Bart HoogvorstGerard RietveldRaimond de BoerMichael LodewijksMambwe de BeetPeter Vos

24-4-2013

informatiemap

Workshop syndroom van Asperger

onderdeel van de module ABV “adolescentiepsychologie & leerlingbegeleiding”

Leerling over leven met een stoornis uit het Autistisch Spectrum (ASS).

Inhoudsopgave

Leerling over leven met een stoornis uit het Autistisch Spectrum (ASS)....................2

De DSM-IV..........................................................................................................................................4

Wat is het syndroom van Asperger?.........................................................................................4

Kenmerken van het syndroom van Asperger........................................................................5Sterke kanten...................................................................................................................................5Pubers met Asperger......................................................................................................................5De casus.............................................................................................................................................6De onderwijsbehoefte....................................................................................................................6Het zorgplan toegepast.................................................................................................................8Omgaan met Asperger leerling in de klas............................................................................10

Handelingswijzer leerlingen met het syndroom van Asperger......................................10

Ethische dilemma’s en de rol van de klas............................................................................11

Welke positie bekleed een leerling met het spectrum Asperger in de groep?........12

Verdere links & informatie.........................................................................................................13

Bronvermelding..............................................................................................................................13

Gebruikte werkvormen in de workshop.................................................................................14

Rollenspel met BINGO!............................................................................................................14

Hoe gaat een docent in een klassen setting om met een asperger leerling ?.....17

Flapdiscussie...............................................................................................................................20

De DSM-IV.

DSM-IV staat voor Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disorders. De -IV betekent dat het de vierde druk is (de vijfde druk staat gepland voor mei 2013). Het is een beknopte handleiding waar overzichtelijk criteria in staan om een diagnose vast te kunnen stellen. Het komt oorspronkelijk uit Amerika, maar wordt nu in veel verschillende landen gebruikt als standaard voor de diagnostiek in de psychiatrie (diagnostiek = het opstellen van een diagnose).  In 1952 is de eerste versie van de DSM verschenen. Men besloot zo'n handboek op te stellen, omdat er veel verschillende modellen voor psychiatrische diagnostiek in gebruik waren. Deze werden door en naast elkaar gebruikt en dat zorgde voor veel verwarring. Hier waren veel psychiatrische patiënten de dupe van. Daarom kwam een internationale groep van psychiaters, psychologen enzovoort bij elkaar om een handleiding op te stellen voor het gebruik van diagnostische termen: de DSM.  De DSM is geen ultiem handboek, maar het schept houvast en orde in het opstellen van een diagnose. Het kent ondertussen dan ook al verschillende vernieuwde versies zodat het ook bij de tijd blijft.  Bij de DSM kijkt men vooral naar duidelijk zichtbare gedragingen die afwijken van de normaal en die het dagelijkse leven belemmert. Het is daarbij belangrijk zo objectief mogelijk te zijn. Ook is het belangrijk dat die afwijkende gedragingen op verschillende terreinen naar voren komen. Dus dat ze niet alleen op school naar voren komen, maar ook thuis en/of bij sporten. Aan de hand van die naar voren komende 'criteria' kan men een diagnose stellen.

Het syndroom van Asperger heeft een DSM-IV classificatie.

Wat is het syndroom van Asperger?

In 1944 schreef de Oostenrijkse psychiater en kinderarts Hans Asperger zijn proefschrift “Die Autistischen Psychopathen im Kindesalter”. In dit proefschrift noemde hij zijn patiënten 'kleine professors' vanwege hun intense belangstellingen en formele taalgebruik. Het proefschrift is jarenlang in de vergetelheid geraakt. Pas nadat het in 1991 werd vertaald in het engels, kreeg het meer bekendheid. In 1994 werd het syndroom van Asperger opgenomen in de DSM-IV.

