Risk and Pensions
Management Koninklijke Philips NV)
16.30 – 17.00 uur Wat wil de werkende?
Michiel Hietkamp (voorzitter CNV Jongeren / PensioenLab)
17.00 – 17.30 uur Debat o.l.v. Ferry Mingelen
Sprekers in panel
17.30 Afsluiting en uitnodiging voor barbecue
11
Aanbevelingen Netspar-werkgroep Pensioen 2020:
Smart DC en flexibele uitkeringsfase
Tom Steenkamp (Bestuursvoorzitter Robeco PPI
en lid van de Netspar-werkgroep
12
De DC regeling van de toekomst?
13
Agenda
• Wat hebben we nu al?
• Gedeelde uitgangspunten voor gewenste pensioenstelsel
• Smart DC: Wat zijn onze wensen?
Opbouwfase
Uitkeringsfase
• Overige aanbevelingen van de Netspar werkgroep
14
Wat hebben we nu al?
• Verplichte premie-inleg (Tweede pijler)
• Premie is berekend op basis GBM/GBV 2007/2012 en 4%
reken- en conversie rente
16
Wat hebben we nu al?
17
Wat hebben we nu al?
(Smart) DC
Uitkeringsfase
Verplichte conversie op pensioendatum
Shoprecht
Levenslange uitkering
In tweede pijler: levenslange nominale uitkering
Opbouwfase
Persoonlijke eigendomsrechten
Collectieve schaalvoordelen (lage uitvoeringskosten)
Default keuze opties beleggingsbeleid
Opting out+zorgplicht
Verplichte premie-inleg (fiscale facilitering)
Collectieve verzekering NP en AO
PPI als extra aanbieder
Conclusie:
Veel van de (vermeende)
tekortkomingen van DC regelingen (te
hoge kosten, ongewenste keuzes inleg
en beleggen, denken in kapitaal in
plaats van inkomen, zijn geadresseerd
18
Agenda
• Wat hebben we nu al?
• Gedeelde uitgangspunten voor gewenste pensioenstelsel
• Smart DC: Wat zijn onze wensen?
Opbouwfase
Uitkeringsfase
• Overige aanbevelingen van de Netspar werkgroep
19
Gedeelde uitgangspunten voor inrichten
gewenste pensioenstelsel (Netspar)
• Sterkte NL-pensioenstelsel is (verplichte) conversie naar
annuïteit.
• Iets meer flexibiliteit in uitkering is het overwegen waard
• Collectiviteit met lage kosten draagt bij aan betaalbaar pensioen
• Collectieve risico-acceptatie draagt bij aan een betaalbaar
pensioen
• Niet toestaan van beleggingsrisico in uitkeringsfase maakt
pensioen onnodig duur
• Communicatie en keuzevrijheid kan en dient verbeterd te
worden
• Er is aanzienlijke ruimte voor fiscale harmonisering en
vereenvoudiging
20
Agenda
• Wat hebben we nu al?
• Gedeelde uitgangspunten voor gewenste pensioenstelsel
• Smart DC: Wat zijn onze wensen?
Opbouwfase
Uitkeringsfase
• Overige aanbevelingen van de Netspar werkgroep
21
Opbouwfase: belastingstaffel te mager
• Premiestaffel berekent op basis van
een reëel rendement van 4%.
• Het behalen van een 4% reëel
rendement vergt bijna 100% in
aandelen beleggen. Vanuit risicobeheer
invalshoek niet gewenst.
• Bovendien is een 4% conversierente te
hoog.
22
Opbouwfase: belastingstaffel te mager
• Geen level playing field met uitkeringsregelingen
• 3% staffel mogelijk, maar fiscale bovenmatigheidstoets maakt
dit administratief nodeloos ingewikkeld (hogere
administratiekosten).
• Streven naar één fiscale staffel waarbij gedisconteerd wordt
tegen actuele rente-termijnstructuur.
• Toetsing op bovenmatigheid vervangen door toetsing op basis
ingelegde premie.
23
Opbouwfase: maak andere premiestaffels
mogelijk
• Bij 4% rendement: 812000 (+18%)
• Nu oplopende premiestaffel naar
leeftijd.
• Bij opbouw 40 jaar:
• Bij 4% rendement: 687000
• Bij gelijkblijvende premiestaffel naar
leeftijd.
