Whitepaper Kerncijfers - maart 2013.pdf

7/29/2019 Whitepaper Kerncijfers - maart 2013.pdf

1/5

Kerncijferonderzoek voor

bibliothekenDe belangrijkste kengetallen in beeld per provincie

Maart 2013

Saskia von der Fuhr

Adviseur Onderzoek

T 013 46 56 [email protected]

Postbus 90114

5000 LA Tilburg

T 013 46 56 700

Statenlaan 4

5042 RX Tilburg

I www.cubiss.nl
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]


2/5

1

1.InleidingJaarlijks vindt de BIS-enqute van de VOB plaats, waarmee een schat aan informatie wordt

verzameld. Belangrijke stap, nadat de cijfers zijn aangeleverd, is de juiste en relevante cijfers boven

tafel zien te krijgen. Hierbij is het van groot belang om voor uzelf te bepalen wat u met de gegevens

gaat doen. In de praktijk blijken juist deze stappen voor bibliotheken niet altijd even eenvoudig tezetten. Om die reden heeft Cubiss voor bibliotheken in de provincies Brabant en Limburg (afzonderlijk)

een analyse plus rapportage vervaardigd met bijbehorende presentatie waarin de gegevens vanuit de

BIS-enqute op een overzichtelijke wijze worden gepresenteerd.

2.Waarom kerncijfers?Kerncijfers zijn belangrijk omdat ze u de meest geconcentreerde informatie verschaffen over de

bedrijfsvoering van uw bibliotheek en over de activiteiten en resultaten. Meer specifiek bieden

kerncijfers u:

Cijfermatige onderbouwingEen belangrijk gespreksonderwerp tussen bibliotheken en gemeenten is de financiering. Kerncijfers

bieden hiervoor zinvolle input en achtergrondinformatie. Zo kan aangetoond worden wat de

ontwikkeling is in bijv. de grootte van de collectie, het aantal fte, het aantal leden, enz. U kunt aan de

hand van deze kengetallen op een objectievere manier het gesprek voeren met uw subsidint.

EffectmetingWat hebben bepaalde maatregelen of veranderingen voor effect op belangrijke resultaten van uw

bibliotheek? Bijvoorbeeld: Wat voor effect heeft een nieuw tariefstelsel op het aantal leden? Of: In

hoeverre daalt het aantal reserveringen wanneer men daarvoor moet gaan betalen? Wat zijn de

effecten van de invoering van de nieuwe winkelinrichting op het bezoek, bibliotheekgebruik, etc.Kerncijfers geven inzicht in de concrete effecten van bepaalde maatregelen.

Cijfers verklaren zaken en roepen vragen opEen beoogd effect van de kerncijfers is om bibliotheken met elkaar in gesprek te laten komen. De ene

bibliotheek laat bijvoorbeeld een stijging in het ledenaantal zien, terwijl een andere bibliotheek juist

minder leden krijgt. Hoe komt dit? Is het een effect van bepaalde maatregelen? Bibliotheken kunnen

van elkaar leren door dit soort vergelijkingen te maken.

Vergelijking tussen provinciesInteressant is ook om provincies met elkaar te vergelijken. In deze vergelijking kunnen steeds de

gemiddelden per provincie weergegeven worden. Het kan ook wat gedetailleerder door bijvoorbeeld

een onderscheid te maken in grote en kleine bibliotheken. Dit kan vanzelfsprekend alleen geschieden

wanneer alle deelnemende PSOs daar toestemming voor geven.

Achtergrondinformatie voor andere projectenVoor andere projecten kunnen de kerncijfers als achtergrondinformatie dienen. Een voorbeeld: Een

bedrijf wil investeren in de bibliotheeksector in een bepaalde regio maar wil weten hoeveel mogelijke

klanten daarmee bereikt worden. Kerncijfers biedt de mogelijkheid om gegevens te genereren over het

aantal bezoekers, het aantal leden, enzovoorts. Verder kan de ontwikkeling in de jaren hiervoor

interessant zijn. Een ander voorbeeld is het collectiebeleid: In de kerncijfers wordt veel aandacht

besteedt aan de collectie en de uitleningen en dan vooral of de collectie is afgestemd op de

uitleningen; zinvolle informatie voor de collectioneurs.


3/5

2

Extra verdieping bovenop de VOB-informatieDecijfers van de BIS-enquteworden door de VOB gepresenteerd. Hierbij worden landelijke cijfers

gepresenteerd. Analyse van de provinciale cijfers en van de bibliotheken binnen de provincie is een

verdiepingsslag die een duidelijke meerwaarde biedt. In een kerncijferonderzoek worden alle

bibliotheken in een provincie naast elkaar gezet. Ook wordt een provinciaal gemiddelde en (indien

aanwezig) een landelijk gemiddelde gepresenteerd.

3.OnderwerpenDe opzet van de analyse en rapportage wordt op maat gemaakt. Veelvoorkomende onderwerpen zijn:

Algemene gegevensBijvoorbeeld: grootte werkgebied, aantal vestigingen.

Het personeel

Bijvoorbeeld: aantal fte, aanstellingsomvang, aantal vrijwilligers.

De ledenBijvoorbeeld: aantal leden, verdeling jeugd/volwassenen.