Het syndroom van Asperger wordt gerekend tot een stoornis uit het autistisch spectrum (ASS). Net als bij de andere stoornissen uit dit spectrum is er sprake van een onhandige motoriek, moeite met het 'lezen'

van sociale situaties, gebrek aan inlevingsvermogen, moeite met veranderingen, een neiging tot vaste gewoonten, een voorkeur voor bezigheden en interesses met sterk herhalende of systematische elementen, neiging tot obsessief gedrag en makkelijk opgaan in een fantasiewereld. Belangrijke verschillen met klassiek autisme zijn de (vrijwel) normale taalontwikkeling, de normale of zelfs hoge intelligentie en de normale behoefte om contacten te leggen. Dit wil overigens niet zeggen dat de communicatie ooknormaal is! Kenmerkend is dat de taal vaak heel concreet wordt opgevat. Het syndroom van Asperger wordt vaak tot het mildere eind van het autismespectrum gerekend. Vaak worden mensen met het syndroom van Asperger beschouwd als individuen die excentriek, wereldvreemd of een einzelgänger zijn.

Kenmerken van het syndroom van Asperger.

moeite met het aangaan en onderhouden van contacten en vriendschappen.

moeite om een gesprekspartner recht in de ogen te kijken. moeite met het uiten van en omgaan met emoties (bijvoorbeeld niet

kunnen inschatten of iets als grap of serieus bedoeld is). gebrek aan empathie (inlevingsvermogen). moeite met het begrijpen van sociale regels en non-verbale

communicatie. monotone stem en een weinig expressieve gelaatsuitdrukking. zich afsluiten van de buitenwereld. een fascinatie met onderwerpen of interesses die afwijkend zijn in

intensiteit of soort (preoccupaties). motorische onhandigheid (houterige motoriek) en

coördinatieproblemen. overgevoeligheid voor geluiden, geuren of aanrakingen.

Sterke kanten.

Naast de problemen die Asperger kan geven zijn er ook sterke kanten te noemen. Zo kunnen mensen met Asperger zich vaak volledig van de buitenwereld afsluiten, en zich bijna obsessief bezighouden met hun eigen interesses. Soms leidt dat tot opmerkelijke resultaten: beroemdheden als Albert Einstein en Leonardo da Vinci hadden, naar men nu denkt, ook het syndroom van Asperger en zouden juist de voordelen van de aandoening benut hebben.In de literatuur worden vaak de volgende sterke eigenschappen genoemd bij Asperger:

een goed oog voor detail. een goed, soms uitzonderlijk goed geheugen. eerlijkheid.

encyclopedische kennis van bepaalde onderwerpen. onafhankelijkheid in denken.

Pubers met Asperger.

In de puberteit worden de problemen in de sociale omgang steeds duidelijker, zowel voor henzelf als voor hun omgeving. Ongeschreven regels zijn voor hen dikwijls een raadsel. ´Zoiets doe je niet of zeg je niet', is vaak op hen van toepassing.De aansluiting met leeftijdgenoten mislukt vaak omdat er geen gedeelde interesses zijn. In groepen en dicht bij een ander staan kunnen ze soms niet verdragen. Ze kunnen problemen hebben om te eten waar anderen bij zijn en worden onrustig als de pauze nadert. Zich inleven in gevoelens van anderen vinden ze moeilijk. Ook snappen ze sarcasme, ironie en subtiele humor niet omdat ze alles letterlijk nemen.Voor docenten kan de omgang met deze leerlingen lastig zijn. Ze houden soms hardnekkig vol aan de zelf gevonden strategieën en staan nauwelijks open voor correcties. Door het trage werktempo en hun neiging tot perfectie lopen ze soms vast door de aan zichzelf gestelde eisen.

De casus.

Het Clusius College te Purmerend is een VMBO school met 700 leerlingen. Er zitten meer leerlingen met een LWOO (Leerweg ondersteunend onderwijs) beschikking dan het landelijk gemiddelde, namelijk 35 procent.

Onze casus voor deze workshop gaat over G. Hij heeft de stoornis Asperger, een aan autisme verwante contactstoornis. G. is een attente en aardige jongen die graag helpt en het liefst beneden bij mij in de kantine helpt. G. brengt vaak de thee en koffie naar de docentenkamer en vindt het fijn bij ons op school een “belangrijke” taak te hebben. Iedereen kent G. en wie aan G. denkt, denkt aan de kantine bij ons op school. Dat is helemaal zijn ding. G. is de jongste in het gezin hij heeft een oudere zus waar hij zeer aan gehecht is. De ouders van G. werken beide in het voortgezet onderwijs.

