Zorgmodule palliatieve zorg

27
Werkconferentie Implementatie Zorgmodule Programma Palliatieve zorg bij dementie 16 juni 2016 Werkgroep Natascha van Kats, Avoord Zorg en Wonen Anjo Kommeren, Elisabeth Breda Gerry ‘t Lam, Rivas Magda Wallenburg, Raffyzorg Kitty van de Ven, Netwerk PZ Stadsgewest Breda

Transcript of Zorgmodule palliatieve zorg

Werkconferentie Implementatie Zorgmodule

Programma Palliatieve zorg bij dementie

16 juni 2016

Werkgroep

Natascha van Kats, Avoord Zorg en Wonen

Anjo Kommeren, Elisabeth Breda

Gerry ‘t Lam, Rivas

Magda Wallenburg, Raffyzorg

Kitty van de Ven, Netwerk PZ Stadsgewest Breda

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Implementatie en borging

Zorgmodule palliatieve zorg Presentatie voor het Netwerk Palliatieve Zorg stadsgewest Breda en het Dementienetwerk Breda e.o.

Breda, 16 juni 2016

Marie-Josée Smits

ZorgEssentie [email protected]

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 3

Presentatie

De Zorgmodule palliatieve zorg: totstandkoming en doel

Proefimplementatie: aanpak en centrale vragen

Waarom het zinvol is ermee aan de slag te gaan

De Zorgmodule als ‘levend’ document: de inhoud aanscherpen n.a.v. de proefimplementatie (bv voor specifieke doelgroepen als mensen met dementie)

Aanpak om met de zorgmodule aan de slag te gaan / benutten van de hulpmiddelen

Bouwstenen en normenoverzicht: Klikbare PDF

Vragenlijst: wat doen we al en wat kan beter?

Praktijkgids

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 4

Totstandkoming van de Zorgmodule

Inhoudelijk deskundigen (wetenschap en praktijk) hebben de

inhoud verzorgd voor een ‘State of the art’ ten aanzien van

palliatieve zorg.

Wat moeten we doen en regelen voor het bieden van goede

palliatieve zorg?

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 5

Versies van de Zorgmodule

Versie 1.0 van de Zorgmodule is in december 2013 vastgesteld.

Hierin staat wat van hulpverleners, zorgorganisaties, ketens en

netwerken wordt verwacht.

In april 2014 is de cliëntversie van de Zorgmodule gepubliceerd.

Hierin staat wat patiënten en naasten van palliatieve zorg mogen

verwachten.

Dit is dus geen verkorte versie of samenvatting van de

Zorgmodule versie 1.0!

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 6

Doelen van de Zorgmodule

Inzicht geven in wat nodig is op drie niveaus:

Inzicht in wat van individuele zorgverleners wordt gevraagd

Inzicht in wat van organisaties wordt gevraagd (om

professionals te faciliteren)

Inzicht in de benodigde regionale samenwerkingsverbanden

Landelijk kader vormen voor kwaliteitsbewaking en -

bevordering

Basis vormen voor contractering van de zorgverlening met

zorgverzekeraars

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 7

Proefimplementatie: aanpak en vragen

Zeven organisaties / netwerken zijn met de zorgmodule aan de slag

gegaan

De zorgmodule is ‘in actie’ onderzocht in het brede veld van de

gezondheidszorg

Ziekenhuis, eerstelijns zorg, mensen met verstandelijke of

cognitieve beperking, psychiatrische stoornis en kinderen

Centrale vragen van de proefimplementatie waren:

Wordt de zorgmodule als zinvol, bruikbaar en werkbaar ervaren?

Is de Zorgmodule bruikbaar als basis voor contracteerbeleid van

zorgverzekeraars?

Wat kan de praktijk helpen om te doen wat de Zorgmodule

aanbeveelt?

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 8

Ga aan de slag met de Zorgmodule, want …

Deze fungeert als kwaliteitsstandaard voor praktijkverbetering, stip op de horizon.