• Bij opbouw 40 jaar:
24
Opbouwfase: maak andere premiestaffels
mogelijk
• Geen overeenstemming in werkgroep welke
• Velen pleiten voor doorsneepremie omdat gevreesd wordt voor
arbeidsmarktverstoringen
• Anderen pleiten voor handhaving bestaande systematiek
vanwege grote overgangsproblemen
• Anderen pleiten voor degressieve opbouw, waardoor premie-
inleg naar voren wordt gehaald en dus langer kan renderen
25
Opbouwfase: meer differentiatie in beleggingsbeleid
− Academische theorie: Beleggingsmix op ieder tijdstip is
afhankelijk van
− (1) Risicohouding individuele belegger
− (2) De verhouding tussen huidige besparingen (“Cash at hand”)
en de waarde van de toekomstige verdiencapaciteit
− (3) De zekerheid/onzekerheid van de toekomstige
verdiencapaciteit
Voorbeeld:
--stel risicotolerantie is 10% totale vermogen in aandelen.
--Waarde huidige besparingen 200.000. Toekomstige
verdiencapaciteit: 1.200.000
--Toekomstige verdiencapaciteit vrij zeker (==Obligatie)
10% totale vermogen is 0,1*1.400.000=140.000 in aandelen
140/200=70% huidige besparingen
26
Opbouwfase: differentiatie in beleggingsbeleid
• Moet Wesley Sneijder op dezelfde wijze voor zijn pensioen
beleggen als een universiteitsprofessor, als zij beiden dezelfde
risicohouding hebben?
• De verhouding tussen financieel vermogen en toekomstige
verdiencapaciteit en de karakteristieken van de toekomstige
verdiencapaciteit zijn voor ieder individu op ieder moment
verschillend.
27
Opbouwfase: differentiatie naar premie- en
beleggingsbeleid
• Loongroei is hoger voor jongeren
• Loongroei verschilt per sector
28
Opbouwfase: differentiatie naar premie- en
beleggingsbeleid
54%
(eindloon)
25%
(eindloon)
29
Agenda
• Wat hebben we nu al?
• Gedeelde uitgangspunten voor gewenste pensioenstelsel
• Smart DC: Wat zijn onze wensen?
Opbouwfase
Uitkeringsfase
• Overige aanbevelingen van de Netspar werkgroep
30
Uitkeringsfase: nominale annuiteit
Nominale annuïteit
Koopkracht ontwikkeling
Koopkracht nominale uitkering
neemt af in de tijd. Getoond
worden de 10% laagste, de
mediane en de 10% hoogste
uitkeringen in reële termen.
Verschillen zijn enkel het
gevolg van de
inflatieontwikkelingen
Koopkracht hoger/lager reele
annuiteit:
In 50% van de scenario’s tot
78 jaar hoger
In slechtste 10% scenario’s tot
75 jaar
In beste 10% scenario’s tot 87
jaar
0%
20%
40%
60%
80%
100%
67 72 77 82 87 92 97 102
Hypothetisch Reëel
Nominaal 10%
Nominaal 50%
Nominaal 90%
31
Uitkeringsfase: variabele annuiteit
Variabele annuïteit
Koopkracht ontwikkeling
80% nominale annuïteit & 20%
risicovol (via 100%
aandelen)
Door de risicovollere portefeuille
is een hogere annuïteit bij
aanvang mogelijk
Koopkracht hoger/lager reële
annuïteit:
In 50% van de scenario’s tot 85
jaar hoger
In slechtste 10% scenario’s tot 75
jaar
In beste 10% scenario’s altijd
hoger
0%
20%
40%
60%
80%
100%
67 72 77 82 87 92 97 102
Hypothetisch Reëel
80% Garantie 10%
80% Garantie 50%
80% Garantie 90%
32
Uitkeringsfase DC: wat moet er gebeuren?
Variable Annuity: beleggingsrisico in de uitkeringsfase
Risicodrager
Macro langlevenrisico neerleggen bij collectiviteit deelnemers of
zachte rechten toestaan bij verzekeraars
Keuzemogelijkheden uitkeringsvorm
Deels lump sum uitkeringen toestaan (onder strikte
voorwaarden)
•Kapitaal inzetten voor zorg gerelateerde uitgaven (“aanpassing
woning”)
Reële annuïteiten, term annuïteit, deferred annuïteit overwegen
→ 2e en 3e pijler groeien naar elkaar toe
33
Agenda
• Wat hebben we nu al?