G. zit nu in klas 2F en heeft in deze klas de ruimte om goed en rustig te kunnen leren. Klas 2f is een basisklas. Hoe verder in het alfabet hoe lager het niveau van de leerlingen. Op dit moment hebben wij negen tweede klassen (A-M). De letters I, J, K en L gebruiken wij niet omdat het lastig wordt met de uitspraak of omdat er grappige afkortingen mee gemaakt kunnen worden. Klas 2F bestaat dit jaar maar uit 10 leerlingen. Veel van deze leerlingen hebben een rugzak. Als leerlingen bij ons een “rugzak” hebben betekent dat deze leerlingen een stoornis hebben en op deze

manier in het zorgcluster bij ons op school op worden opgenomen. Vaak krijgen deze kinderen dan speciale begeleiding op school. Zo ook G. hoe dat zijn zorg eruit ziet wordt zo toegelicht in het zorgplan. Het zorgplan is uit het eerste jaar dat G. bij ons op school zat.

De onderwijsbehoefte.

Wat is het doel ? Dat G zich veilig voelt op school.

Deze leerling heeft : Instructie nodig die duidelijk is, zo mogelijk na te lezen. Opdrachten nodig die geen ruimte overlaten voor discussie. Leeractiviteiten nodig waarbij G zich kan concentreren. Feedback nodig die positief en duidelijk is opgebouwd. Een leraar die duidelijke taal spreekt, geen beeldspraak Klasgenoten die geduld hebben met G. Een IB-er nodig die G helpt bij het maken van grote opdrachten.

Problemen op het gebied van: Positieve effecten op het gebied van :

Cognitief functioneren

Alle onderdelen op het gebied van rekenen vallen zeer hoog uit.

Taal blijft achter, voornamelijk Nederlands.

Leerontwikkeling

G kan goed rekenen

Het werktempo is goed.

G kan het niveau van de klas aan.

Werkhouding

G kan snel afgeleid worden door rumoer in de klas.

Grote opdrachten , zoals werkstukken kunnen onoverzichtelijk zijn.

Werkhouding

G is een doorzetter. G is goed in het plannen van zijn werk. Hij neemt de juiste boeken mee, heeft zijn huiswerk genoteerd en maakt dit gedisciplineerd.

Sociaal emotioneel functioneren

G heeft leerlingen in zijn klas waar hij een hekel aan heeft.

G ervaart gedrag van andere leerlingen soms als pesten.

G kan bang zijn voor leerlingen, docenten en voor pesten.

Mogelijk heeft G begeleiding nodig tijdens het samenwerken

Sociaal emotioneel functioneren

G is behulpzaam.

G heeft in de klas benoemd dat hij Asperger heeft.

Gedrag

G kan hulp gebruiken tijdens conflict situaties.

Gedrag

G kan goed hulp vragen.

G gaat goed met docenten om.

G houdt van planten en

dieren.

G is sportief en zit op handbal.

Het zorgplan toegepast.

Stap 1:

Hier komt direct de pedagogische driehoek naar voren. Er wordt hier een gesprek gevoerd tussen leerling, ouders en school. In het gesprek komt het volgende aan bod:

1) hulpvragen stellen.2) vertellen waar iedere partij zich zorgen over maakt.3) wat ieder partij verwacht van deze procedure (pedagogisch

driehoek).

De inhoud van dit gesprek en het opstellen van een zorgplan heeft een optimaliserende functie. Dit door preventieve en remediërende activiteiten aan te bieden en in te plannen. Het zorgplan is gericht op leer- & sociaal-emotionele processen. Een voorbeeld van remediërende activiteiten zijn de wekelijkse gesprekken met G. Met zijn ambulant begeleider in deze gesprekken, wordt de week doorgenomen en successen en knelpunten besproken. Daarnaast kan G, als hij hier behoefte aan heeft, mailen met zijn mentor. Het feit dat de ouders betrokken zijn bij de ontwikkeling van G in het algemeen is een plus punt.Dit model geeft aan dat bij de opvoeding binnen de school drie partijen even belangrijk zijn:

het kind. de ouders/verzorgers. en de school.

