Zaterdag19 december 2015 Op creatieve wijze met kinderen ... · op de volgende manier uit het...
1
Opinie 17 Zaterdag 19 december 2015 G oed kijken en luisteren naar je kind(eren), daar begint het mee. Wat zijn hun eigen ideeën en vragen? Waar zijn zij nieuwsgierig naar? En is je kind een echte doener, leest en praat hij of zij graag, of is je kind een beelddenker? Het is bij het Bijbellezen belangrijk om kinderen te beschouwen als gelijkwaardige gesprekspartners en om rekening te houden met hun persoonlijke leer- voorkeuren. Net zo belangrijk is het om goed te kijken en luisteren naar het Bij- belverhaal. Waar gaat het eigenlijk over? Wat wil het verhaal vertellen? Een verhaal uit een andere tijd en cultuur, hoe actueel het vandaag de dag ook is, vraagt om handvatten bij het lezen. Hoe vertalen we Bijbelver- halen naar de beleving van kinde- ren in 2015? Leervoorkeuren Het ene kind leest graag en praat makkelijk over een verhaal. Een ander kind ontdekt de betekenis ervan juist door een proefje, een puzzel of een spel. Deze verschillen in leervoorkeuren tussen kinderen worden onderbouwd door de the- orie van meervoudige intelligentie van de Amerikaanse psycholoog Howard Gardner. Hij stelt dat ieder kind diverse intelligenties heeft, die in verschillende mate worden ont- wikkeld en zo zijn of haar voorkeur bepalen. Door hiermee rekening te houden, beklijft wat kinderen leren en ervaren beter en wordt het ook leuker. Het vraagt om creativiteit, maar wanneer je kinderen actief bij het Bijbellezen wilt betrekken, is het belangrijk om op hun leervoor- keuren te letten. In de recente godsdienstpedago- gische stroming van de kinderthe- ologie staat het gesprek met kinde- ren over Bijbel en geloof centraal. Kinderen leren door zelf vragen te stellen, daar samen over na te den- ken en antwoorden te verwoorden. Hun eigen manier van denken is daarbij belangrijk, evenals hun ervaringen, ideeën en vragen. Kin- deren zijn prima in staat om zelf over Bijbel en geloof na te denken als ‘kleine theologen’. Als je hen in contact brengt met een Bijbelver- haal en hen zelf aanspreekt, komen die gedachten op gang en kunnen waardevolle gesprekken ontstaan. We noemen dit ‘theologiseren met kinderen’. Maar hoe pak je dat aan? Het begint, zoals gezegd, met dit: pro- beer kinderen te zien zoals ze zijn en heb oog voor wat er in hen om- gaat. Dat is het vertrekpunt om samen in de Bijbel te lezen en daar- over te praten. Als ouder is het belangrijk om de eigen inbreng van je kind(eren) als waardevol te be- schouwen en die waardering te laten merken. Beschouw hen als gelijkwaardige gesprekspartners. Ga je met meerdere kinderen in ge- sprek, let er dan op dat het gesprek open blijft en dat alle kinderen tot hun recht komen. Tijdens het praten over de Bijbel geef je kinderen alle ruimte. Maar als ouder heb je wel een belangrijke rol. Je kunt vragen stellen om het gesprek te stimuleren. Over wat er gebeurt in het verhaal, over hoe de hoofdpersonen dat zullen beleven, of vragen over God en Jezus. Zo kun je de relevantie van Bijbelse verha- len op het spoor komen, en je sa- men met je kinderen verwonderen over wat deze verhalen ons vertel- len. Daarnaast kun je informatie en context bieden die de Bijbelse ver- halen verheldert. Praktische tips Door aan te sluiten bij de belevings- wereld van je kind, kan hij of zij de Bijbelverhalen ontdekken op een manier die bij hem of haar past. Dat geeft plezier. En als je kind leert op een manier die hem of haar goed ligt, steekt je kind er ook meer van op. De verhalen komen dicht bij kinderen en hun eigen leven. Zo ervaren ze dat de Bijbel ook hén iets te zeggen heeft. Hierna volgen praktische tips om op deze manier met je kinderen het verhaal van Kerst te lezen. Lees samen met je kinderen eens op de volgende manier uit het evan- gelie volgens Lucas, en verwonder je met