Er staat in wat erin moet staan. Dit is waar palliatieve zorg over gaat! Ook voor verschillenden doelgroepen en branches. Wel is:

Altijd een vertaalslag naar de eigen praktijk nodig. Van het WAT naar het HOE. Daarvoor zijn de hulpmiddelen, praktijkgids en een rapport met advies voor landelijke stakeholders)?

Een aanscherping (bv voor specifieke doelgroepen) wenselijk. Dat staat in bijlage 3 van het adviesrapport.

Deze is bruikbaar als basis voor financiering.

Legt bloot wat wordt gevraagd, nu vaak al wordt gedaan, maar niet gefinancierd, zoals: overleg en afstemming, ketenregie, screening en advies, preventie, begeleiden van naasten, nazorg, geestelijke verzorging

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 9

Aanscherpen van de Zorgmodule

Op basis van de proefimplementatie zijn aanbevelingen gedaan ten aanzien van:

Onderscheid tussen wat van hulpverleners en zorgorganisaties wordt gevraagd

Aansprekender maken voor specifieke doelgroepen

Cultuursensitiever maken

Uitleg en aandacht voor Shared desicion making en Advance care planning

Duidelijkheid over het toepassingsgebied

De surprise question / markeren van verschillende stadia

Deskundigheidsniveau van centrale zorgverlener

Meer aandacht voor andere leden van het MD team

Consultatie aanscherpen

Waarde van indicatoren voor praktijkverbetering

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 10

Aan de slag met de Zorgmodule

De Zorgmodule vraagt om een vertaalslag. Hoe gaan wij doen en regelen in de organisatie/keten/netwerk wat de Zorgmodule van ons vraagt?

Om dat te ondersteunen is in het kader van de proefimplementatie gemaakt.

Een overzicht van de normen / vereisten uit de zorgmodule geordend in 6 bouwstenen met doorlinks naar de Zorgmodule (klikbare PDF).

Een vragenlijst (op basis van de 6 bouwstenen): wat moeten we doen en regelen om aan de Zorgmodule te voldoen?

Een praktijkgids met aandachtspunten en goede voorbeelden voor zorgorganisaties/ketens/netwerken die met de Zorgmodule aan de slag willen gaan.

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 11

Komen tot een plan van aanpak voor implementatie

Gebruik de vragenlijst en het hulpmiddel om zicht te krijgen op de vraag ‘Wat doen we al en wat kan beter?’.

Vraag verschillende mensen (rollen, functies, cliëntvertegenwoordigers) uit de organisatie die palliatieve zorg aangaat de lijst in te vullen.

Benut ook informatie uit andere inventarisaties / evaluaties om de vragen uit de vragenlijst te beantwoorden.

Bundel de informatie en bespreek de uitkomsten met relevante betrokkenen, vooral ook de verschilpunten.

Stel met elkaar vast: Wat doen we al? Wat kan beter?

Wat gaan we (eerst) doen?

In de praktijkgids staan goede voorbeelden en aandachtspunten daarvoor.

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 12

Inspirerende voorbeelden, zie H 2 van de praktijkgids

PaTz door ontwikkeld voor goede samenwerking in de eerste lijn (NPZR&o).

Cirkelteams voor goede samenwerking in de eerste lijn (de Bilt / Hospice Demeter).

Zorgprogramma’s met palliatieve zorg in het ziekenhuis (Deventer Ziekenhuis / netwerk Salland).

Zorgpad palliatieve zorg (Maasstad ziekenhuis / NPZR &o).

Individueel zorgplan voor kinderpalliatieve zorg (UMC Groningen en stichting PAL).

Een ‘checklist’ voor permanente aandacht voor palliatieve zorg in de gehandicaptenzorg (Maasveld / Koraalgroep).

Palliatieve zorg in de GGZ, een bundel van hulpmiddelen (GGZ Centraal / netwerk Amersfoort - Eemland).