Dit komt onder andere tot uiting in ons leerlingvolgsysteem waar ook ouders een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren.

de pedagogische driehoek.

Stap 2 problemen en positieve aspecten:

In stap 2 wordt informatie gegeven over G zijn leergedrag en gedrag op sociaal emotioneel niveau, zowel positief als negatief. G onttrekt zich het liefst aan groepsuitjes bijvoorbeeld zwemmen met de klas of schoolfeesten. Dit heeft te maken met het pestverleden van G, hij is bang voor dit soort situaties. Hier wordt rekening mee gehouden er wordt G meerdere malen gevraagd om toch me te gaan naar dit soort uitjes en activiteiten maar niet gedwongen. Vaak blijft G op school en vervult daar andere taken. G is heel behulpzaam. In deze stap staan gegevens over het cognitief functioneren van G en uitslagen van CITO en Noi testen van de basisschool. Uit recent genomen Cito-toetsen blijkt dat G hoog scoort met rekenen maar met taal toch wat achter blijft (informatieleer/gedragsstoornis, hoe deze leerling ontwikkeld).

Stap 3 onderwijsbehoefte:

Geeft twee mogelijke verklaringen voor het niet deelnemen aan andere activiteiten buiten het normale lesprogramma. Het pestverleden en zijn indicatiestelling met het syndroom van Asperger. In deze stap wordt in gegaan hoe een docent/ondersteunend personeel om moet gaan met G in een klassensetting. G zit in een kleine klas van twaalf leerlingen allen met een “uitdaging”. In de klas zijn alle leerlingen hier heel open over geweest en een ieder accepteert elkaar zoals hij/zij is. Omdat de mentor/leerlingbegeleider hier veel tijd aan heeft besteedt is klas 1F een rustige klas die wel heel veel structuur nodig heeft (veilig leef- en leerklimaat creëren).

Plan van aanpak:

In het plan van aanpak wordt de operationele kant van de zorgplan neergezet.

Wat? Hoe? Wie? Wanneer?

Er staat in dit gedeelte precies wat er moet gebeuren, hoe het moet gebeuren, wie het moet doen en wanneer.Aan de hand van dit schema worden afspraken gemaakt met leerling, ouders, docenten team, mentor/rugzakbegeleider en ambulant begeleider. Hieruit blijkt nog maals dat er geïntegreerde begeleiding is op het Clusius College. Het zorgplan wordt vier maal per jaar besproken met alle betrokken partijen, de mentor monitord G het gehele jaar door. Aan het eind van het zorgplan staat een LICOR-vragenlijst . Dit is een vragenlijst voor leerkrachten waarbij uitspraken worden gedaan over een aantal gedragsaspecten: antisociaal gedrag ten opzichte van leerkracht en medeleerlingen, hyperactiviteit en ongeconcentreerd gedrag, ongemotiveerdheid voor school en leren, op positieve of negatieve wijze aandacht vragen, teruggetrokkenheid en afhankelijk gedrag.

Omgaan met Asperger leerling in de klas.

Hoe ga je als docent om met een leerling met het syndroom van Asperger in je klas? Belangrijk is dat de docent zich verdiept in stoornissen uit het autistisch spectrum (ASS), waar het syndroom van Asperger onder valt. Als de docent bekend is met de kenmerken van Asperger krijgt een docent meer zicht op de leerling. De volgende stap is samen met de leerling en de ouders een handelingsplan te maken. Het uiteindelijke doel is dat de leerling zich veilig voelt en optimaal tot leren komt.

Handelingswijzer leerlingen met het syndroom van Asperger.

DSM-IV Syndroom van Asperger heeft een DSM-IV classificatie.