• Gedeelde uitgangspunten voor gewenste pensioenstelsel
• Smart DC: Wat zijn onze wensen?
Opbouwfase
Uitkeringsfase
• Overige aanbevelingen van de Netspar werkgroep
34
Overige aanbevelingen Netspar werkgroep
Meer differentiatie in prijsstelling biometrische risico’s
Meer loskoppelen OP, NP en AOP
Goede default opties met dito communicatie essentieel
Kosten slapers op transparante wijze in mindering brengen op het
beleggingsrendement
Pensioen- en lijfrente fiscaal gelijk trekken
Fiscaal pensioenkader voor alle werkenden gelijk
35
Belangrijke informatie
Dit document is met zorg samengesteld door Robeco Institutional Asset Management B.V.
(Robeco). Het is bedoeld om de lezer te voorzien van informatie over de specifieke capaciteiten
van Robeco, maar is geen aanbeveling om bepaalde effecten of beleggingsproducten te kopen of
te verkopen. Beleggingsbeslissingen dienen alleen op basis van het relevante prospectus en
grondig financieel, fiscaal en juridisch advies te worden genomen.
De inhoud van dit document is gebaseerd op betrouwbaar geachte informatiebronnen. Er wordt
echter geen garantie of verklaring omtrent de juistheid of volledigheid gegeven, noch uitdrukkelijk,
noch stilzwijgend. Dit document is niet bedoeld voor distributie aan of gebruik door enig persoon of
entiteit in enige jurisdictie of land waar de plaatselijk geldende wet- of regelgeving een dergelijke
distributie of een dergelijk gebruik niet toestaat.
Historische rendementen worden alleen ter illustratie gegeven en zijn als zodanig geen weergave
van de verwachtingen van Robeco voor de toekomst.
De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen
garantie voor de toekomst. Alle copyrights, octrooien en andere eigendommen in de informatie in
dit document zijn het eigendom van Robeco. Er worden geen rechten van welke aard dan ook in
licentie gegeven of toegewezen of op andere wijze overgedragen aan personen die toegang
hebben tot deze informatie.
Dit document is niet bestemd voor distributie aan of gebruik door enig (rechts)persoon in enige
jurisdictie, zoals burgers en bewoners van de VS, waar de distributie of het gebruik in strijd zou
zijn met enige wet- of regelgeving.
Robeco Institutional Asset Management B.V., Rotterdam (Handelsregisternummer 24123167) is
geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten in Amsterdam.
31
Met de Premieovereenkomst
een reis naar de Toekomst?
Mr. A.J.E.M. Vollenbroek
26 juni 2014
Agenda
1. Voorbereiding van KPS-werkgroep DC-regeling van de
toekomst
2. Wensen eindbestemming
3. Reisplan
4. De eindbestemming
32
1. Inventariseren relevante trends, ontwikkelingen
2. Inventariseren behoeften bij
a.Werkenden
b.Werkgevers
c.Overheid
d.Uitvoerder
3. Deze behoeften leiden tot wensen voor inrichting DC-regeling
van de toekomst
4. Uitgangspunt:
a.Behoeften werkenden leidend
b.Werkgevers, uitvoerders en overheid faciliteren
34
1. Werkwijze werkgroep
Premieovereenkomst van de toekomst
Agenda
1. Werkwijze KPS-werkgroep DC-regeling van de toekomst
2. Wensen m.b.t. eindbestemming
3. Reisplan
4. De eindbestemming
35
1. Zekerheid
2. Eenvoud
3. Baken/referentiekader a. Norm b. Instrumenten om norm te volgen
4. Grip
a. Inzicht en duidelijkheid b. Eigendom
5. Invloed door keuzemogelijkheden
Hulp bij gedisciplineerd gedrag