In bijlage 3 staat hoe de verschillende goede voorbeelden uit het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg zich verhouden tot de zorgmodule

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 13

Tips voor implementatie en borging, zie H 3 van de praktijkgids

Visie en beleid

Markering van het palliatieve traject

Inrichten en gebruiken van een individueel zorgplan

Deskundigheidsbevordering voor alle stadia van de palliatieve

zorg

Samenwerking tussen verschillende zorgaanbieders

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 14

Oefenen met de vragenlijst

Doel van de oefening:

Een beeld krijgen van de bruikbaarheid van de vragenlijst.

Kan de vragenlijst behulpzaam zijn in de eigen organisatie?

Doel van de vragenlijst:

Wat doen we al? Wat kan mogelijk beter?

Elke tafel heeft een voorzitter:

Die zelf ook meepraat!

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 15

Wie start met welke bouwsteen

Groep 1: bouwsteen 1 en 5

Groep 2: bouwsteen 2 en 3

Groep 3 : bouwsteen 3 en 4

Groep 4: bouwsteen 5 en 3

Groep 5: bouwsteen 2 en 5

Groep 6: bouwsteen 4 en 3

Groep 7: bouwsteen 2 en 3

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 16

Aan de slag!

In gesprek met elkaar aan de tafels tot 19.00 uur.

Pauze

Plenaire terugkoppeling om 19.15 uur

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 17

Plenaire terugkoppeling

Kan de vragenlijst helpen om zicht te krijgen op de stand van

zaken t.a.v. palliatieve zorg in de eigen organisatie? Netwerk?

Hoe pak je dat aan?

Kan de vragenlijst helpen om een plan van aanpak te maken?

Zijn er knelpunten gesignaleerd die gezamenlijk in de netwerken

opgepakt kan worden?

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 18

Meer over de inhoud van de Zorgmodule

De zes bouwstenen worden hierna kort langsgelopen

Visie en beleid

Markering van het palliatieve traject

Het individueel zorgplan als hulpmiddel

Deskundigheid van hulpverleners in alle fasen van het palliatieve

traject

Organisatie van zorg in de regio

Kwaliteit van zorg vaststellen en verbeteren

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 19

Inhoud van de Zorgmodule in 6 bouwstenen

Van zorgorganisaties, ketens, netwerken wordt gevraagd:

Visie en beleid ten aanzien van palliatieve zorg

Markeren van het palliatieve traject

Benutten van een Individueel Zorgplan als hulpmiddel voor

multidisciplinaire samenwerking

Deskundige hulpverleners (houding, kennis en vaardigheden)

Samenwerking in de regio om 24/7 palliatieve zorg te realiseren

De kwaliteit van de geboden zorg vaststellen en bijstellen

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 20

Visie en beleid voor palliatieve zorg

In de zorgmodule staat dat in visie en beleid van de organisatie/keten/netwerk aandacht moet zijn voor:

Aard van de palliatieve zorg (WHO definitie, markeren, niet medicaliseren, generalistische zorg die specialistisch wordt ondersteund)

Vier stadia in de fase van palliatieve zorg

Patiëntgerichtheid: gedeelde besluitvorming en Advance care planning

Afstemming tussen formele en informele zorg

Randvoorwaarden realiseren (samenwerking, scholing, ICT, financiering)

Een op de regio afgestemd implementatietraject

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 21

Markering van het palliatieve traject

In de zorgmodule staat dat het palliatieve traject gemarkeerd moet worden

De zorgmodule gaat primair over dát stadium van een palliatief traject waarin het antwoord op de surprise question ‘nee’ is: Zou ik verrast zijn als deze patiënt over een jaar is overleden?

Het is het stadium dat de patiënt snel achteruitgaat kan gaan en het maken van goede afspraken (shared decision making) en vooruitkijken (advance care planning) – nog meer dan anders – nodig is

Palliatieve zorg kan en zal ook vaak al eerder aan de orde zijn. En ook dan is hetgeen in de zorgmodule staat bruikbaar om de zorg waar nodig te verbeteren

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 22

Markering van het palliatieve traject

In de zorgmodule staat over de markering dat:

Het stellen van de surprise question geborgd moet zijn.