Definitie van het probleem en enkele wetenswaardigheden

Het syndroom van Asperger is een verschijningsvorm van autisme. Er is sprake van tekorten in sociale interactie en beperkte repetitieve en stereotype gedragingen, activiteiten en interesses. Er is geen vertraging in de taalontwikkeling, zoals bij andere vormen van autisme.

Wat zie ik in de klas, hoe herken ik dit gedrag /deze stoornis?

Gebrek aan empathie (inlevingsvermogen) Naïeve, ongepaste en eenzijdige interactie Weinig of geen mogelijkheden om vriendschap te

sluiten Overbeleefd, repetitief spreken Zwakke, non-verbale communicatie Intens opgaan in sommige onderwerpen Onhandig en slecht gecoördineerde bewegingen en

vreemde houdingen Beperkte belangstelling

De beste aanpak in de klas in bondige adviezen

Bij opdrachten, structuur in tijd en taakorganisatie Maak het klaslokaal voorspelbaar Noem bij klassikale opdrachten de naam van de

leerling Benut speciale interesses om plezier in activiteiten

te vergroten of als beloning achteraf Hanteer een rustig tempo Wees zo concreet mogelijk bij nabespreking van

werk/situaties Geef veel waardering en sturing Leert niet van ervaringen achteraf (c.q. beloning of

straf) dus voorstructuren teneinde de problemen voor te zijn.

Stop ongewenst gedrag bijtijds

In ieder geval niet doen

Achteraf kritiek geven, straffen; wees de problemen voor

Heel emotioneel reageren; dat wordt niet begrepen Non-verbaal gedrag als communicatiemiddel

gebruiken

Ethische dilemma’s en de rol van de klas

Soms sta je voor een keuze welke niet voor elke leerling juist kan uitpakken. Zo een keuze noemen we een ethische dilemma. In de eerste casus hieronder kan je de keuze maken om voor de groep te kiezen en de leerling van Asperger hierin tegen te werken. Of kies je voor de leerling met Asperger en zal de les een stuk minder leuk en interactief zijn. Het dilemma zal worden opgelost door de waarden die jij als docent ergens aanhangt. Dit kan positief of negatief uitpakken voor een groep of een persoon.

Hieronder staan drie casussen welke je kunt oefenen. Denk na over hoe jij het zou aanpakken. Wat vind jij de beste oplossing, of is die er niet? Door na te denken over, en te werken met een casus, zal je nadenken over diverse oplossingen. Dit kun je alleen doen of in een groep. Voordeel van het behandelen van een casus in een groep, is dat er meerdere invalshoeken kunnen worden belicht.

Volgens het handelingsplan van G. zijn er enkele punten waarop hij zou kunnen vastlopen, namelijk;

G kan bang zijn voor klasgenoten, docenten of pesten G heeft leerlingen in de klas waar hij een hekel aan heeft Snel afgeleid door rumoer in de klas Moeite met grote opdrachten

1. Je hebt een leuke les voorbereid met veel media, interactie en geluiden. Dit is de eerste les van een grote opdracht die ze gaan maken. De groep zal dit zeer waarderen en het beloofd een mooie en informatieve les te worden. Je weet dat G. waarschijnlijk niet goed kan werken tijdens deze les. G. is snel afgeleid door rumoer (interactie tussen de leerlingen en docent) en deze les is het begin van een grote opdracht. Wat ga je doen?

2. De leerlingen uit klas 1F werken dit blok aan een gezamenlijke opdracht. G. zit in een groepje van 4 waarvan de samenwerking niet goed verloopt. Uit de leerling bespreking heb je net vernomen dat G. niet goed omgaat met een bepaalde leerling. Nu is het dat deze leerling in het samenwerkingsgroepje van G. zit. Dit verklaart een hoop voor jou. Wat ga je doen?

3. G. is de les uitgestuurd. Op het uitstuurformulier schrijft hij onduidelijk de volgende verklaring:Ik werd er uitgestuurd omdat de docent dacht dat ik niks deed. Maar ik kan geen dictaat schrijven. Ik schrijf als hij stil is. En toen ik zei “ik ga niet” zei hij goed zo. Dan hoef ik toch niet te gaan. Maar hij bleef maar schreeuwen toen ben ik maar gegaan. En deze nieuwe docent ken ik niet eens.