6. Arbeidsrelatie niet van invloed (werknemer, ZZP, ondernemer, dga)
7. Solidariteit / Collectiviteit waar dit tot voordelen kan leiden
36
2. Behoeften/wensen werkenden
1. Eenvoud
Zo min mogelijk belastend voor organisatie
2. Kostenbeheersing a.Duidelijkheid, geen financieel risico b.Voorspelbare balanspositie c.Meebuigen met economische omstandigheden d.Geen belemmering voor Concurrentiepositie
3. Bijdrage aan goed werkgeverschap a.Concurrerende arbeidsvoorwaarde b.Bescherming tegen ao en overlijden c.Goede Communicatie aan werknemers leidend tot:
• Meer inzicht en duidelijkheid; • Nemen van verantwoordelijkheid
4. Stabiele wet- en regelgeving
37
2. Behoeften/wensen werkgevers
1. Voorkomen armoede bij ouderdom,
ziekte en overlijden
2. Beheersing kosten
a.Terugtreden overheid bij inkomens- en zorgvoorzieningen
b.Eigen verantwoordelijkheid werkenden
3. Rekening houden met culturele achtergrond
a.Laag vertrouwen in pensioenstelsel
b.Werkenden niet gewend aan eigen verantwoordelijkheid
Beschermen tegen onverantwoorde keuzes
Inspelen op ‘handelingsverlegenheid’
38
2. Behoeften/wensen overheid
1. Eenvoud in aanbod en uitvoering
2. Vertrouwen in de financiële sector
3. Efficiënte ICT-tooling in ondersteuning naar klanten
4. Stabiele wet- en regelgeving
39
2. Behoeften/wensen uitvoerders
Agenda
1. Werkwijze KPS-werkgroep DC-regeling van de toekomst
2. Behoeften/wensen
3. Reisplan
4. De eindbestemming
40
1. Vertrouwen randvoorwaarde voor eenvoud (en eenvoud is de randvoorwaarde voor vertrouwen)
2. Eenvoud door goede defaults
3. Met goede defaults effectief en efficiënt communiceren
4. Inspelen op flexibele arbeidsmarkt
5. Grip door a) Communicatie b) Keuzemogelijkheden c) Zorgplicht
41
3. Het reisplan: de coördinaten
Vertrouwen verkleint wens tot keuzemogelijkheden (TNS NIPO onderzoek juni 2013)
Minder keuzemogelijkheden • draagt bij aan meer eenvoud • voorkomt onverantwoorde keuzes • speelt in op handelingsverlegenheid • ondersteunt gedisciplineerd gedrag
Vertrouwen maakt communicatie eenvoudiger
• niet gericht op aspecten ‘onder de motorkap’
42
Vertrouwen randvoorwaarde voor eenvoud (1)
Aanbeveling 1: Werk aan vertrouwen!
Uitvoerders leggen verantwoording af aan
belanghebbendenorgaan over • Beleggingsbeleid • Verzekeringsadministratie • Kosten uitvoering
Transparantie en vergelijkbaarheid pensioenproducten
43
Vertrouwen randvoorwaarde voor eenvoud (2)
Met defaults minder noodzaak tot directe actie
45
Eenvoud door goede defaults (1)
Aanbeveling 2: Goede wettelijke defaults
Beleggingen Individueel afgestemd beleggingsbeleid op basis van Inleg Doelstelling Risicobereidheid
Overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico’s
Nabestaandenpensioen over alle gewerkte jaren Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid
Pensioenuitvoerder
Pensioenuitvoerder geselecteerd door werkgever
Inleg Afwijken van default kan, mits
Passend bij (klant)profiel werkende (vragenlijst) Goed begeleid door adviseur / uitvoerder
45
Eenvoud door goede defaults (2)
Aanbeveling 3: Met goede defaults effectief communiceren
Baken/Referentiekader • Formuleer default doelstellingen voor
welzijnsniveaus o.b.v.van inkomens-, woon- en zorgbehoefte
• 70%-norm staat ter discussie • vb NIBUD + mogelijkheid doelstellingen te individualiseren
Maak informatie/communicatie toegankelijk en relevant