elkaar over het bijzondere verhaal. Aan de hand van drie stap- pen staan we stil bij het kerstver- haal. Ga bijvoorbeeld in de eerste week van de kerstvakantie met de stappen aan de slag. Heb je niet veel tijd? Beperk je dan tot het verhaal van de geboorte van Jezus in Lucas 2:1-21 (stap 3) en lees dit op Eerste Kerstdag. Het werkt goed om een vast moment op de dag te kiezen waarop je met je gezin bij elkaar bent en er voldoende tijd is, bijvoor- beeld na het avondeten. Bij elke stap hoort een Bijbelge- deelte, een aantal vragen, en een opdracht. Begin het leesmoment door samen een kaars aan te steken. Lees vervolgens samen de bijbel- tekst, uit een vertaling die voor kinderen toegankelijk is. Praat na het lezen met elkaar over de vragen die bij de stap horen, of doe de opdracht. De volgorde daarvan maakt niet uit. De vragen zijn ge- richt op het stimuleren van een open gesprek om samen de beteke- nis van de tekst te ontdekken. De opdrachten zijn zo gekozen dat via verschillende leervoorkeuren een toegang tot het verhaal ontstaat. De vragen en opdrachten nodigen zo uit om de verschillende lagen in het verhaal te verkennen: de beleving van de personen die er een rol in spelen én wat het betekent wat zij meemaken. Iets bijzonders Opdracht voor de kinderen: Een van de maaltijden in de komende dagen wordt heel bijzonder. Jij bent de enige die dat weet! Kies een avond uit en versier de tafel dan zo mooi dat iedereen meteen ziet: er gaat iets bijzonders gebeuren. Stap 1: Maria krijgt een kind (Lucas 1:26-38). God stuurt de engel Gabriël naar Maria. Hij vertelt haar dat zij een heel bijzonder kind zal krijgen: haar kind zal bij God horen. Vragen: Praat met elkaar over de reacties van Maria. Kunnen de kin- deren zich voorstellen dat Maria erg schrikt, maar toch vertrouwt op wat de engel zegt? Wat zou dit verhaal zeggen over de zoon die Maria krijgt? En begrijpen jullie waarom Maria een voorbeeld is voor veel mensen? Om te doen: Op een geboorte- kaartje staat vaak hoe bijzonder de ouders hun pasgeboren kindje vinden. Bekijk samen het geboorte- kaartje van jullie kinderen. Wat maakt hun geboorte bijzonder? Maak daarna een geboortekaartje voor Jezus. Hoe kun je laten zien dat hij heel bijzonder is? Elisabet Stap 2: Het lied van Maria (Lucas 1:39- 56). Maria gaat op bezoek bij haar familielid Elisabet. Zowel Elisabet als het kind in haar buik zijn blij dat Maria er is. Dan dankt Maria God in een lied. Vragen: Kijk met elkaar nog eens goed naar het lied van Maria. Ze heeft het over arme en rijke men- sen. Welke groepen noemt ze nog meer? Ze zingt dat God alles om- draait. Waarom zou hij dat doen? Hoe vinden jullie het als alle gewo- ne mensen heel belangrijk zouden worden? Zou dat goed zijn, of juist niet? Waarom vindt Maria het bij- zonder dat zij de moeder van Jezus mag zijn? Om te doen: Het lied van Maria wordt nog steeds gezongen. Veel mensen vonden het zo mooi dat ze zelf muziek hebben gemaakt bij de Latijnse vertaling van Lucas 1:46-55. Het begin gaat dan zo: ‘Magnificat anima mea Dominum’. Dat betekent: Ik geef alle eer aan God. Kunnen de kinderen in de kast met muziek of op internet een Magnificat vinden? Herkennen jullie de eerste regel? En wat vinden jullie van deze muziek? Stap 3: Jezus wordt geboren (Lucas 2:1-21). De zoon van Jozef en Maria wordt in Bethlehem geboren. Een engel vertelt aan herders die in de buurt op hun schapen passen, dat hun redder geboren is: Christus, de heer. Ze zingen een prachtig lied: ‘Alle eer aan God in de hemel. En vrede op aarde voor de mensen van wie God houdt.’ Bijzondere geboorte Vragen: Praat met elkaar over wat je zou verwachten bij zo’n bijzondere geboorte, namelijk de geboorte van de Zoon van God. Gebeuren die dingen ook in het verhaal? Wat vinden jullie daarvan? Vraag de kinderen zich eens voor te stellen dat zij een herder zijn. Je zit rustig in het gras bij je kudde, en opeens zijn er een heleboel engelen in de lucht die beginnen te zingen. Wat zou jij doen? En wat zou je tegen de ouders van Jezus zeggen? Vinden de kinderen Kerst een mooi feest? Waarom? Om te doen: Maak een mooi lichtje met Kerst. Aan welke woor- den denken de kinderen bij Jezus en het kerstfeest? Schrijf die woorden op gekleurde stukjes papier, die je op een leeg en schoon glazen potje plakt. Als je een waxinelichtje in het potje brandt, schijnt het licht door de kleuren en woorden heen. Drs. Maartien Hutter is theoloog en pedagoog bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Zij houdt zich bezig met de vraag hoe je de Bijbel dicht bij kinderen kunt brengen en schreef mee aan de Samenleesbijbel van het NBG. De Samenleesbijbel bevat de tekst van de Bijbel in Gewone Taal (BGT) en allerlei weetjes, vragen, doe-opdrachten en liedjes voor kinderen van acht tot twaalf jaar. Deze uitgave is gebaseerd op inzichten uit de kindertheologie en houdt rekening met de leer- voorkeuren van kinderen. Op creatieve wijze met kinderen aan de slag met het kerstverhaal Het kerstevangelie is misschien wel het bekendste Bijbelverhaal. Hoe breng je dat dicht bij kinderen van nu? Door op een nieuwe manier met kinderen te lezen, deel je met hen de verwondering om het kerstverhaal. Afbeelding uit de Samenleesbijbel, een uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap. Beeld: Nederlands Bijbel- genootschap | Wendelien van de Erve Kinderen zijn prima in staat om zelf over de Bijbel en geloof na te denken als ‘kleine theologen’ Maak een geboortekaartje voor Jezus. Hoe kun je laten zien dat hij heel bijzonder is? Maartien Hutter Opinie
Transcript of Zaterdag19 december 2015 Op creatieve wijze met kinderen ... · op de volgende manier uit het...
Opinie 17Zaterdag 19 december 2015
G oed kijken en luisterennaar je kind(eren), daarbegint het mee. Wat zijn
hun eigen ideeën en vragen? Waarzijn zij nieuwsgierig naar? En is jekind een echte doener, leest enpraat hij of zij graag, of is je kindeen beelddenker? Het is bij hetBijbellezen belangrijk om kinderente beschouwen als gelijkwaardigegesprekspartners en om rekening tehouden met hun persoonlijke leer-voorkeuren.
Net zo belangrijk is het om goedte kijken en luisteren naar het Bij-belverhaal. Waar gaat het eigenlijkover? Wat wil het verhaal vertellen?Een verhaal uit een andere tijd encultuur, hoe actueel het vandaag dedag ook is, vraagt om handvatten bijhet lezen. Hoe vertalen we Bijbelver-halen naar de beleving van kinde-ren in 2015?
LeervoorkeurenHet ene kind leest graag en praatmakkelijk over een verhaal. Eenander kind ontdekt de betekeniservan juist door een proefje, eenpuzzel of een spel. Deze verschillenin leervoorkeuren tussen kinderenworden onderbouwd door de the-orie van meervoudige intelligentievan de Amerikaanse psycholoogHoward Gardner. Hij stelt dat iederkind diverse intelligenties heeft, diein verschillende mate worden ont-wikkeld en zo zijn of haar voorkeurbepalen. Door hiermee rekening tehouden, beklijft wat kinderen lerenen ervaren beter en wordt het ookleuker. Het vraagt om creativiteit,maar wanneer je kinderen actief bijhet Bijbellezen wilt betrekken, ishet belangrijk om op hun leervoor-keuren te letten.
In de recente godsdienstpedago-gische stroming van de kinderthe-ologie staat het gesprek met kinde-ren over Bijbel en geloof centraal.Kinderen leren door zelf vragen testellen, daar samen over na te den-ken en antwoorden te verwoorden.Hun eigen manier van denken isdaarbij belangrijk, evenals hunervaringen, ideeën en vragen. Kin-deren zijn prima in staat om zelfover Bijbel en geloof na te denkenals ‘kleine theologen’. Als je hen incontact brengt met een Bijbelver-haal en hen zelf aanspreekt, komendie gedachten op gang en kunnenwaardevolle gesprekken ontstaan.We noemen dit ‘theologiseren metkinderen’.