Welke dingen vallen in dit stuk op?

De leerling kan geen citaat schrijven.Een leerling met Asperger kan niet schrijven en luisteren tegelijk. Concentreren is moeilijk. Tijdens het dicteren denken ze na over de inhoud van de tekst en kunnen ze zich niet concentreren op het schrijven. Hierdoor zullen ze het tempo niet kunnen bijhouden.

De leerling snapt de cynische opmerking “goed zo” niet.De leerling zegt ik ga niet. Het antwoord van de docent “goed zo” wordt door een leerling met het Asperger syndroom als een letterlijk genomen. De leerling denkt dat hij mag blijven.

De leerling heeft een slecht handschrift.Het fijne motoriek van een leerling met het Asperger syndroom is slecht Daarnaast kunnen e vreemde bewegingen met hun lichaam maken, zonder hier zelf iets van door te hebben.

De leerling is vertrokken omdat de docent zo schreeuwde.Een leerling met het Asperger syndroom kan slecht omgaan met eigen emoties als die van een ander. Ze zijn zelden ontspannen. Stress en frustraties kunnen zich uitten in woede uitbarstingen. Ze worden meestal boos en angstig of van streek bij geforceerde of onverwachte veranderingen.

De docent was nieuw voor de leerling.De docent is nieuw en kan stress opleveren. Elke verandering is voor een leerling met het Asperger syndroom een extra hiaat.

Welke positie bekleed een leerling met het spectrum Asperger in de groep?Leerlingen met Asperger ondervinden allerlei kwalitatieve beperkingen zoals:

De sociale interactie De communicatie Het verbeeldend vermogen

In het voortgezet onderwijs krijgt een leerling met Asperger meer prikkels dan op de basisschool. Er zijn meerdere docenten, meerdere lokalen, drukte op de gangen, pubergedrag van de leerling zelf of medeleerlingen. Daarnaast wordt er meer gestuurd op zelfstandig werken en plannen.

Een juiste groepsdynamiek is belangrijk. Een goed pedagogisch klimaat waarin wordt uitgedragen dat ‘iedereen uniek is en gewaardeerd wordt’ zal een positievere opbrengst hebben. Hier zal geen sfeer hangen dat de leerling met Asperger ‘anders’ is. Wat grote kans heeft op pestgedrag. De

groepsdynamiek is mede afhankelijk van het schoolbeleid en de verwachtingen van de docent en de leerlingen. In een groep waarin iedereen speciaal is, zal een leerling met Asperger zich sneller eigen voelen in de groep. Dit zal positieve effecten kunnen brengen zoals een meer sociaal gedrag en een hoger leer rendement door actiever meedoen in de les. Dit doordat de gedachte van kans op falen of pestgedrag kleiner zal zijn.

Verdere links & informatie.

Voor de volgende extra’s kunt U het best gebruik maken van de digitale versie van dit document. U kunt deze vinden via BSCW in de map van ABV woensdagavond 2013, Prestatie 2 Workshop. Dit in verband met de gebruikte hyperlinks.

Je kunt de DSM-IV (TR) online bekijken. Ga daarvoor naar de volgende site en meld je aan met je e-mail adres. Je kunt dan twee maanden lang, gratis gebruik maken van de informatie uit de DSM-IV.http://www.dsmonline.nl/

Een kijkje in het leven van iemand met het syndroom van Asperger. In de documentaire “de regels van Matthijs” filmt regisseur Marc Schmidt zijn jeugdvriend Matthijs, die als autist wanhopig orde in de chaos om hem heen probeert te scheppen. Mensen zijn onvoorspelbaar en onbetrouwbaar, ze houden zich niet aan de logica van zijn denken. Matthijs neemt ieder gesprek dat hij voert op en archiveert het, de archieven reiken tot het plafond. Als de woningbouwvereniging hem uit zijn woning dreigt te zetten, ziet Matthijs zelfmoord als enige uitweg. Kun jij ontdekken waaraan je herkent dat Matthijs het syndroom van Asperger heeft, en niet een andere vorm van autisme?http://dokument.ncrv.nl/pagina/regels-van-matthijs