• Vermijd uitleg hoe het werkt ‘onder de motorkap’ • Communiceer als dat waarde heeft voor werkende • Communiceer op individueel niveau (digitaal) • Zorgplicht bij afwijken van defaults
Bied grip/handelingsperspectief • Werkende kan met keuzemogelijkheden invloed uitoefenen
als hij niet op goede spoor zit naar geformuleerde doelstellingen
46
Eenvoud door goede defaults (3)
Aanbeveling 4: Geen onderscheid 2e en 3e pijler en portability
Flexibilisering arbeidsmarkt
• Korte dienstverbanden/ • Wisselende contracten
(ouderschap-, zorg-, en studieverlof, ….) • Andere arbeidsrelaties (werknemers, zelfstandigen,
ondernemers, dga’s)
Leidt tot wens tot Pensioenopbouw onafhankelijk arbeidsrelatie Pensioen eigendom van werkende: Portability
(versterkt vertrouwen door eigendom en invloed op eigen pensioen)
47
Speel in op flexibele arbeidsmarkt (1)
Aanbeveling 5: Laat eis tijdsevenredige opbouw los
Default premie-inleg
• leeftijdsafhankelijke en tijdsevenredige staffel
• op basis van periodiek vast te stellen marktrente
Afwijking default mogelijk
• gelijkblijvende premie
(bijv. niveau huidige lijfrente)
• degressieve of progressieve opbouw mogelijk
(individuele ruimte)
Natuurlijk maximum voor gehele opbouwperiode
• alleen totale premie-inleg toetsen 50
Bied grip door keuzemogelijkheden (2)
Aanbeveling 6: Keuzes bij gebruik pensioenkapitaal
Default
• Kapitaal aanwenden voor inkomen na pensioenleeftijd
• Geen verplichte omzetting naar levenslange annuïteit op ingangsdatum pensioen
Afwijken van default mogelijk voor
• Studie in opbouwfase binnen grenzen • Zorg in opbouw- en uitkeringsfase • Wonen in opbouw- en uitkeringsfase • Aankoop pensioen naar keuze op meerdere
momenten 51
Bied grip door keuzemogelijkheden (3)
Andere keuzemogelijkheden
Bijspaarmogelijkheden
Nabestaandenpensioen
Beleggingskeuzes
Pensioenuitvoerder (portability)
Zorgplicht bij afwijken van default
Passend bij (klant)profiel
Communicatie: afwijkingen van default (visueel) zichtbaar
maken
Door wie?
52
Bied grip door Zorgplicht (4)
Agenda
1. Werkwijze KPS-werkgroep DC-regeling van de toekomst
2. Behoeften/wensen
3. Reisplan
4. De eindbestemming
53
56 56
Defaults
Beheersen risico’s
Doelstelling en ambitie
Inleg en aanwending
Zorgplicht voor werkenden
keuzes keuzes
keuzes
Eindbestemming: aanvaardbare regeling voor
werkenden, werkgevers, uitvoerders, overheid
57 57
Deelnemers KPS-Werkgroep
Premieovereenkomst van de Toekomst
R.C.L. Bakker M. Kleemans A.H.M. Pouwels
G.A. Boorsma W. van Kouteren A.P.J.G.M. Roebroek
J.A.L. Borremans B. Krikken S.J.C.W. Schellekens
G. Bos P.A.J. van Laarhoven W.P.C. Schreuder
H.A.N. Geboers L.L. Lennaerts J.B.W. van Soest
W.J.A. van Gijzen E.H.E. Lewin L.A.P.J.M. van Sonsbeek
R.M.J.M. de Greef N.M. Opdam C. Swinkels
L.A. den Hartog R.H. van Os J.D.W. Veltkamp
H.S. Heijbroek W.N. Paanakker R.J.A. Verberne
L.J. van der Helm H.G.I.M. Peters A.J.E.M. Vollenbroek (vz)
A.E. Huyssen v Kattendijke O.M. Poiesz M. de Vries
+ input vanuit KPS-werkgroep Jong
Personen zijn op persoonlijke titel deelnemer van de werkgroep
33
Overzicht Netspar KPS
Netspar KPS
Vertrouwen Belanghebbendenorgaan
Defaults Beleggen Doelstelling, inleg,
beleggen, NP, uitvoerder
Zorgplicht
Onderscheid
2e/3e pijler
Laten vervallen Laten vervallen (fiscaal,
civiel, bestuursrechtelijk?)
