YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Voeding en vocht in de palliatieve fase

Bij mensen met een verstandelijke beperking en ouderen verblijvend

in een verpleeghuis

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Stellingen

• Is een PEG ook Pech?

• Is palliatieve voeding wensvoeding?

• Is de zorg door familie een welkome aanvulling?

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Hoe signaleer je voedingsproblemen?

• Gewichtsverlies is ernstig bij

> 5% in 1 mnd of > 10% in 6 mnd

• Let bij de berekening op oedeem en ascitis

• Anorexie: gebrek aan eetlust,

> 3 dagen niet/nauwelijks intake

• Asthenie: gevoel van algemene zwakte

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

cachexie

• = vermagering met spieratrofie• = een prognostisch ongunstig teken

Anorexie Cachexie syndroomComplexe veranderingen in metabolisme van

eiwitten, koolhydraten en vetten o.i.v. ziekte

Sarcopenie = relatie met ouder wordenMinder spiermassa, minder spierkracht

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

De integrale benadering

• Inventariseer eerst ideeën en verwachtingen• Bespreek misverstanden over (on)gezonde

producten• Geef voorlichting over de oorzaak van

gewichtsverlies/de ziekte• Geef voorlichting over de veranderde functie van

voeding• Zet waar nodig paramedici in• Overweeg z.n. een proefbehandeling• Evalueer het genomen besluit/ingezette beleid

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Voedingsinterventies: wanneer start je en hoe pak je het aan?

• De functie van voeding verandert!

- Sociale functie valt (soms) weg- Voeding levert in bepaalde fase geen bijdrage

meer aan gezondheid,bestrijden van ziekte of verlengen van het leven

• De start hangt m.n. af van de levensverwachting en de belasting van eventuele interventies

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

voedingsinterventies

• Adequate voeding

• Aanvullende voeding

• Palliatieve voeding

• Sondevoeding

• Parenterale of infuusvoeding

• Alternatieve voeding

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Palliatieve voeding

= welbevinden van cliënt= actuele situatie = korte termijn effect• Wat is het doel?

• Wensvoeding

• Past Alternatieve voeding hierin?

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Misverstanden

• Voeding(sinterventies) stimuleren de tumorgroei

• Minder eten bespoedigt het overlijden

• Bijvoeden stelt overlijden onnodig uit

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Medicatie in een fase waarin eten/voeden moeizaam gaat

• Anti emetica (metoclopramide)• Zinksuppletie bij smaakverlies• Antibiotica,fungistatica, antivirale middelen

(mn bij infect stomatitis, oesophagitis,etc)• Laxantia bij obstipatie• Loperamide bij diarree• Antipyretica bij koorts• Analgetica bij pijn

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Medicatie vervolg

• Antidepressivum,slaapmedicatie: voorkeur voor Mirtazepine ivm gewichtstoename

en wekt geen misselijkheid of braken op

• Axioliticum bij angst, slaapproblemen

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Nieuwe en bijzondere middelen

• Progestiva

• Dexamethason

• Cannabis

• Melatonine

• EPA

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Hoe signaleer je dehydratatie?

• Dorstgevoel, droge lippen, lage huidturgor, ↓ urine prod, tachycardie (aspecifiek)

• Eventueel aangevuld met labonderzoek

(ureum, creatinine, Na, Ht)

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Ontstaan dehydratatie

• Verminderde inname (slikprobl, achteruitg)• Vochtverlies (braken en diarree)• Sekwestratie (ascites en ileus)

Denk ook aan:• Effect diureticum• Ontregelde DM• Delier door onderliggende infectie of anderszins

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

hypodermoclyse

• Zinvolle optie of obsoleet?

YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

TAKE HOME MESSAGES

• Communicatie is essentieel

• Pak het multidisciplinair aan

• Besluitvorming aan de hand van een stappenplan

• Palliatieve voeding komt uit gewone winkels

• Evaluatie van elke stap en ook na het overlijden