De comedyserie “The Big Bang Theorie” gaat over een groep nurdy vrienden en hun ervaringen in het dagelijks leven. Een van de vrienden, dr. Sheldon Cooper, vertoont vele kenmerken van het syndroom van Asperger. In deze aflevering zijn er een aantal prachtig verbeeld. Leuk om te kijken of je deze kenmerken ook kunt herkennen.seizoen 2, aflevering 9

Bronvermelding.

V. van Geel (2006), Orde in orde vernieuwdUitgeverij Bekadidact, Baarn.

J. van der Wal en J. de Wilde (2011), Identiteitsontwikkeling en Leerlingbegeleiding Uitgeverij Couthinho, Bussum.

 American Psychiatric Association (2013), DSM-IV (TR)geraadpleegd op 21 maart 2013, van http://www.dsmonline.nl/

Wikipedia. (2013). Syndroom van Asperger.Opgehaald van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Syndroom_van_Asperger

Gebruikte werkvormen in de workshop.

Rollenspel met BINGO!

Instructies rollenspel:

leid de opdracht in en verdeel de rollen geef iedere rol zijn spelmateriaal, maar zorg ervoor dat men elkaars

rolomschrijving niet ziet instrueer de observatoren terwijl de spelers in hun rol komen geef een tijd aan, bijvoorbeeld 3 minuten spelen 3 minuten

nabespreken zorg voor vragen voor de nabespreking (bijvoorbeeld principes van

communicatie of conflictbeheersing) eventueel nog een keer spelen met gewijzigde spelers

2 spelers uit de groep 1 docent1 leerling met asperger

1 speler van het team 1 ouder

situatie 1:kind kan niet meekomen met de klas, ouder wil dit niet inzien.

situatie 2:kind heeft iets uitgehaald (geweld in de klas of ernstigeordeverstoring), ouder wil het sussen door te wijzen naar dehandicap.

De rest van de groep gaat aan de gang met de BINGO! kaart. De eerste die alle vragen weet te beantwoorden roept de BINGO! af. Daarna worden de antwoorden met de groep gecontroleerd en besproken.

Materialen:

rolbeschrijvingskaarten. skibril, handschoenen, bivakmuts of ander beperkende attributen. BINGO! kaarten. informatiemap.

Docent de leerling kan niet meekomen

met de rest van de klas. er zijn moeilijkheden op het

sociaal-emotionele vlak (geen vriendjes in de klas, afzonderen van de groep).

je vermoed een stoornis uit het Autistisch spectrum.

probeer de leerling & ouder aan te melden bij het zorgteam.

Leerling je hebt het syndroom van

Asperger. gebruik twee kenmerken van

Asperger (zie hieronder) en gebruik die in je rol.

repetitief gedrag. zeg bijvoorbeeld te pas en te onpas “boeien, heb ik niks mee!”

moeite om een gesprekspartner recht in de ogen te kijken.

moeite met het uiten van en omgaan met emoties, bijvoorbeeld niet kunnen inschatten of iets als grap of serieus bedoeld is.

gebrek aan empathie (inlevingsvermogen).

moeite met het begrijpen van sociale regels en non-verbale communicatie.

monotone stem en een weinig expressieve gelaatsuitdrukking

zich afsluiten van de buitenwereld.

Docent de leerling heeft twee meisjes uit

de klas vol in het gezicht geslagen.

de leerling heeft Asperger. leerling & ouder zijn uitgenodigd

voor een gesprek met jou.