Inleg
Premiestaffel o.g.v.
rentetermijnstructuur
Default, afwijken van staffel
mogelijk
Aanwending
Inkomen/zorg wonen Opbouw:
zorg/wonen/studie
onderneming/levenslange
annuïteit
Uitkering: inkomen/
zorg/wonen
Conversie Variabele annuïteit
Differentiatie in prijs
biometrische risico’s
Geen verplichte
levenslange annuïteit 56
59
Discussie n.a.v. beide inleidingen
o.l.v. Ferry Mingelen
60
Stelling 1
• De premieovereenkomst van de toekomst is een
individuele DC-regeling met collectieve elementen
Eens
Oneens
61
Pauze
61
Wat wil de werkgever?
Gabriël van de Luitgaarden
(Head of Financial Risk and Pensions Management
Koninklijke Philips NV)
62
63
Pensioentoezegging …. …. het begon ooit als een arbeidsvoorwaarde
Philips is van meet af aan een “verzorgende” onderneming geweest:
Woningen voor arbeiders, Gezondheidszorg, Vervoer, Onderwijs
(vakopleidingen, Philips van der Willigen fonds), Ontspanning (sport, cultuur,
bibliotheken, zwembaden)
Daarin paste ook een inkomensvoorziening voor de werknemers na
pensionering:
• Eerste pensioenregeling in 1913 (Vereeniging tot Behartiging der Belangen ..)
• Tweede poging in 1929, twee pensioenfondsen, samengevoegd in 1996
• Vanaf jaren 70 eindloonregelingen tot 1997, daarna flexibele middelloon
regeling
Het was logisch dat destijds harde pensioentoezeggingen konden worden
gedaan:
• Jonge beroepsbevolking, weinig gepensioneerden
• Kortere levensverwachting
• Sterk groeiende onderneming, omvang pensioenregeling beperkt t.o.v. de
onderneming
64
Pensioentoezegging is nu een financieel risico … soms groter dan de core business risks
DB regelingen hebben non-business related risks geïntroduceerd zoals:
• Markt koers risico (aandelen, rente etc.)
• Inflatie
• Langleven
Governance: het is in toenemende mate moeilijk om pensioenfondsen goed te
(laten) besturen
Accounting Standards maken deze risico’s zichtbaar maar zorgen ook voor veel
verwarring (negatieve pensioenkosten, discount rates)
Financiële markten zijn in toenemende mate hiervan bewust:
• Invloed op aandelen waardering
• Overnames zijn afgebroken vanwege onoplosbare pensioen tekorten
• Toegang tot de kapitaal markt kan duurder worden (slechtere rating)
65
… een groot financieel risico
… aanzienlijk gegroeid
ten opzichte van de
omvang van de
onderneming ….
… en relatief groot ten
opzichte van onze peer
group
66
EUR 23 miljard DB verplichtingen 6 DB regelingen vormen 98% van het totaal
67
Philips heeft 75 pensioenregelingen wereldwijd
68
Pensioen de-risking strategie losmaken van DB risico’s
69
Onze ervaringen met DB en DC pensioenregeling afhankelijk van lokale cultuur
1. Wij bieden lokale benefits pakketten waarmee wij de juiste mensen kunnen
aantrekken en behouden
2. We hebben een Global Pension Policy, maar pensioenregelingen zijn lokaal
3. Regelmatig wordt de waarde van ons benefits pakket gebenchmarkt. Niet
iedereen wil een pensioenregeling – in de meeste EM landen ligt de focus op
cash
4. We bieden verschillende soorten DC regelingen aan:
- Standaard DC (US 401k)
- Smart DC (Duitsland, Nederland)
- Collectief DC (Nederland)
- DC + DB na 85 jaar (Brazilië)
5. DC regeling hangt sterk af van de lokale cultuur: individueel versus collectief,
(ver)zorgende werkgever versus eigen verantwoordelijkheid werknemer
70
Overstap naar premie regeling in Nederland Collectief DC
Collectief DC is geen pensioentoezegging, het is een financieringsafspraak:
• DB “look and feel”
• Vaste premie afspraak
• Werkgever niet aansprakelijk voor toekomstige tekorten
Waarom Collectief DC en niet individueel DC?