Maar hoe pak je dat aan? Hetbegint, zoals gezegd, met dit: pro-beer kinderen te zien zoals ze zijnen heb oog voor wat er in hen om-gaat. Dat is het vertrekpunt omsamen in de Bijbel te lezen en daar-over te praten. Als ouder is hetbelangrijk om de eigen inbreng vanje kind(eren) als waardevol te be-schouwen en die waardering telaten merken. Beschouw hen als
gelijkwaardige gesprekspartners. Gaje met meerdere kinderen in ge-sprek, let er dan op dat het gesprekopen blijft en dat alle kinderen tothun recht komen.
Tijdens het praten over de Bijbelgeef je kinderen alle ruimte. Maarals ouder heb je wel een belangrijkerol. Je kunt vragen stellen om hetgesprek te stimuleren. Over wat ergebeurt in het verhaal, over hoe dehoofdpersonen dat zullen beleven,of vragen over God en Jezus. Zo kunje de relevantie van Bijbelse verha-len op het spoor komen, en je sa-men met je kinderen verwonderenover wat deze verhalen ons vertel-len. Daarnaast kun je informatie en
context bieden die de Bijbelse ver-halen verheldert.
Praktische tipsDoor aan te sluiten bij de belevings-wereld van je kind, kan hij of zij deBijbelverhalen ontdekken op eenmanier die bij hem of haar past. Datgeeft plezier. En als je kind leert opeen manier die hem of haar goedligt, steekt je kind er ook meer vanop. De verhalen komen dicht bijkinderen en hun eigen leven. Zoervaren ze dat de Bijbel ook hén ietste zeggen heeft.
Hierna volgen praktische tips omop deze manier met je kinderen hetverhaal van Kerst te lezen.
Lees samen met je kinderen eensop de volgende manier uit het evan-gelie volgens Lucas, en verwonder jemet elkaar over het bijzondereverhaal. Aan de hand van drie stap-pen staan we stil bij het kerstver-haal. Ga bijvoorbeeld in de eersteweek van de kerstvakantie met destappen aan de slag. Heb je niet veeltijd? Beperk je dan tot het verhaalvan de geboorte van Jezus in Lucas2:1-21 (stap 3) en lees dit op EersteKerstdag. Het werkt goed om eenvast moment op de dag te kiezenwaarop je met je gezin bij elkaarbent en er voldoende tijd is, bijvoor-beeld na het avondeten.
Bij elke stap hoort een Bijbelge-deelte, een aantal vragen, en eenopdracht. Begin het leesmomentdoor samen een kaars aan te steken.Lees vervolgens samen de bijbel-tekst, uit een vertaling die voorkinderen toegankelijk is. Praat nahet lezen met elkaar over de vragendie bij de stap horen, of doe deopdracht. De volgorde daarvanmaakt niet uit. De vragen zijn ge-richt op het stimuleren van eenopen gesprek om samen de beteke-
nis van de tekst te ontdekken. Deopdrachten zijn zo gekozen dat viaverschillende leervoorkeuren eentoegang tot het verhaal ontstaat. Devragen en opdrachten nodigen zouit om de verschillende lagen in hetverhaal te verkennen: de belevingvan de personen die er een rol inspelen én wat het betekent wat zijmeemaken.
Iets bijzondersOpdracht voor de kinderen: Een van demaaltijden in de komende dagenwordt heel bijzonder. Jij bent deenige die dat weet! Kies een avonduit en versier de tafel dan zo mooidat iedereen meteen ziet: er gaatiets bijzonders gebeuren.
Stap 1: Maria krijgt een kind (Lucas1:26-38). God stuurt de engel Gabriëlnaar Maria. Hij vertelt haar dat zijeen heel bijzonder kind zal krijgen:haar kind zal bij God horen.
Vragen: Praat met elkaar over dereacties van Maria. Kunnen de kin-deren zich voorstellen dat Maria ergschrikt, maar toch vertrouwt op watde engel zegt? Wat zou dit verhaalzeggen over de zoon die Mariakrijgt? En begrijpen jullie waaromMaria een voorbeeld is voor veelmensen?