Leerling je hebt het syndroom van

Asperger. je hebt geprobeerd contact te

maken met twee meisjes uit de klas die je interessant vindt.

gebruik twee kenmerken van Asperger (zie hieronder) en gebruik die in je rol.

repetitief gedrag. zeg bijvoorbeeld te pas en te onpas “boeien, heb ik niks mee!”

moeite om een gesprekspartner recht in de ogen te kijken.

moeite met het uiten van en omgaan met emoties, bijvoorbeeld niet kunnen inschatten of iets als grap of serieus bedoeld is.

gebrek aan empathie (inlevingsvermogen).

moeite met het begrijpen van sociale regels en non-verbale communicatie.

monotone stem en een weinig expressieve gelaatsuitdrukking

zich afsluiten van de buitenwereld.

BINGO!Streep na elk gevonden antwoord de letter ernaast af. Wie het eerst alle vragen heeft beantwoord heeft een BINGO!

Omschrijf één gezien kenmerk van het syndroom van Asperger.

……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………

B

I

N

G

O

Omschrijf nog één gezien kenmerk van het syndroom van Asperger.……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………

Welke pedagogische relatie(s) vallen hier te zien en in welk schematisch model kunnen we die onderbrengen?……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………

Wat zijn dingen die je beter NIET kunt doen volgens de handelingswijzer? Noem er twee.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Wat zag je hier van terug in het rollenspel?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Hoe gaat een docent in een klassen setting om met een asperger leerling ?

Opdracht 1. Kenmerken van een leerling met het syndroom van Asperger.

Voor een docent is het belangrijk dat hij de kenmerken van een asperger leerling herkent, zodat het leerklimaat beter afgestemd kan worden op de leerlingen. Daarbij is het belangrijk om op te merken dat elke leerling een individuele uiting heeft van de algemene kenmerken van het syndroom.Werkvorm :

Je krijgt kaarten met kenmerken van verschillende leerstoornissen. Kies de kaarten uit die passen bij het syndroom van asperger ?Noteer hier de kenmerken -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opdracht 2. Gestructureerde omgeving.

Een leerling met het syndroom van asperger heeft behoefte aan duidelijkheid en structuur. De klas moet een vaste inrichting hebben en de dagstructuur moet voorspelbaar zijn. De leerkracht biedt duidelijkheid in de sociale omgang en didactiek. Hoe ziet volgens jou een gestructureerde en voorspelbare omgeving eruit ? Omschrijf een klassensituatie die hieraan voldoet. Overleg met je groepje.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Welke veranderingen in de klas kun je bedenken die voor onrust of angst kunnen zorgen ?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vraag :

Wat is een goede aanpak voor een goed leerklimaat voor een klassensituatie waarin ook een asperger leerling zit ?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Houden vast aan dagelijkse rituelenKan in war raken van veranderingen

Extreem knipperen met de ogenAchterstand bij leren en spellen

Problemen met ruimtelijk inzichtVerstopt zich achter andere leerlingen

Snel afgeleid, luisteren is moeilijk, moeite met details, geetachtig

Geeft anderen de schuld van eigen fouten

Ze nemen taal heel letterlijk

Uitgebreide woordenschat

Overgevoelig gehoor

Soms uitzonderlijk goed geheugen

Doet weinig, presteert slecht.

Hatelijk en wraakzuchtig

Lusteloos, hangerig en kan in slaap vallen tijdens de les

Voor beurt praten

Encyclopedische kennis van bepaalde onderwerpen

Radend lezen (woorden toevoegen of veranderen)

Flapdiscussie

Tijdens de les gaan de studenten zelf een bruikbaar handelingsplan schrijven voor G.. Er zal gewerkt worden met groepjes van 3 a 4 studenten. Deze gaan in groepsverband overleggen wat juist is en deze presenteren. Aan de hand van een flap zullen ze hun bevindingen noteren.

Tijdsduur: - uitleg werkvorm en casus 1 minuut

- studenten werken 6 minuten

- nabespreken 3 minuten

Flap 1:

Flap 2:

Wat hebben we nodig om een juiste groepsdynamiek te vormen? Wat zie ik in de klas, hoe herken ik dit gedrag? Wat is de beste aanpak in de klas in bondige adviezen? Wat moeten we in ieder geval niet doen.

Casus: - Zoals beschreven in deze informatiemap.