Pensioentoezegging en de financiering daarvan is een afspraak tussen de
Sociale Partners, het (bestuur van) pensioenfonds voert de pensioentoezegging
uit:
• Onderhandelingen met vakbonden
• Betrokkenheid van pensioenfondsbestuur
• Zorgvuldig proces
• Transparantie
71
De elementen van Collectief DC evenwichtige afweging van belangen
De vaste premie (van belang voor actieven):
• Hoogte van de geambieerde opbouw voor de actieven
• Hoogte van de premie: kans op realisatie ambitie
• Kans op realisatie van indexatie ambitie?
Bruidsschat (van belang voor gepensioneerden):
• Het verleden (premie restituties)
• Het heden (actuele financiële positie tekort/overschot)
• De toekomst (kans op realisatie indexatie ambitie in de toekomst)
Voor de werkgever is van belang:
• Wordt met CDC afspraak het doel bereikt?
• Wat vindt de accountant?
72
Bruidsschat tussen EUR 50 miljoen en EUR 4
miljard
De basis voor de bruidsschat:
• Risico overdracht van werkgever naar werknemers
• Bestaande tekorten en overschotten
• Wat is de ambitie van de regeling (formeel, gewekte verwachtingen)
Hoe bruidsschat te waarderen:
• Waarde risico overdracht via optietheorie -> EUR 50m
• Verwachtingen gepensioneerden -> EUR 4 miljard
• Waarde van toegezegde financiering van bestaande tekorten (basis van
ambitie)
• Afgesproken bruidsschat EUR 600 miljoen:
- EUR 500 miljoen voor afkoop financiering bestaande tekorten
- EUR 100 miljoen voor waarborging geambieerde opbouw actieven
73
Toekomstverwachtingen Collectief DC is geen eindpunt
Werkgever heeft “de-risking” doelstelling bereikt, maar over 4 jaar moeten we
opnieuw onderhandelen over de vaste premie
Pensioentoezegging is vooral weer een arbeidsvoorwaarde geworden
Nieuwe wetgeving dwingt tot aanpassingen:
- Aftopping pensioenopbouw boven EUR 100,000, raakt 2,000 werknemers,
Netto DC oplossing
- Actieve deelnemers worden gedwongen meer eigen keuzes te maken: wat is
mijn (pensioen) ambitie? Hoeveel onzekerheid kan/wil ik aanvaarden?
- Opmaat naar meer geïndividualiseerde DC regeling?
DB-wetgeving en toezichtregels in Nederland zijn nog steeds in ontwikkeling:
- Discussie over generationele solidariteit is niet afgerond
- Spagaat zekerheid en ambitie blijft aanwezig
Wat wil de werkende?
Michiel Hietkamp
(Voorzitter CNV Jongeren /
PensioenLab)
72
76
Iedereen zijn eigen wensen
77
Visie CNV
• Pensioen als arbeidsvoorwaarde
• Tweezijdige solidariteit behouden
• Inkomensgerelateerd pensioen
• Collectiviteit voor schaalvoordelen
78
Wat voor consequenties heeft dit voor DC?
79
CNV zou graag
• Zorg en wonen combineren met pensioen
• Diversiteit pensioensector bevorderen
• Flexibele AOW-leeftijd invoeren
80
Jongeren – Pensioenlab
• Wat is een goed pensioen?
• Keuzevrijheid
• Solidariteit
• Deel garantie, deel risico
81
Dus DC?
• Jongeren – voordelen
• Jongeren – nadelen
82
VRAGEN?
83
Groot debat o.l.v. Ferry Mingelen
Panelleden
• Tom Steenkamp – Netspar / Robeco
• Annemiek Vollenbroek – KPS werkgroep Premieovereenkomst
• Gabriël van de Luitgaarden- Philips
• Michiel Hietkamp – CNV Jongeren
Stelling 1
• Hoe meer keuzes, hoe minder er gekozen wordt
(met het risico van onjuiste keuzes door de
deelnemer).
• Eens
Oneens
75
Stelling 2
• Collectief DC = tussenstation, Individueel DC
wordt eindstation
Eens
Oneens
76
Stelling 3 (reserve)
• 2e en 3e pijler groeien naar elkaar toe
Eens
Oneens
77
Afsluiting en uitnodiging voor barbecue
Helen Heijbroek,
Voorzitter KPS
88
Afsluiting
Postbus 44
3879 CA Hoevelaken
T: 033 257 05 88
F: 033 258 03 40
@kringpensioen
www.kps.nl 88