De collectie en uitleningenBijvoorbeeld: verdeling in categorien, verhouding collectie en uitleningen.

BezoekenDigitaal: hoeveel website-hits; Fysiek: aantal bezoekers per jaar.

WerkplekkenHoeveel werkplekken met pc's en internet biedt de bibliotheek? Wat is de ontwikkeling daarin?

ReserveringenHoeveel reserveringen worden er geplaatst? Wat is hier de ontwikkeling in, door de jaren heen?

Financile gegevensTal van financile gegevens worden verzameld, zoals bijvoorbeeld: ontwikkelingen in de subsidies, de

inkomsten per bibliotheek lid en de kosten voor collectie & media.

4.AnalyseVoor ieder onderzoek geldt en zeker ook voor een kerncijferonderzoek: platte cijfers an sich zeggen

niet zo veel; ze krijgen pas betekenis door de context waarin ze worden geplaatst. In een

kerncijferonderzoek worden de volgende elementen daarom meegewogen:

GrootteklassenEen kleine bibliotheek heeft met heel andersoortige problemen en kansen te maken dan een grote

bibliotheek. Het is dan ook zinvol om in de analyse hier onderscheid in te maken. De indeling in kleine

en grote bibliotheken (en desgewenst middelgrote bibliotheken), geschiedt op basis van het aantal

leden. Bij de indeling in grootteklassen kan ook rekening gehouden worden met het aantal inwoners in

een werkgebied.
http://www.debibliotheken.nl/dienstverlening/cijfers.htmlhttp://www.debibliotheken.nl/dienstverlening/cijfers.htmlhttp://www.debibliotheken.nl/dienstverlening/cijfers.htmlhttp://www.debibliotheken.nl/dienstverlening/cijfers.html


4/5

3

Figuur 1. De omvang van de collectie gedeeld door het aantal leden, naar klassegrootte.

MeetjarenBegin 2013 worden door de VOB de gegevens over 2012 verzameld. Het is zeer nuttig om een aantal

meetjaren te analyseren/rapporteren. Hierdoor kan een trend over de jaren zichtbaar worden. Zo zijn

voor Brabant en Limburg de gegevens vanaf 2009 meegenomen in de analyse.

LedenHet is niet altijd zinvol om bepaalde gegevens in absolute zin te rapporteren. Bijvoorbeeld de collectie

is mede afhankelijk van het aantal leden. Om een zinvolle vergelijking tussen bibliotheken te kunnen

laten zien, is het vaak goed om bijvoorbeeld de grootte van de collectie te relateren aan het aantal

leden. Ook deze nuancering kan worden meegenomen in een kerncijferonderzoek.

7

7,2

7,4

7,6

7,8

8

2011 2010 2009

kleine bibliotheken middelgrote bibliotheken grote bibliotheken

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

0

2

4

6

8

10

12


5/5

4

Kleine bibliotheken, 2011 Middelgrote bibliotheken, 2011 Grote bibliotheken, 2011



Groei collectie/leden in 2011 Daling collectie/leden in 2011Uitleg: de rechter y-as heeft betrekking op de driehoeken in de figuur. Deze as loopt van -30% tot +25%.

Figuur 2. De omvang van de collectie gedeeld door het aantal leden.

InwonersNiet alleen het aantal leden, maar ook het aantal inwoners kan invloed hebben op bepaalde kerncijfers.

Ook het aantal inwoners wordt dan in de analyse meegenomen.

KlankbordgroepIn de BIS-enqute wordt veel informatie verzameld. Op basis van relevantie en betrouwbaarheid

(worden definities door bibliotheken op dezelfde wijze genterpreteerd?) worden hier gegevens uit

geselecteerd die in de rapportage terugkomen. Om de analyse/rapportage zo goed mogelijk aan te

laten sluiten op de deelnemende bibliotheken, is het raadzaam een klankbordgroep te formeren waarineen deel van de betrokken bibliotheken zitting neemt.

5.Aanvullende analyse en rapportagePer bibliotheek kan er een factsheet worden vervaardigd. In deze factsheet wordt dieper ingegaan op

een specifieke bibliotheek. De gegevens van een bibliotheek worden gepresenteerd en vergeleken met

het totaalbeeld. Op deze wijze komt duidelijk naar voren hoe een bibliotheek ervoor staat en op welke

gebieden men doelstellingen haalt en op welke gebieden niet. De inhoud van de factsheet is

maatwerk. De onderwerpen die naar voren komen, worden in samenspraak met de betreffende

bibliotheek vastgesteld. Indien gewenst kan de factsheet gepresenteerd worden aan een MT en/of de

medewerkers.

Tot slotKerncijfers biedt u de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van o.a. leden, collectie, kosten en

inkomsten. Deze ontwikkelingen worden kwantitatief in beeld gebracht en voorzien van een korte

beschrijvende analyse. Benut deze beschikbare gegevens en u zult merken dat het u een schat aan

informatie biedt; interessante informatie voor PSO s en zeker ook voor de deelnemende bibliotheken.

Meer informatieVoor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Saskia von der Fuhr

[email protected]

T 013 46 56 741
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]

Whitepaper Kerncijfers - maart 2013.pdf

Documents

Transcript of Whitepaper Kerncijfers - maart 2013.pdf