Om te doen: Op een geboorte-kaartje staat vaak hoe bijzonder deouders hun pasgeboren kindjevinden. Bekijk samen het geboorte-kaartje van jullie kinderen. Watmaakt hun geboorte bijzonder?Maak daarna een geboortekaartjevoor Jezus. Hoe kun je laten zien dathij heel bijzonder is?
ElisabetStap 2: Het lied van Maria (Lucas 1:39-56). Maria gaat op bezoek bij haarfamilielid Elisabet. Zowel Elisabet
als het kind in haar buik zijn blij datMaria er is. Dan dankt Maria God ineen lied.
Vragen: Kijk met elkaar nog eensgoed naar het lied van Maria. Zeheeft het over arme en rijke men-sen. Welke groepen noemt ze nogmeer? Ze zingt dat God alles om-draait. Waarom zou hij dat doen?Hoe vinden jullie het als alle gewo-ne mensen heel belangrijk zoudenworden? Zou dat goed zijn, of juistniet? Waarom vindt Maria het bij-zonder dat zij de moeder van Jezusmag zijn?
Om te doen: Het lied van Mariawordt nog steeds gezongen. Veelmensen vonden het zo mooi dat zezelf muziek hebben gemaakt bij deLatijnse vertaling van Lucas 1:46-55.Het begin gaat dan zo: ‘Magnificatanima mea Dominum’. Dat betekent:
Ik geef alle eer aan God. Kunnen dekinderen in de kast met muziek ofop internet een Magnificat vinden?Herkennen jullie de eerste regel? Enwat vinden jullie van deze muziek?
Stap 3: Jezus wordt geboren (Lucas2:1-21). De zoon van Jozef en Mariawordt in Bethlehem geboren. Eenengel vertelt aan herders die in debuurt op hun schapen passen, dathun redder geboren is: Christus, de
heer. Ze zingen een prachtig lied:‘Alle eer aan God in de hemel. Envrede op aarde voor de mensen vanwie God houdt.’
Bijzondere geboorteVragen: Praat met elkaar over wat jezou verwachten bij zo’n bijzonderegeboorte, namelijk de geboorte vande Zoon van God. Gebeuren diedingen ook in het verhaal? Watvinden jullie daarvan? Vraag dekinderen zich eens voor te stellendat zij een herder zijn. Je zit rustigin het gras bij je kudde, en opeenszijn er een heleboel engelen in delucht die beginnen te zingen. Watzou jij doen? En wat zou je tegen deouders van Jezus zeggen? Vinden dekinderen Kerst een mooi feest?Waarom?
Om te doen: Maak een mooilichtje met Kerst. Aan welke woor-den denken de kinderen bij Jezus enhet kerstfeest? Schrijf die woordenop gekleurde stukjes papier, die jeop een leeg en schoon glazen potjeplakt. Als je een waxinelichtje in hetpotje brandt, schijnt het licht doorde kleuren en woorden heen.
Drs. Maartien Hutter is theoloogen pedagoog bij het NederlandsBijbelgenootschap. Zij houdt zichbezig met de vraag hoe je deBijbel dicht bij kinderen kuntbrengen en schreef mee aan deSamenleesbijbel van het NBG. DeSamenleesbijbel bevat de tekstvan de Bijbel in Gewone Taal(BGT) en allerlei weetjes, vragen,doe-opdrachten en liedjes voorkinderen van acht tot twaalf jaar.Deze uitgave is gebaseerd opinzichten uit de kindertheologieen houdt rekening met de leer-voorkeuren van kinderen.
Op creatieve wijze met kinderenaan de slag met het kerstverhaalHet kerstevangelie is misschien wel hetbekendste Bijbelverhaal. Hoe breng je datdicht bij kinderen van nu? Door op eennieuwe manier met kinderen te lezen,deel je met hen de verwondering om hetkerstverhaal.
Afbeelding uit de Samenleesbijbel, een uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap. Beeld: Nederlands Bijbel-genootschap | Wendelien van de Erve
Kinderen zijn primain staat om zelf overde Bijbel en geloofna te denken als‘kleine theologen’
Maak eengeboortekaartjevoor Jezus. Hoe kunje laten zien dat hijheel bijzonder is?
Maartien HutterOpinie