Anderen dan de behandelend arts weten dat ze met de

behandelend arts contact op moeten nemen als zij niet verrast

zouden zijn als de patiënt binnen een jaar is overlijden.

De arts het gesprek voert naar aanleiding van de surprise

question met de patiënt en diens naasten.

De arts acties in gang zet n.a.v. dat gesprek (start het palliatieve

traject op).

Ook de markering van de andere stadia van de palliatieve fase

geborgd zijn (stervensfase en nazorg).

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 23

Individueel Zorgplan als hulpmiddel

Realiseren van continuïteit van multidisciplinaire zorg vraagt om een Individueel Zorgplan dat:

Door de centrale zorgverlener samen met de cliënt en naasten wordt opgesteld (shared decision making) in afstemming met de hoofdbehandelaar.

Gebaseerd is op advance care planning.

Afspraken zijn vastgelegd over wie hoofdbehandelaar is, wie (BIG geregistreerde) centrale zorgverlener, de taakverdeling tussen hen en bereikbaarheid.

Aandacht geeft aan objectieve en subjectieve gegevens, doelen en aanpak, evaluatie.

Aandacht heeft voor de vier dimensies.

Beschikbaar is voor alle relevante betrokkenen én de cliënt.

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 24

Deskundige hulpverleners

Deskundigheid ten aanzien van palliatieve zorg in alle stadia gaat over:

Afstemmen en inleven (met aandacht voor draagkracht en draaglast)

Zichzelf kennen (waarden en normen)

Zichzelf de surprise question kunnen stellen en bespreken

Anamnese afnemen (artsen)

Voeren van gesprekken met cliënten en naasten (afgestemd op functie en rol)

Op maat (taal, cultuur, begripsvermogen) patiënt en naasten informeren

Deskundigheid van anderen kunnen inschakelen (consultatie)

Zorg kunnen geven afgestemd op de verschillende stadia van palliatieve zorg

Regelen van (structurele) deskundigheidsbevordering

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 25

Organisatie van zorg in de regio

Het gaat om het creëren van een persoonlijk en dynamisch

netwerk rondom de individuele patiënt en diens naasten,

daarvoor moeten in de regio afspraken gemaakt worden over:

Beschikbaarheid en bereikbaarheid van zorg(verleners)

Deskundigheid van zorgverleners en consultatie

Organisatie van de zorgketen (bindende afspraken en

protocollen over documentatie, communicatie, aansturing,

kwaliteitsborging, hantering van klachten)

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 26

Kwaliteit van zorg vaststellen en verbeteren

In de zorgmodule staan een aantal kwaliteitsindicatoren

Ze gaan over: communicatie met de patiënt en gedeelde

besluitvorming, multidimensionele en multidisciplinaire zorg,

aanspreekpunt en coördinatie van zorg, zorgplan / documentatie

Deze zijn bedoeld voor het evalueren van de kwaliteit van de

zorg

Deze zijn bedoeld voor het vaststellen van de mate van

implementatie van de zorgmodule

Kopje maken?

Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?

Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!

Zorgmodule palliatieve zorg 27

Advies aan landelijke stakeholders, zie rapport

Praktijk ondersteunen bij het implementeren van de Zorgmodule

Draagvlak creëren bij relevante beroepsverenigingen met name artsen

Palliatieve deskundigheid in scholing opnemen

De inhoud en financiering van consultatie opnieuw bezien

Bijdragen aan het debat voor één dossier

Stimuleer dynamische individuele netwerken rondom de patiënt en naasten

Doorontwikkeling / actualisering van de Zorgmodule

De Zorgmodule als verbindend kader voor landelijke ontwikkelingen

Ondersteuning door palliatieve netwerken continueren

Het aanzwengelen van een landelijke discussie over de betekenis van palliatieve zorg

Zorg voor adequate financiering